1

Theater SonnevanckTHEATER VAN ZOEKEND DENKEN, HUMOR EN DIALOOG

Hieronder beschrijven we de ontwikkelingen in 2017 op de verschillende gebieden. Achtereenvolgens komen aan de orde:

• Inleiding• Activiteitenoverzicht,inhoudelijkenkwantitatief• Educatie• Talentontwikkeling• Exploitatieenfinanciëlepositie• Publiekenrealisatievoorgenomenprestaties• ondernemerschap• DirectieenRaadvanToezicht

Inleiding

MISSIETheaterSonnevanckwilmetactueelmuziektheaterbijdragenaandeontwikkelingvankinderenenjongerentotruimdenkendevolwassenenenzohetcreatiefenvernieuwendvermogenvandeopen samenleving versterken.

OUTPUTIn2017maaktenwezevennieuwevoorstellingen.Barbaartje 6+ en Edward Scharenhand 8+ speeldenflinketourneesindekleinezalenvandetheaters.DecoproductiesmetOostpoolIt’s my mouth I can say what I want to 12+ en Gender 14+ speelden elk rond de 100 keer in de vrachtwagentrailer voor middelbare scholieren. InopdrachtvanVluchtelingenWerkNederland,maaktenwemethetOrkestvanhetOosten Broer 8+,eentheatraalconcertwaarweintienvoorstellingeninuitverkochtegrotezalenveelkinderen mee bereikten.De voorstelling Stil maar meisjespeeldevoorvolwassenenophetfestivalTopOost,datdeopdrachtvoordevoorstellinggaf.Macbeth,dejaarlijksevoorstellingmetjongerenophettoneel,speeldedrieuitverkochtevoorstellingeninonzeeigentheaterzaal.De hernemingen Galileo 8+ en Kereltje 4+speeldenelkeenflinketourneevoorlagerescholen,enKereltjedaarnaastophetTheaterfestival;dehernemingvanBromance speelde in een klein aantal theaters,enPretparkwerdspeciaalvoorhetTheaterfestivalhernomen.

2

De Kleine Berenjachttenslotte,speeldeverspreidoverhethelejaareenaantalkerenopscholenvoorkinderenmeteenmeervoudigebeperking.

ARTISTIEKE ONT WIKKELINGSonnevanckmaaktlichtvoetigmuziektheater.Voorallekinderenenjongerendieietsmeekrijgenvandeonzekerheidenzorgenindesamenleving.Voorallekinderendiemerkendatgroepenmensenbangenonverzettelijktegenoverelkaarstaan.Zijzijnonspubliek,methunoudersenleerkrachten.Henallemaalwillenwebewegentothettoelatenvantwijfel.Totdemoedomnietinhardestandpuntentevluchten.Wewillenhenlatenlachenomonbuigzaamheid.Indeperiode2017-2020wilSonnevanckdeinhoudelijkeladingvandevoorstellingenverderaanscherpennaardeactualiteit.Wevragenmakersdienetalswijweapons of mass narration willenmaken:‘Kijknaardesamenlevingomjeheen,wathoudtjebezig?Welkevragenenwelkewaardenmoetenwenumetkinderenenjongerendelen?’

In2017isdieinhoudelijkeaanscherpingzichtbaarinallenieuwevoorstellingen.InBarbaartje verkendenwehetmoeilijkemaarbelangrijkeonderwerp‘beschaving’;inIt’s my Mouth I can say what I want toginghetoverracisme,nepnieuwsenmediahypes;inBroerstonddeconfrontatietussentrotseneerenerzijdsenschipperenenonderhandelenanderzijdscentraal;inStil maar meisjeginghetoverdevraagwelkeplekdeactualiteitinhetjeugdtheaterzoumoetenhebben;Edward Scharenhandgingovergastvrijheidvoorvreemdelingenentolerantievoorhetafwijkenvandenorm;Genderonderzochtdeinvloedvanjesekseopwiejebent.Wezijntevredenmetditbredepaletaanthema’sdieelkeenactuelebetekenishebbenendaarnaastallemaalookgrotere,universelethema’szijn.

Evenbelangrijkalsdevraagwatactueelisenwatonsopditmomentbezighoudt,isdevraagwatkindereninteresseert.Uiteindelijkgaatheteromvoorstellingentemakendiezijbeslistwillenzien.Daarominterviewdenwekinderen,oudersenleerkrachten.Wevroegenhennaarbelangrijkegebeurtenissen,dilemma’senconflicteninhundagelijksleven.Deantwoordenlegdenwenaastdeinteressesvanonzemakers.Waardezeoverlappenontstondennieuwevoorstellingen.

BinnendejeugdtheatersectoronderscheidtSonnevanckzichmetnarratief,geëngageerdmuziektheater.Inonzevoorstellingenvertellenweverhalenoverpersonagesvanvleesenbloed,diedewereldintrekkenendaarbotsenmetanderen.Inonzetheatertaalspelentekstenmuziekeen gelijkwaardige rol.Humorvol,verhalendmuziektheaterdatzijnpubliekbeweegttotempathieenaanvaardingvanonzekerheidvereistvergaandeintegratievantekstenmuziek.Datvraagtvancomponist,schrijverenregisseurdebereidheidomdepuurautonomepositiealsvakmanteverlatenenanderenopheteigenwerkterreintoetelaten.OpdiemanierisSonnevancksteedsopzoeknaarnieuwevormenenwerkprocessenvanmuziektheater.DeervaringdieSonnevanckopditgebiedheeftopgebouwddelenwemetdemakerteamsvannieuwevoorstellingen.Eengrootprojectopditgebied,meteeninspirerendesamenwerkingtussenschrijver,regisseur,componistendirigentwasde voorstelling Broer.

3

SAMENWERKING Sonnevanckonderscheidtzichookdoorzijnwerkwijze.Wekiezenactiefvoordialoogensamenwerkingmetonzepartnersindetheatersectoreninhetonderwijs.Samenwerkengaatnietvanzelf.Eenflinkeinvesteringvantijdenenergieisnoodzakelijk.Dieismeerdandemoeitewaardgebleken.Doorsamenwerkinghebbenweartistiekenzakelijkmeergerealiseerddanwealleenhaddenkunnendoen.Wekijkenuitnaarverdiepingvandezesamenwerkingsverbandenindekomende jaren.

WecoproducerengraagenstructureelmetonzepartnersTgOostpool,deNederlandseReisopera,hetOrkestvanhetOostenenSilbersee.Watonsverbindtisdegedrevenheidomnarratiefmuziektheatervanhogekwaliteitvoordejeugdtemaken.AlshetgaatomsamenwerkingenbuitendetheatersectorkiestSonnevanckervooromtefocussenopsamenwerkingmethetonderwijs,metnadrukophetprimaironderwijs.

Sonnevanckkiestervoorbuitendesectortefocussenopsamenwerkingmethetonderwijs,metnadrukophetprimaironderwijs.

4

Activiteitenoverzicht

Naam Type productie co-producent Premiere TourperiodeGalileo reprise 22-1-2017 16-01-2017 tot 05-03-2017Bromance reprise co-pro Oostpool geen 28-01-2017 tot 6-04-2017Barbaartje nieuw 19-2-2017 14-02-2017 tot 09-04-2017It'smymouth nieuweco-pro Oostpool 24-2-2017 20-02-2017 tot 02-06-2017 en

TheaterFestival7,12,13septKereltje reprise 13-3-2017 06-03-2017 tot 23-04-2017MacBeth nieuw 29-4-2017 28,29en30aprilBroer nieuweco-pro Orkestvan

hetOosten8-6-2017 06-06-2017 tot 16-06-2017

Stilmaarmeisje nieuw 16-6-2017 FestivalVierOostEdward Scharenhand

nieuw 1-10-2017 26-09-2017 tot 12-11-2017

Pretpark reprise co-pro Oostpool geen Theaterfestival7,12,13septGender nieuweco-pro Oostpool 27-9-2017 25-09-2017 tot 18-12-2017De kleine Berenjacht

reprise geen doorlopend

GALILEO 8+Injanuari2017gingdereprisevanGalileo in première. Galileoiseenvoorstellingvoorkinderenvanaf8jaar,gemaaktomtespelenindespeellokalenvanbasisscholen. De tekst van Sophie Kassies gaat over het dilemma van de historische Galileo Galileï diebeweesdatdeaardeomdezondraait,maardoordePauswerdgedwongenzijnbewijsteverloochen. KarlijnKistemakerregisseerdeSophie’stekstalseenhilarischehappeninginhetspeellokaal,waarinhistorischeenhedendaagsescènesenpersonagesinelkaaroverlopen,fictieveenreëlewerkelijkhedennaastelkaarbestaan.Enallekinderendiedevoorstellingzagen,wistennaafloopprecieshoehetzitmethetdraaienvandezon,deaardeendemaan.Voor de reprise werd Galileoopnieuwgerepeteerdmettweenieuweacteurs:JosNargyenEvavan der Post.

‘De maan ís gewoon lelijk en een mens is als een zandkorreltje in de woestijn’, spreekt Galileo Galilei sputterend. Samen met zijn dochter Celeste reist hij langs basisscholen met het programma Dichter Bij Wetenschap. Terwijl ze de perfecte show vol proeven en liedjes neer willen zetten komen ze lijnrecht tegenover elkaar te staan. ‘Waarom kan je niet gewoon leuk en normaal doen? Straks word je nog ontslagen! Dit is je laatste kans’.

5

Gebaseerd op de ware geschiedenis van Galileo Galilei, grondlegger van de moderne wetenschap, vertelt Theater Sonnevanck een spannend verhaal over een lastige vader en een dochter met een missie. Een verhaal over gehoorzaamheid en verzet, zekerheid en twijfel en het verschil tussen bewering en bewijs. Maar vooral een verhaal over wat een vader en een dochter voor elkaar over hebben.

‘Een voorstelling die ontroerend, hilarisch en heerlijk ontregelend is’,Theaterkrant(8maart 2015)‘Hetpubliekblijftdehelevoorstellinggeboeid’RijnbrinkGroep(9maart2015)

BROMANCEIndeperiodejanuarit/maprilzijnenkelevoorstellingenvanBromance gespeeld. Bromance,voorstellingvoorjongerendiewein2016incoproductiemetTgOostpoolmaakten,wasnazijnpremièreeenoverdonderendsuccesenwondeGoudenKrekelin2016.Daaromwildenweproberenofweeenkleineextratourneelangsdekleinezalenvandetheaterskondenspelen,endaarnietalleenmiddelbarescholierenmaarookstudentenentheaterliefhebbersalspubliekkondenlatengenietenvandezevoorstelling.Ditlukte.Daarmeewasdezekleinetoureenopmaatvooreenwatgroterehernemingstourneevan Bromanceinhetseizoen2017/2018.

Bromance is een tragikomedie over een ontluikende liefde. Het veilige dorpsleven van Tim en Bo wordt op z’n kop gezet als stadsjongen Jonas arriveert. Wat gebeurt er als gevoelens van vriendschap, jaloezie en liefde zich vermengen?

Nog steeds is homoseksualiteit geen vanzelfsprekendheid. Geweld tegen homo’s is toegenomen, sporters en politici komen slechts zelden uit de kast en in Rusland leidt het tot politieke spanningen. Een eerste liefde tussen twee mensen van hetzelfde geslacht is daardoor extra complex. Niet alleen de intimiteit tussen de prille geliefden, maar ook sociale verwachtingen staan op het spel. Twijfels over je geaardheid voeden de angst om buitengesloten te worden. Bromance toont het broze proces van de ontluikende liefde en herinnert ons eraan, dat wij de angst om ‘anders’ te zijn allemaal kennen. De voorstelling laat zien hoe moeilijk het voor jongeren is zich kwetsbaar op te stellen in een samenleving met onbuigzame codes.

BromanceisgeschrevendoorJoachimRobbrecht,deregieisvanTimothydeGilde.DanielCornelissen,WillemVoogdenMariusMensinkspeelden,BartRijninkmaaktedemuziek,JanneSterkeontwierpdecorenkostuumsenFloraVerbruggedeeddramaturgie.

BromancewondeGoudenKrekelvoormeestindrukwekkendejeugdtheaterproductievan2016.UithetjuryrapportvandeVSCD:“De heftige driehoeksverhouding vol bravoure kruipt stiekem onder je huid, om daar venijnig te jeuken als ook zacht te strelen. Een knappe voorstelling, over een gevoelig onderwerp, die broeit vanaf de eerste seconde tot de laatste minuut.”

6

BARBA ARTJE 6+Op19februarigingdenieuwevoorstellingBarbaartje in première.

In Barbarije leert iedereen barbaarse manieren. Maar de kleine Barribas heeft van zijn Papa stiekem de ‘goede’ manieren geleerd. Hij eet en spreekt netjes, hij leest in moeilijke boeken en speelt klassieke muziek. Alles is koek en ei tot op een dag Papa sterft en de barbaarse buurman Derry in huis komt wonen. Er wordt niet meer schoon maar troep gemaakt. De televisie staat de hele dag op hard en lezen wordt verboden. Ook buitenshuis ontwikkelt de Barbaarse beschaving zich in volle vaart! De scholen worden afgeschaft en Barbarije trekt op oorlogspad.Barribasje wil zich verzetten en de wereld verbeteren. Maar hoe doe je dat, als je nog klein bent? Als je beter zingt dan schreeuwt en liever leest dan vecht? Lukt het de kleine Barribas om de barbaren te slim af te zijn?

JoachimRobbrechtschreefBarbaartje,TimothydeGilderegisseerde.NasamenvoorOostpool/Sonnevanck de jongerenvoorstellingen King Oeboe,GTA5 en Bromancetehebbengemaakt,wasBarbaartjevoorbeidenhuneerstevoorstellingvoorkinderenvanaf6jaar.Barbaartjeiseenontroerendverhaaloveropgroeienineencorruptewereld.Eenkleinejongen,Barribas,verdedigthartstochtelijkzijncello,zijnboekenenzijnideeënoverschoonheidenwellevendheidtegendeaanvallenvandeliederlijkebuurmanDerry,demanopwiezijnmoederverliefdis.VertwijfeldvraagtBarribaszichaf:‘Een vlinder wint nooit van een beer. Gedichten klinken stiller dan gebrul. En beleefd is altijd zwakker dan brutaal. Waarom? Waaaaaarom? Zit de wereld zo in elkaar?’ TimothydeGildeontweekinzijnregieiedermoralismedoorhetdekinderennietmakkelijktemaken:BuurmanDerry’sliefdevoorpatatendecarnavalskrakersdiehijzingtzijnonverenigbaarmetBarribas’cello,maarmisschienwelevenaantrekkelijk.CharlieChanDagelet,BenjaminMoenenSteyndeLeeuwespeeldenBarribas,respectievelijkzijnmoederendebuurman;JanneSterkemaakteeenspectaculairdecorwaarinhalverwegedevoorstellingkarrevrachtenlegefrisdrankblikjesdesmaakvollewoonkamervanBarribasoverspoelen;BartRijninkschreefdemuziek. BarbaartjemaakteeensuccesvolletourneelangsdekleinezalenvandeNederlandsetheaters.‘Eenslimopgebouwdevoorstellingmetgrotethema’senemotieswaarinvolwassenenookallerminstperfectblijken.’ Theaterkrant

Barbaartjeprobeertdeklooftedichtentussendedoorgeschotenbeleefdheidvan‘debeschaafdeelite’endeplatvloersebrutaliteitvan‘devolksmens’.(...)Deprecairebalanstussendezedrieposities(beleefd,brutaal,braaf)wordtdoordedrieacteursmetflairgespeeld’

de Volkskrant

‘Barbaartjeiseenleukeengrappigevoorstellingvoorjongenoud,diejejelangblijftherinneren’Cultuurbarbaartjes

7

‘Heteindoordeel:watvondjevandevoorstellingJuul?“Leuk,enookeenbeetjegek.”Endatwashetookwel.Maarwijhoudenwelvaneenbeetjegek.’Vetttblog

IT’S MY MOUTH I CAN SAY WHAT I WANT TO 14+Op24februarigingdenieuwejongerenvoorstellingIt’s my mouth I can say what I want to in première.IndeserievoorstellingenvoorjongerendieSonnevanckenOostpoolsamenmakenkozenwevoordejongegastregisseurDariaBukvic,diemethaarsuccesvoorstellingNobody Home hadlatenziendatzijscherptheaterkanenwilmakenoverdeactualiteit.DariavroegschrijverDaanWindhorstomeentekstoverhedendaagsdagelijksracismeenoverhetverdwijnenvandewaarheidinmediahypes.Daanschreefeensnelle,humorvolletekstwaarin22personages,gespeelddoor3acteurs,iederhuneigenversiehebbenvaneenincidentinhetfietsenhokvaneenmiddelbareschool.Onderhetmotto‘Iedereenpraatmaarniemandweetwaarhijhetoverheeft’makenwemeehoehetincidentwordtopgeblazentoteeninternationalemediahype,enhoedeTurksejongendiealsenigeweetwaterechtgebeurdis,ineenfuikvanvooroordelenkomtvasttezitten.

Een incident op een middelbare school. Commotie. Een jongen raakt vermist. Een docent wordt geschorst. Het vermoeden gonst: ‘er lag mogelijk een racistisch motief aan ten grondslag’. Getuigen worden gehoord. Speculaties buitelen over elkaar heen. De pers loopt ermee weg. Niemand weet iets. Iedereen bemoeit zich ermee.tekst Daan Windhorst | regie Daria Bukvić |spel Whitney Sawyer, Lisa Schamlé en Yamill Jones | dramaturgie Flora Verbrugge | vormgeving Dymph Boss | geluid Joost Maaskant

It’s my mouth I can say what I want tolaatzienhoemoeilijkhetisomeengefundeerdemeningtevormenineenwereldwaarin‘feiten’wordenopgebouwduithearsayengeframedeinformatie.Devoorstellingtoonthoeonbewustracismeonsgedragbepaaltengaatoverhetherkennenvanvooroordelenengedragingendieinjeschuilen,zonderhetheffenvaneenmoralistischvingertje.Eenpleidooivoorhetgebruikenvanjeeigenverstand,ofopz’nminstjeeigenpaarogen.

It’s my Mouth I can say what I want tospeeldeeensuccesvolletourneevanmeerdan100voorstellingen,hetgrotemerendeeldaarvanopschoolpleinenvanVoortgezetOnderwijsscholeninGelderlandenOverijssel.

It’s my Mouth I can say what I want towoneenZilverenKrekelendaarmeeeennominatievoordemeestbelangwekkendejeugdtheaterproductievan2017.‘Ondanksdeserieuzeondertoonvoortdurendontzettendgrappig.Eenprestatievanformaat.’

Theaterkrant

‘It’smymouthbrengtscherpesatireopgevaarvannepnieuws’ Volkskrant

8

‘It’smymouthIcansaywhatIwanttozitbovenopdeactualiteit’ Parool

‘Dezescherpesatireoverhetgevaarvandeverspreidingvannepnieuwsen‘alternatievefeiten’koppelteenbelangrijk,actueelonderwerpopwonderlijklichtemanieraandeleefwereldvanjongeren.Hilarischénconfronterend,maarnooitbelerend.’De VSCD-Krekeljury in het juryrapport over It’s my mouth I can say what I want to.

KERELTJE 4+Op13maartgingdereprisevandevoorstellingKereltje in première. Kereltje is een voorstelling voorkinderenvanaf4jaarenisgespeeldinspeellokalenvanbasisscholeneneenenkelekeerinkleinetheaterzalen.CelilToksözschreefdetekstendeedderegie.VoordereprisewerdKereltjeopnieuwgerepeteerdmettweenieuweacteurs:BrechtjeKatenJonataTaal.Componist/musicusPascalvanHulstmaakteenspeeldedemuziek.HetsuccesvandevoorstellingbleekonderandereuitopnameindejeugdprogrammeringvanhetTheaterfestivalenalsprogrammeringdoorDeMeervaartalseenvan‘debestevoorstellingenvanseizoen2016/2017’.

Hetverhaalvan‘Kereltje’isgebaseerdopdeavonturenvandeTurksesprookjesfiguurKeloğlan.KeloğlanisinTurkijeeenicoonbekenduitoudesprookjesmaarookuitvelehedendaagsetekenfilmsenkinderboeken,waarindiegeliefdeverhalenopnieuwverteldworden.ElkNederlandskinddateenTurkseachtergrondheeft,kentKeloğlanvanTurksetelevisiezenders.Inalleverhalen,filmsenboekenloodsenKeloğlansnaïviteit,zijnoptimismeenzijneerlijkheidhemdoorhetlevenenbrengenhemuiteindelijkgrotesuccessen.IndeSonnevanckvoorstellingheetKeloğlan:Kereltje endatisookdetitelvandevoorstelling:

KereltjeKereltje is de jongste thuis. Kereltje is klein, mager, hij heeft bijna geen haar en zijn kleren zijn vies.Het is heel, héél makkelijk om hem voor de gek te houden.En toch… Kereltje krijgt op het eind de prinses. Kereltje verslaat de draak. Kereltje wordt minister van de Koning. Hoe doet hij het toch? Waar haalt hij zijn supersimpele oplossingen voor de moeilijkste problemen vandaan?Kereltje is een muzikale voorstelling voor kinderen van 4, 5 en 6 jaar. Over slim zijn, als je niet groot bent. Over optimisme en vertrouwen op absurde kansen.

‘Buitengewoon amusante sprookjesvoorstelling’, Theaterkrant(15maart2015)

‘Ditvlotgespeeldesprookjemetmulticultureleinvloedenzorgtvooreenvrolijkemiddag’ RijnbrinkgroepAliceMoves(15maart2015)

‘Eengeweldigkomischenmuzikaalsprookje(...)Eenabsoluteaanrader!’Go-Kids Twente

9

MACBETHDe jongerenvoorstelling Macbethwerdop28,29en30aprilgespeeldinTheaterSonnevanck.Indetweemaandendaaraanvoorafgaandisdezevierde‘ComingofAge’-voorstellingvanSonnevanckgerepeteerd:jongerenmettheaterambitiesspeeldenonderleidingvaneenteamvanvolwassenenprofessioneletheatermakers.Ditjaarbestondditteamuitschrijver/regisseurMarijeGubbels,componisten/musiciJanenKeezGroenteman,vormgeverSanneOostervinkentheaterdocentNadiehTigchelaar.Samenmet13jongerentussen11en15jaarmaaktenzijMacbeth,eenbloederigecomedy-horrorvollijkenenspoken,huiveringwekkendesoundscapesenlivemuziek.

Macbeth wil heel graag koning worden, en zijn nog ambitieuzere vrouw vindt alles geoorloofd om dat doel te bereiken. Zelfs als de huidige koning daarvoor moet worden vermoord. En zijn zonen. En collega-edellieden. Vertrouwelingen. Vrienden. Hun vrouwen. En voor de zekerheid ook hun kinderen. Want koning worden is één ding, koning blijven… vraagt het uiterste. Bloed maakt bloed en na de eerste moord kun je niet meer terug.

DezeMacbethvanMarijeGubbels,gespeelddoorjongeren,waseengrootsucces.Marijeendejongerenvondenelkaarhelemaalindecombinatiehorror,humor,liefdevoortheaterenfascinatievoorShakespeare.DevoorstellingwaseeningenieuzeverkorteversievanShakespearesstuk,metindrukwekkendspeldoorjongerenmetserieustalentenambitie.TegelijkertijdwasdezeMacbetheenhilarischeshowvanSchotsekilten,rodepruiken,veeltheaterbloedèneeningewikkeldedienstregelingvanpersonages,verkledingen,effectenenmuziek.DeComingofAgevoorstellingenbetekenenvoorSonnevanckeenfikseinvesteringvooreenrelatiefkleinpubliek,maarwemerkendathetfenomeenopdemiddelbarescholenvanEnschedeenomstrekenbegintrondtezingen.Scholierenvertellenelkaardatje,alsjeietsmettheaterwilt,inelkgevalauditievoordeComingofAgevanSonnevanckmoetdoen.Datjedaaruitgedaagdwordtenserieusgenomen.Endatjedaareengeweldigetijdhebt.

MetdeserieComingofAgevoorstellingenwilSonnevanckeenaanvullinggevenopdebestaandelessen-enworkshopsmogelijkhedeninderegio.Dedeelnemerswordennietalsleerlingen,maaralsacteursenmusicibenaderd.Zekrijgengeenles,maarwordengeregisseerd(ennatuurlijkverwachtenwedatzedaarveelvanleren!).Meedoenbegintmeteenauditieenwordtbezegeldmeteencontract.Bijdewervingvanjongerenwerkenwesamenmetinstellingeninonzeregio:dejeugdtheaterscholen,KunstenschoolKaliberenmetdemiddelbarescholen.SamenmetdeComingofAgeproductiesvanTgOostpoolinArnhemvoor15tot18jarigen,devooropleidingendetoneelschoolinArnhemontstaatzoeenOostNederlandseroutevoorgetalenteerdeengedrevenjongeren.

BROER 8+Wat als je kleine broertje jou een sufferd vindt? Wat als hij jou afpakt waar je het meest van houdt? Wat als jij je grote broer altijd te slim af bent? En als hij bijna zelf weggeeft wat hem het liefste is?

10

Twee broers verschillen als dag en nacht. Een groot avontuur stelt ze op de proef. Worden ze toch nog beste broers?

Alles wat normaal niet gebruikelijk is tijdens een klassiek concert mag nu juist wel! Opstaan om een wave te maken. Luid klappen op je benen, buik en dijen. Dansjes doen en spreekkoren aanheffen. Sterker nog: al deze actie wordt juist voorgeschreven!

Op8junigingdegrotezaalproductieBroer in première. BroeriseencoproductievanSonnevanckmethetOrkestvanhetOosten,inopdrachtvanVluchtelingenWerkNederland.VluchtelingenWerkgafdezeopdrachtinhetkadervanhunprojectEigen-Wijs.DitprojecthelptkinderenenjongereninNederlandsecentraleopvanglocaties‘omhunzelfvertrouwentevergrotenengriptekrijgenophunonzekerelevenviamuziekactiviteiten,voorlichting,eenwebsiteenhetorganiserenvanspreekuren.Hetisvoordezekinderennoodzakelijkomtotrustenopademtekomenente‘landen’inhunnieuweomgevingzodatzijzichontspannenenkunnenvoorbereidenophunverblijfinNederland.’DeopdrachtaanhetOrkestvanhetOostenenSonnevanckwas:maaksameneenvoorstellingwaarinkinderenkunnenparticiperendoorliederenmeetezingen,tedansenenbodypercussietemaken.Dieparticipatiewordtvoorbereidaandehandvanspeciaalontwikkeldeducatiefmateriaal:vijf(ofmeer)muzieklessenmetfilmpjesenvoorbeeldenvanalleliedjes,dedans,bodypercussieensoundscapes.EenfilmpjevanVluchtelingenWerktoontwaaromBroervoorasielzoekerskinderenvangrotewaardekanzijn:https://www.youtube.com/watch?v=Dci0uW3lDXA

SophieKassiesschreefeenkrachtigstukovertweebroersdielanggeledenruziekregenenvanelkaarvervreemdzijngeraakt.Dejongstebroer,Ketim,wilderuziebijleggenenorganiseerteensurprisepartyvoorRaban,deoudste:eenfeestmetorkesteneenzaalvolkinderen.AlsRabannietsvermoedendbinnenkomtbarstenorkestenkinderenuitineenwelkomstyell.MaarRabanisnotamused,hijkoesterteengroteen,naarlaterblijkt,terechtewroktegenzijnbroer.InhetuurdatvolgtbotsenRaban’strotseneeropKetim’swensomteschipperenenteonderhandelen.Goedmakenluktalleenmetdehulpvandekinderenenvandemuziek.

InnauwesamenwerkingmetdirigentJoostSmeetseneducatiemedewerkerMoniqueWijnkervanhetOrkestwerddemuziekgekozendieditverhaaloverbroederliefdeenconflictnodighad:delenuitopera’svanVerdi.ComponistThijsBorstenarrangeerdedemuziekenvuldehemaanmeteigen gecomponeerde delen.DymphBossmaaktedecorenkostuums,FloraVerbruggeregisseerdeenBroer werd gespeeld doorFreekdenHartoghenAbelLeemans.

De voorstellingen van Broerwarenheelbijzonder.Vluchtelingenkinderenkwamenmetbussenuitalledelenvanhetlandnaardetheaterswaarwespeelden.Deaandachtvandezekinderenvoor,enhunovergaveaanhetverhaalendemuziekwarenindrukwekkend.Wespeeldennietalleenvoorkinderenuitasielzoekerscentra.OokregulierebasisscholenuithetOostenvanhetlandkwameningrotegetalemetschoolklassennaardevoorstelling.

11

Broerwasinveelopzichteneengrootsucces.DaaromvroegenHetGeldersOrkestendePhilharmonieZuidNederlandomreprisesvandevoorstellingmethunorkest.Voor2018en2019zijndezeinmiddelsgepland.

‘Honderdenbasisschoolleerlingenmaaktenerdonderdagochtendeengrootfeestvantijdenshetmeedoe-concert Broer.’TwentseCourantTubantia

EenvideoverslagvanhetconcertinEnschededoordeTwentseCourantTubantia:https://www.tubantia.nl/enschede/dansen-en-zingen-tijdens-het-meedoe-concert-in-enschede~a566178c/

STIL MA AR MEISJEAls de wereld in brand staat, als je het zelf ook even niet meer weet, als je gewoon even je kop in het zand wil steken, wat doe je dan? Precies. Dan zing je. Waarover maakt niet meer uit. Muziektheater over het warme bad van samen zingen en de koude douche van niet meer weten wie je bent en wat je denkt.

Op16junigingeenbijzondere,kleinevoorstellinginpremière.AanleidingtothetmakenvanStil maar meisjewasdeopdrachtvandeviergrotereschouwburgenvanOverijssel:Enschede,Hengelo,KampenenZwolle.Zevroegenallegezelschappenuithetoostenvanhetlandomeenvoorstellingvaneenkwartier,tespelenopeentweedaagsfestivalindezeschouwburgen,detheatersentheatermakersvanhetoostenzichaanhetpubliekkondenpresenteren.Sonnevanckgreepdezekansmetbeidehandenaan.Vooronswasheteeninteressantemogelijkheid om eens iets voor volwassenen te maken. Daarnaast bood de kans om een voorstellingtemakendienietmeteenoptourneehoeft,mogelijkhedenomartistiekerisico’stenemen,inditgevaldesamenwerkingmeteennieuweschrijverencomponist.

ViadeTekstsmederij,eenpodiumvoorbeginnendeschrijvers,haddenweLeonBrilllerenkennen.WewildenhemgraagdeopdrachtvoordevoorstellingSneue Gevallengeven,eenvoorstellingvoor2018.DeopdrachtvandeoostelijkeschouwburgenbrachtdemogelijkheidomineenkleinprojectaleerdermetLeontewerken.Datisgoedbevallen.WevroegenLeonomeentekstvoortweezingendeactrices.Eentekstwaarinweonszelfalsjeugdtheatermakersopdehakzoudennemen.Leonschreefeenhilarischetekstvoortweejeugdtheateractricesincrisis,worstelendmetdediscrepantietussenhunzorgenoverdewerelddieinbrandstaatendeoptimistische,‘empowerende’tekstenuitvanhunjeugdtheatervoorstelling.

DedriesongsinhetstukjewerdengecomponeerddoorChristophMacCarty.Desongswerdenbegeleiddoordeactriceszelf,metterplekkeopgenomenvocaleloopsineenloopstation.SaraJanneh,MariaNoë,BrechtjeKatenTirzadeBoerspeeldenenzongeninduo’sdezekleinevoorstelling.FloraVerbruggeregisseerde.

12

Stil maar meisjeisgespeeldophetfestivalVierOostop16en17juni.‘Vermakelijkeknipoognaarhetjeugdtheater’Theaterkrant(18juni2017)

EDWARD SCHARENHAND 8+Iedereen in het stadje Gul is extreem goed, Tante Maria en haar geadopteerde dochter Magdalena voorop. Altijd staan ze klaar voor hulp aan dier, plant en medemens. Op een dag staat er iemand op hun stoep. Hij heet Edward en is helemaal alleen. Edward is lief en zachtaardig maar aan beide armen heeft hij - in plaats van gewone handen - helaas een stel lange en vlijmscherpe scharen. Als Tante Maria desondanks besluit om Edward gastvrij in huis op te nemen, is Magdalena voor het eerst in haar leven een stuk minder positief.

Maar heeft Edward niet ook, net als iedereen, recht op een veilig thuis en wat geluk?Blijft Magdalena de enige in Gul die moeite met hem heeft? Hoe tolerant is Gul eigenlijk echt? En… hoe ongevaarlijk is Edward? Een zoetzure komedie over goed en kwaad en de dunne grens daartussen. Losjes gebaseerd op Tim Burtons’ sprookjesachtige film Edward Scissorhands.

Op1oktobergingdenieuwevoorstellingEdward Scharenhandinpremière.MarijeGubbelsschreefenregisseerde,FreekdenHartoghcomponeerdedemuziek.MarcelOsteropzetteeenmagischeEdwardneerenstaldehartenvankinderenenoudersinzijnverstildeliederen.FreekdenHartogh,JuulVrijdagenDorienvanGentgavengestalteaandegoedbedoelendeburgersvanGul.MorganaMachadoMarquesmaaktedecorenkostuums.Edward Scharenhandiseenverontrustendekomedieovereenongrijpbarefiguur,Edward,diezijnbestdoetomopgenomentewordenindekleinegemeenschapvanhetstadjeGul.OokdeinwonersvanGuldoenenormhunbest.Entochlooptallesfout.

Edward ScharenhandiseennieuwestapindevoorstellingendieMarijeGubbelsbijSonnevanckmaakt. Meer dan Heidi,Tijl UilenspiegelofSissiheeftEdwardeenmelancholieke,twijfelendeondertoon,waarSonnevanckheelblijmeeis.Eenvoorstellingindezetijd,diedraaitomhetopnemenvaneenvreemdelingineenbestaandegemeenschapzoumoraliserendenleugenachtigzijnwanneereenvoudigoptimismeeneengoedeafloopzoudenoverheersen.TegelijkertijdzorgenMarije’saanstekelijkehumor,haarfavorietethema’svanhetdoorprikkenvanzelfgenoegzaamheidenhypocrisie,haarmuzikaliteitendecomedykwaliteitenvanhaarregievooreenmeerdansmakelijke voorstelling.Edwardmaakteeensuccesvolletourneelangsdekleinezalenvandetheaters.

“EdwardScharenhandisnetzosprookjesachtigalshetorigineel” de Volkskrant(3oktober2017)

“TheaterSonnevanckdurftmethetduistereEdwardScharenhandechtspannendtezijn” Theaterkrant(3oktober2017)

13

“Eenmagistralevoorstellingvoor8+diejevastgrijptennietmeerloslaat.” Cultuurbarbaartjes(16oktober2017)

“Eenvoorstellingmetheerlijkscherperandjes” het Parool

PRETPARK 12+OphetTheaterfestival2017speeldenPretpark en It’s my Mouth I can say what I want to,beidencoproductiesvanTheaterSonnevanckenTgOostpoolenbeidendatjaarwinnaarsvaneenZilverenKrekel,alsdoublebillinTheaterdeKrakeling.Pretpark was in september 2016 in première gegaan. PretparkiseenvrijebewerkingdoorJibbeWillemsvandefilmFunnyGamesvanMichaelHaneke.TimothydeGildeheeftgeregisseerd,DanielCornelissen,YorickZwart,JudithNoyonsenSerinUtluspelen.DemuziekisvanBartRijnink,hetdecorvanJulianMaiwald.

Vader en dochter hebben een weekendje verplichte quality-time in een bungalowpark in Oost-Nederland. Het is tijd om de familieband te versterken en de problemen op school te bespreken. Dan wordt er aangeklopt. Een innemend jong stel staat voor de deur. Onvoorspelbaar en zonder reden verstoren ze het familieweekendje en laten een slagveld achter.

Pretparkiseenpittigevoorstellinggeworden.Hetverhaalvandetweekille,onaangedaneindringersdiehetweekendvanvaderendochterkomenverstoren,steltopalleknooppuntenvandevertellingmorelevragen.Alsmensenjelastigvallen,blijfjedanbeleefdofgooijezejehuisuit?Alsjevadervreemdisgegaan,moetjehemdanstraffenofrespecteerjezijnkeuze?Steedsdwingenderwordthetpubliekgeconfronteerdmetdeachterliggendevraag:waarhaalikeigenlijkmijnmorelekompasvandaan?Hetsimpele,sterketoneelbeeldvanJulianMaiwaldroeptassociatiesopmeteenlaboratoriumwaarindemenselijkemoraalonderzochtwordt.Hetgewelddadigeeindevandevoorstellingconfronteerthetpubliekmetdeobservatiedaterinonzesamenlevinggeenalgemeenerkendemoreleautoriteitmeeris,datiedervoorzichzelfmoetbepalen wat hij goed en slecht vindt.Jongerenreageerdenheftigopdevoorstelling.Altijdonderdeindruk,somsgeschokt,meestalgeïntrigeerd. DePerswasenthousiastoverPretpark: “Pretpark is een gestileerde nachtmerrie over schuld en medeplichtigheid”, Theaterkrant (23september2016)“Een must see, deze ijzig meedogenloze voorstelling”, deVolkskrant(30september2016)‘Een ijzingwekkende, razend knap gemaakte en moreel uitdagende theaterthriller voor tieners, waarvan de thematiek nog lang na-ijlt.’DeVSCD-JeugdtheaterjuryoverPretpark-Klik hier voor hetjuryrapport.

14

GENDER 12+Ben je een jongen, ben je een meisje of ben je gewoon mens? Merel is een jongensachtig meisje. Josha is een meisjesachtige jongen. Bij de wc’s van de plaatselijke club, waar vanavond een schoolfeest in volle gang is, bespreken twee jonge mensen de invloed van hun sekse op het leven en welk hokje daarbij past. Al decennia lang lijkt het afgelopen met het traditionele man/vrouw denken. Toch is het nog steeds niet duidelijk wat een gender of gender neutraliteit nu precies is. Wat maakt een jongen een jongen en een meisje een meisje? Een voorstelling over de rol van geslacht, intimiteit en sociale verwachtingen die op het spel staan.

Op27septembergingdenieuwecoproductieGenderinpremière,indeseriejongerenvoorstellingendieSonnevanckenTgOostpoolsamenmaken.MagnevandenBergschreefeenmooie,kwetsbaretekst.Tweezeerjongeacteurs,JoshaStradowskienMerelPauw,beidenogvierdejaarstoneelschoolstudenten,speeldenGender.TimothydeGilderegisseerde,WesselSchrikcomponeerde,JanneSterkemaaktedecorenkostuumsenFloraVerbruggedeeddramaturgie.

Genderiseengedurfdevoorstellingoverdetweejongerendieworstelenmetman-ofvrouw-zijn.Ineenabstractvormgegevenruimtemetspiegels,diedoetdenkenaanhethalletjebijwc’s,twijfeleneenjongeneneenmeisjeofzenaarhetfeest,datééndeurverderaandegangis,zullengaan.Alsbestevriendenvoelenzezichvertrouwdgenoegmetelkaaromteexperimenteren:hijdoethaarlippenstiftop,trektdejurkaandiehijvanzijnmoederheeftgepikt,zijtrektzijnbroekenjasjeaan.Wanneervoeljejegoedensterkalsmanrespectievelijkvrouw?Ligthetomkerenvandierollenhenmisschienbeterdanderoldiedenatuurendesamenlevingvoorelkheeftklaargelegd?Inhuneerlijke,kwetsbareuitwisselingvindenzegeeneenduidigeantwoordenmaarwelgroeitdewaarderingvoorelkaarenkomthettoteenkus.

GenderspeeldeeenlangetourneelangsmiddelbarescholeninhetOostenvanhetland.Gender is eenkwetsbareenookverbalevoorstelling.Dejongerenvoorwiewespeeldenreageerdenheftigwanneerbijvoorbeelddeacteureenjurkaandeed,maarwarenaltijdgeconcentreerd.Tijdensdetourneewasaltijdvoelbaarhoezeerdezethematiekrelevantisvoorjongeren.

“Adembenemendeomkeringvanhetassepoester-sprookje.” Theaterkrant(29september2017)

“TrailervoorstellingGendervoelthetactueleonderwerp-sekseentieners-haarfijnaaninditstukbarstensvolacteertalent”

de Volkskrant(3oktober2017)

“Genderzetaantotdenken”RecensieTheaterreview(2oktober2017)

15

DE KLEINE BERENJACHT 4+, VOOR KINDEREN MET EEN MEERVOUDIGE BEPERKINGVerspreidoverhethelejaarzijnvoorstellingengespeeldvanDe Kleine Berenjacht.Dezevoorstellingis,innauwesamenwerkingmethetOnderwijscentrumHetRoessinghinEnschede,speciaalontwikkeldvoorleerlingenmeteenernstigemeervoudigebeperking.De Kleine Berenjachtisopmaatgemaaktvoorkinderendieextreemgevoeligzijnvoorprikkelsenonrustigwordenvannieuwesituatiesenlocaties.Devoorstellingspeeltuitsluitendinscholenvoorspeciaalonderwijs,voorzeerkleinegroepenindevertrouwdeomgevingvandeeigenklas.

Een actrice vertelt, speelt en zingt het spannende verhaal van een kind en haar hond die samen op berenjacht gaan. Een voorstelling over moedig zijn, samen dwars door de modder en de sneeuwstorm sjouwen, over óvermoedig zijn en samen lekker bang zijn onder de dekens.

De Kleine BerenjachtisalshetwareeenéénpersoonsuittrekselvandeveelgroterevoorstellingWij Gaan op Berenjacht.Ondersteunddooreenmuzikaleopnamevandegrotevoorstelling,speeltenzingtéénactricehetzelfdeverhaal:eentochtdoorzesverschillendelandschappen,opzoeknaareenbeer.Waarhetindegrotevoorstellingovereenfamiliegaat,gaathetindekleinomeenmeisjeenhaarhond,diedoordezelfdemodderstampen,dezelfderivieroverzwemmen,indezelfdesneeuwstormterechtkomen.De Kleine Berenjachtblijktaaneengrotebehoeftetevoldoen,zowelvoorleerlingenalsvoorleerkrachtenvanhetspeciaalonderwijs.Hetspelenvandevoorstellingvoordezedoelgroepvanlichamelijkengeestelijkbeperktekindereniseenbijzondereervaringdieveelvoldoeninggeeft.NadiehTigchelaarenSusanWaanders,beidetheaterdocentenenbeidevastaanSonnevanckverbonden,spelendevoorstellingomdebeurtdoorhetheleland.FloraVerbruggeregisseerde,MorganaMachadoMarquesmaaktehettoneelbeeld.“Een theaterervaring van formaat”schreefeenlidvaneenICC-selectiegroepvoorspeciaalonderwijs. DebbySeegers,leerkrachtOnderwijscentrumHetRoessinghgroepZMLK/EMB:“Erg goed aangevoeld wat onze kinderen nodig hebben en interesseert. Ook tijdens de voorstelling goed ingespeeld op wat het kind aankan.”WiesHinsenveld,leerkrachtOnderwijscentrumHetRoessinghgroepZMLK/EMB:“De kinderen vonden de voorbereidende lessen al leuk, maar de voorstelling overtrof alle verwachtingen. Ook kinderen die zich niet goed kunnen uiten genoten van de voorstelling.”

16

Educatie

TheaterSonnevanckmaaktmuziektheateromkinderenteinspireren.Onzeeducatieveprojectenversterkendebelevingvandevoorstellingvoorbezoekers.

VISIEEenbelangrijkedoelstellinginonzeeducatieveprogramma’sisdedeskundigheidsbevorderingvanleerkrachten.Wezijnervanovertuigddatdeleerkrachtdeaangewezenpersoonisomkinderenenthousiasttemakenvoorcultuur,duswillenwehem/haardaarinondersteunen.Datdoenweopverschillende manieren.

PRAKTIJKBijiederevoorstellingmakenweeducatiewaarmeewediespecifiekevoorstellingondersteunen.Daarnaasthebbenweonzeeigenlesmethodeontwikkeld:‘DeBetekenisvanTheater’,waarmeeleerkrachtenmethunleerlingenindeklastheaterkunnenmakenenpresenterenvoorpubliek.InhetkadervanCultuureducatiemetKwaliteit,coachenweleerkrachtenbijhetgevenvantheaterlessenenhetbesprekenvanvoorstellingsbezoekindeklas.

VERDIEPINGLeerkrachtendieanderemanierenvanondersteuningenverdiepingwensenbijhetgevenvantheaterlessen,biedenweopmaatgemaakteprogramma’saan.Vragenkunnenbijvoorbeeldgaanoverhetvoerenvanfilosofischegesprekkennaaraanleidingvaneenvoorstellingofovertheatermaken in het speciaal onderwijs.

LESMETHODE: DE BETEKENIS VAN THEATER Theater Sonnevanck ontwikkelde een eigen lesmethode: De Betekenis van Theater.Dezemethodebestaatuitachtkortelessenseriesvooriederleerjaarvanhetbasisonderwijs.Elkelessenseriegaatinopeensociaal-emotioneelthemadatpreciesaansluitbijdeontwikkelingvanleerlingenindieleeftijdsgroep.Wanneerleerlingenopdebasisschoolallelessenuitdemethodeuitvoeren,werkenzijopniveauaanallecompetentiesdiedeSLOsteltindeleerlijndrama.

Indedigitaletheaterlessen,klaaromaftespelenophetdigibord,begeleidteentheaterdocentdeleerlingenbijhetzelfmakenenspelenvaneenkorttheaterstukovereenonderwerpgebaseerdophunpersoonlijkeervaringen.Zoontwikkelenleerlingenzichopsociaal,cultureelentheatraalgebied. Detoegankelijkehandleidingbiedtpraktischetips,waarmeedeleerkrachtdeleerlingencoachttijdenshetmakenenrepeterenvanhettoneelstuk,datookuitgevoerdkanwordenvoorpubliek.

17

VOORSTELLINGSEDUCATIE Bijiederevoorstellingontwikkelenweeducatiemateriaaldatdebelevingvandevoorstellingvoorbezoekersversterktendeleerlinguitnodigtverbandenteleggentussendeinhoudvandevoorstellingenzijn/haareigenleven.Zobiedenweklasseneenvoorbereidendeopdrachtaanwaarmeeleerlingengaannadenkenoverhunverwachtingvandevoorstelling.Ookontwikkelenwelesbrievendietheaterenmuziekcombinerenmetanderevakken,zoalssocialevaardigheden,beeldendekunstofgeschiedenis.Dezelessenzijnintepasseninhetregulierelesprogrammaenstimulerenleerlingenomactiefaandeslagtegaanmetthema’suitdevoorstelling.Daarbijgevenwesuggestiesvooreennagesprek,waarmeewedeleerkrachtondersteuneninhetbesprekenvanhetinhoudelijkethemavandevoorstelling,hetspel,demuziekofdevormgeving.

CULTUUREDUCATIE MET KWALITEITBinnenhetlandelijkeprogrammaCultuureducatiemetKwaliteit(CmK)werktTheaterSonnevancksamenmethetbasisonderwijsaandeverbeteringvancultuureducatieindeschool.Eentheaterdocentcoachtiedereleerkracht,individueel,bijhetgevenvantheaterlessenenhetbedenkenvaneigenopdrachten.Zosluitenweaanopdevragenvandeleerkrachtzelf.Wanthoekunjekinderenbegeleidenbijhetbezoekenvaneenvoorstelling?Hoegeefjetheaterlesalsjezelfgeentoneelspeelt?Hoekunjeleerlingenzobegeleidendatzijbovenzichzelfuitstijgenophetpodium?

Wehebbendrieleerlijnenvoorhetprimaironderwijsontwikkeldvoorverschillendeonderwijstypen:• Theatermakenindeklas–Thematischwerken• Theatermakenindeklas–MeervoudigeIntelligentie• Theatermakenindeklas–SpeciaalOnderwijs

EVALUATIE Tijdensdetourneesnoterenwevanelkevoorstellinghoehetcontactmetdeschoolverliepenhoedeontvangstvandevoorstellingbijkinderenenleerkrachtenwas.Deze‘logboeken’wordengeanalyseerddoordeeducatiemedewerker.ElkenieuwelesoflessenseriewordtdooreentheaterdocentvanSonnevanckuitgeprobeerdinmeerdereklassen.Feedbackvankinderenendocentenwordtterplekkeverzameld.Daarnawordtdezeverwerktvóórhetuiteindelijkemateriaalwordtopgestuurdnaaralleschoolklassendietijdenseentourneebezochtzullenworden.

Naafloopvanelketourneevoorstellingwordtelkeleerkrachtverzochtdevoorstellingenheteducatiemateriaalopeenspeciaalformulierteevalueren.Indezeevaluatiewordtgevraagdnaarbeoordelingdoorleerkrachténkinderenvandeinhoud,devormendeorganisatievanvoorstellingsbezoekeneducatie-activiteiten.

18

DeuitkomstvandezeevaluatieswordtdoordeeducatiemedewerkervanSonnevanckgebundeldengeanalyseerd.Deanalysewordtbesprokenmetalleledenvanhetgezelschapendegastregisseur.Lessenvoordevolgendevoorstellingenenprojectenwordenbenoemdenbesprokenmetkomendeartistieketeams.

ONDERZOEKSonnevanck’seducatiemedewerkerNadiehTigchelaarstudeerdeinjuni2017afaandeMasteropleidingKunsteducatievandeHogeschoolinAmsterdam.Voorhaarafstuderendeedzijeenempirischonderzoek‘Nabespreken:deesthetischeervaringvangroep3/4’.Hetonderzoekgaatinopdevraagopwelkemanierleerkrachtenmethunleerlingenkunnensprekenoverdepersoonlijkeesthetischeervaringvandeleerlingentijdenseenmuziektheatervoorstelling.Tijdenshetonderzoekwerderdoormiddelvanverschillendegesprekstechniekengesprokenoveremotie,verbeelding,verbindingenwereldbeeldtenopzichtevandevoorstelling.Allegesprekkenzijnzowelopkwalitatiefalskwantitatiefniveaugeanalyseerd.HieruitblijktdatdeMethodevanBarretteenvoudigehandvattenbiedtomleerlingenookineengroepsgesprekuitsprakentelatendoenoverhunpersoonlijkeervaring.Essentieelisdatdeleerkrachteenopensfeerweettescheppenwaarindeantwoordennietgoedoffoutzijn.Onseducatiefmateriaalendebegeleidingvanonzevakdocentenhelpenleerkrachtenbijhetvormgevenvanzo’nnagesprek.Nadieh’sonderzoekwerdgenomineerdvoordeAHKEindwerkprijs.Dezeprijswordtuitgereiktaandestudentdieinzijneindwerkhetbesteenverbindingmaaktmetdepraktijk.

19

Talentontwikkeling

VOLLEDIGE KETENDoorsamenwerkingrealiserenTgOostpoolenSonnevanckeencomplete‘keten’vaneducatie,participatieentalentontwikkelingvoorkinderen,jongerenenjongemakersinregioOost.KinderenindebasisschoolleeftijdgaannaarvoorstellingenvanSonnevanckmethunoudersofmethunschool.OpschoolkrijgenzetheaterlesvanhuneigenleerkrachtdiebegeleidwordtdoorSonnevanck.Jongereninhetvoortgezetonderwijsgaannaardetrailervoorstellingen.WillenzijzelftheatermakendanbiedtSonnevanckaanjongerentussende12en15jaareenprofessioneelmaakproceseneenpodiuminonzejaarlijkse‘ComingofAge’voorstelling.TgOostpooldoethetzelfdevoorjongerenvanaf15jaar.VoordegenendiedaarnaverderwillenbiedtTgOostpoolhetplatform‘Joost’eninsamenwerkingmetArtezdevooropleidingvoordetoneelschool.Wienaardetoneelschoolgaat,kanbijTgOostpoolofbijSonnevanckstagelopenennahetafstuderenbiedenbeidegezelschappenkansenaanjongeacteursenmakers.

‘COMING OF AGE’-VOORSTELLINGENJaarlijksmaakteenvanderegisseursmetwieSonnevanckwerkteen‘ComingofAge’-productie:eenvoorstellingwaarinca.15jongerenspelendieambitiehebbenomteacterenoftemusiceren.Wevindenhendoortewervenopmiddelbarescholenenjeugdtheaterscholeninderegio.Wenemenhenmeeinhetprofessionelemaakprocesvaneenmuziektheatervoorstelling.In2017regisseerdeMarijeGubbelsMacbeth met 13 jongeren.

TALENTONT WIKKELING VAN (JONGE) KUNSTENA ARSSonnevanckbiedtjongekunstenaarskansenindepraktijk.Muziektheatermakenvereisteenbijzonderesamenwerkingtussenschrijver,componistenregisseur.FloraVerbruggebegeleidtteamsvanmakersbijhetontwikkelenvanhetspecifiekewerkprocesvanhunvoorstelling.In2017daagdenweregisseurTimothydeGildeencomponistBartRijninkuitommuziektheatertemaken in Barbaartje. In BroerkreegonzesamenwerkingmetcomponistThijsBorsteneennieuweimpulsdoordathijhiervoororkestcomponeerde.InStil maar meisje werkten de jonge schrijver LeonBrillencomponistChristophMaccartysamen.Edward ScharenhandwasvooracteurFreekdenHartogheennieuweuitdagingalscomponist,samenwerkendmetMarijeGubbelsalsschrijver/regisseur.

JongeregisseurDariaBukvickreegdekansomdevoorstellingIt’s my Mouth I can say what I want totemaken,insamenwerkingmetjongeschrijverDaanWindhorst.Indezevoorstellingspeeldendrienetafgestudeerdeacteurs:YamillJones,WhitneySawyerenLisaSchamlé.SonnevanckiseenlangdurigesamenwerkingaangegaanmetjongeregisseurKarlijnKistemaker.Zijregisseerdein2016Galileo,enhernamin2017dezevoorstellingmetonderanderedenet

20

afgestudeerdeactriceEvavanderPost.In de jongeren voorstelling MacBethkreegdenetafgestudeerdevormgeefsterSanneOostervinkdegroteopdrachtomdecorenkostuumstemaken.VoorStil maar meisje ontwierp jonge vormgeefsterCalledeHooghettoneelbeeld.NetafgestudeerdeactriceSaraJannehspeeldeindezevoorstelling.In de herneming van KereltjespeeldedejongeacteurJonataTaal;inBroer had stagiaire van de ATKAAbelLeemanseenvandetweegroterollenindegrotezaalenhetsuccesvanGender was medetedankenaanhetgrotetalentvantoneelschoolstagiairesJoshaStradowskivandeATKAenMerelPauwvanArtez.

21

Expoitatie en financiële positie

Indeexploitatierekeningstaat:2017 2016

Totale baten 1.343.478 1.234.682Totale lasten 1.349.177 1.230.035

exploitatiesaldo (8.817) 2.352

DeeigeninkomstenvolgensdenormeringvanhetministerievanOC&Wlagin2017opruim41%.Detehaleneigeninkomstennormis19,5%.

Hetjaar2017sluitafmeteennegatiefexploitatieresultaat.DitwordtveroorzaaktdooreennagekomenvorderingvaneencoproductiemetSilberseeuit2015.BijdeafrekeningdestijdsisdoorSilberseeeenfoutgemaaktdiepasindeloopvan2017aanhetlichtkwam.Denagekomenvorderingbedroeg€57.619,-.Doorlopendehetjaar2017sterkaankostenreductie/kostenbeheersingtewerkenis,daarwaarmogelijk,ditbijnageheelopgevangen.Omeendergelijkesituatieindetoekomsttevermijdenisaandecoproductiecontracteneenclausuletoegevoegddiedeafrekeningvaneencoproductiedefinitiefmaakt,tweemaandennaafloopvanhetboekjaar.Ookin2017wasonzeoutputheelgroot.Daarmeestrevenwenaarmaximaalmaatschappelijkrendementenzoekenwezakelijkgeziensteedsweerdegrenzenop.Hetopvangenvaneendergelijkeonverwachtenavorderingbewijstaandeenekantdatdeorganisatieinstaatisommiddels strikte kostenbeheersing tegenvallers op te vangen. Aan de andere kant is een dergelijke navorderingeen‘eensmaarnooitweer’scenario.Onzeeigenvermogenspositieenliquiditeitzijnkwetsbaar.Omdatteverbeterenzijnin2018aanvullendemaatregelengenomen.Daarbijgaathetomeenpakketaanmaatregelenbestaandeuiteencombinatievankostenreductieenintensievefondsenwerving. Derisico’sindeexploitatieliggenvooralaandekostenkant.Deinkomstenzijnbehoorlijkstabiel(enin2017gestegen)maarvooralgoedteprognosticerenomdatverkoopopbasisvanuitkoopplaats vindt.

DeeigeninkomstenvanSonnevanckin2017zijnalsvolgtsamengesteld:- Deverkoopvanvoorstellingenvindthoofdzakelijkplaatsopbasisvanuitkoop.Totale

opbrengstenvandevoorstellingenin2017waren€280.766,-.Alleenbijvoorstellingenineigenhuisvoorvrijpubliek(dusnietbijdevoorstellingenvoorhetonderwijs)vindtlossekaartverkoopplaats.Opbrengstvandezelossekaartverkoopwasin2017€1.271,-.

- Deverkoopvanworkshopsaanhetonderwijslevertin2017€12.360,-op.- DebijdragevancoproducentTgOostpoolaandetweetrailervoorstellingenbedroeg

€69.341,-.Erzijnlangjarigeafsprakenoverdezecoproductiesvastgelegdineenconvenantenperproductieineencoproductieovereenkomst.Batenenlastenwordengedeeldopbasisvan50/50.

22

- DebijdragevancoproducenthetOrkestvanhetOostenaandecoproductieBroerbedroeg €15.350,-.

- Van de gemeente Enschede hebben we in 2017 € 14.444 ontvangen in het kader van de regelingcombinatiefunctionarissenopbasisvandeimpulsbredescholen,sportencultuur.Dezegeldenzijnopnieuwtoegezegdvoordeperiode2017-2019.

- Deincidenteleverkoopvankostuums,horecaenverhuurvandezaalleverteenbescheidenbijdrageopvan€789,-

Terinformatiehetlangjarigoverzichtvandeontwikkelingvandeeigeninkomstenenhetaandeelsubsidieperbezoeker

Eigen inkomsten % Subsidie per bezoeker2009 - 2012 24 € 482013 - 2016 38 € 352017 41 € 26

23

Publiek en realisatie voorgenomen prestaties 2017

2017-2020DedoorhetministerievanOC&WaanSonnevanckopgelegdeprestatie-eisenvoor2017zijn:

Aantalbezoekentotaal 29.600Aantalbezoekendescholierentotaal 18.200WaarvanscholierenPO 11.000WaarvanscholierenVO 7.200Deelnemerseducatieveactiviteiten 2.800

Voordeheleperiode2017-2020isdeprestatieeisgemiddeldjaarlijks33.000bezoekersvoorallevoorstellingenenactiviteiteninzijntotaliteit.

GEREALISEERD IN 2017

Aantal Aantal bezoeken

Totaalaantalproducties 12 36203Nieuweeigenproducties 4 9439Reprises 5 7522Nieuwecoproducties 3 19242Totaalaantaluitvoeringen 451 36203Aantalschooluitvoeringen 353 28668AantalschooluitvoeringenPO 169 17536AantalschooluitvoeringenVO 184 11132Aantal openbare voorstellingen 98 7535

Totaalaantaleducatieveactiviteiten 174 3359Totaal aantal uitvoeringen 451 36203Totaal aantal uitvoeringen en educatieve activiteiten 625 39562

Inonsactiviteitenplanvoordeperiode2017–2020hebbenweonzekwantitatievedoelstellingwatbetreftpublieksbereikalsvolgtgeformuleerd:Voor de periode 2017 - 2020 streven we naar gemiddeld jaarlijks 33.000 bezoekers voor alle voorstellingen en activiteiten, waarmee we de grote groei van de afgelopen jaren consolideren.

Decijfersover2017latenziendatwedezedoelstellingruimschootshalen.36.203bezoekersvanonzevoorstellingenen3359bezoekers/deelnemersaanonzeeducatieveactiviteitenresulterenin39.562bezoekersvoorallevoorstellingenenactiviteiten.

24

Wezijndaarheelergblijmee:deingezettegroeiindejaren2013-2016,dieietslangzamerverliepdanwein2012haddenvoorzien,heeftzichdoorgezetenin2017zijnwemeerdanophetgewensteniveauaangekomen.Eenbeloningvoorjarenlangstugdoorbouwenaanpublieksopbouwenintensiefrelatiebeheermethetonderwijs.Wezoekenonspubliekintheatersenopscholen:in2017vondenwij79%vanonspubliekviavoorstellingen voor het onderwijs. Datkomtmededoorhetsuccesvandejongerenvoorstellingendieweineentottheateromgebouwdevrachtwagentrailerspelenopdepleinenvanhetmiddelbaaronderwijs.OokdegrotezaalvoorstellingBroer,diewemaaktenenspeeldensamenmethetOrkestvanhetOosteninopdrachtvanVluchtelingenwerkNederlandwaarruim6000kinderenuithetbasisonderwijsendescholenvandeasielzoekerscentraeentheatraalconcertzagen,ondersteunddooreenuitgebreidelessenserie,draagtbijaanhetgrotepublieksbereikinhetonderwijs.Onafhankelijkvansociale,economischeofcultureleachtergrondbereikenwijopdezemanieralle kinderen. En vinden kinderen en jongeren ons.

WezijnactiefinheelNederlandenBelgiëenspelenin2017bijna70%vanonzevoorstellingeninlandsdeelOost.

OverzichtaantalgespeeldevoorstellingeninOverijsseleninlandsdeelOost

Totaal landsdeel Oost Overijssel GelderlandSchoolvoorstellingen 257 107 150Vrije voorstellingen 55 21 34Totaal 312 128 184

NIEUW EN DIVERS PUBLIEKWezienhetalsonzemaatschappelijketaakvoorstellingentemakenvooreenzobreedmogelijkpubliek.Werichtenonsopallesegmentenvandesamenlevingenopalleleeftijdsgroepenvankinderenenjongerentussen4en18jaar,toegespitstophunontwikkelingenbelevingswereld.Wezijnonszeerbewustvandeculturelediversiteitvanons(school)publiek.Datpubliekzoekenweooknadrukkelijkop.Bijdekeuzevoorthema,makersencastweegtculturelediversiteitzwaarmee.Datisin2017onderanderetezienindethematiekendekeuzevandemakersbijvoorstellingen als It’s my mouth,Broer en Kereltje.

MARKETINGIn2017hebbenweonzemarketingverderverstrektindesamenwerkingmetonzepartnersimpresariaatStipenTgOostpool.Onzewebsiteishetcentrumvanalonzeonlineactiviteiten.Eensterkstijgendaantalgebruikersweetonstevindenenverblijfterlangerengerichter.Eenaantalfacts:

25

Website2017 2016 Verschil

Gebruikers 10.752 9.993 +7,6%Aantal sessies 15.867 14.921 +6,23%Daarnaaststegenhetaantalpagina’sdatwerdenbezochtpersessie(+7,19%)enbleefmenlangeropdewebsite(+7,47%).

FacebookBelangrijkstekanaalwatbetreftsocialmedia.Gerichtopbindingmetvolgers,nietopverkoop.Dusmetnamenieuwtjes,kijkjeachterdeschermen,filmpjes,etc.PeildatumSept2016:855volgers.Sept2017:1048volger.Stijging:+22,6%

YouTubePlaatsen van trailers en teasers.2016:6.200views.2017:6.558views.Stijging:+5,8%

InstagramGestartnajaar2016.Nieuwkanaal,gerichtopeenjongeredoelgroep(vanaf12jaarongeveer).Metnamevoornieuwtjes(iets‘vrijer’kanaaldanFacebook),mooiefoto’s,mindergeschiktvoorfilmpjes.500volgers;isinopbouw

NieuwsbriefUpdateinnieuwsbriefvanafmei2017,waardooraantalkliksenopeningspercentageszijnverhoogd.Aantalvolgersstijgtgestaag,metnamenahettoevoegenvanmeerdereknoppenoponzewebsiteTotaalaantalabonnees:1100

Medio2018wordteenvernieuwdmarketingplangepresenteerdwaarbijindebreedtedekadersvoorallemarketingenpubliciteitsactiviteitenwordenaangescherpt.Voordeontwikkelingdaarvanmakenweexplicietookgebruikvandeexpertisevanonzepartnersenonderzoekdoormarketeersinopleiding.In2017isinhetkaderhiervanonderandereonderzoekgedaannaarhetoptimalisereninzetengebruiksocialmedia,naarderelatietussenidentiteit,publieksuitingenenvoorstellingenvanSonnevanck(onderzoeknaaridentiteitenimago).

26

Ondernemerschap

2017-2020Inonzeplannenvoor2017-2020kenmerktonsondernemerschapzichdoorbestendigenenstabiliseren.

COPRODUCEREN WecoproducerenstructureeltweejongerenvoorstellingenperjaarmetTgOostpool,onzevastepartner.Onzesamenwerkinghebbenwevastgelegdineenlangjarigsamenwerkingsconvenantwaarbijweonzeervaringenenopgedanekennismetcoproducerenindeafgelopenvierjarenhebbenverankerd.Echtesamenwerkingvraagtveeltijd,vertrouwen,lerenvanjefouten.Wezettendezeontwikkelingdoormetonzeanderepartners.In2017methetOrkestvanhetOosten,in2018met3coproductiepartners:TgOostpool,deNederlandseReisoperaenSilbersee.

KOSTENBEHEERSINGRondomelkevoorstellingofprojectwordteenteamvanvasteentijdelijkemedewerkersgeformeerd,waariniederstakenenverantwoordelijkhedenvastgelegdzijn.Elkevoorstellingofprojectwordtartistiek,productioneelenfinancieelgeëvalueerdendebevindingenennodigeaanpassingen worden besproken en vastgelegd.

ORGANISATIEONT WIKKELINGIn2017hebbenwehetkwaliteitsbeleidvandeinterneorganisatieonderdeloepgenomen.Ophetgebiedvanrelatiebeheer,boekingen,contractbeheerenfactureringzijndeproceduresbeschreven en gestandaardiseerd.

EXPERTISE DELENMetTGOostpoolenimpresariaatStipwordtkennisenervaringophetgebiedvancontent,verkoop,publiciteitenmarketingactiefgedeeld.Sonnevanckdeeltprovinciaalenregionaalkennisenervaringmetcollegacultureleinstellingenen is daarbij vraagbaak. In 2017 werd 17 keer een beroep gedaan op Sonnevanck met vragen overonderandere(project)begrotingen,identiteitenmissie.Doordezakelijkdirecteurwerdeneenaantalkeeropverzoekworkshopsgegevenoverbasisfinanciëlevraagstukken,encultureelondernemen,vaakaanamateursofsemiprofessionals.

GOED WERKGEVERSCHAPWeinvesterenineenveilige,uitdagendeentransparantearbeidscultuurzowelvooronzevaste

27

11medewerkersalsvoorhetgroteaantaltijdelijkemedewerkers,zowelartistiekalstechnisch.Erisaandachtvoorprofessioneleenpersoonlijkeontwikkeling.Tweevastemedewerkershebbenin2017eenvervolgopleidinggevolgd,metbehulpvanSonnevanckenhetSociaalFondsPodiumkunsten.Allemedewerkers,vastentijdelijk,wordenaangesteldenbeloondconformdeCAOtheaterendans. Eenvastemedewerkerisarbeidsgehandicapt.Erzijngeenvacaturesgeweestinhetteamvanvastemedewerkers.Alszichdatwelzouvoordoenisdiversiteiteenbelangrijkpuntvanaandacht.

VERDIENMODELOnzeinkomstenbestaan,naastdestructurelesubsidies,uitdeverkoopvanonzevoorstellingen,hetcoproducerenvanvoorstellingenmetonzevastepartnersenincidentelebijdragenvanpubliekeenprivatefondsen.

Voor de verkoop van de voorstellingen die wij in de theaters spelen werken we samen met het impresariaatSTIP.OmdatSTIPde‘eredivisie’vanhetjeugdtheateraanbodverkooptzijnwijinhetkadervanonzebrandingergtevredenmetonzesamenwerkingmetSTIP.

Voordeverkoopaanhetprimaironderwijsindeeigenregioinvesterenwestructureeldoorintensiefenpersoonlijknetwerkbeheerdooreenvastemedewerker.

VoordeverkoopaanhetvoortgezetonderwijshebbenwemetTgOostpoolonzenetwerkensamengevoegd.SamenonderhoudenwederelatiesmetcultuurcoördinatorenvandeVO-scholeninderegio,waarvaner25onzevoorstellingen‘blind’kopen.

28

Directie en Raad van Toezicht

Sindseind2014werktdestichtingTheaterSonnevanckopbasisvaneenRaadvanToezichtmodel.In2017heeftzicheénwijzigingvoorgedaan:Mevr.Brouwers–SlageristoegetredentotdeRaadvanToezichtalslid.HetbestuurvandeStichtingTheaterSonnevanckwordtgevormddooreentweehoofdigedirectiebestaandeuitFloraVerbrugge,artistiekdirecteurenLiekeBisseling,zakelijkdirecteur.DeRaadvanToezichtwerdin2017gevormddoorPeterBakker,AstridvanderZanden,BenBlankenenAnitaBrouwers–Slager,ondervoorzitterschapvanHajéNordbeck.

DirectieenRaadvanToezichtzijnin2017vijfmaalbijeengeweest.Deartistieke,zakelijkeenorganisatorischegangvanzakenenderisico sdaarbijzijnbesproken.DedirectieinformeertdeRaadschriftelijktussentijdsenerisbilateraaloverlegvandezakelijkdirecteurmetdevoorzitter.DeRaadheeftmetdedirectieeenvoortgangenontwikkelingsgesprekgevoerdendeuitkomstendaarvan besproken. DirectieenRaadonderschrijvendecodeculturalgovernanceenwerkenactiefopbasisvandezecode.OpbasisvandecodeiseendirectiereglementeneenRaadvanToezichtreglementvastgesteldeninwerking.Indereglementenzijndesamenstellingenhetprofiel,debevoegdheden,verantwoordelijkhedenentaken,dewerkwijzeenwijzevanverantwoordingbeschrevenenvastgelegd.In2017zijndezereglemententoegepastbijhetbepalenvandeagendavandevergaderingenenbesprekingenvandirectieenRaad.DeledenvandeRaadevaluerenjaarlijkshetfunctionerenvandeRaad.Decodeculturelediversiteitisvastonderdeelvandeagenda.

GELIEERDE RECHTSPERSONENOp7maart2013werddeStichtingVriendenSonnevanckopgericht.Doelvandestichtingis ‘hetbijeenbrengenenbeherenvanvermogentenbehoevevandeStichtingTheaterSonnevanck’.Destichtingtrachthaardoeltebereikenmiddels’schenkingen,bijdragenvandonateurs,hetorganiserenenverzorgenvanoptredensenandereprojecten’.Indezestichtinghebbengedurendehetjaar2017geenactiviteitenplaatsgevondenenbevattepereindeboekjaargeenactivaenpassiva.In2018zullendirectieenRaadvanToezichteenfinaalbesluitnemenoverdetoekomstvandezevriendenstichting.

29

DedirectievanSonnevanck,

ArtistiekdirecteurF.Verbrugge

ZakelijkdirecteurL.Bisseling

DeRaadvanToezicht,H.J.Nordbeck,voorzitter

30

Directie en Raad van Toezicht van Sonnevanck in 2017

RA AD VAN TOEZICHT

Functie Naam In functie sinds 1e periode aftreden 2e periode aftreden

Voorzitter Dhr.H.J.Nordbeck 22-12-2014 22-12-2018 22-12-2022

Lid Dhr. Drs. P. Bakker 22-12-2014 22-12-2017 22-12-2021

Lid Mevr.mr.A.J.M.vanderZanden

22-12-2014 22-12-2018 22-12-2022

Lid Dhr. B. Blanken 22-12-2014 22-6-2017 22-6-2021

Lid Mevr.A.Brouwers-

Slager

30-3-2017 30-3-2021 30-3-2025

FUNCTIES EN NEVENFUNCTIES

Hajé Nordbeck,zelfstandigorganisatieadviseurVoorzitterbestuurInternationalCharityFoundation

Peter Bakker,directeurJacobBakkerIJzerhandelB.V.(alsmedeJacobBakkerHoldingB.V.en PHP Holding B.V.)

Astrid van der Zanden,jurist Ben Blanken,adviseurCommissieKunstenCultuureducatieGemeenteHengelo

Anita Brouwers – Slager,bewustzijnscoach

DeledenvandeRaadvoorToezichtontvangengeenvergoedingvoorhunwerkzaamheden.

BESTUUR / DIRECTIE

Artistiekdirecteur FloraVerbrugge In dienst sinds 1-1-1990 1 FTE

Zakelijkdirecteur LiekeBisseling In dienst sinds 1-11-2010 1 FTE