Bekijk ook

de digitale

filmfiche via

www.filmfiches.be

WHIPLASH

1

INHOUDSTAFELInfofiche _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 2 Synopsis / technische kaart / prijzen / uit de pers geplukt De film online Voor je naar de film vertrekt…

Regie en productie _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ 3 De regisseur aan het woord De acteurs en hun personage De verhaallijn: een structuur in drie delen Het einde! Een happy end?

Bespreking van de film _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ x Is dit een film over jazz of is er meer aan de hand? Is Fletcher goed of slecht? Didactiek volgens Fletcher Wie stal de drumpartituur van Carl Tanner?

Analyse van openings- en slotscène _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ x

Focus op: montage! _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ x Muziek in actie Requiem for a Whiplash Wat niet gebruikt werd Soundmixing

Een stukje geschiedenis _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ x Hoeveel weet je van jazz? Wie is Charlie Parker? Gooide Jo Jones echt een cimbaal naar Parkers hoofd? Wie is Buddy Rich? Vijf andere films over jazz

Doelgroep WHIPLASH:3e graad SO

Filmfiche op het smartboard!www.filmfiches.be

De digitale en visuele filmfiche bij WHIPLASH is ideaal om de filmbespreking klassikaal via je smartboard te starten. Je vindt er de film-trailer, interviews, beelden en interessante quotes. Een han-dige aanvulling op de lesmap - je vindt een fiche bij alle films uit het aanbod!

FILM EN EDUCATIE...

... in het vertoningscircuit van Lessen in het donker, in het kader van Filmfestival MOOOV, ter gelegenheid van een workshop verzorgd door Jekino of van een een film in de klas...

Het medium film kreeg een plaats in het lessenpakket van heel wat scho-len, daarom zorgen wij graag voor een degelijke programmatie en pedagogi-sche omkadering. We maken jaarlijks een pittige selectie van een 30-tal films uit het afgelopen seizoen, organiseren op heel wat plaatsen vertoningen en zorgen voor kant-en-klare lesmappen voor een boeiende verwerking in de klas. Daarbij spelen we in op de eind-termen en ontwikkelingsdoelen.

In elke lesmap streven we naar een filmtechnische en inhoudelijke benade-ring van de film en focussen we op één filmterm.

WHIPLASHwww.lesseninhetdonker.bewww.jekino.be www.mooov.be

Alle YouTubefragmenten staan op één afspeellijst: you-tube.com/lesseninhetdonker.

Naast de extra’s via de filmfiche, vind je op de af-speellijst van WHIPLASH alle fragmenten waar de les-map naar verwijst.

infofiche Kopieer de infofiche op de volgende pagina voor je leerlingen. Zo zijn ze meteen goed voorbereid op de voorstelling! Ook voor je collega’s die de leerlingen vergezellen, kan dit een handige leidraad zijn.

2

INFOFICHETECHNISCHE KAART Verenigde Staten, 107 minuten, Engels gesproken, Nederlands ondertiteld

Regie en scenario: Damien Chazelle Camera: Sharone MeirProductie: Jason BlumCast: Miles Teller (Andrew Neiman), J.K. Simmons (Terence Fletcher), Paul Reiser (Jim Neiman), Melissa Benoist (Nicole), Austin Stowell (Ryan Connolly), Nate Lang (Carl Tanner)

SYNOPSISAndrew is een veelbelovende 19-jarige drummer die studeert aan een gereputeerd conservatorium in Manhattan. De druk wordt pas echt groot als hij wordt uitgekozen om in de schoolband te spelen onder leiding van de beruchte Terence Fletcher, een barbaarse muziekleraar die er alles voor over heeft om het potentieel van zijn student naar boven te halen.

prijzenWHIPLASH werd op het Amerikaanse Sundance Film Festival van 2014 verkozen als Beste film door zowel het publiek als de jury van professionals. De film kreeg dezelfde bekroning op het 40ste Deauville American Film Festival.

Last but not least is WHIPLASH winnaar van drie Oscars (Beste montage, Beste geluidsmix en Beste bijrol voor J.K. Simmons). De film werd eveneens genomineerd voor Beste film en Beste scenario!

UIT DE PERS GEPLUKT “IJzersterk drama met een schitterend solo van J.K. Simmons.” Erik Stockman, Humo

“Whiplash is een muzikaal drama van eenzaam hoog niveau.” Ward Verrijcken, Cobra

“Visueel huzarenstuk, meeslepend als een thriller.” Jan Temmerman, De Morgen

de film onlineOp www.whiplash-movie.net vind je basisinformatie en enkele foto’s.

De Facebookpagina is uitgebreid en zeker het bekijken waard. Vooral de foto’s met citaten brengen de film weer helemaal tot leven.

VOOR JE NAAR DE FILM VERTREKT...De regisseur baseerde het script van de film op zijn eigen ervaring als jazzdrummer in een wereld die hij beschrijft als erg competitief. In die mate dat het spelen van muziek op een kwestie van leven en dood begint te lijken. De film staat volledig op zichzelf als razend spannend karakterdrama, maar toch is het leuk om weten dat de opzet en achtergrond van het verhaal helemaal niet zo bij het haar gegrepen is als een leek zou kunnen denken!

3

REGIE EN PRODUCTIE

DE REGISSEUR AAN HET WOORDIn de aanloop naar de uitreiking van de Oscars gaven regisseur Damien Chazelle en hoofdacteurs Miles Teller en J.K. Simmons op 29 september 2014 een erg interessant interview over de film. Bekijk het desbetreffende fragment op het YouTubekanaal van Lessen in het donker.

ENKELE INTERESSANTE QUOTES:Damien Chazelle (°1985) over het ontstaan van WHIPLASH: “Whiplash is een film die ik erg graag wilde maken. Het verhaal is hoofdzakelijk gebaseerd op mijn eigen ervaringen als jazzstudent in een erg competitieve wereld. Ik had een strenge dirigent en muziek werd voor mij een zaak van leven en dood in plaats van een liefhebberij of een passie. Het scenario voor een langspeelfilm was helemaal uitgeschreven, maar het was allesbehalve evident om geldschieters te vinden. Vervolgens hebben we één scène uit het scenario verfilmd als een op zichzelf staande kortfilm om iets concreets te kunnen aanbieden. In al zijn ‘barmhartigheid’ stemde J.K. Simmons meteen toe om zonder enige garantie hieraan mee te werken. De kortfilm genoot erkenning op filmfestivals en zo ging de bal aan het rollen. Exact één jaar later waren we de langspeelversie aan het maken. Miles Teller (Andrew) was trouwens nog niet betrokken bij de productie van de kortfilm, maar toen ik hem later in Rabbit Hole zag spelen, wist ik meteen dat ik hem wilde in mijn film.”

De kortfilm waarover Damien het heeft kan je hier bekijken*. De scène die verfilmd werd toont de eerste introductie van Andrew in het orkest van Fletcher met het legendarische “Not my tempo”- citaat. *Klik door op de link. De kortfilm is niet te vinden op het YouTubekanaal van Lessen in het donker, dit is de link http://www.dailymotion.com/video/x2iigh0

Opdracht: Bekijk de kortfilm met je leerlingen en vergelijk met de langspeel-versie. Welke acteurs, montagetechnieken en camerastandpunten zijn dezelfde gebleven? Wat is er veranderd?

4

de acteurs en hun personage

MILES TELLERMiles Teller (°1987) is een Amerikaans acteur en muzikant. In 2010 debuteerde hij op het witte doek in RABBIT HOLE, een drama waarin een koppel de dood van hun zoon verwerkt. WHIPLASH-regisseur Damien Chazelle was meteen verkocht en had zijn Andrew Neiman gevonden. Miles bleek bovendien een vrij bekwaam drummer en was na heel wat oefening in staat om zelf de drumscènes in de film te spelen, zoals beschreven in het interview uit het vorige stukje.

Andrew Neiman is een jonge en ambitieuze student die niets liever wil dan de top in de jazzwereld te bereiken. Gefrustreerd als hij is door de gefaalde schrijverscarrière van zijn vader, wil Andrew één van de groten der aarde worden. Hij komt in de gratie van Terence Fletcher, een begenadigd jazzdirigent die hem uitnodigt in zijn gerenommeerde band te komen spelen. Andrews perfectionisme en grenzeloze drive veranderen onder invloed van de ambitieuze Terence in een gevaarlijke obsessie die hem naar de grens van zijn kunnen en mentale stabiliteit duwt.

J.K. SIMMONSJonathan Kimble “J.K.” Simmons (°1955) begon zijn carrière als acteur op de bühne in Broadway, de theaterscène in de culturele hoofdstad van Amerika, New York. Hij heeft een enorm charisma en maakt vaak een onvergetelijke indruk in zijn rollen. Misschien kennen de leerlingen hem wel als B.R. in THANK YOU FOR SMOKING (2005), als J. Jonah Jameson in de SPIDERMAN-trilogie van Sam Raimi (2002-2007), of als de CIA-functionaris in BURN AFTER READING (2008), of misschien wel als Cave Johnson in het

Acteur Miles Teller over zijn drumvaardigheid: “Het was van bij het begin de bedoeling dat ik zelf Whiplash en Caravan kon spelen. Drie dagen per week, vier uur per dag kreeg ik les. Hoewel ik zelf drum sinds ik vijftien was, was die opgave allesbehalve evident. Zodoende had ik tijdens de drumscènes ook in het echt stress omdat ik het goed wilde doen, zeker in het bijzijn van de andere spelers. Life imitates art…”

Vraag: Wat betekent het Engelse spreekwoord ‘Life imitates art’ volgens jullie?

5

veelgeprezen videospel PORTAL 2 (2011)? Hoe dan ook, de kans lijkt klein dat iemand hem na deze film nog zal vergeten.

Terence Fletcher. Veel is niet geweten over de persoonlijke achtergrond van deze mysterieuze en tot de verbeelding sprekende man. Hij is de meest gerespecteerde dirigent in het gerenommeerde Shaffer conservatorium. Hij staat bekend om de kwaliteit die hij brengt en hij is berucht omwille van zijn keiharde didactiek. Zijn roeping: het vinden van de nieuwe Charlie Parker, Buddy Rich of Miles Davis. En geen greintje sympathie of sentiment zal hem tegenhouden in zijn genadeloze zoektocht.

Terence ziet groot potentieel in Andrew en geeft hem de kans om zijn plaats te veroveren in zijn eliteband. Maar enkel op voorwaarde dat Andrew tot het uiterste gaat om zijn torenhoge verwachtingen in te lossen.

Opgelet: Terence is niet vies van vrij grof taalgebruik. De nodige ‘f-words’ vliegen her en der in het rond!

J.K. Simmons over de enigmatische Terence Fletcher: “Hoewel we heel wat scènes hebben gefilmd waar de achtergrond van Terence wordt uitgewerkt, zitten die niet in het eindproduct. Regisseur Damien vond het een betere optie Fletcher als een enigszins mysterieuze figuur op te voeren. Een goede keuze, maar toch spijtig, want we hadden er heel wat tijd aan besteed om die scènes in te blikken (lacht).”

Oefening: Had je graag meer scènes gezien over de achtergrond van Fletcher? Of vond je dat niet nodig?

PAUL REISERPaul Reiser (°1957) is Amerikaans acteur, komiek, muzikant, televisiepersoonlijkheid en schrijver. Hij is gekend voor zijn rol in de serie MAD ABOUT YOU, maar prentte zich vooral in het collectieve filmgeheugen als de lamentabele Carter Burke in James Camerons ALIENS (1986). Paul Reiser is dan ook schitterend, zij het ietwat onverwachts gecast als de aimabele vader van Andrew.

Jim Neiman is een eenvoudige leerkracht die enorm veel geeft om zijn zoon - diens moeder verliet de jongen net na de geboorte. Jim stond en staat er dus alleen voor en kwijt zich van zijn taak. Zijn eigen sluimerende schrijversambities schoof hij aan de kant. Hij wil niets liever dan zijn zoon gelukkig zien, al is hij niet de meest flitsende en charismatische persoonlijkheid.

Jim is zonder meer de tegenpool van Terence. Al gaan ze nooit rechtstreeks in confrontatie, toch woedt er tussen hen een intense strijd om Andrew.

Opdracht: laat de leerlingen de twee hoofdpersonages imiteren qua mimiek, woorden, citaten, gedragingen… Ongetwijfeld komen heel wat elementen van deze twee expressieve karakters naar voren. Denk aan Fletchers gebaar waar-mee hij eist dat de band stopt: de krachtige zwaaibeweging met vuist.

6

MELISSA BENOISTMelissa Benoist (°1988) is een jonge Amerikaanse actrice die haar brood verdient met series als Glee, Homeland, The Good Wife en Law & Order. Haar filmdebuut maakte ze in Mariah Carey’s TENNESSEE. WHIPLASH is slechts haar tweede film. Ze is ook te zien naast Jennifer Garner, Al Pacino en Annette Benning in het tragikomische DANNY COLLINS (2015).

Nicole is een studente in New York. Ze werkt in de plaatselijke cinema en leert zo Andrew kennen. Na een aarzelend begin blijkt dat ze heel wat gemeen hebben, niet in het minst hun relatieve eenzaamheid. Wat een mooi liefdesverhaal lijkt te worden, verwatert tot niets wanneer de obsessieve aard van Andrew de bovenhand haalt.

AUSTIN STOWELLAustin Stowell (°1984) heeft net als Miles Teller een Bachelor of Fine Arts behaald. Hij is het meest bekend voor zijn rollen in DOLPHIN TAKE en als Dalton Joiner in het romantische Vietnam-drama LOVE AND HONOR met Liam Hemsworth.

Ryan Connolly is medestudent van Andrew. Hij heeft een knappe vriendin, geniet aanzien bij zijn medestudenten en is de vaste drummer bij de jazzband voor beginners, waar Andrew in het begin van de film ook deel van uitmaakt.

Even later verrast Terence echter opnieuw als hij de duidelijk minder bekwame Ryan ook vraagt voor zijn eliteband en hem zelfs eerste drummer maakt. Dit tot woede van Andrew die alles op alles zet om zijn plaats te heroveren en zich door niets nog laat afleiden.

7

DE VERHAALLIJN: een structuur in drie delenWHIPLASH kent drie grote delen in de verhaalstructuur. In de openingsscène worden we geïntroduceerd bij Terence Fletcher, de spreekwoordelijke Mount Everest die onze held zal moeten beklimmen om zijn doel te bereiken, namelijk een groot jazzmuzikant worden. Hoewel de film zeker in het begin vrij cliché Amerikaans overkomt, werpt WHIPLASH dit juk al snel van zich af met ontelbare plotwendingen.

Vraag: welke wendingen zag je aankomen en welke niet? Heeft de film je gaan-deweg verrast?

deel 1: intro en aanloop naar deelname aan de bandWe leren Andrew kennen als een normale jongen die op een ‘normale’ manier van jazz houdt. Hij heeft posters, luistert naar cd’s maar kan zijn passie met niemand delen. Hij heeft ambitie maar is nog steeds te verlegen om een meisje uit te vragen. Uiteindelijk slaagt hij ook daar in, maar alleen nadat hij gepromoveerd is tot de eliteband en daar een boost in zelfvertrouwen krijgt. Hij wordt zelfs een tikkeltje arrogant en kijkt neer op de andere familieleden wanneer die zijn verdiensten niet voldoende prijzen.

deel 2: toewijding van andrew aan de band met als climax het auto-ongelukWanneer hij Terence leert kennen, breekt hij met zijn vriendin, krijgt hij zware humeurwisselingen en agressieaanvallen. Hij isoleert zich nog meer, als een soort bewijs voor zijn doorzettingsvermogen bij het nastreven van zijn ideaal.

Op zijn bikkelharde manier slaagt Terence er wel in om Andrew voorheen ongekende hoogtes te laten bereiken.

8

deel 3: gestopt met drummen en door toevallige ontmoeting met terence toch nog één concertFletcher heeft Andrew psychologisch gekraakt en Andrew is Fletcher zelfs fysiek te lijf gegaan. Terence wordt na een rechtszaak uit zijn functie aan het conservatorium gezet. Dan komen de twee elkaar later per toeval weer tegen. Terence nodigt Andrew uit om samen met hem te spelen, waarbij hij Andrew publiekelijk vernederd.

Andrew loopt weg, zoekt troost bij zijn vader en… keert terug op het podium! Hij bewijst zichzelf als topdrummer in een erg memorabele finale. Zelfs Fletcher laat een traan van geluk. Toch is de scène erg dubbel, want ironisch genoeg onderschrijft Andrew hiermee wel Fletchers leermethodes. Het gaat totaal niet meer over Andrews liefde voor muziek, maar om de mening van één persoon: Fletcher. Je zou kunnen zeggen dat door toe te geven aan de leermethodes van Fletcher, Andrew voor eeuwig zijn gevangene zal blijven. Hij heeft een sterrenstatus bereikt als resultaat van zijn volharding en pijn, maar de negatieve effecten van dit proces zullen hem waarschijnlijk nooit verlaten, wat ons brengt bij…

het einde: een happy end?Welk gevoel hadden de leerlingen bij het einde van deze film? Zouden Terence en Andrew nu als vrienden door het leven gaan? Boekte Andrew een triomf op het eind? Of… een nederlaag?

Opdracht: Schrijf een epiloog. Vat in enkele regels kort samen hoe het leven van Andrew en Terence verder gaat. Zijn er verschillende versies bij de leerlingen?

Is dit wel een typisch Hollywood-einde? Overwon Andrew zijn innerlijke de-monen in een triomfantelijke drumsolo? Of is er meer aan de hand? De film draait rond uitstekend presteren als gevolg van bloed, zweet en tranen en wat er gebeurt met iemand die er alles voor over heeft om de beste te worden. Andrew wordt uiteindelijk een fantastisch jazzdrummer nadat Terence hem op allerlei manieren heeft gemanipuleerd. Maar dat is ten koste gegaan van zijn menselijkheid en misschien zelfs van zijn liefde voor muziek.

De regisseur ziet het zelf erg zwart: hij gaat er van uit dat Andrew na de film ver-slaafd raakt aan drugs en eenzelfde lot ondergaat als Charlie Parker: “Volgens mij zal een bepaalde hoeveelheid schade altijd aanwezig zijn bij Andrew. Fletcher zal altijd denken dat hij gewonnen heeft. Andrew zal een tragische, lege, getergde persoon zijn die als dertiger zal sterven aan een drugsoverdosis. Ik heb een erg cynische kijk over hoe het afloopt”, aldus Damien Chazelle.

Tip: www.imdb.comDé filmdatabank voor wie graag een volledig overzicht vindt van het filmwerk van acteurs, regisseurs, producenten enz. Je kan je leerlingen verder laten zoe-ken op het oeuvre van de cast en crew van deze film.

9

bespreking van de film

is dit een film over jazz of is er meer aan de hand?Laten we beginnen bij het begin. Waarover gaat WHIPLASH nu eigenlijk?

Opdracht: probeer Whiplash in één zin te beschrijven aan iemand die de film nog niet gezien heeft.

De essentie van meer dan anderhalf uur film weergeven in enkele woorden is niet altijd eenvoudig. Stel jezelf volgende vragen om tot de essentie te komen.

Welke relaties worden getoond in de film? Antwoord: Andrew en zijn vader, Andrew en Terence, Andrew en Nicole en Andrew en collega drummers.

Wie is dus het hoofdpersonage?Antwoord: Andrew

Wat is de centrale relatie in deze film? Antwoord: Andrew en Terence.

Conclusie: Alhoewel de film nadrukkelijk over jazz gaat, ligt het de essentie van WHIPLASH in de relatie tussen Andrew en Terence. De jazzcultuur is de setting van het verhaal.

is fletcher goed of slecht?Nu we bepaald hebben wie de twee belangrijkste personages van de film zijn, kunnen we die onder een vergrootglas houden. Wat vonden de leerlingen van Fletcher? Dat hij intens en invloedrijk is, en een sterke persoonlijkheid heeft, spreekt voor zich. Vonden de leerlingen hem echter een goed of een slecht mens? Het antwoord op deze vraag is enorm complex. Je kan er uren mee vullen.

Laat de leerlingen daarom in de eerste plaats vertrekken van uit hun eigen re-aliteit door middel van een klassengesprek. Leg ze onderstaande vraag voor en laat ze even de tijd om een keuze te maken: akkoord of niet akkoord. De resultaten kunnen erg uiteenlopen. Hou daarna een klassengesprek. Schrijf de belangrijkste argumenten ter verdediging van zijn of haar mening eventueel op bord. Altijd handig om later naar terug te koppelen!

Wie verkies jij als leerkracht? De strenge perfectionist of de gezapige chillbeer?

Vergeet niet nadien of tijdens het gesprek de link te maken met de film. De leerlingen laten nadenken én er vervolgens een dialoog over voeren zijn het doel van deze opdracht.

10

Wat inspiratie en context:De onvoorwaardelijke liefde van vader Jim Neiman staat in schril contrast tot de agressieve methodiek van Terence Fletcher. Op het eerste gezicht lijkt het duidelijk wie je liever als mentor wil. Toch voelt Andrew zich vanaf moment één sterk aangetrokken tot de genadeloze Fletcher. Fletcher geeft Andrew een groter gevoel van eigenwaarde door hem uit te no-digen tot zijn eliteband. Fletcher trok Andrew aan, terwijl niemand anders iets in hem zag. Is dat niet een stille wens van elk van ons? Een autoriteit die je talent ontdekt en die er alles aan doet om dit verder te kunnen ontwikkelen.

Maar je kan het ook anders bekijken: wat zou jij kiezen?

Je eigen mogelijkheden volledig benutten, zodat je letterlijk (eenzame) hoogtes bereikt ten koste van je mentale stabiliteit, of misschien toch een rustig, geza-pig leven met een knappe vriendin.

Zijn breuk met Nicole is slechts één van de opofferingen die Andrew maakte om zijn leermeester en diens dorst naar perfectie te bevredigen.

Alhoewel vader Jim zijn zoon niet altijd honderd procent begrijpt in zijn passie voor muziek, kan je toch heel wat tekenen van liefde waarnemen. Welke heb jij herkend?

Antwoord:

• Het is sowieso al opmerkelijk dat een negentienjarige jongen nog met zijn vader naar de cinema wil. Dit impliceert een speciale band.• Alhoewel Jim vaak ongerust was over de carrière van zijn zoon, steunde hij hem door dik en dun. Hij vroeg constant hoe het met Andrew ging en volgde zijn ontwikkeling op de voet.• Na het auto-ongeval zoekt hij juridische hulp om de dader te straffen - of al-thans zo ziet hij hem toch.• Nadien zorgt hij voor een nieuw appartement voor Andrew en verwent hem met snoepgoed…

didactiek volgens fletcherDe manier waarop Fletcher les geeft is op zijn zachtst gezegd vrij controversieel en niet voor iedereen geschikt. Denk aan het geval Sean Casey die zelfmoord pleegde als gevolg van een depressie waar Terence ongetwijfeld zelf deels de oorzaak van is.

Om Fletchers manier van werken te begrijpen moeten we misschien luisteren naar de man zelf, in gesprek met Andrew:

“Ik denk dat mensen niet goed begrepen wat ik deed bij het Schaffer conservato-rium. Ik was er niet om te dirigeren. Iedere idioot kan met zijn armen zwaaien en de muzikanten in tempo houden. Mijn rol was om mensen verder te stuwen dan wat van ze verwacht werd. Ik vind dat een absolute noodzaak. Anders ontzeg-gen we de wereld de nieuwe Louis Armstrong of Charlie Parker. Ik heb je verteld

11

over het leven van Charlie Parker: Jo Jones gooide een cymbaal naar zijn hoofd toen hij een optreden verknalde. Die avond huilde hij zichzelf in slaap maar de volgende dag oefende hij als nooit tevoren met één doel voor ogen: nooit meer falen. Een jaar later speelde hij de pannen van het dak op hetzelfde evenement. Beeld je in dat Jo Jones eerst had gezegd: “Niet mee inzitten Charlie, het viel wel mee. Good job.” Dat zou het einde van het verhaal betekend hebben. Charlie zou tevreden zijn met zichzelf. Dat zou voor mij een absolute tragedie zijn. Jammer genoeg is het net dat wat de wereld vandaag verlangt: grijze middelmaat. En men vraagt zich af waarom jazz vandaag een trage dood sterft. Er zijn geen twee destructievere woorden in het Engels dan ‘good job’.”

Als je tijdens het klassengesprek argumenten op bord hebt geschreven, kan je die eventueel nog eens voorleggen aan de leerlingen na het herlezen of herbeluisteren van dit fragment.

Is Fletcher dan toch gewoon een man die het goed meent en die enkel maar mensen wil beter maken en hun bestaan op aarde de moeite waard wil maken? Zij het op een onorthodoxe manier.

Hij lijkt gelijk te hebben. Toch zijn er doorheen de film heel wat dingen ge-beurd die niet helemaal overeenstemmen met zijn manier van werken. Hierna volgen een reeks voorbeelden waar Fletcher net of helemaal over de schreef gaat. Ergens kan je zelfs stellen dat elk moment van menselijkheid van Fletcher wordt gevolgd door een moment van sadisme en manipulatie.

- Net voor Andrews eerste oefensessie bij de elite jazzband, neemt Fletcher de tijd om Andrew persoonlijk te motiveren. Hij benadert hem erg vriendelijk. Dit moment wordt echter in sneltempo gevolgd door de beruchte ‘not quite my tempo’-scène.

Welke andere quotes van Terence vonden de leerlingen memorabel? Enkele voor-beelden: • “Oh my god, are you one of those single tear people?”• “We have an out of tune player.”• “Not quite my tempo.”• “If you want the part, earn it.”• “Faster!!”

- De We have an out of tune player- scène. Fletcher detecteert iemand in zijn band die letterlijk uit de toon valt en hij gaat op zijn typische manier schijnbaar op zoek naar de dader. In realiteit grijpt hij de gelegenheid om Metz de band uit te zwieren. Hoewel Fletcher maar al te goed wist dat het Erickson was die niet in tune was.

Waarom werd Metz en niet Erickson niet uit de band gegooid? Metz speelde niet vals. • Fletcher wilde Metz al lang buiten, en besliste er maar meteen een voorbeeld van te maken voor de andere studenten. • Erickson daarentegen was hij nog niet moe gezien. • Bovendien bewees Metz met zijn lamlendige houding dat hij nooit een nieuwe Charlie Parker kon zijn.

- Terence vertelt zijn band over het geval Sean Casey en wordt zelfs wat emoti-oneel: hij heeft het over een auto-ongeval. Later blijkt het echter om zelfmoord te gaan. Waarom verbloemde Fletcher de waarheid?• Was hij zo verdrietig dat hij het woord zelfmoord niet kon uitbrengen?• Liegt hij tegen zichzelf?• Houdt hij de waarheid bewust achter?

12

- Andrew ziet van op een afstand hoe Fletcher erg vriendelijk omgaat met een klein meisje. De scène erna is Fletcher weer zijn tirannieke zelf tegenover de band.

Wat leid je af uit deze korte scène? Er zijn ontelbare mogelijkheden en er is niet één juist antwoord. Enkele mogelijkheden:

• Hoe goed Fletcher mensen kan manipuleren.• Dat hij emotioneel labiel is en wisselt tussen verschillende persoonlijkheden.• Hoe hij eigenlijk een vriendelijke man is in zijn privérelaties.• Dat Fletcher enkel een tiran is naar zijn studenten toe (vorm van machtsmis-bruik?) • En zo verder!

- Op zich kan je stellen dat Andrew zichzelf pas helemaal ontdekte als drum-mer nadat hij op het einde van de film publiekelijk vernederd werd. Net als Charlie Parker. Zodoende haalt Fletcher dus zijn gelijk met zijn manier van werken. Of toch niet? Er is namelijk één groot verschil met de legende van Parker: Andrew had zelf geen rechtstreekse schuld aan zijn afgang! Hij werd om de tuin geleid.

Hoe interpreteerden de leerlingen dit schokkende moment? • Was het de bedoeling van Fletcher om Andrew, net zoals Charlie Parker, publie-kelijk te vernederen? Met welk doel? • Zit zijn ontslag hier voor iets tussen? Waarom verstoort hij hiermee een belang-rijk concert? • Zet Fletcher een win-win situatie op voor zichzelf? Ofwel vernedert hij de jon-gen die hem zijn job kostte ofwel vindt hij zijn Charlie Parker?

• Terence leek ook erg verbaasd toen Andrew terug op het podium kwam. Alhoewel uiteindelijk de theorie van Fletcher realiteit werd - Andrew zou waar-schijnlijk nooit zo goed geworden zijn zonder Fletcher – lijkt de opzet eerder een wraakactie dan een ultiem duwtje in de rug?

- Langzaamaan begint Fletcher tijdens te finale naar Andrew toe te groeien. Uiteindelijk beschouwt hij hem wel als zijn gelijke, zij het nog steeds onder zijn gezag. Tijdens zijn drumsolo volgt hij plots de aanwijzingen van Fletcher weer op.

Andrew geeft Fletcher heel veel kansen. Tot op het moment dat hij uitbarst na het auto-ongeluk. De maat is vol. Maar zelfs dan gaat hij met tegenzin in op de vraag van zijn vader om tegen Fletcher te getuigen in de rechtszaak. Ook op het eind lacht Andrew gemeend naar Fletcher wanneer die eindelijk een blijk van oprechte appreciatie lijkt te krijgen van Fletcher.

Kortom: een complex personage en dito relatie!

wie stal de drumpartituur van carl tanner?

Tot slot nog dit, in het licht van al het voorgaande. Een onopgelost, maar cru-ciaal mysterie in de film: Andrew verliest de drumpartituur van Tanner uit het oog, ondanks duidelijke waarschuwingen van Fletcher om er zorgvuldig mee om te springen. Tanner kan niet drummen zonder partituur en dus geeft Fletcher de drumsticks aan Andrew. Een partituur verdwijnt echter niet van-zelf. Gaat het hier om een onschuldig verlies? Een ander lid van de band die in deze competitieve sfeer de boel saboteerde? Was Andrew zo cynisch om de partituur weg te gooien?

Of… zit Terence hier voor iets tussen? Hij stelde op voorhand duidelijk dat hij nergens partituren wilde zien rondslingeren. En hij demonstreerde al eerder dat hij er geen problemen mee heeft om harde ‘spelletjes’ te spelen met studen-ten. Zoals toen hij Metz de laan uitstuurde terwijl die niet eens vals speelde. Was hij gewoon uitgekeken op drummer Carl Tanner?

13

analyse van de openings- en slotscène

de finaleTijdens de laatste scène van WHIPLASH wordt een intense en - binnen de context van de film - ultieme strijd geleverd tussen Andrew en Fletcher. De plotveranderingen volgen elkaar in sneltempo op: een zenuwachtige Andrew wordt weggeblazen door het verraad van Fletcher, Andrew kiest het hazenpad, Andrew keert terug, Andrew gaat frontaal de strijd aan met Fletcher, en tot slot: Andrew speelt de pannen van het dak en bewijst zich als artiest.

Het grootste deel van deze wendingen in de verhaallijn worden echter niet let-terlijk uitgesproken. Veel heeft te maken met het talent van de acteurs, maar - en dit is misschien minder eenvoudig op te merken - er schuilt ook een enor-me vertellende kracht in het camerawerk en de montage.

Wat een film als WHIPLASH zo beklijvend maakt is een nagenoeg perfecte synergie tussen montage, regie, camerawerk en acteurs. In de volgende twee hoofdstukken zullen we de stijl van de film en de montage bespreken. Let wel: in de praktijk is alles minder afgelijnd. Ongetwijfeld had de regisseur ook tij-dens het schrijven van het verhaal al duidelijke ideeën omtrent de montage en regie.

Het openingsshotVooraf: Bij welk genre zou je WHIPLASH onderbrengen: musical, komedie, ac-tiefilm, thriller, drama?

Het openingsshot zoomt langzaam door de gang in op de drummende Andrew. Welk effect geeft dit? Aan welk genre film doet je dit denken?

Dergelijke shots zijn allesbehalve typisch voor een karakterfilm over mu-ziek, maar horen eerder bij het thriller- of zelfs horrorgenre. Denk aan THE SHINING (1980), één van de meesterwerken van Stanley Kubrick, of de ope-ning van Ridley Scotts beruchte sciencefictionklassieker ALIEN (1979). Of eerder een actiethriller of zelfs horrorfilm?

Regisseur Damien Chazelle verwoordt het als volgt: “Ik wilde sowieso mijn hoofdpersonage zien drummen in de eerste scène. De hele film moest eigenlijk in miniatuurvorm aan de kijker getoond worden: drummer, muziek, school en een tiran. De eerste camerabeweging die de film opent, moest meteen de trend zetten voor de toon van de film en een onheilspellend gevoel geven aan de kijker. Dat dit niet zomaar de eerste de beste muziekfilm is.”

Vraag: Wat vinden jullie? Is de regisseur hierin geslaagd?

14

Hier krijgt Andrew te horen dat Fletcher weet dat de getuigenis van Andrew hem zijn job kostte en dat Fletcher hier en nu zijn wraak wil nemen.

Antwoord: Fletcher torent letterlijk boven Andrew uit.

Andrew probeert tevergeefs het nummer mee te drummen. Geen flashy close-ups van Andrew of de instrumenten, alleen een medium-shot waarin je hem ziet knoeien.

Antwoord: statisch, een pijnlijk mo-ment, de tijd staat als het ware stil. De afgang lijkt eeuwig te duren.

Het camerastandpunt is veranderd: Andrew wordt van beneden af in beeld gebracht. Fletcher wordt op ooghoogte in beeld gebracht.

Antwoord: Andrew ziet er plots een stuk imposanter uit en straalt meer kracht uit. Fletcher staat plots precies op gelijke hoogte.

Fletcher gaat in dit intieme shot zo-waar door de knieën om te kunnen communiceren met Andrew.

Antwoord: Andrew overwint Fletcher als het ware.

Fletcher apprecieert de muziek van Andrew en begint hem opnieuw te dirigeren.

Antwoord: Fletcher herneemt de con-trole als dirigent.

Onder andere op die manier vertelt de film een complex verhaal zonder woor-den!

In deze negen minuten durende video krijg je ongeveer dezelfde, zij het uit-gebreidere, analyse van de cinematografie en montage van de finale van WHIPLASH te zien. Let wel: de video is uitsluitend in het Engels, zonder on-dertiteling.

Video te vinden op Vimeo.com met zoekterm: Editing and Cinematography in Whiplash’s Ending (Framing the Picture)

Opdracht: omschrijf wat je ziet in de openings- en de slotscène. Je ziet Andrew tweemaal drummen. Toch is het verschil tussen beide scènes gigantisch, door alles wat er in tussentijd gebeurde. Wend deze scènes aan om kort het verhaal ertussen samen te vatten.

Fletcher en Andrew zien elkaar net niet of net wel op gelijke ooghoogte.

Antwoord: een (tijdelijk) evenwicht is verkregen? Voor interpretatie vatbaar!

Welk effect geven volgende camerastandpunten in verband met de relatie tussen Andrew en Fletcher?

15

focus op:montage!

muziek in actieNet als J.K. Simmons voor zijn geweldige acteerprestatie een Oscar ontving (kijk naar dit filmpje met zijn speech op de Oscars!), werd ook de montage van Tom Cross bekroond met een Oscar. Ook van daar zijn beelden van.

Zonder een sterke verhaallijn en goede acteurs kan je niet veel beginnen. Toch kan het belang van de montage niet onderschat worden. Indien goed uitge-voerd is die erg belangrijk om een verhaal over te brengen naar de kijker.

Tom Cross gaf wat tekst en uitleg bij zijn bedoeling: “Regisseur Damien zei me dat hij in de eerste plaats een spannende actiethriller wilde maken en in de

tweede plaats pas een film over muziek. Damien wilde dat de muziekscènes even scherp en fel waren als de gevechtsscènes in RAGING BULL, Scorcese’s meester-werk met Robert De Niro in de rol van bokser Jake Lamotte. De meeste andere scènes zoals die tussen Andrew en Nicole moesten heel traditioneel en romantisch gemonteerd worden.”

Denk met deze informatie even terug aan de vraag aan het begin van het hoofd-stuk filmstijl: kan je WHIPLASH misschien nog het best in de categorie actie-thriller onderbrengen?

Tom Cross’ ervaring in het monteren van muziekvideo’s kwam hem dus erg goed van pas bij deze film, overigens slechts de derde langspeelfilm van zijn carrière. Doorgaans zijn we gewoon dat actiescènes gepaard gaan met wilde autoachtervolgingen, gierende banden, vlammende pistolen of martial arts. In WHIPLASH wordt muziek gebruikt om een onderwerp in flitsende scènes te vatten die het bloed sneller doen stromen. De camera’s bewegen! Het ritme van de montage verandert steeds in functie van de muziek en de spanning! Met snelle shots van instrumenten, drum kits, koperblazers. Emoties en bloed.

Dit in schril contrast met de scènes tussen Nicole en Andrew. Hoewel werve-lend en flitsend filmen ook bij die scènes erg toepasselijk was geweest, wordt wel degelijk erg traditioneel gefilmd en gemonteerd. Meestal mediumshots afgewisseld met enkele close-ups wanneer er iets belangrijk gezegd wordt en steady camera’s die in- en uitzoomen om verbanden tussen personen aan te tonen. Zo ontstaan mooie contrasten.

In deze prachtige video (via www.vimeo.com zoekterm: The Rhythm of Editing, speelduur 25 min.) wordt het contrast in cinematografie uit de doe-ken gedaan. Er wordt niet in gesproken, alle uitleg verschijnt in tekstvorm in het Engels.

Tom Cross, monteur van Whiplash bij de ontvangst van zijn Oscar voor Beste Montage.

16

Bekijk volgende fragmenten met je klas:

Fragment 1: Start bij minuut 8:02, dan kom je precies uit bij het fragment waar-in het contrast tussen de ‘zachte’ en de ‘harde’ scènes van WHIPLASH uit de doeken wordt gedaan. Het fragment eindigt op 11:40

• Gebruik deels de uitleg hierboven als voorbereiding op het fragment.• Situering in de verhaallijn: de eerste date van Nicole en Andrew. De date gaat goed, al wordt nu duidelijk dat Andrew en Nicole erg verschillende visies hebben over doelstellingen in het leven.• Waar de leerlingen op moeten letten: hoe de scène van mediumshots (waarin beide personen in beeld zijn) overgaat naar close-ups van de personages om de aandacht van de kijker te grijpen. De montage voelt de emotie van de scènes aan en versterkt die om een groter effect op het publiek te hebben. • Wanneer de band tussen Nicole en Andrew sterker wordt gaat de camera dich-ter. Wanneer er afstand komt tussen de personages gaan we terug naar medium shots.

Fragment 2: vanaf 11:42 tot 12:45 wordt gewezen op het belang van tussenshots. Daarna volgt de analyse van de scène waarin Andrew het uitmaakt met Nicole.

Fragment 3: Vanaf 16:10 voor een analyse van de ‘harde’ actiescènes, met eind-punt 22:17. Op voorhand belangrijk om uit te leggen.

• Gebruik alvast dezelfde algemene uitleg van hierboven.• Situering: de ‘not quite my tempo’-scène, Andrews eerste sessie bij de eliteband van Fletcher. De spanning tussen leerling en leraar wordt hiermee voor de rest van de film vastgelegd.• In plaats van vaste camera’s gebruikt men bewegende, zwiepende camera’s.• Het ritme van de montage verandert constant: van snel naar traag, naar snel naar traag… Let op hoe dit de stijgende spanning versterkt tijdens het ‘not quite my tempo-moment’ en hoe het langere shot van Fletcher die wegloopt het publiek in de waan brengt dat Andrew nu wel op het juiste tempo speelt.• Plots barst Fletcher uit in woede. De camera begint ook wat te schudden, en we gaan terug naar een snellere montage.• Verder is het ook erg opvallend hoe de montage bijna altijd gepaard gaat met muziek of met een ander geluid.

requiem for a whiplash

Psycho Requiem for a dream

Een ander belangrijk kenmerk van de montage in WHIPLASH is de timing van de cuts doorheen de muziekscènes (de harde stukken).

Het ritme van muziek en geluid zorgen voor een grondstroom, en ook de ver-haallijn wordt er uiterst effectief door versterkt: in dit geval komen de brutali-teit en emoties die rond de muziekscènes hangen sterk naar voren. Muziek en geluid versterken ook de notie dat Fletcher door zijn persoonlijkheid en zijn handelingen de filmcuts als het ware volledig dirigeert.

Denk bijvoorbeeld aan de scène waarin Andrew zijn eerste repetitie meemaakt – vanaf 15:10 in de film (herbekijk deze scène als je de dvd hebt). Exact om negen uur stapt Fletcher het lokaal binnen en vanaf dit moment handelt ieder personage met militaire precisie in erg korte shots. Behalve Fletcher die rustig de tijd neemt om zijn jas en hoed op te hangen. Deze montage vertelt een ver-haal op zichzelf. De spanning spat van het scherm, Fletcher staat uiterst scherp.

Deze snelle vorm van monteren die in WHIPLASH erg functioneel en precies waar nodig wordt toegepast, heet fast cutting. Wie precies de eerste was die deze techniek gebruikte in zijn films is niet helemaal duidelijk. Een beroemd en berucht voorbeeld is de douchescène in PSYCHO (1960), de klassieker van Alfred Hitchcock.

Ook Darren Aronofsky paste dit toe in zijn film REQUIEM FOR A DREAM (2000): complexe handelingen, in dit geval druggebruik, worden door een se-rie snelle actieshots na elkaar uitgebeeld, benadrukt door geluidseffecten. Een doorsnee-film heeft gemiddeld tussen de 600 en 700 cuts, REQUIEM FOR A DREAM telt er zo’n 2000. Bekijk de trailer om deze techniek in een andere film in actie te zien!

17

wat niet gebruikt werdBelangrijk om weten is dat altijd een aantal scènes op de montagetafel blijven liggen en niet in de film opgenomen worden. “Kill your darlings”, zeggen ze wel eens in de filmindustrie. Durven knippen of weglaten van fragmenten die niet noodzakelijk zijn in het verhaal!

Tegenwoordig komen deze vaak terecht bij de extra’s op de dvd als ‘deleted scenes’ of ‘extended versions’ (denk aan de trilogie THE LORD OF THE RINGS van Peter Jackson).

-Waren er scènes waarvan je het gevoel had dat ze ontbraken? Bepaalde verhaal-lijnen of achtergrondinformatie die je miste tijdens het bekijken van de film?

In WHIPLASH wordt een erg strakke lijn in de vertelling gehanteerd.

Zo zien we niets over het persoonlijke leven van Terence Fletcher, terwijl die scènes wel degelijk gefilmd zijn! We zien ook niet hoe het afloopt met Nicole, hoewel ook daar scènes beschikbaar waren. Hier kan je een verwijderde scène bekijken van Fletcher die thuis naar muziek luistert.(deze link is niet te vinden op het YoutTube-kanaal van Lessen in het donker, het is een link naar Brighcove.com).

Damien Chazelle legt ondertussen uit waarom die scène de film niet haalde: “Fletcher moest ‘angst aanjagen’ en dat verdwijnt als je te veel van zijn persoon-lijkheid ziet. Daarnaast is WHIPLASH een film over Andrew. Als we dan al een glimp opvangen van een emotionele Fletcher, dan moet dat door de ogen van Andrew gaan. Ik hou van deze scène, maar in de context van het geheel, beslisten we toch dat ze niet in de film paste.”

-Wat vinden jullie van deze keuze? Had je ze in de film gewild? Hoe zouden ze de film en de personages veranderd hebben (in de ogen van de kijker)? Of sterkt dit net de intensiteit van de belangrijkste relatie, namelijk die tussen Andrew en Fletcher?

Opvallend is ook dat Andrew geen enkel contact heeft met de andere muzi-kanten van de band. De meeste muzikanten (met uitzondering van de andere drummers) zijn bijna gewoon figuranten. Zo wordt je helemaal meegezogen in het kielzog van Andrew.

parodie op whiplashFilms inspireren kijkers vaak. Soms zo sterk dat ze de film zelf opnieuw willen maken. Zo zijn er enkele te vinden op YouTube.Bekijk ze met je klas:Parodie met Dj’sParodie op drumscène

soundmixingWHIPLASH won niet alleen een Oscar voor de beste beeldmontage, ook het geluid werd bekroond met een gouden beeldje en dat in competitie met gigan-ten als BIRDMAN en INTERSTELLAR.

Zoals het een film over muziek betaamt, werd in WHIPLASH enorm veel aan-dacht besteed aan het geluid, in samenhang met de beeldmontage.

“I often thought, while watching WHIPLASH, that I might be able to get as much out of it with my eyes closed as I would with my eyes open”, zegt de Amerikaanse dichter en filmcriticus Max Winter.

Even zien of dit effectief zo is! Laat de leerlingen een minuut met gesloten ogen naar een fragment luisteren. Laat ze noteren wat ze hoorden (herkenbare gelui-den: piano, tikkende klok, minder herkenbare geluiden: een map die opengesla-gen wordt, het stemmen van de drum). Kijk vervolgens samen. Kon je veel raden?

Gebruik bijvoorbeeld dit fragment.

-Wat vonden jullie van de klankband? Wat is er zo origineel aan? Wat vonden jullie van de muziek? Mooi of niet meteen je genre?

18

veel verschillende affichesHet is opvallend hoeveel verschillende filmaffiches wereldwijd circuleren van de film. Laat de leerlingen enkele van de beelden bekijken via Google afbeel-dingen. Het zijn stuk voor stuk sterke beelden. Welke vinden ze het meest pas-sen bij de film?

19

een stukje geschiedenishoeveel weet je van jazz?In zijn zoektocht naar het nieuwe, grote jazztalent verwijst Terence Fletcher steevast naar Charlie Parker. Ook aan de eettafel valt deze naam in het gesprek tussen Andrew, zijn vader en andere familieleden.

-Wie hoorde ooit al van Charlie Parker?-Kunnen jullie uit de context van de film afleiden wie hij was?

wie is charlie parker?

Charlie Parker Jr. (1920-1955) was een Amerikaans jazzsaxofonist en compo-nist. Hij wordt beschouwd als één van de grootste jazzartiesten aller tijden en speelde een belangrijke rol bij de overgang van traditionele naar moderne jazz. Parker introduceerde zijn eigen genre: de bepop, met erg complexe ritmes en harmonieën, gekenmerkt door de noodzakelijke virtuositeit van de muzikan-ten.

Beluister hier een bekend voorbeeld van bepopmuziek. (link Charlie Parker)

Naast de muzikale revoluties die hij deed ontstaan veranderde hij ook het beeld van de jazzartiest: niet langer alleen een muzikant maar een compromis-

loze kunstenaar en intellectueel…

Twee opmerkelijke zaken die de levensloop van Charlie Parker kenmerkten worden ook vernoemd in WHIPLASH.

Tijdens een jamsessie wordt Charlie op vernederende wijze van het podium gestuurd door Jo Jones. Na de afgang bij Jo Jones oefende Parker nog fanatieker dan voorheen en in de jaren die volgden maakte hij gestaag carrière in diverse bands. Terence Fletcher rakelt dit verhaal herhaaldelijk op, om zijn manier van lesgeven te verklaren en verdedigen.

Terence Fletcher: “I don’t think people understood what it was I was doing at Shaffer. I was there to push people beyond what’s expected of them. I believe that is... an absolute necessity.”

Charlie Parker raakte in diezelfde periode verslaafd aan heroïne. Een versla-ving die hem uiteindelijk in 1954 tot twee zelfmoordpogingen zou brengen. In 1955 overleed hij, 34 jaar oud, aan de vele lichamelijke klachten ten gevolge van zijn drugsmisbruik. Een tragisch einde vindt de vader van Andrew, en al-lesbehalve het synoniem voor ‘succes’.

Andrew Neiman: “I think being the greatest musician of the 20th century is any-body’s idea of success.”

Jim Neiman: “Dying broke and drunk and full of heroin at the age of 34 is not exactly my idea of success.”

Wat vinden de leerlingen? Wie heeft gelijk? Laat ze klassikaal stemmen, gevolgd door een discussie in de klas.

20

gooide jo jones een cimbaal naar parkers hoofd?In de meest recente biografie over Charlie Parker ‘Kansas City Lightning’, sprak auteur Stanley Crouch met Gene Ramey. Dat is de bassist die aanwezig was op het optreden in 1936, waar Jo Jones volgens de legende een cimbaal naar het hoofd van de zestienjarige Charlie Parker wierp omdat hij in de fout ging.

“Charlie deed goed mee, maar op de één of andere manier raakte hij voor op de rest. Misschien de zenuwen. Jo Jones tikte op een cimbaal *ding!* om Charlie hierop te wijzen maar Bird bleef spelen. Ding! Ding! Iedereen keek naar Charlie en mensen begonnen te zeggen: “Hoepel op met die drummer!” Ding! Uiteindelijk was Jo Jones er klaar mee, rukte hij de cimbaal los en smeet hem op de grond DING! Bird schrok zich een hoedje, iedereen was aan het lachen. De hele tent lachte hem uit.”

Conclusie: niet bepaald een poging tot moord, maar wel degelijk gebeurd! Charlie werd - even - de kluns van het jazzcircuit, wat hem alleen maar sterker motiveerde in zijn ambitie.

wie is buddy rich?

De negentienjarige Andrew Neiman is een grote fan van Buddy Rich (1917-1987). Deze Amerikaanse jazzdrummer kreeg de officieuze eretitel ‘beste drummer ter wereld’ en stond bekend voor zijn virtuoze techniek, snelheid en energie.

Hij drumde sinds zijn elfde en was autodidact. Qua persoonlijkheid had hij de naam streng en temperamentvol te zijn, al spraken ingewijden vol lof over zijn ‘klein hartje’.

Deze video is illustratief voor zijn onmiskenbare talent. Let ook op wat er ge-beurt rond seconde 26…

Op welke manieren doet deze authentieke video van een jazzicoon je denken aan Whiplash? Som minstens drie zaken op!

vijf andere films over jazz

1. Bird (1988)Fantastische documentaire van Clint Eastwood over het leven van Charlie Parker. Forest Whitaker won voor zijn vertolking van BIRD in Cannes de prijs voor Beste acteur. Regie: Clint EastwoodCast: Forest Whitaker (Charlie ‘Bird’ Parker), Diane Verona (Chan Parker), Michael Zelniker (Red Rodney)

2. Lady Sings the Blues (1972)Ook de legendarische jazz-zangeres Billie Holiday viel de eer te beurt een Hollywood-documentaire te krijgen. Genomineerd voor vijf Oscars!Regie: Sidney J. FurieCast: Diana Ross (Billie Holiday), Billy Dee Williams (Louis McKay), Richard Pryor (Piano Man)

21

3. the terminal (2004)Tom Hanks, voor de gelegenheid immigrant Viktor Navorski, wil zijn verza-meling handtekeningen van bekende jazzartiesten vervolledigen, maar zit vast in het Amerikaanse JFK-vliegveld. Daar tracht hij zo goed en zo kwaad mo-gelijk te overleven. De legendarische Benny Golson maakt zijn opwachting…Regie: Steven SpielbergCast: Tom Hanks (Viktor Navorski), Catherine Zeta-Jones (Amelia Warren), Chi McBride (Mulroy)

4. mo better blues (1990)Scenarist/regisseur Spike Lee volgt het turbulente reilen en zeilen van fictieve jazztrompettist Bleek Gilliam, een vertolking van Denzel Washington. Met een fantastische soundtrack van Branford Marsalis en Terence Blanchard.Regie: Spike LeeCast: Denzel Washington (Bleek Gilliam), Spike Lee (Giant), Wesley Snipes (Shadow Henderson)

5. cabin in the sky (1946)Klassieker uit 1946, gebaseerd op de gelijknamige musical. Jazzversie van de Faustlegende waarin Little Joe zes maand de kans heeft om zijn plaats in de hemel te redden.Regie: Vincente Minnelli, Busby BerkeleyCast: Ethel Waters (Petunia Jackson), Eddie Anderson (Little Joe Jackson), Lena Horne (Georgia Brown)

22

bibliografiewww.whiplash-movie.netwww.imdb.com/ www.vimeo.com/ www.youtube.comKortfilmversie Whiplash: http://www.dailymotion.com/video/x2iigh0 Lesmap REQUIEM FOR A DREAM – Lessen in het donkerhttp://blogs.indiewire.com/pressplay/watch-whiplash-is-a-story-told-through-sounds-and-close-ups-20150429http://bcove.me/r9isal0z http://en.wikipedia.org/wiki/Charlie_Parkerhttp://www.newyorker.com/culture/richard-brody/whiplash-getting-jazz-right-movies: http://nl.wikipedia.org/wiki/Buddy_Rich