1

Cursus Godsdienst 2012-2013

Deel 1:

Grondervaringen en

Geloof

2

DEEL 1 GRONDERVARINGEN EN GELOOF

HOOFDSTUK 1 WAT ZIJN GRONDERVARINGEN EN HOE RAKEN ZE MIJ?

A. EEN ERVARING RIJKER?

Er zijn momenten in je leven dat heel je wereld op zijn kop staat. Zeker als er je iets vreselijks overkomt: je verliest iemand, je gelooft niet meer in je dromen… heb je het gevoel dat de grond onder je voeten vandaan schuift…

Maar soms is het niet de ervaring zelf, je wandelt door een stad en plots beslis je heel je leven om te gooien, die sporen nalaat…

Elke ervaring die onze wereld door elkaar schudt, ons dwingt op zoek te gaan naar onze diepste levensvragen en die willens nillens ons leven verandert, noemen we een grondervaring.

1. OMGAAN MET WOEDE

Sommige dingen overkomen je door toedoen van iemand anders… Wat doe je dan? Hoe ga je om met gevoelens van woede en wraak?

Opdracht: Lees volgende tekstjes en bepaal voor jezelf je standpunt!

3

1.

Akkoord of niet akkoord?

Leg uit:

4

2.

Akkoord of niet akkoord?

Leg uit:

2. ALS JE OP NIEMAND KWAAD KAN ZIJN

Maar bij het meeste onheil is er helemaal niemand om kwaad op te zijn. Waar richt je dan je woede op?

http://www.youtube.com/watch?v=fckytVp0BfU

http://www.youtube.com/watch?v=drSt76O_Kyw&NR=1

http://www.youtube.com/user/videolaspalmas#p/u/7/7LXy2nT7lcE

5

Pukkelpop 2011

‘Katrina’ 2005

OPDRACHT:

Welke gevoelens horen bij zo’n gebeurtenis?

Kan je hier kwaad van worden?

Op wie of wat word je dan kwaad?

Hoe gaat iemand, volgens jou, het best met zo’n negatieve gevoelens om?

Leg je antwoord uit!

6

3. MOOIE MOMENTEN

Er zijn ook mooie momenten die je leven op zijn kop zetten…

Zicht vanop de top, na dagen van afzien en klimmen…

De geboorte van je eerste baby…

Noem nog minstens drie positieve ervaringen die je leven kunnen veranderen:

-

-

-

7

Voor sommige mensen is zo’n gebeurtenis als een orkaan, een storm, maar ook een geboorte, een topprestatie… ‘mensveranderend’. Niet alleen de ervaring zelf, maar ook en vooral de solidariteit en verbondenheid achteraf kunnen zo’n indruk maken dat ze iemand voorgoed veranderen. Een ervaring die zo diep gaat dat hij op bepalende en blijvende wijze onze opvattingen en handelswijzen beïnvloedt, noemen we een grondervaring. (zie ook verder)

B. GRONDERVARINGEN

1. MASLOWS VRAAG

OPDRACHT:

Abraham Maslow, een beroemd psycholoog, vroeg mensen om even stil te staan bij hun eigen ‘piekervaringen’...:

‘Ik zou graag willen dat je eens nadacht over de wonderbaarlijkste ervaring of ervaringen uit uw leven: de gelukkigste momenten, extatische ogenblikken, momenten van verrukking, misschien van verliefd zijn of van naar muziek luisteren of een plotseling ‘getroffen worden’ door een boek of een schilderij, of een of ander groots, creatief ogenblik. Schrijf deze momenten eerst allemaal op En probeer mij dan te vertellen hoe je je voelde op dergelijke intense ogenblikken, hoe dat verschilde van de manier waarop je je anders voelt, hoe je op dat moment als persoon anders was dan anders, en als het ware door andere ogen de wereld in keek.’

a. Schrijf nu voor jezelf zo’n ervaring als hierboven beschreven is, neer.

8

b. Duid ook in het bijgevoegde schema aan welke gevoelens je herkent, bij welke gelegenheid dit was en welke kenmerken je piekervaring had.

9

10

2. KICK, DIEPTE-ERVARING OF GRONDERVARING?

Grondervaringen zijn levensdragende ervaringen die op bepalende en blijvende wijze onze opvattingen en handelswijzen beïnvloeden.

Een diepte-ervaring is eerder van voorbijgaande aard, maar kan voeding geven aan grondervaringen.

Een kick geeft heel kort even een rush. Je voelt de adrenaline door je lijf stromen en je voelt dat je leeft. Maar een kick heeft geen gevolgen en is van voorbijgaande aard.

OPDRACHT:

Lees de volgende getuigenissen (A t.e.m. F) en geef telkens aan of het om een diepte-ervaring, een grondervaring of een kick gaat.

A. De eerste keer dat ik een voet in een casino zette was ik net 18 geworden. Ik had nog nooit van ‘blackjack’ gehoord, maar vond het leuk het eens te proberen. Ik ben de hele avond niet van de tafel opgestaan, zelfs niet om te plassen. De spanning die je voelt als de dealer de kaart omdraait. De rush als je gewonnen hebt. Ik heb die eerste avond 6 uur aan de tafel gezeten, op sommige momenten stond ik 500 euro in het rood, op andere won ik weer 300 euro. Uiteindelijk heb ik een grote slag gewonnen en ben aan +450 vertrokken. Het gevoel bij die laatste kaart... onvergetelijk!

B. Toen ik 15 was, ging ik voor het eerst met Kazou mee op kamp. We gingen naar Italië met de bus en zouden 8 dagen wegblijven. Het is de eerste keer dat ik zo ver en lang wegging zonder mijn ouders. Ik weet dat het flauw klinkt, maar ik werd daar echt zenuwachtig van. Het was de eerste keer dat ik mij enorm verantwoordelijk voelde. Toen ik dat nerveuze gevoel had overwonnen had ik meteen de indruk dat ik volwassener was geworden. Het is net alsof die week voor mij de overstap naar volwassenheid was.

C. Dit jaar 18 geworden, de eerste keer dat ik naar Tomorrowland kon gaan. Op zondagmiddag hadden ze regen voorspeld, maar hoewel het bewolkt was, bleef de regen uit. Tijdens de dj-set van twee Australische zussen was iedereen rond mij in beweging, ik ook, alsof we in een roes waren. Plots brak de zon door. Echt een magisch moment. Iedereen was aan het juichen en bleef maar dansen. Als één lichaam in beweging. Ik heb me zelden zo verbonden gevoeld met mijn medemensen als die middag.

11

Grondervaring, diepte-ervaring of kick?

a:

b:

c:

d:

e:

OPDRACHT:

Geef nu voor jezelf aan of de ‘piekervaring’ die je beschreven hebt bij punt 1 (Maslows vraag) een grondervaring, diepte-ervaring of een kick was.

D. Voor mijn 18de verjaardag hadden mijn vrienden een

verrassingsfeestje georganiseerd. Toen ik

binnenkwam en mijn blinddoek mocht afdoen zag ik daar al

mijn familie en vrienden staan. Dat moment vergeet ik nooit

meer. Mijn visie op die mensen is sinds die dag veranderd. Als

zij mij nu iets vragen, zal ik echt proberen om er te zijn

voor hen, want die dag waren zij er voor mij.

E. Mijn opa heeft in November een hartaanval gekregen. Hij heeft het gelukkig overleefd. Sindsdien besef ik dat ik meer tijd met mijn familie wil doorbrengen. Voor je het weet zijn de mensen die je als vanzelfsprekend beschouwd er niet meer, en kan je niets meer met hen doen.

Voor mijn opa betekende die hartaanval dat hij ook meer moet gaan genieten van zijn leven.

12

3. GODSDIENSTIGE EN NIET-GODSDIENSTIGE GRONDERVARINGEN

Ik was zeventien jaar. Op een ochtend in de maand juni wandelde ik door een provinciestad. Plots kwam de wereld mij voor als verheerlijkt, zodat een overweldigende vreugde me aangreep en ik tot mezelf zei: wat er ook gebeurt, nu wéét ik. En ik zal me dat ogenblik altijd blijven herinneren. Ik zal nooit meer helemaal wanhopig zijn. Ik kan niet vertellen wat het was omdat het echt niet te vertellen is. Er was zoiets als een verandering in de aanblik van de stad zelf, van de wereld, van de mensen. De hemel leek me dichterbij, bijna tastbaar. het enige wat ik kan zeggen is:intensiteit, aanwezigheid, licht. Met deze woorden kan ik het min of meer weergeven. Maar een definitie is niet mogelijk. In elk geval, op dat moment zei ik tegen mezelf dat ik zeker was. Als iemand me had gevraagd ‘zeker, waarvan?’, dan had ik het niet kunnen zeggen. Ik was vervuld van een zekerheid en ik heb bij mezelf gezegd dat ik nooit meer ongelukkig zou zijn, dat ik me op de kwaadste momenten dit ogenblik zou herinneren.

(E. Ionesco, beroemd 20ste eeuwse schrijver, over zijn jeugd. )

Ik stelde geen vragen over mijn geloof totdat ik alleen moest instaan voor de opvoeding van mijn kind. Toen begon de zoektocht naar de zin van het leven. Het katholieke geloof bevredigde me niet meer en ik vond Boeddha een interessantere leermeester dan Jezus. Toch gaven zweverige filosofische ideeën mij niet voldoende geestelijke voeding. Ik voelde dat ik wat miste. Totaal onverwacht kreeg ik duidelijkheid rond die onbestemde signalen. Ik zag bij vrienden een film over een Indisch spiritueel geschrift: de Bhagavad Gita. In die film hoorde ik Krishna, een Indische god, zeggend at ons leven een geschenk aan god moet zijn. Dat kunnen we door elkaar onbaatzuchtig lief te hebben. In een halfuur tijd hoorde ik meer over god dan de vorige tien jaar. Toen gebeurde er iets met mij wat mijn hele leven zou veranderen. Ik herkende die innerlijke stem, die ik al geruime tijd hoorde, als de stem van God Zelf. Ook door die woorden van Krishna sprak God tot mij. Heel persoonlijk. Heel mijn wezen voelde zich geraakt door die goddelijke woorden en mijn hart vulde zich met een soort liefde die ik tot dan toe niet kende. Opeens wist ik dat ik niet voor mezelf leefde. Een nieuwe wereld ging voor mij open, de wereld van de onbaatzuchtige liefde. De wereld van God! (Ria Maenhaut over haar bekering)

13

OPDRACHT:

Lees de bovenstaande getuigenissen en vergelijk.

a. Hoe kadert Eugène Ionesco zijn grondervaring?

b. Hoe kadert Ria Maenhout haar ervaring?

c. Gaat het om dezelfde soort ervaringen? Leg uit.

Een intense ervaring geef vaak het gevoel van een allesomvattende verbondenheid. Maar waarmee voelen we ons dan verbonden?

Bij een grondervaring voelt men zich ten volle verbonden met het andere of (als je het godsdienstig kadert) met dé Anderef…

Aan elke grondervaring is er ook een subjectieve kant. Mensen die godsdienstig zijn opgevoed en geloven, zullen de ervaring vaak ook godsdienstig interpreteren.

Een moslim ziet in een intense ervaring de hand van Allah, een christen de hand van God. Zij zullen dit moment duiden als hemels of als een rechtstreeks ervaring van God. Iemand die het begrip god niet kent of het geschrapt heeft, zal zijn grondervaring evenwel zelden als een ervaring van het goddelijke duiden. Hij zal ze wel als een zeer sterke kosmische beleving omschrijven, als een verbondenheid met het Al, de gewaarwording dat er iets ‘meer’ moet zijn misschien… Of een grondervaring een ‘Godservaring’ wordt, is dus een kwestie van interpretatie…

14

4. SAMENVATTEND

INTENSE ERVARING

KICK Diepte-ervaring

Grondervaring

Een kick zorgt voor een adrenalinerush, soms is het grensverleggend en groepsbevorderend. Maar een kick kan ook gevaarlijk zijn en verslavend werken…

Die vind ik in de natuur, in ervaringen van eenzaamheid, verbondenheid, lijden, liefde. bij overgangsmomenten als een geboorte, de dood, volwassen worden…

Verbondenheid met een allesomvattend levensmysterie

Gelovigen: God Ongelovigen: kosmische beleving.

15

5.OPDRACHT

INTENSE ERVARING

KICK Diepte-ervaring

Grondervaring

Voorbeeld:

Waarom is dit een goed voorbeeld ?

Voorbeeld:

Waarom is dit een goed voorbeeld?

Voorbeeld:

Waarom is dit een goed voorbeeld?

Hoe kaderen gelovigen dit? Hoe kaderen ongelovigen dit?