FAQ Covid-19 Coronavirus – Ouderenzorg

Laatste algemene update: 30 april 2020

InhoudRegelgeving............................................................................................................................................3

Rapportage COVID-19 besmetting........................................................................................................5

Dagelijkse rapportage t.a.v. het agentschap Zorg en Gezondheid...................................................5

Continuïteit van zorg.............................................................................................................................7

Richtlijnen voor de behandelende arts van zorgpersoneel..............................................................7

Personeel testen................................................................................................................................7

Teststrategie voor de komende periode.......................................................................................7

Prioritering testing.........................................................................................................................7

Verwittiging bij levering.................................................................................................................8

COVID-19 als beroepsziekte..............................................................................................................8

Cohortzorg en outbreakplan.............................................................................................................9

Schakelzorgcentra............................................................................................................................10

Opvang kinderen zorgpersoneel.....................................................................................................10

Inschakelen medewerkers die deelnemen aan project 600 openbare sector................................11

Inschakelen studenten verpleegkunde...........................................................................................12

Voortzetting stages in de zorgsector...............................................................................................13

Inzetten vrijwillige artsen en verpleegkundigen.............................................................................13

Help de helpers: Vrijwilligersplatform voor voorzieningen........................................................13

Vrijwilligerslijst Rode Kruis..........................................................................................................13

Nog steeds onvoldoende personeel?..........................................................................................14

Inzetten capaciteit groepen van assistentiewoningen....................................................................16

Inzetten capaciteit centra voor dagverzorging (rustkamers)..........................................................16

Overschrijden maximale verblijfsduur centra voor kortverblijf.....................................................16

Beschermend materiaal.......................................................................................................................17

Ventilatiesystemen..........................................................................................................................19

Verwerking medisch afval...............................................................................................................20

1

Praktisch..............................................................................................................................................21

Verplaatsingen.................................................................................................................................21

Inkomende goederen......................................................................................................................21

Kapper en medische pedicure.........................................................................................................22

Inspectiebezoeken en Brandveiligheid............................................................................................22

Administratieve verplichtingen.......................................................................................................23

Beschermende maatregelen................................................................................................................24

(Ministeriële) besluiten en geactualiseerde richtlijnen..................................................................24

Verblijf mantelzorgers in het WZC..................................................................................................24

Nieuwe opnames in het WZC..........................................................................................................24

Schriftelijke opnameovereenkomst WZC........................................................................................25

Opnames weigeren..........................................................................................................................26

Bezoek bij palliatieve bewoners in het WZC...................................................................................27

Overlijden van een bewoner met COVID-19...................................................................................27

Personen met dementie of een psychiatrische aandoening in het WZC........................................27

Huisartsbezoeken en rol CRA..........................................................................................................27

Beperkte toegang tot het WZC........................................................................................................28

Toegang andere bewoners tot de kamer........................................................................................28

Gemeenschappelijke ruimtes in het WZC.......................................................................................28

Activiteiten met externen in het WZC.............................................................................................28

Onderbreking verblijf in het WZC....................................................................................................29

Nieuwe opnames in het centrum voor kortverblijf type 1.............................................................29

Groepen van assistentiewoningen..................................................................................................29

Financiering..........................................................................................................................................32

Crisismanagement...........................................................................................................................32

2

Regelgeving Wij baseren onze antwoorden op:

de bepalingen uit het Ministerieel Besluit van 17 april houdende wijziging van het Ministerieel Besluit van 23 maart 2020 houdende dringende maatregelen om de verspreiding van het coronavirus COVID-19 te beperken

De VVSG stelde een officieus gecoördineerde versie samen van het Ministerieel Besluit, met een duidelijk overzicht van geschrapte en toegevoegde passages. Hier vind je de laatste versie van 17 april 2020

de bepalingen uit het BVR van 13 maart 2020 tot het nemen van tijdelijke maatregelen om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan (de maatregelen uit dit besluit werden verlengd tot 3 mei 2020 in het ministerieel besluit van 18 maart tot vaststelling van de datum van inwerkingtreding van artikel 5, 6 en 7 van het BVR van 13 maart).

de overleggen tussen het agentschap Zorg en Gezondheid, het kabinet en de koepels de geactualiseerde richtlijnen uit de omzendbrieven WZC

o 28 april 2020 COVID-19: Maatregelen woonzorgcentra Bijlage 1: Beleid corona-epidemie BEWONERS ifv al of niet testen (24 april) Bijlage 2: Beleid corona-epidemie ZORGPERSONEEL ifv al of niet testen (24

april)o 26 april 2020 COVID-19: Draaiboek cohorteren WZCo 11 april 2020 Zuurstof in woonzorgcentra tijdens COVID

de richtlijnen uit de omzendbrief CDV en CADOo 28 april 2020 COVID-19: Tweede verlenging tijdelijke sluiting CDV-CDO tot en met 17

meio 17 april COVID-19: Verlenging sluiting centra voor dagverzorging en dagopvang o 12 maart 2020 Beslissing tijdelijke sluiting alle centra voor dagverzorging en centra

voor dagopvang door COVID-19 ten laatste op 14 maart 2020 de richtlijnen uit de omzendbrief CVK type 1

o 28 april 2020 COVID-19: Maatregelen centra voor kortverblijf type 1o 17 april 2020 COVID-19: Maatregelen centra voor kortverblijf type 1o 10 april 2020 COVID-19: registratie gegevens in WZC-CVK-CVH in e-loket

de richtlijnen uit de omzendbrief GAW en serviceflatgebouweno 28 april 2020 COVID-19: Maatregelen voor GAW en serviceflatgebouwen

de richtlijnen uit de omzendbrief voor centra voor herstelverblijfo 28 april 2020 COVID-19: Maatregelen voor de centra voor herstelverblijf

de richtlijnen uit de omzendbrief financieringo 27 maart 2020: COVID-19: Maatregelen financiering

De richtlijnen uit de omzendbrief registratie gegevenso 22 april 2020 COVID-19: registratie gegevens ouderenzorg in e-loket o 10 april 2020 COVID-19: registratie gegevens in WZC-CVK-CVH in e-loketo 17 maart 2020 COVID-19: Registratie gegevens in WZC en CVK type 1

FAQ over COVID-19 voor zorgprofessionelen (agentschap Zorg en Gezondheid)

3

FAQ over Corona voor de burgers FAQ NCCN (versie 9, 21 april 2020) FAQ Personeel en organisatie Stand van zaken en beslissingen van de taskforce Zorg (dagelijkse update beschikbaar via

www.departementwvg.be/taskforce)

Alle maatregelen worden permanent, uur per uur, dag per dag herbekeken en kunnen steeds wijzigen.

We doen ons best om de antwoorden regelmatig bij te werken aan de meest recente federale en Vlaamse richtlijnen.

Heb je nog vragen over corona? Bezorg ze ons via ouderenzorg@vvsg.be.

4

Rapportage COVID-19 besmettingDagelijkse rapportage t.a.v. het agentschap Zorg en GezondheidWat is de doelstelling van de verplichte registratie van het aantal bewoners en zorgpersoneel met een (vermoedelijke) COVID-19 besmetting in de woonzorgcentra, centra voor kortverblijf type 1 en centra voor herstelverblijf?

De belangrijkste doelstelling is zicht houden op de situatie in de woonzorgcentra, de centra voor kortverblijf type 1 en de centra voor herstelverblijf en om advies te kunnen verlenen over uitbraakbeheersing van COVID-19 wanneer dat nodig is. Sinds 22 april werd de verplichte registratie ook uitgebreid naar de erkende en aangemelde groepen van assistentiewoningen, de erkende serviceflatgebouwen en erkende en aangemelde centra voor herstelverblijf die niet verbonden zijn met een woonzorgcentrum. Instructies vind je op https://www.zorg-en-gezondheid.be/melding-covid-19-in-woonzorgcentra.

Het agentschap is zich bewust van de extra belasting voor de voorzieningen. Toch geeft ze aan dat het erg belangrijk is om van dag op dag over deze gegevens te beschikken om de vinger aan de pols te houden en op te volgen wat de werkbelasting is in de woonzorgcentra en of de continuïteit van de zorg kan worden gewaarborgd.

Welke bijsturingen heeft het agentschap Zorg & Gezondheid precies doorgevoerd in de dagelijkse rapportage via het e-loket?

Het Agentschap Zorg en Gezondheid monitort sinds 18 maart 2020 het aantal bewoners en personeel met een (mogelijke) COVID-19 besmetting in de woonzorgcentra, centra voor kortverblijf type 1 en (later uitgebreid met) de centra voor herstelverblijf verbonden aan een woonzorgcentrum, op basis van de gegevens die deze voorzieningen dagelijks ingeven in het e-loket van Zorg en Gezondheid.

Vanaf 22 april 2020 worden een aantal wijzigingen doorgevoerd aan de gestelde vragen in het e-loket:

de gegevens rond mogelijk covid-19 bewoners (personeelsleden) en bevestigde covid-19 bewoners (personeelsleden) worden apart bevraagd;

WZC moeten een aantal extra gegevens doorgeven zoals naam en rijksregisternummer CRA en tweede arts.

Bovendien wordt de verplichte registratie over COVID-19 ook uitgebreid naar de erkende en aangemelde groepen van assistentiewoningen, de erkende serviceflatgebouwen en erkende en aangemelde centra voor herstelverblijf die niet verbonden zijn met een woonzorgcentrum.

Meer informatie vindt u in de omzendbrief van 22 april en op de webpagina van het agentschap Zorg en Gezondheid.

5

Op vandaag gaan wij ervan uit dat we nog geen Covid-19 besmetting hebben bij het personeel. Maar nu moeten we gewone ziektemeldingen toch als dusdanig zien? Dat zal toch een vertekend beeld geven?

Het agentschap gaat ervan uit dat iedereen die zich sinds 13/3 ziek meldt, Corona-gerelateerd afwezig is. Dit omdat een medisch attest geen uitsluitsel kan geven. Voor de verduidelijking is ook de definitie ‘een mogelijke besmetting’ toegevoegd.

Het agentschap vermeldt de volgende instructies voor de rapportering van het personeel:

het totale aantal personeelsleden in dienst uitgedrukt in koppen (exclusief de mensen die langdurig ziek zijn)

het totaal aantal stagiairs en jobstudenten aantal nieuwe (mogelijke) gevallen van Covid-19 afgelopen dag onder het personeel (=

ziekteklachten die daarop wijzen) het totale aantal personen van het personeel dat afwezig is wegens (mogelijk) Covid-19

Vermeldt een personeelslid de reden van afwezigheid (bv. ‘zwangerschapsongemakken’, beenbreuk, verstuikte enkel,…) dan hoef je deze niet bij de rapportering COVID-19 te rekenen.

Meer informatie op de website van Zorg en Gezondheid.

Is er een mogelijkheid dat we inzage krijgen in de geregistreerde data van het e-loket per sector?

Op vandaag is het niet mogelijk om als woonzorgcentrum inzage te krijgen in de geregistreerde cijfers van de sector. In het e-loket kan je wel een rapport raadplegen dat je een overzicht geeft van de al geregistreerde gegevens van je voorziening(en) in het e-loket. Dit rapport zal dagelijks worden bijgewerkt.

Burgemeesters, gouverneurs en provinciale noodambtenaren kunnen vanaf 10 april de COVID-19 situatie in de woonzorgcentra van nabij opvolgen (aantal besmettingen personeel en bewoners, aantal overlijdens t.g.v. COVID,…). Zorg en Gezondheid bezorgde hen via een aparte e-mail toegang tot een dashboard waarop zij de stand van zaken en de evolutie per woonzorgcentrum, voor hun gemeente of provincie kunnen raadplegen. De informatie is echter niet tot bij alle burgemeesters geraakt waardoor de communicatie vanuit het agentschap zal hernomen worden. Samen met VVSG zal het agentschap bekijken hoe we de burgemeesters beter kunnen ondersteunen bij het gebruik van de dashboards en het interpreteren van de getoonde informatie. Deze gegevens zijn strikt vertrouwelijk en enkel bedoeld voor opvolging door de lokale besturen. De informatie uit de dashboards mag je als burgemeester uiteraard wel delen op interne vergaderingen met stakeholders van de gemeente (schepenen, politie, Rode Kruis,…).

Opgelet: De cijfers omvatten zowel de effectieve (= door een test bevestigd) als de mogelijk besmette bewoners, hospitalisaties en sterfgevallen door COVID-19. Het gaat dus ook om bewoners die niet zijn getest op COVID-19, maar die voldeden aan de door de arts vastgestelde klinische criteria voor de ziekte. Ook de afwezigheid van personeel is opgenomen in de cijfers.

De voorzieningen bezorgen de data dagelijks via het e-loket aan Zorg en Gezondheid, die de cijfers verwerkt in het dashboard. Lees het nieuwsitem op de website van Zorg en Gezondheid.

6

Een algemeen overzicht (meest recente epidemiologische update) is te vinden op de website van het Belgisch Instituut voor Gezondheid.Sciensano analyseert de COVID-19-gegevens die worden verzameld door een netwerk van partners. De indicatoren die uit deze gegevens voortvloeien, worden voorgesteld in een dagelijkse rapport (maar geen rapport per sector).

Continuïteit van zorgRichtlijnen voor de behandelende arts van zorgpersoneelWat zijn de richtlijnen voor de huisartsen m.b.t. COVID-19 en zorgpersoneel?

De richtlijnen voor huisartsen wijzigen regelmatig omwille van gewijzigde epidemiologie en testcapaciteit van de labo’s. De meest recente richtlijnen staan op Sciensano.

Vanwege het risico op uitbraken van COVID-19 in collectiviteiten in België hebben de gezondheidsautoriteiten besloten om PCR-testen uit te voeren als screening bij bewoners en personeel van dergelijke instellingen. Omdat deze tests kunnen leiden tot de identificatie van geïnfecteerde personeelsleden, die niet ziek zijn, werd een nieuwe richtlijn voor zorgpersoneel opgesteld.

Wat met risicogroepen die aan de slag zijn in de zorg (longpatiënten, hartpatiënten,…)?

Elke situatie is anders, daarom is er hierrond geen algemene richtlijn. Het is aan de behandelende arts om de situatie te beoordelen en de risico’s in te schatten en op basis daarvan de persoon al dan niet thuis te schrijven.

Ter info: In vroegere procedures werden zwangere vrouwen en kinderen jonger dan 6 maanden veiligheidshalve als risicogroep vermeld. Op basis van de evoluerende kennis rond COVID-19 worden deze momenteel niet meer als risicogroep beschouwd.

Personeel testenWorden onze personeelsleden (en bewoners) getest op COVID-19 nu er een verhoogde testcapaciteit is?

Teststrategie voor de komende periode De komende vier weken worden 120.000 tests ter beschikking gesteld voor Vlaanderen. De Taskforce COVID-19 Zorg heeft een strategie bepaald om te selecteren welke voorzieningen in welke volgorde deze beschikbare testkits geleverd krijgen, en voor welke doelgroepen eerst. De woonzorgcentra zijn daarbij een eerste prioriteit, samen met de revalidatiesector, psychiatrische verzorgingstehuizen en voorzieningen met kwetsbare personen met een handicap. Minister De Backer benadrukt dat het uiteindelijk de bedoeling is om alle woonzorgcentra integraal te testen.

Prioritering testingVolgende woonzorgcentra komen eerst aanbod:

7

voorzieningen waar tot dusver geen of weinig besmettingen gemeld zijn. De bedoeling is om hier het personeel te testen omdat uit de testresultaten van fase één blijkt dat personeel zonder symptomen soms ook positief test.

voorzieningen met beginnende uitbraak (drie of meer gerapporteerde nieuwe gevallen per dag). De bedoeling is om daar bewoners én personeel te testen.

voorzieningen met een forse uitbraak (de hoogste 10 %). De bedoeling is om daar bewoners en personeel te testen dat nog niet getest is.

Nadien volgen: de voorzieningen waar een hoog percentage van het personeel is uitgevallen. de voorzieningen van andere zorgsectoren waar een hoog percentage bewoners/cliënten

besmet is.Voor de prioritering testing, baseert het Agentschap Zorg en Gezondheid zich op de cijfers die de woonzorgcentra dagelijks via het e-loket aanleveren.

Meer informatie over de teststrategie vind je in het draaiboek ‘testing’ van het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Verwittiging bij leveringZorg en Gezondheid zal elke voorziening verwittigen zodra bekend is wanneer zij testmateriaal mogen verwachten.

Op welke afdeling mag je herstelde medewerkers (3d symptoomvrij) inzetten bij terugkeer naar de werkomgeving: op een COVID-afdeling of op eender welke afdeling?Positief geteste medewerkers mogen bij herstarten na de thuisisolatie op elke afdeling werken, mits het dragen van een chirurgisch masker tot minstens 14 dagen na de start van de symptomen (of voor de asymptomatische 14 dagen na de afname van de positieve test). + bijzondere aandacht voor handhygiëne.

Er is een voordeel om hen in te zetten op een COVID-19-afdeling, aangezien ze reeds besmet werden en bijgevolg geen gevaar op een eigen besmetting meer lopen. Zij dienen de bijzondere voorzorgsmaatregelen wel nog allemaal even zorgvuldig te nemen.

Gelden er verschillende termijnen naar gelang de herstelde medewerkers worden ingezet op een COVID-19 of een niet-COVID-19 afdeling?Ja, indien ze sneller hernemen dan de termijnen voor verwijdering (bij tekort aan personeel) kunnen ze enkel op een COVID-19 afdeling worden ingezet (en mits het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen (PBM) (chirurgisch masker, handschoenen, schort en bril) en een strikte handhygiëne).

COVID-19 als beroepsziekteWaar kunnen we terecht met vragen over de erkenning van COVID-19 als beroepsziekte?

Fedris, het Federaal agentschap voor beroepsrisico’s, bevestigt dat personen met COVID-19 (gediagnosticeerd door middel van een laboratoriumtest) die werkzaam zijn in de gezondheidszorg en die een duidelijk verhoogd risico lopen om besmet te worden door het virus, in aanmerking komen voor schadeloosstelling wegens beroepsziekte. Aanvragen voor schadeloosstelling moeten wel vergezeld worden van de uitslag van een laboratoriumtest die de aanwezigheid van COVID-19 bevestigt.

8

Meer info op: https://fedris.be/nl/news#news-2696

Op de website van Fedris wordt verwezen naar een apart e-mailadres voor specifieke vragen over Covid19 in verband met beroepsziekten: covid19@fedris.be

Cohortzorg en outbreakplanWat is cohortzorg?

Cohortzorg houdt in dat (mogelijk) besmette bewoners worden gescheiden van de niet- (mogelijk) besmette bewoners, door ze apart te verzorgen. Het zorgpersoneel wordt niet uitgewisseld tussen (mogelijk) besmette en niet-besmette bewoners. Een vaste groep zorgpersoneel (aparte equipe) verzorgt de (mogelijk) besmette bewoners.

Wat is de bedoeling van cohortzorg? de continuïteit van de essentiële zorg aan (mogelijk) besmette bewoners waarborgen indien er

een niet controleerbare uitbraak is van COVID-19 in de voorziening waardoor de normale zorgverlening niet kan worden uitgevoerd;

de infectie onder controle te houden; het infectierisico beheersen voor het personeel; de schaarse beschermingsmiddelen zorgvuldig inzetten.

Meer info over de organisatie van cohortzorg is terug te vinden in de maatregelen voor woonzorgcentra.

Sinds 26 april is ook het draaiboek cohorteren in WZC beschikbaar op de website van het agentschap zorg en gezondheid.

Kan het WZC beroep doen op het advies van een ziekenhuishygiënist bij de uitvoering van cohortzorg?

Ja, dit kan. Vaak kan een objectieve (kritische) blik van een ziekenhuishygiënist heel wat bruikbare praktische tips opleveren die een wereld van verschil kunnen maken. Voor WZC is het mogelijk om afspraken te maken met het ziekenhuis waarmee ze een functionele samenwerking heeft in het kader van zijn bijkomende erkenning. De Vlaamse Overheid vraagt aan ziekenhuizen om solidair de woonzorgcentra te ondersteunen. Dit kan door materiaal aan te bieden, te helpen met opleidingen of personeel ter beschikking te stellen.

Wat moeten we doen bij een outbreak?

1. De CRA of directie verwittigt de Dienst Infectieziektebestrijding van de Vlaamse Gemeenschap (infectieziektebestrijding@vlaanderen.be)

Tijdens de kantooruren:- Antwerpen: 03 224 62 06- Limburg: 011 74 22 42- Oost-Vlaanderen: 09 276 13 70- Vlaams-Brabant: 016-66 63 53- West-Vlaanderen: 050 24 79 15

Buiten de kantooruren: 02 512 93 89

9

2. Start het uitgewerkte outbreakplan3. Zorg voor een goede communicatie naar bewoners, familie en medewerkers toe.4. Als de zorgcontinuïteit in het gedrang komt door een grote uitval van personeel, kan je beroep

doen op managementondersteuning door een crisismanager. Meer info onder het luik crisismanagement).

Schakelzorgcentra Hoe verloopt de organisatie van de schakelzorgcentra?

Wanneer de toestroom van patiënten zo sterk oploopt dat ziekenhuizen dreigen vol te lopen, dan zullen bepaalde patiënten tijdelijk opgevangen kunnen worden in schakelzorgcentra. Die centra zorgen zo voor extra noodcapaciteit. Zorg en Gezondheid heeft een draaiboek (versie 26 april) opgesteld waarmee de gouverneurs, lokale besturen en zorgverleners op het terrein snel de uitvoer kunnen starten van dergelijke schakelzorgcentra. Afhankelijk van de nood kunnen er tot 30 schakelzorgcentra in heel Vlaanderen worden opgericht. De geopende schakelzorgcentra zijn gepubliceerd op de website van Zorg en Gezondheid.

Het doelpubliek van deze centra zijn:

Enerzijds mensen, zowel COVID-19-patiënten als anderen, die medisch gezien het ziekenhuis mogen verlaten, maar die (dikwijls om sociale redenen) nog niet naar huis kunnen, bijvoorbeeld omdat de zorg thuis nog niet continu gegarandeerd kan worden.

Anderzijds kunnen ook COVID-19-patiënten opgevangen worden die nog herstellend zijn, maar die al sterk genoeg zijn om het ziekenhuis te verlaten, zolang zij maar zorgvuldig klinisch toezicht krijgen.

Ook vanuit de triageposten van de huisartsen en in heel precaire situaties vanuit de thuissituatie zelf kunnen mensen naar de schakelopvang gestuurd worden (mits medische check via de spoeddienst van het ziekenhuis) in afwachting van ziekenhuisopname of een terugkeer naar huis.

Meer informatie over schakelzorgcentra.

Hoe gebeurt de afstemming tussen vraag en aanbod door de equipe van een schakelzorgcentrum?

Nu het zwaartepunt van de COVID-19-epidemie is verschoven van de ziekenhuizen naar de verschillende zorgvoorzieningen in de eerste lijn, kan het netwerk dat rond een schakelzorgcentrum opgebouwd werd, ingezet worden voor een vervolgopdracht: de vragen om hulp van zorgvoorzieningen in hun eerstelijnszones afstemmen op het aanbod aan helpende handen. Dit draaiboek (versie 1.0) beschrijft de rol van de schakelzorgcentra om vraag en aanbod bij elkaar te brengen en geeft adviezen hoe dat te doen.

Opvang kinderen zorgpersoneel Zal er opvang worden voorzien voor kinderen van zorgpersoneel?

Voor alle vragen rond de organisatie van kinderopvang verwijzen we naar de info op onze website onder Kinderopvang.

10

VVSG en Diverscity krijgen regelmatig dilemma’s voorgeschoteld vanuit lokale besturen, lastige vraagstukken in de context van de coronacrisis waar voor beide opties argumenten te vinden zijn, en het moeilijk is om te beslissen wat ‘juist’ is om te doen. We hebben deze veelgestelde vragen gebundeld en voorgelegd aan twee filosofen, gespecialiseerd in het ondersteunen van (semi)overheidsorganisaties in het omgaan met moreel netelige kwesties zoals:

Opvang voor kinderen van zorgverleners Zijn we niet beter af als wij als woonzorgcentrum zelf de kinderopvang organiseren? Mogen we van de gemeente eisen dat ze kinderopvang voor het zorgpersoneel organiseert?

Inschakelen medewerkers die deelnemen aan project 600 openbare sectorKunnen wij de medewerkers die het programma “vorming 600” volgen, inschakelen op de tewerkstellingsplaats aangezien de onderwijsinstellingen hun lesmomenten opgeschort hebben?

Het beheerscomité van het Fonds Sociale Maribel van de Overheidssector (RSZ) heeft richtlijnen opgesteld voor studenten in opleiding tot verpleegkundige in het project 600 en hun werkgever.

Richtlijnen:

1) De student kan afstandsonderwijs volgenEr wordt gevraagd aan de werknemers in opleiding om hun werkgever een bewijs te bezorgen dat het online onderwijs wordt aangeboden (bv. een algemene mededeling van de school of via Smartschool).

Aandacht: De alternatieve lessen of opdrachten die bepaalde scholen organiseren, moeten wel effectief tellen als studie-uren in het kader van de opleiding. Indien dat niet het geval is, dient de werknemer in opleiding zich ter beschikking te stellen van zijn oorspronkelijke werkgever.

2) De student is in stage en kan deze verder zetten Werknemers in opleiding die momenteel stage lopen in een gezondheidsinstelling en deze stage kunnen verder zetten, moeten dit doen.

3) De student kan geen afstandsonderwijs volgen en geen stage lopen Zij melden zich bij hun oorspronkelijke werkgever om het werk te hervatten. Zij moeten kunnen ingeschakeld worden in de instelling of dienst waar zij werkten (of in een andere instelling of dienst bij hun juridische werkgever).

Zij die reeds in het eerste jaar geslaagd zijn, kunnen worden ingezet als zorgkundige (mits registratie en visum als zorgkundige in orde). Indien ze tewerkgesteld worden als zorgkundige zal er een addendum aan de arbeidsovereenkomst (of beslissing bij statutairen) moeten gebeuren en moeten zij verloond worden aan het barema zorgkundige.

De arbeidsrechtelijke aspecten moeten gerespecteerd worden.

4) Gezien de huidige crisissituatie wordt aan de werknemers in opleiding gevraagd om ook tijdens de paasvakantie te gaan werken (indien de stageplaats of de werkgever vragende partij is). Werknemers in opleiding die onmiddellijk na de paasvakantie examens hebben, of die na het paasverlof een stage moeten volgen en onmiddellijk hierna examen hebben, kunnen tijdens de paasvakantie thuis blijven om te studeren.

11

Werknemers in opleiding binnen het project blijven hun loon behouden gedurende de gehele COVID-19 maatregel. Indien zij gedurende de periode dat ze aan het werk zijn bij hun werkgever onregelmatige prestaties en weekendwerk uitvoeren, hebben ze recht op de toepasselijke vergoedingen.

Werknemers die opnieuw tewerkgesteld worden bij hun werkgever (omdat de school geen alternatieve lessen of stages organiseert), kunnen deze gepresteerde dagen niet compenseren tijdens het zomerverlof (juli en augustus en begin september voor bachelorstudenten).

De subsidiëring voor de vervanging blijft verder lopen omdat de vervanger in dienst blijft.

Voor vragen kan je steeds terecht op volgend mailadres: maribel@rsz.fgov.be.

Inschakelen studenten verpleegkundeMogen studenten verpleegkunde die momenteel toch niet naar school kunnen, in het geval van hoge nood, ingeschakeld worden met een studentenovereenkomst?

Ja, het is mogelijk om studenten met een studentenovereenkomst in te schakelen, voor zover de voorwaarden bepaald in de overeenkomst gerespecteerd blijven. Ook dien je rekening te houden met de functie voorzien in de overeenkomst en dat de grens niet overschreden wordt om het recht op kinderbijslag te behouden. Net zoals steeds, kunnen de studenten uiteraard niet ‘onwettig’ ingezet worden op de diensten, bijv. als enige verpleegkundige op afdeling. Zoals voor alle medewerkers gelden ook hier desgevallend de beschermende maatregelen.

Kunnen studenten verpleegkunde aan de slag als zorgkundige?

Studenten verpleegkunde kunnen na het succesvol afronden van hun eerste jaar een aanvraag doen om geregistreerd te worden als zorgkundige. Zij moeten deze aanvraag doen via het Vlaams e-loket zorgberoepen. Na registratie krijgt de student automatisch een visum van de Federale Overheidsdienst Volksgezondheid. Let op! Een zorgkundige moet altijd onder toezicht van een verpleegkundige werken. En de verpleegkundige activiteiten die een zorgkundige mag uitvoeren, zijn wettelijk veel beperkter dan wat de student verpleegkunde mogelijks al geleerd heeft.

Meer informatie over de mogelijkheden om geregistreerd te worden als zorgkundige, lees je op de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Kan er een uitzondering worden gemaakt op het aantal uren dat deze studenten op jaarbasis mogen worden ingezet?

Normaal geldt voor jobstudenten de grens van 475 uren maximaal te presteren op jaarbasis met sterk verminderde sociale bijdragen. Omwille van de uitzonderlijke situatie werd de vraag gesteld om deze grens tijdelijk te laten vallen, zodat er geen sanctionering is bij het overschrijden hiervan.

De Kern stemde in met een versoepeling voor de periode van 1 april tot 30 juni 2020. Alle uren, gepresteerd in deze periode, worden dit jaar niet aangerekend op het krediet van 475 uren en geldt voor alle sectoren. Het is wel nog steeds niet toegestaan om te werken op de uren dat je normaal de opleiding of andere schoolactiviteiten volgt.

Meer info op de website student@work of de website van sociale zekerheid

12

Voortzetting stages in de zorgsector Kunnen stages in de zorgsector nog worden voortgezet?

Op 16 maart communiceerde de overheid over de stages in de zorgsector het volgende:

Stageovereenkomsten in de zorgsector kunnen blijven doorgaan zolang de zorginstelling de nodige beschermingsmiddelen (bv. mondmaskers) aanbiedt aan de leerling.

Het Agentschap Zorg en Gezondheid somt een aantal minimale voorzorgsmaatregelen op ter bescherming van het personeel (zorgprofessionals). Als die niet kunnen worden gegarandeerd voor de leerlingen, is het aangewezen de opleidingsovereenkomst tijdelijk te schorsen. Om de leerling geen onnodig risico te laten lopen, maar ook om de patiënten niet extra in gevaar te brengen.

In duaal leren moet geen leervergoeding worden toegekend voor de geschorste werkdagen.

N.a.v. de coronacrisis maakte het Vlaams Ministerie van Onderwijs en Vorming een specifieke webpagina aan met een antwoord op de vragen ‘Wat met stages in de zorgsector?’ en ‘Wat met stages in de opleiding verpleegkunde?’

Kan de opleiding ‘begeleider-animator voor ouderen’ ook opgenomen worden in de lijst met uitzonderingen m.b.t. stage voor de cruciale sectoren?

Neen, het Departement Onderwijs gaf daarover een negatief advies. Er is begrip voor de interesse bij WZC om de stages van studenten begeleider/animator door te laten gaan maar na intern overleg is beslist om de huidige richtlijnen rond stages aan te houden. Hier een overzicht van de stages die wel kunnen doorgaan in de zorgsector

Inzetten vrijwillige artsen en verpleegkundigenWaar kunnen we terecht als we kampen met een grote uitval aan personeel en beroep wensen te doen op vrijwilligers?

Help de helpers: Vrijwilligersplatform voor voorzieningen Het agentschap Zorg en Gezondheid ontving de voorbije weken maar liefst 4.500 meldingen van (medische) vrijwilligers die ondersteuning willen bieden in de strijd tegen het coronavirus COVID-19. Om alles beheersbaar te houden lanceerde de Vlaamse overheid het platform 'Help de Helpers' . Woonzorgcentra die (nu of op termijn) extra medische ondersteuning nodig hebben, kunnen zich op het platform registeren en op zoek gaan naar passende en beschikbare vrijwilligers. Het platform vervangt de medische reservelijst die Zorg en Gezondheid eerder via haar website ter beschikking stelde.

Behalve medische vrijwilligers zullen ook niet-medische vrijwilligers opgenomen worden voor bv. logistiek of administratief werk. Als zorginstellingen vrijwilligers inschakelen moeten ze zelf de nodige afspraken maken over bv. vergoedingen van prestaties of verzekering van de vrijwilligers.

Met vragen over de registratie of voor technische ondersteuning kan je terecht op helpdehelpers@nalantis.com.

Vrijwilligerslijst Rode Kruis Ook het Rode Kruis legt een lijst aan van 'crisisvrijwilligers' die hun steentje willen bijdragen in administratieve of logistieke taken. Meer informatie daarover op de website van het Rode Kruis.

13

Woonzorgcentra kunnen Het Rode Kruis Vlaanderen per mail contacteren via socialehulpverlening@rodekruis.be.

Nog steeds onvoldoende personeel?Heb je ook hogescholen en universiteiten gecontacteerd voor inzet van studenten geneeskunde, stagiair(e)s en jobstudenten en interimkantoren ter vervanging van het tijdelijk weggevallen van vast personeel, en hielp ook dat niet?

Heb je ondanks alle pogingen, geen medewerkers beschikbaar en komt dus de continuïteit, de veiligheid en de gezondheid van de bewoners in gevaar, dan neem je contact op met Zorg en Gezondheid via infectieziektebestrijding@vlaanderen.be.

Mag een onderneming de huishoudhulp tijdelijk inzetten voor andere activiteiten?

De onderneming mag, zolang de bijzondere maatregelen van de nationale veiligheidsraad van kracht zijn, de werknemers met een arbeidsovereenkomst dienstencheques tijdelijk inzetten voor andere activiteiten. Hiervoor voeg je een addendum toe aan de lopende arbeidsovereenkomst met een tijdelijk alternatief uurrooster en een beschrijving van de taken die tijdelijk zullen worden opgenomen. Dit kan deeltijds of voltijds. Voor deze activiteiten kunnen geen dienstencheques worden ingediend.

Inzet vanuit andere sectoren/andere ouderenzorgvoorzieningen Kunnen we personeel inzetten binnen andere diensten? Door de stijgende druk op het zorgpersoneel, zeker bij de woonzorgcentra, krijgen we veel vragen over de inzet van verzorgenden of ander personeel in de woonzorgcentra. Ook in de schakelzorgcentra zal zorgpersoneel worden ingeschakeld.

In een omzendbrief verduidelijkt het agentschap hoe de financiering zal verlopen van externe medewerkers die tijdelijk inspringen in het woonzorgcentrum. Medewerkers uit de ziekenhuizen, voorzieningen voor personen met een beperking, kinderdagverblijven, bijzondere jeugdhulp, diensten maatschappelijk werk van het ziekenfonds, CAW’s, CAR’s, CGG’s,… kunnen ingezet worden in de woonzorgcentra. Wat de subsidiëring van deze personeelsleden betreft, ga je na welke subsidiestroom blijft openstaan. In de omzendbrief (pg. 5) wordt dit verder geduid met enkele concrete voorbeelden.

Mogen bij personeelstekort andere personeelsgroepen (bv. kinderverzorgers, ergotherapeuten,…) ingeroepen worden voor de werking van het WZC?

De wet op de uitoefening van de gezondheidszorgberoepen blijft van toepassing. Bijgevolg blijft de zorg voorbehouden aan zorgkundigen en verpleegkundigen (diploma + visum als voorwaarde voor het uitoefenen van verzorgende taken).

Indien verpleegkundigen uit het ziekenhuis tijdelijk ter beschikking worden gesteld aan het WZC, en de loonkost wordt door gefactureerd, moet hier dan BTW op betaald worden (aanlevering diensten) of is dit vrijgesteld?

Voorbeeld: Drie verpleegkundigen die tewerkgesteld zijn in een algemeen ziekenhuis zijn inzetbaar in het woonzorgcentrum gezien de planbare zorg op hun ziekenhuisafdeling omwille van corona is

14

uitgesteld. Hun werkgever, het ziekenhuis, kan met hen afspraken maken en hen via een overeenkomst verzoeken om in een naburig woonzorgcentrum bij te springen.

Deze overeenkomst, de gepresteerde uren en de facturen van deze verpleegkundigen houdt u goed bij. U noteert ook de naam van de verpleegkundige, het rijksregisternummer, de oorspronkelijke werkgever en de gepresteerde uren tijdens de coronacrisis in een apart Excel blad zodat de Vlaamse overheid u in een latere fase kan vergoeden voor deze uren. Daarbij zal de Vlaamse overheid maximaal rekening houden met een jaarlijkse totale loonkost van een verpleegkundige aan 18 jaar anciënniteit, IFIC barema 14, incl. onregelmatige prestaties zijnde 77.209 euro. Op basis van 1634 uren per jaar = 47,25 euro per uur.

Hier moet geen BTW op betaald worden.

Kunnen thuisverpleegkundigen worden ingeschakeld in het woonzorgcentrum bij personeelstekort?

Zelfstandige thuisverpleegkundigen kan je inzetten in het woonzorgcentrum als je met hen een aannemingsovereenkomst afsluit. In deze overeenkomst bepaal je hoeveel uur per week hij/zij zal werken in het woonzorgcentrum tijdens de coronacrisis en welke vergoeding daar tegenover staat. Houd de volgende gegevens van deze verpleegkundigen goed bij in een Excelblad zodat de Vlaamse overheid je in een latere fase kan vergoeden voor deze uren: naam verpleegkundige, rijksregisternummer, statuut (zelfstandige thuisverpleegkundige) en de gepresteerde uren.

Thuisverpleegkundigen die in dienstverband werken, kan je via een uitleningsovereenkomst inschakelen in het woonzorgcentrum. In deze overeenkomst bepaal je hoeveel uur per week hij/zij zal werken in het woonzorgcentrum tijdens de coronacrisis en welke vergoeding daar tegenover staat. Houd de volgende gegevens van deze verpleegkundigen goed bij in een Excelblad zodat de Vlaamse overheid je in een latere fase kan vergoeden voor deze uren: naam verpleegkundige, rijksregisternummer, oorspronkelijke werkgever en de gepresteerde uren.

Indien je tijdens de coronacrisis verpleegkundigen inzet via een interimcontract, kan je hen uitzonderlijk registreren in het aparte Excelblad en dus niet in RAAS. Dan zal voor hen dezelfde vergoedingsbasis gelden van 47,25 euro per uur. Houd de volgende gegevens van deze verpleegkundigen goed bij in een Excelblad zodat de Vlaamse overheid je in een latere fase kan vergoeden voor deze uren: naam verpleegkundige, rijksregisternummer, statuut (interim verpleegkundige) en de gepresteerde uren.

Waar vind ik juridische informatie over personeel aanwerven, uitlenen,… in tijden van corona?

Er is een VVSG-pagina ‘personeel en organisatie in tijden van corona’ met juridische informatie over personeel en organisatie. De meest recente info vind je op deze pagina:

• een nieuw VVSG-model van overeenkomst om personeel uit te lenen aan een gebruiker, naar aanleiding van de corona-epidemie;

• actualisering van het algemeen overzichtsdocument “Samen personeel aanwerven of inzetten bij lokale besturen” naar aanleiding van de corona-epidemie;

• actualisatie van de richtlijnen voor lokale besturen als werkgever om de dienstverlening te blijven organiseren naar aanleiding van de corona-epidemie.

15

Opnamecapaciteit en verblijfsduurInzetten capaciteit groepen van assistentiewoningenIs het toegelaten dat een groep van assistentiewoningen in deze crisissituatie gebruikers van een dagverzorging, die thuis onvoldoende kunnen worden opgevangen, tijdelijk huisvesten in een assistentiewoning met een contract van beperkte duur (idem als kortverblijf)?

Ja, dit wordt door het Agentschap Zorg en Gezondheid toegestaan in deze uitzonderlijke situatie.

Inzetten capaciteit centra voor dagverzorging (rustkamers)Mogen we de rustkamer van het centrum voor dagverzorging ook beschouwen als een geregistreerde mantelzorgkamer?

Neen, de aangemelde woongelegenheid voor zelfredzame ouderen vormt een functioneel geheel met het woonzorgcentrum, ze maakt er dus integraal deel van uit van het woonzorgcentrum en moet voldoen aan alle erkenningsvoorwaarden waaraan een gewone een- of tweepersoonskamer moet voldoen. In principe moet er tussen de zorgvormen een functionele/organisatorische scheiding bestaan.

Daarnaast, als de rustkamer bezet wordt door een mantelzorger (wat uiteindelijk een semipermanente situatie is), voldoet het dagverzorgingscentrum niet aan de erkenningsvoorwaarden. De plaatsen moeten worden voorbehouden voor bijvoorbeeld de ouderen die ontslagen worden uit het ziekenhuis.

Overschrijden maximale verblijfsduur centra voor kortverblijfMogen we in het centrum voor kortverblijf de 60-90 regel overschrijden gedurende de periode van opnameverbod (in een ander CVK of WZC), indien noodzakelijk?

Er kan steeds worden afgeweken van de maximale verblijfsduur van de verblijfstermen van 60 en 90 dagen in hetzelfde CVK. De redenen of omstandigheden die aanleiding geven tot een afwijking op de verblijfsduur worden bepaald door het multidisciplinaire team dat de gebruiker verzorgt. Elke afwijking moet worden gemotiveerd door het multidisciplinaire team.

Deze motivatie voor de afwijking op de maximale verblijfsduur moet je niet aan het Agentschap Zorg en Gezondheid bezorgen. Dit verslag (schriftelijke motivatie) voeg je wel toe aan het individueel dossier van de betrokken bewoner zodat Zorginspectie bij een inspectiebezoek ter plaatse kan vaststellen in het bewonersdossier dat een gemotiveerde afwijking op de maximale verblijfsduur voor die bewoner werd verleend door het multidisciplinaire team.

Het is dus niet de bedoeling dat de bewoner verhuist naar een ander CVK of naar een WZC, of één dag opnieuw naar huis gaat alleen maar omdat de termijn van 60 of 90 dagen in kortverblijf is verstreken.

Er is vanuit de erkenningsvoorwaarden geen maximumtermijn van de afwijking boven de 60 of 90 dagen bepaald, maar de opname-overeenkomst in een centrum voor kortverblijf moet van bepaalde duur zijn en blijven.

Meer informatie over centra voor kortverblijf vindt u via de links:

16

https://www.zorg-en-gezondheid.be/centra-voor-kortverblijf https://www.zorg-en-gezondheid.be/centra-voor-kortverblijf-type-1-wijzigingen-door-nieuw-

woonzorgdecreet-van-15-februari-2019

Beschermend materiaalHoe zit het met de voorraad beschermingsmateriaal?

Alle overheden, en dus ook Zorg en Gezondheid, zijn zich bewust van de schaarste aan materiaal en de ernstige problemen die dat veroorzaakt in het werkveld. Door de wereldwijde uitbraak van COVID-19 raken de voorraden van zowel maskers, schorten als handalcohol uitgeput. Beschermingsmateriaal met garanties van kwaliteit zijn zeer moeilijk verkrijgbaar en zullen schaars blijven. Hier vind je de laatste richtlijnen van Sciensano over het correcte gebruik. Meer informatie op de website van het Agentschap Zorg en Gezondheid.

Waar kunnen we terecht bij problemen rond bevoorrading van beschermingsmiddelen?

Voorzieningen of organisaties die onder de bevoegdheid vallen van Vlaanderen kunnen met vragen over tekorten aan materiaal terecht bij beschermingsmiddelen@vlaanderen.be. Ook noden aan handalcoholgel of problemen rond leveringen van materiaal vanuit de Vlaamse overheid kan je daar melden.

Voor de verdeling van persoonlijk beschermingsmateriaal is een lijst met prioritaire groepen in de zorg uitgewerkt.

Voorzieningen die nood hebben aan hulpmiddelen kunnen vanaf nu rechtstreeks hun aanvraag indienen via het webformulier ‘Verificatie van beschikbaarheid van hulpmiddelen in de strijd tegen COVID-19’.

Producenten of leveranciers kunnen rechtstreeks hun aanbod melden via ‘Ter beschikkingstelling van hulpmiddelen in de strijd tegen COVID-19’.

De federale overheid staat in voor de bevoorrading van de ziekenhuizen, triagecentra, huisartsenwachtposten, ambulances, zorgverstrekkers in de eerste lijn (artsen, tandartsen, vroedvrouwen, apothekers, kinesisten, …). Gezondheidsprofessionals erkend door de federale overheid kunnen een aanvraag indienen voor medisch materiaal, geneesmiddelen of beschermingsmateriaal.

Komen er nog leveringen?

Zowel de Vlaamse als de federale overheid hebben bestellingen lopen voor mondmaskers. Er worden ook aankopen van andere beschermingsmiddelen (schorten, brillen, handschoenen) voorzien. Zij zullen die verdelen volgens de prioriteiten en maken momenteel een behoefteraming voor toekomstige verdelingen. Voor vragen over leveringen of om een probleem te melden, mail je naar ouderenzorg@vlaanderen.be.

Wie krijgt bij de verdeling mondmaskers?

17

De chirurgische en de respiratoire (FFP2) mondmaskers worden voorbehouden voor zorgverleners. Elke zorgaanbieder is belangrijk in de bestrijding van COVID-19. Gezien de schaarste aan mondmaskers worden er prioriteiten gesteld in de verdeling ervan. Voor de verdeling van persoonlijk beschermingsmateriaal is – ook door de schaarste - een lijst met prioritaire groepen (zie hieronder) in de zorg uitgewerkt. Deze lijst is door de overheden opgesteld op basis van de input van wetenschappers en experten. De prioriteit wordt bepaald door te kijken of het zorgpersoneel procedures uitvoert of bijwoont waarbij er mogelijke overdracht van druppels is of nauw contact is met mogelijke of bevestigde COVID-19 patiënten. De prioritaire groepen zijn:

De zorgverleners van COVID19-eenheden, zorgverleners van triagecentra, personeel dat verantwoordelijk is voor de zorg van mogelijke besmette of besmette personen in woongemeenschappen (woonzorgcentra, enz.).

Eerstelijnszorgverleners die besmette of mogelijk besmette personen verzorgen:o Huisartseno Thuisverpleegkundigeno Alle andere zorgverleners

Begrafenisondernemers en personeel van een mortuarium Laboratoriumpersoneel dat met ademhalings-en spijsverteringsstalen werkt.

Daarna: Ambulancepersoneel van niet-COVID-19-ambulances. Alle gemeenschappen

De Vlaamse overheid staat in voor de levering van mondmaskers voor personeel dat verantwoordelijk is voor de zorg van mogelijke besmette of besmette personen in woongemeenschappen (woonzorgcentra, psychiatrische verzorgingstehuizen), thuiszorg en thuisverpleging, revalidatievoorzieningen. Voor vragen hierover kan je mailen naar beschermingsmiddelen@vlaanderen.be

Waar vind ik informatie over de conformiteitseisen voor mondmaskers (leveranciers)?

Je vindt de conformatiteitseisen voor FFP2 en FFP3-mondmaskers op de website van de Federale Overheidsdienst Economie. Enkele aandachtspunten:

Als het om maskers gaat met een Chinees certificaat, vertrouwt de FOD Economie momenteel enkel de geaccrediteerde Chinese labo's.

Er is nogal wat geknoei met certificaten en er bestaan waardeloze certificaten. Voor de chirurgische maskers neemt u best contact met het Federaal

Geneesmiddelenagentschap via coronashortages@fagg-afmps.be.

Wanneer draagt zorgpersoneel persoonlijk beschermingsmateriaal?

Het agentschap Zorg en Gezondheid werkte een heldere matrix uit met een overzicht van het gebruik van persoonlijk beschermingsmateriaal. Er is een matrix voor zorgpersoneel en een aparte matrix

18

voor niet-zorgpersoneel. Het agentschap heeft ook 2 affiches over het correct aan- en uittrekken van persoonlijke beschermingsmiddelen gemaakt. Bekijk ook de instructiefilmpjes op deze pagina.

Wanneer moeten we een mondmaskers gebruiken in het woonzorgcentrum?

Een chirurgisch mondneusmasker moet gedragen worden: door alle interne en externe medewerkers van het woonzorgcentrum, alle geregistreerde

vrijwilligers en alle geregistreerde bezoekers. voor een periode van acht uren (dus per shift), ongeacht de opeenvolging van interventies en

ongeacht het aantal verzorgde bewoners, zonder het woonzorgcentrum te verlaten.

Textiele neusmondmaskers: kunnen niet gedragen worden door zorgpersoneel in een woonzorgcentrum.

Kan ik bij schaarste een mond(neus)masker langer/meerdere malen gebruiken?

De Hoge Gezondheidsraad laat toe dat mondmaskers, hoewel ze normaal gezien voor eenmalig gebruik zijn, omwille van de schaarste, langer gebruikt worden. Daarbij gelden de volgende voorwaarden:

1. Voor een periode van 8 uren, ongeacht de opeenvolging van interventies, zonder naar buiten te gaan.

2. Mag dus met dat doel bijgehouden worden (rond de hals) maar nooit in de zak.3. Mag voorlopig bewaard worden op een plaats zonder besmettingsgevaar (bv. in een

geïndividualiseerde papieren omslag of in een uitwasbare gepersonaliseerde bak). 4. Mag nooit aan de voorzijde aangeraakt worden.5. Moet onmiddellijk verwijderd worden zodra zichtbaar vuil. 6. Gezien deze uitzonderlijke situatie is de strikte toepassing van de officiële aanbevelingen

inzake handhygiëne daarbij onontbeerlijk. Meer info

Raadpleeg de richtlijnen van de RMG voor het rationeel gebruik van maskers. Surf naar de website van Sciensano. Er zijn aparte richtlijnen gemaakt voor de professionele

zorgaanbieders.

Waar kunnen we alcoholgel bestellen?

Heeft je huidige leverancier geen voorraad meer, dan adviseren wij om contact op te nemen met de apotheker waarmee je gewoonlijk samenwerkt of met een lokale apotheker.

VentilatiesystemenKan het uitzetten van de ventilatiesystemen in het WZC helpen om de verdere verspreiding van het COVID-19 virus tegen te gaan?

De evidence op dit ogenblik is samengevat door Sciensano. Het afleggen van de (automatische) ventilatie om verspreiding van het virus te vermijden, is niet nodig, want de verspreiding van het coronavirus gebeurt door druppeltjes en niet aërogeen.

19

Verwerking medisch afvalWelke aanpak wordt voorgeschreven voor de verwerking van medisch afval bij de behandeling van COVID-19 bewoners?

Als gevolg van de COVID-19-epidemie kampt de medische- (en bij uitbreiding de zorgsector) met een aantal specifieke problemen in het beheer van hun (medische) afvalstoffen. Het overleg tussen OVAM en de verschillende betrokken partijen heeft geleid tot volgend OVAM standpunt voor de geneeskundige instellingen en praktijken (waaronder woonzorgcentra):

De volgende afvalstoffen van de behandeling van (mogelijke) COVID-19 bewoners mogen - zonder een periode van 72 uren in afzondering - ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):

 niet-besmeurde PBM’s zoals handschoenen, maskers, schorten, spatbrillen; voedselresten; wegwerpgordijnen; papier en karton, incl. kranten en tijdschriften van de bewoner; allerlei verpakkingsmaterialen; incontinentiemateriaal; lege urinezakken, inhoud ledigen en afvoeren via de riolering.

De volgende afvalstoffen van de behandeling van (mogelijke) COVID-19 bewoners moeten - na een periode van 72 uren in afzondering - in de recipiënten voor afvoer, ingezameld, afgevoerd en verwerkt worden als niet-risicohoudende afvalstoffen (NRMA):

verzorgingsmateriaal zoals verbanden, tissues, onderleggers, … indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn; 

wegwerplinnen, ook indien deze met kleine hoeveelheden geabsorbeerde lichaamsvochten, bloed of derivaten vervuild zouden zijn.

Alle inzamelscenario’s die hier volledig aan tegemoet komen, kunnen dus aanvaard worden.

Daarnaast, wegens een dreigend tekort aan specifieke vaten die gebruikt worden voor de opslag van risicohoudend medisch afval (RMA), werd een afwijking opgenomen in het Besluit van de Vlaamse Regering (27 maart) bij het nooddecreet. Deze afwijking voorziet dat alternatieve vaten kunnen worden gebruikt, mits voldaan aan enkele voorwaarden. Meer informatie.

Zie ook:

www.zorg-en-gezondheid.be/aanpak-van-medisch-afval-in-het-kader-van-de-covid-19-epidemie

https://www.ovam.be/corona-impact#geneeskundig

Wat te doen bij tekort aan RMA-recipiënten?

Naar aanleiding van de signalen dat er een tekort dreigt aan RMA (risicohoudend medisch afval)-recipiënten, werkt OVAM aan een aantal alternatieve inzamelscenario's voor RMA.

20

In de eerste plaats wordt het mogelijk te werken met 'lookalike' recipiënten die niet UN-gekeurd zijn.

Ten tweede wordt het mogelijk dat inzamelaars bulkcontainers voorzien waarin het RMA in zakken wordt gedeponeerd.

Deze 2 noodscenario's zullen juridisch mogelijk zijn wanneer er geen (gebruikelijke) RMA-recipiënten meer beschikbaar zijn. Vooraleer gebruik te maken van deze 2 alternatieven, vraagt OVAM aan alle instellingen voor geneeskunde en geneeskundige praktijken, om zoveel mogelijk RMA-recipiënten in stock met elkaar uit te wisselen. OVAM zal hierin faciliteren. Instellingen/praktijken met een ruime stock aan RMA-recipiënten die deze ter beschikking willen stellen aan andere instellingen/praktijken, brengen maarten.de.groof@ovam.be hiervan op de hoogte. Op die manier kan OVAM de instellingen/praktijken met een tekort aan RMA-recipiënten met hen in contact brengen.

PraktischVerplaatsingenIs er een model-attest voor werkverplaatsingen voor het (zorg)personeel beschikbaar?

Ja, download het attest voor personeel.

Is er een model-attest voor essentiële verplaatsingen naar het woonzorgcentrum/ assistentiewoning beschikbaar bij de VVSG?

Ja, download het attest.

Geregistreerde bezoekers, geregistreerde vrijwilligers en personen die wasgoed, kaarten, bloemen, droge voeding, tekeningen, cadeaus, … voor de bewoners willen afgeven of een “raamcontact” wensen, verantwoorden met dit attest hun verplaatsing van en naar het woonzorgcentrum.

Krijg je reacties of opmerkingen op dit attest, dan mag je ons die steeds bezorgen via ouderenzorg@vvsg.be.

Inkomende goederenMoet de was of andere inkomende goederen (voeding, post, kaartjes van kinderen, andere…) in quarantaine geplaatst worden vooraleer ze intern verdeel worden?

Het is zeer belangrijk om sociale deprivatie en eenzaamheid bij de bewoners van een woonzorgcentrum te voorkomen. Communiceer en organiseer daarom dat wasgoed, kaarten, bloemen, droge voeding, tekeningen, cadeaus, … voor de bewoners kunnen worden afgegeven aan de ingang van het woonzorgcentrum. Indien mogelijk kan je bijvoorbeeld afgeefmomenten organiseren. De overhandiging aan de bewoner gebeurt door de medewerkers. Probeer “raamcontacten” te organiseren en te stimuleren conform de coronamaatregelen voor burgers binnen de privésfeer. Ook contactmogelijkheden via telefoon en digitale media worden gestimuleerd.

Het agentschap Zorg en Gezondheid adviseert om geschenken, snoepgoed en drank die door de familie of anderen naar het woonzorgcentrum wordt gebracht, niet langer 24 uur in quarantaine te

21

houden. Het is niet zeker dat deze preventieve voorzorgsmaatregel zinvol is. Overdracht via besmette oppervlakken en voorwerpen is veel minder waarschijnlijk dan via rechtstreeks contact met uitgehoeste/uitgeniesde druppeltjes.

Mag de familie nog de was doen van bewoners van bijvoorbeeld woonzorgcentra?

De was niet meer laten doen door de familie/mantelzorgers van de bewoners is op dit moment geen richtlijn of advies van het Agentschap. Wanneer de bewoner na 5 maart 2020 verplicht wordt zijn persoonlijke was in het woonzorgcentrum of door een externe wasserij te laten doen, kan de kostprijs hiervoor niet aan de bewoner aangerekend worden. De procedure rond de was werd volledig uitgeschreven in de maatregelen voor woonzorgcentra.

HuisdierenZijn huisdieren nog toegelaten in het woonzorgcentrum?

Interne huisdieren die steeds verblijven in het woonzorgcentrum, zijn nog toegelaten in het woonzorgcentrum, maar mogen niet op de kamer van een mogelijk besmette bewoner.

Externe huisdieren mogen niet worden meegebracht naar het woonzorgcentrum omdat het niet duidelijk is of huisdieren ook vector zijn.

Kapper en medische pedicureMag de kapper nog langskomen in het woonzorgcentrum?

Een kappersbezoek is niet mogelijk, ongeacht of het een kapper is die verbonden is aan het woonzorgcentrum of een zelfstandige die langskomt. Sinds 26 maart 2020 mag geen enkele kapper/kapster zijn/haar beroep nog uitoefenen.

Lichaamshygiëne van kop tot teen, inclusief het dagelijks kammen, borstelen, enz. van de haren (niet het knippen of kleuren van de haren) door het zorgpersoneel, behoort wel tot de dagelijkse verzorging van een bewoner en moet volledig inbegrepen zijn in de dagprijs.

Kan een medische pedicure nog plaatsvinden in het woonzorgcentrum?

Een medische pedicure (= specialistische behandeling) zoals bv. de behandeling van een risicovoet waarbij ten gevolge van een ziekte (onder meer diabetes, reuma, spasticiteit, kanker) of andere oorzaken (onder meer ouderdom, verwaarlozing) een verhoogd risico aanwezig is op complicaties, mag enkel uitgevoerd worden door een podoloog. Alleen die pedicures die noodzakelijk zijn, mogen nog uitgevoerd worden, dus geen cosmetische behandelingen of andere behandelingen van de voet die niet noodzakelijk zijn. De podoloog werkt enkel op afspraak en enkel één op één.

Inspectiebezoeken en BrandveiligheidWat met technische controles van installaties? Idem voor onderhoudsnazichten.

Een keuring is van belang in het kader van de algemene veiligheid en moeten dus blijven doorgaan mits inachtneming van de social distancing maatregelen.

Wat met dringende werken?

22

Dringende herstellings- en onderhoudswerken voor veiligheid, hygiëne en ICT-infrastructuur kunnen nog steeds plaatsvinden.

Alle andere dagelijkse activiteiten, zoals nieuwe installaties, vallen onder de algemene verplichtingen zoals het behoud van de sociale afstand van 1,5 meter tussen elke persoon.

Wat met brandweerattesten die niet tijdig kunnen worden ingediend omdat brandweerbezoek uitgesteld word?

Met een dergelijke vraag kan je rechtsreeks terecht bij het Agentschap Zorg en Gezondheid. Zij bekijken casus per casus.

Mogen in deze uitzonderlijke tijden de branddeuren (nog niet geautomatiseerd) van de assistentiewoning overdag blijven openstaan? (bewoners komen telkens als ze naar hun brievenbus of naar de kelder moeten aan die deuren)

Neen, de deuren mogen niet blijven openstaan. De brandveiligheid blijft te allen tijde gelden. Uiteraard dienen de maatregelen m.b.t. handhygiëne hier strikt te worden toegepast.

Nieuwbouwwerken in een woonzorgcentrum waar nog een aantal werken dienen te worden uitgevoerd. Mogen de medewerkers van de bouwfirma het woonzorgcentrum nog betreden?

Neen, dat mag niet. Zij worden beschouwd als externe personen. Zie het algemeen toegangsverbod.

Administratieve verplichtingen Kan het Agentschap Zorg en Gezondheid enige soepelheid aan de dag leggen wat betreft de deadlines voor administratieve verplichtingen op vlak van vergunning en erkenning?

Het Agentschap is bereid enige soepelheid aan de dag te leggen wat betreft het naleven van administratieve deadlines, maar benadrukt dat het respecteren van de termijnen voor het indienen van een erkennings- en/of omzettingskalender in het (financieel) belang van het woonzorgcentrum best worden nageleefd.

Voor de globale problematiek voor het nakomen en vervallen van bepaalde termijnen vervat in het Woonzorgdecreet en de bijhorende uitvoeringsbesluiten, verwijst het agentschap Zorg en Gezondheid naar het decreet van 20 maart 2020 over maatregelen in geval van een civiele noodsituatie met betrekking tot de volksgezondheid.

Het artikel 5 van dit decreet stelt: “In geval van een civiele noodsituatie met betrekking tot de volksgezondheid als vermeld in artikel 4 kan de Vlaamse Regering nadere regels uitwerken voor de opschorting, het stuiten, of de verlenging van proceduretermijnen of de tijdelijke aanpassing van procedurele of administratieve verplichtingen in diverse decreten en de uitvoeringsbesluiten erbij.”

Momenteel overlegt het Departement WVG met het kabinet en de betrokken agentschappen of dergelijke maatregel aangewezen is, en zo ja, voor welke procedures.

De termijnen uit het Woonzorgdecreet en uitvoeringsbesluiten zullen in dat initiatief ook zeker aan bod komen.

Van zodra hierover meer duidelijkheid is, zal hierover gecommuniceerd worden door het agentschap.

23

Beschermende maatregelen(Ministeriële) besluiten en geactualiseerde richtlijnenDe geactualiseerde richtlijnen van het Agentschap komen soms niet overeen met wat in de (ministeriele) besluiten staat, wat primeert?

De voorzieningen dienen de geactualiseerde richtlijnen van het Agentschap Zorg en Gezondheid te volgen, de besluiten van de Vlaamse Regering en de ministeriele besluiten tot het nemen van maatregelen om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan, geven enkel de grote principes weer.

De richtlijnen worden immers permanent, uur per uur, herbekeken en kunnen snel wijzigen.

Wat primeert? De recente federale maatregelen of die van het Agentschap Zorg en Gezondheid?

Omdat de wijzigingen aan de richtlijnen elkaar in hoog tempo opvolgen, is het mogelijk dat de meest recente geldende richtlijnen van de federale overheid nog niet verwerkt zijn in de richtlijnen van het agentschap. De maatregelen van de federale overheid primeren in dat geval op de richtlijnen van het agentschap Zorg en Gezondheid.

Verblijf mantelzorgers in het WZCKan een mantelzorger zelf tijdelijk mee in het woonzorgcentrum komen wonen?

Het is belangrijk dat de beschikbare erkende capaciteit van woongelegenheden voorbehouden blijft voor de personen die hieraan het meeste nood hebben. Er dient tevens capaciteit in de woonzorgcentra beschikbaar te blijven voor eventuele doorverwijzingen vanuit de ziekenhuizen, wanneer men daar in de problemen zou komen.Een mantelzorger kan in het woonzorgcentrum komen wonen op voorwaarde dat dit gebeurt in een geregistreerde mantelzorgkamer én onder dezelfde beschermende voorwaarden als bij een opname in het woonzorgcentrum. Uiteraard heeft deze mantelzorger geen symptomen van COVID-19 bij de start van het tijdelijk inwonen en kan die het woonzorgcentrum niet verlaten en geen bezoek ontvangen. Van de mantelzorger wordt verwacht dat hij/zij meerdere bewoners helpt bij de ADL-activiteiten en de geldende beschermende maatregelen respecteert.

Nieuwe opnames in het WZCKan een nieuwe opname in het woonzorgcentrum worden toegestaan?

Er geldt een opnamestop voor nieuwe bewoners die thuis wonen. Opname binnen de erkende capaciteit is enkel mogelijk in de situaties omschreven in de omzendbrief van het agentschap Zorg en Gezondheid.

Kan een woonzorgcentrum extra opnames toelaten bovenop de erkende capaciteit?

Opnames bovenop/buiten de erkende capaciteit van het woonzorgcentrum (niet van toepassing voor CVK type 1) is mogelijk:

24

in de rustkamer1 van het gesloten centrum voor dagverzorging of centrum voor dagopvang voor gebruikers van deze centra waarvoor de hulpverlening door de diensten voor gezinszorg of de palliatieve netwerken en samenwerkingsverbanden ontoereikend zijn;

in volwaardige een-of tweepersoonskamers van het woonzorgcentrum als de initiatiefnemer van het woonzorgcentrum dit haalbaar acht naar verzorging en personeelsinzet en voor maximaal 3 bewoners.

De randvoorwaarden staan beschreven in de omzendbrief van het agentschap Zorg en Gezondheid.

Schriftelijke opnameovereenkomst WZCMag er gewerkt worden met een tijdelijke opnameovereenkomst bij opnames van profielen die uit het ziekenhuis ontslagen wordt?

Aangezien er geen bezoek meer is toegelaten in ziekenhuizen, hebben voorzieningen vooraf geen zicht op de profielen die na ontslag uit het ziekenhuis in het woonzorgcentrum terechtkomen. Vaak zullen het bewoners met een O of A profiel zijn, die ofwel permanent opgenomen worden ofwel als tussenstap na hospitalisatie (al dan niet i.v.m. corona) vooraleer ze naar huis kunnen terugkeren. In deze laatste situatie fungeert het woonzorgcentrum als tijdelijk verblijf voor deze bewoners. In het licht van maximale ontlasting van het ziekenhuis, mag de schriftelijke opnameovereenkomst daarom tijdelijk van bepaalde duur zijn.

Als een COVID-19 bewoner in het kader van cohortering van kamer verhuist, moet de opnameovereenkomst dan worden aangepast?

Gelet op de tijdelijkheid van de situatie in het kader van cohortzorg is een wijziging van de schriftelijke opnameovereenkomst niet verplicht. Als de bewoner (of familie) hier toch op aandringt, kan eventueel met een kort addendum bij de overeenkomst gewerkt worden.

Welke richtlijnen gelden indien een bewoner in het kader van cohortering weigert van kamer te verhuizen?

Indien er, na uitvoerige communicatie met alle betrokken stakeholders, een weigering is om te verhuizen, moet het volgende worden toegepast:

Niet-(mogelijke) COVID-19 bewoner: De bewoner of zijn vertegenwoordiger ondertekent een verklaring waarin bevestigd wordt dat, na uitgebreide informatie en communicatie, aangeraden werd te verhuizen, maar dat dit geweigerd wordt, en waarin bevestigd wordt dat de directie niet aansprakelijk kan worden gesteld voor een (mogelijke) COVID-19 besmetting van de bewoner.

(mogelijke) COVID-19 bewoner:De bewoner wordt gedwongen om te verhuizen gezien de noodsituatie en de gezondheidsrisico’s voor zowel medewerkers als bewoners.

Wat met de administratie bij de opname? In principe moet er een opnameovereenkomst getekend zijn voor de verhuis kan plaatsvinden. Maar hoe gebeurt dat in de praktijk?

1 De rustkamer moet voldoen aan de voorwaarden die vermeld worden in artikel 49 van bijlage 7. Centra voor dagverzorging en centra voor dagopvang bij het besluit van de Vlaamse Regering van 28 juni 2019 betreffende de programmatie, de erkenningsvoorwaarden en de subsidieregeling voor woonzorgvoorzieningen en verenigingen voor mantelzorgers en gebruikers.

25

De erkenningsvoorwaarden voor de woonzorgcentra bepalen niet expliciet dat een schriftelijke opnameovereenkomst moet afgesloten zijn vooraleer er een opname kan gebeuren.

Het is wel aangewezen dat dit gebeurt voor de opname effectief plaats vindt, maar dit kan in bepaalde gevallen ook bij of zelfs na opname gebeuren (bv. dringende opname bij crisissituaties).

Gelet op de uitzonderlijke situatie waarin we ons momenteel bevinden en de uitgevaardigde maatregelen kan de administratie van een opname vanuit een ziekenhuissetting ook gebeuren na opname.

Opnames weigerenKan het woonzorgcentrum een opname van een (vermoedelijk Covid-besmette) oudere vanuit het ziekenhuis weigeren?

Voorheen kon een opname van nieuwe NIET-(mogelijke) COVID-19 en (mogelijke) COVID-19 bewoners/ouderen uit het ziekenhuis door de directie van het woonzorgcentrum enkel geweigerd worden:

indien er geen opnamecapaciteit is (bezetting binnen de erkende capaciteit, en indien van toepassing bovenop de erkende capaciteit maximaal is).

Indien het ziekenhuis in de onmogelijkheid is om het noodzakelijke beschermingsmateriaal voor 14 dagen onmiddellijk en tegelijkertijd met de transfer van de bewoner/oudere meegegeven, kan het woonzorgcentrum de (her)opname van de (mogelijke) COVID-19 bewoner/oudere weigeren.

In de geactualiseerde richtlijnen van de woonzorgcentra (20 april) werd er vervolgens een versoepeling ingeschreven op de verplichting om ouderen uit een ziekenhuissetting in het woonzorgcentrum op te nemen:

Indien het woonzorgcentrum een tijdelijke opvangmogelijkheid in een andere gepaste zorgvoorziening vindt, mits akkoord van de oudere of zijn/haar vertegenwoordiger, kan de directie een opname uit het ziekenhuis weigeren.

Een bewoner kan, ongeacht zijn COVID-19 status, na ontslag uit het ziekenhuis, tijdelijk verblijven in een andere gepaste zorgvoorziening (bv. een centrum voor herstelverblijf) als het woonzorgcentrum een dergelijke opvangmogelijkheid vindt en mits akkoord van de bewoner of zijn/haar vertegenwoordiger.

ZuurstofKunnen alle WZC zuurstoftherapie opstarten?

De taskforce besprak de potentiële problematiek van het zuurstofaanbod. De afspraak werd gemaakt met de ziekenhuizen dat ouderen die zuurstof nodig hebben doorverwezen worden naar de ziekenhuizen, en dat patiënten die in het ziekenhuis zijn, op dit moment niet naar huis of naar het woonzorgcentrum terugkeren wanneer ze nog nood hebben aan zuurstof.

26

Het Agentschap verstuurde op 16/04/2020 een bevraging over de nood aan zuurstof naar alle woonzorgcentra in Vlaanderen. De bevraging zal wekelijks op maandag herhaald worden om snel in te kunnen spelen op noden en eventuele tekorten.

Bezoek bij palliatieve bewoners in het WZCZijn er richtlijnen in geval van bezoek aan een bewoner die stervende is: wie is wel en wie is niet toegelaten?

De richtlijnen voor woonzorgcentra vermelden een algemeen bezoekersverbod. Toegang tot het woonzorgcentrum is enkel mogelijk voor: (…) “geregistreerde bezoekers nl. bezoekers die van de directie en de coördinerend en raadgevende arts (CRA) toestemming hebben om wegens uitzonderlijke omstandigheden bezoek te brengen (bv. palliatieve situaties)”.

Overlijden van een bewoner met COVID-19Moeten we specifieke maatregelen treffen als een bewoner die COVID-19 besmet was, overlijdt?

In de richtlijnen voor woonzorgcentra zijn alle maatregelen bij een overlijden van een COVID-19 bewoner in detail beschreven.

Mag familie bij overlijden van een bewoner de kamer in het WZC leegmaken? Geldt dit voor alle bewoners of enkel de (vermoedelijke) COVID positieve bewoners?

De maatregelen vermeld onder 2. Ontruiming bewonerskamer van punt 15. Maatregelen na overlijden bewoner in de recentste update, zijn van toepassing voor alle bewoners, ongeacht hun COVID-19 status.

Personen met dementie of een psychiatrische aandoening in het WZCVoor de doelgroep personen met dementie en personen met een psychiatrische aandoening is het moeilijk om de beschermende maatregelen toe te passen wegens loopdrang. Hoe pakken we dat best aan?

Het Expertisecentrum Dementie Vlaanderen bundelt alle informatie over Covid-19 voor personen met dementie en hun mantelzorgers op haar website. Je leest er onder andere sterke getuigenissen en vindt er tips voor de omgang met bewoners met dementie bij vermoeden van een besmetting.  

Huisartsbezoeken en rol CRAWat met de huisartsbezoeken in het woonzorgcentrum en de rol van de CRA?

Het is niet de bedoeling dat de CRA de rol van de huisartsen overneemt. De lokale huisartsen en de CRA’s kunnen, in onderlinge overeenstemming en met toestemming van de bewoners, hierover onderlinge afspraken maken die van dit principe afwijken. De directie of de bezoekende huisartsen of de huisartsenkringen kunnen de CRA nooit verplichten om de rol als plaatsvervanger op te nemen. De CRA vraagt aan de huisartsen om niet-dringende bezoeken uit te stellen.

Bij bezoek aan het woonzorgcentrum wordt van de huisarts verwacht dat hij overleg pleegt met de verpleegkundigen en strikt de beschermende maatregelen toepast (geen polshorloge of ringen!). Huisartsen die zich niet aan de opgelegde maatregelen houden, kunnen de toegang tot het woonzorgcentrum geweigerd worden.

27

Wanneer de CRA besmet is met COVID-19 kan hij via multimedia in contact blijven met de directie en de (hoofd)verpleegkundige(n) en/of een collega aanspreken om de continuïteit van zijn functie in het woonzorgcentrum te waarborgen.

Er wordt onderzocht of en hoe geriaters uit nabije ziekenhuizen de CRA’s kunnen bijstaan.

Beperkte toegang tot het WZCKunnen we een persoon die zich niet houdt aan de verplichting om geen bezoek te brengen aan het woonzorgcentrum, de toegang ontzeggen?

Ja. Bij besluit van de Vlaamse Regering wordt bepaald dat bezoek aan het woonzorgcentrum niet wordt toegelaten, met uitzondering van de personen die opgenomen zijn in de omzendbrief van het agentschap Zorg en Gezondheid.

Indien nodig kan je om politieondersteuning vragen.

Bijkomend wordt geadviseerd om bemiddeling te zoeken bij het lokale bestuur/de burgemeester. Het algemeen belang staat hier immers voorop.

Staat er een leeftijdsgrens op geregistreerde vrijwilligers of mantelzorgers?

Neen, er is geen leeftijdsgrens. Men dient zich er wel bewust van te zijn dat personen met een hoge leeftijd tot de risicogroep behoren.

Toegang andere bewoners tot de kamerMogen bewoners elkaar opzoeken in hun kamers, bijvoorbeeld om samen te kaarten?

Ja, dat mogen ze, voor zover ze niet besmet zijn en dus niet verplicht zijn alleen in hun woongelegenheid te blijven. Uiteraard ook mits de inachtneming van de maatregelen rond handhygiëne.

Gemeenschappelijke ruimtes in het WZCMogen meerdere bewoners van verschillende afdelingen tegelijk gebruik maken van het gemeenschappelijk rooklokaal?

Ja, dat mogen ze, indien ze niet besmet zijn en dus niet verplicht zijn in hun woongelegenheid te verblijven.

Activiteiten met externen in het WZCIn de omzendbrief van 23 maart staat: “stop evenementen en activiteiten met externen”. Hoe dienen we die zin te interpreteren?

De richtlijnen zijn hier zeer duidelijk. Er is hier geen interpreteerruimte. Er mag in het woonzorgcentrum geen enkele activiteit doorgaan die georganiseerd wordt door externen of waaraan externen deelnemen.

28

Onderbreking verblijf in het WZCMag familie de bewoner komen halen en thuis verzorgen gedurende de periode van de corona-maatregelen ten aanzien van de woonzorgcentra?

Dat kan, maar wordt ten zeerste ontraden! Het kan immers nooit met zekerheid worden uitgesloten dat de bewoner in contact is gekomen met het virus. Het verlaten van het woonzorgcentrum kan echter niet verboden worden door de directie van het woonzorgcentrum. Als de bewoner het woonzorgcentrum verlaat om thuis verzorgd te worden, raden wij aan de familie toe te leiden naar thuiszorgvoorzieningen. De contractueel afgesproken korting op de dagprijs wordt gedurende deze periode toegepast. Bewoners die op eigen initiatief of op vraag van verwanten het woonzorgcentrum verlaten hebben, blijven bij terugkeer gedurende 14 dagen op de kamer (geen druppel-contact isolatie).

Mogen de bewoners zelf nog de organisatie verlaten en opnieuw binnenkomen (bv. op familiebezoek of mogen mobiele bewoners nog gaan wandelen in het dorp)?

Het verlaten van het woonzorgcentrum wordt ten zeerste ontraden: het kan immers nooit met zekerheid worden uitgesloten dat de bewoner in contact is gekomen met het virus. Bewoners die op eigen initiatief of op vraag van verwanten het woonzorgcentrum verlaten, blijven daarom bij terugkeer gedurende 14 dagen op de kamer. Een wandeling in een afgesloten tuin van het woonzorgcentrum is wel toegelaten.

Nieuwe opnames in het centrum voor kortverblijf type 1Welke opnames zijn nog mogelijk in de centra voor kortverblijf type 1?

Opname is enkel mogelijk volgens de richtlijnen voor kortverblijf type 1.

Groepen van assistentiewoningenValt de groep van assistentiewoningen onder dezelfde beschermende bepalingen als een woonzorgcentrum?

Als de groep van assistentiewoningen zich bevindt in een gebouw dat volledig af te scheiden is van het woonzorgcentrum, dan gelden de richtlijnen die van toepassing zijn voor alle burgers. Deze richtlijnen zijn terug te vinden op de website van Sciensano.

Als de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw binnen het gebouw van een andere voorziening, waaronder een woonzorgcentrum, is gelegen en over een gezamenlijke ingang beschikt, gelden dezelfde maatregelen als voor de woonzorgcentra.

Als de groep assistentiewoningen of het serviceflatgebouw binnen het gebouw van een andere voorziening is gelegen én beschikt over een aparte ingang, maar niet volledig fysiek kan worden afgesloten van de andere voorziening, door deuren die op slot kunnen, dan gelden dezelfde maatregelen als voor de woonzorgcentra.

Mogen de bewoners van een assistentiewoning nog gebruik maken van de gemeenschappelijke ruimtes?

Er geldt een samenscholingsverbod. Dit betekent concreet dat ook samenkomsten van bewoners in de ontmoetingsruimte(n) of gemeenschappelijke ruimten van groepen van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen verboden zijn.

29

Indien mogelijk, sluit de beheersinstantie de gemeenschappelijke delen fysiek af door bijvoorbeeld de deur op slot te doen. Indien het niet mogelijk is om de gemeenschappelijke delen fysiek af te sluiten, voorziet de beheersinstantie op zichtbare plaatsen meldingen dat deze ruimten tijdelijk zijn afgesloten voor samenkomsten in het kader van de beschermende maatregelen over Corona. Een beheersinstantie kan er voor kiezen om de gemeenschappelijke delen onbruikbaar te maken door bijvoorbeeld zitmeubilair te verwijderen. Meer informatie vind je in de richtlijnen voor GAW en serviceflatgebouwen van het agentschap Zorg en Gezondheid.

Mogen er nog groepsactiviteiten plaatsvinden in de groepen van assistentiewoningen of serviceflatgebouwen die volledig afgesloten zijn van het woonzorgcentrum?

Neen, alle groepsactiviteiten voor de bewoners van de groepen van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen moeten afgelast worden, ook groepsactiviteiten op verplaatsing of in open lucht. De groepsactiviteiten die door derden in de lokalen van de groep van assistentiewoningen en het serviceflatgebouw worden georganiseerd, moeten tijdelijk stopgezet worden.

Mogen de bewoners van assistentiewoningen (volledig afgesloten van het woonzorgcentrum) nog bezoek ontvangen?

Extern niet-essentieel bezoek is niet toegelaten, in het bijzonder contact tussen kinderen en ouderen is af te raden. Kinderen worden zelden ernstig ziek van het coronavirus, maar kunnen het wel makkelijk verspreiden. Enkel mantelzorgers, die essentiële verzorgingstaken uitvoeren of boodschappen komen brengen, zijn toegestaan in de assistentiewoning. Extern bezoek vindt steeds plaats in de eigen assistentiewoning, nooit in de gemeenschappelijke delen. Beperk dit bezoek tot éénzelfde mantelzorger. Conform de Corona-maatregelen in de privésfeer, zijn de bewoners van groepen van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen verplicht om thuis (in de eigen assistentiewoning) te blijven en contact met anderen dan de partner/medebewoner te vermijden. De bewoners van de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw mogen dus het woonzorgcentrum niet bezoeken, en mogen geen bezoek ontvangen. Enkel noodzakelijke verplaatsingen, waaronder hulp bieden aan kwetsbare personen of naar de winkel/bankautomaat gaan, zijn toegestaan. Alle niet-dringende verplaatsingen zijn verboden. Mag een mantelzorger nog op bezoek komen om de boodschappen te brengen, eventueel te helpen bij het huishouden en het koken?

Enkel mantelzorgers, die essentiële verzorgingstaken uitvoeren of boodschappen komen brengen, zijn toegestaan in de assistentiewoning. Extern bezoek vindt steeds plaats in de eigen assistentiewoning, nooit in de gemeenschappelijke delen. Beperk dit bezoek tot éénzelfde mantelzorger. De woonassistent maakt een oplijsting van alle medische en paramedische hulpverleners en mantelzorgers die essentiële zorgtaken komen uitvoeren in de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw. Ook de thuisverpleging, podoloog, huishoudhulp of poesthulp mag komen werken maar moet zich strikt aan de hygiënemaatregelen houden.

Mag een assistentiewoning of serviceflat ontruimd worden door familie na verhuis/overlijden?

30

De betreffende maatregelen zijn van toepassing voor alle bewoners, ongeacht hun COVID-19 status.

De beheersinstantie van de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw staat zelf in voor de ontruiming van de wooneenheid.

Bij de ontruiming van de wooneenheid moeten steeds de noodzakelijke maatregelen getroffen worden.

De directie maakt voor het ophalen van het meubilair en de persoonlijke goederen de nodige afspraken met de familieleden en/of nabestaanden.

Het is mogelijk dat familie en nabestaanden een attest nodig hebben om zich te kunnen verplaatsen van en naar de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw voor het ophalen van het meubilair en de persoonlijke goederen. Het model-attest voor verplaatsing kan je downloaden op onze website.

Wat kunnen we als beheerder doen opdat bewoners van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen zich aan de maatregelen zouden houden?

In de richtlijnen voor groepen van assistentiewoningen worden de geldende maatregelen extra verduidelijkt voor bewoners van assistentiewoningen en serviceflatgebouwen die afgesloten zijn van een woonzorgcentrum of een andere voorziening:

Samenkomsten van bewoners in de ontmoetingsruimte(n) of gemeenschappelijke ruimten van GAW’s en serviceflatgebouwen zijn verboden. Indien mogelijk, sluit de beheersinstantie de gemeenschappelijke delen fysiek af door bijvoorbeeld de deur op slot te doen. Indien het niet mogelijk is om de gemeenschappelijke delen fysiek af te sluiten, voorziet de beheersinstantie op zichtbare plaatsen meldingen dat deze ruimten tijdelijk zijn afgesloten voor samenkomsten in het kader van de beschermende maatregelen over Corona.

Als de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw over een eigen tuin beschikt, mogen de bewoners daar gebruik van maken, op voorwaarde dat zij zich houden aan de beschermende maatregelen over het verplicht afstand houden van elkaar. Hetzelfde geldt voor een eventueel gemeenschappelijk terras. Wanneer toch overtredingen worden vastgesteld, moet de beheersinstantie van de groep van assistentiewoningen of het serviceflatgebouw de gemeenschappelijke tuin of het terras onmiddellijk afsluiten.

Maaltijden samen nuttigen, binnen de eigen voorziening of in een andere voorziening, is niet toegestaan. Op vraag van een bewoner moet de beheersinstantie blijvend de nodige maatregelen treffen om maaltijden aan de bewoners aan te bieden, bijvoorbeeld via levering van maaltijden aan huis. Er kan ook een boodschappendienst ingeschakeld worden of boodschappen kunnen gebracht worden door een mantelzorger, bij voorkeur steeds dezelfde persoon.

De beheersinstantie voert een actieve communicatie naar de bewoners en de mantelzorgers die essentiële zorgtaken uitvoeren over de beschermende maatregelen.

31

Bewoners kunnen zich met hun vragen, bemerkingen en klachten (minstens telefonisch) richten tot de woonassistent.

De woonassistent kan er uitdrukkelijk op toezien of alle bewoners zich eraan houden. Enkel voor essentiële verplaatsingen is het toegelaten om de woning te verlaten. Verschillende beheersorganisaties (uit eigen naam, of uit naam van burgemeester/politie) stuurden de voorbije week een brief naar alle bewoners met een overzicht van alle maatregelen en om met aandrang te vragen deze ook na te leven.

FinancieringKomen er financiële maatregelen ter compensatie van de afgekondigde maatregelen?

De ministeriële omzendbrief van 27 maart 2020 gaf al aan dat de overheid maatregelen voor ouderenvoorzieningen met betrekking tot financiering zou uitwerken.

Op vrijdag 24 april werd het ontwerpbesluit dat uitvoering geeft aan de aangekondigde financiële compensatiemaatregelen voor de woonzorgcentra (WZC), centra voor kortverblijf (CVK), centra voor dagverzorging (CDV) en centra voor dagopvang (CADO), bij hoogdringendheid, definitief goedgekeurd door de Vlaamse Regering. De Vlaamse Regering maakt hiermee 44 miljoen euro vrij voor de ondersteuning bij de uitbraak van het coronavirus. Het Agentschap Zorg en Gezondheid publiceerde een samenvatting van de belangrijkste maatregelen op haar website.

BVR financiële compensatiemaatregelen - nota aan de Vlaamse Regering

CrisismanagementHoe gaat de subsidiëring voor tijdelijke managementondersteuning inzake crisisbeheer bij een COVID-19 uitbraak in residentiële voorzieningen precies in zijn werk?

Via de registratiegegevens die dagelijks via het e-loket worden ingevoerd, wordt informatie over de toestand m.b.t. COVID-19 in de woonzorgcentra in Vlaanderen in kaart gebracht. Op basis van die gegevens, neemt Zorginspectie contact op met de woonzorgcentra om te horen hoe de situatie ter plaatse evolueert en waar er mogelijk knelpunten zijn. Daarnaast worden de woonzorgcentra die geconfronteerd zijn met een uitbraak gecontacteerd en ondersteund door het team infectieziektebestrijding met zorginhoudelijk advies.

Op basis van de bevindingen van Zorginspectie, het team infectieziektebestrijding en het team planning en kwaliteit ouderenzorg zal er een beslissing worden genomen over het al dan niet in aanmerking komen van een woonzorgcentrum voor deze subsidies.

Het agentschap zal vervolgens contact opnemen met het woonzorgcentrum om dit voorstel te doen. Indien het woonzorgcentrum dit aanbod ingaat, zullen ook de lokale noodplanningsambtenaar en burgemeester worden ingelicht. Mits uw toestemming, zal ook de koepelorganisatie waar u eventueel bij aangesloten bent op de hoogte worden gebracht.

Indien u zelf de nood aan ondersteuning van het management ervaart, kunt u eveneens uw vraag richten aan ouderenzorg@vlaanderen.be.

32

Een voorziening komt in aanmerking voor deze tijdelijke ondersteuning indien aan de volgende cumulatieve voorwaarden voldaan is:

meerdere bewoners in de voorziening zijn vermoedelijk besmet met COVID-19; de voorziening kent een grote personeelsuitval ten gevolge van de uitbraak van COVID-19; de lokale directie dreigt de controle over de operationele werking te verliezen of is deze al

verloren en krijgt zelf geen toegang tot bijkomende managementondersteuning; het agentschap heeft de lokale situatie in kaart gebracht en de precariteit ervan bevestigd.

Wanneer het agentschap aan het woonzorgcentrum heeft meegedeeld dat de voorziening in aanmerking komt, stelt het woonzorgcentrum zelf een tijdelijke crisismanager aan. Hiervoor kunnen ze zich baseren op een lijst van kandidaat-managers die het agentschap ter beschikking stelt.

Het gaat om een subsidie van maximum 1.000 euro per dag gedurende maximum 10 dagen, eenmaal verlengbaar met maximum 10 dagen. De crisismanager rapporteert aan het agentschap over de genomen acties en het verdere verloop. Meer info over de managementondersteuning en meer specifiek voor de subsidie aan woonzorgcentra verwijzen we naar de website van het agentschap.

33