Twente werkt!Actieplan voor een regio met toekomst

Twente Board - 12 december 2014

Economic Development

Actieplan Twente Werkt! 2

De Twente Board, bestaande uit vertegenwoordigers van bedrijfsleven,

onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheden in Twente, heeft op 12

december 2014 het actieplan Twente Werkt! vastgesteld. Het is een concreet

vervolg op de aanbevelingen die de Commissie Draijer en de Commissie van

Wijzen (o.l.v. Bernhard Wientjes) eerder in 2014 hebben gedaan.

Aanbevelingen commissie Draijer

Aanbevelingen Commissie van Wijzen

Het actieplan Twente Werkt! bevat een analyse van Twente, waaruit onder

meer blijkt dat de regio kampt met een relatief hoge werkloosheid. De

Twente Board heeft daarom vijf actielijnen benoemd met concrete

initiatieven die de economie en de arbeidsmarkt van Twente versterken. In

2015 ziet de Twente Board toe op de uitvoering van deze actielijnen. Na zes

maanden wordt het actieplan geactualiseerd.

Analyse

InhoudTwente Werkt! 2Inleiding 3Actielijnen 5Aanbevelingen commissie Draijer 8Aanbevelingen Commissie van Wijzen 9Analyse 10De aanpak in 5 actielijnen 14 Actielijn 1 - Sterke HTSM-sector 15 Actielijn 2 - Groei van MKB 17 Actielijn 3 - Nieuwe bedrijvigheid 20 Actielijn 4 - Duurzame arbeidsmarkt 22 Actielijn 5 - Werk door investeringen 25Samenwerking 27

Twente Werkt!Actieplan voor een regio met toekomst

Actieplan Twente Werkt! 3

InleidingTwente is een innovatieve regio met een krachtig technologisch profiel en

internationale ambitie. Op 10 juni 2014 verscheen het visitatierapport

‘Versterken economische kracht van Twente’ van de commissie Draijer. De

commissie stelt dat de huidige focus van Twente op de sector High Tech

Systemen en Materialen weliswaar kansrijk is, maar versterkt moet worden

om effectief te zijn. Op korte termijn zijn aanvullende oplossingen nodig voor

de langdurige werkloosheid van relatief laagopgeleide werkzoekenden.

Hoewel elke baan in de hightechsector tenminste één extra baan voor lager

opgeleiden genereert, gebeurt dat niet per direct en bovendien vraagt die

baan vaak aanvullende vaardigheden. Het rapport van de commissie Draijer

was een ‘wake-up call’ voor de regio en een aanmoediging om aan de slag te

gaan met de kansen van Twente. Twente voelt zich gesteund door de Tweede

Kamer, die de regering oproept initiatieven voor het stimuleren van de

werkgelegenheid in regio’s maximaal te ondersteunen. Ook heeft de

Commissie van Wijzen onder leiding van Bernhard Wientjes onlangs

belangrijke aanbevelingen gedaan voor een Technology Base Twente.

De Twente Board, bestaande uit vertegenwoordigers van het bedrijfsleven,

onderwijs- en onderzoeksinstellingen en de overheden in Twente, heeft de

aanbevelingen van de commissie Draijer gebruikt als basis voor dit actieplan.

De ambitie blijft onverkort om Twente te ontwikkelen tot een ondernemende

en Europees toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige

systemen, producten, materialen en diensten worden vervaardigd.

Het actieplan Twente Werkt! vormt een extra plus op lopende initiatieven,

zoals de Innovatiesprong Twente, het Techniekpact en het Twents

Arbeidsmarktperspectief (TWAM). Doel is nu te versnellen en concreet te

handelen. Het actieplan bevat daarom concrete acties die direct worden

ingezet, of in de pijplijn zitten.

Twentse ondernemers en bestuurders onderschrijven en ondersteunen dit

actieplan actief. Het belang van Twente is daarbij leidend. Juist nu zijn visie

en actieve inzet op concrete nieuwe initiatieven en projecten nodig. Het is

werk in uitvoering. Dit actieplan is dan ook een dynamisch document, dat

minstens ieder half jaar een update nodig heeft. Zo geeft het een extra

impuls aan een gezonde economische toekomst van deze prachtige regio met

potentie en ambitie.

Kortom, Twente Werkt aan een regio met toekomst!

Home

Actieplan Twente Werkt! 4

Twente, ondernemende hightechregioTwente is een ondernemende hightechregio, een innovatief netwerk met een

krachtig technologisch profiel en een internationale ambitie. De

economische agenda richt zich op de voor Twente kansrijke sector High Tech

Systemen en Materialen (HTSM). Deze sector sluit goed aan bij het DNA van

Twente met zijn langjarige traditie in de maakindustrie en biedt perspectief

voor toekomstbestendige werkgelegenheid. HTSM is als landelijke topsector

één van de pijlers van de Nederlandse economie, met een groeiende

toegevoegde waarde, hoge exportquote, hoge R&D-inzet en brede

toepassingsmogelijkheden. Bedrijven, overheden, onderwijs- en

onderzoeksinstellingen behalen daarin een voorsprong door verbinding met

elkaar te zoeken. Verbinding als voedingsbodem voor ondernemerschap en

innovaties op wereldniveau. Dat spreekt professionals, ondernemers,

investeerders en studenten aan.

Home

Actieplan Twente Werkt! 5

Home

Actielijn 1 - Sterke HTSM-sectorTwente werkt aan hightech.

Actielijn 1

Acties 2015:- de oprichting van een regionaal topteam HTSM/Smart Industry, dat zorgt voor meer

focus, massa en coalities in concrete businesscases;

- extra acquisitie voor het aantrekken van HTSM-bedrijven en onderzoeksinstituten;

- ontwikkeling van het programma Smart Industry: met o.a. Field Labs en

demonstratiefaciliteiten voor intelligente producten en productieprocessen (robotisering

en nieuwe ICT-toepassingen);

- stimuleren van hightechinnovatie door middel van onderzoeksbeurzen (voor gezamenlijk

onderzoek bedrijven en universiteit.

In de pijplijn:- uitvoeren van duurzame, innovatieve en slimme energieconcepten (Smart Energy in

Smart Cities), waarbij energiebedrijven, industrie en woningcorporaties samen optrekken;

- oprichting van het European Safety & Security Centre voor vraagstukken op het gebied

van veiligheid.

Actielijn 2 - Groei van MKBTwente werkt aan versterking ondernemerschap.

Actielijn 2

Acties 2015:- Het bezoeken en bij de economische agenda betrekken van 100 bedrijven;

- exportbevordering, met de focus op Duitsland, door o.a. gerichte handelsmissies;

- innovatief inkopen (launching customership) bij gebiedsontwikkeling Kennispark ,

Luchthaven Twente en Hart van Zuid ;

- ontwikkelen platform Zorginstellingen als launching customer voor technische bedrijven;

- verkenning mogelijkheden van en voor een kredietunie;

- ontwikkelen cursusprogramma voor versterken van ondernemersvaardigheden, voor

ondernemers en studenten.

In de pijplijn:- één loket voor financierings- en subsidievragen vanuit het MKB;

- facility sharing (apparatuur, ruimte) bij onderwijs- en onderzoeksinstellingen en

hightechbedrijven en beschikbaar stellen (leegstaande) kantoor-, onderzoeks- en

productieruimte voor MKB/starters;

- ondersteuningsaanpak voor starters optimaliseren;

- bij elkaar brengen inkopers voor uitwisseling van ervaring in rol als launching customer;

- budget voor ontwikkelen van businesscases voor nieuwe initiatieven;

- ontwikkelen financiële regeling om bedrijven op basis van maatwerk te kunnen

ondersteunen in hun groeiplannen;

- opzetten netwerk businessdevelopers in Twente;

- samen met innovatieve MKB-bedrijven in de regio Twentse Innovatiehubs ontwikkelen.

Actieplan Twente Werkt! 6

Home

Actielijn 3 - Nieuwe bedrijvigheidTwente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven.

Actielijn 3

Acties 2015:

- actieve gecoördineerde acquisitie van bedrijven, vooral in kansrijke sectoren (HTSM,

logistiek, toerisme)

- continuering van het Expat Center Twente en uitbouw van internationaal onderwijs;

- opzetten Arbeidsplaatsen Premie Regeling Twente

- in kaart brengen bedrijfskosten Duitsland en Nederland.

In de pijplijn:

- studie naar terughalen verdwenen industrie (reshoring) in Twente.

Actielijn 4 - Duurzame arbeidsmarkt

Acties 2015:

- 250 Twentse werkzoekenden worden aan een baan in Duitsland geholpen;

- Werkplein Twente zorgt ervoor dat werkzoekenden en werkgevers elkaar makkelijker

kunnen vinden zonder tussenkomst van gemeenten of UWV;

- drie sectorplannen voor o.m. techniek en zorg;

In de pijplijn:

- 515 garantiebanen voor mensen met een arbeidsbeperking.

- arbeidsmarktoffensief in Duitsland;

- scholingsvoucher voor werkenden die willen doorgroeien;

- Sociale Impact Bonds: overheid betaalt private partijen voor aanpak van

maatschappelijk probleem.

- Project Twente Textiles;

- Project logistiek centrum Rijssen-Holten;

- Project solliciteren in het Duits.

Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt.

Actielijn 4

Actieplan Twente Werkt! 7

Home

Actielijn 5 - Werk door investeringenTwente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en

infrastructuur.

Actielijn 5

Acties 2015:

- versnellen aanleg en onderhoud infrastructuur

- social return on investment; regionale werkgelegenheid door slimmer aanbesteden.

In de pijplijn:

- nieuwe investeringen in regionale infrastructuur (ontvlechting A1/A35 tussen Azelo en

Buren);

- Haalbaarheidstudie high-speed railverbinding Amsterdam-Twente-Berlijn.

SamenwerkingDe huidige situatie én de kansen die Twente in zich heeft, vragen om een

gebundelde inzet vanuit het bedrijfsleven, kennis- en onderwijsinstellingen

en overheid. De Twente Board roept de drie partners op om dit actieplan als

leidraad te gebruiken voor concrete initiatieven en projecten. Met de

uitvoering van het plan kan Twente zich ontwikkelen tot een ondernemende

en Europees toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige

systemen, producten, materialen en diensten worden vervaardigd.

Een gebundelde inzet

Actieplan Twente Werkt! 8

Home

Visitatierapport commissie DraijerOp 10 juni 2014 verscheen het visitatierapport ‘Versterken economische

kracht van Twente’ van de commissie Draijer. Bestaande plannen, aanpak en

uitvoering vormen volgens de commissie een goede basis voor het

versterken van de economische kracht van de regio Twente. Het draagvlak is

hoog, maar het is niet genoeg. Ze heeft vijf verbeterpunten voorgesteld:

meer toptalent voor de regio behouden blijft en draagt op middellange termijn bij aan

bredere werkgelegenheid. Zet in op méér doorgroei van spin-offs.

4. Vergroot de effectiviteit van de regionale samenwerkingsverbanden. Het grote aantal

netwerken en samenwerkingsverbanden vormt een belangrijk onderdeel van de sociale

cohesie in de regio. Verdicht deze netwerken, zodat ze meer samenwerken en de economi-

sche ontwikkeling stimuleren. Maak een gezamenlijk plan voor bestuurlijke samenwer-

king dat aansluit op het economisch plan. Maak de samenwerking tussen provincie en

regio productiever.

5. Verbeter de profilering van de regio. De gevormde marketingpropositie sluit nog onvol-

doende aan bij wat de regio onderscheidt. De aanpak van belangenbehartiging kan

effectiever door meer structuur en een proactieve uitvoering. Trek specifieke ondernemin-

gen aan voor de regio Twente.

Het volledige rapport van de commissie Draijer vindt u hier.

1. Versterk de economische focus op High Tech Systemen en Materialen (HTSM) door het

preciseren van focusgebieden binnen HTSM waarin Twente werkelijk het verschil kan

maken. Een goed voorbeeld is het terrein van materialen, waar Twente van oudsher sterk

is. Versterk effectieve nationale en internationale verbindingen met andere regio’s voor

een sterkere basis in deze globaal concurrerende sector. Benader proactief bedrijven voor

vestiging in de regio, zodat de industriële basis in HTSM groter wordt. Betrek bestaande

vooraanstaande ondernemingen nauwer bij de sector.

2. Verbreed het economisch plan voor de regio. Twente heeft een hoge werkloosheid onder

lager opgeleiden. Lopende economisch plannen zijn te eenzijdig gericht op HTSM als

aanjager van de lokale economie. Er is een verbreding nodig. Maak een alomvattend

banenplan dat op korte termijn een positieve impuls geeft aan de werkgelegenheid, ook

voor de minder hoog opgeleide inwoners.

3. Vergroot de inzet op ondernemerschap en innovatie. Twente heeft een bovengemiddeld

niveau van ondernemerschap rondom de Universiteit Twente. Zet deze kracht in de regio

breder in. Een brede aanpak gericht op innovatief ondernemerschap zorht ervoor dat

Actieplan Twente Werkt! 9

Home

Commissie van WijzenDe onafhankelijke Commissie van Wijzen, onder voorzitterschap van Bernard

Wientjes, onderzocht in 2014 de kansen voor een duurzaam economisch

sterker Twente. Daarbij werd ook gekeken naar welke rol de Luchthaven

Twente kan spelen. De commissie constateert dat de economische motor van

Twente hapert. De negatieve impact van de huidige economische

problematiek laat zich niet alleen voelen bij de lokale overheden, maar

wordt ook bij het bedrijfsleven zichtbaar

(o.a. verslechterende concurrentiepositie en minder aantrekkelijke

vestigingsfactoren). De Twentse economische structuur is dringend toe aan

een krachtige en perspectiefrijke structurele vernieuwing.

toekomst van Twente zonder gezamenlijk gedragen toekomstbeeld. Mooie plannen en agen-

da’s blijven steken in onvermogen ze uit te voeren. Iedereen in Twente wil vooruit en zijn

schouders eronder zetten. De commissie roept Twente op elkaar te vinden, in het belang van

de zaak. Ze constateert een dringende behoefte aan een publiek-private topteam, dat door

kennis en statuur gezag heeft en voorop gaat.

Het volledige rapport van de Commissie van Wijzen vindt u hier.

Centraal advies van de commissie is om van de Luchthaven Twente een internationale

ontwikkel-, demonstratie- en productiezone voor ‘Advanced Materials and Manufacturing’ te

maken. In het fraaie coulisselandschap worden groen en rust gecombineerd met de brui-

sende energie van duurzame hightech bedrijvigheid. Kortweg: Technology Base Twente.

De commissie stelt dat de voordelen van de grensligging beter benut kunnen worden. Fiscale

en praktische barrières voor Twentse grenswerkers zijn nog te groot om volop te profiteren

van de werkgelegenheid over de grens. Bevordering van de export van het MKB naar Duits-

land, het opzetten van handelsmissies en een arbeidsmarktoffensief om Twentse werkzoe-

kenden te koppelen aan Duitse vacatures, moeten absolute prioriteit hebben. De Commissie

van Wijzen ziet een enorme hoeveelheid rapporten en onderzoeken over de economische

Actieplan Twente Werkt! 10

Home

Twente is een stedelijke regio met meer dan 600.000 inwoners en een sterke

eigen identiteit. Het is een regio waar het goed wonen en leven is, met

voldoende aanbod van natuur, cultuur, sport en amusement. Een groot deel

van de werkgelegenheid is te vinden in de industrie, met een rijke historie in

textiel en metaal. Deze industrie heeft in de afgelopen decennia een enorme

transitie doorgemaakt met nieuwe producten, nieuwe materialen, andere

productiemethoden en andere afzetgebieden. Met ondersteuning van de

Universiteit Twente is Twente uitgegroeid tot een innovatief ecosysteem met

onderwijs- en onderzoeksinstellingen en veel startende hightechbedrijven. Zij

leveren nieuwe hoogwaardige producten, materialen, systemen en diensten in

een regio met een ondernemende instelling en een hoge arbeidsmoraal.

Analyse

Daar staat tegenover dat in Twente relatief veel mensen niet actief deelnemen aan het

arbeidsproces en niet (kunnen) bijdragen aan economische groei. Mensen die hun talenten

onvoldoende kennen en onvoldoende benutten. Inwoners met een laag opleidingsniveau

zonder enige werkervaring dan wel met werkervaring die onvoldoende aansluit. De persoon-

lijke en maatschappelijke impact hiervan is groot en neemt toe, met structureel negatieve

effecten op welzijn en welvaart en forse financiële knelpunten bij de lokale overheden.

Jaarlijks wordt in Twente naar schatting ruim € 1 miljard uitgegeven aan uitkeringen voor

niet-werkenden. In de regio gingen de afgelopen drie jaren 9.000 banen verloren. De werk-

loosheid steeg sterker dan in de rest van Nederland en vooral in de Twentse steden is het

werkloosheidspercentage hoog.

In 2013

907 meer startende ondernemingen dan in 2012

Aandeel vrouwelijk Twents talent stijgt

64 procent van de beroepsbevolking

Home

Actieplan Twente Werkt! 11

Home

De feiten

Het Bruto Regionaal Product – de totale waarde

van goederen en diensten die in Twente worden geprodu-

ceerd – ligt op € 19 miljard in 2011. Dat is 3,2% van het

Bruto Nationaal Product. De gemeenten Almelo,

Enschede, Hengelo, Oldenzaal en in mindere mate Rijs-

sen-Holten vormen het economisch zwaartepunt.

Het percentage innovatieve bedrijven in Twente,

gemeten over de periode 2004-2010, is groter dan in

Nederland (44% tegen 38%). Twente heeft ruim 2.500

HTSM-bedrijven met in totaal bijna 30.000 arbeidsplaat-

sen. Het aandeel van HTSM in de totale werkgelegenheid

in Twente is sinds het begin van de crisis in 2009 gestegen

van 9,7 naar 10,1%. Landelijk nam in de HTSM-sector het

aantal werkzame personen in die periode juist af met 0,2%.

Kennispark Twente is de grootste innovatiecam-

pus van Nederland, met zo’n 400 bedrijven. Qua werkge-

legenheid staat het op de tweede plek, met circa 6.300

arbeidsplaatsen. In 2013 is Kennispark Twente uitgeroe-

pen tot Beste Bedrijventerrein van Nederland. In de afge-

lopen jaren zijn 2.000 spin-offs ontstaan vanuit de Uni-

versiteit Twente en Saxion, samen goed voor ongeveer

20.000 arbeidsplaatsen. Jaarlijks is zo’n 10% van de

snelst groeiende technologiebedrijven in Nederland

afkomstig uit Twente. Het aantal spin-offs vanuit Kennis-

park Twente ligt met 145 hoger dan bij de andere cam-

pussen in Nederland. Kennispark Twente wordt als een

van de regionale hotspots van Nederland gezien door de

Adviesraad voor Wetenschap, Technologie en Innovatie.

Saxion heeft voor ontwikkeling van het techniekonderwijs

en voldoende opgeleid personeel in de techniek de Cen-

tres of Expertise Tech Your Future en Tech for Future. Het

ROC van Twente heeft het Centrum voor Innovatief

Vakmanschap TechWise Twente .

De meeste arbeidsplaatsen in Twente bevinden

zich in de sectoren handel (20%), zorg (16%) en de indus-

trie (15%). Het aandeel van de HTSM-topsector in de

werkgelegenheid is hoger dan gemiddeld in Nederland

(10,1% tegen 6,7%). In mindere mate geldt dit ook voor de

topsectoren Chemie en Food & Nutrition. Het aantal

startende bedrijven in de regio ligt boven het landelijk

gemiddelde. Anderzijds ligt ook het aantal faillissemen-

ten in Twente hoger.

Twente kent diverse Open Innovatie Centra,

gericht op het toegankelijk maken van kennis en kunde

voor het regionale bedrijfsleven. Voorbeelden zijn:

Open Innovatie Centrum Advanced Materials (OICAM)

, Texperium , TPRC , Centre for Medical Imaging ,

VKON , High Tech Factory en LEO robotics .

Actieplan Twente Werkt! 12

Home

De Twentse onderwijs-/onderzoekinstellingen zijn

goed ingebed in Twente: ROC van Twente (circa 1.800 fte

en 20.000 studenten), Saxion (circa 2.175 fte en meer dan

26.000 studenten in Deventer en Enschede) en Universiteit

Twente ( circa 3.100 wetenschappers en professionals en

bijna 9.500 studenten) met bijbehorende Centres of Exper-

tise en onderzoeksinstituten. De focus ligt bij alle instel-

lingen op technologie.

Het aantal werkzoekenden is opgelopen tot circa

35.000 geregistreerde werkzoekenden. Het werkloosheid-

spercentage in Twente (12,3%, augustus 2014) ligt niet

alleen boven het Nederlands gemiddelde (10,1%), maar is

ook 14% hoger dan een jaar eerder. De hoogste werkloos-

heidspercentages zijn te vinden in het stedelijk gebied:

Enschede (18,3%), Almelo (17,3%) en Hengelo (11,4%).

Verder kennen ook de gemeenten Oldenzaal en Losser

werkloosheidspercentages boven de 10%. De gemeente

Enschede heeft dit jaar met 55% het laagste niveau van

arbeidsparticipatie van Nederland.

Uit een analyse van de Atlas voor gemeenten

komt naar voren dat in Enschede voldoende banen zijn

voor laagopgeleide mensen. Door het verlies aan arbeids-

plaatsen op mbo2-niveau en hoger ontstaat echter ver-

dringing. Er moet dus vooral werkgelegenheid worden

gegenereerd op mbo2-niveau en hoger, waardoor de

verdringingseffecten afnemen.

Ondernemers verwachten in de nabije toekomst

knelpunten voor de vervangingsvraag van middelbaar

en hoogopgeleid technisch personeel. In bepaalde secto-

ren en beroepsgroepen is nu al sprake van een tekort. Het

aantal moeilijk te vervullen vacatures bedraagt inmid-

dels 500 tot 700 per jaar. De vraag naar hogeropgeleiden

(vanaf het niveau mbo3+) groeit relatief snel.

Bijna de helft (41,8%) van de niet-werkende werk-

zoekenden heeft uitsluitend een lagere opleiding (basis-

onderwijs); daarmee wijkt Twente niet noemenswaardig

af van de rest van Nederland. Een vergelijkbaar percen-

tage (41,0%) heeft een mbo-opleiding; dat is meer dan in

de rest van het land. Het percentage niet-werkende werk-

zoekenden met hogere opleidingen ligt onder het Neder-

lands gemiddelde.

Het aantal werkloze jongeren tussen 15 en 27 jaar

bedraagt 3.544 personen (augustus 2014), een afname

met 7,4% ten opzichte van een jaar eerder. Van deze jon-

geren doen 1.219 een beroep op een WW-uitkering, dat is

22% minder dan in 2013. Nog eens 1.575 jongeren zitten in

de bijstand, een toename van 6,6% ten opzichte van

augustus 2013.

Actieplan Twente Werkt! 13

Home

Overheid, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en

bedrijfsleven investeren in de economische ontwikkeling

van Twente. Investeringen van Regio Twente en provincie

Overijssel van € 65 mln. in het Innovatieplatform Twente

tussen 2007 en 2013 hebben € 275 mln. uitgelokt. Vanaf

2013 hebben provincie (€ 45 mln.) en Regio Twente (€ 30

mln.) opnieuw middelen gereserveerd via de Innovatie-

sprong Twente. Ook private partijen hebben middelen

ingezet. Zo heeft ondernemer Gerard Sanderink een stich-

ting opgericht die meer dan € 30 mln. in onderwijs en

faciliteiten investeert. Buitenlandse investeerders zijn

actief: het Amerikaanse (pre-)seedfonds Cottonwood

Technology Fund (CTF) bijvoorbeeld investeert vanuit zijn

vestiging in Twente (de eerste in Europa) € 10 mln.

(oplopend naar € 30 mln.) in innovatieve projecten in

Nederland en de rest van Europa.

De afgelopen jaren zijn vele analyses verschenen

over de sterke en zwakke punten van Twente. Voorbeelden

hiervan zijn de Economische Motor Twente ,

de Innovatiesprong Twente, de Logistieke Draaischijf , de

Ontwikkelagenda Netwerkstad Twente , de periodieke

Arbeidsmarktmonitor, de Twente Index , het Twents

Arbeidsmarktperspectief , Versterken economische

Kracht van Twente (het rapport van de Commissie

Draijer) en Technology Base Twente (het rapport van

de Commissie van Wijzen). De rapporten bevestigen dat er

voldoende kansen voor Twente zijn, maar dat er nog veel

werk aan de winkel is om deze te verzilveren.

Actieplan Twente Werkt! 14

Home

De aanpak in vijf actielijnenEconomische groei begint bij ondernemers, die markten verkennen, nieuwe markten

aanboren, nieuwe producten en diensten ontwikkelen en investeren in de regio, telkens om

waarde toe te voegen. Alleen daardoor ontstaan nieuwe duurzame banen, waar

werkzoekenden werk vinden. Kennis- en onderwijsinstellingen leiden mensen op en

verzorgen ook bij- en omscholing. Dat voorziet in de vraag naar goed en passend opgeleid

personeel. Daarnaast ontwikkelen zij kennis met en voor bedrijven voor nieuwe producten

en diensten. Kennis- en onderwijsinstellingen zijn ook een motor voor ondernemerschap,

waardoor steeds meer nieuwe bedrijvigheid ontstaat. De overheid zorgt voor

randvoorwaarden die groei en innovatie stimuleren. Betrokken overheden maken het

aantrekkelijk voor bedrijven om zich (blijvend) te vestigen en zorgen ervoor dat bedrijven

geen knelpunten ervaren bij groei van hun onderneming en dat drempels om mensen aan

het werk te zetten (bijv. arbeidskosten) zo laag mogelijk zijn.

Twente Werkt! bevat vijf actielijnen voor versterking van de economie en arbeidsmarkt van

Twente. Het zijn aanvullingen op bestaand beleid en lopende programma´s. In elke

actielijn staat beknopt aangegeven wat de doelen zijn en wat de benodigde inzet is.

Actielijn 1: Twente werkt aan hightech

Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap

Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven

Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt

Actielijn 5: Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en

infrastructuur

In de komende maanden ziet de Twente Board toe op de uitvoering van deze actielijnen. De

te bereiken resultaten (nieuwe business/werkgelegenheid) en benodigde financiering zullen

concreter worden benoemd, vastgesteld en uitgevoerd. Na zes maanden wordt het plan

geactualiseerd. We kijken of acties die in de pijplijn zitten, al kunnen worden opgepakt en of

lopende acties moeten worden bijgestuurd.

Van plan naar actie: Twente Werkt!

Doelstelling economische ontwikkeling Twente

Twente ontwikkelen tot een ondernemende en Europees toonaangevende technologische

topregio waar hoogwaardige industriële systemen, producten en diensten worden

vervaardigd, rekening houdend met de maatschappelijke uitdagingen die er zijn, en waar

toekomstbestendig economisch rendement wordt behaald. In 2020 moet Twente op of

boven het gemiddelde van Nederland scoren op de volgende aspecten:

1. Het aandeel van de bevolking dat werkt

2. Het Bruto Regionaal Product (BRP) per inwoner

3. Het aandeel van het BRP dat geïnvesteerd wordt in regionale R&D

4. Het aandeel 15-64 jarigen dat hoger opgeleid is.

Actieplan Twente Werkt! 15

Home

Actielijn 1: Twente werkt aan hightechVersterken van de economische troef van Twente

Aanspreekpunt Twente Board: Beernink/Van der Chijs

Opgave

Twente is sterk in industrie en onderzoek op het gebied van High Tech Systemen en

Materialen (HTSM). De recente adviezen van de Commissie Draijer en de Commissie van

Wijzen benadrukken het belang van dit speerpunt voor zowel de concurrentiepositie als de

arbeidsmarkt van de regio. De hightechindustrie vormt een belangrijke banenmachine op alle

niveaus, zowel direct als indirect via gerelateerde bedrijvigheid in toelevering, logistiek en

dienstverlening en via industriële toepassingen in andere sectoren (cross-overs).

De opgaven waar Twente in deze actielijn voor staat, zijn:

- meer focus op (internationaal) onderscheidende niches

- sterkere (inter)nationale verbindingen (o.a. met Amsterdam, Brainport Eindhoven,

Duitsland en EU)

- meer massa creëren door uitbouwen van bestaande en aantrekken van nieuwe bedrijven

en onderzoeksinstellingen, alsmede de ontwikkeling van nieuwe markttoepassingen (o.a.

in duurzame energie en veiligheid).

Bestaande initiatieven

Via de Twentse Innovatieroute en haar opvolger Innovatiesprong Twente is sinds 2007 fors

geïnvesteerd in de stimulering van publiek-private innovatieprojecten binnen de HTSM.

Gezien het bestaande en verwachte tekort aan technisch geschoold personeel is tevens een

Human Capital Agenda Twente voor de topsector HTSM ontwikkeld, die later is vertaald in

het Techniekpact Twente . Organisatorisch zorgt Kennispark Twente voor ondersteuning

van hightechstarters, stimulering van innovatie en groei, vestiging van bedrijven en Twente

Branding voor promotie van Twente als hightechregio. De resultaten van de Innovatieroute

zijn via Kennispark en twente.com in te zien.

Twente Werkt!

De adviezen van de Commissie Draijer en de Commissie van Wijzen en de recente cijfers van

de Twente Index geven aan dat een extra inzet nodig is om meer focus, massa, verbindingen

en innovatieve toepassingen te realiseren. De extra inzet van de Twente Board is gericht op

het vergroten van de organisatorische slagkracht, het benutten van nieuwe kansen in de

Smart Industry, HTSM en het positioneren van Twente als experimenteerregio voor slimme

energie en andere infrastructuur en veiligheidsvraagstukken.

Actieplan Twente Werkt! 16

Home

Acties 20151. Vergroting van de slagkracht in hightech op twee niveaus:

a. Strategisch niveau. Conform het advies van de Commissie van Wijzen start per januari

2015 een regionaal topteam HTSM/Smart Industry. Dit team gaat zorgen voor meer

focus, massa en coalities in concrete businesscases.

b. Operationeel niveau. Om start-ups, innovaties bij en vestiging van hightechbedrijven

aan te blijven jagen komt er structurele financiering van Kennispark Twente na 2015.

Het zwaartepunt in 2015 ligt bij het betrekken van het MKB bij innovatieprojecten en

de uitbouw van de acquisitie, die meer R&D-activiteiten van HTSM-bedrijven en

onderzoeksinstituten moet aantrekken .

2. Ontwikkeling van het programma Smart Industry, ter versterking van de maakindustrie:

in samenwerking met bedrijven en kennisinstellingen start vóór 1 juli 2015 een

programma gericht op bewustwording, samenwerkingsprojecten, inrichting van Field

Labs en demonstratiefaciliteiten als oostelijk deel van het nationale programma. Het

speelt in op nieuwe industriële mogelijkheden die voortkomen uit de combinatie van

slimme sensoren en materialen, hoogwaardige en supersnelle ICT-verbindingen, nieuwe

industriële productietechnieken (waaronder robotica, 3D-printing en energiezuinige

productieprocessen) en ‘customer intimacy’/maatwerk. Door uitvoeren van het

programma realiseren we significante groei binnen de Twentse maakindustrie door het

verhogen van de toegevoegde waarde van producten en het versterken van de rol van

bedrijven in de waardeketen. Bedrijven die maximaal gebruik maken van de nieuwste

informatie en technologische ontwikkelingen kunnen efficiënter, flexibeler en

kwalitatief beter produceren en zo mogelijk integrale systeemoplossingen bieden.

In de pijplijn• Twente als experimenteerregio voor Smart Energy in Smart Cities: energiebedrijven,

industrie en woningcorporaties ontwikkelen gezamenlijk innovatieve en duurzame

energieconcepten voor de gebouwde omgeving, die bij succes worden uitgerold naar

andere wijken en steden. Meerdere projecten zijn momenteel in de maak. Innovatieve

toepassing op grote schaal creëert tevens werk voor (bouw- en installatie)vakmensen die

in de uitvoering worden betrokken.

• European Safety and Security Centre: Samen werken aan de doorontwikkeling van een

European Safety & Security Center , waar hightech kennis en kunde van bedrijven, UT en

Saxion worden gebundeld, in samenwerking met Kennispark Twente en de Veiligheidsregio

Twente. Het European Safety and Security Centre biedt een hoogwaardige innovatieve test-

en experimenteeromgeving voor veiligheidsvraagstukken.

Acties 2015

In de pijplijn

Actielijn 1: Twente werkt aan hightech

3. Ontwikkeling van onderzoeksbeurzen voor Hightech bedrijven om innovatie mogelijk

te maken: de Universiteit Twente ontwikkelt onderzoeksbeurzen voor PhD- en PDEng-

posities zodat Hightech bedrijven tegen een aantrekkelijk tarief onderzoek kunnen

uitvoeren of innovatie kunnen inkopen bij een universitaire vakgroep. Samen met de

Twente Board onderzoekt de Universiteit Twente mogelijkheden voor cofinanciering

van deze onderzoeksbeurzen.

Actieplan Twente Werkt! 17

Home

Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschapStimuleren groei van het MKB

Aanspreekpunt: Spoorenberg / Boomkamp

Opgave

Het Twentse bedrijfsleven kent een sterke vertegenwoordiging van kleine en middelgrote

bedrijven. De meeste personen werken in bedrijven tot 50 medewerkers. De Commissie

Draijer erkent de kracht van ondernemerschap in de gehele regio. De Commissie doet de

aanbeveling om de inzet op innovatief ondernemerschap te vergroten, om op deze manier

toptalent te behouden voor de regio en op de middellange termijn bij te dragen aan bredere

werkgelegenheid. De opgave is de groei van het aantal ondernemers en de doorgroei van

bestaand bedrijfsleven.

Bestaande initiatieven

Op dit moment werken verschillende organisaties aan de versterking van het

ondernemerschap in Twente. Dit doen zij door het organiseren van bijvoorbeeld

handelsmissies, startersdagen, kennisontwikkeling, valorisatie, financiering, coaching en

netwerkbijeenkomsten.

Twente Werkt!

De Twente Board wil grote en kleine bedrijven met elkaar verbinden. Door te verbinden

kunnen deze bedrijven elkaar versterken door delen van (nieuwe) kennis, ervaring,

faciliteiten en netwerken. Activiteiten worden ontwikkeld om bedrijven hierin te

ondersteunen. FounderMeetsCEO (Technologie Kring Twente) is hiervan een mooi

voorbeeld, waarin startup founders uit Twente worden verbonden met CEO’s van grotere

bedrijven. Voor beide kanten blijkt dit zeer interessant en inspirerend. Tevens gaat de

Twente Board in 2015 met bedrijven in gesprek over hun groeiagenda. Eventuele

belemmeringen voor de uitvoering van de strategische agenda worden aangepakt, via de

leden en netwerken van de Board. Internationale handel biedt een groeikans voor

bedrijven. Voor Twentse bedrijven vormt Duitsland de grootste afzetmarkt. De Twente

Board pleegt extra inzet op het stimuleren van de export, met een focus op het Duitse

achterland. Hierbij wordt gebruik gemaakt van de bestaande netwerken van Twentse

bedrijven. Naast internationale handel dragen ook de ontwikkeling van ondernemerschap

in het algemeen en het versterken van ondernemersvaardigheden bij aan economische

groei. Het gaat hierbij om bijvoorbeeld marketing, communicatie, ondernemerschap en

commerciële vaardigheden. Aanbestedende partijen kunnen een rol spelen als launching

customer voor nieuwe en innovatieve producten.

Actieplan Twente Werkt! 18

Home

Acties 2015

1. De Board heeft ongeveer 100 bedrijven geïdentificeerd die zij actief wil betrekken bij

Twente werkt. Deze bedrijven zullen door boardleden worden bezocht Zij worden daarbij

ondersteund door bedrijfscontactfunctionarissen van de overheden. Belemmeringen voor

groei worden geïdentificeerd en aangepakt (ad hoc en structureel). Tevens gaat de board

een groep van succesvolle oud-ondernemers mobiliseren die zich voor de Twentse

bedrijven en de realisatie van de economische agenda inzetten.

2. Exportbevordering (focus op Duitsland): door het openstellen van internationale

netwerken van Twentse bedrijven voor andere bedrijven, draagt de Twente Board bij aan

het bevorderen van de export. Hierbij gaat het in eerste instantie om het organiseren van

gerichte missies richting Duitse bedrijven (vice versa) en het opbouwen van structurele

relaties. In dit kader zal de Twente Board/WTC tenminste 2 gerichte handelsmissies

organiseren. De Twente Board zal de coördinatie van in- en uitgaande handelsmissies

vanuit Twentse organisaties of bedrijven optimaliseren in samenwerking met WTC Twente.

3. Launching customership: de provincie Overijssel werkt in de Innovatiedriehoek samen met

de gemeenten Enschede, Hengelo en Regio Twente. Zij stimuleert de gemeenten Enschede

en Hengelo, Regio Twente en Universiteit Twente om de rol van launching customer voor

innovaties op zich te nemen voor de gebiedsontwikkeling Kennispark Twente (inclusief

High Tech Campus Thales), de gebiedsontwikkeling Luchthaven Twente en de

gebiedsontwikkeling Hart van Zuid in Hengelo (samen met de Innovatiedriehoek). In 2015

worden minstens twee uitvragen voor nieuwe (regionale) innovaties gedaan.

Acties 2015

Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap

4. Werkgeversvereniging Zorg en Welzijn Oost en de Industry Council HTSM hebben voor de

zomer van 2015 een platform ontwikkeld waarbinnen zorginstellingen en technische

bedrijven elkaar kunnen treffen en kennis kunnen maken met elkaars behoeften aan

nieuwe zorgproducten en nieuwe producten kunnen presenteren, waardoor

zorginstellingen kunnen optreden als launching customer.

5. Kredietunie: in mei 2015 worden de eerste resultaten verwacht van een onderzoek vanuit

de Twente Board naar de mogelijkheden van en voor een kredietunie (coöperatie van en

voor ondernemers, koppelen kredietverlenende ondernemers aan krediet vragende

ondernemers).

6. Versterken ondernemersvaardigheden: om gezonde bedrijven te versterken en kansen te

creëren voor export of werkgelegenheid is naast technische innovatie ook sociale

innovatie nodig. Vanuit het Techniekpact is uiterlijk 1 juli 2015, samen met het Kennispark

Twente en onderwijs- en onderzoeksinstellingen, een cursusprogramma voor ondernemers

en studenten (masterclasses/bootcamps) ontwikkeld. Hierin is aandacht voor onder

andere ‘new skills’ uit het programma Smart Industries, organisatieontwikkeling,

ondernemerschap, exportvaardigheden en marketing & sales-vaardigheden. Aan dit

cursusprogramma hebben eind 2015 minstens 100 ondernemers deelgenomen.

Ondernemerschap wordt onderdeel van alle opleidingen bij de onderwijsinstellingen in

Twente.

Actieplan Twente Werkt! 19

Home

In de pijplijn

• Opzetten van één loket voor financierings- en subsidievragen vanuit het MKB.

• Facility sharing bij onderwijs- en onderzoeksinstellingen en hightechbedrijven, en

beschikbaar stellen van (leegstaande) kantoor-, onderzoeks- en productieruimte voor het

MKB/starters. Gerichte coaching door hightechbedrijven is dan mogelijk. Onderzocht wordt

of de MKB Innovatievouchers ook uitgebreid kunnen worden naar shared facilities.

• Ondersteuningsaanpak voor starters optimaliseren (samen met Universiteit Twente, Saxion

en ROC van Twente).

• De Board brengt inkopers van aanbestedingsplichtige organisaties bij elkaar om

ervaringen te wisselen over innovatie aanbestedingsvormen en mogelijkheden om bij

inkoop als launching customer op te treden voor regionale bedrijven.

• de Twente Board wil budget organiseren om businesscases te kunnen ontwikkelen voor

nieuwe initiatieven die bijdragen aan werkgelegenheid.

• Het ontwikkelen van een financiële regeling waarmee ondernemers door maatwerk

rechtstreeks ondersteund kunnen worden voor groei van het bedrijf en daarmee ook van de

werkgelegenheid.

• Universiteit Twente en Saxion nemen het initiatief om samen met hightechbedrijven

(grootbedrijf en MKB) een netwerk op te zetten van business developers in Twente,

waardoor onderzoek aantoonbaar effectiever wordt vertaald naar innovatieve producten.

In de pijplijn

• Samen met een aantal innovatieve MKB-bedrijven in de regio een aantal Twentse

Innovatiehubs ontwikkelen. Een Innovatiehub bestaat uit een aantal bedrijven dat

gedurende drie jaar permanent een stageplek, afstudeerplek of project aanbiedt voor een

of meer studenten om samen te werken aan innovatie. Dat gebeurt in nauwe

samenwerking met het MKB uit dezelfde sector. Dankzij innovatiehubs kunnen bedrijven

goedkoop innoveren en kunnen studenten praktijkervaring opdoen.

Actielijn 2: Twente werkt aan versterking ondernemerschap

Actieplan Twente Werkt! 20

Home

Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijvenVersterken vestigingsklimaat en acquisitie van nieuwe bedrijven

Aanspreekpunt Twente Board: Den Oudsten | De Graaf en Kroeze

Opgave

Naast het stimuleren van start-ups en de groei van bestaande bedrijven moet Twente op

zoek naar bedrijven van buiten de eigen regio, om de economische structuur te verbreden en

extra banen te creëren voor mensen die nu geen werk vinden (werkzoekenden en

bijstandsgerechtigden) of in de toekomst op de arbeidsmarkt komen (scholieren). Deze

bedrijven moeten bij voorkeur iets toevoegen aan de bestaande bedrijvigheid, zodat de

economische structuur meer divers en schokbestendig wordt.

De acquisitie vindt momenteel in Twente tamelijk versnipperd en ad hoc plaats, waardoor

kansen worden gemist. Concurrerende regio’s bieden bedrijven vaak een pallet aan

‘incentives’, zoals een welkomstpakket en gespecialiseerde publieke dienstverlening.

Hierbij gaat het om o.a. ondersteuning bij contacten/procedures, begeleiding bij

locatieselectie, investering in ontbrekende infrastructuur, ondersteuning bij rekrutering en

opleidingen, faciliteiten voor internationale kenniswerkers en het introduceren in het

regionale netwerk van mogelijke partnerbedrijven en onderwijs- en onderzoeksinstellingen.

Bestaande initiatieven

De proactieve aanpak is voor sommige sectoren al in gang gezet. Acquisitie in de HTSM-

sector gebeurt nu op basis van een nieuwe acquisitiestrategie onder leiding van Kennispark

Twente, in nauwe samenwerking met hightechbedrijven, Oost NV en gemeenten.

Port of Twente richt zich op vestiging van nieuwe logistieke bedrijven van buiten de

regio in Twente. In bijvoorbeeld de vrijetijdseconomie is de locatie een cruciaal punt en

voeren provincie en gemeenten gesprekken met diverse bedrijven. Voor overige sectoren

wordt ad hoc gereageerd op bovenregionale bedrijven die zich melden, waarbij Oost NV

ondersteuning verleent met een bidbook en begeleiding.

Twente Werkt!

Versterking van de proactieve acquisitie is noodzakelijk, evenals goede daaropvolgende

dienstverlening en het behoud van bestaande bedrijven. Dat geldt ook voor een betere regie

over leads die zich aanmelden, en het proactief benaderen van kansrijke segmenten met

een integraal aanbod (zo mogelijk turnkey). Eén aanspreekpunt ontbreekt hier nu. Waar

nodig moet het vestigingsklimaat (o.a. qua voorzieningen voor buitenlandse

kenniswerkers) worden verbeterd.

Actieplan Twente Werkt! 21

Home

Acties 2015

1. Stroomlijning en professionalisering van de acquisitie door:

a. vorming van één aanspreekpunt/kernteam acquisitie

b. structurele afstemming tussen betrokken partijen (accountmanagers)

c. ontwikkeling van een samenhangend pakket van incentives gericht op total cost of

ownership

d. proactieve benadering van kansrijke marktsegmenten (HTSM, logistiek, toerisme) met

uitgewerkte proposities.

2. Verbetering van de voorzieningen voor internationale kenniswerkers door te zorgen voor

continuïteit van het Expat Center Twente en het uitbouwen van het internationaal

onderwijs.

3. Vóór 1 april 2015 komt er een voorstel voor het opzetten van een Arbeidsplaatsen Premie

Regeling Twente (APRT).

4. Het opstellen, samen met Oost NV, van een vergelijking tussen de bedrijfskosten in

Duitsland en Nederland. Op basis hiervan bepaalt de Twente Board de noodzakelijke

acties ter versterking van de concurrentiepositie van Twente.

In de pijplijn

• Studie naar de kansen van reshoring in Twente: centraal staat de vraag welke

activiteiten die in het verleden werden geoutsourced, kunnen worden teruggehaald en

met welke instrumenten dat moet gebeuren.

Acties 2015 In de pijplijn

Actielijn 3: Twente werkt aan het aantrekken van nieuwe bedrijven

Actieplan Twente Werkt! 22

Home

Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarktInvesteren in het creëren van een goede balans tussen vraag en aanbod

Aanspreekpunt: Van der Vegt / Kroeze / Schmidt

OpgaveTwente kampt met een hoge werkloosheid van 12% (het landelijk gemiddelde bedraagt 9,7%).

Vooral in de Twentse steden zijn de werkloosheidspercentages onacceptabel hoog. Met name

voor lager opgeleiden is er een tekort aan banen. Daarnaast kampt de regio ook met

verdringing en een tekort aan goedopgeleide mensen op mbo-niveau.

Bestaande initiatievenMomenteel wordt al veel geïnvesteerd in het creëren van een goede balans tussen vraag en

aanbod op de arbeidsmarkt. Zo lopen de projecten Twentse Zorg Academie (TZA) en Zorg/

Technologie, die scholing en een baanperspectief bieden voor 270 kandidaten, en Project

Praktijkcentrum Procestechnologie, dat zich richt op de vervangingsvraag door

pensionering in de procestechnologie. In 2014 zijn 58 banen gecreëerd door projecten uit

Twents Arbeidsmarkt Perspectief (TWAM). Dit zelfde aantal zal ook in 2015 worden

gerealiseerd. Ook binnen het Techniekpact wordt ingezet op het voorkomen van tekorten op

de technische arbeidsmarkt. De wethouders Economische Zaken en Arbeidsmarkt van de

veertien gemeenten zijn in gesprek met de twaalf grootste sectoren in Twente. In maart

2015 wordt hun analyse van de dynamiek, ontwikkeling en behoeften van de sectoren

afgerond. Op basis hiervan gaan sectoren en wethouders met elkaar in gesprek over hoe de

overheid slagvaardiger kan bijdragen aan een positieve ontwikkeling. Hierover worden

afspraken gemaakt waarvan de voortgang periodiek met de sectoren wordt besproken en

waar nodig bijgestuurd.

Twente Werkt!Twente Board zet zich in voor een continuering van het Techniekpact in de komende jaren.

Versnelling en verbreding van de afspraken kunnen leiden tot het eerder halen van de

ambities. Doel is het werkplan 2015 volledig te financieren en uit te voeren. Daarnaast

worden oplossingen onderzocht voor het probleem van verdringing op de Twentse

arbeidsmarkt. Een basisvoorwaarde voor een goede match tussen vraag en aanbod op de

arbeidsmarkt is dat het Werkplein zich inspant om deze match goed te kunnen maken. Dit

vergt een ondernemende en proactieve houding, waarbij het aan het werk zetten van

werkzoekenden het belangrijkste doel moet zijn. Twente Board zal erop toezien dat dit

gebeurt en zal waar nodig druk uitoefenen om deze basisvoorwaarde te realiseren. Grote

sectoren in Twente (handel, zorg, htsm, logistiek en bouw) krijgen via acties in de

verschillende actielijnen extra impulsen. Deze sectoren krijgen in de sectorbenadering ook

prioriteit. De Board zal gezien de grote bijdrage die deze sectoren kunnen leveren aan

vermindering van werkloosheid, de ontwikkelingen en afspraken met de wethouders met

interesse volgen. Waar zij kansen of knelpunten ziet zal de Board met voorstellen komen

voor extra impulsen of oplossingen.

Actieplan Twente Werkt! 23

Home

Acties 2015

1. Aan de slag in Duitsland. In 2015 gaat Twente Board 250 werkzoekenden in Duitsland

aan een baan helpen. Dat kan vooralsnog alleen in de vorm van een experiment.

Hiermee wordt een forse poging gedaan om - ondanks de wettelijke hobbels - toch tot

resultaten te komen. De Board gaat in overleg met het Rijk om voor de Twentse en/of de

Euregionale arbeidsmarktregio experimenteerruimte te krijgen om te zoeken naar

pragmatische oplossingen voor belemmeringen, zoals diploma-erkenning, die het over

de grens werken in de weg staan.

2. Werkplein 2.0. Op dit dossier zijn al veel initiatieven ontstaan in Twente, maar er moet

meer gebeuren om een goede match te maken tussen kandidaat en vacature. Twente

Board brengt in kaart wat nodig is om de match tussen kandidaat en vacature nog beter

en sneller tot stand te brengen. In januari 2015 starten vier pilots met als doel een betere

selectie en matching van geregistreerde werkzoekenden. Daarbij wordt ook gebruik

gemaakt van succesvolle ervaringen van andere gemeenten in Twente. De portal

www.werkpleintwente.nl moet het centrale punt worden en effectief functioneren,

zodat werkzoekenden en werkgevers elkaar sneller kunnen vinden, zonder tussenkomst

van gemeenten of UWV.

3. Sectorplannen doorvoeren naar andere sectoren. Landelijk wordt ingezet op de

sectorplannen van het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Ook bij eerdere

tranches is hiervan succesvol gebruik gemaakt met name door Logistiek en Zorg. In

In de pijplijn

• Plan van aanpak voor mensen met een arbeidsbeperking: in 2015 worden in Twente 515

garantiebanen gerealiseerd. Werkgevers creëren geschikte banen voor

arbeidsgehandicapten, waar mogelijk met de Sociale Werkvoorzieningsbedrijven. Een

belangrijke rol is weggelegd voor het Twents Werkbedrijf dat op 12 december 2014 is gestart.

• Arbeidsmarktoffensief in Duitsland: experiment, vacaturesite en opleiding. In 2015 wordt een

Euregionale Begeleidende Leerweg opgericht, waarbij Twentse jongeren hun praktijkdeel in

Duitsland uitvoeren en Duitse jongeren hun deel in Twente.

• Scholingsvoucher: werkenden die willen doorgroeien naar een andere functie, binnen of

buiten hun huidige bedrijf, krijgen hiertoe de mogelijkheid via een scholingsvoucher. De

ervaringen met een vergelijkbare voucher voor jongeren worden hierin meegenomen.

Acties 2015

In de pijplijn

Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt

januari 2015 worden vanuit Twente minimaal drie sectorplannen - in ieder geval vanuit

techniek en zorg- ingediend. Deze aanpak sluit goed aan bij de werkwijze van de

wethouders Arbeidsmarkt en Economische Zaken, die expliciet in beeld brengen waaraan

behoefte is in de sectoren.

Actieplan Twente Werkt! 24

Home

In de pijplijn

Actielijn 4: Twente werkt aan een duurzame arbeidsmarkt

In de pijplijn (vervolg)

• De introductie van Social Impact Bonds: private partijen investeren in de aanpak van een

maatschappelijk probleem dat de overheid veel geld kost. De overheid betaalt hen terug met

het geld dat zij hierdoor bespaart, inclusief een rendement bij succes (kan oplopen tot 12%

op jaarbasis). Hoe sneller de jongeren uitstromen, hoe hoger het rendement.

• Project Twente Textiles (mode atelier / ontwerpstudio / productiebedrijf): De Stichting Comsocial

wil via een maatschappelijke businesscase in de mode- en confectiebranche een groot aantal

arbeidsplaatsen voor werkzoekenden en studenten/jongeren in de onderste segmenten van de

arbeidsmarkt realiseren. Dit in combinatie met de ontwikkeling van een stagebedrijf voor mbo-

studenten. Goede arbeidsvoorwaarden en duurzaamheid van product en productie staan voorop.

Daarnaast wil de stichting een podium bieden aan ontwerpers, designers, producenten en

retailers die hun creaties en producten dichtbij huis op een duurzame, arbeidsvriendelijke wijze

willen laten produceren. Het project levert 50 banen op in drie jaar.

• Project Logistiek centrum Rijssen-Holten (onderzoek naar Oldenzaal): Dit project wil

logistiek en mobiliteit samenbrengen binnen een experimenteerruimte. Het gaat om 25

stage-/werkplekken per jaar voor mbo-studenten:

- 1e leerjaar BOL-opleiding incl. stage

- 2e leerjaar BBL-opleiding Incl. werkgarantie.

Bedrijven, gemeente en onderwijs (vmbo-mbo) zijn hierbij betrokken.

• Project Solliciteren in het Duits: Een samenwerking tussen de werkpleinen, het leerwerkloket

en onderwijs. Het gaat om een groep of meerdere groepen van telkens twaalf personen die

zes weken lang twee keer in de week les een cursus Duits krijgen. Centraal staan de CV en de

cultuurverschillen. Er zijn terugkomdagen voor intervisie en het oefenen van een

sollicitatiegesprek in het Duits.

Actieplan Twente Werkt! 25

Home

Actielijn 5: Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en infrastructuurCreëren van werkgelegenheid uit geplande investeringen

Aanspreekpunt Twenteboard: Van Hijum

OpgaveDe komende jaren wordt voor miljoenen geïnvesteerd door diverse overheden in de bebouwde

omgeving en de infrastructuur in Twente. Bedrijven uit de regio kunnen op deze opdrachten

inschrijven en bij gunning leidt dit tot nieuwe projecten en werkgelegenheid. Met ondermeer

middelen van het Energiefonds Overijssel zijn woningbouwcorporaties bezig met het isoleren en

renoveren van een groot deel van hun woningen. Eenzelfde actie staat in voorbereiding voor

circa 30.000 koopwoningen in Twente. Daarnaast heeft de provincie een Breedbandfonds

opgericht, waarmee een forse financiële bijdrage zal worden geleverd aan verglazing van de

infrastructuur voor radio-, TV-, telecom en overige digitale communicatie in Twente. Op diverse

trajecten zijn hiervoor projecten in voorbereiding.

Tenslotte worden de investeringen in de weg-, water- en spoorverbindingen genoemd. Voor een

goed economisch vestigingsklimaat is bereikbaarheid van wezenlijk belang: van, naar en

binnen Twente. Voor de internationale relaties gaat het vooral om de A1, de internationale

spoorverbinding en het Twentekanaal. Ook het beperkt openhouden van de Luchthaven Twente

voor zakelijke vluchten is belangrijk. Twente zet ook maximaal in op een goed onderliggend

wegennet (niet-Rijkswegen), een hoogwaardig openbaarvervoersysteem (Agglonet) en een

hoogwaardige fietsnetwerk met als as de fietssnelweg F35. Deze netwerken komen steeds beter

op orde; inwoners en werknemers worden steeds beter geïnformeerd over hun mobiliteit. Een

goede bereikbaarheid is ook een absolute voorwaarde voor de ontwikkeling van de logistieke

sector, waar groeikansen liggen voor nieuwe werkgelegenheid, ook voor laagopgeleiden.

Daarnaast leveren deze investeringen in en onderhoudswerkzaamheden aan de civiele

Bestaande initiatieven De investeringen in energiebesparende maatregelen en renovatie van de sociale en

koopwoningvoorraad zijn in volle gang.

Met het Rijk zijn harde afspraken gemaakt over een aantal infrastructurele projecten, zoals de

capaciteitsuitbreiding van de A1, de verruiming van de Twentekanalen, de Rijksweg N18, de

Rijksweg N35 en veiligheidsmaatregelen op de N36. Provincie, regio en gemeenten pakken ook

de regionale wegeninfrastructuur aan, denk hierbij aan de verkeersstructuur rond de A1-N737

en de aanleg van de fietssnelweg F35. Over de elektrificatie en verbetering van de treindienst

Zwolle-Enschede zijn afspraken gemaakt. Verder is afgesproken om vijf bruggen over de

Twentekanalen te versterken en investeren overheden in het Beter Benutten-pakket voor het

verbeteren van reistijden Beter Benutten- pakket .

Bovenstaande lopende projecten bevinden zich in verschillende stadia. Per project verschilt het

eigenaarschap. Opdrachtgevers zijn de woningbouwcorporaties, de Regio Twente, provincie

Overijssel, Rijkswaterstaat en gemeenten.

Twente Werkt!De Twente Board zet in op het versnellen van projecten en het betrekken van het regionale

bedrijfsleven bij concrete aanbestedingen.

infrastructurele projecten concreet werk op voor Twentse werknemers. Dat gaat alleen niet

vanzelf, daarvoor is aanvullende actie noodzakelijk.

Actieplan Twente Werkt! 26

Home

Acties 2015

Deze actielijn bestaat uit twee concrete acties: het versnellen van projecten en het

betrekken van het regionale bedrijfsleven bij concrete aanbestedingen:

1. Versnelling is gewenst om sneller massa te maken en sneller te profiteren van de

investeringen in de infrastructuur. Dit kan vooral door ruimtelijke procedures te

optimaliseren en financiering naar voren te halen. Het gaat niet alleen om versnelling

van nieuwe investeringen, maar ook om versnelling van onderhoud.

2. Slimmer aanbesteden in het kader van de regionale arbeidsmarkt. Waar mogelijk

worden concrete afspraken gemaakt door het rijk/Rijkswaterstaat, de provincie en de

gemeenten over aanbesteding van projecten, beheer en onderhoud. De bedoeling is dat

het regionale bedrijfsleven hieruit meer werk haalt en dat een ‘Social Return on

Investment’ (SROI) regionale werkgelegenheid oplevert.

De overheden in de Twente Board houden gezamenlijk overzicht over alle omvangrijke

geplande infrastructurele projecten in Twente, inclusief beoogde timing en financiering en

overleggen waar versnelling en slimmer aanbesteden mogelijk is. Per vergadering van de

Board wordt het overzicht geactualiseerd. Het is nog onduidelijk hoeveel werkgelegenheid

deze twee acties precies opleveren.

In de pijplijn

• Twente heeft concrete wensen voor verdere verbetering van de bereikbaarheid over de

weg, zoals de ontvlechting van de A1 en de A35 Azelo-Buren (waardoor doorgaand

verkeer en regionaal verkeer van elkaar worden gescheiden). Het oplossen van dit

knelpunt is van groot belang voor de economische bereikbaarheid van de regio en de

kwaliteit van de internationale corridor.

• Opstarten van een haalbaarheidsstudie in zake het zo snel mogelijk aanleggen van een

high-speed railverbinding Amsterdam-Twente-Berlijn.

Acties 2015 In de pijplijn

Actielijn 5: Twente werkt aan banen uit investeringen in bebouwde omgeving en infrastructuur

Actieplan Twente Werkt! 27

Home

Uitgangspunten voor samenwerkingOndernemers, onderzoek, onderwijs en overheid (4O’s) bundelen de krachten

Het bedrijfsleven moet ondernemen: starten, groeien, doorgroeien, innoveren

en Twents vakmanschap en vernuft benutten om de sterke positie van

Twente te behouden, door zich te ontwikkelen en werkgelegenheid te

creëren. Onderwijs/onderzoek moet ervoor zorgen dat talent wordt geleverd

en dat kennis wordt gevaloriseerd. De overheid moet faciliteren, zorgen voor

een optimaal vestigingsklimaat. Samen moeten bedrijfsleven, onderwijs/

onderzoek en overheid Twente vol trots uitdragen, de belangen van Twente

(inter)nationaal behartigen en kansen voor Twente pakken. In navolging

van de Twente Board roept zowel de Commissie Draijer als de Commissie

van Wijzen op tot effectievere samenwerking in Twente. De huidige situatie

én de kansen die Twente in zich heeft, vragen om een gebundelde inzet

vanuit het bedrijfsleven, onderwijs- en onderzoeksinstellingen en overheid.

Dat is waar de Twente Board voor staat en voor gaat!

Opdracht voor het bedrijfsleven

De Twente Board roept ondernemend Twente op om de krachten zo te bundelen dat

onderzoek/onderwijs en overheid afspraken kunnen maken met het Twentse bedrijfsleven

en dat ondernemers elkaar op inhoud beter weten te vinden en te versterken. De

vertegenwoordigers van het bedrijfsleven in de board maken afspraken met de meest

betrokken koepelorganisaties (IKT, VNO/NCW, TKT, VMO, MKB) over gebundelde

vertegenwoordiging richting onderwijs/onderzoek en overheid.

Opdracht voor onderwijs/onderzoek

De Twente Board roept de Twentse onderwijs- & onderzoeksinstellingen, van primair

onderwijs tot universiteit, op om zich maximaal in te zetten voor een optimale aansluiting

van onderwijs en onderzoek op de arbeidsmarkt en de economische ontwikkeling van de

regio. Op dit terrein gebeurt al heel veel vanuit ieders eigen verantwoordelijkheid. De

boardleden vanuit ROC van Twente, Saxion en Universiteit Twente gaan gezamenlijk na

wat nog meer nodig is naast bestaande programma’s, zoals het Techniekpact, of als

versterking van deze programma’s. Ze komen met concrete voorstellen.

Actieplan Twente Werkt! 28

Home

Opdracht voor de overheidDe Twente Board roept de Twentse overheden, te weten de veertien Twentse gemeenten,

provincie Overijssel en waterschap Vechtstromen, op om de krachten te bundelen voor een

vestigingsklimaat dat ‘in Twente staat ondernemen op 1’ uitstraalt. Een faciliterende

overheid die in eenheid opereert en zich binnen de beschikbare mogelijkheden maximaal

inzet voor startend, groeiend, komend en bestaand bedrijfsleven.

Vertegenwoordigers van de Twentse gemeenten en provincie in de board maken afspraken

met de overheden over:

• het uniformeren en verruimen van regelgeving betreffende ondernemen en vestigen. In

dit kader wordt ook onderzocht of van Kennispark Twente een regelarme zone gemaakt

kan worden.

• programmering van bedrijventerreinen met een aantrekkelijk portofolio bestaande uit

sterke, herkenbare internationale profielen. Te beginnen met de toonaangevende

plekken: Technology Base Twente, Thales Campus, Business Park XL en Kennispark

Twente. Daar waar individuele gemeenten (financiële) knelpunten ervaren door deze

aanpak, zouden ze door het collectief gecompenseerd moeten worden. De provincie is

bereid om de nodige stappen te zetten en mee te werken aan een heroriëntatie op de

bedrijventerreinen om ontwikkelingen te faciliteren en concurrentie tussen deze

bedrijventerreinen te verminderen. De provincie doet dit vanuit haar

verantwoordelijkheid voor het regionaal economisch beleid en samenwerkingsafspraken

tussen gemeenten.

• gebundelde inzet om een herkenbare kwaliteitspartner te worden met inhoudelijke

kennis van zaken voor het bedrijfsleven. Met oog voor lokale situaties, belangen en een

heldere acquisitieopdracht. Indien gewenst aangevuld met spelers vanuit ondernemend

en onderzoekend/onderwijzend Twente en in nauwe samenwerking met Kennispark

Twente, Port of Twente, WTC etc.

• gebundelde en geïntensiveerde inzet op lobby/belangenbehartiging (EU/rijk).

De Twente Board wil Twente doorontwikkelen tot een ondernemende en toonaangevende technologische topregio waar hoogwaardige industriële systemen, producten en diensten worden vervaardigd, rekening houdend met de maatschappelijke uitdagingen die er zijn en waar toekomstbestendig economisch rendement behaald wordt.

Actieplan Twente Werkt! 29

Home

Twente Werkt! De Twente Board zorgt ervoor dat de actiepunten uit Twente Werkt! worden opgepakt en dat voortgang wordt geboekt. De Twente Board wil vanuit de achterbannen binnen en buiten Twente ambassadeurs werven om de economische agenda te ondersteunen en een klankbord te vormen voor de Twente Board. Actiepunten die, ondanks inspanning, niet haalbaar blijken, worden afgevoerd. Wanneer zich nieuwe kansrijke actiepunten aandienen, worden deze opgenomen in het actieplan. Zo ontstaat een dynamische werkagenda.

Home

Twente Werkt!

info@twenteboard.nl

twente.com/twenteboard

Economic Development