Healthy ageing - Dominique Vandijck - Kosten of baten

Prof Dr Dominique Vandijck

Universiteit Hasselt - Universiteit Gent

Patient Safety & Health Economics

Healthy Ageingkosten of baten?

De noodzaak van Healthy AgeingAchtergrond

• Gemiddeld wordt de mens steeds ouder

Figuur: Levensverwachting wereld

Wereldbanktoestand op 25 januari 2012

> 80j

< 50j

• Gemiddeld wordt de mens steeds ouder

– Vrouwen 83,1j (vs. 79j in 1982 en 87j in 2050)

– Mannen 78,8j (vs. 72,7j in 1982 en 84j in 2050)

• Maar, aantal jaren dat we zonder ziekte leven stijgt niet evenredig mee

• Ouderdom komt met gebreken …

Chronische ziekten

De noodzaak van Healthy AgeingAchtergrond

1. Veroudering

• Reeds van bij de conceptie ~ ‘gezondheidskapitaal’

De noodzaak van Healthy AgeingDrie redenen

Leeftijd

Gzdh-saldo

75 100

Ambitie van Healthy Ageing

AUC

1. Veroudering

• Reeds van bij de conceptie ~ ‘gezondheidskapitaal’

2. Omgeving en levensstijl

• Doen het saldo gedurende ons leven al dan niet versneld afnemen

3. Succes van de geneeskunde

• Vroeger lethale, nu chronische aandoeningen• Ouderdom en risico op (nog) chronische aandoeningen• Screening

De noodzaak van Healthy AgeingDrie redenen

• Om gezond en actief oud te worden moeten we het verslechteren van de gezondheid uitstellen

De noodzaak van Healthy AgeingPreventie, preventie en nog eens preventie

Volksgezondheid

Levensstijl

Zorg en preventie

Biologische / genetische

factoren

Sociale omgeving

Fysieke omgeving

Figuur: Determinanten van gezondheid

• Om gezond en actief oud te worden moeten we het verslechteren van de gezondheid uitstellen

• Primaire preventie ~ voorkomen dat ziekte ontstaat

– Verouderingsprocessen vertragen

– Oorzaken van ziekte weg te nemen

– Omgeving en leefstijl aanpassen

– Weerstand van het immuunsysteem versterken


• Secundaire preventie ~ voorkomen en beperken van gezondheidsverlies door vroege opsporing en behandeling

– Eerder, gerichter en meer op maat behandelen

– Vroege interventies op leefstijl en omgeving verkleinen kans op (en ernst van) problemen later

• Tertiaire preventie ~ verkleinen van de impact van (chronische) ziekte

– ICT en e-Health vergroten zelfstandigheid en zelfredzaamheid

– Minder invasieve en nauwkeurige behandelingen beperken bijkomende schade en (latere) complicaties

– Optimaliseren en afstemmen van (combinaties) behandelingen

– Patiënt actief betrekken in behandelproces


• Babyboomers massaal met pensioen periode 2015-2035

• Ziektelast zal de komende 20 jaar toenemen met ± 1/3

• Persoonlijke, maar ook maatschappelijke impact is enorm!

– Aantal mensen die zorgafhankelijk worden stijgt

– Kosten + arbeid voor deze zorg door minder mensen opgebracht

– Zorguitgaven stijgen met gemiddeld 6,1% per jaar (cfr. 4,1% groei BBP)

– Uitgaven als percentage van BBP zullen tegen 2050 quasi verdubbelen

De noodzaak van Healthy Ageing‘Boom and bust’

Maatschappelijke kosten van ongezond ouder worden

De maatschappelijke baten van Healthy AgeingGezondheid, zorg en welvaart

• Gezondheid als ons grootste (kapitaal) goed

• Gezondheid als bron van welvaart ~ ‘Health is Wealth’

Figueras et al. WHO 2008

Zorgstelsel

Gezondheid Welvaart

Maatschappelijkwelzijn

1

2

3

A B

C

C

• Onderzoek naar maatschappelijke baten is schaars

• Beschikbare studies rapporteren gezondheidswinst, maar tegelijkertijd terughoudendheid over daling zorguitgaven

• Volgens OESO zouden baten van productiviteitswinst wel eens groter kunnen zijn dan behandelkosten die men uitspaart door preventie …

De maatschappelijke baten van Healthy AgeingWat levert het op?

OESO, 2011

= grote blinde vlek in de gezondheidseconomie

Nieuwe interventie vs. huidige aanpak

=

• consultaties• ZH-opname• heelkunde• GM• testen

NieuwNieuw

Huidig

Huidig

Kostprijs interventie Gemiddelde overigeR/ kosten

Totale kost

Nieuw

Huidig

+

Scenario 1

=



Totale kost+

Nieuw

Nieuw

Huidig

Huidig

Nieuw Huidig

Scenario 2


=



Totale kost+

Nieuw

Nieuw

Huidig

Huidig

Nieuw

Huidig

Scenario 3

+ maatschappelijke kost


• Maatschappelijke en economische baten van Healthy Ageing bestaan uit vermeden:

– Gezondheidsverlies

– Participatieverlies op arbeidsmarkt

– Zorguitgaven

• Ten opzichte van een nul-situatie

• Model combineert gegevens over demografie, QoL, arbeidsparticipatie, zorguitgaven, trends in macro-economie en kosten van gezondheidszorg. Ook wordt geanticipeerd op eventuele extra zorgkosten van gewonnen levensjaren

De maatschappelijke baten van Healthy AgeingOntwikkeling van een model

Sterfte(n)

Zorguitgaven(mln €)

Verloren levensjaren

Ziektelast (DALY’s X 1000)

CVD

Longkanker

CVA

Dementie

COPD

Longontsteking

Darmkanker

Borstkanker

Suikerziekte

Nierfalen

Overige

aandoeningen

28.227

10.204

9.339

9.010

5.535

4.958

3.896

3.245

2.386

1.592

32.100

4.434

265

1.456

2.688

946

598

330

427

1.030

174

43.330

1

5

2

6

3

9

8

7

4

10

11

379

158

211

125

183

72

77

82

166

18

2.618

Tabel: Top tien van ziekten in Nederland: sterfte, uitgaven, verloren levensjarenen ziektelast (jaar 2010)

Hoeymans et al, 2010

30%

De maatschappelijke baten van Healthy AgeingDe baten becijferdFiguur: De maatschappelijke kost van Unhealthy Ageing

2010 20402020 2030 2050 2010 20402020 2030 2050

2010 20402020 2030 2050 2010 20402020 2030 2050

+ 4,2% + 30%

+ 85,3%- 5,3%

16,6

17,2

17,5 17,517,3

3,03,5

3,84,0

3,9

281

308286

250266

12,9

15,8

19,021,8

23,9

Groei populatie (n)

Arbeidsparticipatie (/1000 pers.)

Gezondheidsverlies (mln DALY’s)

Uitgaven gezondheidszorg (%/BBP)

De maatschappelijke baten van Healthy AgeingDe totale batenFiguur: De totale maatschappelijke baten van Healthy Ageing

3,9

23,9

20402020 2030 2050

+ 2,4

1,8

0,2

0,5

2,8

0,4

0,8

2,8

0,4

0,2

2,7

0,4

+ 3,9

+ 3,4

+ 3,1

Besparing op zorguitgavenWinst arbeidsparticipatieGezondheidswinst Pomp M, UMCG 2010

• Vergrijzing

• Impact enorm

• Potentie van wetenschap en (zorg)innovatie

• Investeren, investeren en nog eens investeren …. in preventie

• Perspectief maatschappelijke baten relevanter dan kosten perspectief

• Healthy Ageing als belangrijkste uitdaging van de 21ste eeuw

• Het mag wat kosten

• Kosten EN baten

Healthy AgeingConclusie

Dank voor uw aandacht

[email protected]@uhasselt.be

Healthy ageing - Dominique Vandijck - Kosten of baten

Documents

Transcript of Healthy ageing - Dominique Vandijck - Kosten of baten