Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15...

28
Spraakverstaan met CI resultaten en verruimde indicatiecriteria Peter-Paul Boermans Jeroen Briare Janette van Dijhuizen Johan Frijns Centrum voor Audiologie en Hoorimplantaten Leids Universitair Medisch Centrum

Transcript of Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15...

Page 1: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Spraakverstaan met CI ���resultaten en verruimde indicatiecriteria

Peter-Paul Boermans

Jeroen Briare

Janette van Dijhuizen

Johan Frijns

Centrum voor Audiologie en Hoorimplantaten

Leids Universitair Medisch Centrum

Page 2: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Aantal implantaties per jaar in het LUMC ���2000 tot 2013

0 2 4 10

16 20

15 18 17 21

12 15

6

20

5 9

30

30 26

33 40 39 42

41 55

64 76

61

2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013

Aantallen implantaties Zorgpad CI & ABI LUMC

Kinder OK Volwassen OK

570 volwassenen - 420 postlingualen - 150 prelingualen

160 kinderen

NVA 26-09-14

Page 3: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Gebruikte data voor deze presentatie

•  Postlingualen:

-  Klinische data verkregen bij de reguliere postoperatieve onderzoeken tijdens de revalidatieperiode (1ste jaar post-op) en de jaarlijkse follow-up bezoeken

-  Na het eerste jaar relatief veel “missing data”: -  Sommige patiënten vinden de testen niet prettig (kans op bias!)

-  Door groeiend aantal patiënten onvoldoende capaciteit om iedereen jaarlijks te blijven te testen

! Geen studie, geen correctie voor “missing data”

•  Prelingualen

-  Deels klinische data verkregen bij regulier postoperatief onderzoek,

deels data in het kader van een prospectieve studie

NVA 26-09-14

Page 4: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Postoperatieve testen bij volwassenen

•  Testen: -  Vrije veld drempels (alleen 1 en 2 weken na start revalidatie)

-  CVC-woorden in stilte en in ruis

-  Speech tracking

-  Erber-test (informeel afgenomen)

-  Zinnen-test in ruis (Plomp) (vroeger, nu niet meer)

-  ASSE-test (vroeger, nu niet meer)

• Regelmatige momenten na start revalidatie: -  Voorheen: 1 wk, 2 wk, 1 mnd, 2 mnd, 3 mnd, 6 mnd, 1 jr en

daarna jaarlijks

-  Tegenwoordig: 1 wk, 2 wk, 1 mnd, 3 mnd, 6 mnd, 1 jr, 2 jr, 3 jr, 5 jr, 7 jr, 10 jr en daarna 5-jaarlijks

NVA 26-09-14

Page 5: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

NVA-woorden test (CVC-woorden)

•  In stilte bij 55, 65 en 75 dB

•  In ruis indien foneemscore in stilte > 50% •  65 dB spraak

•  oplopende ruisniveaus: +10, +5, 0 en -5 dB S/N, zolang

foneemscore > 30%

•  4 lijsten per conditie (tenzij score < 20%, dan 2 lijsten)

NVA 26-09-14

Page 6: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Individuele foneemscores ���Verloop scores postoperatief; 25 postlinguaal dove volwassenen

NVA 26-09-14

Page 7: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Gemiddelde Foneemscores Postlingualen

0

43

52

6366 68 70 71

68 69 71

33

49

6068

7174 78 79 76 76 79

37

48

5965 68

71 74 75 73 73 76

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Pre-op 1 wk 2 wk 1 mnd 2 mnd 3 mnd 6 mnd 1 jr 2 jr 3 jr 4 jr

Fo

nem

en C

orr

ect

[%]

55 dB65 dB75 dB

Gemiddelde foneemscores ��� Verloop scores postoperatief; postlinguaal dove volwassen (n=370)

P < 0.001 ns ns ns

n=190 n=150 n=120 n=290 n=320

NVA 26-09-14

Page 8: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

70.680.3 75.0

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

55 dB 65 dB 75 dB

Fo

nem

en C

orr

ect (

%)

 

Gemiddelde foneemscores ���Effect van presentatieniveau; postlinguaal dove volwassenen (n=170)

NVA 26-09-14 CIRCLE

P << 0.00001

Page 9: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Distributie foneemscores ���Postlinguaal dove volwassenen (n=290); 1 jaar na start revalidatie

NVA 26-09-14

Page 10: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Gemiddelde foneemscores ��� Lange termijn stabiliteit; postlinguaal dove volwassen (n=60)

Gemiddelde Foneemscores Postlingualen

7771

7580 82 82

78 79 80

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

1 jaar 4(3) jaar 8/12 jaar

Fone

men

Cor

rect

[%]

55 dB65 dB75 dB

Page 11: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Verloop foneemscores 2000 - 2014���Postlinguaal dove volwassenen (n=340); lopend gemiddelde over n=25

P=0.15

P<<0.001

NVA 26-09-14

Page 12: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Spraakverstaan in ruis ���Postlingualen met CI (gemiddeld en beste 10%) t.o.v. normaalhorenden

NVA-woorden in ruis na 1 jaar

n=290 n=160 n=240 n=110

P90 CI

gemiddeld NH

gemiddeld

n=200

NVA 26-09-14

Page 13: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Voorspellende factoren postoperatief resultaat CI ���3 maanden na start van de revalidatie (n=91)

Leeftijd bij implantatie

Duur van doofheid Pre-operatieve foneemscore

Leeftijd van doof worden

p < 0.01

p < 0.0001

Briaire et al., Thesis, 2008

ns

ns

NVA 26-09-14

Page 14: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Voorspellende factoren postoperatief resultaat CI ���2 jaar na start van de revalidatie (n=91)

p < 0.05

p < 0.05

Briaire et al., Thesis, 2008

ns

Leeftijd bij implantatie Leeftijd van doof worden

Duur van doofheid Pre-operatieve foneemscore

ns

NVA 26-09-14

Page 15: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Voorspellende factoren postoperatief resultaat CI ���Effect duur van doofheid (n=91)

Duur van doofheid Duur van doofheid

p < 0.05 p < 0.0001 6 % per 10 jr 2.5 % per 10 jr

3 maands data 2 jaars data

Briaire et al., Thesis, 2008 NVA 26-09-14

Page 16: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Voorspellende factoren postoperatief resultaat CI ���2 jaar na start van de revalidatie (n=91)

p < 0.05

p < 0.05

Briaire et al., Thesis, 2008

ns

Leeftijd bij implantatie Leeftijd van doof worden

Duur van doofheid Pre-operatieve foneemscore

ns

NVA 26-09-14

Page 17: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Preoperatief verstaan als voorspeller voor resultaat CI in stilte ���1 jaar na start van de revalidatie bij 65 dB; postlingualen (n=260)

p = 0.01

lin.regr

P10

NVA 26-09-14

Page 18: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Preoperatief verstaan als voorspeller voor resultaat CI in stilte ���1 jaar na start van de revalidatie bij 75 dB; postlingualen (n=260)

lin.regr.

p < 0.001

P10

NVA 26-09-14

Page 19: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Preoperatief verstaan als voorspeller voor resultaat CI in ruis ���1 jaar na start revalidatie; 5 dB S/N vs 65 dB; postlingualen (n=210)

lin.regr

p < 0.001

P10

NVA 26-09-14

Page 20: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Verruimde indicatiecriteria CI volwassenen

1.  Spraakverstaan “Best Aided” ≤ 50%

2.  Indien spraakverstaan “Best Aided” 50% - 70%

! verstaan bij + 5 dB S/N ≤ 50%

3.  Overige indicaties, zoals bijv. -  verbening (meningitis) -  snelle progressie -  skislope verlies met spraakverstaan 50% - 70%

Maar er zijn ook vragen:

-  Is spraakverstaan altijd de beste maat voor “output”

-  Is ook een beperktere winst nog (kosten-)effectief

NVA 26-09-14

Page 21: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Uitgangspunt: De verstaanbaarheid van de spraak van prelinguaal dove volwassenen voorspelt hoe goed ze zullen verstaan met CI

•  Vooraf aan de normale intakeprocedure voor CI, wordt de verstaanbaarheid van de eigen spraak bepaald:

- Opname van de spontane spaak (vertellen van een verhaal)

- Test met klinkers

•  Verstaanbaarheid wordt beoordeeld door 2 logopedisten

• De slechtste sprekers gaan niet door naar de reguliere CI-intake

Prelinguaal dove volwassenen ���Selectie voorafgaand aan reguliere intake CI

NVA 26-09-14

Page 22: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

CIRCLE

Prelinguaal dove volwassenen ���Inclusiecriteria

•  Standaard criteria Leids CI-programma

•  Start doofheid voor leeftijd 4 jaar

•  Functioneert in auditief / orale omgeving

•  Zeer gemotiveerd

NVA 26-09-14

Page 23: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Prelinguaal dove volwassenen ���Spraakverstaan voor implantatie en 1 jaar na start revalidatie

Dijkhuizen et al., Ear & Hearing, 2011 NVA 26-09-14

Page 24: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

r = 0.82 (p < 0.01)

Prelinguaal dove volwassenen ���Verstaanbaarheid als voorspeller van het resultaat met CI na 1 jaar

Dijkhuizen et al., Ear & Hearing, 2011 NVA 26-09-14

Page 25: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Gemiddelde Foneemscores Prelingualen

16 1825 27 27

33 35 36 39 40 38

18 1824 27 25

31 3337 35 36 36

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

Pre-op 1 wk 2 wk 1 mnd 2 mnd 3 mnd 6 mnd 1 jr 2 jr 3 jr 4 jr

Fo

nem

en C

orr

ect

[%]

65 dB75 dB

Prelinguaal dove volwassenen ���Gemiddelde foneemscores (N=120)

n=30 n=45 n=25 n=80 n=70

NVA 26-09-14

Page 26: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Resultaten speciale groepen ���Foneemscores bij 65 dB, 1 jaar na start revalidatie

* 3 mo contra

n=283 n=79 n=7

mediaan *

*

* 5 yr

2 yr *

* * 4 yr

NVA 26-09-14

Page 27: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Spraakverstaan per merk���Gemiddelde foneemscore 1 jaar na start revalidatie sinds 2008

Cochlear

Advanced Bionics

Med-El

82,5% 83,1% MS-elec: 82,4% 1J-elec: 77,4%

NVA 26-09-14

Page 28: Spraakverstaan met CI...Aantal implantaties per jaar in het LUMC! 2000 tot 2013" 0 2 4 10 16 20 15 18 17 21 12 15 6 20 5 9 30 30 26 33 40 39 42 41 55 64 76 61 2000 2001 2002 2003 2004

Bedankt voor uw aandacht!

Heeft u nog vragen?