Ss tem! i e r - deMens.nu€¦ · Stemmen betekent voor mij: een invloed hebben op wat er gebeurt...

Stem! dossier

UITNEEM-BARE KATERN24 PAGINA’S

Lokale verkiezingen 14 oktober 2012

2 Waarom stem jij?

4 Stemmen is nuttigKris Deschouwer legt uit waarom we moeten gaanstemmen op 14 oktober

8 Verboden te stemmen

10 Wat doet de gemeente? Van leefloon over fietspad tot zielenheil van deinwoners

12 Zo kom je in de gemeenteraadVier politici trakteren ons op een blik achter deschermen bij de lijstvorming in Gent

16 Piratenpartij meert aan in België Jonge politieke beweging pleit voor nieuwe vormvan democratie

19 Politici over levensbeschouwing in degemeente

22 deGemeente.nu kiest voor seculier sa-menlevenVrijzinnige trefdag: 23 juni 2012 in Antwerpen

Josephine 66 jaar

“Het is belangrijk dat een gemeente goeddraait. Ik hoop vooral dat vrouwen in de po-litiek goed ondersteund worden, onder an-dere door de stem van andere vrouwen.”

Liesbeth 44 jaar

“Stemmen is verplicht en daarom doe ikhet. Maar heeft het zin? Mensen die er nietmee bezig zijn, denken er immers niet goedover na. Vrijwillig gaan stemmen lijkt mebeter, dan stap je met een duidelijk doelrichting stembus.”

Marie-Thérèse 69 jaar

“Ik ga deels stemmen omdat het moet,maar ook met overtuiging. Een goed be-stuur in een gemeente is nodig om alles ingoede banen te leiden.”

2 | deMens.nu Magazine Dossier

p zondag 14 oktober staan we allemaal aan teschuiven voor het stemhokje. Nonchalant ofextreem betrokken. Gewoon omdat het moetof vanuit overtuiging. Van een ver-van-mijn-bedshow tot een ‘naast-mijn-deurtoestand’:

stemmen is voor de één een deugd, voor de ander een vol-dongen feit waardoor de zondagvoormiddag eraan hangt.We trokken de straat op en peilden even de stemming bijjong en... heel jong.

Dossier: Stem! Lokale verkiezingen 14/10/2012

Riet Lavreysen

Waarom stem jij?

Jorrit 25 jaar

“Politiek is één van de hoekstenen van desamenleving. Politiek kan iets veranderen.Stemmen betekent voor mij: een invloedhebben op wat er gebeurt in de maat-schappij. Ik volg de campagnes niet. Maarvoordat ik stem, ga ik na wat partijen reali-seerden en wat hun plannen zijn voor detoekomst.”

Tom 31 jaar

“Door te stemmen kan ik kiezen wie het be-leid bepaalt. Ik kies voor diegene die hetbeste past bij wat ik belangrijk vind. Verkie-zingen zijn het enige moment waarop men-sen zelf inspraak hebben. We bepalen zozelf voor een stukje hoe de toekomst vanonze gemeente of provincie eruit zal zien. Ikben erg met milieu en gelijke kansen be-gaan, en zal dus makkelijker stemmen vooreen partij die inzet op diversiteitsbeleid (bij-voorbeeld holebi’s) en een maatschappelijkverantwoorde energievoorziening.”

Sonja 54 jaar

“In een kleine gemeente stemmen lijkt meanders dan in een grote stad. Ik wil wetenvoor wie ik stem en sta stil bij de gevolgenvan partijstandpunten voor mijn gemeente.Ik blijf geloven dat mijn kleine stem iets kanbijdragen aan dat grotere geheel.”

Dossier deMens.nu Magazine | 3

Jean-Paul 55 jaar

“Hoewel stemmen in ons land verplicht is,vind ik het een voorrecht. Onze vooroudershebben hiervoor gevochten. Het is de enigemanier om je stem te laten tellen. Politiekkan best iedereen interesseren. Op federaalvlak zijn partijprogramma’s belangrijk, opgemeentelijk vlak denk ik dat personen debovenhand krijgen.”

Sven 35 jaar

“Op 14 oktober ga ik niet met tegenzin naarde stembus. Blanco stemmen doe ik nooit.Een stem kan iets veranderen, hoe beperktook. Als iedereen denkt dat het geen verschilmaakt, zou het er hier heel anders uitzien.”

Jolien 24 jaar

“Mijn stemkeuze baseer ik vooral op die vanmijn omgeving. Meestal kies ik voor de sym-pathiekste politicus, niet de populairste. Eenunderdog gun ik mijn steun meer. Als stem-men niet moest, zou ik niet gaan. En wel-licht ook zij niet die nu onvoorbereid enmisleid door enkele punten naar de stem-bus trekken. Ik laat het graag over aan an-deren die er echt mee bezig zijn.”

Angela 54 jaar

“Als iedereen denkt dat stemmen niet be-langrijk is, komen we nergens. Stemmendoe je uit respect voor jezelf en de maat-schappij, zeg maar. Blik even terug: vroegermochten enkel mannen stemmen. Nu kaniedereen gelukkig zijn zegje doen. Dat besefmaakt het voor mij de moeite waard.”

Chris25 jaar

“Engagement begint in je directe omgevingen is noodzakelijk. Zonder betrokkenheidkrijg je zagers en klagers, compleet onte-recht, want op lokaal vlak kun je het verschilmaken. Het schepencollege heeft een fun-damentele impact op je leven. Het is danook belangrijk dat je bewust en overtuigdkiest. Een burgemeester moet een wareburgervader of -moeder zijn met een hartvoor de stad en de inwoners.”

Leopold 77 jaar

“Ik wil mijn persoonlijke bijdrage leveren omverandering in de maatschappij teweeg tebrengen. Zelfs als mijn stem naar een klei-nere partij gaat, dan nog brengt mijn steuniets op. Want ook de oppositie levert eenwaardevolle bijdrage.”

Chuck 47 jaar

“In veel landen krijg je de kans niet om testemmen of verlopen verkiezingen niet eer-lijk. Je kan dus best het recht gebruiken.Mijn stem gaat bewust naar de partij die vol-doende aandacht heeft voor veilig verkeer,betaalbare kinderopvang en een goed mi-grantenbeleid.”

Stephanie 28 jaar

“Ik stem niet alleen omdat het zo’n duur ver-worven recht is, maar ook om echt deel uit temaken van deze democratie. Een beetje ‘ver-plicht’ nadenken over politieke partijen en hunstandpunten is een must voor iedere Belg!”

Kris Deschouwer

foto: © Stefan Dewickere


emocratie is erg belangrijk. Het woord komt vanhet Grieks en betekent dat het volk regeert. Maarsoms moeten we er wat voor over hebben. Om tekunnen heersen hebben we op 14 oktober alle-

maal een moment in onze agenda gereserveerd omin volle overtuiging naar het stemlokaal te marcheren. Involle overtuiging… Ja, want de lokale verkiezingen gaanover onze toekomst. De gemeente houdt zich immers bezigmet onder andere kinderopvang, huisvesting, politie enbrandweer, sociale en culturele evenementen enzovoort.Klinkt belangrijk, toch? Of denk je dat je stem slechts eendruppel op een hete plaat is? En vraag je je af wat er uitein-delijk nog overeind zal blijven van al die verkiezingsbelof-ten? Politicoloog Kris Deschouwer (VUB) spoort ons aanom te (blijven) geloven in het stemhokje.

Sarah Van Gaens - cartoons: Lectrr

Stemmen is nuttigKris Deschouwer legt uit waarom we moetengaan stemmen op 14 oktober



zoveel uitmaakt, betekent dat de inspanningdie je ervoor moet leveren heel gemakkelijkin competitie komt met leukere dingen. Dathet beleid toch niet veel keuzes kan makenis een argument dat meer en meer geldtvoor nationale verkiezingen, omdat de im-pact van de Europese Unie enorm is geste-gen. Ik kan begrijpen dat mensen vindendat onze regering toch alleen maar moetdoen wat de Europese Commissie zegt. Endie is niet verkozen. Maar bij gemeente-raadsverkiezingen geldt die redenering niet.Gemeenten nemen dan ook geen hele grotebeslissingen maar regelen heel concretedingen die te maken hebben met, onderandere, kinderopvang, ruimtelijke orde-ning, milieu enzovoort. Er is een duidelijkeinzet.

Welke groepen haken het snelste af bijverkiezingen?Als je de opkomstplicht zou afschaffen, danweten we dat het vooral de laaggeschool-den, de jongsten en de oudsten zijn die nietmeer zouden stemmen. Er zouden ook ietsmeer vrouwen wegblijven dan mannen.

Stemmen is… belangrijk

Waarom zouden we gaan stemmen? Alleen tijdens verkiezingen laat iedereen zijnof haar stem horen. Er zijn weliswaar veel an-dere manieren om deel te nemen aan hetbeleid of om te reageren, maar in die geval-len spreken vooral de hooggeschoolden, zijdie belangstelling hebben voor politiek, meermogelijkheden hebben om actie te voeren,in debat te treden enzovoort. Verkiezingenen referenda (nvdr: volksstemmingen) zijnook de enige instrumenten waarbij iedereeneen even grote stem krijgt, al is deze onge-looflijk klein. Bovendien zijn ze belangrijkomdat op deze momenten wordt aangeduidwie in naam van de bevolking zés jaar langde gemeente zal besturen. Tot slot vormenverkiezingen de basis van een democratie,hoewel er daarnaast nog veel meer nodig is.Respect voor de rechten van de mens bij-voorbeeld, en de mogelijkheid om tussen deverkiezingen het beleid bij te sturen.

Wie niet overtuigd is

Begrijp je dan dat er toch mensen zijndie op zondag niet graag uit hun bedkomen om te gaan stemmen?Eén stem heeft geen enkel effect op de uit-slag. Het is dus een zeer rationele beslissingom niet te gaan stemmen. Maar als nie-mand stemt, kan er ook niet bestuurd wor-den. En als je achteraf wil klagen over derichting die het beleid uitgaat, dan moet jewel eerst gestemd hebben. Het minste watje kan doen is dus eens om de zes jaar -voor de gemeenteraadsverkiezingen - eenuurtje vrijmaken om na te denken en dannog eens een uurtje om te gaan stemmen.

Wat zijn de belangrijkste redenenwaarom mensen niet of niet graag gaanstemmen? Een gevoel van machteloosheid speelt eenbeetje mee. En het feit dat die ene stem niet

Als je achteraf wil

klagen over de rich-

ting die het beleid

uitgaat, dan moet je

wel eerst gestemd

hebben.

“ “


meer gaan stemmen, dan is daar echter nietveel aan te doen. Bij hen gaat het meestalom fysieke of medische redenen, of ze heb-ben het gevoel dat ze hun zeg al hebbenkunnen doen.

Kan er iets beter?

Is een tekort aan politieke kennis ookeen reden waarom mensen niet of nietgraag gaan stemmen?Dat is een argument dat veel minder een rolspeelt bij gemeenteraadsverkiezingen. Degemeentelijke beslissingen zijn veel minderingewikkeld dan de nationale en internatio-nale politiek. Meestal gaat het om heel con-crete zaken waarbij iedereen voor of tegenkan zijn. Bij de nationale discussie over deaanpassing van de index daarentegen, ishet veel minder duidelijk wie daar enig effectvan zal ondervinden, wanneer en hoe.

Er wordt vaak gezegd dat politici meerbeloven dan ze doen. Kan hier iets aangedaan worden?Dat is een gevolg van het feit dat onze poli-tiek democratisch is. Tijdens verkiezingen iser dus competitie. Daarom beloven politicimeer dan ze kunnen geven en zijn ze ge-neigd om meer over de goede dingen danover de slechte dingen te vertellen. Dat kanje vermijden door geen competitie meer tehebben, maar dan heb je een dictatuur. Hetis dus eigen aan een democratie dat men teveel belooft.

Hoe kan de kiezer dat doorprikken enaan juiste informatie geraken? Gemeentelijke begrotingen en rekeningenzijn openbaar. Die cijfers lezen echter watmoeilijk, je kan de politici dus ook gewoonbevragen. Daar zijn de debatten voor. Hetgemeentebestuur heeft overigens de plichtom transparant en open te communiceren.Het moet zeggen hoe de begroting eruitziet,welke praktische en financiële mogelijkhe-den er zijn enzovoort. Als het bestuur datniet doet, dan moet de oppositie die taak opzich nemen.

Hoe kunnen deze mensen ook nu gesti-muleerd worden om te gaan stemmen?Jongeren kunnen we motiveren door zegoed te scholen en informatie te geven. Datgebeurt ook wel. Zo heeft het VlaamsParlement De kracht van je stem opgezet,een educatief project dat lespakketten eneducatief materiaal rond ‘democratie’ aan-biedt aan leerkrachten en leerlingen. Ookbestaan er informatiepakketten, simulatiesvan verkiezingen enzovoort.

Kan het thema ‘verkiezingen’ behan-deld worden binnen de schoolmuren? Verkiezingen en democratie kunnen aanbod komen in het vak geschiedenis, aard-rijkskunde en zelfs wiskunde. Het verdelenvan zetels, dat zijn toch gewoon breuken?Maar als er verkiezingen aankomen, moetenscholen wel extra activiteiten opzetten. Eenproefverkiezing is een goed voorbeeld. Jon-geren moeten immers leren stemmen. Uitonderzoek blijkt bovendien dat als mensenbeginnen te stemmen, ze het ook blijvendoen. Daarom is de opkomstplicht ook zobelangrijk. Zij die niet gaan stemmen zijn zijdie in een heel vroege fase gezegd hebbendat het niets voor hen is en dat ze het nuter niet van inzien. Als oudere mensen niet


Het is eigenaan een democratiedat men teveel belooft.

“ “


Enkele politici stelden reeds voor omde verkiezingsprogramma’s te latencontroleren op hun financiële impact. Je kan inderdaad aan een planbureau ofeen universiteit vragen om plannen te becij-feren zodat het duidelijk wordt wanneer eenpartij voorstellen doet waarbij ze de ge-meentelijke budgetten fors overschrijdt.

In grotere steden kent niet iedereen allekandidaten die op de kieslijsten staan.Vaak zijn hun plannen voor de stad ookniet terug te vinden op, bijvoorbeeld,het internet. Kan dat niet wat transpa-ranter?We hebben een systeem waarbij een partijof een kartel een kieslijst presenteert. Deprogramma’s van die lijsten worden be-kendgemaakt. Wie er op een lijst staat, sluitzich logischerwijs aan bij het programmavan zijn of haar lijst. Die kieslijsten zijn duseen vereenvoudiging van de verschillendevisies binnen een partij of kartel.

We kunnen ook op personen stemmen.Ja, de standpunten van personen op dekieslijsten kunnen ook bekendgemaakt wor-den. Als elke partij dertig dagen voor de ver-kiezingen zegt wat haar programma is envoor elk van de kandidaten duidelijk maaktwie ze zijn en waarvoor ze staan, dan hebje als burger alle informatie.

Je zei daarnet dat de politici in naamvan het volk besturen. Toch zegt mensoms dat politici enkel uit zijn opmacht. Wat klopt daarvan?Politici zijn mensen zoals jij en ik, en wij vin-den macht inderdaad aangenaam. Maarwat vele politici ook kenmerkt, is dat zij heelstevige overtuigingen hebben. Macht isnodig om die overtuigingen te realiseren.Verkiezingen dienen om een bestuur aan teduiden dat macht heeft. Als je verkiezingenorganiseert voor politici die geen machthebben, dan organiseer je ze beter niet.

Op het moment van de verkiezingenkiezen we voor één partijprogramma,ook al gaan we er misschien niet hele-

maal mee akkoord. Wat vind je van hetidee om op het stembiljet ook een aan-tal belangrijke voorstellen te zetten,waar de kiezer dan over kan oordelen?Een eventuele oplossing zou zijn – maar datkan bij ons wettelijk niet – om op de dag vande verkiezingen ook een aantal gemeente-lijke referenda te organiseren over concreteprojecten. Maar die volksstemmingen heb-ben dan weer het nadeel dat de burger al-leen maar ‘ja’ of ‘neen’ kan zeggen. Nuanceis onmogelijk.

Nuance is ook onmogelijk als we opeen lijst stemmen.Een stem voor een lijst is een stem voor eenbrede visie over allerlei aspecten van de sa-menleving. Maar uiteraard kan niemandachter alle standpunten staan. Dat maaktverkiezingen – net als andere keuzes – eenbeetje frustrerend.

Mogen we stellen dat je best tevredenbent over de manier waarop het nu al-lemaal gebeurt?Op gemeentelijk niveau zeker, ja. Ik hebmeer twijfels over de evolutie van de demo-cratie op het hogere niveau.

Sexy

Heb je nog een tip om politiek en stem-men sexyer te maken? Ik weet niet of stemmen sexy moet zijn, het isvooral heel belangrijk. Wie aan de kant gaatstaan, laat zijn kans schieten om een woordjemee te spreken. Iedereen heeft maar eenklein stemmetje, maar als de hele gemeentestemt, klinkt het volk. En als je tot dat volk wilbehoren, dan moet je meedoen. Tenzij je erhelemaal buiten wil staan. Maar dat is eigenlijkeen illusie: niemand staat erbuiten. Zodra jede straat opgaat, wandel je op de stoep dieis aangelegd met gemeentebelastingen, dieook bij jou worden opgehaald. Je kan er dusmaar beter je zegje in proberen te hebben.

Als de hele ge-meente stemt,klinkt het volk.“ “


Groen, rood, blauw…? En welke politieker? Met de lokaleverkiezingen in het vooruitzicht, breken veel Belgen hun hoofdover het bolletje dat ze straks moeten inkleuren. Maar wat alsstemmen niet meer mag? Veroordeelden kunnen in ons landgeschorst of uitgesloten worden van het kiesrecht. Hoe voelthet om te moeten zwijgen? We vroegen het enkele gedetineerdenvia een vragenlijstje, dit zijn hun antwoorden.

Sophie:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen?

Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Ik heb als jongere altijd uitgekeken naar hetmoment dat ik mocht stemmen. Politiek isbelangrijker dan sommigen denken. Dat iknu niet mag gaan stemmen is jammer, maarwel begrijpelijk. Stel dat er in de gevangenisiemand zit die racistische moorden gepleegdheeft. Waarom zou je stemrecht geven aaneen persoon die zelf niet kan uitmaken wat

goed of slecht is? Zijn of haar slachtofferskunnen ook niet meer gaan stemmen! Aande andere kant zijn veel gedetineerden welin staat om helder te denken. Zij zouden welmogen stemmen. Maar waar trek je de lijn?Moeten we weer een instantie oprichten diedaarover moet beslissen? Nee, nu is de lijnduidelijk en wordt daar best niet te veel aangesleuteld.

* * *

Jos:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Niet echt belangrijk. Ik vind het gewoon eenrecht voor alle mensen van vlees en bloed.Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Ik ben het al gewoon, maar ik vind het verkeerddat veroordeelden niet mogen stemmen. Nie-mand is perfect en het is niet omdat je in degevangenis zit dat je daardoor niet meer be-staat. Je bent al je vrijheid kwijt en dan nog jestemrecht ook. Politiek is geen discriminatie!

* * *Frans:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Niet! Maak van de stemplicht een stemrechtzoals in andere EU-landen het geval is. Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Helemaal niet, politiek is overgewaardeerd.Eender wie je kiest, er verandert niets.

* * *

Verboden testemmen


Julie Van Garsse


geven, vind ik het belangrijk om te stemmen.Ik ben geen schaap dat blindelings volgt.Dus als ik iets kan veranderen, doe ik datook. Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan?Niet. Ik begrijp dat het gros van de gevan-genen anarchisten en/of extremisten zijn endat daarom dikwijls hun stemrecht wordtontzegd. Toch vind ik wel dat we dat rechtzouden moeten hebben. Vele gevangenenzouden niet stemmen indien het niet ver-plicht was. Ik wel.

* * *Veerle:Hoe belangrijk vond je hetom vroeger te gaan stem-men? Ik vond het vroeger belangrijkerdan nu, de laatste jaren hebbenwe niet zo veel goede politiekersmeer. Met de gemeenteraads-

verkiezingen komen er wel meerdere aanbod. Maar ik ben niet meer zo gemeentege-bonden. Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Ik mis het niet. Ik ben er al lang aan gewendom niet te mogen stemmen.

* * *Bart: Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Heel belangrijk. Het is de basis van dedemocratie. Geen stem uitbrengen is eenaanfluiting van alles waarvoor onze ou-ders en grootouders gevochten hebben.Niet stemmen is zich akkoord verklarenmet het huidige beleid. Iemand die nietstemt, heeft ook niet het recht om nadiente klagen over wat er misgaat in onzemaatschappij. Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan?

* * *De namen van de gedetineerden zijn fictief.

Tom Daems, docent criminologie enrechtssociologie aan de vakgroep Strafrechten Criminologie (UGent): “Vroeger werd hetkiesrecht van bepaalde veroordeelden au-tomatisch ingeperkt. Zo was de uitsluitingbij criminele straffen levenslang. Bij correc-tionele straffen van 4 maanden tot 3 jaarbedroeg de ontzetting uit het kiesrecht 6jaar, bij een correctionele straf van ten min-ste 3 jaar was dit 12 jaar. Via een wetswij-ziging van 14 april 2009 werd hier eenmouw aan gepast. In een arrest van 14 de-cember 2005 stelde het Belgische Grond-wettelijk Hof immers dat de automatischeschorsing van het kiesrecht na een straf-rechtelijke veroordeling niet strookt met hetEuropese mensenrechtenverdrag. Nu kande strafrechter de ontzetting uit het kies-recht opleggen als bijkomende straf. Er isdus niet langer sprake van een automa-tisme. Die ontzetting kan voor een be-paalde duur zijn, of levenslang. De rechteroordeelt geval per geval of deze bijko-mende straf aangewezen is en hoe lang diemoet duren. Niet-definitief veroordeelden,dus ook personen in voorlopige hechtenis,blijven stemgerechtigd. Zij mogen hunstem uitbrengen via een volmacht.”

Wij bedanken de deelnemende gedeti-neerden en de sociaal-culturele dienstenvan de gevangenissen van Gent en Den-dermonde, moreel consulent Jan Kuilmanen de SMBG voor hun mede werking.

Wanneer mogen gedeti-

neerden niet stemmen?

Fred:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Het is wel jammer dat mijn stem nu nietmeer telt. Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Erg.

* * *Willy:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Niet. Wat haalt één stem uit als je niet weetop wie de anderen stemmen?Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan?

* * *Carine:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? De laatste keer was ik niet gaan stemmenomdat niemand ingrijpende veranderingenwilde doorvoeren, niemand wilde inzien datwe dringend van nul af aan moeten beginnen.Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan? Of we stemmen of niet, alles blijft hetzelfde,niemand heeft moed of volharding. Buitenlopen er nog grotere misdadigers rond danbinnen. Op den duur zullen de mensen hunogen opengaan.

* * *Patrick:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen?Ik heb nog nooit gestemd en zal dat ooknooit doen. Die politieke bullshit trekt opniks, het enige dat telt voor die gasten ismacht en geld! Ze maken de mensheidkapot met hun gezever.Hoe hard mis je het feit dat je dit nu nietmeer kan?Niet.

* * *Jan:Hoe belangrijk vond je het om vroegerte gaan stemmen? Elke stem telt en iedereen heeft zijn mening.Alleen al om de extremen minder kans te


opsomming van concrete taken voor datvage begrip ‘gemeentelijk belang’, is ner-gens terug te vinden.

Lokale autonomieAls bestuur dat dicht bij de burger staat, be-palen de gemeenten in hoge mate zelf watnuttige ingrepen zijn voor de lokale samenle-ving. Zolang ‘hogere’ wetten of decreten nietsopleggen of verbieden natuurlijk. De 308Vlaamse gemeenten hoeven dus lang niet al-lemaal dezelfde prioriteiten te stellen. Zo in-

overheden worden toevertrouwd, maar vor-men zo wel het basisloket van de geheleoverheid.

Daarnaast spreekt het Gemeentedecreet,alweer lekker hoogdravend, over een bij-drage “tot het welzijn van de burgers en totde duurzame ontwikkeling van het gemeen-telijk gebied” en over de bevoegdheid voor“aangelegenheden van gemeentelijk belangvoor de verwezenlijking waarvan ze alle ini-tiatieven kunnen nemen”. Maar een handige

Het decreet van het Vlaams Parlement datde werking van de lokale besturen regelt,verraadt maar weinig over hun precieze be-voegdheden. Dit Gemeentedecreet spreektover taken die aan de gemeenten zijn ‘op-gedragen door wetten en decreten’. Dat zijnuitvoeringsopdrachten van de Vlaamse of defederale overheid, zoals reispassen en rijbe-wijzen uitreiken, de burgerlijke stand bijhou-den, pensioenaanvragen verwerken…Gemeenten hebben amper iets te vertellenover deze taken die hen door de hogere

e gemeenten verzekeren een burgernabije, de-mocratische, transparante en doelmatige uitoe-fening van de gemeentelijke bevoegdheden. Ze

betrekken de inwoners zo veel mogelijk bij het be-leid en zorgen voor openheid van bestuur.” Zo schrijfthet Gemeentedecreet voor. Maar welke concretetaken zitten verborgen achter deze mooi klinkendemaar wollige intentieverklaring?


Wim Van Roy, coördinator De Wakkere Burger vzw

Wat doet de gemeente?

Een speeltuin, met dankaan de gemeente.

Van leefloon over fietspad totzielenheil van de inwoners


Wat nog meer?De gemeente kan ook - al dan niet in over-leg met hogere overheden - beslissingennemen over grondgebonden materies: waarmag gebouwd worden en waar kiezen wevoor groen? Hoe pakken we verkeer en mo-biliteit aan? Welke openbare werken krijgenvoorrang?

Daarnaast gaat gemeentebeleid ook overeconomie. In kleine gemeenten betekentdat de middenstand, de landbouw, werkge-legenheid, nutsvoorzieningen (gas, water...)en openbare markten. In grotere steden engemeenten komt daar nog industrie- en ha-venbeleid bij.

De spreekwoordelijk hardwerkende Vlamingverdient natuurlijk ook een aangename vrijetijd. Vergis je niet, ook daarbij spelen ge-meenten een rol. Denk daarbij niet alleenaan de aanleg en het onderhoud van sport-en cultuurgebouwen, maar ook aan een be-leid inzake erfgoed, verenigingsleven eneducatie.

Tot het bittere eindeDe gemeenten denken blijkbaar aan alles.In feite zorgen ze zelfs voor het zielenheilvan hun inwoners. Ze draaien alleszins opvoor de aardse kost daarvan. Een keizerlijkdecreet van Napoleon uit 1809, waarvan de

hoofdlijnen nog steeds van kracht zijn, ver-plicht de gemeenten om een woning ter be-schikking te stellen voor de bedienaars vande erediensten. De gemeenten zijn ook prin-cipieel verplicht om tussen te komen in in-vesteringen en exploitatietekorten van dekerkfabrieken die de gebouwen, de goede-ren en de financiën beheren.

Toch blijkt niet alles tussen hemel en aarde re-gelbaar op lokaal niveau. Zo kloppen burgerswel eens aan bij lokale beleidsmakers omdatde busverbindingen niet ideaal zijn of omdatalweer een postkantoor sluit in hun wijk. Jam-mer maar helaas, daarop heeft de gemeenteeen pak minder invloed. Haar zeg blijft danbeperkt tot een dwingende maar beleefdesmeekbede op officieel briefpapier… Ofgoede contacten in Brussel natuurlijk.

De Wakkere BurgerDe Wakkere Burger vzw is een be-weging die de participatie van bur-gers aan het beleid stimuleert. Metcampagnes, adviezen, begeleidingen vormingsactiviteiten proberenwe een nieuw publiek te bereikenen de bestaande participanten teondersteunen. Meer info: www.dewakkereburger.be

vesteren sommige gemeenten met overtui-ging in eigen gemeentelijk onderwijs, terwijl debuurgemeente haar scholen al lang heeftovergedragen aan andere onderwijsnetten.Of kiest gemeente X voor een heel eigen fiets-beleid terwijl in de naburige gemeente de autonog altijd heer en meester is in het verkeer. Ennatuurlijk heeft ook Vlaanderen invloed op delokale beleidskeuzes door subsidies te gevenvoor zijn eigen prioriteiten inzake milieu, sporten andere domeinen.

Veiligheid voor allesVeiligheid is historisch gezien misschien welde belangrijkste opdracht van de gemeen-ten. De eenzame veldwachter op de fiets isondertussen vervangen door politiezonesvan meerdere gemeenten, maar veiligheidgaat ook over de brandweer, het sluiten vanluidruchtige cafés, het verbieden van beto-gingen of het stoppen van onveilige activi-teiten. De burgemeester heeft behoorlijkverregaande bevoegdheden op die domei-nen, soms met negatieve gevolgen. Zo in-spireerde de noodzakelijke afbraak van eenwankele kerktoren in Etterbeek een burge-meester uit een buurgemeente om eenwaardevol stuk bouwkundig erfgoed te slo-pen. Eens dit bouwsel ‘onstabiel’ werd ver-klaard, stond het niet langer in de weg vande meer lucratieve plannen die de burge-meester voor ogen had.

Vergeet het lokaal welzijnsbeleid nietOp het terrein van het welzijnsbeleid verzetvooral het OCMW (Openbaar Centrum voorMaatschappelijk Welzijn) veel werk, maarook dat is een volwaardig bestuur met poli-tieke vertegenwoordigers verkozen door degemeenteraad. De OCMW-voorzitter zetelttrouwens zelf in het nieuwe schepencollege.De taak van OCMW’s gaat bovendien allang veel verder dan het uitbetalen van leef-lonen, de vroegere bestaansminima.OCMW-medewerkers doen ook aan bud-getbeheer, opvang van asielzoekers, onder-steuning van ouderen…

Veiligheid is historisch gezien mis-schien wel de belangrijkste op-

dracht van de gemeenten. Daarvalt ook de brandweer onder.


ij de gemeenteraadsverkiezingen legt elke partij ofkartel een lijst voor met kandidaten voor wie we kun-nen stemmen. Maar hoe bepaalt deze partij of dat

kartel wie er op deze lijst mag staan, en in welke volg-orde? We trokken naar Gent en vroegen het aan vier insiders.Siegfried Bracke is ondervoorzitter van de Kamer en lijsttrekkervoor N-VA, Mick Daman kennen we als voorzitter vanOpen Vld Gent, Daniël Termont is burgemeester van Genten lijsttrekker voor het kartel sp.a-Groen en Vlaams volks-vertegenwoordiger Veli Yüksel trekt de lijst voor CD&V.

Veerle Cannoot

Zo kom je in degemeenteraadVier politici trakteren ons op een blik achter deschermen bij de lijstvorming in Gent


Siegfried Bracke, lijsttrekkervoor N-VA in Gent.

Mick Daman, voorzitter OpenVld Gent.

Daniël Termont, burgemeestervan Gent en lijsttrekker voor hetkartel sp.a-Groen.

Veli Yüksel, lijsttrekker voorCD&V in Gent.


op de lijst, in plaats van 51. “Voor sommigemensen ligt het moeilijk dat ze er niet bij zijn”,geeft Daniël Termont toe. “Zij zeggen: ‘Ik benal zoveel jaar lid van de partij, ik span mij invoor de partij en mij willen ze niet. Maar zenemen wel iemand die zelfs geen lid is vande partij.’. Dat lijkt een luxeprobleem, maarhet is vooral een menselijk probleem, omdatwij 109 kandidaten hadden en tegen velenmoesten zeggen dat ze niet op de lijst ston-den. Maar de samenwerking met Groen is inalle openheid verlopen. We hebben op voor-hand overlegd welke plaatsen voor Groen enwelke voor sp.a zijn en verder was de af-spraak dat we elkaar zouden informeren. Datging zeer vlot. Zij kennen onze gevoelighedenen wij die van hen.”

Diversiteit, een mustDat een lijst een weergave moet zijn van deGentse bevolking, daar zijn ze het allemaalover eens. Siegfried Bracke verwijst naar deman-vrouwverhouding als meest funda-mentele punt. “Ik wou van meet af aan meervrouwen dan mannen. Eentje, want meerkan niet, maar ik vond dat symbolisch be-langrijk.” Al lag de echte uitdaging voor desamenstelling van een diverse N-VA-lijst opeen ander terrein. “Die lijst moet ook ge-kleurd zijn, want de stad is gekleurd. Dat isniet gemakkelijk voor een partij als de onzewaarvan gezegd wordt: ‘Is dat niet een light-versie van het Vlaams Belang?’. Je moet ertijd en boterhammen insteken om aan die

De technische procedure om een lijst te vor-men is bij de vier partijen vrij gelijklopend.Vier à zes mensen, een soort lijstvormings-comité, doen een voorstel en dat moet uit-eindelijk door de leden van de partijgoedgekeurd worden. Daarvoor moet eenpartij- of afdelingsbestuur al één of meertussentijdse goedkeuringen geven, maar deleden hebben uiteindelijk het laatste woord.

De lijsttrekker maakt altijd deel uit van het lijst-vormingscomité en speelt dus een belang-rijke rol, maar er is geen sprake van dat hij inzijn eentje beslist wie wel of niet op de lijstkomt. Bij Open Vld is de procedure in prin-cipe overal dezelfde. Bij de andere partijenbeslissen de lokale afdelingen zelf hoe ze tewerk gaan om hun lijst samen te stellen.

De jacht op de kandidaatDe zwaarste taak rust dus op de schoudersvan de mensen die deel uitmaken van hetlijstvormingscomité. Zij moeten op zoekgaan naar geschikte kandidaten. Daarbijmoeten ze een aantal mensen die staan tespringen om een plaatsje teleurstellen en deuiteindelijke kandidaten een plaats op de lijstbezorgen. Het maken van die puzzel biedtslechts één zekerheid: niet iedereen zal evengelukkig zijn met het resultaat.

Voor de sp.a in Gent was het deze keer eenextra zware dobber, want door het kartel metGroen krijgen slecht 35 sp.a’ers een plaats

mensen uit te leggen waarvoor je staat enwie je bent. Want de N-VA intrigeert henwel. Zij lezen ook wat in de peilingen staat.Toen de partijtop in de aanloop naar de ver-kiezingen Gent aandeed, was een van dedrukst bezochte bijeenkomsten die in debuurt van de Sleepstraat. Mensen kwamenecht kijken, luisteren en zeggen waar zemee zaten.”

Ook voor CD&V bleek het niet eenvoudig omde gewenste diversiteit te realiseren. VeliYüksel wilde met een lijst op de proppenkomen die verjonging en vernieuwing uit-straalt. Daarom staan er bij de eerste vijftienkandidaten ook heel wat mensen die jongerdan 35 zijn en ook de komende jaren de par-tij mee op de kaart kunnen zetten. “Je zetniet zomaar de eerste de beste op de lijst”,zegt Yüksel. “Je moet rekening houden metprofiel, achterban en de dingen waarmee diepersoon geassocieerd wordt. Jonge vrou-wen, mensen met kinderen of een druk pro-fessioneel leven zijn moeilijk te strikken. Diehebben momenteel andere prioriteiten.”

“Open Vld kon in Gent toch op flink wat be-langstelling rekenen”, vertelt Mick Daman.“We kregen veel spontane kandidaturen enwe zijn ook zelf naar een aantal mensen ge-stapt nadat we het signaal kregen dat er in-teresse was om mee te werken aan onsproject. De belangrijkste criteria voor onszijn inhoud, overtuiging en motivatie.”

Bij de eerste tien kandidatenhebben we moeten schuiven endan zijn mensen soms een beetjemisnoegd. Veli Yüksel“ “


De eerste keer vanDaniël Termont

Daniël Termont, de burgemeestervan Gent, zit al het langst in deGentse politiek en herinnert zichnog levendig de eerste keer dat hijop een lijst stond. “Dat was in1976, juist voordat tien randge-meenten van Gent deel gingen uit-maken van de stad Gent. Ik wasvan Mariakerke en zat al een paarjaar in het partijbestuur van de BSP(nvdr: de Belgische SocialistischePartij, in 1978 opgesplitst in deNederlandstalige SP (nu sp.a) ende Franstalige PS). Er moest eengeografische spreiding zijn, metvertegenwoordigers uit elke deel-gemeente. Ik stond op de vijf-tiende plaats van de 51 of 53, denkik. Met 511 voorkeurstemmen wasik toen de zevende verkozene voorde BSP. Dus ik zit hier al sinds ja-nuari 1977!”

zeggen dat iemand op een onverkiesbareplaats staat. Ik durf van niemand op onzelijst te zeggen dat die niet kan verkozen ge-raken. Van niemand! En natuurlijk, hoe meerstemmen, hoe groter de kans om verkozente zijn. ‘t Zal er dus op aankomen om veelvoorkeurstemmen te halen.”

Bracke heeft tijdens zijn eerste ervaring methet samenstellen van een lokale lijst danweer ervaren dat de individuele strijd omeen plaats niet zo nijpend is. Of toch niet bijN-VA. “Zo een lijst samenstellen is vooraleen zeer menselijk proces, want het is nietevident om bijvoorbeeld op plaats 34 testaan op een lijst van 51 plaatsen. Het is eenvorm van coming-out. Maar als je 51 namenmoet invullen, dan weten mensen ook weldat er geen 51 verkozenen zullen zijn. Danspeelt het groepsgevoel in de partij.”

De strijd om de plaats“Mensen die ambitie hebben, willen altijd zohoog mogelijk staan en zij willen ook als po-liticus of politica in spe een mandaat krijgenvan de kiezer”, weet Yüksel. “Bij de eerstetien kandidaten hebben we hier en daar watmoeten schuiven en dan voel je dat mensensoms een beetje misnoegd zijn. Daaromproberen we onze keuze ook te beargu-menteren. Dat is zeer belangrijk. Je moetkunnen zeggen waarom iemand op dieplaats staat. Zomaar zeggen: ‘Wij vindendat!’, ik vind dat niet correct.”

Dus niet iedereen kan de plaats krijgen diezijn of haar hart begeert: de hoogste. Alvindt Termont dat het belang van die plaatsbij de gemeenteraadsverkiezingen ook ge-relativeerd moet worden. “Bij gemeente-raadsverkiezingen kan je eigenlijk niet


Bij gemeenteraadsverkiezingenkan je eigenlijk niet zeggen dat ie-mand op een onverkiesbareplaats staat. Daniël Termont“ “


Wie krijgt de zetels bij gemeenteraadsverkiezingen? Meestal staan er meer kandidaten op de lijst dan er zetels te ver-delen zijn voor die lijst. Dan wordt op basis van het aantal voor-keurstemmen en de over te dragen lijststemmen bepaald wieuiteindelijk verkozen is en dus een zetel in de wacht sleept. Een

voorkeurstem is een stem voor een bepaalde kandidaat van eenpartij. Een lijststem is een stem voor een partij, maar duidt geenspecifieke kandidaat aan.

DE THEORIE DE PRAKTIJK

Stap 1: het verkiesbaarheidscijfer bepalen

Het verkiesbaarheidscijfer = hoeveel stemmen een kandidaatnodig heeft om verkozen te geraken.

Dat verkiesbaarheidscijfer is afhankelijk van het aantal geldigestembiljetten voor de lijst (alle biljetten waarop een geldige stemis uitgebracht, hetzij een lijststem, hetzij een voorkeurstem opeen of meerdere kandidaten) en het aantal zetels dat de lijst inde wacht heeft gesleept.

(aantal geldige stembiljetten) X (aantal behaalde zetels) / (aantalbehaalde zetels + 1)

Stap 2: ‘de pot’ bepalen = over te dragen lijststemmen

De pot wordt bepaald door het aantal stembiljetten met een lijst-stem en het aantal zetels dat de lijst in de wacht heeft gesleept.

(aantal stembiljetten met lijststem) X (aantal behaalde zetels) / 3

Stap 3: verdelen van de pot

De pot wordt verdeeld over de kandidaten op de lijst, in volgordevan hun plaats op de lijst en voor zover zij onvoldoende voor-keurstemmen behaald hebben om het verkiesbaarheidscijfer tehalen.

Dit gaat door tot de pot leeg is.

Stap 4: de verkozenen aanwijzen

De zetels worden verdeeld over de kandidaten op de lijst, involgorde van hun stemmenaantal na verdeling van de pot. Bijgelijk stemmenaantal telt de hoogste plaats op de lijst.

Stap 5: de opvolgers aanwijzen

De plaatsen van de opvolgers worden verdeeld over de overblij-vende kandidaten op de lijst, in volgorde van hun stemmenaantalna verdeling van de pot. Bij gelijk stemmenaantal telt de hoogsteplaats op de lijst.

De opvolgers van de lijst deMens.nu:

Sluwe Spin: eerste opvolger (2.000 stemmen)Rappe Rat: tweede opvolger (302 stemmen)Koene Kikker: derde opvolger (63 stemmen)

De verkozenen van de lijst deMens.nu:

1. Behendige Big (2.403 stemmen)2. Schalkse Salamander (2.400 stemmen)3. Verleidelijk Veulen (2.400 stemmen)

Behendige Big heeft met 2.403 voorkeurstemmen meer be-haald dan het verkiesbaarheidscijfer en heeft geen stemmen uitde pot nodig. Schalkse Salamander krijgt 86 stemmen uit depot om het verkiesbaarheidscijfer te halen. Verleidelijk Veulenkrijgt 521 stemmen uit de pot om het verkiesbaarheidscijfer tehalen. Sluwe Spin zou 1.886 stemmen uit de pot moeten krij-gen, maar er zijn er nog maar 114 over. Hij geraakt daarmee aan2.000 stemmen, te weinig om het verkiesbaarheidscijfer tehalen. Rappe Rat en Koene Kikker kunnen niet meer genietenvan de pot en halen het verkiesbaarheidscijfer niet.

De lijst deMens.nu kreeg 721 lijststemmen en sleepte 3 zetelsin de wacht. De pot van de lijst deMens.nu bevat dus 721 over te dragenstemmen.

= (721 X 3) / 3

De (fictieve) lijst deMens.nu kreeg 3.200 geldige stembiljetten ensleepte 3 zetels in de wacht.

De (fictieve) kandidaten + voorkeurstemmen zijn:

1. Behendige Big: 2.403 4. Sluwe Spin: 5142. Schalkse Salamander: 2.314 5. Rappe Rat: 3023. Verleidelijk Veulen: 1.879 6. Koene Kikker: 63

Verkiesbaarheidscijfer = 2.400= (3.200 X 3) / 4



a succesvolle doortochten in Zweden, Duitsland enhet Europees Parlement maakt de piratenpartij nuook haar opwachting in België. Wat in 2006 begonals een strijd voor de hervorming van het copyright

en intellectuele eigendomsrechten is intussen uitgegroeid toteen project dat de democratie nieuw leven wil inblazen. Deenterhaken zijn vervangen door klavieren, de kanonnen doorcomputers. Maar maakt de partij ook effectief kans om destem van de burger weg te kapen? De Antwerpse crew captainKoen De Voegt loodst ons door het ideeëngoed van depiraten van de 21ste eeuw.

Olivier Beys

Jonge politieke beweging pleit voornieuwe vorm van democratie

Piratenpartijmeert aan inBelgië

Piraten strijden tegeninternetcensuur, netzoals hacktivisten, maardan via de politiek.

foto: © donnaidh_sidhe


Uit onderzoek van het Instituut Samenlevingen Technologie (IST) rond ‘e-democratie’ inVlaanderen (2009) blijkt dat ruim 63 procentvan de burgers vindt dat “de burger te wei-nig invloed heeft op het beleid”. Bovendiendenkt 55 procent dat “meer aandachtschenken aan participatie geen zin heeft,omdat er toch geen rekening wordt gehou-den met de mening van de burger”.

Als reactie rijzen burgerbewegingen als pad-denstoelen uit de grond. Ze delen het anti-establishmentgevoel en het burgeractivisme,maar ook de belangstelling voor socialemedia. Voorbeelden zijn de protestbewegin-gen Occupy Wall Street en de indignados,en dichter bij huis de burgertop G1000. Indat rijtje past ook de piratenpartij, al ligt haarkoers meer in het vaarwater van de klassiekepolitiek. Niet om de andere partijen te imite-ren maar net om hun model radicaal te ver-anderen. De Voegt: “We leven nu in eenrepresentatieve democratie: we stemmenelke 4 of 6 jaar op iemand die onze belangenverdedigt. In die tussenperiode heeft de bur-ger nul controle op wat er gebeurt. Wij willendat iedereen op elk moment kan stemmenover eender welk onderwerp, zonder ver-plichting. Ik ben niet thuis in onderwijs, maarik ken wel iemand die er veel over weet. Inons systeem kan ik voor dit thema mijn stemdoorgeven aan die persoon. Op elk momentkan ik echter mijn steun intrekken, als ik ziedat degene die mijn stem uiteindelijk heeft

Koen De Voegt (32) is nog maar een jaaraangesloten bij de Belgische Piratenpartij(BPP), maar het gaat hard. Zelfs met steunvan internationale collega’s is het alle hensaan dek om de lijsten vol te krijgen, een or-ganisatie op poten te zetten en standpuntente bepalen. Enthousiast vertelt hij over hetinternet, het monopolie van platenmaat-schappijen en opensourcesoftware, soft-ware waarvan de code beschikbaar wordtgesteld zodat anderen deze kunnen gebrui-ken en verbeteren. Deze sleutelelementenhebben bijgedragen tot de vorming van departij, die aanvankelijk streed voor wat deplatenmaatschappijen ‘digitale piraterij’ noe-men: het onbeperkt delen van informatie envooral muziek. Delen is een vrijheid en eenmanier om creativiteit te stimuleren voor de‘piraten’ - die de beschuldiging gebruikenals een geuzennaam -, maar diefstal voor deplatenmaatschappijen, met name van hundistributierecht. Als computerwetenschap-per past De Voegt perfect bij het clichébeeldvan de piraat, al zegt hij dat “het profiel vanonze leden intussen toch heel divers is ge-worden”.

Liquid democracyNaast vrijheid van informatie is een meer di-recte vorm van democratie essentieel voorde piratenpartij, die hierdoor meesurft opeen golf die wereldwijd de politiek over-spoelt. De roep naar directe participatie vande burger in het beleid groeit zienderogen.

gekregen zijn werk niet goed doet. We noe-men het liquid democracy, een ideale meng-vorm tussen directe en representatievedemocratie.”

Om zo’n complex systeem in te voeren heb-ben de piraten geput uit de mogelijkhedendie computers bieden. De Voegt: “Wemaken gebruik van een doordacht online-instrument: LiquidFeedback. Elk lid kan opdat platform voorstellen plaatsen. Daarmogen anderen op reageren en tegenvoor-stellen of amendementen indienen. Afhan-kelijk van het onderwerp moet je eenbepaald percentage aan steun verwerven.Helemaal op het einde worden de voorstel-len gestemd op een partijdag.”

Links of rechts?De piraten presenteren zich als een burger-rechtenpartij die directe inspraak, een trans-parante overheid, vrijheid van informatie enprivacy hoog in het vaandel voert. Maar hetblijft koffiedik kijken waar ze zich situeren inhet politieke landschap. Na de opmerkelijkeuitslag van de Duitse piraten in Berlijn vorigjaar, waar ze 8,9 procent haalden, bekendede afdelingsvoorzitter Gerhard Anger alvastkleur: “We zijn nu de grootste liberale partijin Berlijn!”. De Voegt: “We vermijden kostwat kost om ons links of rechts te profileren.Zo namen we al mensen op van Groen, N-VA,Vivant, Spirit en SLP. De kern van onzeploeg bestaat wel uit nieuwe mensen. Ei-

Wij willen dat iedereen opelk moment kan stemmenover eender welk onder-werp, zonder verplichting.Koen De Voegt

“ “



gebruiken opensourcesoftware. Dat betekentdat iedereen de code kan controleren om tezien of alles correct verloopt. Omdat alle tus-sentijdse resultaten ook bekend zijn, kan ie-dereen bovendien narekenen of de cijferskloppen. Dat gezegd zijnde is fraude onmo-gelijk uit te sluiten, in welk systeem dan ook.”

Online-inburgeringZowel in Zweden als Duitsland krijgen de pi-raten steun van een nieuwe lichting jongestemmers. Hun roots in het internet en hetvrij uitwisselen van bestanden is daar nietvreemd aan. De oudere garde lijkt echterminder overtuigd. Ongeveer de helft van dezestigplussers in België heeft zelfs geencomputer of internettoegang. In het licht vande vergrijzing dreigt zo de uitsluiting van eenaanzienlijk deel van de bevolking. De Voegt:“Er is zoveel mogelijk op het internet,gaande van informatie ontsluiten tot over-heidsdiensten aanbieden via e-loketten. Te-gelijk is internet duur in België. Naaranalogie met gratis elektriciteit als je krap bijkas zit, is gratis basistoegang dus een be-

langrijk punt. Niet alleen oude-ren, maar ook andere kans-

arme groepen zoals allochtonevrouwen kunnen sociaal geïso-

leerd raken. We stellen voor omdie groepen een soort ‘online-

inburgeringscursus’ aan te bieden.”

“In elk geval biedt ons systeem meer in-spraak dan de traditionele systemen. Ben jeal eens naar voorstellingen van openbarewerken geweest? Op een dag – meestal tij-dens de week – komt een stadsingenieuraan een tiental bejaarden uitleggen waaromzijn plan zo fantastisch is, waarna hun op-merkingen compleet genegeerd worden.Zelfs als burgers een referendum afdwingenzoals bij de Lange Wapperbrug (nvdr: eenonderdeel van de Oosterweelverbinding, hetproject voor het sluiten van de Antwerpsering), is het niet eens bindend. Dat is ge-woon verkeerd. Men zou net naar alle men-sen moeten luisteren.”

Meer info? Lees het dossier van het IST over e-de-mocratie in Vlaanderen: VLAAMS INSTITUUT VOOR WETEN-SCHAPPELIJK EN TECHNOLOGISCHASPECTENONDERZOEK (viWTA)(2009). E-democratie in Vlaanderen.Houdingen en opinies ten aan zien vane-democratie in Vlaanderen. viWTADossier nr. 9, opgehaald op www.samenlevingentechnologie.beonder ‘publicaties’.

genlijk willen we de partijgren-zen doorbreken. In een repre-sentatieve democratie maaktmen beslissingen via politiekespelletjes en koehandels. Via hetsysteem van liquid democracywordt dat veel moeilijker, zo niet on-mogelijk.”

Herrieschoppers en fraudeNiet iedereen staat echter te springen omde komst van deze moderne beeldenstor-mers. In Duitsland bestond de buit vooral uitgroene stemmers. Daarop hebben de groe-nen in het Europees Parlement de twee pi-raten opgenomen binnen hun eigen fractie.Uit het onderzoek van het IST blijkt ook datpolitici zelf weinig animo voelen om zich tewagen aan e-democratie. Internet is echtereen belangrijk werkinstrument voor de pira-ten. Politici vrezen het gebrek aan een se-reen debat, maar ook fraude en manipulatieop internet. De Voegt: “In onze onlinedis-cussielijsten komen we ook mensen tegenwiens argumenten haaks staan op onzeideologie, en die daar vrij ver in gaan. Maarherrieschoppers worden na verloop van tijdgenegeerd. In het systeem van LiquidFeedbackzit bovendien een filter. Iedereen kan eenvoorstel doen, maar moet een minimaledrempel aan steun binnenhalen. Voordeel isdat er geen ‘commissie’ bestaat die eenoordeel velt. De groep beslist.”

“Wat fraude betreft, denk ik dat er meer mis-bruik mogelijk is in klassieke systemen. Wij

Het logo van de piratenpartij.“Sharing is caring”, luidt haarcredo.


elke rol spelen levensbeschouwingen in het lo-kale beleid? We stelden drie vragen over de kwes-tie aan vijf bekende politici die zich kandidaatgesteld hebben voor de gemeenteraad in hun stadof gemeente. Aan het woord: Siegfried Bracke (N-VA,

Gent), Herman De Croo (Open Vld, Brakel), Wouter De Vriendt(Groen, Oostende), Renaat Landuyt (sp.a, Brugge), ServaisVerherstraeten (CD&V, Mol).

Sarah Van Gaens

Politici over levens-beschouwing in degemeente

Wouter De VriendtGroen, Oostende

Servais VerherstraetenCD&V, Mol

Renaat Landuytsp.a, Brugge

Siegfried BrackeN-VA, Gent

Herman De Croo Open Vld, Brakel

foto

© E

ugen

e H

erto

ghe

foto

© F

OD

Kan

sela

rij v

an d

e E

erst

e M

inis

ter



ten, evangelische christenen en moslims.Mocht er een probleem zijn, dan ben ik alsburgemeester zeker bereid om daar positiefop te reageren.”

• De Vriendt: “Een dialoog tussen overtui-gingen en religies bevordert het wederzijdsbegrip en de integratie van verschillendegemeenschappen in onze samenleving.Gezien de actuele uitdagingen in veel vanonze steden is dit geen overbodige luxe. Degemeente heeft hierin een opdracht, echtermet de betrokkenheid van het middenveld,verenigingen en zeker ook wijkcomités.Mogelijkheden zijn onlinefora, levensbe-schouwelijke wandelingen, regelmatige sa-menwerking tussen zuilen enzovoort.”

• Bracke: “Het multiculturele Vlaanderen iseen feit. Er zijn Vlamingen van de meest di-verse pluimage, elk met hun eigen achter-grond en overtuiging. Levensbeschouwingis een privéaangelegenheid, maar met ge-volgen voor de publieke ruimte. Gemeentenmoeten daarin een regierol spelen en dewederzijdse tolerantie verzekeren. Dialoogis essentieel, maar het initiatief daarvoor ligtbij de gemeenschap, niet bij de overheid.”

• De Croo: “In Brakel is er geen vraag naarhet organiseren van een interlevensbe-schouwelijke dialoog. Er zijn immers geenconflicten. Brakel telt vooral veel vrijzinnigenen min of meer praktiserende rooms-katho-lieken. Daarnaast zijn er enkele protestan-

• Bracke: “Voor de N-VA staat de neutrali-teit van de overheid voorop: te allen tijdemoet de schijn van partijdigheid vermedenworden. Overheidsgebouwen en ambtena-ren die rechtstreeks in contact komen metde burger moeten die neutraliteit weerspie-gelen.”

• De Croo: “Zo neutraal mogelijk. Op en inde gemeentelijke gebouwen zijn er in Brakelgeen religieuze symbolen. Op begraafplaat-sen kunnen er misschien religieuze symbo-len aangebracht zijn. Maar als zij daar aldecennia aanwezig zijn, dan zou ik ze nietweghalen.”

• De Vriendt: “Een overheids- of gerechts-gebouw hoort levensbeschouwelijke neutra-liteit uit te stralen. Kruisjes of fakkels aan demuren zijn dan ook uitgesloten.”

• Landuyt: “Overheidsgebouwen moeten erper definitie levensbeschouwelijk neutraaluitzien. Diegenen die er werken overigensook, al neem ik er persoonlijk geen aanstootaan. Het is belangrijk dat personen tijdenshet uitoefenen van hun functie en gebouwendie de overheid ‘vertegenwoordigen’ geentoon zetten inzake levensbeschouwing.”

• Verherstraeten: “Hoewel er in Belgiëgeen wetgeving over bestaat, is er een con-sensus dat er geen levensbeschouwelijkevoorkeur mag blijken uit de inrichting van deoverheidsgebouwen. Mijns inziens moetenze de indruk van neutraliteit wekken, maarmogen religieuze symbolen wel aanwezigzijn in de rest van de publieke ruimte.”

Moeten de over-heidsgebouwen er levensbeschouwe-lijk neutraal uitzien?

1

2Is er een rol weggelegdvoor de gemeente om eeninterlevensbeschouwelijkedialoog te organiseren?

Siegfried Bracke: “Gemeenten moetende wederzijdse tole-

rantie verzekeren.”


onze politiezone zetelen. Zij zouden er danvoor kunnen kiezen om in de vier gemeentenhetzelfde GAS-reglement te hebben.”

• De Vriendt: “De misdrijven waarop ge-meentelijke administratieve sancties van toe-passing zijn, worden wettelijk omschrevenen hebben veeleer betrekking op de bescha-diging of de verstoring van de openbareruimte en de publieke sfeer. Levensbe-schouwelijk geweld is van een andere ordeen blijft een zaak voor het gerecht. Geweld-pleging is een ernstig vergrijp en moet ge-sanctioneerd worden. Het lijkt mij echter bijuitstek een misdrijf waarin bemiddeling enconfrontatie tussen dader en slachtoffer voorgoede resultaten kan zorgen.”

• Landuyt: “Alle geweld moet aangepaktworden. In eerste instantie moet een bur-gemeester zorgen voor goed overleg metde procureur opdat deze de juiste priori-teiten stelt inzake het wel of niet vervolgen

• Bracke: “Elke vorm van geweld moetstreng aangepakt worden. Het maakt niet uithoe het wordt gemotiveerd, of het nu uit po-litieke, religieuze, homofobe… overwegingenis, of zinloos en willekeurig. De overheidheeft de plicht om de rechtsstaat te vrijwa-ren. Geweld kan onder geen enkel bedingworden getolereerd en gemeenten moetenalle mogelijkheden die tot hun beschikkingstaan uitputten om het te bestraffen.”

• De Croo: “Levensbeschouwelijk gerela-teerd geweld is bij ons zeer schaars of on-bestaande. Moest het zich voordoen dan ishet de taak van de politie om dit aan te pak-ken. Als we GAS-boetes (nvdr: GAS zijn ge-meentelijke administratieve sancties diegemeenten kunnen bepalen voor inbreukenin hun gemeentereglement. Ze werden be-dacht om de parketten te verlossen vanoverlastdossiers.) zouden willen invoeren,moeten we dat eerst bespreken in het poli-tiecollege waarin de vier burgemeesters van

van feiten. In tweede instantie moet deburgemeester goed overleggen met depolitie opdat de juiste prioriteiten gesteldworden inzake bewaking en preventie.Gemeentelijke administratieve sanctieszijn niet aangewezen voor geweldsdelic-ten, deze zijn materie voor de strafrecht-banken.”

• Verherstraeten: “Geweld is nog meertraumatiserend voor de slachtoffers als hetgepleegd wordt om specifieke kenmerkenvan een persoon. Dit moet een rol spelenbij het vervolgingsbeleid en bij de beoor-deling van de strafmaat door een rechterin het kader van een gerechtelijke proce-dure. De gemeente kan bijkomend voor-zien in gemeentelijke administratievesancties, zeker ten aanzien van gedragin-gen die door het gerecht minder gemak-kelijk worden vervolgd, zoals verbaleagressie en geweld.”

• Landuyt: “De gemeente staat in voor hetgoed samenleven van al haar burgers. In diezin lijkt het mij aangewezen dat de ge-meente - daar waar de nood zich voordoet- initiatieven neemt om dialogen te organi-seren. Een ‘gebouw voor alle levensbe-schouwingen’ lijkt mij een goed initiatief.”

• Verherstraeten: “Het gemeentelijke ni-veau is, als niveau dat het dichtst bij de be-volking staat, geschikt om ontmoetingen teorganiseren tussen de verschillende ge-meenschappen, culturen en levensbe-schouwingen. Dit kan het bijvoorbeeld doendoor gemeentelijke infrastructuur ter be-schikking te stellen, of door het ondersteu-nen van initiatieven van de lokalegeloofsgemeenschappen en levensbe-schouwingen.”

Hoe moet levensbeschouwelijk gerelateerdgeweld aangepakt worden?

3

Wouter De Vriendt:“Bij levensbeschou-

welijk geweld kan be-middeling en

confrontatie tussendader en slachtoffer

voor goede resultatenzorgen.”



In de groep Infrastructuur en openbareruimte zorgde dat voor een strak geleidebespreking. De problematiek werd ge-schetst, de resultaten van de enquêtekwamen aan bod en er werd de groep omeen constructieve bijdrage gevraagd. Diekwam er ook elke keer. Soms slechts uitéén mond, omdat niemand nog iets toe tevoegen had. Soms klonken er verschil-lende stemmen, maar zware discussiesbleven uit.

Zie kaderstukje >>>

De Vrijzinnige Trefdag opende met intellec-tuele ochtendgymnastiek. Drie werkgroependoken elk in een specifiek thema rond descheiding van kerk en staat. Een eerstegroep boog zich over de situatie in het on-derwijs, een tweede behandelde de gezond-heidszorg en een derde en laatste groepbekeek de gemeentelijke infrastructuur enopenbare ruimte. De tijd was beperkt. In an-derhalf uur moesten alle vooropgestelde on-derwerpen aangesneden en besprokenworden, conclusies inbegrepen.

et veel vrijzinnig humanisten nadenkenover de scheiding tussen kerk en staatop lokaal niveau. Dat was de bedoelingvan de Vrijzinnige Trefdag die op 23 junigeorganiseerd werd in Antwerpen. In de

weken voor die 23ste juni werd al een online-enquête gehouden en vond er een voortrajectvan provinciale denkavonden plaats. Samenmet de workshops op de Vrijzinnige Trefdaggeven zij de aanzet tot een witboek.

In dat witboek formuleert de vrijzinnig huma-nistische gemeenschap concrete aanbevelin-gen over de scheiding tussen kerk en staat oplokaal niveau en wordt er antwoord gegevenop een aantal specifieke vragen. Alle nieuwverkozen mandatarissen zullen bij de installatievan de gemeenteraden een exemplaar van hetwitboek ontvangen.

Veerle Cannoot

Vrijzinnige trefdag: 23 juni 2012in Antwerpen


laas raakte Cliteur niet tot in Antwerpen,maar gelukkig bracht Dirk VerhofstadtEtienne Vermeersch mee en had deze laat-ste er niets op tegen om een filosofischebabbel te slaan met Verhofstadt. Na eenklein uur kon de juryvoorzitter, Mario VanEssche, de laureaten uit hun lijden verlos-sen. De eerste prijs deMens.nu ging naarAlicja Gescinska met haar debuut: De ver-overing van de vrijheid. Van luie mensen,de dingen die voorbijgaan.

De jury prees de auteur voor haar vernieuwen -de ideeën en voor de manier waarop zij diegedachten op papier zet. Haar pleidooitegen luiheid en voor betrokken vrijheidkon hen bekoren. Dat het gaat om een de-buut van iemand die pas op latere leeftijdNederlands leerde, maar zich bijzonderbekwaam toont in het hanteren van dietaal, was voor de jury het bewijs dat mi-gratie onze cultuur verstevigt en verrijkt.Alicja Gescinska was oprecht verrast datzij de prijs in de wacht sleepte. Maar zevoegde er meteen heel alert aan toe:“Positieve vrijheid is betrokken vrijheid enhet is mooi dat deMens.nu de prijs uit-reikt voor die betrokken vrijheid!”.

Onderwerpen van de werkgroepen

Infrastructuur en openbare ruimte¬ Inplanting van Vrijzinnige Ontmoetingscentra

en huizenvandeMens ¬ Aula’s bij gemeentelijke begraafplaatsen¬ Herbestemming van kerkgebouwen¬ Controle op de boekhouding van kerk-

fabrieken¬ Straatnaamcommissies¬ Aparte zwemuurtjes in openbare zwem-

baden¬ Religieuze symbolen in stembureaus¬ Kledij van overheidspersoneel¬ Religie-gerelateerd geweld

Onderwijs en riten¬ Overdracht van gemeentescholen: altijd

naar het gemeenschapsonderwijs¬ Collectievorming van bibliotheken¬ Te Deum of pluralistische dienst¬ Dierenwelzijn – onverdoofd slachten

Gezondheidszorg¬ Lekenconsulenten¬ Pluralistische geneeskunde¬ Mannelijke dokters en vroedmannen

De vijf genomineerden voorde prijs deMens.nu

Johan Braeckman en Maarten Boudry metDe ongelovige Thomas heeft een punt.Een handleiding voor kritisch denken.

Alicja Gescinska met De verovering vande vrijheid. Van luie mensen, de dingendie voorbijgaan.

Freddy Mortier met De hoer van deduivel. Illusies en godsgeloof.

Floris van den Berg met Filosofie vooreen betere wereld.

Dirk Verhofstadt met In gesprek metEtienne Vermeersch. Een zoektocht naarwaarheid.

Een kar dieratelt op dekeienDe namid-dag eindigdemet een op-treden van Warre Borgmans en Jokke Schreurs.Warre overspoelde de aanwezigen met herin-neringen uit zijn jonge jaren, waarin meisjes blijk-baar een niet te onderschatten rol speelden. Hetpubliek kreeg af en toe een krop in de keel vanontroering, terwijl het luttele ogenblikken lateronbedaarlijk zat te schudden van het lachen. Erontstond zelfs wat discussie over ‘de Limburg’en de afstand van het ene dorp naar het anderedorp. Vrijzinnigen zouden geen vrijzinnigen zijn,mochten ze niet op elke slak zout leggen. Maartoen Warre Het dorp van Wim Sonneveld in-zette, bromde bijna heel de zaal toch zachtjesmee met een kar die ratelt op de keien.

Leeskriebels?Benieuwd naar het boek waarmee AlicjaGescinska de prijs deMens.nu in de wachtsleepte? Een recensie over De veroveringvan de vrijheid vind je op pagina 29. Ofspeel mee met Breinpijn (p.27) en maakkans om het boek te winnen!

Na de sessie in werkgroepen kwam ieder-een opnieuw samen. Uit elke werkgroepwerden de belangrijkste bevindingen per on-derdeel weergegeven. Kort en bondig, wantook hier was de tijd beperkt en het pro-gramma goed gevuld.

Prijs deMens.nuIn de namiddag vond de uitreiking van deprijs deMens.nu plaats. De spiksplinter-nieuwe prijs wordt uitgereikt voor het bestenon-fictieboek van de afgelopen twee jaar inde Nederlandse taal. De winnaar krijgt eencheque van 3.000 euro mee naar huis.

Terwijl de jury zich boog over de schrijfselsvan de laureaten zou Dirk Verhofstadt ingesprek gaan met Paul Cliteur over zijnmeest recente boek In gesprek met PaulCliteur. Een zoektocht naar harmonie. He-

Warre Borgmans

en Jokke

Schreurs bren-

gen humor en

ontroering.

foto

© Is

abel

le P

atee

r

Ss tem! i e r - deMens.nu€¦ · Stemmen betekent voor mij: een invloed hebben op wat er gebeurt...

Documents

Transcript of Ss tem! i e r - deMens.nu€¦ · Stemmen betekent voor mij: een invloed hebben op wat er gebeurt...