1

Werven (en houden) van vrijwilligers

Geert Vansieleghem Stichting Lodewijk de Raet een referentie voor sociale competentie

2

Een zaak van voortdurende afstemming … •  organisatie vrijwilliger

§  Wat hebben wij vrijwilligers te bieden?

•  vrijwilliger organisatie

§  Waar is een vrijwilliger naar op zoek?

Werven (en houden) van vrijwilligers

3

•  Een visie op vrijwilligerswerk

•  Een (minimaal) vrijwilligersbeleid

•  Zicht op en kennis van je vrijwilligersgroep / vrijwilligerspotentieel

•  Voortdurende aandacht voor werving

Enkele randvoorwaarden voor de organisatie

4

•  De hedendaagse vrijwilliger •  Een vrijwilligersbeleid •  Visie op vrijwilligerswerk •  Het takenpakket van de vrijwilliger •  Vrijwilligers binden aan de organisatie

Vrijwilligers werven (en houden) – een kader

5

•  combineert inzet met persoonlijke zoektocht naar identiteit en zingeving §  vrijwilligerswerk als inspiratie voor de keuzes

die hij/zij maakt §  solidariteit en zelfontplooiing vallen samen §  ‘solidair individualisme’ §  inzet niet langer volledig belangeloos

•  is kieskeurig §  activiteiten in verlengde van persoonlijke

interesses en ontplooiing, kosten-batenanalyse

De hedendaagse vrijwilliger (1)

6

•  is kieskeurig, maar onzeker §  vrijwilligerswerk als plaats om te

experimenteren met keuzes •  engageert zich ‘nomadisch’

§  ‘sedimentaire’, statische vrijwillige inzet wordt verlaten voor dynamisch engagement

§  geen ‘bindingen’ meer met vaste structuren, bijeenkomsten en groepen

•  is pragmatisch ingesteld §  tastbare/haalbare doeleinden i.p.v. idealisme

•  “vrijwilligerswerk is persoonlijke constructie ‘op maat’ van de biografie” (L. Hustinx)

De hedendaagse vrijwilliger (2)

7

•  De nieuwe levenspatronen en de keuze maatschappij hebben gevolgen voor de beschikbaarheid en/of bereidheid tot vrijwillige inzet (L. Hustinx)

•  Vrijwilligers willen authentiek zijn §  authenticiteit is moreel ideaal achter de

individualisering (C. Taylor)

Veranderende maatschappij: invloed op vrijwilligerswerk

8

•  Vrijwilligerspotentieel, een zaak van: §  Bereidheid §  Bekwaamheid §  Beschikbaarheid

•  Afstemming vinden op deze 3 aspecten tussen aanbod van vrijwilliger en vraag van organisatie

Een winnend vrijwilligersscenario

9

Hoe kan mijn organisatie aantrekkelijk zijn voor vrijwilligers?

Een helpend letterwoord: FLEXIVOL •  Flexibility flexibiliteit •  Legitimacy legitimiteit, imago •  Ease of acces eenvoudig toegankelijk •  Xperiment experiment •  Incentives stimulansen, prikkels •  Variatie variatie •  Organisation organisatie is vlot •  Laughs lachen, ontspanning

10

•  De hedendaagse vrijwilliger •  Een vrijwilligersbeleid •  Visie op vrijwilligerswerk •  Het takenpakket van de vrijwilliger •  Vrijwilligers binden aan de organisatie

Vrijwilligers werven (en houden) – een kader

11

Visie op vrijwilligerswerk in je organisatie Beleid = nadenken over •  Taken en verantwoordelijkheden •  Werving •  Selectie •  Introductie •  Begeleiding en vorming •  Rechtspositie en zakelijke aspecten

beleid = doelen en strategie bepalen

Vrijwilligersbeleid omvat …

12

•  De hedendaagse vrijwilliger •  Een vrijwilligersbeleid •  Visie op vrijwilligerswerk •  Het takenpakket van de vrijwilliger •  Vrijwilligers binden aan de organisatie

Vrijwilligers werven (en houden) – een kader

13

1.  Waarom bestaat vrijwilligerswerk in de samenleving? Hoe evolueert het?

2.  Waarom werkt onze organisatie met vrijwilligers? Wat is de geschiedenis van vrijwilligerswerk in de organisatie?

3.  In welke mate beslissen vrijwilligers autonoom over de uitvoering van hun taken of engagementen?

4.  Is het engagement dat we van vrijwilligers verwachten eerder vrijblijvend of eerder resultaatsgericht? Stellen we criteria vast voor het engagement?

5.  Wat bieden wij onze vrijwilligers? 6.  Krijgen (sommige) vrijwilligers in onze organisatie een

vrijwilligersvergoeding? Waarom wel/niet? 7.  Hoe verhouden de vrijwilligers zich bij ons tot de betaalde

krachten? 8.  Op welke manier houdt de organisatie er rekening mee dat

werken met vrijwilligers tijd en (dus) geld kost? Hoe is de organisatie afgestemd op het vrijwilligerswerk?

Acht cruciale vragen over visie op vrijwilligersbeleid

14

•  De hedendaagse vrijwilliger •  Een vrijwilligersbeleid •  Visie op vrijwilligerswerk •  Het takenpakket van de vrijwilliger •  Vrijwilligers binden aan de organisatie

Vrijwilligers werven (en houden) – een kader

15

•  Om aan te sluiten op de motivatie van de vrijwilliger en de taken aantrekkelijk te maken … §  Moeten taken duidelijk zijn §  Moet de kans op succes groot zijn §  Moet de hoeveelheid werk redelijk zijn van

omvang §  Moet er voldoende variatie zijn in de taken §  Moet er ruimte zijn voor zelfstandigheid §  Moeten gegevens over de uitvoering

gerapporteerd en geëvalueerd kunnen worden

Takenpakketten – criteria van evaluatie

16

•  Wat wil je als organisatie bereiken? •  Welke activiteiten en welke taken zijn

daarvoor nodig? •  Omschrijving:

§  Wat houdt de taak precies in? §  Wanneer wordt ze uitgevoerd, §  Hoeveel keer? Tot wanneer? Met welke

frequentie? §  Hoe moet de taak worden uitgevoerd? Wat zijn

criteria voor een kwaliteitsvolle uitvoering?

Procedure taakomschrijvingen

17

•  De hedendaagse vrijwilliger •  Een vrijwilligersbeleid •  Visie op vrijwilligerswerk •  Het takenpakket van de vrijwilliger •  Vrijwilligers binden aan de organisatie

Vrijwilligers werven (en houden) – een kader

18

Duurzame motivatie: het 5 bouwstenen model

•  3 psychologische basisbehoeften §  Competentie §  Autonomie §  Verbondenheid

•  Intrinsiek: aspiraties en waarden •  De spil: waarderend samenwerken

Hoe en wanneer functioneren mensen enthousiast?

19

Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)

5 bouwstenen model

De eerste vier bouwstenen van duurzame motivatie

20

•  Behoefte aan competentie §  Invloed kunnen hebben op je omgeving §  Gevoel hebben over de nodige capaciteiten te

beschikken en ze kunnen inzetten

TIPS §  Heb vertrouwen in wat de vrijwilligers kunnen en uit positieve

verwachtingen §  Geef positieve feedback §  Zorg voor voldoende uitdaging (niet te veel, maar ook niet te

weinig!) §  Maak dat het kader en de context van het engagement

duidelijk is §  Zorg dat er ruimte is om fouten te mogen maken §  Creëer een lerende omgeving

Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)

21

•  Behoefte aan autonomie §  Zelf keuzes kunnen maken §  Zekere mate van zelfstandigheid TIPS §  Stel resultaten voorop maar laat de vrijwilligers hun rol op hun

eigen manier invullen §  Geef mensen verantwoordelijkheid en spreek hen daarop aan §  Moedig mensen aan om initiatief te nemen en andere

aanpakken uit te proberen §  Zorg ervoor dat het waarom van suggesties, verzoeken,

beslissingen goed wordt toegelicht en open besproken

Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)

22

•  Behoefte aan verbondenheid §  Positieve relaties hebben met anderen §  Geaccepteerd en gewaardeerd voelen door

anderen en omgekeerd TIPS §  Stimuleer het ontwikkelen van netwerken §  Zorg voor een gedeelde visie en opvattingen over doelen en

taken van een vrijwilliger §  Zorg ervoor dat ieder zijn mening kan uiten en dat ernaar

wordt geluisterd §  Zorg dat ieders eigenheid gerespecteerd wordt §  Zorg voor een sfeer van samen werken en samen leren

Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)

23

•  4de pijler: waarden en aspiraties §  Inzicht in waarden en aspiraties waarmee men

zich identificeert §  Zicht hebben op hoe je die kan waarmaken op

of via het werk = een autonome motivatie, d.w.z. komt van binnenuit, raakt aan wat we zelf belangrijk vinden = een duurzame motivatie

Zelfdeterminatietheorie (Deci & Ryan)

24

TIPS •  vraag de vrijwilligers naar wat hen bezighoudt,

naar wat hen boeit in hun werk, •  vraag hen waarvoor ze hun werk doen, waarmee

zij het verschil willen maken, wat hun engagement voor hen betekent

•  geef zelf ook aan wat voor jou belangrijke waarden zijn,

•  ga op zoek naar gemeenschappelijke waarden en aspiraties en benoem deze ook.

Waarden en aspiraties

25

De 5de bouwsteen: waarderend samenwerken

5 bouwstenen model

26

•  Het helder krijgen van een positief toekomstbeeld of een gewenst alternatief

•  Het onderzoeken van positieve ervaringen uit heden en verleden

•  Een stapsgewijze aanpak

… vanuit waarderende communicatie!

Waarderend samenwerken

27

•  Hoe kan ik concreet invulling geven aan de behoefte aan competentie?

•  Hoe kan ik concreet invulling geven aan de behoefte aan autonomie?

•  Hoe kan ik concreet invulling geven aan de behoefte aan verbondenheid?

•  Hoe kan ik concreet inspelen op de waarden en aspiraties van de vrijwilligers?

•  Wat kan ik concreet doen om de vrijwilligers waarderend te benaderen?

De praktijk

28

Een zaak van voortdurende afstemming …

•  organisatie vrijwilliger §  Wat hebben wij vrijwilligers te bieden?

- Afstemmen van visie, beleid, taken, …

•  vrijwilliger organisatie

§  Waar is een vrijwilliger naar op zoek? - Rekening houden met motivatiefactoren

Werven (en houden)