GGZ behandeling op school en thuis

Congres ‘van wijk tot wetenschap’

24 november 2016

2

Even voorstellen….

Anne Marie Barnhoorn, orthopedagoog

Diagnostiek en behandeling bij GGZ Rivierduinen Kristal (specialistische GGZ)

Werkzaam vanuit de GGZ in Jeugd en Gezinsteam: basisdiagnostiek en behandeling (basis GGZ)

3

Rivierduinen Kristal (S-GGZ)

specialistisch centrum binnen GGZ Rivierduinen

diagnostiek en behandeling van kinderen/jongeren/volwassenen met verstandelijke beperking (IQ<85) en (vermoeden van) psychiatrische problematiek

Ambulante behandeling bij gezinnen thuis en bij kinderen op school

4

Krachten van de specialistische GGZ Kijkend vanuit verschillende referentiekaders, en deze

integreren; psychiatrie, pedagogiek, ontwikkelingspsychologie, systeemtheorie, geneeskunde, neuropsychologie, etc

Systeemgericht : alle betrokken partijen (kind, ouders, school, etc)

Outreachend, indien nodig Op maat voor de doelgroep

Werkend in de ‘keten’: jeugdzorg, VG zorg, onderwijs, gezondheidszorg, enz

Overzicht/richtinggevend: helikopterview -> wat betekent dit voor de praktijk?

Samenwerkend als (deel)behandelaar Verbindend Consultatief

5

Jeugd - en Gezinsteams in regio Holland Rijnland

25 teams in regio Leiden, Duin-en Bollenstreek, Alphen ad Rijn, Gouda/Midden Holland.

Medewerkers vanuit: maatschappelijk werk, Cardea jeugdzorg/gezinsbegeleiding, VG, GGZ, MEE.

Generalist en specialist

Integrale hulp aan kind en gezin

Toeleiden naar specialistische hulp

6

GGZ in het wijkteam: wat is onze rol?

Basis GGZ behandelingen / psychoeducatie

Basisdiagnostiek

Signaleren, screenen en toeleiden naar specialistische GGZ (niet te snel en niet te laat….)

Flexibele samenwerking met S-GGZ: ‘opschalen en afschalen’, deel van diagnostiek/behandeling opnemen

Consulteren van collega’s op gebied van psychiatrie

Deskundigheidsontwikkeling psychiatrie in het team

7

Krachten van GGZ als onderdeel van het wijkteam Toegankelijk en laagdrempelig (direct erop af …)

Doen wat nodig is: niet meer en niet minder, zonder protocollen of vastgelegd aanbod

Flexibel in locatie, tijd, frequentie, aanpak ; “behandelen aan de keukentafel…”

Bekend met de leefwereld van de cliënt, en ze kennen jou..

Integraal werken met collega’s uit het team (afkomstig uit: jeugdzorg, maatschappelijk werk, VG)

Dichtbij scholen, huisartsen, JGZ, leerplicht, welzijnswerk, sportclubs, enz.

8

Voorbeeld: Module ‘behandeling op school’ (S-GGZ)

Indicaties voor behandeling op school

Als de problemen van een kind zich vooral afspelen op school

Bij beperkte mogelijkheden van ouders/kind om voor behandeling naar het centrum te komen

Kinderen die vanwege hun beperking (lagere intelligentie, stoornis) moeite hebben met de transfer van het geleerde naar de praktijk

9

Meerwaarde van behandeling op school De behandeling vindt plaats in de omgeving waar het

geleerde ook door het kind moet worden toegepast

Nauwe samenwerking met school door combinatie van competentievergroting leerkracht én kind

Vergroot bij school motivatie voor en inzicht in hun begeleiding van kind en helpt school op gang: voordoen-samendoen-zelf doen

Als behandelaar heb je goed zicht op knelpunten binnen de schoolsetting, zowel ten aanzien van de behandeling als ten aanzien van de aanpak in de klas/groep

Makkelijker samenwerking en afstemming in de triade ouders, school, kind

10

Welke behandelingen? Emotie-regulatie

Versterking executieve functies

Egoversterkende therapie (Ik-boek, emoties)

Individuele sova-training (of in tweetal)

Faalangst / sociale angst / schoolverzuim/uitval

Psycho-educatie school/kind over stoornis/beperking (ADHD, autisme, angst, LVB, enz)

Oplossingsgerichte therapie

11

Welke vorm heeft de behandeling? Individuele behandeling van de leerlingén (directe) nabespreking met leerkracht/mentor en

leerling: terugkoppeling van de behandeling bespreken van afgelopen week/weken Afspraken voor komende week/weken

Wekelijks of wisselende frequentie

mail/telefonisch contact met ouders over voortgang, of ouders sluiten aan bij nabespreking op school

Tussentijdse evaluatiegesprekken met leerling, school en ouders

12

Doelen bepalen en evalueren

Samen met leerling, leerkracht en ouders

Oplossingsgericht , bijv cirkeltechniek

13

cirkeltechniek

14

voorbeeld: behandeling bij schoolverzuim / uitval

Direct ingrijpen: zo snel mogelijk hulp inzetten (oplossingsgericht) en na behandeling stand-by blijven voor eventuele terugval

Samen optrekken met kind, ouders, school, leerplicht, huisarts/JGZ (bij psycho-somatische klachten); afstemmingsoverleg

15

Welke aspecten spelen een rol in het verzuim?

- Angst om naar school te gaan (faalangst (bijv vanuit beperking/stoornis, sociale angst)

- Angst om van huis weg te gaan (separatieangst, zorgen om ouders)

- Gezinspatronen - Conflict ouders-school- Motivatie - Etc.

16

Aanpak inzetten op basis van achtergrond van problematiek

Waarin aandacht voor kind (individuele behandeling) ouders (psychoeducatie/systeembegeleiding) school (psychoeducatie)

Evaluatiegesprekken met kind, ouders, school; aanpak en afspraken op elkaar af stemmen

17

discussievragen:

Wat zijn ervaringen in werken met de GGZ, vanuit jeugdzorgaanbieders, JGZ of huisartsen/POH?

- wat loopt goed?- Wat kan beter?- Hoe zoeken jullie de samenwerking met GGZ?

Wat zijn ervaringen met wijkteams waarin GGZ wel of niet aanwezig is? Is er verschil merkbaar?

Hoe zou de GGZ proactiever, beter bereikbaar en interactiever kunnen werken?

18

Bruikbare materialen / (werk) boeken

Angstproblematiek Emotieregulatie Executieve functies

19

angstproblematiekBehandeling gericht op inzicht in problematiek, coping en

hulpmiddelen/afspraken met school/ouders

20

Stappenplan maken richting doel (bijv: weer naar school gaan)

Met kind: leren begrijpen en beheersen van de angst

Afspraken op school ; aanpassingen, veilige plek, vertrouwenspersoon, maatje, duidelijkheid over verwachtingen

Afspraken met ouders

Gesprekken en afspraken in triade leerling – ouders - school

21

Emoties leren herkennen (bijv lekker in je vel spel)

Emoties bij kind benoemen: je voelt, je denkt.. Waar voel je het in je lijf? - Lichaamstekening- Bodyscan, ontspanningsoefening

Emotieregulatie

22

23

Boosheidsthermometer

Triggers inventariseren

Afspraken om rustig te worden: wat helpt?

24

Nabespreken van situaties (samen met leerkracht):

- Wanneer lukte het vanuit fase boosheid of irritatie rustiger te worden? Hoe lukte dat?

- Wat heb jij hiervoor nodig van de leerkracht?

- Hoe kun jij/de leerkracht triggers vermijden? weghalen?

25

Situatie inzichtelijk maken ahv striptekening

wat zijn de gevoelens/gedachten achter de boosheid?

-> GGGG-model

26

Executieve functies

In kaart brengen sterkere en zwakkere executieve functies

Door leerling, leerkracht en ouder

Uitkiezen van één executieve functie om mee aan de slag te gaan

Plan van aanpak maken; van : ondersteuning door de leerkracht/ouder naar: zelfstandigheid van leerling

27

Vragenlijsten EF (EF bij kinderen en jeugdigen ; Dawson, Guare)

28

Voorbeeld

29

Voor scholen en ouders

30

Voor kinderen

31

<- signaleringsplan

Thermometer dagboek