VITAMIN TIMES • JAARGANG 17 • NR 1

TIMESWINTER 2016

Nieuwe wetenschappelijke inzichtenVaak gestelde vragen over kruidenGouden melk

VITAMIN TIMES

KURKUMAVERRASSEND VEELZIJDIG

FILOSOFIE

Bloem van de Curcuma longa

VITA

MIN

TIM

ES •

JA

ARG

AN

G 1

7 •

NR

1

Colofon

De Vitamin Times is een nieuwsbrief over voeding,

gezondheid en het gebruik van voedingssupple-

menten. De Vitamin Times wordt op verzoek koste-

loos toegezonden aan iedereen die geïnteresseerd

is in informatie over de relatie tussen voeding en

gezondheid en graag op de hoogte gehouden wil

worden van de nieuwste ontwikkelingen op dit

gebied.

Een proefexemplaar aanvragen kan middels

bij gaande briefkaart. Uw abonnement opzeg-

gen kan met een briefkaart, onder vermelding

van ‘Opzegging Vitamin Times’, of via

info@vitamintimes.nl

Disclaimer

De informatie in de Vitamin Times is met grote zorg

samengesteld. Aan de inhoud van deze informatie

kunnen op geen enkele wijze rechten worden ont-

leend. De Vitamin Times aanvaardt geen aansprake-

lijkheid voortvloeiende uit onjuiste informatie,

noch anderszins. Zet- en drukfouten voorbehouden.

Vitamin Times

Postbus 4444

2003 EK Haarlem

Nederland

info@vitamintimes.nl

WELLNESSWellness is uw pols

en deze eens boven de 100 laten gaan.

Wellness is hart hebben voor uw hart

en dat van een ander.

Wellness is ontbijten

en niet wat sommigen ontbijten noemen,

maar een maaltijd rijk aan voedingsstoffen,

die geen conserveringsmiddelen bevat.

Het is het sorteren van afval.

Vrijwilligerswerk doen.

Uw moeder bellen.

Wellness is op de fiets naar ‘t werk

voor uzelf

en voor de ozonlaag natuurlijk.

Wellness is niet moeilijk.

Het is zo simpel als vitamine B, C, D en E.

Het is als wandelen met de hond.

Nee.

Rennen met de hond.

Wellness is lezen

en onthouden wat u gelezen hebt.

Wellness is voor iedereen.1De informatie in deze nieuwsbrief is

informatief bedoeld en kan geenszins

beschouwd worden als medisch advies.

FILOSOFIE KURKUMA

3

Kurkuma Verrassend veelzijdig‘Laat voeding uw medicijn zijn en uw medicijn uw voeding’,

zo stelde Hippocrates; de Griekse arts die wordt beschouwd als

grondlegger van de Westerse geneeskunde. Als er een voedings-

stof is waarop dit zeker van toepassing is, dan is het wel het

specerij kurkuma, ook bekend als geelwortel. Hippocrates deed

zijn uitspraak ruim 2300 jaar geleden. Het gebruik van kurkuma

in de Oosterse keuken èn in de traditionele kruidengeneeskunde

dateert nog van ver daarvoor.

Kurkuma is ‘hot’, maar dit betreft niet de mild bittere smaak van

het specerij. Het is vooral het positieve effect van het gebruik

van kurkuma bij uiteenlopende gezondheidsproblemen, dat mo-

menteel de belangstelling van de wetenschap heeft. Alleen al in

2015 werden meer dan 1100 wetenschappelijke artikelen gepu-

bliceerd met ‘kurkuma’ in de titel.

In deze editie van de Vitamin Times worden de herkomst, eigen-

schappen en werking van kurkuma beschreven, met de focus op

de belangrijkste werkstof van kurkuma: curcumine.

Onderzoeken1 naar het gebruik van curcumine laten zien hoe

verrassend veelzijdig de toepassing van kurkuma is, voor gewrichts-

en darmontstekingen tot de ziekte van Alzheimer en Parkinson.

Ook laten onderzoeken zien dat kurkuma op vele punten in het

ontstaan en voortschrijden van kanker kan ingrijpen.

OorsprongKurkuma, ook bekend als geelwortel, koenjit of turmeric, is

afkomstig van de tropische plant Curcuma longa, familie van

de gember. Er zijn meerdere kurkuma varianten, maar het is de

Curcuma longa waarvan de werkstof curcumine zo sterk in de

belangstelling van de hedendaagse wetenschap staat.

Kurkuma kent een lange geschiedenis van gebruik, zowel als

keukenkruid als in de oosterse geneeskunde. De Nederlandse

naam geelwortel verwijst naar de bron - de wortel van de plant -

en naar de opvallend geel/oranje kleur van het specerij. Deze

kleur is direct te herkennen in een curry en wordt als E100 in

voedingsmiddelen verwerkt, bijvoorbeeld als gele kleurstof in

rijst als vervanging van saffraan.

De typische kleur is afkomstig van een specifieke groep stoffen

in de geelwortel; de curcuminoïden. De eerder genoemde werk-

stof curcumine is één van deze curcuminoïden.

“De plant heet Curcuma longa, het kruid Kurkuma en de

belangrijkste werkstof in het kruid is curcumine.”

VITA

MIN

TIM

ES •

JA

ARG

AN

G 1

7 •

NR

1KURKUMA

“In onderzoek verminderde curcumine de activiteit van cellen in het immuunsysteem die bijdragen aan psoriasis.”Antiga E, Bonciolini V, Volpi W, Del Bianco E, Caproni M. Biomed Res Int. 2015;2015:283634

4

5

KURKUMA VEELBELOVEND ONDERZOEK

Veelbelovend onderzoekTraditioneel gebruikIn de traditionele Oosterse geneeskunde wordt geelwortel al

eeuwen lang geadviseerd. Kurkuma wordt al als belangrijk kruid

genoemd in ayurvedische geschriften van ver voor onze jaar-

telling. Ayurveda is zowel een levenswijze als een geneeskundig

systeem dat in India en Sri Lanka al meer dan 5000 jaar wordt

beoefend en wordt bestempeld als de oudste geneeswijze die de

mens kent.

Binnen de ayurveda gebruikt men kurkuma vooral als bloed-

zuiverend middel, om wonden te helpen helen en om velerlei

ontstekingsproblemen aan te pakken in de gewrichten of huid en

bij infecties. In de traditionele Chinese medische leer adviseert

men kurkuma bij de behandeling van kneuzingen, kiespijn en

menstruatieproblemen.

In de Oosterse keuken wordt veel gebruik gemaakt van kurkuma

vanwege de uitgesproken smaak en de positieve werking op de

spijsvertering.

Nieuwe inzichtenDat kurkuma en in het bijzonder curcumine op zoveel gebieden

kan worden ingezet wordt onderschreven door de moderne

wetenschap. Onderzoek naar de werking en effectiviteit van

curcumine heeft positieve effecten aangetoond bij uiteenlopende

aandoeningen waarbij ontstekingen de basis vormen.

Een aantal voorbeelden:

GewrichtenBij problemen met de gewrichten en dan specifiek bij ontstekin-

gen zoals bij artrose, worden als medicatie vaak de zogeheten

NSAID’s (non-steroidal anti-inflammatory drugs) voorgeschreven.

De NSAID’s zijn bedoeld om de ontsteking te onderdrukken, omdat

deze de typische gewrichtsklachten als pijn en stijfheid veroor-

zaakt en de gewrichten kan aantasten.

Het gebruik van NSAID’s staat echter al langere tijd ter discussie,

mede vanwege de mogelijke bijwerkingen. Ter indicatie: het

Nederlands Bijwerkingen Centrum Lareb onderzocht in 2013 hoe

vaak mensen last hebben van bijwerkingen van NSAID’s. In dat

jaar kwamen er in 7 maanden tijd 1842 meldingen van bijwer-

kingen binnen. De meest gemelde waren maag-darmklachten en

huidreacties, maar er waren ook ernstiger situaties.

Mogelijke alternatieven voor NSAID’s zijn dan ook meer dan wel-

kom en curcumine lijkt een goed alternatief te vormen. Onder-

zoek bij patiënten met artrose liet onder andere zien dat gebruik

van curcumine leidde tot een afname van het gebruik van

medicatie2 en vermindering van klachten als pijn en stijfheid3.

In verschillende onderzoeken is het gebruik van curcumine ver-

geleken met het gebruik van NSAID’s. Uit de onderzoeken bleek

dat curcumine minstens even effectief was als de NSAID’s, maar

beduidend minder of geen maag-darmproblemen veroorzaakte.

Een aansprekend voorbeeld is een onderzoek onder een groep

reumapatiënten. Bij hen werden de effecten van curcumine,

6VITA

MIN

TIM

ES •

JA

ARG

AN

G 1

7 •

NR

1VEELBELOVEND ONDERZOEK

een NSAID of een combinatie van beiden vergeleken.

De grootste verbetering van de klachten werd gevonden bij

de groep die curcumine gebruikte, terwijl in deze groep geen

bijwerkingen werden gevonden4.

DarmenOok in onderzoeken naar het gebruik van curcumine bij darm-

ontstekingen - de ziekte van Crohn en colitis ulcerosa - zijn

positieve resultaten aangetoond. Bij het gebruik van curcumine

verminderden de symptomen van de ziekte van Crohn en

colitis ulcerosa5. Bij mensen met colitis ulcerosa in remissie,

bij wie de ziekte tot stilstand is gekomen6, laat onderzoek

zien dat de combinatie van curcumine met medicatie de kans

op terugval kleiner maakt dan wanneer enkel medicatie

gebruikt wordt.

Curcumine wordt ook goed verdragen door jongeren met de

ziekte van Crohn of colitis ulcerosa. In een onderzoek onder

een groep jongeren van gemiddeld 14 jaar met een milde

vorm van deze aandoeningen of in remissie, verminderenden

de symptomen van de ziekte7 en werd alleen toegenomen

winderigheid gemeld als bijwerking. De jongeren kregen tot 4

gram curcumine per dag.

PsoriasisPsoriasis is een veel voorkomende, chronische huidziekte

waarbij rode plekken, huidschilfers en jeuk de meest in het

oog springende klachten zijn. Psoriasis is vaak ingrijpend,

omdat het uiterlijk zichtbaar is. Ook bij psoriasis is een ont-

steking feitelijk de oorzaak van de klachten. Door de ontste-

king ontstaat een overproductie van cellen in de buitenste

huidlaag.

Onderzoek naar het gelijktijdig gebruik van curcumine en een

medicinale crème die vaak wordt voorgeschreven bij psoriasis,

liet zien dat de combinatie effectiever was dan gebruik van

de crème alleen. Bovendien werd door curcumine de activiteit

van cellen van het immuunsysteem die bijdragen aan psoriasis

verminderd8,9.

In het kader van psoriasis is ook gekeken of het zinvol is licht-

therapie te combineren met de inname van curcumine. Uit het

onderzoek blijkt dat curcumine de effectiviteit van de licht-

therapie kan verbeteren10.

Uveitis anteriorUveitis anterior is een ontsteking aan het oog, om precies te

zijn het regenboogvlies (iris). Onderzoek toont aan dat gebruik

van curcumine gedurende 12 weken leidde tot een duidelijke

afname van de klachten11. In een vervolgstudie kregen 122

patiënten gedurende 18 maanden curcumine toegediend. Na

12 maanden follow-up werd vastgesteld dat er in de groep die

curcumine toegediend kreeg, bij 36 gevallen een terugval was

opgetreden. Terwijl dit in diezelfde periode maar liefst 275

maal was vastgesteld bij de groep patiënten die geen curcu-

mine kreeg12.

CURCUMIN ONDERZOEK IN NEDERLAND

Ook in Nederland vinden onderzoeken plaats naar de toepas-sing van kurkuma, zoals twee lang lopende onderzoeken in het AMC (Academisch Medisch Centrum van de Universiteit van Amsterdam). Beide onderzoeken richten zich op de toe-passing van kurkuma bij kanker. Om dit type onderzoek uit te kunnen voeren is het vaak moeilijk om fondsen te vinden. Onderzoek wordt vaak geïnitieerd en gefinancierd door de farmaceutische industrie. Op de voedingsstof kurkuma is echter, net als op veel natuurlijke (voedings)stoffen - geen patent aan te vragen.

Het Nationaal Fonds tegen Kanker is een van de organisaties die deze onderzoeken financieel steunt, door middel van donaties. Op de website www.tegenkanker.nl is informatie te vinden over de lopende onderzoeken en de ondersteuning door het nationaal fonds. Alle -financiële- hulp hierbij, is meer dan welkom.

Bron: www.tegenkanker.nl

7

VEELBELOVEND ONDERZOEK

De ziekte van Alzheimer en de ziekte van ParkinsonHet gebruik van curcumine bij de zogeheten neurodegenera-

tieve aandoeningen zoals Alzheimer, Parkinson, maar ook MS

en ALS heeft eveneens de aandacht van de wetenschap. Bij deze

aandoeningen gaan (onderdelen van) de hersenen in kwaliteit

en functie achteruit. De voortschrijdende beschadiging wordt

toegeschreven aan de gevolgen van een chronische ontsteking in

het centrale zenuwstelsel13,14,15.

Gegevens over de effecten van curcumine bij mensen met de

ziekte van Alzheimer zijn nog beperkt. Onderzoek wijst wel uit

dat ouderen in India, die meer curry eten - waarvan kurkuma een

belangrijk ingrediënt is, minder vaak de ziekte van Alzheimer

ontwikkelen dan ouderen in de Verenigde Staten16. Daarnaast

is vastgesteld dat ouderen die vaker curry eten, gemiddeld een

beter cognitief functioneren laten zien17. Ook zijn er casussen

beschreven van mensen in Japan, die bij een dagelijkse dosering

van 100 mg curcumine in combinatie met medicatie gedurende

een jaar duidelijke tot zeer grote verbeteringen lieten zien18. De

verwachting is dat gegevens over de effecten van curcumine bij

mensen met de ziekte van Alzheimer de komende jaren zeker

zal toenemen.

Gezien de hoge mate van veiligheid en duidelijke aanwijzingen

voor positieve effecten kan het zeker de moeite waard zijn om

een goed opneembaar curcumine product te gebruiken bij de

ziekte van Alzheimer, om na te gaan of dit effect heeft op de

symptomen van de aandoening.

Hetzelfde geldt voor de ziekte van Parkinson. Op dit moment

vindt er onderzoek bij mensen plaats, maar er zijn nog geen

resultaten bekend. Wel blijkt dat curcumine een positieve invloed

heeft op de schadelijke processen die in de hersenen plaats-

vinden bij de ziekte van Parkinson. Ook blijkt dat in India waar

zoals gezegd, veel geelwortel in de keuken wordt gebruikt, deze

aandoening vrijwel niet voorkomt.

Curcumine en kankerEr bestaat grote interesse voor de rol van curcumine in de

behandeling van kanker. Inzichten in de wijze waarop tumoren

ontstaan en uitbreiden zijn duidelijk veranderd ten opzichte van

een aantal jaren geleden en kunnen de werking van curcumine

helpen verklaren.

Meer informatie over onderzoek naar kanker en het gebruik van

curcumine zijn dan ook te vinden op sites waar men de nieuwste

ontwikkelingen nauwgezet volgt, bijvoorbeeld op de patiënten

website kanker-actueel.nl, de website van het Nationaal Fonds

tegen Kanker (www.tegenkanker.nl) en de Stichting Kankerbe-

handeling en Preventie (www.overkanker.nl).

Het spreekt voor zich dat de behandeling van kanker niet geschikt

is voor zelfzorg. In overleg met de behandelend arts kan gekeken

worden of gebruik van curcumine in combinatie met de ingestelde

behandeling effectief kan zijn.

Curcumine is een veilige stofGeelwortel wordt gezien als een veilige stof en heeft dan ook

in de Verenigde Staten de status GRAS (Generally Recognized

As Safe)19. In klinische studies wordt de voedingsstof goed ver-

dragen: maag-darmbezwaren en misselijkheid zijn de meest

gemelde bijwerkingen, waarbij moet worden aangetekend dat

deze niet frequent voorkomen, en niet afhankelijk zijn van de

gebruikte dosering20,21. Allergische huiduitslag na inwendig

gebruik van geelwortelolie is slechts 1 keer beschreven22.

OPNAME VAN CURCUMINE

8VITA

MIN

TIM

ES •

JA

ARG

AN

G 1

7 •

NR

1

Opname van curcumineCurcumine in de voedingKurkuma is een smaakmakend specerij die op eenvoudige

wijze de maaltijd kan verrijken. Het probleem met curcumine,

de stof waar het vanuit gezondheidsoogpunt vooral om draait,

is dat deze slechts in beperkte hoeveelheid aanwezig is in

kurkuma. Curcumine maakt gemiddeld slechts 3,14% uit van

de aanwezige stoffen23.

In een land als India, waar men drie keer per dag een kurkuma

rijke maaltijd neemt is de inname van curcumine substantiëler.

Maar, zelfs bij inname van grote hoeveelheden kurkuma blijkt

dat er slechts een lage concentratie curcumine in het bloed

wordt aangetroffen. Dit komt deels doordat curcumine slechts

een klein percentage van de aanwezige stoffen uitmaakt, maar

ook doordat curcumine gevoelig is voor licht en verhitting. Het

is daarom belangrijk om kurkuma donker te bewaren en niet

te lang mee te laten koken met de maaltijd. Als kurkuma in de

maaltijd wordt gebruikt is het goed om ook direct peper toe te

voegen. Aangetoond is dat de stof piperine uit peper de opname

van tal van stoffen, waaronder curcumine, kan verhogen.

Obstakels in de spijsverteringDe wijze van bereiding en de frequentie waarmee kurkuma

gebruikt wordt, zijn niet de enige factoren van invloed op de

opname van curcumine. De meest cruciale factoren liggen in

de darm en de verdere spijsvertering.

Allereerst moet curcumine vanuit de darm worden opgenomen

in de bloedbaan, om daadwerkelijk actief te kunnen zijn in het

lichaam. Hier zit deels een obstakel, omdat curcumine slecht

oplost in water. In het waterige milieu van het maag-darm ka-

naal is curcumine afhankelijk van de aanwezigheid van vetten

om daadwerkelijk te kunnen worden opgenomen.

Een ander deel van het probleem zit in het feit dat curcumine

ook nog voor een groot deel afgebroken en/of onwerkzaam

gemaakt wordt in zowel de darm als de lever.

Om een relevante hoeveelheid curcumine binnen te kunnen

krijgen, kiest men daarom vaak voor het gebruik van een voe-

dingssupplement. Vooral omdat de curcumine in supplementen

vaak al gemengd is met piperine of peperextract, of in olievorm

wordt aangeboden. Echter worden hiermee de obstakels in het

lichaam zelf niet weggenomen en niet iedereen vindt het ge-

bruik van peper prettig.

Nieuwe methode verbetert opname zeer sterkVanwege de goede veelbelovende eigenschappen van curcu-

mine en het feit dat de beperkte opneembaarheid een grote

belemmering vormt in de toepassing, is er de afgelopen jaren

veel geïnvesteerd in onderzoek om de opname van curcumine

te verbeteren.

Curcumine is nu ook beschikbaar in een nieuwe toedienings-

vorm. Deze vorm is speciaal ontwikkeld voor vetoplosbare

stoffen zoals curcumine. Hierbij wordt de werkstof ingepakt

in kleine bolletjes, de zogeheten micellen. Waar het kort ge-

zegd op neer komt, is dat men de methode nabootst die het

lichaam zelf gebruikt om vet en vetoplosbare stoffen in het

lichaam op te nemen. Dit leidt tot een veel betere opname en

veel hogere concentraties curcumine in het bloed.

De nieuwe gepatenteerde toedieningsvorm van curcumine is

in onderzoek vergeleken met het gebruik van twee andere

vormen van curcumine: het normale geelwortelextract en een

vorm waarin dit extract tot een uiterst fijn poeder was be-

werkt. Uit het onderzoek blijkt dat de in micellen verwerkte

curcumine maar liefst 185 keer beter werd opgenomen dan

het standaard geelwortelextract. Dit werd gemeten aan de

hand van de Area Under Curve (AUC), een algemeen erkende

maat voor biologische beschikbaarheid.

OPNAME VAN CURCUMINE

9

Door deze methode werd de maximale concentratie die in het

bloed werd bereikt meer dan 450 maal hoger dan bij inname van

gewoon geelwortelextract. Ook werd de maximale concentratie

eerder bereikt en bleef curcumine beduidend langer aantoonbaar

in het bloed, dan bij gebruik van de andere twee vormen van

curcumine24.

Inname van 1 capsule met 40 mg curcumine in deze vorm komt

overeen met de inname van 7400 mg curcumine in zuivere vorm.

Dit is een zeer relevante dosering, aangezien in onderzoeken bij

mensen maximaal tussen de 6000 en 8000 mg curcumine in pure

vorm werd gegeven. Bij hogere doseringen was er sprake van

maag-darmbezwaren. Omdat de absolute hoeveelheid curcumine

in deze speciale doseervorm vele malen lager ligt, lijkt de kans op

dergelijke bijwerkingen zeer beperkt. Ter vergelijking: in Indiase

curry wordt gemiddeld maximaal zo’n 30 gram kurkuma gebruikt,

waarvan de werkstof curcumine slechts een klein deel is.

Samenvatting en adviesKurkuma is een gezonde aanvulling op de voeding. De belangrijkste

werkstof in het kruid, curcumine, kent een brede toepassing.

Er vindt veel onderzoek plaats naar het gebruik van curcumine bij

tal van aandoeningen die worden gekenmerkt door ontstekingen in

het lichaam. Curcumine wordt door het lichaam echter moeilijk op-

genomen en grote hoeveelheden curcumine innemen kan maag- en

darmbezwaren veroorzaken. Een nieuwe toedieningsvorm, waarbij

curcumine verpakt is in kleine bolletjes, maakt toepassing in de

praktijk eenvoudiger en prettiger en zorgt dat een zeer relevante

hoeveelheid curcumine in het lichaam terecht komt.

Het spreekt voor zich dat bij ernstige aandoeningen advies en be-

geleiding van een deskundige zonder uitzondering noodzakelijk is,

maar gezien de grote veiligheid en milde bijwerkingen kan curcu-

mine in veel situaties worden gebruikt.

Referenties2. Nakagawa Y, Mukai S, Yamada S, Matsuoka M, Tarumi E, Hashimoto T, Tamura C, Imaizumi A, Nishihira J, Nakamura T. Short-term effects of highly-bioavailable curcumin for treating knee osteoarthritis: a randomized, double-blind, placebo-

controlled prospective study. J Orthop Sci. 2014 Nov;19(6):933-9; 3. Panahi Y, Rahimnia AR, Sharafi M, Alishiri G, Saburi A, Sahebkar A. Curcuminoid treatment for knee osteoarthritis: a randomized double-blind placebo-controlled trial. Phytother

Res. 2014 Nov;28(11):1625-31; 4. Chandran B, Goel A. A randomized, pilot study to assess the efficacy and safety of curcumin in patients with active rheumatoid arthritis. Phytother Res. 2012 Nov;26(11):1719-25; 5. PR Holt, S Katz, and R Kir-

shoff. Curcumin therapy in inflammatory bowel disease: a pilot study. Dig Dis Sci, November 2005;50(11):2191-2193; 6. H Hanai, T Iida, K Takeuchi, F Watanabe, Y Maruyama, A Andoh, T Tsujikawa, Y Fujiyama, K Mitsuyama, M Sata, M Yamada,

Y Iwaoka, K Kanke, H Hiraishi, K Hirayama, H Arai, S Yoshii, M Uchijima, T Nagata, and Y Koide. Curcumin maintenance therapy for ulcerative colitis: randomized, multicenter, double-blind, placebo-controlled trial. Clin Gastroenterol Hepatol,

2006;4(12):1502-6; 7. Suskind DL, Wahbeh G, Burpee T, Cohen M, Christie D, Weber W. Tolerability of curcumin in pediatric inflammatory bowel disease: a forced-dose titration study. J Pediatr Gastroenterol Nutr. 2013 Mar;56(3):277-9; 8. Antiga

E, Bonciolini V, Volpi W, Del Bianco E, Caproni M. Oral Curcumin (Meriva) Is Effective as an Adjuvant Treatment and Is Able to Reduce IL-22 Serum Levels in Patients with Psoriasis Vulgaris. Biomed Res Int. 2015;2015:283634; 9. Michalak-Stoma A.,

Bartosińska J., Kowal M., Juszkiewicz-Borowiec M., Gerkowicz A., Chodorowska G. Serum levels of selected Th17 and Th22 cytokines in psoriatic patients. Disease Markers 2013;35(6):625–63; 10. Carrion-Gutierrez M, Ramirez-Bosca A, Navarro-

Lopez V, Martinez-Andres A, Asín-Llorca M, Bernd A, Horga de la Parte JF. Effects of Curcuma extract and visible light on adults with plaque psoriasis. Eur J Dermatol. 2015 May-Jun;25(3):240-6; 11. Lal B, Kapoor AK, Asthana OP, Agrawal PK, Pra-

sad R, Kumar P, Srimal RC. Efficacy of curcumin in the management of chronic anterior uveitis. Phytother Res 1999; 13: 318-322; 12. Allegri P, Mastromarino A, Neri P. Management of chronic anterior uveitis relapses: efficacy of oral phospholipidic

curcumin treatment. Long-term follow-up. Clin Ophthalmol 2010; 4: 1201-1206; 13. Ferrari, C. C., Pott Godoy, M. C., Tarelli, R., Chertoff, M., Depino, A. M., and Pitossi, F. J. Progressive neurodegeneration and motor disabilities induced by chronic

expression of IL-1beta in the substantia nigra. Neurobiol. Dis. 2006;24:183–193; 14. Hsiao H. Y., Chen Y. C., Chen H. M., Tu P. H., Chern Y. A critical role of astrocyte-mediated nuclear factor-κB-dependent inflammation in Huntington’s disease. Hum.

Mol. Genet. 2013;222:1826–1842; 15. Kassa R. M., Mariotti R., Bonaconsa M., Bertini G., Bentivoglio M. Gene, cell and axon changes in the familial amyotrophic lateral sclerosis mouse sensorimotor cortex. J. Neuropathol. Exp. Neurol. 2009;68:59–

72; 16. Ganguli M, Chandra V, Kamboh MI, et al. Apolipoprotein E polymorphism and Alzheimer disease: the Indo-US cross-national dementia study. Archives of Neurology. 2000;57(6):824–830; 17. Ng T-P, Chiam P-C, Lee T, Chua H-C, Lim L, Kua

E-H. Curry consumption and cognitive function in the elderly. American Journal of Epidemiology. 2006;164(9):898–906; 18. Hishikawa N, Takahashi Y, Amakusa Y, et al. Effects of turmeric on Alzheimer’s disease with behavioral and psychological

symptoms of dementia. Ayu. 2012;33:499–504; 19. US Food and Drug Administration. Food Additive Status List 2005; 20. Cheng AL, Hsu CH, Lin JK, et al. Phase I clinical trial of curcumin, a chemopreventive agent, in patients with high-risk or pre-

malignant lesions. Anticancer Res. 2001;21(4B):2895-2900 ; 21. Sharma RA, Euden SA, Platton SL, et al. Phase I clinical trial of oral curcumin: biomarkers of systemic activity and compliance. Clin Cancer Res. 2004;10(20):6847-6854; 22. Joshi,

J., Ghaisas, S., Vaidya, A., Vaidya, R., Kamat, D. V., Bhagwat, A. N., and Bhide, S. Early human safety study of turmeric oil (Curcuma longa oil) administered orally in healthy volunteers. J Assoc.Physicians India 2003;51:1055-1060; 23. Reema F.

Tayyem, Dennis D. Heath, Wael K. Al-Delaimy, and Cheryl L. Rock. Curcumin Content of Turmeric and Curry Powders. Nutr Canc 2006;55(2):126–131; 24. Schiborr C, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. The oral bioavailability of

curcumin from micronized powder and liquid micelles is significantly increased in healthy humans and differs between sexes. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27

“Uit onderzoek blijkt dat de in micellen verwerkte curcumine maar liefst185 keer beter wordt opgenomen dan het standaard geelwortelextract.”

Schiborr C, Kocher A, Behnam D, Jandasek J, Toelstede S, Frank J. Mol Nutr Food Res. 2014 Mar;58(3):516-27

VITA

MIN

TIM

ES •

JA

ARG

AN

G 1

7 •

NR

1KRUIDEN VRAGEN

Kruiden vragenWaarom is standaardisatie bij kruiden belangrijk?De kwaliteit en effectiviteit van kruiden en kruidencomplexen

wordt vooral bepaald door het gehalte aan werkstoffen. Dit

gehalte is afhankelijk van de klimatologische omstandigheden

waaronder het kruid groeit, maar ook van bijvoorbeeld de

grondsoort, de wijze van drogen en de opslag. Als een krui-

densupplement gestandaardiseerd is op werkstoffen, heeft u

een garantie van constante sterkte in handen. Het kruidensup-

plement bevat dan een constante hoeveelheid werkstoffen,

potje na potje. Bij goed opgezet wetenschappelijk onderzoek

naar de effectiviteit van kruiden wordt daarom ook altijd

gebruik gemaakt van gestandaardiseerde kruiden. Het is ove-

rigens wel belangrijk dat de producent van het kruiden prepa-

raat de hoeveelheid gestandaardiseerde werkstoffen vermeldt.

Indien het etiket van uw kruidenpreparaat aangeeft dat het

preparaat gestandaardiseerd is en het percentage of de absolute

hoeveelheid werkstoffen vermeldt, dan weet u wat u koopt.

Ik gebruik bloedverdunners, mag ik hierbij ook een natuurlijk middel als ginkgo biloba gebruiken?Op producten die het kruid ginkgo biloba bevatten, staat

meestal een waarschuwing om deze niet te gebruiken in com-

binatie met antistollingsmiddelen, aangezien er een theoretische

kans op interactie is. Binnen de voedingssupplementenbranche

is afgesproken om dergelijke waarschuwingen op verpakkingen

van producten te zetten als er mogelijke kans op interactie met

veel gebruikte medicijnen is en de gevolgen ernstig kunnen zijn.

Hoe kan ik kruiden het beste bewaren?Kruiden zijn gevoelig voor licht en lucht. Een donkere glazen

verpakking zorgt ervoor dat de invloed van buitenaf gering is.

In deze verpakking kunnen de kruiden gerust langere tijd be-

waard worden.

Ik heb goede ervaring met cranberry bij blaas-ontsteking. Ik ben nu 4 maanden zwanger, mag ik ook cranberry gebruiken?Over het algemeen worden kruiden(preparaten) niet aangeraden

tijdens zwangerschap, aangezien er onvoldoende wetenschap-

pelijk bewijs is voor de veiligheid. Er is echter geen reden om

aan te nemen dat cranberry schadelijk is; het eten van de bes-

sen of het drinken van het sap wordt dan ook nergens ontra-

den. Voor de zekerheid kan men zich het beste aan de aanbe-

volen dosering houden van 1-2 capsules per dag en dus geen

extreem hoge doseringen innemen.

Is inname van echinacea net zo effectief als de griepprik?De griepprik wordt gebruikt om griep te voorkomen. Echinacea

wordt vooral gebruikt bij de eerste symptomen van griep.

Kruiden zoals echinacea, cat’s claw en golden seal stimuleren

de aanmaak en activiteit van witte bloedcellen, die ziektever-

wekkers moeten aanvallen. De effectiviteit van de griepprik is

overigens omstreden. Uit onderzoek blijkt dat alleen al zorgen

voor voldoende vitamine D in het lichaam, de weerstand tegen

griep aanmerkelijk verhoogt.

10

11

GOUDEN MELK

Gouden melkDe Haarlemmerolie in de AyurvedaIn de 17e eeuw introduceerde de Haarlemmer Claes Tilly de

Haarlemmerolie, een olie met geheime receptuur, die alom

werd geprezen vanwege de genezende en zuiverende werking.

Haarlemmerolie was een soort van panacee, een remedie tegen

allerlei ziekten waaraan een levensverlengende werking wordt

toegekend.

Gouden Melk is een vergelijkbaar product; een oud ayurvedisch

recept waaraan vele therapeutische werkingen worden toege-

kend. Het grote verschil met Haarlemmerolie is dat de receptuur

van Gouden Melk openbaar is, met kurkuma als belangrijkste

ingrediënt. Gouden Melk wordt over het algemeen ’s ochtends op

een nuchtere maag gedronken of ’s avonds voor het slapen gaan.

BereidingKook de kurkuma, water en melk op ongeveer 10-15

minuten op een laag pitje. Doe het vuur uit en roer de

olie er doorheen. Voeg de honing pas toe als de

Gouden Melk wat afgekoeld is, vlak voor het drinken.

Gouden PastaHet is ook mogelijk om de Gouden Melk in twee stappen

te maken, waarbij in de eerste stap een Gouden Pasta wordt

gemaakt die later met de melk en honing gemengd wordt.

Neem voor de Gouden Pasta ¼ kopje kurkuma poeder, ½ theelepel

zwarte peper en ½ kop water. Mix eerst alle ingrediënten in een

pan. Verhit het geheel langzaam en blijf roeren tot er een pasta

ontstaat. Laat de pasta afkoelen, doe de pasta in een afsluitbare

(donker glazen) pot en plaats deze in de koelkast.

Met deze pasta heeft u de basis van de Gouden Melk. Een halve

theelepel pasta verwarmt u voor gebruik met een kopje amandel-

melk, een theelepel kokosolie en eventueel wat honing en kaneel

die u vlak voor gebruik toevoegt.

TIPDE KURKUMA WORDT

GEMENGD MET EEN VETTIGE

BASIS – DE MELK – WAARDOOR

DE OPNEEMBAARHEID VAN

CURCUMINE IETS KAN WORDEN

VERHOOGD. OM DEZELFDE

REDEN KAN ZWARTE PEPER

WORDEN TOEGEVOEGD

AAN DE RECEPTUUR.

“BUITEN DE GENEESKUNDIGE

TOEPASSINGEN EN HET GEBRUIK

IN DE KEUKEN WORDT

KURKUMA

OOK GEBRUIKT ALS KLEURSTOF.

KURKUMA WORDT IN VEEL

HINDI-RITUELEN TOEGEPAST

OMDAT DE GELE KLEUR DE ZON

SYMBOLISEERT.”