Tu magazine 3 2 (juni 2013)

3e jaargang nummer 2 juni 2013

Pagina 4Gefascineerd doorcultuurverschillen

Pagina 6Een nieuwe Master Predikant

Pagina 2Schooldag 2013dit jaar op zaterdag

Pagina 13 Sanne Hooiveld: ‘Sommige ontmoetingen vergeet ik echt nooit meer’

Altijd al eenzwak voor PaulusInterview met dr. Myriam Klinker-De Klerck

Schooldag 2013zaterdag 28 september

RedactieKoert van Bekkum, William den Boer, Maarten Boersema, Bart Dubbink en Sandra van Tongeren

EindredactieWilliam den Boer en Sandra van Tongeren

Ontwerp en druk Bredewold, Wezep

Foto’sMaarten Boersema

Met medewerking van het Ikonenmuseum

Kampen voor de foto’s van Myriam Klinker-De Klerck

(cover en p. 13).

colofon

IS

SN

221

2-72

16 Postadres Theologische Universiteit Postbus 5026 8260 GA Kampen

BezoekadresBroederweg 158261 GS Kampen

T (038) 447 17 10E [email protected]

www.tukampen.nl

TU Magazine is een uitgave van de Theologische Universiteit Kampen

Het thema sluit aan bij de buitengewone

leerstoel Christelijke Identiteit in Maat-

schappelijke Praktijken, die per 1 januari

2014 aan de TU Kampen wordt ingesteld.

Prof. Jochemsen zal ingaan op de bijdrage

die de gereformeerde theologie kan

leveren aan de refl ectie op het morele

leven van christenen. Hij sluit aan bij de

drie niveaus die de Britse fi losoof Alasdair

MacIntyre onderscheidt. Volgens MacIn-

tyre krijgt het morele leven van mensen

vorm in een diversiteit van praktijken die

mensen in hun levensgestalte (verhaal)

tot een betekenisvol geheel proberen te

verweven; daarbij is de eigen traditie een

verstaanskader en bron van inspiratie.

Ten aanzien van praktijken biedt de

theologie normatieve overtuigingen

omtrent betekenis van de praktijk voor

leven en samenleven en voor de ontwik-

kelingsrichting daarvan. Voor het verhaal

waarmee mensen hun leven betekenis

geven biedt de theologie een Bijbels

verantwoord, samenhangend en geïnspi-

reerd kader. Ten derde helpt de theologie

gelovigen bij het verstaan van de traditie

waarin zij staan. Daardoor kunnen zij

die traditie vruchtbaar maken voor het

christelijke leven vandaag en, waar nodig,

vernieuwen.

Prof. Jochemsen is sinds 1998 bijzonder

hoogleraar voor de medische ethiek aan

het VU medisch centrum en sinds 2008

bijzonder hoogleraar reformatorische

wijsbegeerte aan de Universiteit van

Wageningen. Daarnaast is hij algemeen

directeur van Prisma (een vereniging van

christelijke ontwikkelingsorganisaties)

en sinds 2007 lid van de beraadsgroep

gezondheidsethiek en gezondheidsrecht

van de gezondheidsraad.

Prof. dr. Henk Jochemsen spreekt rede uit bijopening academisch jaar TU KampenTijdens de traditionele opening van het academisch jaar op 2 september 2013 zal prof. dr. Henk Jochemsen een rede uitspreken over de gereformeerd-theologische bezinning op de maatschappelijke presentie van christenen.

1. Postchristelijke context

2. Praktische vorming

3. Het profi el van de kerk

4. Strijd in het profi el

5. Een missionair profi el

6. Een spiritueel profi el

7. Een vrijmoedig of een

voorzichtig profi el?

8. Inspirerende voorbeelden

9. Geen woorden maar daden

10. Een dienstbaar profi el

11. Psychologische barrières

Zaterdag 28 september – Schooldag 2013

Het profi el van een christenNederland is grotendeels postchristelijk ge-

worden. Wat betekent dat voor het profi el van

een christen? Hoe kan het groeien in Christus?

Tijdens de schooldag dit jaar staan deze ac-

tuele vragen centraal. De kern van het profi el

van een christen – wie je bent, wat je bent en

hoe je dat bent – is dat Jezus Christus in hem

zichtbaar wordt. Ook de groei van dat profi el

begint bij Christus.

Wil je weten■ hoe het profi el van een christen in postchris-

telijk Nederland anno 2013 eruitziet?

■ hoe we zelf concreet handen en voeten

kunnen geven aan dit profi el?

■ wat de bedreigingen en de kansen zijn

voor het profi el van een christen in de

huidige samenleving? Welke krachten en

welke tegenkrachten werken er?

Reserveer dan zaterdag 28 september nu alvast in je agenda!

Geplande workshops

LET OP: Schooldag dit jaar op zaterdag!

Schooldag 2013zaterdag 28 september

Woord in beeld

‘Zou Jezus, als Hij nu nog op aarde

leefde, ook op Facebook zitten?’,

wil een van mijn catechisanten

weten. Hij is niet de enige. Ik hoor

meer christenen zich afvragen

of de Timmerman uit Nazareth

vandaag gebruik zou maken van

social media. Een enthousiaste

Twitter-theoloog beweert stellig

van wel. Immers: ‘Tijdens zijn

aardse leven zocht Jezus steeds

de mensen op in hun eigen

milieu.’ Toch kan ik me de Heiland

maar moeilijk voorstellen, gebo-

gen over het schermpje van een

smart phone. Wat we in de Bijbel

lezen over het mediagebruik van

Jezus is ook eerder teleurstel-

lend: Hij preekte en schreef af en

toe wat met zijn vingers in het

zand. En toch was dat voldoende.

Want, wonderlijk genoeg, zijn

boodschap klinkt vandaag nog

steeds en op meer manieren dan

ooit tevoren. Het evangelie heeft

de eeuwen door talloze media

versleten, zonder zelf ooit maar

iets aan kracht en actualiteit in

te boeten. En dat maakt dat ik,

naast alle speculatie, toch één

ding met zekerheid kan zeggen:

de Heilige Geest zit in ieder geval

op Facebook.

Tekst: Christian Harwig

Beeld: Maarten Boersema

What a friend we have in Jesus...

3

Wat brengt een Canadese classicus in Kampen?

Een van mijn vakken is neo-Latijn en ik ben enorm

geïnteresseerd in cultuurbreuken. Daarom doe

ik onderzoek naar Erasmus, de Reformatie en het

protestantisme van begin zeventiende eeuw. En ik

werk mee aan de uitgave van een wetenschappelijke

Latijns-Engelse editie van de Leidse Synopsis purioris

theologiae, een gereformeerd dogmatisch handboek

uit de vroege zeventiende eeuw.

Het werkgezelschap Oude Gereformeerde Theologie

en de Theologische Universiteit nodigden me uit om

me hier als Visiting Research Professor een halfjaar

aan dat werk te wijden. Ik doe vertaalwerk, kijk naar de

literaire en culturele achtergrond van het handboek en

coach het team en de leiding daarvan bij het project.

Daarnaast had ik een Scaliger Fellowship (onderzoeks-

beurs) van de Universiteit Leiden om in hun archief de

brieven van de auteurs van de Synopsis te bestuderen.

Wat was de rol van de disputaties in de opleiding van

predikanten? Hoe was destijds de verhouding tussen

de proffen en de studenten? Daarover was nog niet

veel bekend. Ik heb daarover in Leiden een workshop

georganiseerd.

Riemer Faber (1961) emigreerde als kind naar Canada en promoveerde begin jaren negentig op een proefschrift over interculturele verschuivingen in de klassieke literatuur. Hij is classicus aan Waterloo University, Ontario. Het afgelopen halfjaar bracht hij in Kampen door.

Tekst: Koert van Bekkum

Wat doet een Visiting Professor nog meer?

Je draait gewoon mee in het universitaire leven.

Ik heb dus ook colleges gegeven, nam deel aan de

proefvisitatie van het onderwijs en gaf advies over

internationale samenwerking. Verder heb ik een

bijdrage geleverd bij een promotie en op een congres

in Apeldoorn.

Hoe hebben jullie als gezin Nederland ervaren?

Het is mooi persoonlijk te ervaren hoe een beschaving

zich over een periode van veertig jaar heeft ontwik-

keld. In Nederland leven mensen letterlijk en fi guurlijk

heel dicht op elkaar. Dat valt elke Canadees enorm op.

Tegelijk voelden we ons na een paar weken al hele-

maal thuis en hebben we genoten van de culturele en

historische rijkdom.

Ook geestelijk voelden we ons snel thuis. De variatie

in het kerkelijke leven roept vragen op over motivatie,

inhoud, en vorm van de veranderingen. We vonden

het waardevol daar met mensen over door te praten.

Je hoort dan heel verschillende dingen. Maar het viel

ons op hoe bewust men zich daarvan is. Dat lijkt me

een goed teken. Dat je nadenkt over wat er gebeurt.

Wat zou u de universiteit en kerkleden die zich

daarbij betrokken voelen, willen meegeven?

Als je in het buitenland zit, word je je bewust van je ei-

gen beperkingen. De cultuur is hier postmoderner dan

in Canada. Dat contrast roept een vraag op: waarom

kleuren we daar en hier zo mee met onze cultuur?

Omdat we gewoon meegaan, of omdat we het juiste

antwoord op die cultuur willen vinden? Die vraag stel

ik mezelf. Ik zou Nederlandse gereformeerden ook wil-

len uitnodigen daar bewust bij stil te staan.

Gefascineerd doorcultuurverschillen

TU Magazine juni 2013

Als je in het

buitenland zit,

word je je bewust

van je eigen

beperkingen

4

Schenken aan het UOF is bijdragen aan gereformeerde theologie.

n Nieuwe impulsen aan de ontwik-

keling van vakgebieden die voor

de kerken belangrijk zijn door de

aanstelling van postonderzoekers

praktische en systematische theo-

logie. Deze worden tijdelijk uit het

UOF bekostigd.

n Organisatie van de Internationale

Conferentie (samen met De Verre

Naasten).

n De start van AKZ+, organisatie van

grote conferenties, ontsluiting

Deddens-collectie (bibliotheek),

participatie in Van Ruler-onderzoek

(samenwerkingsproject tussen o.a.

TUA, PThU en TU Kampen).

Benieuwd wat u voor de TU Kampen en gereformeerde theologie kunt betekenen?Wilt u meer informatie of een persoonlijk gesprek over de mogelijkheden om gere-

formeerd theologisch onderwijs, onderzoek en kennisuitwisseling te bevorderen?

Neem geheel vrijblijvend contact op met het college van bestuur: drs. Jan de Jong

MCM CMC, [email protected], tel. 06 229 946 47 of met prof. dr. Mees te Velde,

[email protected], tel. (038) 447 17 10.

Uw gift is nodig voorn de opleiding van nieuwe predikanten

n relevant theologisch onderzoek en

interessante publicaties

n kennisuitwisseling met kerk en

maatschappij

n 50% van de financiering van de TU

50% uw bijdrage aan het kerkelijk

quotum (collecte)

40% Rijksbekostiging

10% collegegelden, bijdrage

bibliotheekfonds, legaten,

schenkingen en overige baten

De financieringvan de TU:

Geven voor de TU Kampen blijft nodig

Giften, legaten en lijfrenteschenkingen komen terecht in het Universiteitsontwikkelingsfonds (UOF). Daaruit worden belangrijke extra projecten gefinancierd. Voorbeelden hiervan uit de afgelopen jaren:

Broederweg 15 n 8261 GS Kampenwww.tukampen.nl

In de zeventien jaar dat Peter nu in Kampen lesgeeft,

heeft de tijd niet stilgestaan. ‘Als TU vragen we onszelf

altijd af: is wat wij hier doen nog relevant? En sluit het

aan bij wat de kerk van vandaag nodig heeft?’ Vragen

als deze leidden in 2010 tot een drastische herziening

van de bachelor theologie. Omdat de huidige derde-

jaars na de zomer doorstromen, is het nu de beurt aan

de master predikant.

Netwerk van vakkenOm een zo compleet en actueel mogelijk programma

neer te zetten werd niet alleen input verzameld van

studenten en docenten, maar ook van mensen uit de

praktijk. Dit resulteerde in een lijst eisen waaraan de

predikant anno nu moet voldoen. De werkgroep ver-

taalde die naar leerdoelen en stelt nu het uiteindelijke

curriculum samen. Hoe gaat dat er globaal uitzien?

‘De TU gaat het onderwijs meer geïntegreerd aanbie-

TU bouwt aan de toekomst met nieuwe master

Vanaf september dit jaar heeft een theologiestudent nog meer reden om

voor de master predikant van de TU Kampen te kiezen. Dit stelt docent dr.

Peter van de Kamp, die zich binnen een werkgroep sterk maakte voor een compleet nieuwe opzet. Ook zijn neef Pieter Kars van de Kamp, student van

de huidige master, dacht mee in de werkgroep. ‘De nieuwe lichting wordt op

alle fronten meer uitgedaagd.’

Tekst: Sandra van Tongeren

‘Meer uitdaging op alle fronten’


6

den,’ noemt Pieter Kars een opvallende verandering.

‘Theologie is een netwerk van vakken – die onderlinge

verbinding zal zichtbaarder worden.’ Heel concreet

kan het gebeuren dat docenten samen college geven,

een ontwikkeling die Peter beschouwt als winst. ‘Als

je mijn eigen vak Pastoraat bijvoorbeeld combineert

met Kerkgeschiedenis kun je onderzoeken welke

vormen van geestelijke begeleiding er in het verleden

zijn geweest en daar lessen uithalen voor de kerk van

nu. Zo zijn docenten creatiever met hun vak bezig en

wordt de stof voor studenten boeiender, omdat die

niet meer op zichzelf staat.’

Gespreide stagesEen andere stap vooruit betreft de verbinding tussen

theorie en praktijk. Op dit punt is er volgens Peter,

die ooit zelf in Kampen studeerde, al veel gewon-

nen. ‘Neem alleen al de predikantstages die in de

jaren negentig werden ingevoerd. Een prima zet.

Alleen waren ze tot nu toe nog losse blokken binnen

de master studie, voortaan worden ze gespreid over

de hele master. Als student ben je dus regelmatig

bezig in een kerk, met als voordeel dat begrippen uit

boeken meteen voor je gaan leven.’ Daar kan Pieter

Kars zich wel iets bij voorstellen. ‘Als ik in de herziene

opzet bijvoorbeeld college zou volgen over Nagy en

zijn contextuele therapie, zou ik veel beter opletten,

omdat ik dan zou inzien wat je als predikant aan die

kennis hebt.’

Koppeling woord en wereldAnders dan nu komt er structurele aandacht voor

de beroepshouding van de aankomend predikant.

‘Kerkelijke gemeenten hebben forse verwachtingen,’

noemt Peter daarvoor als reden. ‘Men wil een man

van het woord, maar ook iemand die weet wat er in de

samenleving speelt. De nieuwe opleiding reikt je nog

meer tools om de koppeling te maken tussen woord en

wereld.’ Een professioneel toelatingsbeleid vormt hier-

voor het startpunt. Zelf had Pieter Kars nog ‘gewoon’

een kennismakingsgesprek met twee docenten. ‘In

plaats daarvan onderga je nu een assessment dat pro-

beert te achterhalen welke vaardigheden je al in huis

Sijtske van Delden, Steunpunt

Kerkenwerk: ‘Als adviseur

kerkelijk personeelsbeleid

merk ik hoe hoog de lat ligt bij

het beroepingswerk. De tijd van het vanzelfsprekende

gezag is voorbij – een predikant moet zich net als ieder

ander bewijzen als vakman. Hoe eerder je weet dat je

voor het ambt geschikt bent, hoe beter. Daarom vind

ik het assessment een schot in de roos. Verder ben ik

blij dat de master praktischer wordt. Van mij mogen

studenten ook buiten de kerk wel wat meer ervaring

opdoen. Een gemeente kent een grote variëteit aan

leden – daar kun je je op voorbereiden door je te ver-

diepen in de hele breedte van de maatschappij. Ik heb

goede hoop dat de nieuwe master hiervoor de juiste

duwtjes geeft.’

Vergelijk op www.

tukampen.nl/trialoog

in de digitale editie

van het zelfevaluatie-

rapport Trialoog het

huidige programma

van de master

predikant op pagina

41-46 met dat van de

nieuwe master op pa-

gina 46-47 en 112-118.

hebt en aan welke je nog moet werken.’ De begeleiding

op maat die dit mogelijk maakt kan volgens Peter een

hoop leed voorkomen. ‘Door iedereen zo goed moge-

lijk klaar te stomen voor het vak hopen we problemen

als burnout en overspannenheid voor te zijn.’

Omslag in denkenIn het nieuwe systeem verschuift de rol van docent

meer naar die van geestelijk coach. Die ontwikkeling

vergde bij de docenten een omslag in denken, die

Pieter Kars voor zijn ogen heeft zien gebeuren. ‘In het

overleg dat we als werkgroep organiseerden, kregen

de docenten door dat ze straks meer van zichzelf

kunnen laten zien. In plaats van drie kwartier lang een

boek te bespreken bemoei je je immers heel concreet

met het leven van de student en zijn werk in de kerk.’

Bang dat binnen deze aanpak de theorie in het nauw

komt, is hij niet. ‘Het blijft een wetenschappelijke

opleiding. Bedenk bovendien dat het opdoen van ken-

nis niet stopt zodra je je diploma op zak hebt.’ Dit kan

Peter volmondig beamen. ‘Predikanten die steeds de

verbinding zoeken tussen theorie en praktijk, daar wil-

len we juist naartoe. De nieuwe master legt daarvoor

het fundament.’

Laten we b idden voor wijsheid voor

docenten bij hun rol als geestelijk coach.

Concreet kan hetgebeuren dat docenten samen college geven

7


Bachelor Theologie

TU Kampen. Verbindt Bijbel en leven.

In de bachelor is naast de theologische vakken

en de talen een fl inke hoeveelheid meditatieve Bijbel omgang ingeroosterd. Dit betekent dat je bidt, de Bijbel leest, luistert en dan de boodschap verbindt met je leven.

Student bachelor

“

”

DE DRIEJARIGE BACHELOR THEOLOGIE GEEFT JE EEN STEVIGE BASIS VAN THEOLOGISCHE KENNIS EN VAARDIGHEDEN. MET HET DIPLOMA HEB JE TOEGANG TOT DE VERDIEPENDE MASTEROPLEIDING EN KAN JE AAN HET WERK OP DIVERSE TERREINEN IN KERK EN SAMENLEVING.

Meer info over deBachelor Theologie

@TUKampen

De

TU

Ka

mp

en

do

et

je e

en

aa

ntr

ek

ke

lijk

vo

ors

tel

Aan

het

wer

k m

eth

et E

van

gel

ie?

Predikantsmaster

DE DRIEJARIGE PREDIKANTSMASTER LEIDT JE OP TOT GEREFORMEERD PREDIKANT. DE VERDIEPING EN PRAKTISCHE VORMING DIE DEZE MASTER BIEDT, MAAKT HAAR OOK AANTREKKELIJK VOOR STUDENTEN DIE GEEN PREDIKANT WILLEN WORDEN.

DE EENJARIGE MASTER GEREFORMEERDE THEOLOGIE (DEELTIJDVARIANT TWEE JAAR) LEIDT JE OP TOT ‘MASTER OF THEOLOGY’. DE NEGEN STUDIEVARIANTEN BIEDEN JE VERDIEPING OP MAAT IN EEN COMBINATIE VAN GOED ONDERWIJS EN GEDEGEN ONDERZOEK.

Meer info over de Master Theologie


Master Theologie

“

”

Deze master heeft mij enorm geholpen in het

vormen van ideeën over kerk-zijn vandaag in de samenleving. Ik heb zowel een stevig bijbels-theologisch fundament als allerlei prak-tische handreikingen meegekregen.

Student master

Missionaire Gemeente

De studie doortrekt heel je leven. De

studie heeft ook aan mijn persoonlijke vorming als mens bijgedragen. Ze heeft mijn wereld verbreed en mij de ogen geopend.

Student predikantsmaster

“

”

www.facebook.com/TUKampen

Meer info over dePredikantsmaster


Het onderzoek dat door TU-medewerkers wordt verricht, heeft ook in de afgelopen maanden weer meerdere artikelen en boeken opgeleverd. Een aantal daarvan laten we op deze pagina’s de revue passeren.

Voor u gelezen


Aan de Bijbel ontleende inzichten zijn

van grote waarde om een uitweg te

vinden uit de hedendaagse financi-

ele crisis en een juiste houding te

vinden in materiële zaken. Christenen

kunnen door hun levensstijl een

voorbeeldfunctie vervullen, maar

deze inzichten staan niet haaks op

het gezond verstand en zijn dus niet

exclusief voor hen, aldus Jurn de Vries

in het tijdschrift Ethische Perspec-

tieven. Beroepsmatige omgang met

geld is uit ethisch oogpunt geen

neutrale zaak. Hebzucht en overmoed

hebben de

huidige crisis

veroorzaakt.

De samen-

leving moet

weer oog

krijgen voor

de waarde van spaarzaamheid en

bevrijd worden van haar verslaving

aan schulden.

Jurn de Vries, ‘Schulden hebben is

geen onschuldige zaak’, in: Ethische

Perspectieven 22 (2012), pag. 308-328.

Schulden hebben: geen onschuldige zaak

Calvijns predestinatieleer gewikt en gewogenBarend Kamphuis schreef voor de bundel

Calvijn gewikt en gewogen. De relevantie

van Calvijns theologie voor de 21e eeuw

een bijdrage over de predestinatieleer van

Johannes Calvijn vanuit diens preken over

Esau en Jakob. Tijdens een symposium op

31 oktober 2009, waarvan deze bundel een

late vrucht is, voelden vier koppels gerefor-

meerde theologen zowel Calvijn als elkaar

aan de tand. Aan het einde van ‘500 jaar

Calvijn’ was het zinvol de vraag aan de orde

te stellen wat de betekenis van Calvijn is

geweest voor onze bezinning op diverse

theologische thema’s. Tegelijk wilde het sym-

posium, en zo ook de bundel, een opening

vormen naar de toekomst, door de vraag

te stellen wat Calvijn theologisch gezien te

bieden heeft voor de 21e eeuw.

Behalve Barend Kamphuis leverden ook

Henk van den Belt, Arnold Huijgen, Arie Baars,

Gijsbert van den Brink, Ad van der Dussen,

Kees van der Kooi en Hans Maris een bijdrage.

Barend Kamphuis, ‘Predestinatie in Genesis.

Calvijns preken over Esau en Jakob’, in:

William den Boer (red.), Calvijn gewikt en

gewogen. De relevantie van Calvijns theolo-

gie voor de 21e eeuw [Apeldoornse Studies

60], Theologische Universiteit Apeldoorn,

Apeldoorn, 2013, pag. 61-68.

Brieven vanBavinck aan eenstervende studentHerman Bavinck

schreef vier brie-

ven aan Johan van

Haselen, een stu-

dent te Kampen

die ernstig ziek

was en die uitein-

delijk op 21-jarige

leeftijd stierf. Dit

online artikel

bevat de Engelse

vertaling van deze

brieven en een inleiding om de context en

hun theologisch belang te tonen. De mooie

brieven laten zien hoe pastoraal Bavinck

met zijn studenten omging. Bovendien zijn

ze van belang als voorbeeld voor zijn kijk

op de dood, troost en de hemel.

James Eglinton, ‘Letters to a Dying Student:

Herman Bavinck’s Letters to Johan van

Haselen’, in: The Bavinck Review (2013)

(online uitgegeven: www.bavinckinstitute.

org/review).

10

Voor u gelezen

Dit artikel, geschreven door de Kamper

onderzoeker James Eglinton en de Duitser

Michael Bräutigam (University of Edinburgh)

vergelijkt de reacties van de Nederlandse theo-

loog Herman Bavinck en zijn Zwitserse tegen-

hanger Adolf Schlatter op de marginalisering

van de theologie in de negentiende-eeuwse

academie. Het artikel roept hedendaagse theo-

logen op om het belang en de relevantie van de

theologie als wetenschap te verdedigen.

James Eglinton & Michael Bräutigam,

‘Scientific Theology? Herman Bavinck and

Adolf Schlatter on the Place of Theology in the

University’, in: Journal of Reformed Theology,

Volume 7, Issue 1 (2013), pag. 27-50.

In het pastoraat spelen verhalen een be-

langrijke rol. Of fragmenten ervan. Achter

situaties en gebeurtenissen in het leven van

mensen zit een verhaal: het verhaal van hun

leven – over wat zij op een bepaald moment

hebben meegemaakt en wat zij daar achteraf

van vinden.

De pastor beluistert zo’n verhaal in het licht

van Gods evangelie. En reageert vanuit het

evangelie. Dat is het andere verhaal – het

verhaal van God. Er zijn in het pastoraat twee

vertellers: de pastorant en de pastor. En twee

verhalen. Het eigen profiel van pastoraat is dat

de verhalen van mensen op de een of andere

manier met God en met zijn evangelie verbon-

den worden.

Peter van de Kamp geeft in dit boek een theo-

logische doordenking van narratief pastoraat

en biedt handreikingen om er in de praktijk

mee aan de slag te gaan. Het geeft ook een

reflectie op de christelijke gemeente als vertel-

gemeenschap.

Peter van de Kamp, Verhalen om te leven.

Levensverhalen in het pastoraat, Kok,

Utrecht, 2013.

Theologie: wetenschappelijk of niet?

Verhalen om te leven:levensverhalen in het pastoraat

Van representanten van het neocalvinis-

me wordt vaak gezegd dat zij zich te veel

bezighouden met vragen over de cultuur,

maar te weinig met het evangelie. James

Eglinton beschrijft hoe de neocalvinisten

Abraham Kuyper en Herman Bavinck de

verhouding tussen het evangelie en de

cultuur hebben begrepen. Volgens beiden

is de verhouding van het evangelie tot de

cultuur tweeledig: het evangelie transfor-

meert de cultuur, en het evangelie over-

treft de cultuur. Het cultuurovertreffende

karakter van het evangelie gaat daarbij

altijd vooraf aan de cultuurtransforme-

rende kracht ervan.

James Eglinton, ‘To Transform and to

Transcend: The neo-Calvinist relationship

of church and cultural transformation,’

in: The Kuyper Center Review, Volume 3:

Calvinism and Culture, Eerdmans, Grand

Rapids, 2013, pag. 163-184.

Cultuur en evangelie volgens Kuyper en Bavinck

11

van tentamens en leesdossiers

Onderzoek: Het Hebreeuwse woord

(jaloezie, naijver, afgunst, ijver). Wat bete-

kent het dat onze God een ‘naijverig’ God

is? Wat zegt deze notie over de (mogelijke)

relatie tussen monotheïsme en intoleran-

tie?

Prof. dr. P.H.R. (Rob) vanHouwelingen

Hoogleraar Nieuwe

Testament

In dienst: 2002

Colleges: Nieuwtestamen-

tische tekstkritiek (bachelor-1 en -2),

de apostolische kerk (master-1), nieuw-

testamentische theologie (master-2)

Onderzoek: Apostelen als evangelie-

verkondigers

Publicatie: ‘The Epistle to the Hebrews’

(WUNT 11; Tübingen, Mohr Siebeck, 2013);

Ongemakkelijke teksten van Jezus (2011);

van Paulus (2012); van de apostelen (2014);

Onschatbare teksten uit het Nieuwe Testa-

ment (2014)

Dr. M.G.P. (Myriam) Klinker-De Klerck

Docent Nieuwe Testament en

nieuwtestamentisch Grieks;

interne vertrouwenspersoon

In dienst: 2004

Colleges: Paulus, Evangeliën, hermeneutiek,

Luisteren naar het Woord, Grieks

Onderzoek: Geen

Publicaties: proefschrift Herderlijke regel of

inburgeringscursus? Een bijdrage aan het

onderzoek naar de ethische richtlijnen in 1

Timoteüs en Titus

Prof. dr. G. (Gert) KwakkelHoogleraar Oude Testament

In dienst: 1987

Colleges: Inleiding, exegese

en theologie van het Oude

Testament

Onderzoek: Exegese Hosea en Joël; het ver-

bond in het OT

Publicatie: Als geen ander (opstellen over

het Godsbeeld in het Oude Testament, de

verhouding van Oude en Nieuwe Testa-

ment en enkele thema’s uit de profeten)

Dr. W.H. (Wolter) RoseUniversitair hoofddocent

Semitische Talen en Culturen;

coördinator Internationalise-

ring

In dienst: 1995

Colleges: Bijbels Hebreeuws en Aramees;

Akkadisch; wereld van het Oude Testament

Onderzoek: Geen

Publicatie: ‘Zechariah and the Ambiguity of

Kingship in Postexilic Israel’ (Supplements

to Vetus Testamentum, 153. Leiden, Brill,

2012), 219–231


De bibliologen van de TU Kampen

Het onderwijzend en wetenschappelijk personeel van

de TU Kampen is ingedeeld in vier vakgroepen.

In de serie Vak genoten maakt u kennis met ze.

SERIE VAKGENOTEN

1. Kerkgeschiedenis & kerkrecht

2. Bibliologie

3. Praktische theologie

4. Systematische theologie

Dr. K. (Koert) van BekkumUniversitair docent Oude

Testament

In dienst: 2012

Colleges: inhoud, geschiedenis

en boodschap van de Bijbelboeken Exodus

tot en met Koningen, Kronieken, Ezra,

Nehemia; Geschiedenis van Israël

Onderzoek: ‘Concepts of the Promised Land’.

Hoe dragen geografi sche omschrijvingen

bij aan de boodschap, en welke theologi-

sche beweging is er zichtbaar in de ont-

wikkeling van de beschrijvingen van het

beloofde land?

Publicatie: ‘Remembering and Claiming Ra-

messide Canaan. Historical-topographical

Problems and the Ideology of Geography

in Joshua 13:1-7’ (BETL, 250, Louvain, 2012),

347-360

Dr. E. (Egbert) BrinkDocent Oude Testament

In dienst: 2012

Colleges: Luisteren naar het

Woord, inleiding OT Wijsheid,

exegese Kerkelijke Route en pre-master,

Vertolken vanuit de Bron

Onderzoek: Geen

Publicatie: Coping with trauma, connecting

horizons with Job (WC University)

B. (Bart) Dubbink MAPromovendus Oude Testa-

ment

In dienst: 2012

Colleges: Geen; wel beoordelen

12

Al tijdens haar studie godgeleerdheid in Leuven had Myriam Klinker-De Klerck een zwak voor de apostel Paulus. Nu promoveert ze aan de TU op zijn Pastorale Brieven. Of zijn ze toch niet van zijn hand?

Tekst: Sandra van Tongeren

Toen professor Rob van Hou welingen assistentie zocht bij

zijn onderzoek naar de brieven aan Timoteüs en Titus, voel-

de Klinker zich meteen aangesproken. In deze Bijbelboeken

had ze zich namelijk nooit echt verdiept. ‘Het gros van de

Bijbelwetenschappers gaat er vanuit dat zes van de dertien

brieven die Paulus als afzender noemen niet echt door hem

geschreven zijn. In Kampen bleek tot mijn verrassing dat dit

nog helemaal geen uitgemaakte zaak was, wat mij de kans

bood om mijn eigen plek te zoeken in de discussie.’

Herderlijke regel of inburgeringscursus?Binnen het debat over Paulus’ auteurschap richt Klinker

zich op één specifi ek twistpunt: de vraag of de Pastorale

Brieven zijn bedoeld als ‘herderlijke instructie’ van Paulus

aan zijn medewerkers Timoteüs en Titus, of als documenten

uit een latere tijd die een soort ‘burgerlijke’ levens-

stijl voor christenen promoten. In de huidige discus-

sie telt het eerste standpunt, dat tot de negentiende

eeuw gangbaar was, nauwelijks meer mee. ‘Toch

heeft juist dit standpunt veel in zich om de verschil-

len tussen de “burgerlijke” adviezen in de Pastorale

Brieven en adviezen in onbetwiste Paulusbrieven te

verklaren. Dit probeer ik aan te tonen door de voor-

schriften over de man-vrouwverhouding in 1 Timo-

teüs en Titus te vergelijken met die in 1 Korintiërs.’

Actuele kwestiesOm te weten hoe je de Pastorale Brieven moet inter-

preteren, maakt het volgens de promovenda veel uit

wie ze heeft geschreven. ‘Bekijk je al Paulus’ brieven met

dezelfde bril of beschouw je sommige als van na zijn tijd, en

geschreven met een andere – verborgen – bedoeling? Die

vraag heeft ook gevolgen voor actuele kwesties, zoals die

van de vrouw in het ambt. Als je wilt weten wat Paulus daar-

over zegt, negeer je deze brieven dan of neem je ze mee in

je onderzoek?’ Op de vraag of de teksten nu wel of niet van

hem zijn, geeft het proefschrift echter geen resoluut ant-

woord. ‘Ik heb slechts één aspect onderzocht en waar het

mij vooral om gaat, is het goed recht van de minderheidspo-

sitie binnen het onderzoek aan te tonen. Maar persoonlijk

zeg ik: ja. Ik hoor hier duidelijk een Paulus aan het woord

die heel goed weet waar hij het over heeft.’

Myriam Klinker-De Klerck promoveerde op 7 juni

in Kampen op haar proefschrift Herderlijke regel of

inburgeringscursus? Een bijdrage aan het onderzoek

naar de ethische richtlijnen in 1 Timoteüs en Titus

(Zoetermeer: Boekencentrum Academic 2013; eerste

promotor prof.dr. P.H.R. van Houwelingen (TUK);

tweede promotor prof.dr. J.W. van Henten (UvA)).

Lees een uitgebreide versie van dit interview op de website:

www.tukampen.nl/Klinker

Altijd al eenzwak voorPaulusKamper Bijbelwetenschapper promoveert op Pastorale Brieven

Vakgenoten

13

Tem de draakIn april organiseerde Permanente

Educatie Predikanten (PEP) een

studiedag met als thema ‘Spelen

met Leviathan’. Naast drie hoofd-

lezingen waren er verschillende

workshops. Op de foto toont

Reinier Sonneveld een scène uit

de fi lm ‘Shawshank Redemption’.

Sonneveld legde in zijn workshop

hoe Leviathan in deze fi lm wordt

verbeeld.

Lees het uitgebreide verslag op

www.tukampen.nl/leviathan.

Karl BarthColleges door prof. dr. Kees van

der Kooi, prof. dr. Gerard den Her-

tog, prof. dr. Barend Kamphuis

woensdagavond | oktober /

november | Zwolle

Geen gladde praatjesde theologie van prof. dr. A. van de Beek

Met dr. Hans Burger, dr. Arnold

Huijgen, dr. Henk Vreekamp en

dr. Wim Dekker

Dinsdagavond | september | Apeldoorn

Eenmaal in de zes of zeven jaar be-

oordeelt de Nederlandse en Vlaamse

Accreditatie Organisatie (NVAO) de

kwaliteit van de opleiding van uni-

versiteiten en hogescholen. In 2013

zijn alle academische opleidingen

theologie en religiewetenschappen

aan de beurt. Op 6 en 7 mei bezocht

de visitatiecommissie de TU Kampen.

Ten behoeve daarvan is afgelopen

winter een zelfevaluatierapport ge-

schreven – Trialoog; zie www.tukam-

pen.nl/trialoog – dat het bezoek van

de commissie stevig voorbereidde.

Er staat veel op het spel: alleen een

geaccrediteerde opleiding mag

graden verlenen (bachelor, master,

doctorstitel) en alleen studenten

aan een geaccrediteerde opleiding

ontvangen studiefi nanciering. Ook

andere subsidies zijn afhankelijk van

accreditatie. De TU kijkt terug op een

heel geslaagde visitatie met goede

gesprekken. Aan het einde van de

twe ede dag resulteerde dit in stimu-

lerende aanbevelingen. Ook werd de

TU onder meer geprezen vanwege de

band met de kerken, de thematische

structuur van de bacheloropleiding

en de natuurlijke manier waarop

praktijkopleiding en academische

vorming met elkaar zijn verweven.

Het defi nitieve beoordelingsrapport

wordt in september verwacht.

Dank en bid God voor de

prachtige opleiding die

we mogen hebben, voor

de competenties en grote

inzet van de docenten, en

voor de giften en subsidies

die dit mogelijk maken.

Visitatiecommissiebeoordeelt TU Kampen


‘De Bijbel in het Grieks lezen geeft zoveel diepgang!’

Start 2-jarige cursus Nieuwtestamentisch Grieks o.l.v.

drs. Mieke Brink-Blijdorp

Woensdagavond, Zwolle

Andere cursussen dit najaar■ Gods toorn

■ Het vertalen van de bijbel, in samenwerking

met Wycliffe en NBG

Informatie en aanmelding: www.akzplus.nl

14

Klaas Rozema, student bachelor 3, studeert een halfjaar aan Covenant Theological Seminary te Saint Louis in de Verenigde Staten en geeft een impressie van zijn ervaringen.

‘Ik wilde graag in het buitenland studeren

om mijn blik te verbreden. Hier kom ik

dagelijks in aanraking met christenen

uit een andere cultuur en maak ik kennis

met de theologie van een instelling in een

ander land. Op het moment van schrijven

ben ik hier nu dik drie maanden en tot

dusver is het een zeer leerzame ervaring

geweest. Ik wil graag predikant worden

en de vakken die ik hier volg, bieden mij

veel inzichten die ik straks goed kan

gebruiken om Christus’ kerk te dienen.

Covenant legt veel nadruk op genade en

de noodzaak om de wereld het goede

nieuws bekend te maken. Dat heeft op

mij veel indruk gemaakt, en het is mijn

verlangen om dat in Nederland in de prak-

tijk te brengen. ’s Zondags ga ik naar een

Presbyterian Church met veel gekleurde

en blanke christenen, iets wat vrij uniek is

voor de Verenigde Staten. Het is prachtig

om met zoveel verschillende broers en

zussen samen God te mogen eren. Ik ben

God dankbaar dat Hij mij voor een tijd op

deze plek van zijn aarde heeft geplaatst,

want het is enorm opbouwend.’

Neem contact op met Sanne via

[email protected]

Lees het uitgebreide interview met

Sanne op www.tukampen.nl/sanne

‘Het is prachtig om samen God te mogen eren’

Bekijk vanaf half augustus op www.tukampen.nl/klaasrozema de serie video’s over Klaas’ ervaringen in St. Louis die momenteel in productie zijn!

Neem contact op met Sanne via

[email protected]

productie zijn!

‘Door mijn thuiszorgadresjes merkte ik dat

ik begaan ben met ouderen. Een stage bij

een zorginstelling heeft die passie verder

versterkt. Het is een uitdaging om steeds de

verbinding te zoeken tussen hun belevings-

wereld en het geloof. Zelfs voor mensen die

bijna niets van hun omgeving meekrijgen,

kun je als pastor nog iets betekenen.’ Ter

afronding van haar master werkt Sanne nu

aan haar scriptie, die ook aansluit bij haar

belangstelling voor deze leeftijdsgroep.

Naar verwachting ontvangt ze nog deze

zomer haar diploma. Daarna wil ze aan de

slag als pastoraal/kerkelijk werker of gees-

telijk verzorger. ‘Omdat mijn man nog zo’n

vier jaar aan de TU zal studeren, zoek ik een

baan in de (wijde) omgeving van Kampen.

Dat kan bij een instelling zijn, maar ook

binnen een kerk.’ Hoewel haar voorkeur uit-

gaat naar werken met ouderen, staat Sanne

ook open voor andere doelgroepen. ‘Overal

waar ik de kans krijg om met mensen con-

tact te maken en met ze na te denken over

het geloof, ben ik in mijn element.’

Als kersvers student aan de TU ging Sanne Hooiveld (22) er min of meer vanuit dat ze later in het onderwijs zou belanden. Maar toen ze in contact kwam met ouderen, ging er een wereld voor haar open. Met haar buluitreiking in zicht zoekt ze nu een fulltime baan in die sector.

‘Sommige ontmoetingenvergeet ik echt nooit meer’

15

Decennialang was Joop Hartman de onderhoudsfunctionaris van de TU. Gids, dakdekker, timmerman, cateraar, pedel, tuinman. Vanaf oktober 1976 werkte Hartman met hart en ziel in en aan ‘zijn’ gebouw. Generaties predikanten heeft hij geherbergd. Altijd aanwezig, niets ontging hem. Nu mag – of beter gezegd: moet – deze ‘echte doener’ met pensioen. We nemen afscheid van de ongeëvenaarde gastheer van de TU.

Tekst: Bart Dubbink

Joop Hartman

Gastheer van de Theologische Universiteit

Hoe heeft u toegeleefd naar dit moment?

‘Ik ben mijn hemelse Vader dankbaar dat

ik mijn pensioen heb gehaald. De laatste

maanden moest ik veel denken aan

jong overleden collega’s die dit moment

niet hebben meegemaakt. Wel kijk ik er

stiekem tegenop dat ik straks thuiszit.

Ten diepste ben ik een echte doener en

kan ik niet stilzitten. Misschien dat ik wat

vrijwilligerswerk ga doen. Maar de eerste

maanden neem ik even totale rust en ga

ik met mijn vrouw en de caravan op reis.’

Wat vond u zo mooi aan uw werk?

‘Ik vind het heerlijk dingen te organi-

seren, regelen en onderhouden. Maar

vooral: geen dag hetzelfde! Zo kwam er

ooit onverwachts een bus met bejaarden

voorgereden die de universiteit wilden

bezichtigen. Prof. J. Kamphuis heeft een

verhaal geïmproviseerd bij het glas-

in-loodraam van de aula. Ondertussen

slopen de andere hoogleraren weg en kon

ik mooi de koffi e en koeken klaarzetten.

Ook de contacten met personeel en stu-

denten vond ik fi jn. Op de PEP-studieda-

gen zie ik sommige studenten weer terug

als predikant, geen steek veranderd.

Degenen die vroeger twee koeken pakten

doen dat nu nog steeds.’

Hoe zou u het verschil tussen ‘toen’ en

‘nu’ typeren?

‘Op mijn eerste werkdag rookte ik een

sigaar met de toenmalige rector prof.

C. Trimp. Dat zou nu echt niet meer

kunnen. Verder is het allemaal wat vrijer

geworden. De omgang tussen docenten

en studenten is minder stijf, studenten

worden niet meer met ‘meneer’ aange-

sproken. Daarnaast weet ik nog goed dat

de eerste dames kwamen studeren aan

de universiteit. De jongens vertoonden

opeens haantjesgedrag. De studiezaal zat

opeens vol als er een nieuw meisje in de

bibliotheek kwam werken. De verdrietig-

ste ontwikkeling vind ik het afnemende

aantal bezoekers van de Schooldag. Op

het hoogtepunt maar liefst 15.000 men-

sen waar ik verantwoordelijk voor was.

Maar er zijn ook heel mooie ontwikkelin-

gen, zoals de ontmoetingen met groepen

buitenlanders. Ik heb ze mogen verzor-

gen, prachtig! Het was ontroerend hoe

dankbaar ze waren. Christenen van

over de hele wereld die samen zingen in

lokaal 4 – de tranen stonden in mijn ogen.’


16

Tu magazine 3 2 (juni 2013)

Education

Transcript of Tu magazine 3 2 (juni 2013)