MASTERPLAN KUNSTROUTE ZWOLLE FEBRUARI 2014

ROUTE

55

FEBRUARI 2014

FEBRUARI 2014

objecten, symbool voor die plek accentueren de richting van de stroom van reizigers station – vestingvijfplekken, met een link naar de stad Zwolle dagen elk een kunstenaar uitvijf

Atelier Veeger Verbakel ATELIER VOOR RCHITECTUUR & OTOGRAFIEA F

4

KUNSTROUTE ZWOLLE

WELKOMDE GASTHEER

DE HANZELAAR

DE OBSERVANT(UIT)ZICHTPUNT

AAN DE POORT

ALERTDE WACHTERVEILIGHEID

ROBUUST

SOBERSTRENG

ENTREE

DE POORT

NAAR DE STAD LUCHTIG

SCENARIO

INTERACTIE

NETWERK

VERBLIJVEN EN DOORSTROMEN

ONTMOETING

INFORMATIE

SMARTPHONE

VESTINGWERKENSINGEL

LANDMARK

DE FUNDATIE

ÉLAN

SYMBOOL

ETALAGE

LICHT EN GELUID

GELUID

SPELEN

KUNSTWERK VAN DE STAD

TOT ZIENS

HANDEL

REIZIGER

ONGENAAKBAAR

“DIE TUNNEL VAN ZWOLLE”

BRUG LUTTEKESTRAAT

BRUG SASSENPOORT

VAN ROOIJENSINGEL

STATIONSPLEIN

STATIONSTUNNEL

5

ROUTE

5555 ROUTE 55 - VISIERoute 55 is de verbeterde verbinding van het stati on met de twee bruggen die de entree vormen van de binnenstad van Zwolle. Door de inzet van kunst wordt de route verbijzonderd en versterkt. Route 55 maakt met deze kunstobjecten de verbinding niet alleen zichtbaar, hij onthult ook de geschiedenis van de stad en geeft aanleiding tot interacti e tussen passant en de kunstwerken.

VIJF PLEKKEN – VIJF KUNSTWERKENOp de route zijn vijf strategische punten gekozen die elk een sterk eigen karakter hebben. Er is sprake van een “Genius Loci”, een unieke plaatsgebonden atmosfeer. Elke locati e heeft één of meer zichtverbindingen met de overige locati es, waardoor de reiziger zich kan oriënteren en de route herkenbaar wordt. De locati es zijn: de stati onstunnel, het nieuwe Stati onsplein, de splitsing Stati onsweg – Burgemeester van Rooijensingel, de brug naar de Sassenpoort en de brug naar de Lutt ekestraat. Per locati e zijn randvoorwaarden en uitgangspunten omschreven en wordt door middel van één fotografi sch sfeerbeeld een richti ng gegeven waarin het kunstwerk zich dient te ontwikkelen. Aan de hand hiervan kunnen vijf te selecteren kunstenaars een werk maken op de bijbehorende plek.

ÉÉN GEHEELDe route wordt in het masterplan omschreven in een schemati sch scenario. Hierin wordt aangegeven wat de duidelijk aanwezige kenmerken zijn van de werken waarop de reiziger zich kan focussen of oriënteren, als ware het bakens. Maar ook de eigenschappen van de plek die wat meer op het onderbewustzijn werken, zoals historie en het eigene van Zwolle spelen een rol in het ontwerp. Het scenario zal zorgen voor een geleidelijke overgang van de snelle (virtuele) netwerken uit de huidige ti jd rondom het stati onsgebied naar de rust van de oude vesti ng door ze te mengen en te doseren.

GELAAGDHEIDEr wordt gezocht naar een gelaagdheid in het gehele project. Naast de Genius Loci en de aanwijzingen in het scenario mag de kunstenaar de het werk verder autonoom maken. Een goede supervisie, aan de hand van het scenario, zorgt er voor dat er een onderling verband tussen de kunstwerken ontstaat. Hierdoor zullen ze gezamenlijk een vijft al bakens vormen in de stroom van reizigers.

De Gastheer staat aan de deur naar de stad. Hij heet nieuwe gasten welkom en zwaait de vertrekkende reizigers uit. De gastheer is hartelijk, respectvol en heeft een dusdanig karakter dat de tunnel niet meer één van de vele Nederlandse spoortunnels is, maar het visitekaartje van Zwolle. Hier toont Zwolle zijn karakter. Het is een etalage, virtueel en tastbaar.

WELKOM

ETALAGE

LICHT EN GELUID

TOT ZIENS

KUNSTWERK VAN DE STAD

“DIE TUNNEL VAN ZWOLLE”

STATIONSTUNNEL

6

KUNSTROUTE ZWOLLEDE GASTHEER

Als Hanzestad heeft Zwolle een verleden van handel en het daarmee samenhangende netwerk de Hanze, de grondslag voor een sterke en rijke stad. Handelen was in de historie het netwerken van nu. De Hanzelaar staat symbool voor de netwerken om ons heen: het verkeersnetwerk en de virtuele netwerken die we allemaal bij ons dragen in onze mobiele telefoons, tablets en laptops. De Hanzelaar maakt deze netwerken zichtbaar en reageert interacti ef op de passanten. Hij vormt een centrale ontmoeti ngsplek, biedt verblijfskwaliteit op het stati onsplein en informeert de reizigers in de breedste zin van het woord.

STATIONSPLEIN

7

ROUTE

55 DE HANZELAARINTERACTIE

NETWERK

VERBLIJVEN EN DOORSTROMEN

ONTMOETING

INFORMATIE

SMARTPHONE

HANDEL

REIZIGER

Een basti on is een aan drie kanten verdedigbaar object met een off ensieve functi e. Hier plaatste men geschut en observeerde men de vijand. De Observant staat bij één van deze basti ons en refereert aan deze vroegere functi e. Niet als aanvallend verdediger, maar als centraal uitzichtpunt op de Route 55. Van de Observant uit kan men de Hanzelaar, de Poort en de Wachter te zien. Van driezijdig verdedigbaar naar driezijdig benaderbaar.

VAN ROOIJENSINGEL

8

KUNSTROUTE ZWOLLEDE OBSERVANT

(UIT)ZICHTPUNT

VESTINGWERKEN

SINGEL

LANDMARKGELUID

ONGENAAKBAAR

De brug bij de Lutt ekestraat ontbeert een herkenbare entree voor de stad. Als ontsluiti ng van de vernieuwde Fundati e en een rechtstreekse weg naar het Grote Kerkplein is deze entree van de vesti ng tamelijk anoniem. Daarom verrijst hier een symbolische poort, die als markant element de toegang naar de binnenstad wijst.

LUTTEKESTRAAT

9

ROUTE

55 DE POORTENTREENAAR DE STAD

LUCHTIG

DE FUNDATIE

ÉLANSYMBOOL

Op deze locati e is iets merkwaardigs aan de hand. Naast de Sassenpoort, die eerder was gebouwd dan de verdedigingswerken, is een enorme opening in de stadsmuur. De poort staat niet recht achter de brug, zoals normaal het geval is, als regulerend gebouw voor in- en uitgaand verkeer. Dat is een kwetsbare situati e voor een poort. De Wachter moet dit compenseren. De Wachter is sterk en zorgt voor veiligheid, laat door wie naar binnen mag en houdt de vijand tegen.

AAN DE POORT

ALERT

VEILIGHEIDROBUUST

STRENG

SASSENPOORTBRUG

10

KUNSTROUTE ZWOLLEDE WACHTER

11

ROUTE

55

HAALBAARHEIDWe streven er naar om tot vijf kunstobjecten te komen met een hoge ambiti e en een groot draagvlak van de Zwolse bevolking. De fotografi sche sfeerbeelden en het scenario vormen een aanzet en een onderlegger om het masterplan verder vorm te geven. In het vervolgtraject worden in overleg met betrokken instanti es als ProRail en de Gemeente Zwolle de randvoorwaarden en uitgangspunten per locati e vastgelegd. Het masterplan is de basis voor een selecti eprocedure van vijf kunstenaars. Gedurende het traject zal de bevolking van Zwolle geïnformeerd worden en kan ze parti ciperen in de selecti e van kunstwerken. In de globale raming is te zien hoe het project fi nancieel haalbaar zal worden gemaakt.

SELECTIE KUNSTENAARSHet traject voor het selecteren van de kunstenaars is een tweetrapsraket. Het traject wordt opgestart door middel van een open oproep (o.a. in het BK-nieuws) voor een tweetal kunstwerken en een besloten selecti e voor de overige twee kunstwerken. Het ontwerp voor de stati onstunnel zal in eigen beheer worden gedaan. De besloten selecti e wordt bepaald door de supervisors van het Masterplan en een nader samen te stellen adviescommissie. Er mag voor de open oproep per locati e een globaal voorstel worden ingezonden waarna voor elke locati e een drietal schetsopdrachten wordt verstrekt.

In de tweede fase willen we de inwoners van Zwolle de gelegenheid geven om invloed uit te oefenen bij de keuze van de voorstellen. De geselecteerde kunstenaars presenteren hun plannen ti jdens een open avond. Iedere Zwollenaar die zich hiervoor aanmeldt krijgt de mogelijkheid om gedurende deze avond zijn stem uit te brengen. Deze stemmen vormen, samen met de voorkeur van de commissie, een onderdeel van de selecti eprocedure.

STATIONSTUNNEL (De Gastheer)De stati onstunnel vormt een aparte schakel in de route. Het is het entreepunt van Zwolle voor reizigers met het openbaar vervoer en vormt een dynamische omgeving. De invulling van de tunnel zal enerzijds reageren op hedendaagse snelheid en technologie en zal daarnaast een boekje open moeten doen over de stad Zwolle. Het wordt een project dat aan de actualiteit kan worden aangepast en dat tevens het welkomstgezicht van Zwolle is.

De invulling van deze locati e zal meer het karakter krijgen van een etalage of expositi e, waarbij er gewerkt wordt met ti jdelijke, wisselende invullingen. Referenti es voor een dergelijk project zijn de bushalte van Rietveld in Eindhoven en Etalagegalerie Inkijk in Amsterdam, waar ti jdelijk kunstenaars en ontwerpers de gelegenheid wordt gegeven om hun werk te tonen. Werk dat op de locati e van de Gastheer een sterke relati e moet hebben met de stad zelf. De invulling van de diverse “etalages” kan divers zijn. Virtueel, met mogelijkheden voor connecti e via apps als Layar of via een actuele website, maar ook digitaal met borden en monitoren. Er kunnen ook lett erlijk vitrines en etalages staan. Er zal voor dit project een platf orm of sti chti ng worden opgezet dat verantwoordelijk wordt voor de wisselende invulling.

april mei juni juli augustus september oktober november december januari feb

SCHETSONTWERPKLANK-BORD-GROEP

VOORDRACHT AAN COLLEGE

DEFINITIEF ONTWERP

AKKOORDCOLLEGE

INZENDING KUNSTENAARS

SELECTIE TOT 3

OPEN OPROEPOPDRACHTDO GEREEDOPDRACHT DO

RIETVELD LADY AÏDA MUA / GEERT MUL THEO MAASSEN

SELECTIEPRESENTATIESO GEREED

12

KUNSTROUTE ZWOLLEPLAN VAN AANPAK

KOSTEN EX BTW IN UIT

beschikbaar budget € 600.000,00

honorarium supervisor 15% € 90.000,00 schetsontwerp € 15.000,00

defi ntief ontwerp € 15.000,00

vergunningstraject € 5.000,00

begeleiding uitvoering € 45.000,00

oplevering € 10.000,00

kosten kunstwerken 75% € 450.000,00

de Gastheer (tunnel) € 125.000,00

de Hanzelaar € 70.000,00

de Observant € 110.000,00

de Wachter € 70.000,00

de Toren € 70.000,00

onvoorzien 10% € 60.000,00 +

€ 600.000,00 € 600.000,00

maart april mei juni juli augustus september oktober november decemberruari

PRODUCTIE KUNSTSCHETSONTWERP KUNSTENAARS

DEFINITIEVE SELECTE MET ZWOLLENAREN OPLEVERING

RANDVOORWAARDEN OPDRACHTEN De Kunstwerken dienen duurzaam te worden ontworpen en beheerd kunnen worden. In de materialisati e en verwerking wordt hiermee rekening gehouden. In het ontwerp moet worden gestreefd naar een vandalisme-ongevoelig kunstwerk. Het kunstwerk moet alti jd goed bereikbaar zijn voor onderhoud en mag geen belemmering vormen voor het beheer en onderhoud van omliggende zaken. Ook mag het niet in de weg staan voor hulpdiensten. Routes in de openbare ruimte zijn 24/7 in gebruik, waarbij in de nachtsituati e zaken als veiligheid, oriëntati e en zichtbaarheid een rol spelen. Onderdeel van de kunstwerken is een lichtplan waarbij licht onderdeel van het werk kan zijn of een ondergeschikte rol speelt en de zichtbaarheid van het werk ondersteunt. Per werk zal gekeken worden in hoeverre er sprake kan zijn van een dynamische of stati sche verlichti ng.

TEAMHet team dat aan deze opgave zal werken zal bestaan uit Joren Hoogeboom (Atelier voor Architectuur & Fotografi e) en Tom Veeger (Atelier Veeger Verbakel). Verder zal met kunstenaars gewerkt worden die nog geselecteerd worden volgens de omschreven procedure. Voor dit project zal een VOF of BV opgericht worden waarbinnen de verantwoordelijkheden vastgelegd worden.

13

ROUTE

55