5

Projectbeschrijving

Doelstellingen

De Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland (SCEZ) is het aanspreekpunt en kenniscentrum voor het erfgoed in Zeeland. In dialoog met de maatschappij

duidt de SCEZ erfgoed en maakt erfgoed beleefbaar. Dat gebeurt door te informeren, te adviseren en te ondersteunen.

Musea en maritiem erfgoed zijn beide werkterrein van de SCEZ. De stichting beschikt over een breed netwerk. De SCEZ beschikt over bijzondere kennis die zij voluit inzet om publieksgericht te informeren, te adviseren en te

ondersteunen. Haar werkzaamheden staan geheel ten dienste van het duurzaam behoud en de duurzame ontwikkeling van het erfgoed in al zijn

verschijningsvormen, materieel en immaterieel.

De Scheldemondregio is (uiteraard) een bij uitstek maritieme regio, die een

natuurlijk geheel vormt, over de staatkundige grenzen heen. Vlamingen en Zeeuwen bevaren en bevissen al eeuwen diezelfde Schelde, met schepen die

typologisch heel sterk bij elkaar aanleunen. In de Scheldemondregio kwamen eertijds dan ook talrijke (kleinere) scheepswerven voor, waar die schepen werden gebouwd en/of terecht konden voor onderhoud en restauratie. Vele zijn

verdwenen. Vier museale traditionele scheepswerven zijn sinds 2010 een samenwerkingsverband aangegaan, te weten in Zeeland:

de Museumhaven Zeeland in Zierikzee en de Historische Scheepswerf C.A.Meerman in Arnemuiden, en in Oost-Vlaanderen: het Centrum Nautisch Rupelmonde in Rupelmonde en de Scheepswerven Baasrode in Baasrode.

Dit Vier Werven Overleg richt zich uitsluitend op de historische kleine

scheepsbouw (binnenvaart) in het stroomgebied van de Schelde, benedenstrooms van Gent tot aan de kust. Om die reden is er geen betrekking met West-Vlaanderen; de werven daar zijn gericht op de kust- en zeevaart.

De doelstelling van het Vier Werven Overleg is het maritieme verleden van de

Scheldemondregio in het licht te stellen en te promoten, om de historische eenheid ervan te benadrukken en aldus een steentje bij te dragen tot een

toekomstig Europa zonder grenzen. Daartoe wil het, over de landsgrenzen heen, een duurzaam samenwerkingsverband creëren rond het varend cultureel erfgoed. Een toeristisch lint doorheen de regio, met de 4 participerende

(museum)werven als ankerplaatsen, wordt daarbij impliciet en expliciet nagestreefd.

Korte omschrijving inhoud project Het project omvat zowel een culturele als een toeristische component. Het Vier

Werven Overleg beoogt een duurzaam samenwerkingsverband waarbinnen: 1. Uitwisseling plaatsvindt van kennis, ervaring en vaardigheden op het gebied

van klassieke scheepsbouw en -restauratie;2. Wordt samengewerkt op het gebied van bedrijfsvoering en het werven van

vrijwilligers;

3. Een gezamenlijke promotie wordt gevoerd om de traditionele scheepsbouwen het scheepsbouwersambacht langsheen de Schelde te belichten en te

komen tot een toeristisch lint doorheen de regio;

Vier Werven

6

Tot dusver zijn in het kader van de samenwerking de volgende activiteiten ondernomen:

Op het gebied van uitwisseling van kennis en ervaring: · Uitwisseling van kennis en expertise bij de restauratie van de boeier ‘Vabel’

(Zierikzee) middels betrokkenheid van Cees Droste (bestuurslid Werf

Meerman, teamleider herbouw hengst ‘Pegasus’ bij CNR in Rupelmonde) en Julian de Jonge (werfbaas Werf Meerman Arnemuiden).

· Onderzoek van de geschiedenis van de ‘Vabel’ in samenwerking tussen Werf Meerman en Museumhaven Zeeland.

· Idem voor de geschiedenis van de hoogaars ARM 17.

· Opstelling van een ‘culturele waardestelling’ voor de botter ‘Meeuw’ volgens de methodiek ontwikkeld door de ‘Mobiele Collectie Nederland’.

Op het gebied van bedrijfsvoering:

· Beschikbaarstelling van het voor Zierikzee ontwikkelde calamiteitenplan aan de andere werven.

· Uitwisseling van ervaring aangaande toegangsprijzen en behandeling

bezoekers.

Betreffende gezamenlijke promotie : · Samenwerking in het kader van de samenstelling, redactie en uitgave van het

blad ‘Consent’ over de oude zeilvaart op de Schelde.

· Gezamenlijke vertegenwoordiging op o.a. Klassieke Schepenbeurs Enkhuizen (2011-2012) en de Belgian Boatshow Gent (2011-2012).

Met name het laatste aspect, de gezamenlijke promotie, is onderwerp van deze projectbeschrijving.

Naast algemene voorzieningen richt het project zich op productontwikkeling voor

drie onderscheiden doelgroepen:

Algemene voorzieningen

Ter ondersteuning van de presentatie op de betrokken sites en op maritieme beurzen en festivals zijn algemene voorzieningen gepland, te weten

presentatieborden alsmede een gezamenlijke stand met videopromotie. Daartoe wordt een korte videofilm gemaakt waarop de vier sites zich presenteren, en hun samenhang met de mogelijkheden van de vaarwaters en havens van de

Scheldedelta. Deze video van ca. 4 minuten zal worden vertoond tijdens presentatie van het samenwerkingsverband op (klassieke) schepenbeurzen en

gerelateerde festiviteiten. Doelgroep 1 is de gemiddelde toerist op zoek naar tijdsbesteding, de dagjesmens

die slechts een of twee sites bezoekt. Voor deze groep wordt een populaire folder ontwikkeld, waarin een kaart van de

regio met plaatsaanduidingen en routes, een overzicht van verdwenen scheepstypen, een korte beschrijving van elk van de sites en hun plaats in het geheel. Voorts namen en adressen van maritieme musea en plaatsen van

(maritieme) interesse. In deze folder worden naast de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland eveneens sites en adressen van maritieme interest in de provincie

West-Vlaanderen opgenomen.

7

Note: Promotie en uitbreiding van het cultuurtoeristisch aanbod in de regio komt ten

goede aan alle culturele en recreatieve ondernemingen en horeca. Doelgroep 2 is de maritiem historisch geïnteresseerde toerist, die alle sites zal

willen bezoeken. Hiertoe is een populair wetenschappelijke brochure voorzien met een inleiding

over de scheepsbouw historie in de Schelde delta, een beschrijving van scheepstypen en scheepsbouwtechnieken, en van specifieke aspecten welke te vinden zijn op de vier sites. Daarnaast een overzicht met een korte beschrijving

van nog bestaande werven.

Note: De belangstelling voor de historische scheepsbouw mag zich, ook internationaal,

in toenemende belangstelling verheugen. Ook overheden onderkennen al jaren het belang van het maritieme erfgoed. Promotie van dit aspect van de Schelde regio zal naar verwachting resulteren in toenemend cultuurtoerisme.

Doelgroep 3 zijn de eigenaren van historische schepen die op zoek zijn naar

historische informatie over de bouw en/of onderhoud- en restauratiemogelijkheden. Voor deze groep is dezelfde brochure voorzien, aangevuld met een overzicht van adressen waar vaktechnische ondersteuning en vakmanschap te bekomen zijn.

Note 1:

De meeste scheepswerven die restauratie en onderhoud voor traditionele schepen bieden bevinden zich in de Noordelijke provincies in Nederland. In de Schelde regio varen naar schatting een honderdtal historische schepen welke op

jaarlijkse basis onderhoud behoeven. Dit aantal biedt een constante stroom aan werkzaamheden, en kan door middel van promotie worden uitgebreid met

schepen van buiten de regio. Note 2:

In het overzicht van beschikbare vaktechnische en traditioneel ambachtelijke ondersteuning zullen, naast de provincies Oost-Vlaanderen en Zeeland, ook de

relevante adressen in West-Vlaanderen worden opgenomen. Note 3:

Voor de ontwikkeling van de brochure zal gebruik worden gemaakt van de tekst “De Schelde in Historisch Perspectief”, die eerder is samengesteld door J.B.

Kuipers en J.Parmentier ten behoeve van het Interreg II Boegbeelden project. De motivatie van de deelnemers aan het Boegbeelden project was destijds

primair ingegeven door de wens te voldoen aan de subsidie voorwaarden van het Interreg II programma. Dat samenwerkingsproject is daarna uitgegaan als een

nachtkaars ten gevolge van een gebrek aan gezamenlijke doelstellingen. Het voorliggende project daarentegen is ontstaan vanuit de overtuiging dat er sprake is van gelijkgerichte belangen en behoeften. De daaruit voortvloeiende

wens om samen te werken bij de realisatie van de gedeelde doelstellingen heeft geresulteerd in de definitie van concrete doelen. Deze “bottom-up” ontwikkeling

garandeert de levensvatbaarheid van dit project op langere termijn.

8

Projectduur

startdatum: 1e kwartaal 2013 einddatum:4e kwartaal 2013

Activiteiten en timing

Activiteit timing

Ontwikkeling en productie van de flyer.

1e kwartaal 2013

Ontwikkeling en productie van de populair

wetenschappelijke brochure.

2e kwartaal 2013

Aanschaf van de benodigde presentatiemiddelen.

2e kwartaal 2013

Ontwikkeling van scenario en realisatie van de videofilm.

3e kwartaal 2013

Communicatie van het project

(Wat zijn de geplande activiteiten in het kader van promotie en voorlichting?) Het project zal geregeld worden beschreven en gepubliceerd in de daartoe

geëigende tijdschriften en publicaties, zoals Ruimschoots, Spiegel der Zeilvaart, De Waterkampioen, Tolerantnieuws, Boven Water, de Scheepvaartkrant, de

Binnenvaartkrant, Zeeuws Erfgoed, etc. zowel als in de regionale dagbladen. Ook zal alle informatie erover worden opgenomen op de websites van de provinciebesturen van Oost-Vlaanderen en Zeeland, inclusief het SCEZ. De

gemeenten waar de 4 (museum)werven zich bevinden, zullen worden aangespoord hetzelfde te doen. De regionale en lokale toeristische diensten

zullen worden voorzien van de populaire folder en zullen ook kant en klare informatie ontvangen voor verspreiding via hun communicatiemiddelen. Voorts zal vanuit de samenwerkende sites reclame worden gemaakt bij de

behoudsorganisaties voor het varend erfgoed in Nederland en Vlaanderen. De gezamenlijke presentatie op o.a. de Belgian Boatshow te Gent en de Klassieke

Schepenbeurs te Enkhuizen zal bijdragen aan de verspreiding van de renommee van het samenwerkingsverband in de Scheldemondregio.

Naar verwachting zal de mond-op-mond reclame van tevreden scheepseigenaren ook zorgen voor een groeiend aantal schepen dat voor het jaarlijks onderhoud

naar de regio komt.

Grensoverschrijdende meerwaarde (voor definiëring van grensoverschrijdende meerwaarde zie praktische gids, p.10)

De gebalanceerde samenwerking tussen twee Vlaamse en twee Zeeuwse

historische scheepswerven, de nadruk op het historische maritieme karakter van de

9

regio, en de definitie van een grensoverschrijdend toeristisch pad vormt de kern van de meerwaarde van dit project. Er wordt een verbinding tot stand gebracht

tussen de maritieme cultuur zoals die zich uit in de scheepsbouwhistorie en het moderne belevenistoerisme. Een belangrijk bijkomstig effect is de promotie van de Schelderegio als een

aaneengesloten cultuurgebied waarin de nationale grens slechts een fysiek obstakel is geweest.

4. Projectbegroting

Zie separaat Excel-document