Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren...Voor u ligt de rapportage van het onderzoek naar de...

1RESULTATEN INNOVATIEWERKPLAATS, INNOVEREN DOOR LEREN

Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door lerenResultaten onderzoek Innovatiewerkplaats

Centre of Expertise Healthy Ageing

Laura Vuijk en Evelyn Finnema Talmalectoraat

Wonen, Welzijn en Zorg op hoge leeftijd


Inhoudsopgave

Voorwoord

1. Inleiding 41.1 Innovatiewerkplaats 41.2 IWP: “Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren” 41.3 Aanleiding en onderzoeksdoel 51.4 Onderzoeksvraag en deelvragen 51.5 Leeswijzer 6

2. Methode 72.1 Opzet 72.2 Werkwijze 72.3 Indeling focusgroepen 8

3 Resultaten 93.1 Samenwerking (proces) & IWP 93.2 Ontwikkeling & IWP 103.3 Onderwijs & IWP 103.4 Ervaringen & IWP 11

4. Conclusies & Aanbevelingen 12


VoorwoordVoor u ligt de rapportage van het onderzoek naar de resultaten van de Innovatiewerkplaats Centre of Expertise Healthy Ageing - Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren. Hierin kunt u lezen welke projecten en activiteiten de IWP tussen medio 2013 en eind 2016 heeft voortgebracht en hoe deze bijgedragen hebben aan het ontwikkelen van een multidisciplinaire en multilevel learning community. Naast de resultaten vindt u in deze rapportage ook aan bevelingen voor de voortzetting van de learning community in de nabije toekomst. De resultaten zijn opgehaald met behulp van empathy maps, een creatieve werkvorm waarin alle verschil lende betrokken partijen vanuit hun eigen perspectief hun licht op deze samenwerking hebben laten schijnen. Dank voor hun bijdrage hieraan gaat uit naar de betrokken bewoners en medewerkers van ZuidOostzorg en de betrokken studenten en medewerkers van Burgemeester Harmsmaschool, Singelland, Friesland College en NHL Hogeschool.

Evelyn Finnema en Laura VuijkLeeuwarden, december 2016


1. Inleiding1.1 InnovatiewerkplaatsEen Innovatiewerkplaats (IWP) is een netwerk van bedrijven, zorg- en welzijnsinstellingen, onderwijs- en kennis-instellingen gericht op open innovatie (Degenaar & van der Sijde, 2013). De IWP in dit rapport heeft het karakter van een ‘proeftuin’, waarin onderzoekers, docenten, studenten (uit VMBO, MBO én HBO), bedrijven, zorg- en welzijns-instellingen gezamenlijk werken aan oplossingen. Innovatiewerkplaatsen zijn vergelijkbaar met livinglabs, maar met een sterk praktijkkarakter en een mix van betrokkenheid en gedeeld eigenaarschap (Finnema, 2013). In deze IWP, die onderdeel is van het Centre of Expertise Healthy Ageing (afgekort CoEHA, penvoerder Hanzehogeschool) draait het om innovaties (producten en diensten) die daadwerkelijk geïmplementeerd worden in de beroepspraktijk en het onderwijs. De innovaties dragen substantieel bij aan oplossingen voor fundamentele vraagstukken in zorg en welzijn. Hierbij is ruimte voor experimenteren (Finnema, 2013).

1.2 IWP “Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren”Medio 2013 is de Innovatiewerkplaats (IWP) “Welzijn & Zorg Ouderen: innoveren door leren” gestart. Deze Innovatie werkplaats is een samenwerkingsverband tussen zorgorganisatie ZuidOostZorg, ROC Friesland College (MBO), Burgemeester Harmsmaschool Gorredijk (VMBO), VHS Singelland Drachten (VMBO) en penvoerder NHL Hogeschool in Leeuwarden (HBO). De IWP “Welzijn & Zorg Ouderen: innoveren door leren” heeft een looptijd van 3.5 jaar. Doel van deze IWP is om door middel van samenwerking tussen zorg, onderwijs en bedrijven een learning community te ontwikkelen waarin docenten, lectoren, professionals in opleiding, in ontwikkeling en met ervaring de mogelijkheid krijgen om:• Van en met elkaar te leren van integrale ondersteunings- en zorgvraagstukken;• Vorm en inhoud te geven aan de paradigmashift van zorg en ziekte, naar gedrag en gezondheid (Finnema,

2013), hierbij ligt de focus op leefplezier, gezond eten en gezond gedrag (leven en bewegen) (Heijne et al., 2015);

• Samen te werken aan excellente zorg, waarbij de vraag van de zorgontvanger het vertrekpunt is (Finnema, 2013). Excellente zorg is een overkoepelende term, waarbij specifiek wordt ingezoomd op 6 aspecten van zorg, namelijk: werken met vakbekwame collega’s, goede relaties met artsen, autonomie, support van de direct leidinggevende, zeggenschap over de beroepsuitoefening, opleidingsmogelijkheden, voldoende personeel en een patiëntgerichte zorgcultuur (Heijne et al., 2015);


• Als individuele deelnemer in optimale omstandigheden kwaliteiten en expertise te ontwikkelen, zonder daarbij het multidisciplinaire karakter uit het oog te verliezen en zich te ontwikkelen tot toekomstbestendige zorg-professionals (Finnema, 2013; Heijne et al., 2015);

• Een bijdrage te leveren met betrekking tot kwaliteit van zorg en onderwijs passend bij het nieuwe onderwijs- en zorglandschap, waarbij het gezamenlijke thema is de rol van de professional in ontwikkeling naar de oudere zorgontvangers en de betekenis hiervan voor andere disciplines (Finnema, 2013; Heijne et al., 2015; Westerlaken et al., 2013).

Daarnaast levert de samenwerking in de IWP “Welzijn en Zorg Ouderen: innoveren door leren” aantoonbare resulta-ten met betrekking tot kwaliteit van zorg en onderwijs passend bij het nieuwe onderwijs- en zorglandschap, waarbij het gezamenlijke thema, de rol van de professional (in opleiding) naar de oudere zorgontvangers en de betekenis hiervan voor de VMBO, MBO en HBO professional in opleiding, duidelijk wordt (Finnema, 2013).

1.3 Aanleiding en onderzoeksdoel Binnen de IWP wordt toegepast onderzoek uitgevoerd om interne en externe partijen te informeren over voortgang, proces en resultaten van de IWP. Ook levert dit onderzoek een bijdrage aan de volgende te behalen IWP resultaten (Finnema, 2013):• Kennis hebben over de meerwaarde van multidisciplinair en multilevel leren voor zorg (cliënten en professionals)

en onderwijs (studenten en docenten).• Kennis hebben over en inzicht krijgen in de randvoorwaarden voor het ontwikkelen van multidisciplinaire en

multilevel learning communities.• Inzicht krijgen in specifieke kennis, vaardigheden en rolinvulling van VMBO, MBO en HBO-professionals voor de

toekomstige ouderenzorg.Onderzoek naar proces en effect van deze multidisciplinaire learning community geeft handvatten voor zowel zorg als onderwijs gericht op de professionals van de toekomst en daarmee de zorg van de toekomst (Finnema, 2013). In de projectaanvraag voor de IWP “Welzijn en Zorg Ouderen, Innoveren door leren” zijn zestien onderzoeksvragen geformuleerd, op basis waarvan dit onderzoek wordt uitgevoerd om het proces, de ontwikkeling en het resultaat van de IWP vast te leggen en kennis te kunnen delen. Deze vragen zijn vooraf geformuleerd en goedgekeurd door alle partners binnen de IWP. In dit onderzoek worden deze onderzoeksvragen integraal overgenomen en onderzocht om zo tot een gefundeerd en evidence based resultaat van de IWP te komen.

1.4 Onderzoeksvraag en deelvragenDe hoofdvraag van dit onderzoek luidt: “Wat heeft de Innovatiewerkplaats Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren opgeleverd?”

Deze hoofdvraag wordt beantwoord aan de hand 17 onderzoeksvragen, welke te verdelen zijn in 4 hoofdthema’s. Deze onderzoeksvragen en -thema’s zijn:

1. Samenwerking (proces) & IWP• In hoeverre werkt het door met vijf organisaties samen vorm te geven aan de learning community, wat werkt

wel, wat niet, wat gaat goed, wat minder?• In hoeverre zijn de in het projectplan geformuleerde randvoorwaarden gerealiseerd en voldoende om te

voldoen aan de vooraf gestelde eisen aan de learning community? • Welke rol kunnen bedrijven uit het anderhalvelijnscentrum spelen in de learning community? • Welke partijen uit het bedrijfsleven kunnen nog worden toegevoegd?

2. Ontwikkeling (leven lang leren) & IWP• In hoeverre worden werken en leren binnen de learning community geïntegreerd in theorie en praktijk? • Hoe worden de beoogde doorlopende leerlijnen vormgegeven? • Leidt de learning community tot het enthousiasmeren voor leren door medewerkers?• Hoe wordt het beoogde buddysysteem hbo-mbo, mbo-vmbo ingevuld binnen de learning community?• In hoeverre draagt de learning community bij aan het realiseren van een paradigmashift in de zorg voor

ouderen: van zorg en ziekte naar gedrag en gezondheid met een accent op welbevinden en participatie? (leefplezier?)


3. Onderwijs (resultaat) & IWP• Hoe vindt de begeleiding van leerlingen en studenten plaats en zijn de betrokkenen hier tevreden over? • Sluiten de competentieprofielen van VMBO- leerlingen, MBO-cursisten en HBO-studenten aan bij de leer-

opdrachten vanuit ZuidOostZorg? • Leidt het leren binnen de learning community tot het enthousiasmeren van studenten uit de verschillende

opleidingen om voor de ouderenzorg te kiezen?• In hoeverre draagt de learning community bij aan het ontwikkelen van vaardigheden benodigd voor de

ontwikkeling van toekomstbestendige zorgprofessionals?

4. Ervaringen (kwaliteit van zorg) & IWP• Wat is de mening van betrokken medewerkers uit zorg en onderwijs over de learning community?• Wat merken bewoners van de learning community en welke mening hebben zij hierover?• Welke meerwaarde wordt toegekend aan de multidisciplinaire learning community vanuit het perspectief van

de oudere, de betrokken medewerkers van zorg- en onderwijsorganisaties en de leerlingen (denk aan wonen, welzijn en zorg)?

• In hoeverre draagt de learning community bij aan het realiseren van een paradigmashift in de zorg voor ouderen: van zorg en ziekte naar gedrag en gezondheid met een accent op welbevinden en participatie (leefplezier)?

1.5 Leeswijzer In het volgende hoofdstuk, de achtergrond wordt verder ingegaan op de beschrijving van de gebruikte onderzoeks-methode, gevolgd door de onderzoeksresultaten, conclusie, discussie en aanbevelingen.


2. Methode 2.1 OpzetOm een zo volledig en compleet mogelijk antwoord te krijgen op de onderzoeksvraag, was het van belang om zoveel mogelijk input te krijgen van alle betrokken stakeholders. Doordat er input werd gevraagd vanuit vijf verschil-lende organisaties en verschillende doelgroepen binnen die organisaties, is ervoor gekozen om het onderzoek uit te voeren door middel van focusgroep bijeenkomsten. De focusgroepen zijn gevormd per deelnemende organisatie of doelgroep. Hierdoor kwamen alle betrokken stakeholders aan bod en werden de onderzoeksvragen vanuit verschil-lende perspectieven belicht. De focusgroepsessies duurden maximaal 90 minuten en werden vormgegeven aan de hand van empathy maps (zie Figuur 2) (Curedale, 2013).

Denken en Voelen

Zeggen en Doen

Horen

Pijn Plezier

Zien

Figuur 2: Empathy map

2.2 WerkwijzeHet onderzoek werd uitgevoerd aan de hand van de vooraf opgestelde onderzoeksvragen, die zijn onderverdeeld in de vier onderzoeksthema’s:• Samenwerking (proces) & IWP• Ontwikkeling & IWP• Onderwijs & IWP• Ervaringen & IWPPer onderzoeksthema werd gebruik gemaakt van een empathy map, die per thema gebruikt werd om antwoord te krijgen op vragen als:- Wat denken en voelen deelnemers, organisaties, cliënten, studenten, etc… (onderwerp)- Wat zien deelnemers, organisaties, cliënten, studenten, etc… van (onderwerp)- Wat zeggen en doen deelnemers, organisaties, cliënten, studenten, etc… van (onderwerp)- Wat horen deelnemers, organisaties, cliënten, studenten, etc… van (onderwerp)- Waar zitten de successen en waar zitten de pijnpunten mbt dit onderwerp?De empathy maps werden in groot formaat afgedrukt en opgehangen in de onderzoeksruimte. De deelnemers in de focusgroepsessies konden per thema of onderzoeksvraag door middel van post-it’s antwoord geven op boven-staande vragen. Doordat ieder voor zich antwoord gaf op de vragen, en pas daarna de dialoog over deze vragen werd aangegaan, werden de deelnemers niet belemmerd door beïnvloeding van anderen, bijvoorbeeld op basis


van status en positie. Op deze manier is getracht een zo eerlijk en volledig mogelijk beeld te krijgen van het proces, resultaat en voortgang van de IWP. Het kon dus ook gebeuren dat er binnen een focusgroep grote verschillen zijn in wat er op de post-it’s staat. Het was de taak van de onderzoekers om te achterhalen waar dit door kwam en wat hiermee gedaan werd. De onderzoeksgegevens werden dus tijdens de focusgroepsessies besproken en later uitge-breid geanalyseerd. Terugkoppeling hiervan vond plaats in de stuurgroep en de werkgroep en de feedback hierop werd meegenomen in rapportage. Naar aanleiding van de onderzoeksresultaten worden aanbevelingen gedaan richting de stuur- en werkgroep, zodat verder kan worden gewerkt aan verbetering en voortgang van de IWP.

2.3 Indeling focusgroepen

# Focusgroep Bestaat uit Datum

1 Stuurgroep IWP Bestuurders van elke deelnemende organisatie

28 juni 2016

2 Werkgroep IWP Vertegenwoordigers van elke deelnemende organisatie (stafmedewerkers?)

14 maart 2016

3 Studenten Studenten HBO en MBO, alleen deelnemers aan de praktijkleerroute en/of het project leefplezier)

1 juni 2016

4 Burgemeester Harmsmaschool Leerlingen uit de richting zorg en welzijn, die allen betrokken waren bij de activiteitenweek in het project Leefplezier

28 juni 2016

5 Singelland Medewerkers en leerlingen van de richting Zorg en betrokken bij de buddystage

7 oktober 2016

6 Zuid Oost Zorg Medewerkers uit de praktijk die allen betrokken waren bij de diverse activiteiten die op de werkvloer van ZuidOostZorg uitgevoerd zijn (Leefplezier, buddystage, praktijkroute)

21 juni 2016

7 Friesland College Docenten betrokken bij de praktijkleerroute

Schriftelijk in december 2016


3. ResultatenIn dit hoofdstuk worden op basis van de onderzoeksvragen de resultaten van de focusgroepen beschreven. In het kader van het onderzoek is op basis van empathymapping gesproken met een afvaardiging van de werkgroep, studenten MBO/HBO (Leefplezier), ZuidOostZorg (ML/MD werken), leerlingen van VMBO Burgemeester Harmsmaschool en VMBO Singelland (VHS) en de stuurgroep van het project bestaande uit een afvaardiging van het management/directie van de initiatiefnemers van het project. Ingegaan wordt op het algemene beeld, opvallende punten, verschillen per doelgroep en de mate waarin de resultaten aansluiten bij verwachtingen/doelstellingen.

3.1 Wat is de bijdrage van de innovatiewerkplaats aan het verhogen van de kwaliteit van het onder-wijs (bijdrage aan het proces)?

Studenten en leerlingen zijn enthousiast over de activiteiten verbonden aan de innovatiewerkplaats. HBO/MBO studenten en leerlingen van het VMBO maken door de innovatiewerkplaats in een eerder stadium van de opleiding kennis met de praktijk van werken met ouderen en de rol van de verschillende betrokken functies. De studenten ervaren daarnaast de kennismaking met diverse professionals in de ouderenzorg in een vroeg stadium als leerzaam. Zij zien nu direct in de praktijk de resultaten van hun handelen en de effecten hiervan op de cliënten. Dit ervaren zij als meer diepgang in hun opleiding. Opvallend was dat de studenten van het MBO en VMBO vonden dat zij niet voldoende werden betrokken bij de ontwikkeling, maar vooral werden ingezet in de uitvoering. Hierin ligt in hun ogen een belangrijk ontwikkelpunt in de samenwerking tussen VMBO, MBO en HBO. Hier zou volgens hen tijdens de opleiding al aandacht voor moeten zijn.

Ook door medewerkers in de organisaties wordt het samen leren en het van elkaar kunnen leren als belangrijke bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs gezien. Er ligt door de samenwerking binnen de innovatiewerkplaats een vruchtbare basis, die nu breder in de praktijk gebracht moet gaan worden. Dit is een proces waarvan diverse betrokken hadden gehoopt dat het sneller zou gaan, met name de verbinding tussen de scholen onderling is nog een zoektocht. Hoe met behoud van eigenheid toch te werken vanuit verbondenheid? De voorwaarden van de gezamenlijke leeromgeving met ieders eigen elementen daarin, moeten verder gespecificeerd worden, om er op elk niveau een bijdrage aan de kwaliteit van het onderwijs uit te kunnen halen.


3.2 Wat is de bijdrage van de IWP aan het opleiden van de professional van de toekomst en een leven lang leren ?

Om een leven lang leren in de praktijk tastbaarder te maken, is de koppeling tussen onderwijsinstellingen en de praktijk cruciaal, stelde de werkgroep. Er zijn soms twijfels of de leeromgeving die gezamenlijk gecreëerd wordt nu al zichtbaar is voor de medewerkers op de werkvloer. Het opzetten van de leeromgeving gebeurt nog erg van bovenaf. De verbinding met het onderwijs levert in de toekomst een goed voorbereidde, moderne professional op, die out of the box en buiten het eigen straatje kan denken, zo is de verwachting.

Studenten zijn van mening dat de organisatie van het leernetwerk eerst meer moet stabiliseren om duidelijk te kunnen bijdragen aan het opleiden van de professional van de toekomst. Zij vinden ook dat de schaalgrootte toe moeten nemen. Het is mooi dat de betrokken studenten op dit moment echter ook juist al veel leerervaringen opdoen met de struikelblokken waar ze nu nog tegenaan lopen. Ook medewerkers van ZuidOostZorg erkennen dat de zoektocht naar een uitgebalanceerde samenwerking tussen verschillende niveaus een interessant leerproces is. De moeilijkste afweging daarin vinden zij de tijdsinvestering die het kost om studenten te begeleiden, tegenover de opbrengst die zij daarin ook voor de zorg van de cliënten en hun eigen organisatie zien. Ditzelfde wordt waar-genomen door de VMBO-scholen. Zij zien onder hun leerlingen prachtige voorbeelden van hoe het contact met de praktijk een passie voor de zorg aanwakkert, maar zien tegelijk dat er nog onvoldoende aandacht is voor het leerproces en de onderlinge afstemming daarover. Vanuit het management van de organisaties wordt nog gezocht naar meer langdurige, structurele verandering. De successen zijn nu vooral nog zichtbaar op individueel project- of activiteitsniveau. De impact moet meer organisatiebreed zichtbaar worden. Tegelijkertijd moet gezocht worden naar de verbinding met de activiteiten binnen de zorgorganisatie gericht op leven lang leren van de medewerkers van de zorgorganisatie.

3.3 Wat is de bijdrage van de IWP aan de samenwerking tussen de organisaties?Alle betrokkenen kunnen nadrukkelijk een aantal voorbeelden van samenwerking in de praktijk noemen, zoals het project en de activiteitenweek Leefplezier. Ook de buddystage en de praktijkleerroute hebben een bijdrage gele-verd aan de samenwerking tussen de betrokken organisaties en hebben geresulteerd in een voortzetting van deze samenwerking na afloop van het project. Dit ontwikkelingsproces is ook in de praktijk merkbaar, zowel studenten en leerlingen als medewerkers van ZuidOostZorg zien dat er met de verbreding van de praktijkleerroute naar HBO en de continuering van Leefplezier en de buddystages prachtige resultaten zijn bereikt, maar dat er ook nog stappen gezet moeten worden in de organisatie van de samenwerking gericht op duurzame bestendiging en brede inbed-ding in de organisaties.

Het is opvallend dat met name de MBO en HBO-studenten hiervoor met hele concrete verbeterpunten komen. Zij vinden dat de rollen van de betrokken personen en organisaties verder verduidelijkt moeten worden en dat er duidelijker (onderling en naar overige betrokkenen) gecommuniceerd moet worden wat ieders verantwoordelijkheid is. De studenten hebben in de praktijk ervaren dat het tijd en inspanning kost een dergelijke samenwerking op te bouwen, maar prijzen vooral de winst van de diversiteit aan meningen en perspectieven die dit oplevert. De mede-werkers van ZuidOostZorg plaatsen hier een kritische noot tegenover, zij vragen zich af of het meer samenwerken niet ten koste gaat van de eigen visie. Ook op de VMBO-scholen wordt gesteld dat er een omslag gemaakt wordt van individuele belangen naar gezamenlijke belangen. Het is interessant te zien dat op de werkvloer veel belang wordt gehecht aan deze eigen identiteit, terwijl op hoger niveau in de organisaties meer gekeken wordt naar de op-brengsten van het samen optrekken voor de eigen organisatie. De meningen over de samenwerking en de bijdrage die de innovatiewerkplaats hieraan heeft gehad, zijn overwegend positief. Er worden door alle betrokkenen vooral pluspunten aan de intensievere samenwerking genoemd, ondanks dat dit op bepaalde vlakken veel inspanning vergt en er voldoende verbeterpunten gezien worden (zoals wisselende ervaringen in de begeleiding van leerlingen en studenten, of de onderlinge afstemming om de samenwerking wederzijds winst te laten opbrengen).


3.4 Wat is de bijdrage van de IWP aan het verhogen van de kwaliteit van zorg?De direct zichtbare en bestendige bijdrage van de IWP aan de kwaliteit van zorg is niet evident. De individuele projecten en activiteiten hebben een wisselende impact op de zorg naar de cliënten toe. Er zijn mooie voorbeel-den van projecten met een positief effect op de zorg, zoals Leefplezier, maar er moet nog een hoop verbeterd en doorontwikkeld worden (meer verschuiving naar de werkvloer) om hierin ook echt een (structurele) verhoging van de kwaliteit van zorg in te zien. Veel betrokkenen zien vooral de multilevel leeromgeving als een manier om bij te dragen aan het verhogen van de kwaliteit van zorg, niet zo zeer de individuele projecten. De studenten en leerlingen zien hun bijdrage aan de verbetering van de kwaliteit van zorg wat kleinschaliger. Zij zijn van mening dat zij hier direct een bijdrage aan kunnen leveren door in de praktijk op een nieuwe manier met elkaar samen te werken. Ook zien zij dat zij een positieve invloed op het welzijn van de cliënten kunnen hebben door hun aanwezigheid in praktische zin (meer personeel beschikbaar op de werkvloer) en in emotionele zin (meer aandacht voor het welzijn van de cliënt als individu). De studenten en leerlingen geven vrijwel allemaal aan dat de uitvoering van deze samenwerking pas een verbetering in de kwaliteit van zorg oplevert als deze goed georganiseerd wordt. Medewerkers van ZuidOostZorg herkennen dit probleem ook, zij lopen er op de werkvloer tegenaan dat kwantiteit niet direct voor meer kwaliteit zorgt. Ook missen zij de betrokkenheid van de docenten op de werkvloer.


4. Conclusies & Aanbevelingen

1. De IWP is een prachtige vorm om met elkaar vanuit zorg- en onderwijsorganisaties nieuwe vormen van praktijkleren te ontwikkelen gericht op toekomstbestendige, flexibele, ondernemende professionals.

2. Het project is nu met name gericht geweest op nieuwe vormen van praktijkleren voor de toekomstige professionals. Interessant zou zijn dit nog meer te verbreden naar en verbinden met de activiteiten binnen de zorgorganisatie gericht op het leren van de al werkende professionals.

3. Samenwerking tussen verschillende niveaus is een belangrijk ontwikkelpunt, mag nadrukkelijker een plaats krijgen in het onderwijs.

4. Doorgaan met intensiveren van de samenwerking, dit is pas het begin en er moeten/kunnen nog veel stappen gezet worden, onder meer intensieve betrokkenheid van de docenten op de werkvloer.

5. Opschalen is noodzakelijk om echt een bijdrage te gaan leveren aan leven lang leren en de professional van de toekomst, dit duurt langer dan alleen deze periode.

6. Er moet onderling nog veel meer afgestemd worden om het leerproces voor alle betrokkenen zinvol in te vullen, groeiproces.

7. Veel voorbeelden van succesvolle projecten, het kost tijd om deze door te ontwikkelen naar een meer duurzaam karakter.

8. De werkvloer erkent de waarde van de samenwerking en is daarom bereid om hier in te investeren, maar vraagt zich wel af tot in hoeverre dit ten koste gaat en mag gaan van de individuele waardes en visie van de eigen organisatie

9. Verbetering in de kwaliteit van zorg is moeilijk meetbaar op de korte termijn10. Niet iedereen is in staat om bij te dragen aan kwaliteit van zorg, dit zou ook niet voor iedere betrokkene een

doel moeten/hoeven zijn11. De belangrijkste bijdrage aan kwaliteit van zorg is het ontwikkelen van multilevel leren, dit levert in de toekomst

het meeste op.


LiteratuurDegenaar, J. & Sijde, N. van der (2013). Realisatie Centre of Expertise Healthy Ageingen oprichting innovatiewerkplaatsen. Stand van zaken, criteria en werkwijze, versie 11 februari 2013.

Finnema, E.J. (2013). InnovatieWerkPlaats “Welzijn & Zorg Ouderen: innoveren door leren” (projectaanvraag). Leeuwarden: NHL Hogeschool

Heijne et. al. (2015), IWP Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren: Leervisie “De professional in ontwikkeling”, Leeuwarden

Kaats, E. & Opheij, W. (2012). Leren samenwerken tussen organisaties. Deventer: Kluwer

Leeuwen, N. van, & Polstra, L (2015). Krachtig kantelen in Zorg & Welzijn. Amsterdam: BoomLieshout, H. Van (2012) Co-makership rond leven lang leren in het hbo. Groningen: Kenniscentrum Arbeid, Hanzehogeschool Groningen.

Neut, A.C. van der, & Willemse, P.J. (2013) De praktijk van co-makership in het mbo. Hoe kun je het succes en de borging van vormen van samenwerking in het mbo vergroten? Tilburg: IVA Onderwijs.

Nieuwenhuis, L., Nijman, D-J, Kat-de Jong, M., de Ries, K. & van Vijfeijken, M. (2011) De doorbraak in zicht. Tweede tussenrapportage Doorbraakproject Werkplekleren 2009-2011. Tilburg: IVA Beleidsonderzoek en advies.

Westerlaken A. et al. (2013). Voortrekkers in Verandering. Zorg en opleidingen – partners in innovatie. Advies van de Verkenningscommissie hbo gezondheidszorg.

Zuidersma, J. (2012). Wederkerigheidspatronen in regionale samenwerkingsverbanden: een gedragstheoretische benadering. Proefschrift Rijksuniversiteit Groningen.

© Alles uit deze uitgave mag gebruikt worden mits de juiste bronvermelding wordt gehanteerd.

ContactTalmalectoraat, Wonen, Welzijn, Zorg op hoge leeftijdT 058 251 3156E [email protected] nhl.nl/talmalectoraat

Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren...Voor u ligt de rapportage van het onderzoek naar de...

Documents

Transcript of Welzijn & Zorg Ouderen: Innoveren door leren...Voor u ligt de rapportage van het onderzoek naar de...