Vakdidactische kennis van leraren en hun vakdidactisch handelen in de leesles

Henk van den Hurk (HU)Thoni Houtveen (HU)Wim van de Grift (RUG)

1

Inhoud

n Onderzoeksvraag n Hypothesen Methoden Resultatenn Conclusies en aanbeveling

2

Onderzoeksvraag

n Is er een verband tussen de vakdidactische kennis van leraren over lezen en de door hun geboden leesinstructie?

Vakdidactische Kennis van

Lezen

Kwaliteit van de

leesinstructie

3

Hypothese

4

Vakdidactische kennis

Instructie gedrag

Leesprestaties van leerlingen

Gedegen kennis van vakdidactiek leidt tot beter vakdidactisch handelen, en beter vakdidactisch handelen leidt tot betere leesprestaties

Evidentien Beperkte hoeveelheid onderzoek

(Lyon & Weiser, 2009)

n Conflicterende uitkomsten:n Uitbreiding van vakdidactische kennis leidt tot

verbetering van leesresultaten (e.g. Spear-Swirling & Bucker, 2004; Bos, Mather, Narr & Babur 1999; Lane et.al. 2009;

n Vakdidactische kennis vormt geen significante verklaring van verbetering van leesresultaten (e.g. Carlisle, Correnti & Phelps, 2009; Carlisle, Kelcey, Rowan & Phelps, 2011)

5

MethodeRespondenten:n 109 leraren (groep 4 t/m 8)n 17 scholen (PO)

n Vakdidactische kennis van lezenGemeten met behulp van een kennistoets(Van den Hurk, Houtveen & van de Grift, 2012)

n Kwaliteit van de leesdidactiekGeobserveerd met observatie instrumenten(Houtveen, Brokamp & Smits, 2012)

6

Vakdidactische Kennis

7

n Pedagogical Content Knowledge (Shulman, 1986, 1987; Phelps & Schilling, 2004)

n Toets vakdidactische kennis van lezen38 dichotome items, gepresenteerd in de vorm van stellingen (Van den Hurk, Houtveen & Van de Grift, 2012)

Voorbeelditems vakdidactische kennis

Bent u het eens met de volgende stelling? Nee Ja• Het herhaald lezen van eenvoudige teksten (op

beheersingsniveau) leidt tot verhoging van het leestempo

• Lezen in een niveaugroepje (Round Robin Practice) stimuleert vloeiend leesgedrag

• Oefenen met eenvoudige flitswoorden stimuleert vloeiend leesgedrag

8

Voorbeelditems leesdidactiek

De leerkracht:n modelleert geëngageerd leesgedragn biedt ondersteuning aan de leerlingenn bevordert zelfvertrouwen en gevoelens van

competentie bij de leerlingen(cf. Elsäcker & Verhoeven, 2001; Houtveen, Brokamp & Smits, 2012; Morgan, Mraz, Padak & Rasinski, 2009)

9

Leesdidactiek

n = 109 Items M (sd) αModelleren van geëngageerd leesgedrag 6 .75 (.26) .78

Bieden van ondersteuning aan leerlingen 3 .63 (.34) .80

Bevorderen van zelfvertrouwen en competentiegevoelens 9 .83 (.16) .70

10

Items en antwoordmodaliteiten

Modelleren van geëngageerd leesgedrag

• De leerkracht introduceert een boek• Het voorgelezen fragment vormt een afgerond, begrijpelijk

geheel• De leerkracht denkt hardop na over een leesbelevings-

onderwerp (gebruikt ‘think-alouds’)

AntwoordmodaliteitenNooit Meer niet dan wel Meer wel dan niet Altijd

11

Lineair structureel model

12

Kennistoets Gebodenleesdidactiek

Modelleren

Ondersteuning

Zelfvertrouwen & Competentiegevoelens

Vakdidactische kennis

Resultaten

13

Kennistoets Gebodenleesdidactiek

Modelleren

Ondersteuning

Zelfvertrouwen & Competentiegevoelens

Vakdidactische kennis

Χ2 = .77; df = 2; p = .680; RMSEA =.000; GFI = 1.00; AGFI = .98

1.00 .26

.92

.42

.53

Conclusie en aanbevelingn Een gamma van .26 betekent dat de variantie in vakdidactisch

handelen voor 8% wordt verklaard door de vakdidactische kennis.

n Er lijkt een duidelijke kloof tussen vakdidactische kennis en vakdidactisch handelen

n Vakdidactisch handelen van leraren wordt voor een deel bepaald door andere factoren dan vakdidactische kennis Meer onderzoek is nodig

n Misschien moet het theorie aanbod bij vakdidactiek gevolgd worden door observaties gecombineerd met feedback en coaching

(e.g. Joyce & Showers, 2002; Kuijpers, Houtveen & Wubbels, 2010; Van den Hurk, Houtveen, Van de Grift & Cras, 2013)

14