Studie & Werk 2020 · 2020. 10. 12. · baan en een vast contract dan eerdere afstudeercohorten....

Studie & Werk 2020

SEO Economisch Onderzoek - Roetersstraat 29 - 1018 WB Amsterdam - T (+31) 20 525 1630 - www.seo.nl - [email protected] ABN-AMRO IBAN: NL14ABNA0411744356 BIC: ABNANL2A - ING: IBAN: NL96INGB0004641100 BIC: INGBNL2A

KvK Amsterdam 41197444 - BTW NL 003023965 B01

Amsterdam, juni 2020

In opdracht van Elsevier Weekblad

Studie & Werk 2020

De arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-alumni

Paul Bisschop Jelle Zwetsloot

SEO ECONOMISCH ONDERZOEK

“De wetenschap dat het goed is” SEO Economisch Onderzoek doet onafhankelijk toegepast onderzoek in opdracht van overheid en bedrijfsleven. Ons onderzoek helpt onze opdrachtgevers bij het nemen van beslissingen. SEO Economisch Onderzoek is gelieerd aan de Universiteit van Amsterdam. Dat geeft ons zicht op de nieuwste wetenschappelijke methoden. We hebben geen winst-oogmerk en investeren continu in het intellectueel kapitaal van de medewerkers via promotietrajecten, het uitbrengen van wetenschappelijke publicaties, kennisnetwerken en congresbezoek.

SEO-rapport nr. 2020-46 ISBN 978-90-5220-077-4 Informatie & Disclaimer SEO Economisch Onderzoek heeft op de verkregen informatie en data geen onderzoek uitgevoerd dat het karakter draagt van een accountantscontrole of due diligence. SEO is niet verantwoordelijk voor fouten of omissies in de verkregen informatie en data.

Copyright © 2020 SEO Amsterdam. Alle rechten voorbehouden. Het is geoorloofd gegevens uit dit rapport te gebruiken in artikelen, onderzoeken en collegesyllabi, mits daarbij de bron duidelijk en nauwkeurig wordt vermeld. Gegevens uit dit rapport mogen niet voor commerciële doeleinden gebruikt worden zonder voorafgaande toestemming van de auteur(s). Toestemming kan worden verkregen via [email protected]

javascript:void(0);

STUDIE & WERK 2020 i


Samenvatting

De coronacrisis deed zijn intrede tegen een achtergrond van een uitstekende arbeidsmarkt voor startende hbo’ers en wo’ers: hbo- en wo-alumni die eind 2018 de arbeidsmarkt opkwamen hadden sneller een omvangrijke, goedbetaalde baan en een vast contract dan eerdere afstudeercohorten. Door een relatief hoge inflatie bleef het reële startersloon stabiel. De starterspositie hangt net als in eerdere jaren sterk samen met de gevolgde opleiding.

Gezond de crisis in In 2017-2018 is het aantal afgestudeerden in het hoger onderwijs verder gestegen. Ruim 70 duizend hbo’ers en 45 duizend wo’ers studeerden af aan (bekostigde) opleidingen op Nederlandse hoge-scholen en universiteiten. Het afstudeermoment was gunstig: in 2018 en 2019 stonden werkgevers te springen om personeel. Dat uit zich in een grotere baankans, een kortere duur tot een substan-tiële baan en sneller een vast contract ten opzichte van het cohort dat in 2016-2017 afstudeerde. Het reële loon is gelijk gebleven, door een relatief hoog inflatiecijfer.

Opleidingsverschillen traditioneel groot Zoals ieder jaar hangt de startpositie op de arbeidsmarkt sterk samen met de opleidingsrichting. Een sterke positie met een baan in loondienst is weggelegd voor alumni van zorgopleidingen, lera-renopleidingen en enkele economische en technische opleidingen zoals Econometrie (wo) en Com-puter science (wo; zie Figuur S. 1). Aan de andere kant van het spectrum bevinden zich opleidingen in de richtingen Taal en communicatie en Kunst- en cultuur, met een betrekkelijk lange duur tot een substantiële baan en een laag gemiddeld maandloon. Ook afgestudeerden Toerisme (hbo) heb-ben een relatief zwakke startpositie. Ten opzichte van vorige cohorten zijn er weinig verschillen in de verhoudingen. Wel zorgwekkend is dat opleidingen die (normaliter) een relatief zwakke startpo-sitie bieden ook grotendeels opleiden voor banen in sectoren die grote klappen krijgen door de coronacrisis (cultuur, toerisme).

ii


Figuur S. 1 Grote verschillen tussen opleidingen in startpositie op de arbeidsmarkt

Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

De ene zelfstandige is de andere niet Een aantal hbo- en wo-opleidingen brengen relatief veel zelfstandig ondernemers voort. Ook voor deze groep was de markt gunstig in 2019, al blijven grote verschillen in inkomsten tussen opleidin-gen bestaan. Startende zelfstandigen van de opleiding Tuinbouw en akkerbouw (hbo) hebben een jaarinkomen van gemiddeld meer dan 46 duizend euro, terwijl zelfstandigen die Dans (hbo) of aan de kunstacademie (hbo) hebben gestudeerd het moeten doen met een jaarinkomen van gemiddeld minder dan 20 duizend euro. Bij wo-afgestudeerden zijn de verschillen nog groter: afgestudeerde tandheelkundigen met een eigen praktijk verdienen het eerste jaar na afstuderen gemiddeld 66 dui-zend euro per jaar, afgestudeerde letterkundigen net meer dan 20 duizend euro.

Afgestudeerden met migratieachtergrond minder snel een substantiële baan De startpositie op de arbeidsmarkt is sterk gecorreleerd met de gevolgde opleiding, persoonsken-merken spelen een kleinere rol. Tegelijkertijd zijn er bepaalde groepen waarbij de aansluiting naar de arbeidsmarkt minder gunstig verloopt. Internationale afgestudeerden en afgestudeerden met een migratieachtergrond vinden minder snel een substantiële baan dan afgestudeerden zonder migra-tieachtergrond. Indien men een baan gevonden heeft, verschilt het salaris van afgestudeerden met een migratieachtergrond dan weer weinig van dat van afgestudeerden zonder migratieachtergrond. Verder volgt uit analyses dat een relevante bijbaan en een stage samenhangen met een snellere duur tot een substantiële baan, met name bij wo-afgestudeerden. Het loonverschil tussen mannen en vrouwen (uit het cohort 2008-2009) loopt op: een jaar na afstuderen verdienden vrouwen gemid-deld 0 tot 3 procent minder dan mannen, tien jaar na afstuderen gemiddeld 6 tot 7 procent minder.

Leraar basisonderwijs (PABO)

Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde

CommunicatiesystemenKunstacademieMuziek

Dans

European studiesToerisme

VerpleegkundeOptometrie en

Orthoptie

Maritiem Officier

Taalwetenschappen

LetterkundeCultuurstudies

Geschiedenis

Archeologie

Finance

Fiscale economie

Econometrie

Geneeskunde

Diergeneeskunde

Tandheelkunde

Computer science Aerospace Engineering

1.500

2.000

2.500

3.000

3.500

4.000

1 10 100

Gem

idde

lde

maa

ndlo

on é

én ja

ar n

a af

stud

eren

(g

ecor

rigee

rd, i

n €)

Duur tot substantiële baan in maanden (mediaan; logaritmische schaal)

hbo-bachelorswo-masters

STUDIE & WERK 2020


Inhoud

Samenvatting........................................................................................................................ i

1 Inleiding..................................................................................................................... 1

2 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor recent afgestudeerde hbo’ers en wo’ers ........................................................................................................................ 3 2.1 Aantal afgestudeerden........................................................................................................... 3

2.2 Inkomenssituatie .................................................................................................................... 4

2.3 Salaris ....................................................................................................................................... 7

2.4 Duur tot een substantiële baan ........................................................................................... 9

2.5 Vast dienstverband .............................................................................................................. 11

3 Verschillen tussen opleidingen ................................................................................ 15 3.1 Salaris ..................................................................................................................................... 15

3.2 Duur tot een substantiële baan ......................................................................................... 23

3.3 Vast dienstverband .............................................................................................................. 27

4 Verschillen tussen afgestudeerden .......................................................................... 31 4.1 Inkomsten uit loondienst ................................................................................................... 31

4.2 Duur tot de eerste substantiële baan ................................................................................ 36

Bijlage A Onderzoeksverantwoording ..........................................................................39

STUDIE & WERK 2020 1


1 Inleiding

De 24e editie van Studie & Werk brengt op basis van CBS Microdata in kaart hoe de arbeidsmarkt voor afgestu-deerde hbo’ers en wo’ers eruit ziet. Dit gebeurt op basis van drie indicatoren: het salaris, de kans op een vast dienst-verband en de duur tot de eerste substantiële baan. Studie & Werk brengt sinds 1997 de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden uit het hoger onder-wijs in beeld. Deze rapportage presenteert de bevindingen van de 24e editie. Sinds 2017 gebruikt Studie & Werk integrale gegevens over afgestudeerden van hbo- en wo-opleidingen via de Micro-data van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS). Door het integrale karakter van de CBS Microdata geeft Studie & Werk een compleet beeld van de arbeidsmarktpositie van alle afgestu-deerden van hbo-bacheloropleidingen en wo-masteropleidingen, inclusief de internationale studen-ten. Afgestudeerden die na het behalen van een hbo-bachelor of wo-master diploma verder stude-ren worden niet meegenomen in de analyse van de startpositie, maar wel in de analyses van de arbeidsmarktpositie op de langere termijn als zij de nieuwe studie niet afmaken. Dit onderzoek gaat in op de arbeidsmarktsituatie van hbo’ers en wo’ers die tussen september 2017 en augustus 2018 afstudeerden. Ook bevat het de positie tien jaar na afstuderen van de afstudeer-ders uit 2008-2009. De arbeidsmarktsituatie is gemeten tot en met 2019. Dat betekent dat de co-ronacrisis op de indicatoren nog niet van invloed is geweest. Dit rapport geeft daarom een goed beeld van de arbeidsmarktpositie van hoogopgeleide starters voorafgaand aan de coronacrisis. Ver-schuivingen in de arbeidsmarktpositie als gevolg van de coronacrisis kunnen op zijn vroegst ver-wacht worden in Studie & Werk 2021.



2 Ontwikkelingen op de arbeidsmarkt voor recent afgestudeerde hbo’ers en wo’ers

Startende hbo- en wo-alumni uit 2017-2018 vonden vaker werk en hebben sneller een goedbetaalde baan en een vast dienstverband dan starters uit voorgaande jaren. De startsalarissen zijn ook toegenomen, maar door de hoge inflatie blijft de stijging van het reëel loon beperkt. De toename van het aantal internationale studenten onder wo-alumni zet door. Hoe staat de arbeidsmarkt voor startende hbo- en wo-afgestudeerden er voor en hoe is deze ver-anderd in de afgelopen jaren? Dit hoofdstuk geeft antwoord op deze vragen aan de hand van een viertal indicatoren. Achtereenvolgens worden de inkomenssituatie, het startsalaris, de duur tot een substantiële baan en de baanzekerheid besproken. Voordat wordt ingegaan op de arbeidsmarktpo-sitie beschrijft dit hoofdstuk de ontwikkeling van het aantal afgestudeerden.

2.1 Aantal afgestudeerden • Het aantal afgestudeerden in het hoger onderwijs is in 2017-2018 met 115 duizend uitgereikte

hbo-bachelor- en wo-masterdiploma’s hoger dan ooit tevoren. • In het wo is met name het aantal internationale afgestudeerden flink toegenomen. Het aantal hbo- en wo-afgestudeerden (van bekostigde opleidingen) is in 2017-2018 verder gestegen (Figuur 2.1). In het studiejaar 2017-2018 werden ongeveer 70 duizend hbo-bachelordiploma’s uitgereikt, en ongeveer 45 duizend wo-masterdiploma’s. Anders dan in het hbo wordt de toename in wo-diploma’s hoofdzakelijk veroorzaakt door een toename in het aantal internationale afgestudeerden.1 Afgerond 30 procent van de wo-master diploma’s gaat naar internationale studenten. Bij hbo-bachelordiploma’s is dit met 10 procent lager.

1 Internationale alumni zijn gedefinieerd als afgestudeerden die in het buitenland zijn geboren en waarvan

beide ouders ook in het buitenland zijn geboren.

4 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.1 Het aantal hbo- en wo-afgestudeerden is verder gestegen


2.2 Inkomenssituatie • Zowel Nederlandse als internationale alumni uit het cohort 2017-2018 zijn vaker binnen een

halfjaar na afstuderen aan het werk (in Nederland) dan alumni uit eerdere cohorten. • In het wo loopt het aandeel alumni dat na afstuderen naar het buitenland vertrekt gelijk op met

de toename van het aandeel internationale afgestudeerden. Voor de intrede van de coronacrisis zat de Nederlandse economie in de lift. Dat is te zien aan de inkomenssituatie van afgestudeerden uit het hbo en het wo (Figuur 2.2 en Figuur 2.4). Het aandeel afgestudeerde hbo’ers dat zes maanden na afstuderen werkzaam is in Nederland (in loondienst of als zelfstandige) is gestegen tot 76 procent.2 In de afgelopen twintig jaar is dat aandeel nooit zo hoog geweest. Het aandeel dat een uitkering ontvangt of geen geregistreerd inkomen heeft is dan weer erg laag: 8 procent. In het hoogtepunt van de voorgaande crisis was dit 12 procent (cohort 2012-2013).

2 De resultaten zijn afkomstig uit een multinomiale probitschatting, waarbij is gecorrigeerd voor verschillen

in meetmoment ten opzichte van het moment van afstuderen (zie bijlage A). Inkomsten uit het buitenland van personen die in het buitenland wonen zijn niet bekend. Afgestudeerden die wonen in het buitenland en geen inkomsten hebben uit Nederland vallen onder de categorie ‘geëmigreerd’. Dit zijn voornamelijk buitenlandse alumni.

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.00020

00-0

120

01-0

220

02-0

320

03-0

420

04-0

520

05-0

620

06-0

720

07-0

820

08-0

920

09-1

020

10-1

120

11-1

220

12-1

320

13-1

420

14-1

520

15-1

620

16-1

720

17-1

8

Aantal hbo-afgestudeerden (bachelor)

Internationale afgestudeerden

Nederlandse afgestudeerden

0

10.000

20.000

30.000

40.000

50.000

60.000

70.000

2000

-01

2001

-02

2002

-03

2003

-04

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

Aantal wo-afgestudeerden (master)

Internationale afgestudeerden

Nederlandse afgestudeerden

ONTWIKKELINGEN OP DE ARBEIDSMARKT VOOR RECENT AFGESTUDEERDE HBO’ERS EN WO’ERS 5


Figuur 2.2 Aandeel hbo’ers met werk binnen een halfjaar na afstuderen is vrij stabiel


Het aandeel Nederlandse hbo-afgestudeerden dat zes maanden na afstuderen in Nederland werkt neemt licht toe, maar ligt al jaren rond de 80 procent (Figuur 2.3). Onder internationale afgestu-deerden stijgt het aandeel sinds enkele jaren. Van het cohort internationale afgestudeerden 2017-2018 gaat 40 procent in Nederland aan de slag. Daarmee is het percentage op hetzelfde hoge niveau als vóór de voorgaande crisis (afstudeercohort 2007-2008).

Figuur 2.3 Aandeel internationale hbo-afgestudeerden met werk in Nederland toegenomen


70%69%

67%68%68%69%71%71%

67%68%69%70%68%68%70%71%71%72%

3%3%3%4%

4%4%

4%4%4%4%

14%15%

16%16%16%15%15%13%

15%14%12%10%9%

10%10%10%11%11%

6%6%6%

7%7%7%7%7%8%7%

7%8%

9%9%8%8%7%7%

8%8%8%

6%5%5%5%5%5%5%6%6%7%7%6%6%5%5%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2000-012001-022002-032003-042004-052005-062006-072007-082008-092009-102010-112011-122012-132013-142014-152015-162016-172017-18

Situatie 6 maanden na afstuderen - hbo-afgestudeerden

werknemer zelfstandige/DGA uitkering student geen inkomen naar het buitenland

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%100%

2000

-01

2001

-02

2002

-03

2003

-04

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Kans op werkend in Nederland - hbo-afgestudeerden6 maanden na afstuderen

hbo Nederlands

hbo Internationaal

6 HOOFDSTUK 2


Het aandeel wo-afgestudeerden dat zes maanden na afstuderen in Nederland werkt is al drie jaar stabiel (65 procent; Figuur 2.4). 62 procent werkt in loondienst, 3 procent als zelfstandige. Dat komt niet doordat de baankansen van wo-alumni niet zijn gestegen, maar omdat wo-afgestudeer-den steeds vaker uit het buitenland komen en de groep buitenlandse afgestudeerden minder vaak in Nederland aan de slag gaat. Immers, de kans op werk zes maanden na afstuderen is voor beide groepen gestegen en voor Nederlandse wo-afgestudeerden in de afgelopen twee decennia ook nog niet zo hoog geweest, zie Figuur 2.5.

Figuur 2.4 Aandeel wo-afgestudeerden dat na afstuderen een uitkering of geen geregistreerd in-komen heeft is de afgelopen jaren gedaald


Het aandeel wo-afgestudeerden met een uitkering of zonder geregistreerd inkomen is verder ge-daald naar 10 procent. Dat aandeel is in de afgelopen achttien jaar niet zo laag geweest. Het stij-gende aandeel afgestudeerden dat na afstuderen Nederland verlaat loopt in de pas met het stijgende aandeel internationale afgestudeerden.

70%69%

67%66%68%68%68%67%

65%64%66%

64%63%63%63%62%62%62%

6%6%

7%7%7%7%7%

6%8%

7%5%

4%3%4%4%

4%4%4%

15%15%15%16%15%

14%14%

14%15%

15%14%

14%15%13%12%

11%10%9%

5%5%6%6%6%

7%7%8%8%

10%11%12%

13%15%16%

17%19%20%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

2000-012001-022002-032003-042004-052005-062006-072007-082008-092009-102010-112011-122012-132013-142014-152015-162016-172017-18

Situatie 6 maanden na afstuderen - wo-afgestudeerden

werknemer zelfstandige/DGA uitkering student geen inkomen naar het buitenland



Figuur 2.5 Zowel Nederlandse afgestudeerden als internationale afgestudeerden vinden (iets) va-ker werk in Nederland


2.3 Salaris • Na jaren van stijging is het reëel startsalaris voor hbo-afgestudeerden uit het cohort 2017-2018

amper toegenomen. • Voor wo-afgestudeerden is het reëel startsalaris licht gestegen. Het startsalaris van hbo- en wo-afgestudeerden zat de afgelopen jaren in de lift. Afgestudeerden uit het studiejaar 2017-2018 krijgen één jaar na afstuderen gemiddeld ook een hoger loon dan af-gestudeerden uit het studiejaar 2016-2017, maar de stijging van het reëel loon is door de hoge inflatie minder hoog. Dit geldt met name voor hbo-afgestudeerden, voor wie de ontwikkeling in het loon lijkt af te vlakken (Figuur 2.6). Het verschil in startsalaris tussen hbo- en wo-afgestudeerden blijft stabiel op ongeveer 500 euro gemiddeld.

0%10%20%30%40%50%60%70%80%90%100%

2000

-01

2001

-02

2002

-03

2003

-04

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Kans op werkend in Nederland - wo-afgestudeerden6 maanden na afstuderen

wo Nederlands

wo Internationaal

8 HOOFDSTUK 2


Figuur 2.6 Stijging van het reëel bruto maandloon voor hbo- en wo-starters vlakt af

* Het maandloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2019. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

De afvlakking van het startsalaris van hbo-afgestudeerden geldt niet voor hbo-afgestudeerden die medische opleidingen hebben gevolgd. Het startsalaris van deze hbo-afgestudeerden nam het af-gelopen jaar toe (Figuur 2.7). Voor hbo-afgestudeerden uit bèta-opleidingen geldt het tegenover-gestelde: hun reëel bruto maandloon één jaar na afstuderen nam af. Onder wo-afgestudeerden vond de grootste stijging in startsalaris plaats onder afgestudeerden van gamma-opleidingen. Het gemid-delde startsalaris van afgestudeerden van deze opleidingen kruipt zo weer iets dichter naar het ge-middelde startsalaris van wo-afgestudeerden van bèta-opleidingen, terwijl afgestudeerden van alfa-opleidingen gemiddeld nog altijd minder verdienen. Al met al zijn de verschillen in startsalaris tus-sen de vier opleidingsrichtingen in het wo groter dan in het hbo.

Figuur 2.7 Het reëel bruto maandloon van recent afgestudeerden van hbo-opleidingen is stabiel gebleven

* Het maandloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2019. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

€1.500 €1.700 €1.900 €2.100 €2.300 €2.500 €2.700 €2.900 €3.100 €3.300

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloonGemiddeld 15 maanden na afstuderen

wohbo

€1.800 €2.000 €2.200 €2.400 €2.600 €2.800 €3.000 €3.200 €3.400

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloon - hbo*Gem. 15 maanden na afstuderen

alfa gammamedisch bèta

€1.800 €2.000 €2.200 €2.400 €2.600 €2.800 €3.000 €3.200 €3.400

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Reëel bruto maandloon - wo*Gem. 15 maanden na afstuderen

alfa gammamedisch bèta



De ontwikkeling van het reëel bruto uurloon één jaar na afstuderen vertoont gelijkenis met de ontwikkeling van het reëel bruto maandloon één jaar na afstuderen (zie Figuur 2.8). Met andere woorden, alumni uit 2017-2018 maken gemiddeld niet substantieel minder of meer (contractuele) uren. Bij wo-afgestudeerden is een lichte stijging waarneembaar, bij hbo-afgestudeerden is eerder sprake van een afvlakking. De flinke daling in het reëel bruto uurloon die de afstudeercohorten vanaf 2010 doormaakten is nog niet goedgemaakt.

Figuur 2.8 Het uurloon van wo-afgestudeerden stijgt licht, dat van hbo-afgestudeerden is stabiel

* Het uurloon is voor alle afstudeercohorten in bedragen van 2019. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

2.4 Duur tot een substantiële baan • Voor afgestudeerden van alfa-, gamma- en bèta-opleidingen is de duur tot een baan van sub-

stantiële omvang en met een substantieel salaris relatief veel afgenomen. • Afgestudeerden van medische opleidingen vinden echter nog steeds het snelst een substantiële

baan. De zoekduur tot de eerste baan na afstuderen is een belangrijke graadmeter voor de waarde van een studie op de arbeidsmarkt. In dit hoofdstuk benaderen we de zoekduur met het aantal maanden tussen het moment van afstuderen en het moment dat de afgestudeerde in een baan belandt van een substantiële omvang en met een substantieel salaris. We noemen deze indicator de duur tot een substantiële baan.3

3 Een substantiële baan is gedefinieerd als een baan in loondienst in Nederland van minimaal drie dagen per

week, exclusief uitzend- en oproepcontracten, en met een salaris van minimaal 140 procent (hbo-afgestu-deerden) of 150 procent (wo-afgestudeerden) van het minimum uurloon. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden.

€14

€15

€16

€17

€18

€19

€20

€21

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Reëel bruto uurloon*Gemiddeld 15 maanden na afstuderen

wohbo

10 HOOFDSTUK 2


Afgestudeerden vinden steeds sneller een substantiële baan (zie Figuur 2.9).4 De duur tot een sub-stantiële baan is voor een hbo’er uit het afstudeercohort 2017-2018 doorgaans 5 tot 6 maanden. Voor een wo’er uit hetzelfde afstudeercohort is dat 4 tot 5 maanden. Naar verwachting neemt de duur tot een substantiële baan bij het cohort 2018-2019 verder af, tot het moment dat de corona-crisis uitbreekt begin 2020. Deze verwachting (stippellijn in Figuur 2.9) is gebaseerd op de verhou-ding tussen het aantal vacatures en de werkloosheid. De eerste effecten van de coronacrisis en de aankomende recessie op de duur tot een baan zullen naar verwachting zichtbaar zijn bij de studen-ten die in 2018-2019 zijn afgestudeerd en er niet in slaagden in 2019 een baan te vinden.

Figuur 2.9 Hbo- en wo-alumni uit 2017-2018 hebben sneller een substantiële baan dan de vorige generatie afgestudeerden


Figuur 2.10 laat zien dat afgestudeerden van gamma- en alfa-opleidingen meer last hebben van economische crises. De duur tot een substantiële baan is voor dit type opleidingen het afgelopen jaar het snelst gedaald. Hbo-afgestudeerden van bèta- en medische opleidingen en wo-afgestudeer-den van medische opleidingen vinden nog altijd het snelst een substantiële baan.

4 Een substantiële baan is gedefinieerd als een baan in loondienst in Nederland van minimaal drie dagen per

week, exclusief uitzend- en oproepcontracten, en met een salaris van minimaal 140 procent (hbo-afgestu-deerden) of 150 procent (wo-afgestudeerden) van het minimum uurloon. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden.

0123456789

10

aug-

07fe

b-08

aug-

08fe

b-09

aug-

09fe

b-10

aug-

10fe

b-11

aug-

11fe

b-12

aug-

12fe

b-13

aug-

13fe

b-14

aug-

14fe

b-15

aug-

15fe

b-16

aug-

16fe

b-17

aug-

17fe

b-18

aug-

18fe

b-19

aug-

19

duur

tot s

ubst

antië

le b

aan

(maa

nden

)

afstudeermaand

Duur tot een substantiële baanGemiddelde van de laatste 12 maanden

hbowo



Figuur 2.10 Duur tot een substantiële baan neemt verder af voor gamma- en alfa-opleidingen


2.5 Vast dienstverband • Alumni uit 2017-2018 hebben binnen één jaar na afstuderen vaker een vast contract dan afge-

studeerden uit de afgelopen jaren. • De kans op een vast contract neemt vooral toe onder hbo-afgestudeerden en in het bijzonder

onder hbo-alumni van alfa-opleidingen. Zowel voor werkende hbo- als voor werkende wo-afgestudeerden is de kans op een vast dienst-verband één jaar na afstuderen (gegeven het feit dat de afgestudeerde werk heeft) toegenomen (Figuur 2.11). Het is voor het vierde jaar op rij dat de kans op een vast dienstverband toeneemt. 44 procent van de werkende hbo-afgestudeerden uit 2017-2018 heeft één jaar na afstuderen een vast dienstverband, 35 procent van de werkende wo-afgestudeerden. De samenhang tussen de stand van de economie en de kans op een vast dienstverband is net als bij het salaris en de duur tot een substantiële baan niet verrassend. In een krappe arbeidsmarkt hebben werknemers meer te eisen en willen bedrijven goede werknemers snel aan zich binden. Bij een ruime arbeidsmarkt hebben werkgevers juist meer onderhandelingsmacht: ze kunnen kiezen uit een groter aanbod van werkzoekenden en kunnen de beslissing om een tijdelijke contract om te zetten in een vast contract, langer uitstellen. Een andere mogelijke verklaring van de toename van het aandeel vaste dienstverbanden is de per 2016 ingevoerde Wet Werk en Zekerheid. De wet regelt dat werknemers na twee jaar in dienst te zijn (of drie tijdelijke contracten) recht hebben op een vast dienstverband, terwijl die zogenoemde ‘ketenbepaling’ tot en met 2015 nog drie jaar be-droeg. Met de komst van de Wet Arbeidsmarkt in Balans (WAB) is die termijn per 1 januari 2020

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18au

g-07

mei

-08

feb-

09no

v-09

aug-

10m

ei-1

1fe

b-12

nov-

12au

g-13

mei

-14

feb-

15no

v-15

aug-

16m

ei-1

7fe

b-18

nov-

18au

g-19

duur

tot s

ubst

antië

le b

aan

(maa

nden

)

afstudeermaand

Duur tot een substantiële baanGem. van de laatste 12 maanden

hbo alfa hbo gammahbo medisch hbo beta

0

2

4

6

8

10

12

14

16

18

aug-

07m

ei-0

8fe

b-09

nov-

09au

g-10

mei

-11

feb-

12no

v-12

aug-

13m

ei-1

4fe

b-15

nov-

15au

g-16

mei

-17

feb-

18no

v-18

aug-

19

afstudeermaand

wo alfa wo gammawo medisch wo beta

12 HOOFDSTUK 2


weer teruggebracht naar drie jaar. Al met al is het allerminst zeker of de kans op een vast dienst-verband ooit nog terugkeert op het niveau van vóór de voorgaande crisis. Flexibele arbeid heeft flink aan terrein gewonnen en lijkt niet meer weg te denken uit de Nederlandse economie.

Figuur 2.11 Vooral hbo’ers hebben sneller een vast dienstverband dan in vorige jaren


Afgestudeerden uit 2017-2018 die vóór de coronacrisis een vast contract bemachtigd hadden, heb-ben een relatief sterke positie. Tegelijkertijd zal een groot deel van de afgestudeerden uit 2017-2018 de coronacrisis zijn ingegaan met een tijdelijk contract. Voor hen is contractverlening of een vast contract allerminst zeker.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkendGemiddeld 15 maanden na afstuderen

hbowo



Figuur 2.12 Het aandeel met een vast dienstverband stijgt het snelst bij hbo-afgestudeerden alfa-opleidingen


Voor alle hbo-opleidingsrichtingen is de kans op een vast dienstverband het afgelopen jaar geste-gen, maar de stijging voor afgestudeerden van alfa-opleidingen is het grootst: van 37 procent naar 44 procent (Figuur 2.12). Bij wo-opleidingen is de stijging het grootst onder afgestudeerden van gamma-opleidingen. Voor wo-afgestudeerden uit 2017-2018 van alfa-opleidingen is de kans op een vast dienstverband gelijk aan dat van afgestudeerden uit 2016-2017. Wo-afgestudeerden die een medische opleiding afronden hebben het minst vaak een vast dienstverband één jaar na afstuderen.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkend - hboGem. 15 maanden na afstuderen

Alfa GammaMedisch Bèta

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

2004

-05

2005

-06

2006

-07

2007

-08

2008

-09

2009

-10

2010

-11

2011

-12

2012

-13

2013

-14

2014

-15

2015

-16

2016

-17

2017

-18

afstudeerjaar

Kans op vaste baan indien werkend - woGem. 15 maanden na afstuderen

Alfa GammaMedisch Bèta



3 Verschillen tussen opleidingen

Het salaris, de duur tot een substantiële baan en de kans op een vast dienstverband verschillen sterk per gevolgde opleiding. Afgestudeerden van lerarenopleidingen en technische opleidingen hebben het snelst een substantiële baan. Afgestudeerden Maritiem officier (hbo) en Tandheelkunde (wo) verdienen het meest. Dit hoofdstuk beschrijft de samenhang tussen de gevolgde opleiding en de arbeidsmarktpositie van hbo- en wo-afgestudeerden. Aan bod komen het startsalaris en het salaris tien jaar na afstuderen, de duur tot de eerste substantiële baan en de kans op een vast dienstverband.

3.1 Salaris De meeste afgestudeerden gaan na hun opleiding als werknemer in loondienst aan de slag. Deze paragraaf brengt hun salarissen en de samenhang met de gevolgde opleiding in beeld op basis van de volgende analyses: een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon van star-ters voor de cohorten 2008-09 en 2017-18 en een loglineaire schatting van opleidingseffecten op het maandloon tien jaar na afstuderen voor het cohort 2008-09. De analyses corrigeren verder voor (observeerbare) verschillen in de samenstelling van afgestudeerden, het aantal werkdagen per week en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd. Het gevolg is dat de verschillen tussen opleidingen niet meer aan die kenmerken kunnen worden toegeschreven. Het aandeel zelfstandigen is relatief klein, maar ongelijk verdeeld over studies. Zo werken startende afgestudeerden Muziek (hbo) of Tandheelkunde (wo) vaker als zelfstandige dan als werknemer en zijn er enkele studies die nauwelijks zelfstandigen voortbrengen. Bovenop de salarissen van werk-nemers in loondienst presenteert dit hoofdstuk ook de jaarinkomsten uit zelfstandigheid voor stu-dies die relatief veel zelfstandigen voortbrengen.

Inkomsten uit loondienst (werknemers) Figuur 3.1 tot en met Figuur 3.4 laten zien hoe de opleiding samenhangt met het bruto maandloon. De volgende resultaten vallen op: Hbo-afgestudeerden • Hbo-afgestudeerden van lerarenopleidingen hebben een relatief hoog startsalaris. Hetzelfde

geldt voor hbo-afgestudeerden in de richtingen Zorg en Techniek. Hbo-afgestudeerden van opleidingen in de richtingen Taal en communicatie en Kunst hebben doorgaans een lager start-salaris (zie Figuur 3.1);

• Afgestudeerden van de hbo-opleiding tot Maritiem officier hebben het hoogste startsalaris. Hierna volgen de opleidingen Mondzorgkunde, Fysiotherapie en diverse lerarenopleidingen;

• Het startsalaris van hbo-afgestudeerden Toerisme is samen met dat van afgestudeerden Com-municatiesystemen en Kunstacademie het laagst. Ook afgestudeerden Muziek en Leisure ma-nagement verdienen relatief weinig één jaar na afstuderen;

• Tien jaar na afstuderen verdienen afgestudeerden Verloskunde (uit 2008-2009) met afstand het meest (zie Figuur 3.2), al was die voorsprong één jaar na afstuderen groter. Hbo-afgestudeerden

16 HOOFDSTUK 3


van opleidingen Maritiem officier, Mondzorgkunde, Technische bedrijfskunde en diverse lera-renopleidingen verdienen ook tien jaar na afstuderen relatief veel. Afgestudeerden Fysiotherapie verdienen vlak na afstuderen relatief goed, maar hun salaris kent een relatief vlakke ontwikke-ling;

• Afgestudeerden van hbo-opleidingen Toerisme, Culturele en maatschappelijk vorming, Sociaal pedagogische hulpverlening, Huidtherapie, Dier- en veehouderij, Toneel en Media en entertain-ment management hebben van hbo-afgestudeerden gemiddeld het laagste maandloon tien jaar na afstuderen.

Wo-afgestudeerden • Figuur 3.3 laat zien dat enkele wo-opleidingen in de richting Zorg de opleidingen zijn met het

hoogste startsalaris. Specifiek gaat het om Tandheelkunde, Geneeskunde en Diergeneeskunde. Ook wo-afgestudeerden Econometrie verdienen één jaar na afstuderen relatief veel;

• Het startsalaris van wo-afgestudeerden in de richtingen Taal, communicatie en cultuur en Kunst, geschiedenis en filosofie is van alle wo-richtingen het laagst;

• Afgestudeerden Archeologie, Letterkunde en Kunst- en cultuurwetenschappen verdienen één jaar na afstuderen het minst;

• Tien jaar na afstuderen (Figuur 3.4) verdienen wo-afgestudeerden Tandheelkunde het meest, gevolgd door afgestudeerden Finance en Geneeskunde. De ontwikkeling van het salaris van afgestudeerden Finance en Geneeskunde is gunstiger dan dat van afgestudeerden Tandheel-kunde. Hierbij past de kanttekening dat de salarissen van tandheelkundigen die in loondienst werken (al dan niet bij hun eigen BV) meer dan bij andere opleidingen geen compleet beeld geven, aangezien het merendeel van de afgestudeerde tandheelkundigen als zelfstandige aan de slag gaat. Later in dit hoofdstuk worden de gemiddelde jaarinkomsten uit zelfstandigheid be-sproken;

• Het salaris tien jaar na afstuderen is het laagst voor wo-afgestudeerden Industrial design, Taal-wetenschappen en Mediastudies;

• Wo-opleidingen met een relatief positieve salarisontwikkeling zijn Archeologie en Informatie-kunde. Plant sciences en Pedagogische wetenschappen kennen een relatief matige salarisont-wikkeling.

VERSCHILLEN TUSSEN OPLEIDINGEN 17


Figuur 3.1 Salarisverschillen hbo-starters cohort 17-18 (% verschil t.o.v. Commerciële Economie)


8%20%

17%18%

14%21%21%

13%19%

11%9%

16%20%

3%-3%

3%-4%

-5%-4%

-12%-4%

-12%-10%

9%-2%

0%3%

1%4%

-9%0%

6%3%

0%-1%

2%1%2%

14%5%

7%4%

0%-1%

12%-7%

-2%-7%

-10%-13%

4%-7%

3%3%

5%6%7%

0%16%

22%4%

13%12%

16%23%

15%-5%

15%3%3%

-3%3%

4%-3%

10%5%

1%7%

14%13%

12%7%

34%8%

10%12%12%13%

14%8%

-4%

-20% -10% 0% 10% 20% 30% 40%

Leraar basisonderwijs (PABO)Lerarenopleiding Nederlands

Lerarenopleiding EngelsLerarenopleiding Duits/Frans/Spaans

Lerarenopleiding Geschiedenis/Aardrijkskunde/MaatschappijleerLerarenopleiding EconomieLerarenopleiding Wiskunde

Lerarenopleiding BiologieLerarenopleiding Natuur-/Scheikunde

Lerarenopleiding TechniekvakkenAcademie lichamelijke opvoeding (ALO)

Lerarenopleiding Gezondheidszorg en WelzijnLerarenopleiding Overig

PedagogiekTaal en economie

JournalistiekCommunicatie

Communication and multimedia designMedia- en informatiestudies

CommunicatiesystemenMedia en entertainment management

KunstacademieMuziekToneel

DansOntwerpen

Bedrijfskunde MERHBO - RechtenBestuurskunde

European studiesIntegrale veiligheid

Vastgoed en MakelaardijBedrijfseconomie

Commerciële economie (ref.)Accountancy

Fiscaal Recht en EconomieBusiness and Management

International Business and ManagementBusiness IT and Management

Financial Services ManagementLogistiek en Economie

Logistiek en technische vervoerskundeRetail management

Facility managementTechnische bedrijfskunde

Fashion en LifestyleHotelschool

Sport en bewegenLeisure management

ToerismeMaatschappelijk werk en dienstverlening

Culturele en maatschappelijke vormingPersoneel en arbeid

Sociaal pedagogische hulpverleningSociaal-juridische dienstverlening

Social WorkCreatieve therapie

Toegepaste psychologieVerpleegkunde

FysiotherapieHuidtherapie

Ergotherapie en BewegingLogopedie

VerloskundeMondzorgkunde

Optometrie en OrthoptieVoeding en diëtetiek

Management in de ZorgFarmakunde

Gezondheidszorg en techniekBiologie en medisch laboratoriumonderzoek

MilieustudiesBedrijfskunde en Agribusiness

Dier- en VeehouderijTuinbouw en Akkerbouw

VoedingsmiddelentechnologieRuimtelijke ordening en planologieChemie en Chemische technologie

Technische natuurkundeInformatica

ICTAviation

Maritiem OfficierLuchtvaart- en Scheepstechniek

AutomotiveElektrotechniek

MechatronicaCiviele techniek

WerktuigbouwkundeBouwkunde

Forensisch Onderzoek

Ond

erw

ijsTa

al e

nco

mm

unic

atie

Kuns

tBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ieM

aats

chap

pij

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

sche

ikun

deTe

chni

ek

18 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.2 Salarisverschillen hbo-starters en 10 jaar na afstuderen, cohort 08-09 (% verschil t.o.v. Commerciële Economie)


-30% -10% 10% 30% 50% 70%












DansOntwerpen






International Business and ManagementFinancial Services Management

Logistiek en EconomieLogistiek en technische vervoerskunde

Retail managementFacility management

Technische bedrijfskundeFashion en Lifestyle

HotelschoolSport en bewegen

Leisure managementToerisme

Maatschappelijk werk en dienstverleningCulturele en maatschappelijke vorming

Personeel en arbeidSociaal pedagogische hulpverlening

Sociaal-juridische dienstverleningCreatieve therapie

VerpleegkundeFysiotherapieHuidtherapie










AviationMaritiem Officier

Luchtvaart- en ScheepstechniekAutomotive

ElektrotechniekCiviele techniek



Ond

erw

ijsTa

al e

nco

mm

unic

atie

Kuns

tBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ieM

aats

chap

pij

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

sche

ikun

deTe

chni

ek

starters

10 jaar naafstuderen



Figuur 3.3 Salarisverschillen wo-starters cohort 17-18 (% verschil t.o.v. Rechtsgeleerdheid)


2%3%

2%-2%

1%-8%

-15%-8%-7%

-13%-8%

-4%-10%

-8%-14%

-6%-17%

0%1%

4%-3%

6%-8%-8%

-1%-4%

12%4%

-2%16%

6%5%

3%-5%-6%

-10%-7%

-11%-2%

3%-4%

28%19%

43%-3%

6%-4%

-5%-10%

0%-2%

-6%-5%

-6%-1%

3%1%

12%5%

0%-5%

2%0%

4%5%6%

0%6%6%

-4%8%8%

-9%

-30% -10% 10% 30% 50%

Universitaire lerarenopleiding exactUniversitaire lerarenopleiding maatschappijvakken

Universitaire lerarenopleiding talenOnderwijskunde

Pedagogische WetenschappenTaalwetenschappen

LetterkundeNeerlandistiekCommunicatieCultuurstudies

FilosofieTheologie en Levensbeschouwing

GeschiedenisMediastudies

Kunst- en cultuurwetenschappenIndustrial design

ArcheologieRechtsgeleerdheid (ref.)

PubliekrechtPrivaatrecht

Internationaal en Europees rechtFiscaal recht

Internationale betrekkingenPoliticologie

Bestuur en organisatieCriminologie

FinanceFiscale economie

Accounting and ControlEconometrie

Business Analytics and Data ScienceEconomie

Business AdministrationHuman Resource management

MarketingEntrepreneurship

SociologieCulturele antropologie

PsychologieGezondheidszorg psychologie

NeurowetenschappenGeneeskunde

DiergeneeskundeTandheelkunde

GezondheidswetenschappenFarmacie

Biomedical sciencesHuman movement science

BiologiePlant sciences

Earth SciencesMilieu- en natuurwetenschappen

Sociale geografiePlanologie

Animal sciencesMathematics

Natuur- en SterrenkundeComputer science

Artificial IntelligenceChemical Engineering

BiotechnologieFood Technology

InnovatiemanagementTechniek en management

InformatiekundeElectrical Engineering

Civil EngineeringMechanical Engineering

Offshore EngineeringSustainability and management

Aerospace EngineeringAutomotive and Marine technology

Architectuur en bouwkunde

Ond

erw

ijs

Taal

,co

mm

unic

atie

en c

ultu

urKu

nst,

gesc

hied

enis

en fi

loso

fieBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ie

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

ruim

teEx

act e

n IC

TTe

chni

ek

20 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.4 Salarisverschillen wo-starters en 10 jaar na afstuderen, cohort 08-09 (% verschil t.o.v. Rechtsgeleerdheid)


-30% -10% 10% 30% 50% 70%

















MarketingSociologie

Culturele antropologiePsychologie

Gezondheidszorg psychologieNeurowetenschappen

GeneeskundeDiergeneeskunde

TandheelkundeGezondheidswetenschappen

FarmacieBiomedical sciences

Human movement scienceBiologie

Plant sciencesEarth Sciences

Milieu- en natuurwetenschappenSociale geografie

PlanologieAnimal sciences

MathematicsNatuur- en Sterrenkunde

Computer scienceArtificial Intelligence

Chemical EngineeringBiotechnologie

Food TechnologyInnovatiemanagement

Techniek en managementInformatiekunde

Electrical EngineeringCivil Engineering

Mechanical EngineeringOffshore Engineering

Sustainability and managementAerospace Engineering

Automotive and Marine technologyArchitectuur en bouwkunde

Ond

erw

ijs

Taal

,co

mm

unic

atie

en c

ultu

urKu

nst,

gesc

hied

enis

en fi

loso

fieBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ie

Maa

tsch

appi

jen

psyc

holo

gie

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

ruim

teEx

act e

n IC

TTe

chni

ekstarters

10 jaar naafstuderen



Inkomsten uit zelfstandigheid Figuur 3.5 en Figuur 3.6 presenteren de gemiddelde jaarinkomsten uit werk in 20185 van zelfstan-digen voor studies waarvan één en tien jaar na afstuderen meer dan 25 procent als zelfstandige werkt.6 De belangrijkste bevindingen zijn als volgt: Hbo-afgestudeerden • Driekwart van de afgestudeerden Muziek werkt tien jaar na afstuderen als zelfstandige (Figuur

3.5). Ook bij de hbo-opleidingen Toneel (71 procent) en Dans (69 procent) is dit hoog. De gemiddelde jaarinkomens voor deze afgestudeerden zijn wel relatief laag, afgezet tegen zelfstan-digen die andere opleidingen hebben gevolgd. Ook zelfstandigen die Creatieve therapie hebben gevolgd hebben een relatief laag jaarinkomen. Het jaarinkomen van zelfstandigen die net be-gonnen zijn (cohort 2016-2017) is voor afgestudeerden Creatieve therapie in 2018 zelfs hoger dan het gemiddeld jaarinkomen van hun collega’s die al tien jaar actief zijn. Dat kan ermee te maken hebben dat alumni tien jaar na afstuderen vaker in deeltijd werken. Uit een nadere ana-lyse voor afgestudeerden Creatieve therapie blijkt dat (net als voor vele andere opleidingen) inderdaad het geval;

• Met name de zelfstandigen die Optometrie en orthoptie en Mondzorgkunde hebben gevolgd, hebben een relatief hoog jaarinkomen tien jaar na afstuderen.

Wo-afgestudeerden • Niet geheel verrassend verdienen afgestudeerden Tandheelkunde met een eigen praktijk het

meest van alle afgestudeerden. Eén jaar na afstuderen is dat gemiddeld 67 duizend euro, tien jaar na afstuderen meer dan een ton. Afgestudeerden Letterkunde die als zelfstandige aan de slag gaan verdienen een jaar na afstuderen het minst;

• Tien jaar na afstuderen verdienen ook veel afgestudeerden Geneeskunde hun brood als zelf-standige. Hun gemiddelde jaarinkomen nadert een ton. Afgestudeerden Taalwetenschappen en Kunst- en cultuurwetenschappen die zelfstandige worden, verdienen tien jaar na afstuderen relatief weinig in verhouding met andere wo-afgestudeerden;

• Er lijkt weinig ontwikkeling te zitten in het jaarinkomen van zelfstandigen die Neerlandistiek hebben gestudeerd. Tien jaar na afstuderen (cohort 2007-2008) is het jaarinkomen ongeveer even hoog als één jaar na afstuderen (cohort 2016-2017).

5 De gegevens over zelfstandigen zijn beschikbaar tot en met 2018. De gegevens over jaarinkomsten hebben

daarom, in tegenstelling tot in de rest van dit rapport, betrekking op de afgestudeerden uit 2016-2017. 6 De (totale) jaarinkomsten uit werk betreffen zowel de inkomsten uit zelfstandigheid als de eventuele in-

komsten uit een baan in loondienst voor de zelfstandigen die een baan in loondienst en zelfstandigheid combineren.

22 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.5 Gemiddelde bruto jaarinkomsten uit werk van zelfstandigen in 2018, hbo-afgestudeer-den, aandeel zelfstandigen 10 jaar na afstuderen tussen haakjes

NB: Alleen indien min. 25 procent van de afgestudeerden als zelfstandige werkt zijn jaarinkomsten weergegeven. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

0 10.000 20.000 30.000 40.000 50.000 60.000 70.000 80.000

Muziek (75%)

Toneel (71%)

Dans (69%)

Tuinbouw en Akkerbouw (61%)

Kunstacademie (56%)

Mondzorgkunde (46%)

Huidtherapie (43%)

Journalistiek (37%)

Creatieve therapie (36%)

Communication and multimedia design (35%)

Communicatiesystemen (35%)

Dier- en Veehouderij (34%)

Optometrie en Orthoptie (32%)

Ontwerpen (30%)

Bedrijfskunde en Agribusiness (30%)

Media en entertainment management (30%)

Fysiotherapie (26%)

Logopedie (26%)

Fashion en Lifestyle (25%)

Bruto jaarinkomen uit werk (in euro's)

Gemiddelde jaarinkomen één jaar naafstuderen, 16-17

Gemiddelde jaarinkomen tien jaar naafstuderen, 07-08



Figuur 3.6 Gemiddelde bruto jaarinkomsten uit werk van zelfstandigen in 2018, wo-afgestudeer-den, aandeel zelfstandigen 10 jaar na afstuderen tussen haakjes

NB: Alleen indien min. 25 procent van de afgestudeerden als zelfstandige werkt zijn jaarinkomsten weergegeven. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019.

3.2 Duur tot een substantiële baan Dit hoofdstuk schat met een duurmodel de effecten van opleidingen op de duur tot een substantiële baan, rekening houdend met de invloed van persoonlijke kenmerken, de studieduur, relevante werkervaring en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd.7 Figuur 3.5 en Figuur 3.6 presenteren per opleiding de mediane duur tot een substantiële baan. De belangrijkste conclusies op basis van de schattingsresultaten zijn als volgt: Hbo-afgestudeerden • Hbo-afgestudeerden die een Lerarenopleiding Natuur-/Scheikunde hebben gevolgd, hebben

doorgaans de kortste duur tot een substantiële baan: 1,5 maand. Op korte afstand volgen de hbo-opleidingen Optometrie en orthoptie en Verpleegkunde met respectievelijk 1,6 maand en 1,7 maand. Afgestudeerden van lerarenopleidingen en de meeste opleidingen in de richting Techniek hebben de kortste duur tot een substantiële baan;

• Wie de opleiding Dans of Kunstacademie heeft gedaan, doet er doorgaans langer over om een substantiële baan te vinden. Met name bij Dans loopt de duur tot een substantiële baan ver op (55,3 maanden). Ook na de opleidingen Toerisme (23,5 maanden), Leisure management (18,4 maanden), Sport en bewegen (17,7 maanden), Fashion en lifestyle (16,9 maanden) en European studies (16,8 maanden) duurt het vinden van een substantiële baan doorgaans langer.

7 Meer specifiek betreft het een Weibull specificatie. De schattingen zijn afzonderlijk voor hbo-afgestudeerden en wo-afgestudeerden gedaan. Zie bijlage A voor een verdere toelichting.

0 20.000 40.000 60.000 80.000 100.000 120.000

Tandheelkunde (97%)

Theologie en Levensbeschouwing (65%)

Geneeskunde (40%)

Letterkunde (37%)

Architectuur en bouwkunde (34%)

Filosofie (34%)

Diergeneeskunde (32%)

Kunst- en cultuurwetenschappen (32%)

Mediastudies (31%)

Fiscaal recht (30%)

Industrial design (28%)

Neerlandistiek (25%)

Taalwetenschappen (25%)

Animal sciences (25%)

Bruto jaarinkomen uit werk (in euro's)

Gemiddelde jaarinkomen één jaar naafstuderen, 16-17Gemiddelde jaarinkomen tien jaar naafstuderen, 07-08

24 HOOFDSTUK 3


Wo-afgestudeerden • Afgestudeerden Geneeskunde komen razendsnel aan de bak; doorgaans ongeveer een maand

na afstuderen. Ook afgestudeerden Diergeneeskunde (1,8 maand), Fiscale economie (2,0 maan-den) en Accounting and control (2,1 maanden) kunnen snel rekenen op een substantiële baan. Dat geldt meer in het algemeen ook voor afgestudeerden van lerarenopleidingen en technische opleidingen, net als bij hbo-alumni;

• Drie opleidingen springen eruit als het gaat om een relatief lange duur tot een substantiële baan: Letterkunde (21,9 maanden), Archeologie (21,1 maanden) en Kunst- en cultuurwetenschappen (19,9 maanden).



Figuur 3.7 Mediane duur tot een substantiële baan per afgeronde opleiding, hbo’ers cohort 17-18

* Muziek en Verloskunde ontbreken omdat minder dan de helft van de werkenden in loondienst werkt. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020

2,13,03,63,83,6

2,62,4

3,81,5

2,85,4

4,84,9

6,011,311,5

13,513,0

11,612,7

14,035,9

14,255,3

9,37,2

10,09,0

16,87,7

5,96,0

9,95,8

5,28,29,0

3,46,2

5,24,7

9,19,3

3,716,9

11,717,718,4

23,54,7

14,86,2

4,36,3

4,19,99,4

1,76,3

8,85,3

9,5

5,81,6

14,33,4

4,42,8

6,66,9

5,311,1

4,46,5

5,75,8

3,92,83,7

7,83,4

2,33,5

2,12,22,52,5

5,39,7

0 12 24 36 48 60











KunstacademieMuziek*Toneel

DansOntwerpen



















Verloskunde*Mondzorgkunde








ICTAviation






Ond

erw

ijsTa

al e

nco

mm

unic

atie

Kuns

tBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ieM

aats

chap

pij

Zorg

Nat

uur,

milie

u en

sche

ikun

deTe

chni

ek

duur tot substantiële baan (in maanden)

26 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.8 Mediane duur tot een substantiële baan per afgeronde opleiding, wo’ers cohort 17-18

* Tandheelkunde ontbreekt omdat minder dan de helft van de werkenden in loondienst werkt. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2019

3,34,8

3,35,25,7

13,921,9

10,89,1

15,711,1

14,415,0

12,619,9

8,721,1

5,95,5

4,76,8

2,710,6

9,86,2

7,43,8

2,02,1

2,72,8

4,04,6

6,97,3

6,78,4

12,57,8

4,35,4

1,11,8

5,82,5

5,18,9

10,55,7

6,37,9

6,95,3

5,84,9

5,62,6

3,46,06,4

5,44,8

3,72,8

3,63,0

3,63,7

4,94,0

3,67,4

0 6 12 18 24 30 36





















DiergeneeskundeTandheelkunde*



BiologiePlant sciencesEarth Sciences












Ond

erw

ijs

Taal

,co

mm

unic

atie

en c

ultu

urKu

nst,

gesc

hied

enis

en fi

loso

fieBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ieM

aats

chap

pij

en p

sych

olog

ieZo

rgN

atuu

r, m

ilieu

enru

imte

Exac

t en

ICT

Tech

niek

duur tot substantiële baan (in maanden)



3.3 Vast dienstverband Flexibele arbeid is niet meer weg te denken uit de Nederlandse arbeidsmarkt. De voorkeur bij afgestudeerden licht doorgaans bij een vast dienstverband met meer baanzekerheid. In hoeverre hebben afgestudeerde hbo’ers en wo’ers kans op een vast dienstverband 15 maanden na afstude-ren? Dit hoofdstuk bepaalt de samenhang tussen opleidingen en de kans op een vast dienstverband op basis van een zogeheten probitschatting, waarin rekening is gehouden met de invloed op de kans op een vast contract van persoonlijke kenmerken, de studieduur, relevante werkervaring en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd. Figuur 3.7 en Figuur 3.8 presenteren voor respectievelijk hbo- en wo-studies de kans op een vast dienstverband één jaar na afstuderen. De kans op een vast dienstverband is bepaald voor zowel het totaal aantal afgestudeerden als voor afgestudeerden met een baan in loondienst. De volgende re-sultaten vallen op: Hbo-afgestudeerden • Afgestudeerden Accountancy maken het meeste kans op een vast dienstverband. 77 procent

van de afgestudeerden die één jaar na afstuderen in loondienst werkt, heeft een contract voor onbepaalde tijd. Afgestudeerden Verloskunde en Tuinbouw en akkerbouw die in loondienst werken hebben ook relatief snel een vast contract;

• Afgestudeerden van lerarenopleidingen maken een goede kans om snel een vast dienstverband te bemachtigen. Hetzelfde geldt voor afgestudeerden van de opleidingen ICT en Informatica.

• Afgestudeerden in de richting Taal en communicatie hebben over het algemeen een lagere kans op een vast dienstverband;

• Afgestudeerden van Huidtherapie hebben met afstand het minst vaak binnen een jaar een vast contract (20 procent). Daarna volgen de opleidingen Toneel, Voeding en diëtetiek, Leisure ma-nagement, Fashion en lifestyle, Journalistiek, Fysiotherapie en Culturele en maatschappelijke vorming. Afgestudeerden van deze opleidingen met een baan in loondienst werken voor het merendeel op een tijdelijk contract (60 tot 70 procent).

Wo-afgestudeerden • Net als in het hbo hebben afgestudeerden Accounting and control onder de wo-afgestudeerden

de beste kans op een vast dienstverband. Bijna 85 procent van de werkende afgestudeerden heeft één jaar na het behalen van het diploma een contract voor onbepaalde tijd. Ook afgestu-deerden Plant sciences, Fiscale economie en Informatiekunde krijgen snel een vast contract.

• Twee derde van de afgestudeerde leraren met een baan in loondienst heeft binnen een jaar een vast contract.

• Afgestudeerden Geneeskunde hebben traditioneel het minst snel een vast contract. Dat geldt in mindere mate ook voor afgestudeerden Neurowetenschappen en Farmacie.

28 HOOFDSTUK 3


Figuur 3.9 Vast dienstverband 15 maanden na afstuderen, hbo’ers cohort 17-18

Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%








JournalistiekCommunicatieCommunicatie




DansOntwerpen




Commerciële economieAccountancy























ICTAviation






Ond

erw

ijsTa

al e

nco

mm

unic

atie

Kuns

tBe

stuu

r en

econ

omie

Econ

omie

Maa

tsch

appi

jZo

rgN

atuu

r, m

ilieu

ensc

heik

unde

Tech

niek

vast contract als % van alle afgestudeerden vast contract als % van de afgestudeerden met een baan



Figuur 3.10 Vast dienstverband 15 maanden na afstuderen, wo’ers cohort 17-18

Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90%




LetterkundeNeerlandistiekCultuurstudies




ArcheologieRechtsgeleerdheid













DiergeneeskundeTandheelkunde



BiologiePlant sciencesEarth Sciences












Ond

erw

ijs

Taal

,co

mm

unic

atie

en

cultu

urKu

nst,

gesc

hied

enis

en fi

loso

fieBe

stuu

r en

rech

tEc

onom

ieM

aats

chap

pij

en p

sych

olog

ieZo

rgN

atuu

r, m

ilieu

enru

imte

Exac

t en

ITTe

chni

ek

vast contract als % van alle afgestudeerden vast contract als % van de afgestudeerden met een baan



4 Verschillen tussen afgestudeerden

Persoonskenmerken hangen in mindere mate samen met de startpositie van afgestudeerde hbo’ers en wo’ers dan de gevolgde opleiding. Toch pakt de overgang naar de arbeidsmarkt voor bepaalde groepen afgestudeerden gunstiger uit. Zo vinden oudere afgestudeerden, uitwonende afgestudeerden en afgestudeerden met relevante werkervaring eerder een substantiële baan. Dit hoofdstuk beschrijft de mate waarin persoonskenmerken, relevante werkervaring en de studie-duur samenhangen met de arbeidsmarktpositie. Aan bod komen achtereenvolgens het startsalaris, het salaris tien jaar na afstuderen en de duur tot een substantiële baan.

4.1 Inkomsten uit loondienst Hoewel veel variatie in salarissen wordt veroorzaakt door de gevolgde opleiding, zijn ook persoons- en studiekenmerken van invloed. Deze paragraaf kijkt naar de mate waarin diverse kenmerken van invloed zijn op het inkomen uit loondienst. De resultaten zijn afkomstig uit dezelfde loglineaire schattingen als gebruikt in paragraaf 3.1: er is dus gecorrigeerd voor de gevolgde opleiding. De volgende bevindingen ten aanzien van kenmerken van afgestudeerden vallen op (zie Figuur 4.1-Figuur 4.4): • Kenmerken van afgestudeerden correleren minder sterk met de arbeidsmarktpositie dan de ge-

volgde opleiding; • Jongere afgestudeerden, vrouwen en internationale studenten verdienen één jaar na afstuderen

doorgaans minder dan oudere afgestudeerden, mannen en afgestudeerden uit Nederland. Het loonverschil tussen mannen en vrouwen neemt tien jaar na afstuderen verder toe in vergelijking met één jaar na afstuderen, voornamelijk bij wo-alumni;

• Afgestudeerden met een niet-westerse migratieachtergrond verdienen als starters evenveel als afgestudeerden met een Nederlandse achtergrond, zowel in het hbo als in het wo;

• Afgestudeerden met relevante werkervaring hebben doorgaans een hoger startsalaris. Een be-taalde stage lijkt alleen voor wo-afgestudeerden samen te hangen met een hoger salaris;

• Afgestudeerden met twee of meer diploma’s op zak verdienen gemiddeld meer dan afgestu-deerden die geen extra studie hebben gedaan, al is dit verschil bij het meest recente cohort kleiner dan bij het cohort dat tien jaar geleden de arbeidsmarkt opkwam;

• Afgestudeerden die een deeltijdopleiding afronden verdienen doorgaans meer dan afgestudeer-den die een voltijdsopleiding hebben afgerond, ook nadat is gecorrigeerd voor verschil in leef-tijd en relevante werkervaring.

32 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.1 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters (hbo’ers 17-18)

* Niet-relevante bijbanen betreft alle bijbanen in de horeca, detailhandel, evenementen, post- en koeriersdienst,

landbouw en uitzendwerk. Overige bijbanen zijn aangemerkt als relevante bijbaan. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

0%1%

2%3%

3%4%

0%-2%

0%1%

-2%

0%-1%

0%-1%

0%-1%

2%

5%1%

1%

3%

1%0%0%

0%2%2%

-20%0%

0%11%

7%

0%-1%-1%-1%

-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 212223242526

Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse migratieachtergrondNiet-westerse migratieachtergrond

Internationale student

Opleidingsniveau ouders: Max mbo3Mbo4, havo, vwo

HboWo

Uitwonend zonder partner en/of kidsThuiswonend

Uitwonend met partner en/of kids

Relevante bijbaan*Niet-relevante bijbaan*

Betaalde stage

Tweede hbo-bachelor

Vooropleiding voor hbo: mboHavo EM/CM of algemeen

Havo NT/NGVwo

Overig (voorn. Buit. diploma en colloquium doctum)Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen

VoltijdDeeltijd

Duaal onderwijs

Jaren in hbo: 4567

VERSCHILLEN TUSSEN AFGESTUDEERDEN 33


Figuur 4.2 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters en het bruto maandloon 10 jaar na afstuderen, hbo’ers afstudeerjaar 08-09

* Niet-relevante bijbanen betreft alle bijbanen in de horeca, detailhandel, evenementen, post- en koeriers-

dienst, landbouw en uitzendwerk. Overige bijbanen zijn aangemerkt als relevante bijbaan. Bron: CBS Microdata, bewerking SEO Economisch Onderzoek en Elsevier Weekblad 2020.

-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 21 (ref.)2223242526

Geslacht: Man (ref.)Vrouw

Herkomst: Nederland of westerse mig.achtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond



Hbo (ref.)Wo

Uitwonend zonder partner en/of kids (ref.)Thuiswonend


Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (ref.)Relevante bijbaan*

Niet-relevante bijbaan*

Betaalde stage

Tweede hbo-bachelor

Vooropleiding voor hbo: mboHavo EM/CM of algemeen (ref.)

Havo NT/NGVwo

Overig (voorn. Buit. diploma en colloquium doctum)Onbekend

4 dagen5 dagen (ref.)

Voltijd (ref.)Deeltijd

Duaal onderwijs

Jaren in hbo: 4 (ref.)567

starters 10 jaar na afstuderen

34 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.3 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters (wo’ers 17-18)



0%1%2%

3%3%

5%

0%-1%

0%1%

-1%

0%0%

0%0%

0%-2%

1%

5%0%

4%

2%

1%0%

2%-1%

-2%

-19%0%

0%17%

-3%

0%0%

0%1%

-30% -20% -10% 0% 10% 20%

Leeftijd bij afstuderen: 232425262728

Geslacht: ManVrouw

Herkomst: Nederland of westerse migratieachtergrondNiet-westerse migratieachtergrond



HboWo

Uitwonend zonder partner en/of kidsThuiswonend


Relevante bijbaan*Niet-relevante bijbaan*

Betaalde stage

Tweede wo-master

Vooropleiding: Hbo (prop, AD, bachelor, master of…Vwo EM/CM (of algemeen) (ref)

Vwo NG/NTOverig (voorn. buitenlands diploma en colloquium doctum)

Onbekend

Werkdagen per week: 4 dagen5 dagen

VoltijdDeeltijd

Duaal onderwijs

Aantal jaren in wo: 4567



Figuur 4.4 Samenhang individuele factoren met het bruto maandloon van starters en het bruto maandloon 10 jaar na afstuderen, wo’ers afstudeerjaar 08-09



-30% -20% -10% 0% 10% 20%



Herkomst: Nederland of westerse mig.achtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond



Hbo (ref.)Wo

Uitwonend zonder partner en/of kids (ref.)Thuiswonend


Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (ref.)Relevante bijbaan*

Niet-relevante bijbaan*

Betaalde stage

Tweede wo-master

Vooropleiding: Hbo (prop, Ad, bachelor, master)Vwo EM/CM (of algemeen) (ref)


Onbekend

4 dagen5 dagen (ref.)

Voltijd (ref.)Deeltijd

Duaal onderwijs

Jaren in wo: 45

6 (ref.)7

starters 10 jaar na afstuderen

36 HOOFDSTUK 4


4.2 Duur tot de eerste substantiële baan Net als bij het salaris hangt de gevolgde opleiding meer samen met de duur tot een substantiële baan dan persoonskenmerken. Figuur 4.5 en Figuur 4.6 presenteren de invloed van kenmerken op de duur tot de eerste substantiële baan. Hierbij betekent een negatief effect in de figuur dat het minder lang duurt om een substantiële baan te vinden, dit is derhalve een gunstig effect op de arbeidsmarktsituatie. De resultaten volgen uit dezelfde duuranalyses als paragraaf 3.2. Dat betekent dat gecorrigeerd is voor onder andere de gevolgde opleiding en de onderwijsinstelling waaraan de opleiding is gevolgd. De belangrijkste bevindingen zijn als volgt: • Oudere afgestudeerden vinden doorgaans sneller een substantiële baan. Het verschil tussen

jongere en oudere afgestudeerden is met name zichtbaar in het hbo; • Vrouwen die een hbo-opleiding hebben afgerond vinden minder snel een substantiële baan dan

mannen. In het wo is dit verschil (veel) kleiner; • Zowel in het hbo als in het wo vinden internationale studenten die hun opleiding hebben afge-

rond en in Nederland blijven veel minder snel een substantiële baan; • Afgestudeerden met een niet-westerse migratieachtergrond doen er ten opzichte van afgestu-

deerden met een Nederlandse achtergrond langer over om een substantiële baan te vinden, met name in het hbo;

• Het opleidingsniveau van ouders lijkt nauwelijks van invloed op de duur tot een substantiële baan. In het hbo vinden afgestudeerden met lager opgeleide ouders sneller een substantiële baan dan afgestudeerden met hoogopgeleide ouders;

• Uitwonende studenten vinden sneller een substantiële baan dan thuiswonende studenten. Mo-gelijk is de urgentie om een baan te vinden door hogere woonlasten voor hen hoger;

• Een relevante bijbaan gaat (vooral na een hbo-opleiding) gepaard met een (veel) kortere duur tot een eerste substantiële baan.

• Hbo- en wo-alumni met twee of meer diploma’s op zak vinden relatief snel een substantiële baan.

• Langstudeerders in het hbo doen er (gecorrigeerd voor leeftijd) langer over om een substantiële baan te vinden. Bij het wo wordt dit verband niet gevonden.



Figuur 4.5 Samenhang individuele factoren met duur tot een substantiële baan, hbo’ers 17-18



-8%-14%

-17%-22%

-25%

28%

22%39%

-5%1%

10%

5%

-16%

-33%-55%

-11%

-18%

-6%4%

-9%30%

-58%-57%

-13%

10%13%

16%

-80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60%



Herkomst: Nederland of westerse migratieachtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond



Hbo (ref.)Wo

Woonsituatie bij afstuderen: ThuiswonendUitwonend zonder partner (ref.)

Uitwonend met partner

Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (ref.)Niet-relevante bijbaan*

Relevante bijbaan*

Betaalde stage in afstudeerjaar

Vooropleiding voor hbo: MboHavo EM/CM (ref.)

Havo NT/NGVwo

Overig (buitenlands diploma/ colloquium doctum)Onbekend

Type hoger onderwijs: Voltijd (ref.)Deeltijd

Duaal onderwijs

Twee of meer hbo-bachelors

Jaren in hbo: 4 (ref.)567

38 HOOFDSTUK 4


Figuur 4.6 Samenhang individuele factoren met duur tot een substantiële baan, wo’ers 17-18



-11%-11%

-14%-12%-11%

5%

11%35%

4%0%1%

14%

-16%

-7%-36%

-33%

-10%

-5%25%

23%

-55%-16%

-7%

1%4%

-2%

-80% -60% -40% -20% 0% 20% 40% 60%



Herkomst: NL of westerse migratieachtergrond (ref.)Niet-westerse migratieachtergrond


Opleidingsniveau ouders: Max mbo3 (ref.)Mbo4, havo, vwo

HboWo

Woonsituatie bij afstuderen: ThuiswonendUitwonend zonder partner (ref.)

Uitwonend met partner

Werkervaring afstudeerjaar: Geen bijbaan (ref.)Niet-relevante bijbaan*

Relevante bijbaan*

Betaalde stage in afstudeerjaar

Vooropl.: Hbo (prop, AD, bachelor, master of postmaster)Vwo EM/CM (of algemeen) (ref.)


Onbekend

Type hoger onderwijs: Voltijd (ref.)Deeltijd

Duaal onderwijs

Twee of meer wo-masters

Aantal jaren in wo: 45

6 (ref.)7



Bijlage A Onderzoeksverantwoording

Bijlage A.1 Gebruikte databronnen Databronnen Voor de analyse van de arbeidsmarktpositie van afgestudeerden is gebruikgemaakt van administra-tieve data afkomstig uit de Microdata van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS).8 De Mi-crodata bestaan uit verschillende gegevens die op persoonsniveau te koppelen zijn. In de analyse is gebruikgemaakt van onderwijsdata afkomstig van de Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO), inko-mensdata (lonen en uitkeringen) afkomstig van het Uitvoeringsinstituut Werknemers Verzekerin-gen (UWV) en de Belastingdienst en persoonskenmerken uit de Basisregistratie Personen (BRP). Onderzoekspopulatie De onderzoekspopulatie bestaat uit alle hbo-bachelor en wo-master afgestudeerden in de studieja-ren 2000/01 tot en met 2017/2018. Met ingang van deze editie zijn ook de afgestudeerden die tijdens hun studie en direct na afstuderen niet stonden ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP) meegenomen in het onderzoek. Informatie over het geslacht en de herkomst van deze afge-studeerden is afkomstig van DUO. Tot en met Studie & Werk 2018 beperkte het onderzoek zich tot de afgestudeerden die wel op enig moment ingeschreven hebben gestaan in de Basisregistratie Personen.

Bijlage A.2 Uitkomstmaten en meetmomenten Uitkomstmaten Inkomenssituatie De inkomenssituatie is afkomstig uit het bestand met de sociaaleconomische categorie van perso-nen in een bepaalde maand. Om de sociaaleconomische categorie te bepalen worden alle inkomsten in een maand uit de verschillende inkomstenbronnen die iemand heeft met elkaar vergeleken. In principe bepaalt het hoogste bedrag de sociaaleconomische categorie. Een mogelijke uitzondering hierop is wanneer een persoon is ingeschreven bij een onderwijsinstelling. Wanneer iemand staat ingeschreven bij een onderwijsinstelling en maandelijkse inkomsten (exclusief studiefinanciering) heeft die lager zijn dan de lage inkomensgrens voor een alleenstaande krijgt iemand de status ‘stu-dent’. De lage inkomensgrens lag in 2018 op € 1.060 per maand. De gegevens met betrekking tot de inkomenssituatie zijn afkomstig van Nederlandse instanties. Inkomsten uit het buitenland van personen die tevens belastingplichtig zijn in het buitenland zijn niet bekend. Met andere woorden, van personen die in het buitenland wonen en geen inkomsten hebben in Nederland is alleen bekend dat zij naar het buitenland zijn vertrokken.

8 Zie de microdata-catalogus van het CBS voor een uitvoerige beschrijving van de diverse bestanden

(https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/cata-logus-microdata)

https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/catalogus-microdata

https://www.cbs.nl/nl-nl/onze-diensten/maatwerk-en-microdata/microdata-zelf-onderzoek-doen/catalogus-microdata

40 BIJLAGE A


Bruto maanden uurloon De gedetailleerde loongegevens zijn bekend voor alle bedrijven en organisaties die in Nederland loonbelasting- en premieplichtig zijn. Het bruto maandloon betreft het totale maandelijkse basisloon van een werknemer, afkomstig uit één of meerdere banen. Een werknemer is iemand die in loondienst werkt. Dit betreft zowel ‘re-guliere’ werknemers als Directeur-Grootaandeelhouders (DGA). Het basisloon is een benadering van het contractloon van een werknemer. Het wordt gebruikt om een zo constant mogelijk loon-begrip te hanteren. Onder andere bijzondere beloningen en uitbetaald overwerk worden niet gere-kend tot het basisloon. Het uurloon is berekend door het bruto maandloon te delen door het totale aantal basisuren per maand. Daarmee komt het uurloon neer op het contractueel overeengekomen uurloon. Om de salarisgegevens van afstudeercohorten goed te kunnen vergelijken zijn de maanden uur-lonen gecorrigeerd voor inflatie. Dit is gedaan op basis van de Consumentenprijsindex, zoals ge-publiceerd door het CBS.9 Substantiële baan Een substantiële baan voldoet aan de volgende vier voorwaarden: 1. Het betreft een baan in loondienst bij een bedrijf dat/een organisatie die in Nederland loon-

belasting- en premieplichtig is; 2. Er is geen sprake van oproepwerk, uitzendwerk of stages; 3. De deeltijdfactor is minimaal 0,6. De deeltijdfactor is de verhouding tussen het aantal gewerkte

uren per week en de gebruikelijke voltijdsarbeidsduur per week volgens de CAO; 4. Het uurloon is minimaal 1,4 maal het minimumuurloon voor afgestudeerde hbo’ers, en mini-

maal 1,5 maal het minimumuurloon voor afgestudeerde wo’ers. Die percentages zijn gebaseerd op de loonhoogte waarbij wo- en hbo-afgestudeerden uit het cohort 2007-08 een nagenoeg gelijke duur tot een substantiële baan hadden. Het gaat bij het uurloon om het contractuurloon. Het minimum uurloon voor personen van 23 jaar of ouder van juli 2015 bij een 38-urige werk-week is als uitgangspunt genomen.10 Dit uurloon a € 9,16 wordt gebruikt voor de afstudeerders in juli 2015. Door middel van maandelijkse inflatiecorrectie op basis van de Consumenten-prijsindex is het minimum uurloon voor andere afstudeermaanden bepaald.

De duur tot een baan (in loondienst) is niet bepaald voor afgestudeerden die: • Op 1 oktober van het studiejaar direct volgend op het afstudeerjaar staan ingeschreven aan een

bekostigde onderwijsinstelling (doorstudeerders); • Binnen drie maanden na afstuderen zelfstandigheid (DGA, Freelancer, meewerkend gezinslid

en Zelfstandigen) als grootste inkomstenbron hebben; • Binnen anderhalf jaar na afstuderen uitgeschreven worden uit de BRP (bevolking in Nederland)

en in de periode daarvoor geen inkomstenbron hebben gehad. Omdat afgestudeerden die direct na afronding van hun studie emigreren vaak verzuimen zich uit te schrijven uit de BRP en het daardoor langer duurt voordat de persoon daadwerkelijk wordt uitgeschreven, is gekozen voor

9 Zie http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-

39)-l&VW=T 10 Zie https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-10678.html

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-39)-l&VW=T

http://statline.cbs.nl/Statweb/publication/?DM=SLNL&PA=83131ned&D1=0-6&D2=0&D3=(l-39)-l&VW=T

https://zoek.officielebekendmakingen.nl/stcrt-2015-10678.html

ONDERZOEKSVERANTWOORDING 41


de termijn van anderhalf jaar. Uit verdere analyse blijkt dat deze personen inderdaad binnen anderhalf jaar worden uitgeschreven.

Voor bovenstaande gevallen zou de duur tot een baan oneindig kunnen zijn, omdat zij daar niet naar op zoek zijn geweest. Vast dienstverband Om te bepalen of iemand een vast dienstverband heeft wordt gekeken naar de contractsoort van de hoofdbaan van werknemers. De hoofdbaan is de baan met het hoogste bruto maandloon. De contractsoort van DGA ’s wordt tevens als vast verondersteld. Meetmomenten Salarisgegevens Het bruto maandloon, uurloon en het hebben van een vast dienstverband zijn voor alle afgestu-deerden geobserveerd in de maand september in het tweede jaar na afstuderen. Zo worden de lonen van het cohort afgestudeerden in september 2017 tot en met augustus 2018 gemeten in sep-tember 2019. Voor de afstudeerders in september 2017 is dit twee jaar na afstuderen, voor de afstudeerders in augustus 2018 iets meer dan een jaar na afstuderen. Gemiddeld worden de salaris-gegevens geobserveerd ongeveer 15 maanden na afstuderen. De jaarinkomsten uit werk van zelf-standigen waren beschikbaar tot en met 2018. Voor het afstudeercohort 2016-2017 is dit ongeveer een jaar na afstuderen. Inkomenssituatie De inkomenssituatie is gemeten in de maand december in het eerste of tweede jaar na afstuderen. Zo wordt de inkomenssituatie van het cohort afgestudeerden in september 2017 tot en met augus-tus 2018 gemeten in december 2018. Voor de afstudeerders in september 2017 is dit zestien maan-den na afstuderen, voor de afstudeerders in augustus 2018 vijf maanden na afstuderen. Gemiddeld wordt de inkomenssituatie geobserveerd ongeveer zes maanden na afstuderen.

Studie & Werk 2020 · 2020. 10. 12. · baan en een vast contract dan eerdere afstudeercohorten....

Documents

Transcript of Studie & Werk 2020 · 2020. 10. 12. · baan en een vast contract dan eerdere afstudeercohorten....