Studiedag Muziekcatalografie Open Vlacc

Muziekcatalografie in Open Vlacc

VCOB Studiedag15 of 22 mei 2008

Inhoudstafel1. Inleiding

werkorganisatieFRBRmuziek.bibliotheek.be

2. Regels voor de beschrijving vanmuziekdragersmuziekwerken

3. Regels voor de beschrijving van uniforme titels klassieke muziek

4. Catalogiseren met externe bron Open Vlacc en CDR

Lunch !!!

Website Open Vlacc-regelgeving• Online overzicht van alle

regelgevingsdocumenten: http://www.vcob.be/portaal/DIGITALEBIBLIOTHEEK/OPENVLACC/VLACC_REGELGEVING

Deel 1 | Inleiding

Inleiding

Waarover gaat het wel vandaag?

• Muziekcatalografie in Open Vlacc

• Overzicht van de belangrijkste catalografieregels uit:

‐ Regels voor de beschrijving van muziekdragers en muziekwerken

‐ Regels voor de vorm van uniforme titels klassieke muziek

• Voorbeelden en oefeningen

Waarover gaat het niet vandaag?

• MARC21• Opleiding catalogiseersysteem Aleph• Inhoudelijke ontsluiting muziek• De toekomst van muziek in de bibliotheek

• Dataformaten (Open Sm@rt etc.)• Importprofielen• Dataconsolidaties• (Vroegere) invoerafspraken

van lokale en regionale bibliotheek-systemen

Kader

• Start invoer muziek in Open Vlacc

• Nieuw! Historisch! Eindelijk!

• Muziekcatalografie in een Vlaams netwerk

Kader

• Op basis van: • Bronbestand Centrale Discotheek Rotterdam (CDR) = 260.000 cd’s en

dvd’s + 3 miljoen tracks en klassieke werken• Elke maandag: wekelijkse aanwinsten van CDR = ongeveer 300 cd’s en

dvd’s per week = ongeveer 4.000 records (inc. tracks) per week• Nieuwe invoer door Open Vlacc catalografen: Antwerpen, Brugge,

Brussel, Gent, Hasselt, Leuven = ongeveer 75 cd’s en dvd’s per week = ongeveer 1.000 records (inc. tracks) per week

• Proefjaar:• Invoer van alle muziekwerken• Evalueren ‘rendement’ van CDR-records (steekproeven: overlap met 60 à

70% van de Vlaamse collecties)

Basisprincipes van muziek in Open Vlacc

• Focus op nieuwe invoer, geen retrospectief onderhoud

• CDR-records maximaal laten renderen• Impact van verbeteringen in Open Vlacc

inschatten op toekomstige aanwinsten van CDR• Uniforme ingangen (auteurs en uniforme titel) en

inhoudelijke ontsluiting prioritair

Invoerstatistieken (1)

Gemiddelden per Open Vlacc invoerende bibliotheek:• % eigen invoer = 12,65%• % rendement van andere Open Vlacc invoerders = 12,72%• % rendement van CDR = 74,64%

Cijfers op basis van invoer tussen 1 januari en 30 april 2008

Invoerstatistieken (2)

FRBR (1)• Functional Requirements for Bibliographic

Records

FRBR (2)

• http://www.slideshare.net/rcallewaert/elag-2008-frbr-in-open-vlacc-rosemie-callewaert

Intellectueel product van een auteur = WERK bv. roman, muziekwerk, lezing, …

ITEM van een manifestatie bv. het fysieke exemplaar in de bibliotheek van Antwerpen

EXPRESSIE van een werk bv. vertaling van een roman, uitvoering van een klassiek muziekwerk

MANIFESTATIE van een expressie bv. gedrukte editie van de vertaalde roman, uitvoering op cd

FRBR (3)

• Gelaagd zoeken invoermodel• Groepering van edities en uitvoeringen (bv. in

Aquabrowser)• Invoerafspraken worden hierop afgesteld: werk

identificerend maken door unieke combinatie van titel en auteur

FRBR (4)

• Er wordt een werksleutel opgebouwd uit ofwel:‐ 130 (uniforme titel)‐ 240 + 100/110 (uniforme titel + hoofdingang auteur)‐ 534 + 100/110 (oorspronkelijke titel + hoofdingang auteur)‐ 245 + 100/110 (hoofdtitel + hoofdingang auteur)

‐ tracks worden niet gegroepeerd met cd’s of dvd’s‐ FRBR-words (zie verder)

FRBR (5)<frbr_key>MRayoflightMadonna</frbr_key>

FRBR (6)<frbr_key>MSuitevoororkestnr.3BWV.1068inDgr.AirBachJohannSebastian</frbr_key>

Nieuwe Zoeken.bibliotheek.be• Nu vind je de Open Vlacc muziekrecords alleen in

http://muziek.bibliotheek.be • Alle muziek wordt binnenkort ook opgenomen in de

nieuwe versie van Zoeken.bibliotheek.be

Sneak preview !

Deel 2 | Muziekdragers en muziekwerken

regelgeving

Wat is een muziekdrager? (1)

Een muziekdrager is:

• een geluids -en/of beeldopname• van een muzikale uitvoering• van een of meer muziekwerken

• kenmerkend: de persoon of corporatie in de hoofdingang iscomponistdirigentuitvoerder

Wat is een muziekdrager? (2)

• WEL• Beeld- en geluidsopnames van opera’s, klassieke concerten, klassiek

ballet, musicaluitvoeringen, popconcerten en videoclips• ! Beeld- en geluidsopnames van cabaretopvoeringen

• NIET• Muziekspeelfilms en muziekdocumentaires (meestal regisseur als

hoofdingang)• Geluidsdragers niet-muziek: gesproken woord, geluidseffecten,

natuurgeluiden

Wat is een muziekwerk?

Een muziekwerk is:

• een op zichzelf staande muzikale creatie• wordt altijd beschreven in de uitvoering zoals die voorkomt

op de muziekdrager

komt bij niet-klassieke muziek overeen met een trackkomt bij klassieke muziek overeen met een klassieke compositie (niet per se een track)

Deel 2.1 | Muziekdragers

regelgeving

• Formele beschrijving‐Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties

• Relaties• Gecontroleerde velden• Inhoudelijke beschrijving

Wanneer een nieuwe beschrijving?

• als de titel en/of auteur van een publicatie verschilt van die van een andere publicatie

• bij muziekdragers met een zelfde titel en auteur

Geen nieuwe beschrijving

• Ander jaar van uitgave (actualiseren)• Ander identificerend nummer (actualiseren, • Uitgever die verandert van naam (annotatie met

‘Voorheen uitgeg. Door …’)

Wel een nieuwe beschrijving

• Wijziging van de inhoud• Andere uitgever• Andere reeks• Boxen die opgesplitst worden• Uitgaves met extra’s• Meerdelige publicaties

Volgorde beschrijvingsbronnen

1. Schijf of cassette2. Voorzijde houder of hoes3. Achterzijde houder of hoes4. Rug5. Tekstblad of –boek6. Overige bronnen binnen de publicatie7. Bronnen buiten de publicatie

Oefening 1: The aviator

Oefening 1: The aviator

Nieuwe beschrijving? Ja / Nee

Oefening 2: Blonde on blonde

Oefening 3: A night at the opera

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes

‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Auteurs

Documenten Vlacc regelgeving:

• uniforme ingang persoonsnamenhttp://www.vcob.be/pls/portal/docs/PAGE/Vlacc_regelgeving/Regelgeving/vlacc_regFormeel/vlacc_ingangen/vlacc_regPersoonsnamen.doc

• uniforme ingang corporatieshttp://www.vcob.be/pls/portal/docs/PAGE/Vlacc_regelgeving/Regelgeving/vlacc_regFormeel/vlacc_ingangen/vlacc_regCorporaties.doc

Hoeveel auteurs opnemen?

• Alle auteurs die gemeenschappelijk zijn voor de hele muziekdragerAls er geen gemeenschappelijke auteurs zijn, worden er ook geen opgenomen

• Maximum 3 auteurs met dezelfde auteursfunctie Dit geldt niet bij de auteurfunctie prf (uitvoerder) waar maximum drie auteurs met dezelfde aanvullende functievermelding worden opgenomen

• Volgorde: volgorde beschrijvingsbron, maar zoveel mogelijk gegroepeerd per functie

Welke auteur als hoofdingang?

Zijn er verschillende auteurs: • auteur als belangrijkste gepresenteerd door de

typografie op de beschrijvingsbron• toch evenwaardig gepresenteerd: eerste auteur

als hoofdingang

Leefdata• Enkel ter onderscheiding

• Altijd leefdata bij klassieke componisten• Leefdata die CDR heeft opgenomen bij uitvoerders, laten

we staan

Auteursfuncties

Meest voorkomende bij muziekdragers:• uitvoerder (prf)• componist (cmp)• dirigent (cnd)

Komen minder voor:• arrangeur (arr)• choreograaf (chr)• danser (dnc)• librettist (lbt)• oorspronkelijke auteur (ant)• regisseur (drt)

Aanvullende functievermelding (1)

• Bij de auteursfunctie uitvoerder (prf) kan een aanvullende functievermelding worden opgenomen

• Deze komen uit de lijst van instrumentennamen

Aanvullende functievermelding (2)

• Is de regel voor klassieke muziek en jazz, is optioneel bij wereldmuziek en instrumentale populaire muziek

• Wordt bij klassieke corporaties verder gespecifieerd als ze niet duidelijk blijkt uit de naam

Oefening 4: Solstice

Corporaties (1)

• Leading artist en begeleiding(sgroepen)

• Groepen met combinatie van persoonsnamen

Nick and The Bad SeedsCave, NickThe Bad Seeds

Simon & GarfunkelSonny & CherMiek en Roel

Corporaties (2)

• Jazzcorporaties

• Muziekcorporaties met de vorm van een persoonsnaam

Fred Hersch Trio (corporatie-ingang)Hersch, Fred (persoonsingang)Gress, Drew (persoonsingang)Waits, Nasheet (persoonsingang)

Elisa WautNiet: Waut, Elisa

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs

‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Titels

• Hoofdtitel• Materiaalaanduiding• Ondertitel• Deelaanduiding• Verantwoordelijksvermelding• Paralleltitels en titelvarianten• Uniforme titels (worden nooit gebruikt op het niveau van

de muziekdrager, zie verder)

Keuze van de hoofdtitel

• wordt bepaald door de typografie van de eerste beschrijvingsbron

• twee of meer titels:‐ Typografie‐ Volgorde van de titels‐ Titel in de de taal of het schrift van het grootste deel van de

publicatie

• geen andere titel dan naam van een persoon of corporatie, wordt deze opgenomen als hoofdtitel

• alternatieve titel is een deel van de hoofdtitel

Keuze van de hoofdtitel klassiek

• een duidelijke gemeenschappelijke hoofdtitel: geen probleem

• geen duidelijke gemeenschappelijke hoofdtitel:‐ publicatie met verschillende werken van één componist en

een hoofdtitel die werken van dezelfde muziekvorm groepeert > die titel wordt hoofdtitel

‐ publicatie met verschillende werken > titel van het eerste werk wordt opgenomen als hoofdtitel, in de vorm zoals die op de eerste beschrijvingsbron voorkomt

Oefening 5Hoofdtitel ? |aRoberto Alagna

Oefening 6Hoofdtitel ? |aSymphonies nos. 3 & 7

Oefening 7Hoofdtitel ? |aSymphony no. 1 in e minor

Materiaalaanduiding

• Materiaalaanduidingen muziekdragers: CD, DVD-VIDEO, DVD-AUDIO, CASSETTE en VIDEO

• Voor andere (nieuwe) media wordt een van de bestaande materiaalaanduidingen gekozen, bv. super audio cd

Ondertitel

• Geeft aanvullende informatie bij de hoofdtitel en wordt optioneel opgenomen

• Een ondertitel bij filmmuziek (bv. soundtrack) wordt altijd opgenomen als die op een van de beschrijvingsbronnen wordt vermeld

Deelaanduiding

• Opnemen in Arabische cijfers, ingeleid door afkorting Vol.

• Jaartallen vervolledigen tot 4 cijfers• Is de nummering expliciet toegekend door de

componist of de uitvoerder, dan wordt ze opgenomen als onderdeel van de hoofdtitel

Oefening 8 Hoofdtitel + deelaanduiding ? |aDe afrekening Studio Brussel |nVol. 8

• Verantwoordelijkheidsvermelding wordt alleen opgenomen in bepaalde gevallen:‐ Als de naamsvorm bij één van de auteurs afwijkt van de

uniforme ingang (niet voor louter spellingsvarianten)

Verantwoordelijkheidsvermelding

‐ Combinatie van leading artist, bezittelijk voornaamwoord en een begeleidingsgroep

• Leading artist als persoonsnaam behandelen• Begeleidingsgroep als corporatie behandelen• Combinatie met het bezittelijk voornaamwoord als

verantwoordelijkheidsvermelding bij de titel

Verantwoordelijkheidsvermelding

Oefening 9

Paralleltitels en titelvarianten

• Paralleltitel = titelinformatie in een andere taal of schrift dan de hoofdtitel worden optioneel opgenomen

• Titelvariant = variant op de beschrijvingsbron die afwijkt van de titel op de eerste beschrijvingsbron wordt optioneel opgenomen

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels

‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Identificerende nummers

• EAN-code‐ Unieke sleutel voor de muziekdrager‐ Wordt opgenomen met 13 cijfers‐ Indien ongeldig in een specifiek subveld

• Uitgeversnummer• ISBN (komt zelden voor)

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers

‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Editie

• Komt zelden voor• Standaard editievermeldingen worden

opgenomen in annotatie

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie

‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Impressum

• Plaats van uitgaveWordt niet opgenomen

• Uitgever‐ Heeft een uitgave meer dan één uitgeversvermelding, dan

wordt de kleinste uitgever opgenomen

• Jaar van uitgave Let op: bij CDR is dit het jaar uit de catalogiseerdatum

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum

‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Collatie (1)

• Aantal en specifieke materiaalaanduiding‐ Het aantal fysieke eenheden waaruit het object bestaat,

wordt vermeld in Arabische cijfers voor de materiaalaanduiding

‐ De specifieke materiaalaanduidingen komen overeen met de algemene materiaalaanduidingen, maar worden opgenomen in kleine letters

• Andere fysieke en/of technische detail

Collatie (2)

• Begeleidend materiaal‐ Weergegeven met een term die de aard van het materiaal

aanduidt‐ Als er meer dan één gelijksoortig begeleiden materiaal is,

dan wordt het aantal weergegeven in Arabische cijfers

Collatie (3)

• Speelduur‐ De totale speelduur van muziekdragers wordt opgenomen als

die duidelijk wordt vermeld op de beschrijvingsbron. ‐ De speelduur wordt bij voorkeur opgenomen in het formaat

hh:mm:ss (uur:minuten:seconden)Let op: CDR neemt bij niet-klassieke muziek altijd de speelduur op

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie

‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Reeksgegevens (1)

• Een reeks bestaat uit een aantal afzonderlijke publicaties die met elkaar verbonden zijn doordat elke publicatie een gemeenschappelijke titel draagt die betrekking heeft op de verzameling als geheel: de reekstitel

• Reekstitels krijgen geen aparte beschrijving, maar worden opgenomen in een reeksveld binnen de beschrijving van de muziekdrager!

Reeksgegevens (2)

• Wanneer de publicatie een nummer heeft dat de volgorde binnen de reeks aanduidt, dan wordt dit opgenomen (geen ‘vol.’, ‘nr.’)

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens

‐ Annotaties• Relaties• Gecontroleerde velden• Inhoudelijke beschrijving

Annotaties (1)

• Aanvullende informatie over ‐ de beschrijvingsbron

‐ een wijziging van de inhoud

Annotaties (2)

• Aanvullende informatie over ‐ het impressum• Uitgever die van naam is veranderd

• Datum van opname

Annotaties (3)

• Aanvullende informatie over ‐ de materiaalaanduiding

‐ de editie

Annotaties(4)

• Aanvullende informatie over ‐ de ondertiteling

‐ heruitgave van verschillende muziekdragers op een nieuwe muziekdrager

Annotaties (5)

• Aanvullende informatie over ‐ Andere• Aanwezigheid van teksten

• Taal van uitvoering als die verschilt van de taal van het oorspronkelijke libretto

• Formele beschrijving‐ Basisprincipes‐ Auteurs‐ Titels‐ Identificerende nummers‐ Editie‐ Impressum‐ Collatie‐ Reeksgegevens‐ Annotaties


Relaties (1)

Moederrecord(muziekdrager)

Kindrecords (muziekwerken)

…

Relaties (2)



…

Relaties (3)

Relaties (4)



Relaties (5)Moederrecord(muziekdrager) Kindrecords (muziekwerken)

Relaties (6)

…


• Relaties

• Gecontroleerde velden• Inhoudelijke beschrijving

Gecontroleerde velden

• Recordtype: geluidsdrager muziek• Bibliografisch type: monografie• Data: enkelvoudige datum gebaseerd op het jaar

van uitgave• Taalaanduiding: altijd onbepaald


• Relaties• Gecontroleerde velden

• Inhoudelijke beschrijving

Classificaties

• NBLC (code en verwoording)

• Vlaamse Muziekclassificatie (code en verwoording)http://www.vcob.be/portaal/DIGITALEBIBLIOTHEEK/OPENVLACC/VLACC_REGELGEVING/MUZIEKCLASSIFICATIES

Muziekgenres• worden enkel opgenomen in de beschrijving van een

muziekdrager met niet-klassieke muziek• (en in de beschrijving van klassieke muziekwerken, zie

verder)http://www.vcob.be/portaal/DIGITALEBIBLIOTHEEK/OPENVLACC/VLACC_REGELGEVING/MUZIEKGENRES

+ muziekstijlen van CDR worden mee geïmporteerd (veld 690)

Aanvullende ontsluiting

• Muziekdragers jeugd‐ NBLC-code‐ Vlaamse muziekclassificatie‐ Doelgroepaanduiding ‘nvt’‐ Geen muziekgenre‐ Jeugd ZIZO-code en verwoording‐ Overeenkomstig jeugdtrefwoord

!!! Er wordt momenteel aan een ander voorstel gewerkt door werkgroep jeugd !!!

Oefening 10

Aanvullende ontsluiting

• Muziekdragers met beeldopnames van klassiek ballet‐ NBLC-code‐ Vlaamse muziekclassificatie‐ SISO 791.4 ‐ (eventueel ook ZIZO)‐ muziekgenre ‘Balletten’‐ volwassen trefwoord ‘Ballet’

Oefening 11

Deel 2.2 | Muziekwerken

regelgeving


• Relaties• Gecontroleerde velden• Inhoudelijke beschrijving (enkel bij klassiek)

Basisprincipes

• Alle muziekwerken worden gecatalogiseerd‐ als ze in Latijns alfabet op de beschrijvingsbron staan‐ als het catalogiseren zinvol is vanuit het oogpunt van de

gebruiker of catalograaf

• In de praktijkaltijd: Populaire muziek (P), Jazz (J), Filmmuziek

(F) en Klassieke muziek (K)te overwegen: Wereldmuziek (W) en Diversen (D)

Basisprincipes

• Voor elk muziekwerk wordt altijd een nieuwe beschrijving gemaakt!

Auteurs

• Idem als bij muziekdragers• Bij een klassiek werk wordt de componist altijd

als hoofdingang opgenomen

Titels (1)

• Hoofdtitel: idem als bij muziekdragers• Hoofdtitel bij klassieke werken:

‐ soms zinvol om titel van de beschrijvingsbron op te nemen‐ vaak gelijk aan de uniforme titel met de juiste interpunctie

Titels (2)

• Materiaalaanduiding: TRACK• Uniforme titel: zie verder • Geen andere titelgegevens opnemen!

Annotaties• Aanvullende informatie over‐ de inspiratiebron van een klassiek muziekwerk

‐ het arrangement van een klassiek muziekwerk

Gecontroleerde velden

• Recordtype: geluidsdrager muziek• Bibliografisch type: onderdeel monografie• Data: enkelvoudige datum overgenomen uit het

moederrecord• Taalaanduiding: altijd onbepaald

Inhoudelijke beschrijving

• Geen classificaties• Muziekgenres worden enkel opgenomen bij klassieke

muziekwerken

• Aanvullende ontsluiting‐ Muziekwerken op muziekdrager jeugd krijgen net als de muziekdrager

ook een doelgroepaanduiding ‘nvt’

Deel 3 | Uniforme titel

Regelgeving

Wat is een klassiek muziekwerk?

• Een compositie met een eigen opusnummer of bibliografisch nummer

• Indien geen opusnummer of bibliografisch nummer > wat door de componist als een op zichzelf staande compositie is bedoeld

Wat is een uniforme titel?

• Klassieke muziekwerken worden vaak aangeduid met zeer verschillende titels‐ uiteenlopende opbouw‐ verschillende graad van volledigheid‐ verschillende talen

Wat is een uniforme titel?

• Om deze verschillende titels op een unieke manier te kunnen identificeren en groeperen wordt volgens strikte regels een uniforme titel bepaald

Oorspronkelijke titel

• De oorspronkelijke titel is in beginsel de titel die door de componist aan het werk is gegeven en is het uitgangspunt van de uniforme titel

• Bron: The New Grove Dictionary of Music and Musicians (www.oxfordmusiconline.com)

• Bronnen Nederlandse vertaling:‐ Luister. – Amsterdam : Tijl Tijdschriften, 1952-‐ Groot operaboek / Leo Riemens ; bew., aangepast en uitgebr.

door Peter Van der Spek, Peter. - Abcoude : Uniepers, 1999 – ISBN 90-6825-157-0

Types

• Niet-identificerende titels‐ Titels op basis van een muziekvorm‐ Komen voor in de lijst van muziekvormen

• Identificerende titels‐ Titels die een werk zodanig aanduiden dat ze niet met een

ander werk kunnen worden verward‐ Komen niet voor in de lijst van muziekvormen

Deel 3.1 | Niet-identificerende titel

Regelgeving

• Muziekvorm• Bezetting• Volgnummer, bibliografisch nummer en/of

opusnummer• Toonsoort• Overige gegevens ter identificatie

Lijst van muziekvormen• Muziekvormen worden altijd in het Nederlands

opgenomen en letterlijk overgenomen uit de lijst van muziekvormen:

Enkelvoud of meervoud?• Muziekvormen worden steeds in het enkelvoud

opgenomen• Verzamelingen die één geheel vormen binnen

het oeuvre van de componist en één geheel vormen op de muziekdrager > meervoud

Enkelvoud of meervoud?• Maar:

‐ Werken die onderdeel zijn van een verzameling, maar zelf beschikken over een opusnummer, bibliografisch nummer of bijnaam, worden afzonderlijk opgenomen

‐ Als onderdelen van een verzameling losstaand voorkomen op een muziekdrager, worden ze apart beschreven

Cijfers of getallen

• Getallen aan het begin van een niet-identificerende titel worden niet opgenomen

• Cijfers die het aantal deeltjes van een verzameling aanduiden, worden opgenomen na het bibliografisch of opusnummer

• Muziekvorm

• Bezetting• Volgnummer, bibliografisch nummer en/of

opusnummer• Toonsoort• Overige gegevens ter identificatie

Bezetting

• Oorspronkelijke bezetting uit de New Grove Dictionary of Music and Musicians

• Wanneer de Grove geen uitsluitsel biedt: bezetting zoals aangetroffen op de muziekdrager

Lijst van instrumentennamen

• De bezetting wordt in het Nederlands vertaald en komt steeds uit de lijst van instrumentennamen:

Aantal elementen van de bezetting

• Er worden in totaal nooit meer dan 5 elementen (combinatie van instrumenten, groepen, orkesten en stemmen) van de bezetting opgenomen

Principes van groepering (1)

• Meerder dezelfde instrumenten worden altijd samen gegroepeerd‐ De instrumentnaam komt in het meervoud en het aantal

komt tussen [vierkante haken] (moet < 9)


• Verschillende instrumenten worden, indien het aantal elementen van de bezetting > 5, gegroepeerd in instrumentale groepen


• Verschillende stemmen worden, indien het aantal elementen van de bezetting > 5, gegroepeerd in vocale groepen

Volgorde van de elementen (1)1. Zangstemmen2. Solo-instrument (in combinatie met toetsinstrument)

3. Toetsinstrumenten (in combinatie met twee of meer instrumenten die geen toetsinstrument zijn)

4. Overige instrumenten, in de volgorde:houtblazerskoperblazerstokkelinstrumentenstrijkersslagwerkb.c. (basso continuo)

Volgorde van de elementen (2)

Instrumenten

• Zie lijst van instrumentennamen > Instrumenten• Opmerkingen:

‐ Stemming voor instrument wordt niet opgenomen‐ Aanduidingen sopraan, alt, tenor, bas worden niet

opgenomen (uitzonderingen bv. althobo)‐ Aanduidingen zoals ‘barok’ worden niet opgenomen‐ Toetsinstrumenten worden opgenomen als volgt:

Instrumentale groepen• Indien de bezetting bestaat uit > 5 elementen

worden instrumenten gecombineerd in groepen van een enkelvoudige bezetting‐ Voorbeelden: toetsinstrumenten, houtblazers, koperblazers,

blazers, …

‐ Let op: titels als strijkkwartet, strijkkwintet, blazerskwintet etc. zijn geen muziekvormen. De correcte uniforme titel bestaat uit de muziekvorm en de bezetting in afzonderlijke instrumenten

Orkesten

• Voor instrumentale muziek uitgevoerd in een meervoudige bezetting‐ Orkest‐ Kamerorkest‐ Strijkorkest‐ Minder vaak gebruikt: harmonieorkest, blaasorkest,

jazzorkest, …

Stemmen

• Aangezien werken voor één zangstem vaak worden uitgegeven in verschillende stemsoorten, wordt de bezetting neutraal ‘zangstem’

• Bij een bezetting van twee of meer zangstemmen worden stemsoorten wel afzonderlijk vermeld:

Voorbeelden: sopraan, mezzosopraan, alt, tenor, bas-bariton …

Stemmen

• Indien het aantal elementen van de bezetting > 5, worden solistische zangstemmen gegroepeerd

Voorbeelden: mannenstemmen, vrouwenstemmen, zangstemmen, soli

• Als kooraanduidingen worden gebruikt:Voorbeelden: koor (veruit de meest gebruikte term), mannenkoor, vrouwenkoor, …

• Muziekvorm• Bezetting

• Volgnummer, bibliografisch nummer en/of opusnummer

• Toonsoort• Overige gegevens ter identificatie

Volgnummer

• Indien werken opeenvolgend genummerd zijn, wordt het volg- of rangnummer opgenomen, voorafgegaand door ‘nr. ‘

Bibliografisch nummer

• Het bibliografisch nummer wordt opgenomen conform de bibliografische bron

• Het bibliografisch nummer wordt voorafgegaan door de internationale afkorting van de oeuvrecatalogus, gevolgd door een punt

• Enkel de bibliografische nummers die voorkomen in de lijst van bibliografische nummers worden opgenomen

Lijst met bibliografische afkortingen

Opusnummer

• Indien het opusnummer gekend is, wordt het opgenomen voorafgegaan door ‘op. ‘

Nummering binnen het nummer

• De nummering binnen het bibliografisch of opusnummer van een verzameling die uit een aantal werken bestaat, wordt opgenomen na het bibliografisch en/of opusnummer


opusnummer

• Toonsoort• Overige gegevens ter identificatie

Lijst van toonsoorten


opusnummer• Toonsoort

• Overige gegevens ter identificatie

Deel 3.2 | Identificerende titel

Regelgeving

Oorspronkelijke titel

• Veel muziekwerken worden geïdentificeerd door hun oorspronkelijke titel = identificerende titel

• Indien er een bibliogafisch of opusnummer aanwezig is, wordt dit altijd mee opgenomen in de uniforme titel

Taal (1)

• Werken met een oorspronkelijke titel in een van de zeven basistalen, worden niet vertaald:‐ Nederlands‐ Frans‐ Duits‐ Engels‐ Italiaans‐ Spaans (Portugees)‐ Latijn

Taal (2)

• Oorspronkelijke titels in andere talen worden wel vertaald in het Nederlands

• Namen van personen of plaatsen worden nooit vertaald

Enkelvoud of meervoud?

• Het gebruik van enkelvoud of meervoud wordt bepaald door de oorspronkelijke titel

• Voor verzamelingen gelden dezelfde regels als bij de niet-identificerende titel

Cijfers en getallen

• Getallen aan het begin van een identificerende titel worden enkel opgenomen als ze een onlosmakelijk onderdeel vormen van de specifieke naam

Toevoegingen bij de uniforme titel

(zowel bij identificerende als niet-identificerende titels)

• Jaar• Versie• Arrangement• Onderdeel• Bijnaam

Jaar

• Wordt enkel toegevoegd ter identificatie van een identieke uniforme titel of bij herziening van een compositie (zie Versie)

Versie• Versie-aanduiding in gevallen waarbij de componist

veranderingen in de muziek heeft aangebracht zonder dat er sprake is van een ander type bezetting of arrangement

• Indien het jaar van herziening bekend is en het niet gelijk is aan het jaar van de oorspronkelijke compositie, dan wordt het jaartal van herziening vermeld

• Bij de oorspronkelijke compositie wordt het jaar van uitgave niet vermeld

Arrangement (1)

• Indien een arrangement wordt opgenomen onder de naam van de oorspronkelijke componist, dan wordt aan de uniforme titel behorend bij het oorspronkelijke werk de afkorting ‘Arr.’ toegevoegd

Arrangement (2)

• Arrangementen van de componist zelf waarbij de compositie naast een andere bezetting ook een andere titel heeft gekregen, worden behandeld als zelfstandige werken

Onderdeel (1)

• Bij een deel of fragment uit een werk dat afzonderlijk wordt gepubliceerd, wordt aan de uniforme titel van dat werk de aanduiding of titel van het deel of fragment toegevoegd

• Onderdelen die voorkomen in de lijst van muziekvormen (prelude, ouverture, …) worden opgenomen in de vorm zoals die voorkomt in de lijst.

Onderdeel (2)

• Wanneer een geluidsdrager drie of meer onderdelen of fragmenten uit hetzelfde werk bevat, wordt aan de uniforme titel de afkorting ‘Sel.’ (voor ‘Selectie’) toegevoegd

Bijnaam• Bijnamen van een klassiek werk, al dan niet toegekend

door de componist, vormen strikt genomen geen onderdeel van de uniforme titel

• De meest gekende bijnaam kan wel worden opgenomen als aanvulling bij de uniforme titel

• De regels voor de taal van de bijnaam zijn dezelfde als de regels voor de taal van de identificerende titel

Oefening 12

Verwijzingen (1)

• Verwijzingen worden gelegd in MARC21 authority records bv. identificerende titels die worden vertaal in het Nederlands

Verwijzingen (2)

Verwijzingen (3)• Verzamelingen van werken

Deel 4 | CDR

Catalogiseren met externe bron Open Vlacc en CDR

Eigenheden CDR (1)

1. Bevatten niet alle rubrieken van de Vlaamse muziekclassificatie: niet J3, P5, P6, P7, W7, W8, D1, D5 > invullen

2. Bevatten soms enkel de beginletter van de rubriek van de Vlaamse muziekclassificatie: K, P, W > verder specifiëren

3. Bij de muziekdragers met wereldmuziek komen landen voor in het auteursveld > wel verbeteren in het moederrecord, niet verbeteren in de kindrecords

4. Bij de muziekdragers met filmmuziek komen filmtitels voor in het auteursveld > wel verbeteren in het moederrecord, niet verbeteren in de kindrecords

5. Jazzcorporaties worden zelden opgenomen (meestal enkel de naam van de leading artist). Bij jazzcorporaties worden geen individuele leden en functies opgenomen > jazzcorporaties opnemen + individuele leden en functies aanvullen in het moederrecord

Eigenheden CDR (2)

6. Corporaties niet-klassieke muziek staan soms foutief in een veld voor persoonsnamen > aanpassen naar veld voor corporaties

7. Bij corporaties klassieke muziek ontbreken aanvullende functievermeldingen of ze zijn niet correct > controleren en/of aanvullen

8. Bij persoonsnamen klassieke muziek worden alle mogelijke aanvullende functies van een persoon vermeldbv. Jacobs, René |4 prf |e countertenor |e dirigent bv. Strawinsky, Igor |4 prf |e componist |e dirigent |e pianist> controleren en specifiëren in aanvullende functievermelding (|e) en/of auteursfunctie (|4)

9. Hoofdtitel bevat soms nog volumenummer > overbrengen naar subveld voor deelaanduiding

Eigenheden CDR (3)

10. Hoofdtitel bevat soms nog begeleidend materiaal > overbrengen naar veld voor begeleidend materiaal in de collatie

11. Het jaar van uitgave komt overeen met het jaar van invoer bij CDR > controleren

12. Bevatten geen reeksgegevens > aanvullen13. Bevatten geen annotaties (behalve: Ook afspeelbaar als sacd) >

aanvullen14. Bevatten niet alle muziekgenres > controleren en aanvullen

Oefening 12CDR-record Open Vlacc record

(kindrecords ok)

Oefening 13

+ in alle kindrecords: filmtitel in auteursveld veranderen in filmcomponist

CDR-record

Open Vlacc record

Oefening 14

+ in alle kindrecords: persoonsnaam ‘Hersch, Fred’ veranderen in corporatie ‘Fred Hersch Trio’

CDR-record Open Vlacc record

Hoe omgaan met Open Vlacc? (1)

• Catalografische bron vermeldt Open Vlacc

‐ Record gemaakt in CDR, bewerkt in Open Vlacc:040 |a CDR |b dut |c Open Vlacc

‐ Record gemaakt in Open Vlacc:040 |a Open Vlacc |b dut

Opmerkingen kunnen worden gecontroleerd door de OpenVlacc invoerders

Hoe omgaan met Open Vlacc? (2)

• Catalografische bron vermeldt niet Open Vlacc

‐ Record gemaakt in CDR: 040 |a CDR |b dut

Opmerkingen kunnen niet worden gecontroleerd door Open Vlacc invoerders

Geen opmerkingen over de opgelijste eigenheden van CDR

Wel zinvolle opmerkingen: uniforme ingangen, want die zijn objectief vast te stellen• auteursingangen• uniforme titel

Wie contacteren?• Indien lid van PBS: zoveel mogelijk via de ‘filter’van de

PBS-netwerkcatalograaf• Helpdesk VCOB

‐ [email protected] ‐ 02 213 10 32

• Open Vlacc werkgroepen‐ catalografie (met PBS-netwerkcatalografen)‐ muziekcatalografie (met PBS-netwerkcatalografen)‐ jeugd‐ trefwoorden volwassenen‐ fictie‐ excerpten‐ webwijzer

To do

• 5 juni: eerste werkgroep muziekcatalografie met netwerkcatalografen van PBS-en‐ ontsluiting muziekdragers jeugd‐ uitbreiden muziekgenres‐ verduidelijkingen uniforme titel

• binnenkort: nieuwe versie zoeken.bibliotheek.be

• bladmuziek ?• ?

Slot

Presentatie op www.slideshare.net/johanmijs

Studiedag Muziekcatalografie Open Vlacc

Technology

Transcript of Studiedag Muziekcatalografie Open Vlacc