SAMENVATTINGEN groep 7 - De Rank · EEN WERELD VAN VERSCHIL-Groep 7 Kopieerblad blok 2...

SAMENVATTINGEN groep 7

AARDRIJKSKUNDE VOOR DE BASISSCHOOL

ISBN 90 345 1845 0

212398

33EEN WERELD VAN VERSCHIL-Groep 7 Kopieerblad blok 1 samenvatting © Malmberg ’s-Hertogenbosch

Blok 1 Veranderend Europa

Les 1 Van Afrika naar Europa

Ethiopië ligt in Afrika. De hoofdstad is Addis

Abeba. Er wonen meer dan twee miljoen mensen.

Het land is dertig keer zo groot als Nederland.

De meeste mensen wonen en werken op het

platteland. Maar steeds meer mensen trekken

naar de steden. Daar hopen ze werk te vinden.

Anderen willen naar Europa om werk te zoeken.

Soms laten ze zich naar Europa smokkelen.

Verstopt in een boot wagen ze de overtocht.

Maar in Europa is het vaak minder leuk dan ze

denken. Ook kunnen velen moeilijk wennen aan

de andere manier van leven. Bovendien is er

moeilijk werk te vinden. Mensen die naar een

ander land verhuizen, noemen we migranten.

Les 2 Welkom in Europa?

Mensen uit een land van de Europese Unie (EU),

mogen in alle andere landen van de EU wonen

en werken. Mensen van buiten de EU worden

alleen toegelaten als ze in hun eigen land niet

veilig zijn. Dat gold bijvoorbeeld voor mensen uit

Joegoslavië toen daar in 1990 een oorlog begon.

Sommige migranten komen illegaal Europa

binnen. Ze melden zich niet bij de douane.

Niemand weet dus officieel dat ze er zijn. Ze

proberen werk te zoeken om op die manier

toch wat geld te verdienen.

Les 3 Europa is de hele wereld

Tussen 1960 en 1980 kwamen veel migranten

naar Europa. Er waren niet genoeg mensen om

hier al het werk te doen. Daarom werden

mensen uit andere landen gevraagd. Ze werden

gastarbeiders genoemd. Ze kwamen vooral uit

landen rond de Middellandse Zee, zoals Turkije,

Marokko en andere landen van Noord-Afrika.

De meeste van hen wilden in Europa blijven.

Hier was het leven beter dan in hun eigen land.

Er zijn ook migranten die uit de vroegere kolonies

komen zoals Suriname. In de kolonies waren

Europese landen de baas. De mensen uit die

landen mogen wel verhuizen naar het Europese

land dat er vroeger de baas was.

Door de migratie wonen in Europa mensen uit

alle delen van de wereld. Veel migranten hebben

een ander geloof en andere gewoonten uit hun

geboorteland meegebracht. In Nederland wonen

veel Turken, Marokkanen en Surinamers. In

Duitsland wonen veel Turken. In Frankrijk wonen

veel mensen uit Algerije en Vietnam. In Groot-

Brittannië wonen veel mensen uit India.

Les 4 Veranderend Europa, veranderend Utrecht

Met name door de migranten groeit het aantal

inwoners van Europa. In Nederland wonen

migranten vooral in de grote steden. Daardoor

veranderen de steden. Een voorbeeld daarvan is

de wijk Lombok in Utrecht waar vroeger alleen

Nederlandse winkeliers woonden. Nu komt de

helft van de winkeliers uit een ander land.


1 Waar ligt Ethiopië?

2 Wat is de hoofdstad van Ethiopië?

3 Waarom trekken veel mensen naar de stad?

4 Waarom willen veel mensen naar Europa?

5 Hoe noem je mensen die naar een ander

land verhuizen?

6 Wie mogen vrij in elk land van de EU wonen

en werken?

7 Voor welke mensen buiten de EU wordt

soms een uitzondering gemaakt?

8 Waarom kwamen veel gastarbeiders tussen

1960 en 1980 naar Europa?

9 Waar kwamen de gastarbeiders vandaan?

10 Waarom wilden ze hier blijven?

11 Wat is een kolonie?

12 Welk land is vroeger een kolonie van

Nederland geweest?

13 Wat is het gevolg van de migratie naar

Europa?

14 Waarin verschillen veel migranten met

Europeanen?

15 Noem een voorbeeld van een Nederlandse

stad waaraan je kunt zien dat steden

veranderen door de komst van migranten.

1 In Afrika.

2 Addis Abeba.

3 Ze hopen in de stad werk te vinden.

4 Omdat ze hopen daar werk te vinden en geld

te verdienen.

5 Migranten.

6 Mensen die afkomstig zijn uit een land van

de EU.

7 Voor vluchtelingen die in hun land niet veilig

zijn.

8 Omdat in Europa te weinig mensen waren om

al het werk te kunnen doen.

9 Ze kwamen vooral uit landen rond de

Middellandse Zee.

10 Omdat ze het hier beter hadden dan in hun

geboorteland.

11 Een land waar een ander land de baas is.

12 Suriname.

13 Er wonen mensen uit alle delen van de wereld.

14 Ze hebben een ander geloof en andere

gewoonten.

15 In de Utrechtse wijk Lombok waren vroeger

alleen Nederlandse winkeliers. Nu bestaat de

helft uit winkeliers die uit het buitenland

komen.

Blok 1 Veranderend Europa


Blok 2 De aarde beweegt

Les 1 Natuurrampen met grote gevolgen

In 1883 explodeerde de vulkaan Krakatau in

Indonesië. De schokken waren over de hele

wereld te voelen. Aswolken hielden het zonlicht

tegen, waardoor de temperatuur met een halve

graad daalde. Er ontstonden zeer hoge

vloedgolven die overstromingen veroorzaakten

en vele mensenlevens kostten. In grote delen van

de wereld steeg het zeewaterpeil.

Een andere grote ramp vond plaats in 1999. De

plaats Izmit in Turkije werd getroffen door een

zware aardbeving. Duizenden mensen vonden

de dood, raakten gewond of werden dakloos. Uit

de hele wereld werden voedsel en medicijnen

gestuurd.

Les 2 Aardbeving en vulkaan: broer en zus

Aardbevingen komen overal voor. Bijna elke dag

beeft de aarde wel ergens. De meeste zijn niet

ernstig.

Bij een vulkaanuitbarsting worden gas, as en

soms ook lava uit de vulkaan omhoog gespoten.

Lava bestaat uit gesteente dat door de hitte

binnen in de aarde vloeibaar is geworden. Soms

wordt ook water zo heet dat het als stoom naar

buiten spuit. De plaats waar dat gebeurt, heet

een geiser. Je vindt ze vooral in IJsland.

Omdat de grond op een vulkaan erg vruchtbaar

is, wonen veel mensen op een vulkaan. In 79 na

Christus werd de stad Pompeji bedolven onder

de as van de vulkaan Vesuvius bij Napels. Het

ging zo snel dat zowel de stad als de inwoners

onder de as bedolven raakten. Pas in 1748 werd

het stadje weer ontdekt.

In sommige landen zoals Hawaii wordt geld

verdiend aan vulkaanuitbarstingen. Toeristen

betalen om ’s nachts naar het ‘vuurwerk’ te

kunnen kijken.

Les 3 De aarde als legpuzzel

Miljoenen jaren geleden bestond de aardkorst uit

water en één grote landmassa. Langzaam begon

de landmassa uit elkaar te vallen. Zo ontstonden

losse platen die de werelddelen zouden vormen.

Tussen de platen ontstonden nieuwe zeebodems

die zich naar twee kanten uitbreidden. Dat

werden de oceanen.

De platen waaruit de aardkorst bestaat, heten

(aard)schollen. Die kunnen een beetje

verschuiven, waardoor aardbevingen ontstaan.

Op de plek waar aardbevingen plaatsvinden zit

een spleet in de aardkorst. Door die spleet

kunnen gloeiende stenen uit het binnenste van

de aarde naar boven komen. Zo ontstaan

vulkanen. Vulkanen en plaatsen waar aardbevingen

voorkomen liggen dus dicht bij elkaar.

Les 4 Aardbevingen in Nederland

Tussen de aardschollen lopen breuken. Maar ook

op de schollen zelf kunnen kleine breuken zitten.

Langs die breuken kan de aarde soms ook iets

verschuiven. Zo’n aardbeving is veel zwakker dan

een aardbeving langs de randen van de schollen.

In Nederland komen zwakkere aardbevingen ook

voor, vooral in Noord-Brabant en Limburg. In het

westen en noorden van Nederland zijn ook wel

aardbevingen geweest. Die ontstonden niet door

breuken, maar doordat er gas uit de grond was

gehaald en de bodem een beetje inzakte.


1 Wat waren de gevolgen van de

vulkaanuitbarsting van de Krakatau in 1883?

2 Wat waren de gevolgen van de aardbeving

in Izmit in 1999?

3 Wat valt op als je op de wereldkaart kijkt

waar vulkanen liggen en waar veel

aardbevingen voorkomen?

4 Wat is lava?

5 Wat is een geiser?

6 Waar vind je veel geisers?

7 Waarom wonen er mensen op een vulkaan?

8 Welke Italiaanse stad werd in 79 na een

vulkaanuitbarsting helemaal onder de as

bedolven?

9 Wat hebben vulkanen en toerisme met

elkaar te maken?

10 Heeft de aarde altijd uit de werelddelen

bestaan die we nu kennen?

11 Hoe worden de platen van de aardkorst

genoemd?

12 Op welke plaatsen vinden vooral

aardbevingen en vulkaanuitbarstingen

plaats?

13 Komen in Nederland ook aardbevingen

voor?

14 Waardoor komt dat?

15 Zijn de aardbevingen in Nederland even erg

als bijvoorbeeld in Turkije?

1 De schokken waren over de hele wereld te

voelen. Aswolken hielden het zonlicht tegen,

waardoor de temperatuur met een halve graad

daalde. Er ontstonden enorm hoge vloedgolven

die overstromingen veroorzaakten en vele

mensenlevens kostten.

2 Duizenden mensen vonden de dood, raakten

gewond of werden dakloos.

3 Ze liggen dicht bij elkaar.

4 Gloeiend gesteente uit het binnenste van de

aarde.

5 Een plek waar heet water uit de aardkorst naar

boven spuit.

6 In IJsland.

7 Omdat de lavabodem vruchtbaar is.

8 Pompeji.

9 Toeristen betalen om naar het ‘vuurwerk’

tijdens een vulkaanuitbarsting te kijken.

10 Nee, ze zaten heel lang geleden allemaal aan

elkaar vast.

11 Schollen of aardschollen.

12 Op de randen van de schollen.

13 Ja.

14 Doordat in het zuiden kleine breuklijnen liggen

en in het westen en noorden gas uit de grond

is gehaald.

15 Nee.

Blok 2 De aarde beweegt


Blok 3 Bodemschatten

Les 1 Gaten in het landschap

Veen, bruinkool en steenkool zijn overblijfselen

van plantenresten die jarenlang in de natte grond

van een moeras hebben gezeten. Omdat er geen

lucht bij kon, is een dikke vaste massa ontstaan.

Alle drie worden ze gebruikt als brandstof,

bijvoorbeeld om elektriciteit op te wekken.

In Nederland bestaat de bodem op veel plaatsen

uit veen. Een groot deel daarvan is afgegraven en

gedroogd tot turf.

Tot 1974 is in Limburg steenkool uit de grond

gehaald. Die steenkool zat zo diep onder de

grond dat er mijngangen gegraven moesten

worden. In Duitsland zit veel bruinkool in de

grond. Dat zit niet zo diep. Het wordt met

enorme graafmachines uit de grond gehaald.

Turf, bruinkool, steenkool, aardolie en aardgas

zijn fossiele brandstoffen. Ze zijn ontstaan door

de vervorming van plantenresten. Bij verbranding

komen veel schadelijke stoffen vrij. Ook kunnen

fossiele brandstoffen opraken. Daarom wordt

gezocht naar brandstoffen die schoon zijn en nooit

opraken, zoals wind-, zonne- en kernenergie.

Les 2 Delfstoffen in Nederland

Stoffen die uit de grond worden gehaald, heten

delfstoffen. In Nederland worden allerlei

delfstoffen uit de grond gehaald: aardolie,

aardgas, klei, grind, zout en kalksteen. Vroeger

hoorden daar ook turf en steenkool bij.

Aardolie en aardgas worden uit de grond gehaald

met een lange boor. In Groningen zit veel

aardgas in de bodem. Sinds 1975 worden ook

aardolie en aardgas uit de bodem van de

Noordzee gehaald. Via pijpleidingen wordt het

naar het vasteland vervoerd.

Klei en grind vind je vooral langs de rivieren.

Ze worden aangevoerd door het water. Klei

wordt gebruikt om stenen van te bakken. Van

grind wordt beton gemaakt. Langs de Maas in

Limburg wordt veel grind afgegraven.

Kalksteen wordt uit de Sint-Pietersberg bij

Maastricht gehaald. Het is een overblijfsel van

schelpdieren uit de tijd dat dit gebied nog zee

was. Kalk wordt gebruikt om cement te maken.

Zout wordt in Twente en het zuiden van

Groningen uit de grond gehaald. Het is daar

terechtgekomen, omdat er vroeger een zee was.

Toen het water verdampte, bleef het zout in de

bodem achter.

Les 3 Delfstoffen in de wereld

Bijna overal op de wereld zitten delfstoffen in de

grond. Behalve aardolie en aardgas worden ook

ertsen uit de grond gehaald. Ertsen zijn stenen

waar metaal in zit. De belangrijkste ertsen zijn

ijzererts, kopererts en bauxiet dat gebruikt

wordt om aluminium van te maken.

Grondstoffen zijn stoffen die nodig zijn om een

product te maken, bijvoorbeeld een fiets. Dat

kunnen delfstoffen zijn zoals ijzer of aluminium

voor het frame, maar ook stoffen die niet uit de

grond komen zoals rubber voor de banden.

Aardolie wordt voor veel dingen gebruikt. In een

olieraffinaderij wordt er benzine en diesel van

gemaakt. Van de afvalstoffen worden in de

chemische industrie allerlei soorten plastic

gemaakt.

Les 4 Industrie, welvaart en delfstoffen

Japan is een land met veel industrie. Omdat het

land zelf geen delfstoffen heeft, moet het die uit

andere landen halen. In Japan worden veel auto’s

gemaakt. Net als Japan horen de Verenigde

Staten en West-Europa tot de rijke landen. Er is

veel welvaart. Maar welvaart kost veel delfstoffen.


1 Waaruit zijn veen, bruinkool en steenkool

ontstaan?

2 Waarvoor worden ze gebruikt?

3 Hoe wordt veen uit de grond gehaald?

4 Hoe wordt bruinkool uit de grond gehaald?

5 Hoe wordt steenkool uit de grond gehaald?

6 Wat is turf?

7 Wat zijn fossiele brandstoffen?

8 Noem twee nadelen van fossiele brandstoffen.

9 Welke drie schone vormen van energie ken je?

10 Wat zijn delfstoffen?

11 Welke delfstoffen worden in Nederland uit

de grond gehaald?

12 Hoe worden aardolie en aardgas uit de

grond gehaald?

13 Waar in Nederland zit veel aardgas in de

grond?

14 Waar zitten klei en grind in de grond?

15 Waar wordt veel grind afgegraven?

16 Waar wordt klei voor gebruikt?

17 Waar wordt grind voor gebruikt?

18 Waar zit kalksteen in de grond?

19 Hoe is het daar terechtgekomen?

20 Waar wordt kalksteen voor gebruikt?

21 Waar zit zout in de grond?

22 Hoe is het daar terechtgekomen?

23 Wat is erts?

24 Noem drie ertsen.

25 Wat zijn grondstoffen?

26 Wat wordt van aardolie gemaakt?

27 Waar haalt Japan zijn delfstoffen vandaan?

28 Wat wordt in Japan veel gemaakt?

29 Waarom kost welvaart veel delfstoffen?

1 Uit overblijfselen van plantenresten.

2 Als brandstof, bijvoorbeeld voor het opwekken

van elektriciteit.

3 Veen wordt afgegraven.

4 Door enorme graafmachines.

5 Door het graven van mijngangen.

6 Gedroogd veen.

7 Delfstoffen die ontstaan zijn door vervorming

van plantenresten.

8 Bij verbranding komen schadelijke stoffen vrij.

Ze kunnen opraken.

9 Wind-, zonne- en kernenergie.

10 Stoffen die uit de grond worden gehaald.

11 Aardolie, aardgas, klei, grind, kalksteen en zout.

12 Met een lange boor.

13 In Groningen en de Noordzee.

14 Langs de rivieren.

15 Langs de Maas in Limburg.

16 Om stenen te bakken.

17 Voor beton.

18 In de Sint-Pietersberg bij Maastricht.

19 Als overblijfsel van schelpdieren toen het gebied

nog zee was.

20 Om cement van te maken.

21 In Twente en het zuiden van Groningen.

22 Uit de tijd dat het gebied nog zee was en het

water verdampte.

23 Steen met metaal erin.

24 IJzererts, kopererts, bauxiet.

25 Stoffen die je nodig hebt om een product te

maken.

26 Benzine, diesel, plastic.

27 Uit andere landen.

28 Auto’s.

29 Omdat er veel brandstof nodig is en veel

metalen apparaten, meubels en sieraden

gebruikt worden.

Blok 3 Bodemschatten


Blok 4 Klimaten op aarde

Les 1 Van Suriname naar Nederland

Suriname ligt in Zuid-Amerika. Het grootste

deel van het land bestaat uit bergen en is

onbewoonbaar. In Suriname vind je tropisch

regenwoud: een dicht oerwoud waar het altijd

warm en vochtig is. Het vervoer vindt vooral

plaats over de rivier. In Suriname zijn geen

seizoenen zoals in Nederland. Het is er altijd

warm, maar het regent vaak en veel. Er heerst

een tropisch klimaat.

Vroeger was Suriname een kolonie van Nederland.

Aan de namen van sommige plaatsen kun je dat

nog zien: Groningen, Nieuw-Amsterdam,

Wageningen. De Nederlanders haalden slaven

vanuit Afrika naar Suriname en dwongen hen te

werken op plantages.

In Suriname wonen mensen van verschillende

culturen:

– indianen die er altijd al woonden;

– nakomelingen van de negerslaven;

– nakomelingen van arbeiders uit India en

Indonesië die na de afschaffing van de

slavernij in Suriname kwamen werken.

Les 2 Door de Verenigde Staten

De Verenigde Staten (VS) bestaan uit 50 staten

plus het eiland Hawaii in de Grote Oceaan. Van

de oostkust naar de westkust is een afstand van

ongeveer 4000 kilometer. Aan de westkust ligt

Los Angeles. In die stad wonen bijna evenveel

mensen als in heel Nederland. In de omgeving

vind je sinaasappelboomgaarden en wijngaarden.

Er heerst een Middelandse-Zeeklimaat. Verder

het binnenland in is een woestijn. Daar ligt Las

Vegas, een stad die speciaal gebouwd is om uit

te gaan. Er komen veel rijke mensen. Verder het

binnenland in wonen indianen. Het zijn de

oorspronkelijke bewoners van de VS. Door de

Europeanen zijn veel van hen vermoord of

verdreven. Nu mogen ze weer in enkele

gebieden samenwonen.

De Rocky Mountains zijn het grootste gebergte

van de VS. Sommige bergtoppen zijn meer dan

4000 meter hoog. Achter de bergen liggen

uitgestrekte graanvelden. Vroeger waren dat

grasvlakten of prairies waar de indianen op

bizons jaagden.

Les 3 Naar Alaska

Canada is ruim 200 keer zo groot als Nederland.

Er zijn veel bossen: in het zuiden loofbossen en

in het noorden naaldbossen. Veel landen kopen

hout uit Canada.

Ten noordwesten van Canada ligt Alaska, de

grootste staat van de VS. Bossen zijn er bijna

niet. Er groeien alleen mossen en lage struiken.

Er leven rendieren en elanden. Alaska is zo

dunbevolkt dat het eigenlijk één groot

natuurgebied is. In het noorden wordt aardolie

uit de grond gehaald. Die wordt via een

pijpleiding naar een haven in het zuiden vervoerd.

In Alaska wonen de inuït, in Nederland bekend

als eskimo’s. Vroeger woonden ze in ijshutten of

iglo’s, nu in huizen met elektriciteit en telefoon.

Les 4 Het Aralmeer

Het Aralmeer ligt in Azië. Vroeger stroomden er

twee grote rivieren naar het meer en werd er

veel gevist. Toen men in de omgeving van het

meer katoen ging verbouwen, werd het water

van de rivieren gebruikt voor irrigatie. Irrigatie

is het bevloeien van land. Daardoor daalde het

waterpeil in het Aralmeer. Nu is het meer drie

keer zo klein. Daardoor is ook het klimaat

veranderd. Het water zorgde vroeger voor warme

lucht in de winter en koele lucht in de zomer.

Nu is het in de winter ijzig koud en in de zomer

ontzettend heet.


1 In welk werelddeel ligt Suriname?

2 Welk klimaat heerst er?

3 Waaraan herken je dat klimaat?

4 Waar haalden de Nederlanders de slaven

vandaan?

5 Wie zijn de oorspronkelijke bewoners van

Suriname?

6 Uit welke landen kwamen er arbeiders

werken na de afschaffing van de slavernij?

7 Uit hoeveel staten bestaat de VS?

8 Hoeveel kilometer is het van de oostkust

naar de westkust van de VS?

9 Waar in de VS ligt Los Angeles?

10 Welk klimaat heerst daar?

11 In wat voor gebied ligt Las Vegas?

12 Wat is het voor een stad?

13 Wie zijn de oorspronkelijke bewoners van

de VS?

14 Wat is het grootste gebergte van de VS?

15 Waarom wordt veel hout geëxporteerd

vanuit Canada?

16 Waar ligt Alaska?

17 Bij welk land hoort Alaska?

18 Welke mensen wonen er?

19 Waarom ligt er een pijpleiding van het

noorden naar het zuiden in Alaska?

20 In welk werelddeel ligt het Aralmeer?

21 Waardoor is het Aralmeer kleiner geworden?

22 Wat is irrigatie?

1 In Zuid-Amerika.

2 Een tropisch klimaat.

3 Het is het hele jaar warm en vochtig en het

regent veel.

4 Uit Afrika.

5 De indianen.

6 Uit India en Indonesië.

7 Uit 50 staten plus het eiland Hawaii.

8 Ongeveer 4000 kilometer.

9 Aan de westkust van de VS.

10 Een Middellandse-Zeeklimaat.

11 In een woestijn.

12 Een stad om uit te gaan.

13 De indianen.

14 De Rocky Mountains.

15 Omdat er heel veel bossen zijn.

16 Ten noordwesten van Canada.

17 De VS.

18 De inuït.

19 De olie die in het noorden uit de grond wordt

gehaald gaat via een pijpleiding naar een

haven in het zuiden.

20 In Azië.

21 Doordat het water van de rivieren gebruikt

werd voor de katoenteelt, vloeide er minder

water in het Aralmeer.

22 Kunstmatige bevloeiing van het land.

Blok 4 Klimaten op aarde


Blok 5 Steden in Europa

Les 1 Parijs en Londen

Parijs is de hoofdstad van Frankrijk. De stad is

het hart van het land. Veel snelwegen leiden

naar Parijs. Grote industrieën en bedrijven

hebben er hun hoofdkantoor. Er zijn veel musea,

universiteiten en theaters. Ook de regering zit in

Parijs. Toeristen bezoeken de stad vanwege de

Eiffeltoren, de musea, de theaters en het

gezellige stadscentrum. Veel mensen uit het

buitenland trekken naar Parijs als student,

kunstenaar of toerist. Er zijn ook veel immigranten.

Londen is de hoofdstad van Engeland en het

hart van het land. De meeste wegen leiden naar

de hoofdstad. Er vestigen zich veel grote bedrijven

en er zijn veel musea en theaters. Ook de regering

zit in Londen. Ook Londen wordt bezocht door

veel toeristen. Een bekend gebouw is de Big

Ben. En net als in Parijs wonen er veel

immigranten.

Tussen Parijs en Londen is een snelle verbinding

onder de zee aangelegd: de Kanaaltunnel.

Les 2 Berlijn en Moskou

Tot 1945 was Berlijn de hoofdstad van Duitsland.

Na de Tweede Wereldoorlog werd het land

gesplitst in Oost- en West-Duitsland. Ook Berlijn,

dat in Oost-Duitsland lag, werd in tweeën

gesplitst. Vanuit West-Duitsland kon je er alleen

komen met het vliegtuig. Tussen Oost- en West-

Berlijn werd een muur gebouwd om te voorkomen

dat mensen uit Oost-Duitsland naar West-

Duitsland vluchtten. In 1989 werd de Berlijnse

Muur afgebroken. Oost- en West-Duitsland

werden weer één en Berlijn werd weer de

hoofdstad. Sindsdien trokken veel grote bedrijven

naar Berlijn. Theaters trokken volle zalen en

toeristen bezochten de stad. Ook de regering

verhuisde naar Berlijn. Toch wonen veel Oost-

Berlijners in slechte huizen en velen hebben geen

werk. Ze hopen in West-Berlijn werk te vinden.

Moskou is de hoofdstad van Rusland. Het oudste

deel van de stad is het Kremlin. Bekend is het

Rode Plein. Tussen 1945 en 1990 werden vooral

kleine en goedkope flats gebouwd. Na 1990 zijn

er grotere huizen gebouwd. Door de komst van

grote bedrijven hopen veel mensen werk te

vinden.

Les 3 Uitbreiding van steden

De meeste grote steden in Europa zijn ontstaan

langs een rivier. Daar werd handel gedreven. Er

kwamen bedrijven, huizen en winkels. Daardoor

groeide het handelscentrum uit tot een grote

stad. Vroeger stonden de bedrijven midden in

de stad. Tegenwoordig vind je ze op

bedrijventerreinen aan de rand, vaak langs een

snelweg. Dat is handig voor het snelle vervoer.

De meeste grote steden hebben een metro. Veel

grote steden zijn verbonden door snelwegen.

Soms groeien grote steden zo dicht naar elkaar

toe dat ze bijna één stad lijken. Bijvoorbeeld

Leeds, Bradford en Wakefield in Engeland en

Duisburg, Essen en Dortmund in Duitsland. Rond

veel grote steden liggen dorpen die aan het

centrum zijn vastgegroeid. Het zijn voorsteden

geworden.

Les 4 Boedapest aan de Donau

Boedapest is de hoofdstad van Hongarije en ligt

aan de Donau. De stad bestaat uit drie delen:

Oboeda, Boeda en Pest. Het is het centrum van

het land. Na 1990 is er veel veranderd. Er

hebben zich grote bedrijven gevestigd, er zijn

nieuwe huizen, kantoren en winkels gebouwd

en veel toeristen bezoeken de hoofdstad.


1 Waarom zijn Parijs en Londen de centra van

het land?

2 Noem van elke stad een bekend gebouw.

3 Hoe kun je het snelst van Londen naar Parijs

reizen?

4 Van welk land is Berlijn de hoofdstad?

5 Is Berlijn altijd de hoofdstad geweest?

6 Wat gebeurde er met de stad na 1945?

7 Wat gebeurde er in 1989?

8 Waarom hebben veel Oost-Berlijners het

slecht?

9 Van welk land is Moskou de hoofdstad?

10 Wat is het oudste deel van Moskou?

11 Wat is een bekend plein in Moskou?

12 Wat is er na 1990 veranderd?

13 Waar zijn de meeste grote steden in Europa

ontstaan?

14 Waardoor zijn de steden gegroeid?

15 Hoe zijn de meeste grote steden

opgebouwd?

16 Waardoor zijn de steden met elkaar

verbonden?

17 Wat gebeurt er als steden steeds verder

uitbreiden?

18 Van welk land is Boedapest de hoofdstad?

19 Aan welke rivier ligt de stad?

20 Uit welke drie delen bestaat de stad?

21 Wat is er na 1990 in Boedapest veranderd?

1 – De meeste wegen leiden naar de hoofdstad;

– de meeste bedrijven hebben er hun

hoofdkantoor;

– de regering zetelt in de hoofdstad;

– er zijn veel theaters en musea;

– er komen veel toeristen;

– er zijn veel immigranten.

2 De Eiffeltoren in Parijs en de Big Ben in Londen.

3 Door de Kanaaltunnel.

4 Duitsland.

5 Nee, niet van 1945 tot 1990.

6 De stad werd in tweeën gesplitst door een

muur. West-Berlijn hoorde bij West-Duitsland

en Oost-Berlijn bij Oost-Duitsland.

7 De Berlijnse Muur viel. Oost- en West-Duitsland

werden weer één land. Berlijn werd weer de

hoofdstad.

8 Ze wonen in slechte huizen en hebben vaak

geen werk.

9 Rusland.

10 Het Kremlin.

11 Het Rode Plein.

12 Er zijn veel nieuwe huizen, winkels en kantoren

gebouwd.

13 Langs een rivier.

14 Door de handel.

15 Ze bestaan uit een stadskern met daaromheen

voorsteden.

16 Door een netwerk van wegen.

17 Dan kunnen ze aan elkaar vastgroeien.

18 Hongarije.

19 De Donau.

20 Oboeda, Boeda en Pest.

21 Er zijn veel nieuwe huizen, kantoren en winkels

gebouwd.

Blok 5 Steden in Europa


Blok 6 Steeds dichterbij

Les 1 Water en wegen in België

België bestaat uit twee delen: het

Nederlandstalige Vlaanderen en het

Franstalige Wallonië. In de hoofdstad Brussel

wordt zowel Nederlands als Frans gesproken. In

België zijn tussen de steden maar ook tussen

rivieren veel kanalen gegraven. Het Albertkanaal

bijvoorbeeld verbindt de havenstad Antwerpen

met de industriestad Luik. Later is er een

snelweg aangelegd tussen deze twee steden, net

als tussen de andere grote steden. Het landschap

in het westen van België is vlak. Vanaf Brussel

wordt het naar het oosten toe bergachtig. In het

zuidoosten liggen de Ardennen, een gebergte

dat doorloopt tot in Luxemburg. Daar wordt

vooral Duits gesproken. In Luxemburg komen

drukke wegen en spoorlijnen uit België, Duitsland

en Frankrijk samen.

Les 2 In vogelvlucht door Duitsland

Het landschap in Duitsland bestaat uit de Noord-

Duitse laagvlakte, het Alpengebied in het

zuiden en daartussenin het middelgebergte.

De grote steden in Duitsland zijn onderling ook

bereikbaar met het vliegtuig. In de havenstad

Hamburg worden veel kranten uitgegeven.

Frankfurt aan de Main is het handelscentrum

van Duitsland. Keulen aan de Rijn is beroemd om

de Dom, een oude kerk met twee torens. Op de

hellingen langs de Rijn liggen wijngaarden.

München is een oude stad met veel theaters en

musea. In het zuiden van Duitsland beginnen de

Alpen, die doorlopen tot in Oostenrijk en

Zwitserland. Het leven in Zuid-Duitsland lijkt dan

ook veel op dat in Oostenrijk en Zwitserland.

Les 3 De stilte van Scandinavië

Scandinavië bestaat uit Noorwegen, Zweden en

Finland. Noorwegen bestaat vooral uit bergen,

Zweden uit bossen en Finland uit meren. In

Noorwegen zijn veel fjorden. Dat zijn diepe,

lange inhammen in de kust. Ze zijn vaak meer

dan 100 km lang.

Scandinavië is erg dunbevolkt, vooral in het

noorden. Daar is het koud, bergachtig en er

groeit weinig. Het is het gebied waar de Sami

wonen. Vroeger leefden deze mensen van de

rendierjacht en trokken ze rond met hondensleeën.

Nu zijn het veehouders die met sneeuwscooters

en helikopters de rendieren volgen. De zon gaat

in het noorden van Scandinavië van 27 mei tot

18 juli niet onder. Dat heet de middernachtzon.

Les 4 De Kanaaltunnel

De Kanaaltunnel verbindt Frankrijk met

Engeland. Er rijden treinen doorheen die

personen, auto’s en goederen vervoeren. De

Kanaaltunnel bestaat eigenlijk uit drie tunnels.

Twee zijn er voor het treinvervoer. De derde is

voor het vervoer van onderhoudspersoneel en

onderhoudsmaterialen, het vervoer van

hulpdiensten zoals brandweer en zieken, en als

vluchtroute voor de reizigers.


1 Uit welke twee delen bestaat België?

2 Welke talen worden er gesproken?

3 Wat spreken de mensen in Brussel?

4 Hoe zijn de grote steden met elkaar

verbonden?

5 Tussen welke twee steden ligt het

Albertkanaal?

6 Hoe ziet het landschap in België eruit?

7 Waar liggen de Ardennen?

8 Welke taal spreken de mensen in Luxemburg?

9 Waarom is Luxemburg een belangrijk

knooppunt?

10 Waaruit bestaat het landschap in Duitsland?

11 Hoe zijn de grote steden onderling

bereikbaar?

12 Waardoor is Hamburg bekend?

13 Waardoor is Keulen bekend?

14 Waardoor is Frankfurt bekend?

15 Waardoor is München bekend?

16 Welke landen horen bij Scandinavië?

17 Hoe ziet het landschap in die landen eruit?

18 Welke mensen wonen in het noorden?

19 Hoe leefden deze mensen vroeger?

20 Hoe leven ze nu?

21 Wat zijn fjorden?

22 Waarom is de Kanaaltunnel aangelegd?

23 Wat wordt door deze tunnel vervoerd?

24 Waarom zijn er drie tunnels gemaakt?

1 Vlaanderen en Wallonië.

2 Nederlands in Vlaanderen en Frans in Wallonië.

3 Frans en Nederlands.

4 Door kanalen en snelwegen.

5 Antwerpen en Luik.

6 In het westen vlak, in het oosten bergachtig.

7 In het zuidoosten van België en in Luxemburg.

8 Duits.

9 Wegen en spoorlijnen uit België, Duitsland en

Frankrijk komen er samen.

10 Laagvlakte in het noorden, bergen in het

zuiden en daartussen een middelgebergte.

11 Door snelwegen en via het vliegtuig.

12 Door de haven en de vele kranten.

13 Door de Dom en de Rijn.

14 Het is de handelsstad van Duitsland.

15 Door het oude centrum met theaters en musea.

16 Noorwegen, Zweden en Finland.

17 Bergen in Noorwegen, bossen in Zweden en

meren in Finland.

18 De Sami.

19 Op hondensleeën trokken ze rond op

rendierjacht.

20 Als veehouders die met sneeuwscooters en

helikopters de rendierkuddes volgen.

21 Diepe, lange inhammen in de kust.

22 Om een snelle verbinding tussen Engeland en

Frankrijk te maken.

23 Auto’s, personen en goederen.

24 Twee voor de treinen en één voor onderhoud,

hulpdiensten en als vluchtroute.

Blok 6 Steeds dichterbij


Blok 7 Samenwerken

Les 1 De Europese Unie

Europa is ‘kleiner’ geworden, omdat reizen

gemakkelijker en sneller gaat dan vroeger. Er zijn

overal snelwegen, spoorlijnen, bruggen, tunnels

en vliegvelden. Steeds meer mensen gaan op

vakantie naar het buitenland.

Vanaf 1950 werken veel Europese landen samen.

Ze zijn lid van de Europese Unie (EU). Op dit

moment zijn alle landen van West-Europa lid van

de EU, behalve Zwitserland, IJsland en Noorwegen.

Ook enkele Oost-Europese landen zijn ondertussen

lid geworden.

De landen van de EU maken afspraken,

bijvoorbeeld over landbouw, visserij, verkeer,

veiligheid en het milieu. Die worden vastgelegd

in wetten die voor alle landen gelden. Ook

Nederland is lid van de EU.

Les 2 Over de grens

Binnen de EU zijn verschillende afspraken gemaakt:

– In de meeste landen kun je met de euro

betalen. Daardoor hoef je niet meer zoals

vroeger geld te wisselen.

– Aan de binnengrenzen hoef je geen paspoort

meer te laten zien. Binnengrenzen zijn

grenzen tussen de EU-landen.

– De prijzen van landen tuinbouwproducten

zijn overal hetzelfde.

– Voor de invoer van producten uit een ander

EU-land hoeven geen invoerrechten betaald

te worden. Dat heet vrij verkeer van

producten.

– Er mag niet zoveel gevist worden dat een

vissoort uitsterft.

– Ook over de vervuiling van rivieren door

lozing van afvalwater zijn afspraken gemaakt.

Daardoor is de kwaliteit van het rivierwater

verbeterd.

De landen van de EU leggen geld bij elkaar om

alle afspraken goed uit te kunnen voeren.

Les 3 Nog meer landen

Een land kan niet zomaar lid van de EU worden.

Het moet alle wetten van de EU overnemen. Het

land moet bijvoorbeeld een democratie zijn. In

een democratie kiezen de mensen hun leiders.

Ook mag iedereen een eigen mening en geloof

hebben.

Er zijn verschillende landen in Oost-Europa die

graag lid van de EU willen worden, zoals Polen,

Estland en Roemenië.

Polen is bijna acht keer zo groot als Nederland.

Het land is lange tijd bezet geweest door

omringende landen, waardoor de inwoners

weinig vrijheid hadden. Vanaf 1990 is Polen een

zelfstandig land met vrije verkiezingen.

Estland ligt in Noordoost-Europa aan de

Oostzee. Het land is iets groter dan Nederland,

maar er wonen slechts anderhalf miljoen mensen.

De hoofdstad is Tallinn, een oude stad met kleine

straatjes en een stadsmuur. Sinds 1990 is Estland

zelfstandig, maar heeft het te kampen met veel

milieuvervuiling.

Roemenië ligt in Oost-Europa en is ongeveer zes

keer zo groot als Nederland. De hoofdstad is

Boekarest. Lange tijd werd Roemenië geregeerd

door een dictator die zich weinig aantrok van

de bevolking. In 1989 werd hij afgezet en werd

Roemenië een democratie. Er heerst nog veel

armoede.

Les 4 Europa in het klein

Een euregio is een gebied in Europa dat in

verschillende landen ligt en waarvan de regio’s

samenwerken op het gebied van gezondheid

(ziekenhuizen), veiligheid (brandweer en politie),

onderwijs, natuur en milieu. Een voorbeeld is de

Euregio Maas-Rijn. Daarin werken regio’s in

België, Nederland en Duitsland samen.


1 Waardoor gaat het reizen in Europa sneller

dan vroeger?

2 Wat betekent de afkorting EU?

3 Waarover maken de landen van de EU

afspraken?

4 Geef drie voorbeelden van deze afspraken.

5 Wat zijn binnengrenzen?

6 Is Nederland lid van de EU?

7 Waarom wil de EU graag uitbreiden?

8 Waar moet een land aan voldoen om lid van

de EU te worden?

9 Wat betekent democratie?

10 Waar liggen Polen, Estland en Roemenië?

11 Wat zijn de hoofdsteden van deze drie

landen?

12 Rond 1990 is de politiek in deze drie landen

veranderd. Wat is er veranderd?

13 Wat weet je over de grootte van Polen,

Estland en Roemenië ten opzichte van

Nederland?

14 Wat is een euregio?

15 Geef twee voorbeelden hoe binnen een

euregio wordt samengewerkt.

1 Er zijn overal snelwegen, spoorlijnen, tunnels,

bruggen en vliegvelden.

2 Europese Unie.

3 Over landbouw, visserij, verkeer, veiligheid,

milieu.

4 Voorbeelden van afspraken zijn:

– In de meeste landen kun je met de euro

betalen.

– Aan de binnengrenzen hoef je geen paspoort

te laten zien.

– De prijzen van landen tuinbouwproducten

zijn overal hetzelfde.

– Voor de invoer van producten uit een ander

EU-land hoeven geen invoerrechten betaald

te worden.

– Er mag niet zoveel gevist worden dat een

vissoort uitsterft.

– Over de vervuiling van rivieren door

fabrieken zijn afspraken gemaakt.

5 Binnengrenzen zijn grenzen tussen de EU-

landen.

6 Ja.

7 Om een grotere eenheid binnen Europa te krijgen.

8 Het land moet alle wetten van de EU overnemen.

9 In een democratie kiest de bevolking zijn leiders.

10 In Oost-Europa.

11 Warschau (Polen), Tallinn (Estland) en

Boekarest (Roemenië).

12 De mensen mochten hun regering kiezen.

13 Estland is ongeveer even groot als Nederland.

Roemenië is zes keer groter en Polen acht keer

groter.

14 Een streek in Europa die in verschillende landen

ligt.

15 Voorbeelden zijn:

– een gezamenlijk ziekenhuis;

– de brandweer die samenwerkt;

– de politie die samenwerkt;

– een gezamenlijke natuur- en milieu-aanpak;

– contact tussen scholen.

Blok 7 Samenwerken


Blok 8 Warm of koud?

Les 1 Het Iberisch Schiereiland

Spanje en Portugal vormen samen het Iberisch

Schiereiland. Een schiereiland is een stuk land

dat aan één kant vastzit aan het vasteland en

verder is omgeven door water.

Spanje, met de hoofdstad Madrid, is twaalf keer

zo groot als Nederland. Spanje is een van de

grootste visserijlanden ter wereld.

Portugal, met de hoofdstad Lissabon, is twee

keer zo groot als Nederland. Het land wordt door

de rivier de Taag verdeeld in twee stukken. Ten

zuiden van de Taag vind je laagland waar het erg

warm is en weinig groeit. Ten noorden van de

rivier zijn bergen waar het veel groener en minder

warm is.

Veel mensen gaan op vakantie naar Spanje en

Portugal. De meeste toeristen gaan naar de kust.

In de Algarve in Portugal liggen de kleine strandjes

meestal tussen de rotsen. Maar ook grote steden

zoals Madrid en Barcelona trekken veel toeristen,

met name door de cultuur. Mensen die van rust

houden, gaan naar het binnenland. Spanje en

Portugal zijn blij met de toeristen, hoewel die

soms voor overlast en vervuiling zorgen.

Vroeger werkten de meeste Spanjaarden en

Portugezen op het platteland. Tegenwoordig

werken ze vooral in de dienstensector: ze werken

voor andere mensen of kiezen een beroep als

dokter, winkelier of hotelier.

Les 2 Bergen en dalen

Het landschap in Frankrijk is erg afwisselend:

heuvels in Bretagne, hoge bergen op de grens

met Spanje, Zwitserland en Italië, stranden aan

de Middellandse Zee. Daarnaast vind je verspreid

over het land akkers en bossen. Frankrijk is ook

rijk aan musea, oude gebouwen en kastelen.

Door de veelheid aan natuur en cultuur is Frankrijk

een geliefd land voor toeristen.

Italië is een schiereiland dat de vorm van een

laars heeft. Toeristische trekpleisters zijn de

steden Rome en Venetië, het gebied ten noorden

van Rome en de stranden. Venetië bestaat uit

meer dan 100 kleine eilandjes die met bruggen

aan elkaar zijn gebouwd. Ook Italië kent

verschillende landschappen: hoge bergen, grote

meren en een grote laagvlakte langs de rivier de

Po. In Italië staan vulkanen die soms nog actief

zijn. Toch wonen veel mensen op de hellingen

van de vulkaan, omdat de lavagrond erg

vruchtbaar is.

Les 3 Zomer en winter

In het zuiden van Europa is het warmer dan in

het noorden. De zon schijnt er bijna het hele jaar

door, vooral rond de Middellandse Zee. Daarom

houden er veel vakantiegangers hun zomervakantie.

In de winter gaan ze vooral naar wintersportlanden

zoals Tsjechië en Oostenrijk. Behalve voor de

wintersport komen veel mensen ook naar die

landen vanwege de hoofdsteden Praag en

Wenen. Beide steden liggen aan een grote rivier

en hebben veel oude gebouwen. Er zijn paleizen,

musea en parken.

De vakantielanden ontvangen de toeristen graag.

Maar soms zorgen ze ook voor overlast en

vervuiling.

Les 4 Op reis door Griekenland

Griekenland is een land met heel veel grote en

kleine eilanden. Daar gaan elk jaar veel toeristen

naartoe, vooral omdat daar bijna het hele jaar de

zon schijnt. Vanuit Athene, de hoofdstad van

Griekenland, vertrekken elke dag grote boten

voor een tocht langs de eilanden.


1 Welke landen horen bij het Iberisch

Schiereiland?

2 Wat is een schiereiland?

3 Waarom is de visserij belangrijk voor Spanje?

4 Welke rivier verdeelt Portugal in twee delen?

5 Wat is het verschil tussen die twee delen?

6 Waarom is het toerisme belangrijk voor

Spanje en Portugal?

7 Waarom zijn Spanje en Portugal niet altijd

blij met de toeristen?

8 Geef drie voorbeelden van diensten in het

toerisme.

9 Wat is het grootste land van West-Europa?

10 Geef voorbeelden van landschappen in

Frankrijk.

11 Is Italië een eiland of een schiereiland?

12 Waarom wordt Italië de laars van Europa

genoemd?

13 Welke plekken bezoeken de meeste toeristen

in Frankrijk?

14 Welke plekken bezoeken de meeste toeristen

in Italië?

15 Hoe ziet Venetië eruit?

16 Waarom willen sommige mensen op de

helling van een vulkaan wonen?

17 Waarom gaan veel mensen op vakantie naar

het zuiden van Europa?

18 Noem twee wintersportlanden in Europa

met hun hoofdsteden.

19 Waarom gaan er veel toeristen naar

Griekenland?

1 Spanje en Portugal.

2 Een eiland dat aan één kant vastzit aan het

vasteland en verder omringd is door water.

3 Het is een van de grootste visserijlanden ter

wereld.

4 De Taag.

5 In het zuiden vind je laagland; het is er erg

warm en er groeit weinig. In het noorden zijn

bergen; het is er veel groener en minder warm.

6 Heel veel mensen brengen er hun vakantie

door. Ze geven veel geld uit.

7 Omdat ze soms voor overlast en vervuiling

zorgen.

8 Reisgids, hoteleigenaar, ober.

9 Frankrijk.

10 Heuvels in Bretagne, hoge bergen op de grens

met Spanje, Zwitserland en Italië, stranden

aan de Middellandse Zee.

11 Een schiereiland.

12 Omdat het land de vorm van een laars heeft.

13 Ze bezoeken oude gebouwen, musea, steden,

kastelen of gaan naar het strand.

14 Het noorden, de stranden en de steden, zoals

de hoofdstad Rome.

15 Het is een stad die uit kleine eilandjes bestaat.

16 Omdat de lava op de hellingen erg vruchtbaar

is.

17 Omdat het daar bijna het hele jaar door warm

is.

18 Tsjechië met de hoofdstad Praag en Oostenrijk

met de hoofdstad Wenen.

19 Omdat daar bijna het hele jaar de zon schijnt.

Je kunt er heerlijk uitrusten en genieten van

zon, zee en strand.

Blok 8 Warm of koud?

SAMENVATTINGEN groep 7 - De Rank · EEN WERELD VAN VERSCHIL-Groep 7 Kopieerblad blok 2...

Documents

Transcript of SAMENVATTINGEN groep 7 - De Rank · EEN WERELD VAN VERSCHIL-Groep 7 Kopieerblad blok 2...