Reader 2016
-
Upload
nguyenkiet -
Category
Documents
-
view
227 -
download
1
Transcript of Reader 2016
- 0 -
RReeaaddeerr
GGrrooeennee vvoooorrlliicchhtteerrss
NNaattiioonnaaaall PPaarrkk WWeeeerrrriibbbbeenn--WWiieeddeenn
22001166
- 1 -
Colofon: Teksten en foto’s: Druk en afwerking: (tenzij anders vermeld) Warenhuis Kuinre IVN-Nationaal Park Weerribben-Wieden H. de Cranestraat 9 i.s.m. 8374 KK Kuinre - Staatsbosbeheer De Weerribben Tel. 0527-231390 - Natuurmonumenten De Wieden www.warenhuiskuinre.nl - JeugdNatuurClub De Weerribben - JeugdNatuurClub De Wieden - IVN afdeling NW Overijssel - Waterschap Drents Overijsselse Delta Foto’s titelblad
o Ondernemersafari voor Gastheren- en vrouwen Nationaal Park Weerribben-Wieden o JeugdNatuurClub De Weerribben heeft zoektocht met kompas in Woldlakebos o Contactbijeenkomst Groene voorlichters bij Natuurbrug Weerribben-Wieden
Samenstelling: Nel v.d. Laan Thea Peters Erica Zwanenburg Rob Pieters © IVN-Nationaal Park Weerribben-Wieden - juni 2016
- 2 -
Inhoudsopgave Reader 2016 pag. Inleiding 3 1. Nationaal Park Weerribben-Wieden 1.1. Weerribben-Wieden: naar een Nationaal Park nieuwe stijl 4 1.2. Communicatie en educatie 6 1.2.1. Fotojaarverslag 2015 – Werkgroep communicatie en educatie 7 1.3. Groene voorlichters 23 1.3.1. Contactbijeenkomst 23 1.4. JeugdNatuurActief en Onderwijs 1.4.1. Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden 26 1.4.2. JeugdNatuurClub De Weerribben 29 1.4.3. JeugdNatuurClub De Wieden 30 1.4.4. Buitenlessen in de natuur 32 1.5. Gastheerschap in Nationaal Park Weerribben-Wieden 1.5.1. Achtste cursus Gastheerschap afgerond 34 1.5.2. Netwerkbijeenkomst en Ondernemerssafari 35 2. Terreinbeheerders 2.1. De Weerribben – Staatsbosbeheer 2.1.1. Buitencentrum De Weerribben 36 2.1.2. Weerribben Weetjes 2015 38 2.2. De Wieden – Natuurmonumenten 2.2.1. Bezoekerscentrum De Wieden-Jaarverslag 2015 44 2.2.2. Ecowaterliner 47 2.2.3. Natuurnieuws uit De Wieden 49 3. Organisaties 3.1. IVN afdeling Noordwest Overijssel 3.1.1. Jaarverslag 2015 52 3.1.2. Werkgroep Natuurgidsen 55 3.1.3. Vogelwerkgroep 58 3.1.4. Natuurkoffers 59 3.2. Waterschap 3.2.1 Waterschap Drents Overijsselse Delta 62 3.2.2. Natuurontwikkeling Noordwest Overijssel 63
- 3 -
Inleiding 2016 is nu al een bewogen jaar! Het is niet alleen het jaar van de aap, het boek, de peulvrucht én de kievit maar het is ook het jaar waarin de eerste ‘Weerribben-Wieden Week’ plaatsvond en waar gelukkig nog steeds de ‘kragge’ beweegt. Het is ook een jaar waar het kernteam ‘Naar een Nationaal Park nieuwe stijl’ druk bezig is om samen met de belanghebbenden en belangstellenden uit het gebied te bepalen wat de nieuwe koers gaat worden en of er wellicht een nieuwe naam en een nieuwe huisstijl wordt gekozen. Er is dus heel veel in beweging en aan verandering onderhevig. Maar gelukkig blijven ook nog een aantal dingen gelijk: zo zijn nog steeds honderden mensen - vrijwillig of professioneel – met hart en ziel werkzaam in het gebied en komen elk jaar duizenden kinderen voor een topbeleving naar Weerribben en Wieden. Met z’n allen stellen we alles in het werk om het Nationaal Park goed te beheren, behouden, ontwikkelen en het (be)leefbaar te houden, voor een ieder die wil genieten van het grootste -door mensenhanden gemaakte- laagveengebied van Noordwest Europa! Reader 2016 voor de ‘groene voorlichters’ In Nationaal Park Weerribben-Wieden is een grote groep mensen actief als ‘groene voorlichter’. Dit zijn de vrijwilligers en medewerkers die aan het publiek informatie geven over wat er te beleven is in het gebied. In de ‘reader 2016’ vinden zij informatie over wat speelt in het Nationaal Park. Een kleuren versie van de reader is beschikbaar als pdf op website van het Nationaal Park. Zowel Natuurmonumenten De Wieden als Staatsbosbeheer De Weerribben hebben weer veel informatie voor deze reader aangeleverd. Hiernaast zijn er ook andere organisaties die een bijdrage hebben geleverd aan deze reader. Iedereen danken we hartelijk voor de geleverde informatie. Een extra woord van dank gaat uit naar Rob Pieters, die ook dit jaar alle informatie heeft samengevoegd tot een leesbaar geheel. Op de hoogte blijven Wie op de hoogte wil blijven van actuele ontwikkelingen en gebeurtenissen in Nationaal Park Weerribben-Wieden, kan op diverse manieren geïnformeerd worden. Internetsites, digitale nieuwsbrieven, facebook en twitter worden door alle organisaties actief ingezet om een ieder op de hoogte te houden. Kijk op onderstaande websites voor informatie over de toegang tot al die media. www.np-weerribbenwieden.nl Nationaal Park Weerribben-Wieden www.staatsbosbeheer.nl Staatsbosbeheer www.natuurmonumenten.nl/dewieden Natuurmonumenten De Wieden www.ivn.nl/nwoverijssel IVN afdeling NW Overijssel www.nationaalpark.nl Alle Nationale Parken in Nederland www.nationaleparkenwereldklasse.nl Nationale Parken Nieuwe Stijl www.ivn.nl IVN landelijk www.natuurenmilieuoverijssel.nl Natuur en Milieu Overijssel www.europarc.org Federatie van alle Europese nationale parken www.waterreijk.nl WaterReijk Weerribben Wieden We wensen u veel leesplezier en veel succes met uw activiteiten in Noordwest Overijssel. Thea Peters, Erica Zwanenburg en Nel v.d. Laan, IVN Nationaal Park Weerribben-Wieden
- 4 -
1. Nationaal Park Weerribben-Wieden
1.1. Weerribben-Wieden: naar een Nationaal Park nieuwe stijl
Achtergrond In 2011 heeft het Rijk taken op het vlak van natuurbeleid overgedragen aan de provincies. Tussen 2011 en 2014 hebben alle provincies de verantwoordelijkheid voor de Nationale Parken in Nederland op zich genomen. In het najaar 2014 is de gemeente Steenwijkerland de uitdaging aangegaan om een nieuw perspectief voor het Nationaal Park Weerribben-Wieden (NPWW) te ontwikkelen zodat het een vernieuwde en actieve rol in het gebied gaat spelen. Kernteam aan zet Samen met gebiedspartners is hiervoor het startdocument Nationaal Park Weerribben-Wieden nieuwe stijl opgesteld. Op 1 september 2015 heeft de gemeente hierover positief besloten en besloten om vanuit een regierol, samen met de gebiedspartners, te werken aan een NP nieuwe stijl. De opdracht om met alle relevante gebiedspartners een nieuwe toekomstbestendige organisatie te ontwikkelen, is neergelegd bij het kernteam transitie NPWW. Het kernteam bestaat uit vertegenwoordigers van KHN, KopTop, LTO, Ondernemersplatform, Staatsbosbeheer, Natuurmonumenten, Plaatselijke Belangen en de gemeente Steenwijkerland. Nationaal Park nieuwe stijl Op donderdag 26 mei jl. heeft het kernteam transitie Nationaal Park haar plannen voor een Nationaal Park nieuwe stijl overhandigd aan verantwoordelijk wethouder Jacques Wagteveld. Een van de uitgangspunten is een sterkere verbinding tussen het NP en haar omgeving. “Het is in het gebied eromheen waar economie en ecologie samenkomen en elkaar kunnen versterken” aldus Janet Visser, programmamanager transitie Nationaal Park nieuwe stijl. “Deze verbondenheid wordt gevonden in het verhaal van de verveninggeschiedenis, de steden en de overlevingsstrijd van mensen.” Roel van Hoorn, trekker van het project Merkontwikkeling: “Dit gedeelde verhaal noemen we en promoten we als Weerribben-Wieden.” Daarnaast gaat die nieuwe organisatie zich onder andere bezig houden met educatie en communicatie over de bijzondere geschiedenis en de natuurwaarden van Weerribben-Wieden, het versterken van de twee-eenheid economie en ecologie en het structureel monitoren van de economische waarde van het gebied. Vervolg Na de zomer zal het gemeentebestuur zich uitspreken over de voorstellen. Het kernteam gaat al wel vast aan de slag met de verdere uitwerking van de plannen. In 2017 zal de nieuwe organisatie in werking treden. Meer informatie? Op de website van het Nationaal Park Weerribben-Wieden (www.np-weerribbenwieden.nl) vindt u meer informatie over het transitieproces en kunt u de voorstellen van het kernteam nog eens rustig nalezen. Bij vragen, neem dan contact op met het programmasecretariaat [email protected]). Janet Visser Programmamanager transitie Nationaal Park nieuwe stijl
- 5 -
- 6 -
1.2. “Communicatie en educatie” IVN is in Nationaal Park Weerribben-Wieden verantwoordelijk voor de (coördinatie en een groot deel
van de uitvoering van de) communicatie- en educatieactiviteiten. Ook in het Nationaal Park nieuwe
stijl behoort educatie tot een van de kerntaken van de organisatie. Het Nationaal Park investeert in
verschillende netwerken, zoals het Gastherennetwerk en vrijwilligers en jeugd- en jongerenclubs.
Netwerk van gastheren en –vrouwen
In totaal zijn 170 toeristische en recreatieondernemers in en om Nationaal Park Weerribben-Wieden
opgeleid als gastheer/-vrouw. Deze ondernemers zijn belangrijke intermediairs tussen hun gasten en
de terrein beherende organisaties. Zij krijgen een cursusaanbod waarmee zij hun gasten iets extra’s
kunnen bieden. Tegelijk treden zij op als ambassadeurs en geven zij hun gasten het verhaal van het
gebied mee. Via terugkomdagen en ondernemerssafari’s worden de gastheren op de hoogte
gehouden van actuele ontwikkelingen en krijgen zij informatie over de natuur, landschap en historie.
Netwerk van scholen
Met (basis)scholen -uit met name de gemeente Steenwijkerland- is in de loop der jaren een goede
relatie opgebouwd. Alle basisscholen maakten de afgelopen jaren gebruik van de lesprogramma’s
van het Nationaal Park Scholenprogramma en kwamen op bezoek in het gebied. Voor de
verschillende leerjaren zijn aparte programma’s gemaakt die via de website geboekt kunnen worden.
De programma’s worden regelmatig geëvalueerd en aangepast in overleg met docenten. In 2015
volgden ruim 1200 kinderen het programma.
Jeugd en jongeren buitenschools
Jeugd en jongeren worden niet alleen via de scholen bereikt maar ook daarbuiten. In Nationaal Park
Weerribben-Wieden zijn twee JeugdNatuurClubs actief waar circa 70 kinderen van 7 tot en met 12
jaar maandelijks bij elkaar komen om actief buiten te zijn en topervaringen te beleven in Weerribben
en Wieden. Voor jongeren vanaf 13 jaar zijn er de Junior Rangers; jongeren die zich actief inzetten
voor het beheer, behoud en ontwikkeling van het gebied. Zij zijn de jonge ambassadeurs van het
Nationaal Park en de beleidsmakers, ondernemers en beheerders van de toekomst.
Vrijwilligers In Nationaal Park Weerribben-Wieden zijn honderden vrijwilligers actief. Een aanzienlijk deel ontvangt ook bezoekers, verzorgt excursies en/of begeleidt kinderen en jongeren. Door het organiseren van contactbijeenkomsten voor deze vrijwilligers van de verschillende organisaties gezamenlijk ( zoals Natuurmonumenten, Staatsbosbeheer, Kuunderpunter, Groene Wensboot, IVN-afdeling) zorgen we ervoor dat iedereen beschikt over dezelfde informatie en belichten we vele aspecten van het gebied variërend van de cultuurhistorie tot de ontwikkeling van de otterpopulatie tot en met workshops over veldhulpverlening en excursietechnieken. Een impressie van de bovenstaande educatie-activiteiten én de communicatie momenten is te zien in het volgende fotojaarverslag 2015. Thea Peters Senior projectleider Nationale Parken IVN-coördinator C&E Nationaal Park Weerribben-Wieden
- 7 -
1.2.1. Fotojaarverslag 2015 – Werkgroep communicatie en educatie
‘Werkgroep communicatie en educatie’ bestaat uit: - Thea Peters, Nel v.d. Laan, Erica Zwanenburg - IVN - Egbert Beens - Staatsbosbeheer - Bernadette Haverkort - Natuurmonumenten - Rian Hoogma - IVN afd. Noordwest Overijssel - Alice Hulshof - Waterreijk - Claudia de Koe - Programmasecretaris Kernteam NP nieuwe stijl - Klaas v.d. Vegt - Vertegenwoordiger Kernteam NP nieuwe stijl
Fotojaarverslag 2015Basispakket communicatie en educatie
Communicatie & Educatie
Nationaal Park Weerribben-Wieden
Fotojaarverslag 2015Basispakket communicatie en educatie
Het basispakket communicatie & educatie richt zich op vier pijlers:
• Jeugd en jongeren ( schools en buitenschools)• Vrijwilligers• (recreatie)ondernemers• Algemene communicatie Nationaal Park (bewoners en breed publiek)
- 8 -
PijlerJeugd&jongeren
- Scholenproject voor het basisonderwijs:Nationaal Park Scholenproject
- Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden
- JeugdNatuurClubs* JeugdNatuurClub De Weerribben* JeugdNatuurClub De Wieden
Nationaal Park Scholenproject
groot bereikbasisscholen
gemeenteSteenwijkerland
samen met Staatsbosbeheer enNatuurmonumenten
Deelname ruim 1200 kinderen in 20155 verschillende educatieve programma’s
- 9 -
Nationaal Park Scholenproject
In 2015 is eennieuw programma
voor groep 5/6, ‘Op Vogelreis’
ontwikkeld
Nationaal Park Scholenproject
Woordvoerders voor de natuurgroep 7&8
Dit programma leidt kinderen op tot echtewoordvoerders die hun ouders en anderevolwassenen het verhaal van de Eendenkooikunnen vertellen.
- 10 -
Nationaal Park Scholenproject
Speciaal opgeleide vrijwilligersbegeleiden de schoolprogramma’s.
JeugdNatuurActiefbuitenschools
Twee JeugdNatuurClubsen Junior Rangers
- 11 -
JeugdNatuurClubDe Weerribben
bestaat uit 22 kinderendie maandelijks bijelkaar komen en samen bezig zijn
in de natuur.
JeugdNatuurClub De Wieden bestaat uit 50 kinderenen vierde dit jaar haar 10 jarig bestaan
- 12 -
JuniorRangers
Leeftijd 12 jaar-21 jaar
32 jongeren – GecertificeerdJuniorRanger Nationaal Park Weerribben-Wieden
Begeleiding door vrijwilligers
1x per maand activiteit voor jongeren
2x per jaar bijeenkomst ouders
Afsluitend kamp
JuniorRangersActiviteiten
Maandelijkse activiteiten en kampen, jonge vrijwilligers
- 13 -
11 t/m 13 september
Sint Jansklooster
JuniorRangersAfsluitend kamp
seizoen 2014-2015
Internationale Junior Ranger kampen
juli – augustus 2015
10 t/m 18-07-2015; 18 th Int. JR Camp
Nuuksio National Park, Finland
02 t/m 07-08-2015; Teenager Camp 2015
NP Wattenmeer, Duitsland
- 14 -
PijlerVrijwilligers
- Groene voorlichters in/van het Nationaal Park
- Contactbijeenkomst
- Reader
- Cursus Jeugd-
natuurbegeleider
200 Groene voorlichters telt het netwerk, beroepskrachten en vrijwilligers, actief bij:
Vrijwilligers
* Staatsbosbeheer
* Natuurmonumenten
* IVN afdeling Noordwest Overijssel
* Kuunderpunter
- 15 -
2 Contactbijeenkomsten; Bijscholing en afstemming
11-05-2015, Restaurant Geertien, MuggenbeetThema: grote vuurvlinder
Vrijwilligers
Contactbijeenkomst
Vrijwilligers
02-11-2015 Restaurant de Sloothaak, Giethoornthema: ‘Vleermuizen in Weerribben en Wieden’
- 16 -
Reader 2015Met alle actuele informatie uit Weerribben en Wieden zodat alle ‘Groene voorlichters’, Gastheren, leden van het Overlegorgaan enz. beschikken over de juiste en dezelfde informatie.
Vrijwilligers
Vrijwilligers
Cursus Jeugdnatuurbegeleider voor bestaande én nieuwe begeleiders
van Jeugdgroepen en scholenprojecten
- 17 -
PijlerOndernemers
- 7e cursus Gastheerschap
- In totaal opgeleide Gastheren en –vrouwenin Nationaal Park Weerribben-Wieden137 personen van 93 bedrijven
- Terugkom bijeenkomsten ‘netwerk Gastheerschap’
7e cursus Gastheerschapvoor (recreatie)ondernemers in en om het Nationaal Park. Velddag en aansluitend certificering
Gastheerschap
- 18 -
Terugkom bijeenkomsten ‘Gastheren’ 1e t/m 7e cursus
30-03-2015 Weerribben-Rottige Meenthe: Ondernemerssafari08-12-2015 Nijetrijne: Netwerken
Gastheerschap
Vrijwilligers sorteren en pakken folder materiaal in
Gastheerschapvoorlichtingsmateriaal
Ruim 14.000 folders, brochures, kaarten, DVD’s e.d.zijn verspreid onderGastheren NationaalPark
- 19 -
Pijler CommunicatieDag van het Nationaal
Park 24 mei 2015
Pijler Communicatie
- 20 -
Communicatiemiddelen
- Website, Facebook, Twitter
- Nieuwsbrief
- Brochures, flyers
- Gebiedskaart, DVD
- Vlaggen, banieren, spandoeken, bebording
Communicatiemiddelen
Facebook accounts:- Nationaal Park Weerribben-Wieden- JeugdNatuurclub De Weerribben- JeugdNatuurclub De Wieden- Junior Rangers Nederland
Twitter account: 941 volgers
- 21 -
Voorraadbeheer
Communicatie -middelen
18.000 geactualiseerde folders/brochures per jaar, dvd’s, kaarten enz
2015 in beeld gevangen, bruisend en actief sámen
- 22 -
- 23 -
1.3. Groene voorlichters contactbijeenkomst 2 november 2015, ca. 40 personen aanwezig
Lezing over vleermuizen in Weerribben en Wieden Ronald Messemaker Onbekend maakt onbemind. Dat is zeker waar voor vleermuizen. Vroeger was er veel bijgeloof over deze bijzondere schemer- en nachtdieren. Maar ook in de huidige tijd speelt de vleermuis een dubbelrol in de menselijke verbeelding: van Dracula de vampier en Batman de held. Wat zijn vleermuizen:
• Vliegende zoogdieren: in de kraamkolonies vind je alleen vrouwtjes en jongen. De jongen worden gezoogd. Meestal 1 jong per worp, soms heeft een vrouwtje 2 jongen. Jongen in de vleermuizen crèche, als de jongen groter worden kunnen ze mee aan de vacht van de moeder.
• Vliegen met hun handen en kijken met hun oren: bij beschadiging van de vleugel groeit het weer dicht
Voedsel zoeken d.m.v. echolocatie. Elke soort heeft z’n eigen ‘ritme’ waarmee de prooi wordt gevonden. Ze maken ook contactgeluiden, die soms voor de mens hoorbaar zijn. Vooral in de paartijd kan je ze dan ook soms horen, bijvoorbeeld de dwergvleermuis. De jachttechniek verschilt ook per soort: hoe de prooi wordt gepakt en waar en hoe gejaagd wordt.
• 22 soorten vleermuizen in Nederland, mogelijk meer. In het algemeen kan met soorten herkennen aan de oren (binnenkant van de schelp) en aan de vachtkleur.
• Allen insecteneters: ze hebben grote, scherpe tanden en knipkiezen • Houden winterslaap omdat het te koud is en er geen voedsel te vinden is.
Soorten van Weerribben en Wieden:
• Meervleermuis: komt hier vrij algemeen voor - de Kop van Overijssel is een zeer belangrijk gebied voor deze soort, is een Natura 2000 soort – omgeving Paaslo, hoge land van Vollenhove, in Scheerwolde zit kolonie – kraamkamer in gebouwen - kolonie van 100 dieren – gaan via laanbomen en houtwallen naar het moerasgebied – grote vleermuis – fourageren op open water – meer onderzoek nodig om in kaart te brengen hoe de huidige stand is – zijn lange afstandsvliegers - meervleermuis
• Rosse vleermuis: vrij algemeen - parkachtige omgeving zoals de Oldenhof – in holle bomen • Gewone dwergvleermuis: algemeen • Ruige dwergvleermuis: vrij algemeen - een laatvlieger – vrij fors, lage puntige oren • Laatvlieger: vrij algemeen • Gewone grootoor: vrij algemeen –zoekt prooi op een blad, muur of op het water – als ze
hangen aan hun klauwen vouwen ze de vleugels tegen het lichaam als isolatie – grote oorschelpen vouwen ze onder de vleugels -
• Watervleermuis: vrij algemeen – in Vitensbunker aangetroffen – kleine soort - jaagt boven sloten, vijvers – roze neus, roze gezichtje -
• Franjestaart: zeldzaam- wordt steeds vaker aangetroffen bij de vleermuisbunker van Vitens – roze neus, witte buik, bovenste rand oren omgeklapt
• Tweekleurige vleermuis: zeldzaam
- 24 -
Niet in Weerribben en Wieden:
• Grote hoefijzerneus • Kleine hoefijzerneus • Vale vleermuis: een van de grootste soorten in NL: 25 cm van vleugeltop tot vleugeltop
Onderzoek: Vleermuizen worden geringd voor onderzoek. Door het spannen van netten, bijvoorbeeld onder een brug, kan je ze vangen. Vanaf 2004 wordt onderzoek gedaan in de bunker van Vitens (bij St. Jansklooster). Deze is speciaal gemaakt voor vleermuizen, zowel voor overwintering als kraamkolonies en crèche. Als de vleermuizen eenmaal zoiets vinden, dan blijven ze komen. Er heerst een contante temperatuur. In januari wordt geteld.
Nieuws uit De Weerribben Jeroen Bredenbeek
• PAS is speerpunt. SBB heeft 6 jaar om 90 ha open water te maken. Er is een proef gedaan aan de Ossenzijliger kant, waarbij onderzocht wordt wat je kan doen met de grond die vrijkomt. Er is geëxperimenteerd met het maken van geperste turfblokken (voorbeelden zijn te zien bij het Buitencentrum), voor gebruik als grond in kasteelt moet het aan hoge eisen voldoen. In nieuwe turf zit in de Weerribben in verhouding veel klei. Er wordt gekeken naar de beste manier om de grond af te voeren: via buizen of met de boot. De uiteindelijke werkwijze kan gevolgen hebben voor vaarroutes. Het maken van open water is nodig om alle stadia van verlanding, alle natuurwaarden te kunnen behouden. Ook SBB moet zich daarbij houden aan de flora&fauna wet. Ontheffing is mogelijk omdat je voor Natura 2000 soorten wat moet doen. 2016 wordt een jaar van plannen maken, ontheffing vragen, buurt infomeren.
• Biomassa: voorkeur gaat uit naar het afvoeren van maaisel. Dit geeft problemen. Liever niet branden, rekening houden met de bewoners. Het draait om geld. SBB heeft de oplossing en het geld ervoor nog niet gevonden.
• Verdere zaken: De verbinding tussen Rottige Meente en Weerribben zit in de pijplijn: gaat gebeuren tussen nu en 3 jaar. Inrichting gebied bij Meenthebrug. Noordmanen wordt de komende 3 jaar opgepakt.
- 25 -
Nieuws uit De Wieden Bea Claessens
• Natuurmonumenten gaat reorganiseren. Doel is te komen tot een slagvaardiger en daadkrachtiger organisatie, waarbij de gebieden/beheereenheden centraal komen te staan. De regiostructuur wordt opgeheven.
• Herijken natuurvisie De Wieden: de huidige visie loopt tot eind 2015. Net als Staatsbosbeheer in De Weerribben, loopt Natuurmonumenten in De Wieden achter met het maken van nieuwe trekgaten. Alle verlandingsstadia dienen in zekere spreiding over tijd en ruimte aanwezig te zijn. Dit onderdeel zal in de nieuwe visie behouden blijven. Er komt meer cultuurgeschiedenis in, meer over het beleefbaar maken van en behouden van wat er is. Het landschap komt meer centraal. Bij de nieuwe visie wordt de omgeving veel meer betrokken. Er zijn diverse contactmomenten geweest en betrokkenen zijn enthousiast over te kunnen meedenken en meedoen.
• Voorbereiden PAS en Natura 2000: voor de projecten is 13 miljoen beschikbaar. Hoe kies je de plekken waar je aan de slag gaat? Er is maatwerk nodig. Het wachten is op het moment dat de regeling definitief is. Het verwijderen van 150 ha. bos is een van de projecten. Dit wordt een kwaliteitsimpuls voor het hele gebied.
• Biomassa: Natuurmonumenten voert al het hooi af. Het zomermaaisel gaat b.v. naar de polder en wordt gebruikt als bodemverbeteraar. Daarmee wordt ’s zomers niet gebrand. Alleen ’s winters is branden op de rietlanden toegestaan, maar nooit op veenmosrietlanden. De gemeente geeft tot nu toe ontheffing aan eigenaren van particuliere stukken om te branden. Daar gaat Natuurmonumenten niet over.
Nationaal Park Weerribben-Wieden in transitie Hans Schiphorst (gemeente Steenwijkerland) Gemeente Steenwijkerland is samen met gebiedspartijen actief om de toekomst van Nationaal Park Weerribben-Wieden ‘in te vullen’. In september 2015 heeft de gemeenteraad uitgesproken dat er voldoende vertrouwen is voor draagvlak voor een Nationaal Park in de streek. Het transitieteam werkt aan het organisatie model en financieel model voor Nationaal Park Weerribben-Wieden in de toekomst. Hiervoor zijn een aantal deelopdrachten gegeven die momenteel worden uitgewerkt. Half 2016 moet het duidelijk zijn. Daarnaast vindt ook landelijk (rijksniveau) een herijking plaats m.b.t. het stelsel van de nationale parken. Ook dit kan kansen bieden.
- 26 -
1.4 Jeugd NatuurActief en onderwijs
1.4.1. Junior Rangers Weerribben-Wieden
Junior Rangers zijn jongeren die in de omgeving van Nationaal Park Weerribben-Wieden wonen en
die graag actief bezig zijn in ‘hun achtertuin’, het Nationaal Park. Zij komen maandelijks een
zaterdagochtend bij elkaar en voor én door hen worden leuke activiteiten georganiseerd in de
natuur van Weerribben en Wieden, zoals: mee met de boswachter of een natuurgids, aan het werk in
de natuur, deelnemen of assisteren bij evenementen bij bezoekerscentra, padden overzetten, kanoën
in het moeras, internationale uitwisselingen, kampen en dergelijke. Jongeren, die naar het
voortgezet onderwijs gaan of al langer daar op zitten, kunnen bij de Junior Rangers van het Nationaal
Park terecht. Junior Rangers Nederland is een jongerenprogramma van IVN Nederland.
Samen de natuur beleven Dat is de insteek van de Junior Rangers, jongeren met een passie voor natuur. Het gaat om de beleving van de natuur en het leren van de omgeving. Het programma is niet gericht op het uit het hoofd leren van bijvoorbeeld plantensoorten. Beleving en samen plezier hebben in de natuur staat voorop. Ook wordt er aandacht besteed hoe je met de natuur moet om gaan en wat je moet doen om het te behouden. Een deel van de activiteiten bestaat uit het werken in de natuur.
Europa en dichtbij Het programma sluit aan op het Junior Ranger project van Europarc. Dit is een samenwerkingsverband van alle nationale parken in Europa. Voor Nederland zijn de Junior Rangers van Nationaal Park Weerribben-Wieden de eerste die dit programma zijn gaan volgen. Junior Rangers Nederland is een jongerenprogramma van IVN en heeft actieve groepen in Weerribben-Wieden, Drents-Friese Wold, Lauwersmeer, Aruba en Bonaire. In totaal zijn er nu 35 gecertificeerde Junior Rangers in Nationaal Park Weerribben-Wieden in de leeftijd van 12 tot 20 jaar.
- 27 -
Activiteiten 2015-2016
Voor de JuniorRangers wordt één maal per maand een activiteit georganiseerd door de vaste
begeleiders, maar ook door de oudere Junior Rangers zelf. Hierbij worden de activiteiten door de
jongeren met assistentie van de vaste begeleiders voorbereid én uitgevoerd. Hiernaast helpen de
jongeren ook met diverse evenementen, zowel op het gebied van voorlichting, monitoring als bij
natuurbeheer in en rondom het Nationaal Park Weerribben-Wieden.
Maandelijkse activiteiten
In september 2015 hebben jongeren kennis kunnen maken met de Junior Rangers, vervolgens
hadden ze in oktober een avondactiviteit, ze verdiepten zich toen in sterren en andere
hemellichamen. In november werden de handen uit de mouwen gestoken op de Eese tijdens de
Natuurwerkdag. In januari begon het jaar met een speciale ‘ouderochtend’, na een kort overzicht
aan de ouders én de jongeren over de activiteiten die ze in 2015 hadden gedaan werd er gezamenlijk
in de eendenkooi in Kalenberg gekapt hout opgeruimd.
In februari verdiepten ze zich in het leven van de otters in De Weerribben, in maart leerden ze wat
voor soort knopen er zijn en wat je hier mee kunt doen. Tevens werd de kunst van het maken van
vuur uitgeprobeerd. In april was het tijd voor de planten, in mei een werkbezoek aan NP
Lauwersmeer en in juni voor de roofvogels.
Evenementen
Bij het Lentefeest van Natuurmonumenten in april en bij de Weerribben-Wieden-Week in mei werd
er flink geholpen bij verschillende onderdelen van verschillende evenementen. De inzet en
bereidheid van de jongeren worden door de organisatoren erg gewaardeerd. Het accent van de inzet
is voor de jongste Junior Rangers het beleven van het evenement. De oudere Junior Rangers helpen
daadwerkelijk bij de uitvoering van verschillende onderdelen, zoals waterdiertjes vangen, broodjes
bakken, creatief zijn met natuurlijke materialen, begeleiden van spelonderdelen enz.
Afsluitend kamp
In de zomer 2015 is het afsluitend kamp van de Junior Rangers georganiseerd bij St. Jansklooster.
Het kamp is van vrijdagavond t/m zondagmiddag. De vrijdagavond begon met een avondkanotocht.
Op de zaterdag werden werkzaamheden gedaan bij het Bezoekerscentrum De Wieden, zoals hooien
en het slopen van een punter, vervolgens werd de watertoren beklommen in St. Jansklooster.
Vanwege het slechte weer werd de zondagmorgen een onderzoek gedaan in de Orchideeënhoeve
naar de biodiversiteit van de tropen in vergelijking met onze omgeving. Het kamp werd in
aanwezigheid van de ouders afgesloten met presentaties over o.a. verschillende (internationale)
kampen en de certificering van een Aspirant tot Junior Ranger.
- 28 -
Internationale kampen en conferenties
In de zomer van 2015 zijn verschillende Junior Rangers naar verschillende kampen in Europa geweest. Zo zijn er Junior Rangers van NP WW naar het International JR Camp 2015 in Finland geweest. Een delegatie (14+) is naar het International JR uitwisselingskamp geweest in NP Wattensee in Duitsland. Een delegatie (18+) heeft deelgenomen aan de Youth Conference/camp in Spanje en Duitsland. Ook in 2016 zullen er weer verschillende (Internationale) kampen en conferenties worden bezocht. In februari 2015 was er tevens het belangrijke Nationale Parken Congres in Den Haag. Naast prinses
Laurentien, prof. Van Vollenhove, Staatssecretaris van Dam en de directeuren van belangrijke
landelijke organisaties, waren de Junior Rangers van Weerribben-Wieden en Drents-Friese Wold
aanwezig én actief aan het werk. Dit leverde veel positieve landelijke bekendheid en waardering op.
Meer informatie over Junior Rangers: www.juniorrangers.nl;
www.np-weerribbenwieden.nl; Facebook: Junior Rangers Nederland
Erica Zwanenburg
Coördinator Junior Rangers Nationaal Park Weerribben-Wieden
IVN Overijssel
- 29 -
1.4.2. JeugdNatuurClub De Weerribben
Algemeen JeugdNatuurClub De Weerribben (JNC) functioneert als een zelfstandige werkgroep van IVN afdeling Noordwest Overijssel en werkt samen met Staatsbosbeheer en het Nationaal Park. De JNC bestaat inmiddels ruim 13 jaar. We bieden diverse natuurervaringen aan kinderen in de basisschoolleeftijd. Elk jaar zijn er negen clubmiddagen in de maanden september tot en met mei op de woensdagmiddag. Meestal hebben we per jaar één avondprogramma, dat in de plaats komt van een clubmiddag. Om de twee jaar is er een extra activiteit, namelijk het padden overzetten. Begeleiding
De JNC wordt geleid door vrijwillige gidsen. Deze gidsen vormen een hecht team dat gezamenlijk de
thema’s bedenkt en verzorgt. Het afgelopen seizoen bestond het team uit Wieke, Len, Els en Erica.
Na de zomer 2016 stopt Erica bij de club en is versterking van het team als begeleidster of hulp in
andere zin dringend noodzakelijk.
Programma 2015-2016:
Het afgelopen seizoen zijn er weer veel leuke dingen
gedaan en beleefd in de mooie natuur van De Weerribben.
Zo is er bij het Bezoekerscentrum De Weerribben in
september water onderzocht en geproefd en in oktober
zijn er vleermuizen vanuit de boot gezien hoe ze vlak boven
het water vlogen. Op de Woldberg hebben de kinderen in
november zich verdiept in bomen en een boom zelf
gemaakt. In het Woldlakebos is er in december naar
schatten gezocht met een kompas.
Na de kerstvakantie hebben de kinderen in januari de
temperatuur gemeten van ‘beestjes’ die in winterslaap zijn
en ontdekten ze waar dieren naar toe trekken in de winter.
Verder hebben ze in februari zelf het landschap gemaakt,
waar ze nu wonen, de stilte van een eendenkooi in maart
ervaren in Kalenberg, bijen in april horen zoemen in
Ossenzijl en tot slot hebben ze in mei het seizoen in
Kalenberg afgesloten met een ‘vossen jacht’ …
Communicatie JeugdNatuurClub De Weerribben heeft een clubblad, die twee maal per jaar uit komt en waar naast de verslagen van de activiteiten ook natuurknutsels, puzzels en tips in staan. Hiernaast heeft de club een eigen facebook pagina. Hierop zetten we onze aankondigingen van de activiteiten, beeldverslagen van de clubmiddagen en leuke natuurnieuwtjes om heen te gaan, te knutselen enz. Er zijn inmiddels bijna 170 “likes”. Zie: www.facebook.com/JeugdnatuurclubDeWeerribben Erica Zwanenburg
JeugdNatuurClub De Weerribben
IVN afdeling Noordwest Overijssel
- 30 -
1.4.3 JeugdNatuurClub De Wieden
Een feestje Zou het gaan lukken om het nieuwe seizoen weer even bruisend met heel veel ‘oude’ en nieuwe leden te gaan starten? Vorig jaar vierde JNC De Wieden op de afsluitende middag haar 10 jarige bestaan. Bijna alle kinderen konden komen op deze seizoen afsluiting. Er was een natuurtheater, waarbij de kinderen zelf zowel het publiek als de toneelspelers waren. Deze bijzondere middag werd afgesloten met een gebakje en een toost op de toekomst van de JNC. De vertrekkende leden werden uitgezwaaid. De flyers voor werving van nieuwe leden werden grif meegenomen door de blijvers.
Begeleiders Net zoals er voor de leden van de JNC een tijd is van komen en gaan, telt dat ook voor de begeleiders. Dit keer waren er drie begeleiders die na vele jaren trouwe en enthousiaste inzet gingen stoppen. Gelukkig niet omdat ze het niet meer naar hun zin hadden, maar soms ga je een andere richting op. Dankjewel Cor van Dijk, Cor Smit en Jolande de Bruijn. Een aantal van de blijvende begeleiders heeft vorig jaar de cursus Jeugdbegeleider gedaan. Zij
hebben de opgedane kennis gebruikt om een grotere rol op zich te nemen in het maken van het
programma voor het nieuwe seizoen. Met Mieke Bos als nieuwe begeleidster en Anja Hetebrij die nu
twee groepen begeleidt, hebben we net voldoende begeleiding om in drie groepen te kunnen
draaien. Wie interesse heeft voor begeleider van een groep, kan zich melden bij ons!
Seizoen 2015-2016
Elke jaar is het weer spannend hoeveel kinderen er na de zomer terugkomen en hoeveel nieuwe
leden zich aanmelden. Ook dit keer is het ledental stabiel gebleven en zijn er ruim 50 leden, die
verdeeld zijn over Oranjetipjes, Kiekendieven en Zeearenden. In de loop van het jaar sluiten zich
kinderen aan, enthousiast gemaakt door vriendjes of vriendinnetjes die bij de club zitten. Dit seizoen
was er geen extra kennismakingsmiddag, maar werd het seizoen op 9 september gestart met een
‘proeverij’ voor alle bestaande leden en belangstellenden.
- 31 -
De verdere activiteiten waren:
• vleermuizen in het Waterloopbos (avondactiviteit oktober): wat was het spannend in het pikdonkere bos!
• over bomen en zo in het Staphorsterbos (november): het maken van een koelkastmagneet viel zeer in de smaak
• vogels in de winter bij Schoonewelle (januari): elk kind kreeg een mooie voederboomschijf mee naar huis
• diersporen bij de Reeënweg (februari): het indrukwekkendste spoor was de botten van een ree
• overleven in de natuur bij de Veldschuur (maart): zelf een vuurtje maken
• vissen bij de Reeënweg (april): de vismeesters hadden heel veel vissen gevangen en de kinderen gooiden een hengeltje uit
• natuurspelen (seizoen afsluiting mei)
Je kan ons vinden via facebook en op de website van het nationaal park.
Nel van der Laan
Medewerkster communicatie en educatie
Nationaal Park Weerribben-Wieden
- 32 -
1.4.4 Buitenlessen in de natuur
Nationaal Park Scholenproject (NPS) Al meer dan 15 jaar kunnen basisscholen uit de gemeente Steenwijkerland gebruik maken van de educatieve lesprogramma’s van het Nationaal Park Scholenproject (ooit gestart als Kop van Overijssel Scholenproject). Het project is een mooi voorbeeld van hoe we in het nationaal park samenwerken. Vanuit IVN Nationaal Park medewerkers worden de organisatorische zaken gedaan. Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer nemen de praktische uitvoering voor hun rekening en ontvangen dus de schoolkinderen bij hun bezoeker aan het BC in Ossenzijl of in St. Jansklooster. Tegenwoordig kunnen ook scholen die van buiten de gemeente Steenwijkerland komen, deze programma’s van het NPS boeken. Evalueren en vernieuwen In de loop der jaren zijn er programma’s gemaakt per twee leeftijdsgroepen (groep 1+2, 3+4, 5+6, 7+8). We streven ernaar dat er ieder jaar een programma wordt geëvalueerd. Hierbij worden o.a. ook de gebruikers naar hun ervaringen gevraagd, zodat het programma goed aansluit bij hun behoeften en wensen. Een programma wordt dus na een jaar of 4 gebruikt te zijn geëvalueerd en aangepast. Een programma dat al een keer geëvalueerd is, wordt na de volgende vier jaar vervangen door een nieuw programma. Zo heeft vorig seizoen het Kleurenspel (groep 3+4) een facelift gehad, waarbij het merendeel van de
opdrachten vervangen is en er een beknoptere docentenhandleiding is gemaakt. De schoolgroepen
die het Kleurenspel het afgelopen jaar hebben gedaan, zijn zeer te spreken over de nieuwe versie.
In 2016 is er voor groep 5+6 een nieuw programma beschikbaar: Op Vogelreis. Dit programma is de
opvolger van de Watersafari. In het najaar van 2015 is Op vogelreis met een klas uit Ossenzijl getest.
Op basis daarvan is het programma aangepast en afgemaakt (vormgeving en productie). Dit voorjaar
zijn de schoolvrijwilligers van de beide bezoekerscentrum bijgeschoold in dit nieuwe programma.
Mede op verzoek van het onderwijsveld, is het een laagdrempelig programma geworden. Een
voorbereidende les op school is niet noodzakelijk. In plaats van een docentenhandleiding, is er voor
de leerkracht een A4 met aandachtspunten.
- 33 -
Zorgen en enquête Na een jarenlange stabiele deelname aan het NPS, moeten we jammer genoeg vaststellen dat de inschrijving de afgelopen jaren begint terug te lopen. Vorig jaar organiseerden we een contactmiddag om in gesprek te komen met de scholen: sluit wat het NPS biedt voldoende aan bij hun behoeften en wensen? De aanwezigen waren positief over het NPS en hadden zinvolle tips en suggesties. De opkomst was echter laag en we wilden graag in gesprek komen met alle scholen. Weten waarom scholen niet inschrijven, geeft ons wellicht handvatten om het tij te keren en verbeteringen te kunnen doorvoeren.
Afgelopen voorjaar heeft één van de schoolvrijwilligers een
telefonische enquête gehouden onder alle basisscholen uit de
gemeente. Daaruit komt het volgende beeld:
- bijna alle scholen weten van het bestaan van het Nationaal Park Scholenproject en vinden de ontvangen informatie voldoende
- veel scholen nemen deel, sommige planmatig, anderen ad hoc, met de hele school of slecht met een enkele groep of eens in de zoveel jaar
- motieven om niet deel te nemen: groepssamenstelling komt niet overeen met aanbod, leeftijdsverschil in groep te groot voor één programma - vervoer is groot obstakel - er is zoveel meer, je moet keuzes maken – programma’s niet vernieuwend genoeg – tegenwoordig is er een eigen bijdrage (€ 1,- per leerling) – muggen – interne communicatie op school.
Sommige scholen zijn overgegaan op continue rooster, anderen denken daarover. Op zich is er wel interesse voor een ‘schoolreisjes’ programma: een programma gericht op beleving i.p.v. educatie. Toekomst Naast het ondersteunen van leerkrachten bij de verzorging van natuuronderwijs, levert het Scholenproject ook een bijdrage aan draagvlakvergroting voor het Nationaal Park. De uitkomsten van de enquête kunnen helpen bij het vinden van nieuwe wegen om de verbinding met het onderwijs te behouden, versterken.
Nel van der Laan
Medewerkster communicatie en educatie
Nationaal Park Weerribben-Wieden
- 34 -
1.5. Gastheerschap in Nationaal Park Weerribben-Wieden
1.5.1 Gastheren van Nationaal Park Weerribben-Wieden
Achtste cursus Gastheerschap afgerond
Maandag 21 maart 2016 hebben 25 van de 26 deelnemers de IVN-cursus Gastheerschap (m/v)
afgerond. Uit handen van Burgemeester Marja van der Tas ontvingen zij hun certificaat.
Eén deelnemer was door omstandigheden niet in de gelegenheid de cursus af te ronden en is nu
‘aspirant’ gastheer. De ondernemers/organisaties die voor de eerste keer meededen ontvingen ook
het gevelbordje, waaraan de klant kan zien dat men Gastheer van Nationaal Park Weerribben-
Wieden is.
Op deze lentedag heeft het gezelschap een bustocht gemaakt door het Nationaal Park.
Voorafgaand aan deze afsluitende velddag, waren er vier cursusavonden gehouden, waarbij naast
IVN ook Natuurmonumenten, WaterReijk en Staatbosbeheer een onderdeel van het programma
invulden. Met deze nieuwe lichting gastheren is het netwerk flink uitgebreid.
Dit zijn de nieuwe gastheren:
Mirjana en Peter van Tulden – Tulden Farmhouse, Giethoorn
Eefje Bols-Stroeve en Renate de Vries – Sluuspoort, Museum Schoonewelle, Zwartsluis
Jurjen en Jacoline Rienmeyer – Het Doevehuis, Kalenberg
Theo Vuist – De Houtwal, Paasloo
Bea Claessens – Beheerkantoor Natuurmonumenten De Wieden, Wanneperveen
Susan Oosterlaar – Weerribbenfotograaf, Kalenberg
Annebel Vierhout en Fred van der Ende – B&B de Vrijstaten, Kalenberg
Hajo van der Helm en Gerrit Veenema – Restaurant & Rondvaartbedrijf de Rietstulp, Giethoorn
Heltmuth van de Belt, Yvonne Huzen, Ali van de Belt Dijkstra – Snackbar Van de Belt/Bar Café ‘de
Dumpelder’, Camping ‘de Wieden’
Alice Freriks en Linda Donker – Buitencentrum De Weerribben, Ossenzijl
Suzanne Beurmanjer (aspirant) en Katy Sonke – T.I.P., Blokzijl
Albert van Benthem – Tenten- & Evenementen verhuur van Benthem, Vollenhove
Ulrike Steppen – Tekst & Translation ulisteppen.com, Giethoorn
Geertje ter Schure en Jeannet Bakker – Vakantieparken Weerribben Wieden, Paasloo
Veerle Boomgaard – Hoeve Montigny, Giethoorn
Tonnie de Vries – Camping de Molsbongerd, St. Jansklooster
- 35 -
1.5.2. Netwerkbijeenkomst en ondernemerssafari voor Gastheren (m/v) De afgelopen periode zijn er weer twee netwerkbijeenkomsten geweest. Op 8 december 2015 was de groep te gast bij de gastheer en -vrouw van Nijelinde, gelegen aan de Lindedijk 7, Nijetrijne. Daar nam Charles Ruffolo uit Kallenkote (www.networkingacademy.com) de aanwezigen mee in de wereld van het ‘netwerken’. Janet Visser, programmamanager van het Kernteam dat het veranderingsproces naar een Nationaal Park nieuwe stijl op dit moment vorm geeft, heeft de laatste stand van zaken toegelicht. Maandag 14 maart vond de tweede ondernemerssafari met de Gastheren en - vrouwen van het
Nationaal Park plaats. Tijdens de eerste ondernemerssafari in 2015 werd een kijkje genomen in het
noordelijke deel van ons Nationaal Park ( met een uitstapje naar de Rottige Meente), dit keer werd
het zuidelijk deel van het Nationaal Park bezocht: De Wieden.
Daarbij werden nieuwe recreatieve voorzieningen bekeken, bijzondere plekken bezocht
(weidevogelgebied) en geluncht bij gastvrouw Leanne Spans van Weidevol Natuurboerderij.
Daarna ging de bus richting St. Jansklooster waar de torenwachters van Natuurmonumenten met het
gezelschap de watertoren te beklommen en werd genoten van prachtige vergezichten.
Vervolgens was er een warm en smaakvol welkom door Gastheer Het Waterhoentje waar de tijdens
de najaar bijeenkomst beloofde gerookte vis er goed in ging. Er werd als afsluiting een kijkje
genomen in de vernieuwde veenschuur horend bij het bezoekerscentrum.
En ondertussen netwerken, bijpraten en genieten van de zon en prachtige wolkenluchten.
Nel van der Laan
Medewerkster communicatie en educatie
Nationaal Park Weerribben-Wieden
- 36 -
2. Terreinbeheerders
2.1. De Weerribben- Staatsbosbeheer
2.1.1. Buitencentrum De Weerribben
Wie doet wat? Eind 2015 zijn er enkele personele wisselingen geweest bij het Buitencentrum De Weerribben. Op dit moment zijn er vier mensen als vast personeel en een uitzendkracht in dienst bij het Buitencentrum. Daarnaast zijn er 30 vrijwilligers, die buitenklussen doen en de informatie balie bemannen. Vanwege de wisselingen van personeel en opnieuw verdeelde taken zijn de volgende mensen verantwoordelijk:
- Ben Schrijver is aanspreekpunt voor de algemene coördinatie en beheerstaken van het
Buitencentrum De Weerribben.
- Bert Vaartjes is het aanspreekpunt voor de winkel, en voor de vrijwilligers, en het indelen van
het vaste personeel en beheertaken
- Alice Freriks is voor de PR van het centrum.
- Martine van den Ende , expositie, educatie, gidsen en scholenprogramma.
- Miep Weemstra is aanspreekpunt voor de ‘Bed en breakfast’, kampeerboerderij ‘De Kragge’ en
excursies van Staatsbosbeheer.
- Theun Hoen is als vaste balie vrijwilliger iedere woensdag aanwezig en doet hiernaast veel
andere klusjes op het centrum.
Herinrichting centrum Afgelopen winter is de hele expositie vernieuwd en de winkel opnieuw ingericht, zo is de informatiebalie naar achteren verplaatst. Hiernaast is er weer een grote filmzaal terug gekomen in het centrum, met de nieuwe naam: ‘De otterzaal’. In deze otterzaal is naast een permanente vertoning van een film ook een steeds wisselende expositie. De zaal kan ook gehuurd worden door groepen. De expositie in het centrum is opnieuw uitgebreid dankzij de twee vrijwilligers Gea Bijker en Jaap
Dolstra, die hier een grote bijdrage aan hebben geleverd.
- 37 -
Kabouterpad Deze winter is er ook hard gewerkt aan een nieuw kabouterpad. De vrijwilligsters Ellen Roosendaal, Tinie ter Horst en Ciska Zuijderwijk hebben de aanpassingen van het nieuwe kabouterpad en de aanleg van verschillende kaboutermeubels begeleid. Zij hebben de organisatie ‘Het Kiemhuis’ benaderd om mooie houten tafels, kabouters en paddenstoelen te maken, wat heel goed is gelukt. ‘Het Kiemhuis’ is een zorgboerderij waar mensen terecht kunnen die verstandelijk beperkt zijn, een psychische stoornis hebben, of anderszins beperkt zijn in hun mogelijkheden. Ze bieden hen een dagbesteding en de mogelijkheid tot arbeidsparticipatie. Zij hebben geheel belangeloos de prachtige houten meubels en kabouters gemaakt voor dit nieuwe kabouterpad. Het pad begint bij de botenloods van het centrum en loopt verder door naar het eiland, waar zelfs een boomhut is gemaakt. Een groep kinderen van de basisschool St Bernardschool uit Oldemarkt heeft verkleed als kabouters
het pad begin juni geopend.
Opening kabouterpad – Foto’s: P. Friskorn
Toekomst
Nu het kabouterpad gerealiseerd is gaat de komende tijd de aandacht naar het onderhoud van
Zompie’s zoekpad. Dit is een natuur speurtocht voor gezinnen.
Er moet door Staatsbosbeheer nog steeds worden besloten of er in de toekomst het Buitencentrum
grondig wordt verbouwd of dat er een nieuw gebouw gebouwd zal worden.
Bert Vaartjes en Martine v.d. Ende
Buitencentrum De Weerribben
Staatsbosbeheer
- 38 -
2.1.2. Weerribben weetjes Staatsbosbeheer is weer terug in Kalenberg Sinds begin mei zitten de mensen van het beheer weer op hun vertrouwde plekje in Kalenberg, en heeft het Buitencentrum weer meer ruimte. Of Staatsbosbeheer alle gebouwen blijft gebruiken is nog de vraag, maar het Beheereenheid kantoor blijft in ieder geval op de locatie in Kalenberg. Vogels Afgelopen winter was zacht en nat, daarom werden er ook bijna geen klapeksters gezien. In totaal vier waarnemingen, het hoogste aantal twee in februari. Ook blauwe kiekendieven werden veel minder waargenomen. Door het zachte weer waren er echter wel twee
overwinterende bruine kiekendieven, een juveniel vrouwtje
en een adult mannetje werden regelmatig in vooral
Wetering Oost waargenomen.
Dat was nog nooit eerder waargenomen, meestal
verdwijnen ze in oktober om in maart weer terug te komen
uit Afrika. Ook de aantallen winterwatervogels waren lager
dan andere jaren vanwege de zachte winter, maar bijna
iedere telling leverde wel een of meerdere ijsvogels op.
Inmiddels zijn de broedvogels weer gearriveerd.
Klapekster - Foto: R. Messemaker
De Weteringen Met de aanleg van de twee nieuwe moerassen zijn er twee geweldige moerasvogelgebieden ontstaan. De ene zeldzaamheid na de ander wordt er gezien, maar ook gewone soorten broeden er in hoge aantallen. Zo broedden er 180 paar grauwe gans, meer dan 100 paar meerkoeten en zo’n 600 paar kokmeeuwen. Van die kokmeeuwen profiteert weer de geoorde fuut, zo’n 50 paar maakt gebruik van de bescherming van de kolonie. Een verrassende ontdekking was een broedende roodhalsfuut, hij was door de reguliere tellers niet opgemerkt, maar dankzij waarneming.nl is hij nu gelokaliseerd. De roerdompen rijzen de pan uit, in totaal zitten er zes territoria in de beide weteringen, het is ’s avonds een gehoemp van jewelste. Op de Stroïnkweg worden ze regelmatig gezien. Elders in de Weerribben zitten zeker nog 4 paar. Ook zijn er al weer bijzondere rallen gehoord: 1 porseleinhoen en twee tot drie klein waterhoentjes In zowel Wetering West als Oost zitten baardmannetjes, de meeste in West.
- 39 -
Verder is de oeverzwaluwwand een doorslaand succes, nadat de Vogelwerkgroep van IVN/KNNV de
gaten weer heeft gevuld (met dank aan de Fa. Muis voor het ponton) is het weer een drukte van
belang voor de wand. Vorig jaar waren alle 156 nestgaten bezet.
Onderhoud zwaluwenwand - Foto: IVN afd NW Overijssel
De zwarte sterns zijn ook weer goed vertegenwoordigd, helaas zijn het vnl. trekkers in Oost en West,
maar er worden regelmatig groepen van 40 tot zestig foerageerden zwarte sterns gezien. En
natuurlijk zaten daar ook weer witwang- en witvleugelsterns tussen.ssend was de waarneming van
twee dwergsterns (nieuwe soort voor de Weerribben) die een dagje tussen de sterns vlogen. Dat zijn
meer broedvogels van de waddenkust of langs natuurlijke rivieren in oost Europa
Omdat het water hoog staat in de rietvelden in de Weteringen zitten er relatief weinig rietvogels. Een
paar blauwborsten, snorren en kleine karekieten. Als er wat meer afgestorven riet komt, dan nemen
deze soorten wel toe. Een grote karekiet heeft er minder moeite mee, bij de observatiehut in
Nederland was er al 1 gehoord, maar in de weteringen nog niet.
Andere vogels De Weerribben heeft eindelijk een echte kolonie aalscholvers, de laatste kolonie gemeld uit de Weerribben dateert uit het begin van de 19e eeuw. Er broeden 16 paar aalscholvers in de Lokkenpolder.
Andere leuke soorten waren natuurlijke de heilige-
en zwarte ibissen, die ook regelmatig in de Auken
opdoken. Ook komen er veel lepelaars en
purperreigers voedsel zoeken vanuit de Auken, het
is een komen en gaan van vogels
Met de toename van de zeearend in Nederland en
een broedpaar vlak in de buurt (Vogeleiland Zwarte
Meer), verschijnt de vliegende deur ook wat vaker
in de Weerribben om zich te goed te doen aan de
vele jongen grauwe ganzen.
Heilige ibis – Foto: Jetske Fotografie
- 40 -
En nu er weer veel libellen vliegen profiteren niet alleen de boomvalken van deze prooi, maar werd
er ook een roodpootvalk waargenomen die deel nam aan het feestmaal. Deze valk broedt in Oost
Europa, maar door de straffe noordoosten wind zijn ze bij de trek naar hun broedgebieden uit koers
gedrukt. Op veel plaatsen met veel libellen worden ze gezien nu gezien , zoals het Fochtelooerveen,
Wierdense Veld en Bargerveen
Plantengroei Vorig jaar heeft ‘Bureau Van der Goes en Groot’ de SNL florakartering gedaan op zo’n 3000 ha van de Weerribben. Uit de vele waarnemingen van bijzondere planten en mossen blijkt maar weer hoe groot de natuurwaarde is. Zo zijn op veel plaatsen veenmosorchissen en kleine veenbes gevonden en bleek ronde zonnedauw op moeras- en kamvaren na een van de meeste algemene gekarteerde soorten te zijn. Parnassia is nog maar beperkt tot 1 groeiplaats, maar kleine valeriaan en groenknolorchis daarentegen lokaal best algemeen. Echte blauwgraslandsoorten doen het minder goed. Zo zijn er niet veel groeiplaatsen van Spaanse ruiter zo’n 50 groeiplaatsen, welriekende nachtorchis en zo’n 53 groeiplaatsen van blauwe knoop. Vaak gaat het dan ook maar om enkele planten. De vleeskleurige en gevlekte orchis werden niet aangetroffen, wel veel rietorchissen. Bij de waterplanten viel vooral de toename van
krabbenscheer en de afname van waterscheerling op. Dit
heeft waarschijnlijk te maken met de verbeterde
waterkwaliteit.
Het totaal beeld van de kartering is dat de wat zuurdere
soorten het goed doen, terwijl de kritische
trilveensoorten gelijk blijven of iets afnemen.
Uitzondering hierop is de galigaan, die neemt sterk toe,
vooral in de bevloeide en geplagde rietlanden, er komen
zelfs “klachten” van riettelers.
Galigaan - Foto: Saxifraga – Rutger Barendse
Libellen
Het zwermt alweer van libellen in de Weerribben, het zijn voornamelijk smaragdlibellen, maar in het
Woldlakebos zijn het ook veel gevlekte witsnuitlibellen, een N2000 soort. Ook de noordse
winterjuffer en de donkere waterjuffer, twee paradepaardjes van de Weerribben, vliegen alweer.
Van de laatste is een mannetje waargenomen op een locatie bijna 2 kilometer van de bekende
vliegplaats. Het zou mooi zijn als er meerdere populaties van deze soort waren, dat maakt hem
minder kwetsbaar.
PASproject Weerribben
PAS staat voor ‘Programmatische Aanpak Stikstof’ en is een natuurherstelprogramma. Door extra
maatregelen uitvoeren in natuurgebieden hoopt men de negatieve effecten van het te veel aan
stikstof depositie te compenseren. Voor de meeste N2000 gebieden zijn er PAS maatregelen
afgesproken, omdat ze verzuring gevoelige natuur hebben. Voor de Weerribben zijn er twee grote
projecten om de kwetsbare natuur een extra steuntje in de rug te geven.
- 41 -
Noordmanen Allereerst is er de inrichting van de Noordmanen. Dit verdroogde deel van de Weerribben ligt tussen Nederland en de Blokzijlerweg aan de zuidkant van de Weerribben. Het ligt in de verbinding tussen de Weerribben en de Wieden en is daarom van groot belang voor de uitwisseling van planten en dieren tussen de Wieden en de Weerribben. Het is de bedoeling om deze functie te verstreken door er voor te zorgen dat de meeste biotopen die nu in de natte Weerribben aanwezig zijn ook in de Noordmanen ontstaan. Het gaat dan om moerasvogelbiotoop, blauwgras, trilvenen, veenmosrietlanden en open water.
Begrazing koeien en paarden – Noordmanen
Het westelijk deel wordt optimaal ingericht voor moerasvogels. De tussenliggende graslanden worden plas- dras gezet evenals het moerasbos. Gezien de ervaring in de Auken, waar deze maatregel ook is uitgevoerd, verwachten we dat een groot deel van het bos zal afsterven door het veranderende grondwater. Daarom zal een deel van moerasbos preventief geruimd worden om later problemen te voorkomen. De wilgenstruwelen laten we staat, want dat weten we ook weer van de Auken, hier gaan de reigers
e.d. graag in broeden.
Het middendeel zal ook worden vernat, en bestaat de kans dat er bos gaat afsterven. Toch
verwachten we dat hier nog wel wat bos zich aanpast of verjongd onder de nieuwe omstandigheden.
Hier gaan we proberen om de bestaande rietvelden door de verbeterde waterhuishouding te
ontwikkelen tot veenmosrietlanden. Ook zullen enkele dichtgegroeide rietvelden weer open worden
gemaakt. In het oostelijk deel gaan we proberen zo’n 27 ha blauwgrasland te ontwikkelen door het
plaggen van de aanwezige graslanden en het opzetten van het grondwater. De Noordmanen heeft
een sterke kwel, de sloten bevriezen daar bijna nooit, dus verwachten dat uitgangssituaties gunstig
zijn voor deze natte voedselarme hooilanden. Zeker nu het peil in Wetering West is verhoogd is de
kweldruk toegenomen in de Noordmanen. In de bossen en graslanden zullen enkele petgaten
worden gegraven.
- 42 -
Als rode draad door al deze plannen loopt de
grote vuurvlinder. Juist voor deze soort gaan we
extra maatregelen nemen door te zorgen voor
extra waterzuring en bloemrijke vegetaties.
Want hij is in de Wieden uitgestorven maar het
streven van Natuurmonumenten en De
Vlinderstichting is om binnen 5 jaar weer een of
meerdere populaties in de Wieden te hebben.
De grote vuurvlinder komt nu nog in klein aantal
voor in de Noordmanen, maar zal door de
maatregelen toe gaan nemen en hopelijk de
oversteek maken naar onze noordelijke collega’s.
Grote vuurvlinder – Foto: E. Zwanenburg
Petgaten Een ander groot project is het maken van 90 ha. aan nieuwe petgaten om de nieuwe verlanding weer op gang te krijgen. Door de extra stikstof groeit het nu aanwezige open water versneld dicht. Door extra open water te graven zal er meer natte natuur ontstaan en blijven vooral de jonge verlandingstadia in de Weerribben aanwezig. Dit zal een hele operatie worden, zowel logistiek als natuurtechnisch. Er komt een grote hoeveelheid bagger vrij en met de nu nog aanwezige hoge natuurwaarden in de Weerribben, vindt je niet zo maar 90 ha bos en rietland dat kan worden omgezet in open water.
Kleine maatregelen
Verder zijn er nog kleinere maatregelen zoals het verbeteren van de leefgebieden voor de grote
vuurvlinder in de Weerribben, het kleinschalig plaggen van verruigde ribben t.b.v.
blauwgraslandontwikkeling. Kortom er gaat vanaf 2017 veel gebeuren in de Weerribben. In 2016
gaan we met onderzoeken van o.a. natuur, waterpeilen, nutriëntenhuishouding kijken wat de
precieze maatregelen moeten zijn, en locaties selecteren. Ook moeten we de nodige vergunningen
aanvragen.
Biomassa Net bij onze zuiderburen Natuurmonumenten zoekt Staatsbosbeheer afzetmarkt voor haar biomassa. Voor hout is al wel een markt, brandhout en chips, maar voor gras en riet ligt dat anders. Er zijn twee ontwikkelingen die misschien een goed alternatief voor storten, composteren of branden
zijn. Van het grasgewas wordt op beperkte schaal papier en karton gemaakt als proef. Vorig jaar mee
begonnen en dit jaar levert Staatsbosbeheer materiaal uit de Wieden.
Ook voor het overjarig riet lijkt nu een markt te ontstaan door dit te gebruiken in plaatwerk.
Natuurmonumenten is hierin al verder dan Staatsbosbeheer.
Voor de Weerribben zal het heel andere manier van werken worden als al de biomassa gaat worden
afgevoerd, want nu wordt nog veel verbrand. Als we meer gaan afvoeren heeft dat consequenties
voor de inrichting, wat betreft ribbenbreedte en vaarwegen om maar eens wat te noemen.
- 43 -
Bagger Ook voor bagger komt langzamerhand een alternatief voor het in depot spuiten en hopen op een afnemer of verwerken in nieuwe natuurgebieden. Er zijn twee bedrijven die serieus aan het kijken zijn of ze de bagger kunnen gebruiken voor
productie van turfblokken en/of potgrond. Maar ook dat vraagt weer een heel andere manier van
werken. Dan zal een groot deel van de bagger per schip naar een depot moeten worden gebracht te
kunnen voorbewerken. Kortom, er is nog veel doen om biomassa.
Wand van bioblocks – Foto: www.bioblocks.nl
Jeroen Bredenbeek
Staatsbosbeheer
- 44 -
2.2. De Wieden-Natuurmonumenten 2.2.1. Bezoekerscentrum De Wieden - Jaarverslag 2015 In dit jaarverslag een kort overzicht van de activiteiten bij Bezoekerscentrum De Wieden
1. Bezoekerscentrum De Wieden:
Ongeveer 85.000 bezoekers het centrum hebben
bezocht. Met een koud voorjaar, een vroege mooie
zomer en najaar. Het aantal bezoekers en
belangstellenden voor de vaartochten was meer
t.o.v. voorgaande jaren.
Vaartochten • Het aantal groepsboekingen is gestegen in
2015. Dit waren er 96 tegen 74 in 2014. In het algemeen wachten mensen vaak het weer af en boeken steeds meer op het laatste moment via de website.
• Deelname voor Vaartocht De Wieden nam toe, een mooie kennismaking met natuurgebied De
Wieden. Ook varen naar de eendenkooi liep goed.
• Het arrangement high tea + vaartocht van 1 uur i.s.m. de theeschenkerij had goede
belangstelling.
• In de Cultuurmonumentenmaanden mei en september was volop belangstelling voor “Vaartocht
verborgen schatten van Beulake”, beide keren een volle boot. Voor Vaartocht Verdronken Dorp
Beulake en de excursie naar de Bakkerkooi was geen belangstelling in deze maanden.
Wiedenacademie Eind 2015 gestart met 6 bijeenkomsten van de Wieden academie voor de vrijwilligers die met publiek te maken hebben. Per keer komen zo’n 50 deelnemers.
Volwassenen activiteiten • Dit jaar zijn 40 keer natuurgidsen ingezet bij 60 verschillende activiteiten; vakantieactiviteiten in
schoolvakanties, diverse wandelexcursies, uitkijkpunt vlonderpad / Auken, lezingen, openstellingen aalscholverkolonie, rondleiding eendenkooi,
• Toppers: excursies vanaf werkschuur Reeënweg, dit gebied is normaal niet toegankelijk voor publiek.
• Winterstruintocht 2 keer had 43 deelnemers. Uitschieter blijft een natuurgids bij het uitkijkpunt aan het vlonderpad tijdens de broedperiode van de zwarte sterns, een toegevoegde waarde voor de bezoeker.
• Elke zaterdag is de toren geopend en kan het publiek de toren beklimmen. Ook op doordeweekse dagen is op verzoek de toren geopend.
Jeugd en gezinsactiviteiten: Elke schoolvakantie zijn er activiteiten georganiseerd voor gezinnen. Deze activiteiten liepen erg goed, De volgende activiteiten: verhuur schepnetjes (vanaf mei t/m september) , braakballen pluizen, voederplankjes en vogelsnacks maken, nacht van de nacht en kanotochten voor gezinnen. Nacht van de Nacht: zo’n 50 (twee volle boten)
- 45 -
Enkele bijzonderheden: Verjaardagsfeestjes met de zeilpunter mee op de woensdagmiddag, maar ook het andere aanbod van verjaardagsfeestjes liepen goed.
Schoolbezoek
• Basisscholen
Het overgrote deel van de basisscholen die bij het bezoekerscentrum een activiteit doet, komt uit de
nabije omgeving. Daarvan komt het merendeel uit de gemeente Steenwijkerland. Zij deden een
programma van het Nationaal Park Scholenproject.
In 2015 hebben 53 klassen van 24 basisscholen uit de gemeente Steenwijkerland met 1128 leerlingen deelgenomen aan het project. Daarvan hebben 29 klassen met 615 leerlingen een bezoek aan Bezoekerscentrum De Wieden gebracht. Het aantal boekingen was meer dan vorige jaren. Buiten de gemeente Steenwijkerland deden 689 leerlingen een activiteit. • Voortgezet onderwijs Het voortgezet onderwijs weet het Bezoekerscentrum weer te vinden. In 2015 kwamen 100 leerlingen van CSG Eekeringe uit Steenwijk het handelingsgedeelte van hun biologie examen bij het bezoekerscentrum doen. Scholengemeenschap Reggesteyn uit kwamen met 156 leerlingen (laarzenpad en excursie). Ook deden 35 leerlingen van VO Fr Groene Welle 2 dagen beheerwerkzaamheden rondom het
vlonderpad.
School Dingstede uit Meppel is een trouwe partner als het gaat om Maatschappelijk Stages in De
Wieden. 6 Klassen kwamen in september hooien met in totaal zo’n 188 leerlingen.
JeugdNatuurClub De Wieden
De club heeft dankzij een goede p.r. en een geslaagde open middag veel nieuwe leden erbij.
Daardoor zijn er nu weer drie groepen: Oranjetipjes, Kiekendieven en Zeearenden, totaal 50 leden.
Eén lid is doorgestroomd naar de Junior Rangers. De begeleiders worden zoveel mogelijk betrokken
bij de invulling van de activiteiten.
Dit jaar is het 10 jarig bestaan gevierd met natuurtheater georganiseerd o.a. door Junior Rangers.
- 46 -
Jaarverslag 2015 Nationaal Park Weerribben-Wieden
Een van de medewerkers van Natuurmonumenten, Nel van der Laan, is sinds 2007 gedetacheerd bij
Nationaal Park Weerribben-Wieden (50% functie). In 2015 heeft de medewerker vooral gewerkt aan
onderstaande projecten:
- Gastheerschap Nationaal Park Weerribben-Wieden.
- Nationaal Park Scholenproject: organisatie en evaluatie.
-. Informatievoorziening en promotie (website, folders, kaart, social media)
- Kwaliteitszorg gidsen en vrijwilligers
- Educatieve projecten
Verder doen een aantal medewerkers ook nog andere taken zoals in OR, landelijk boekingssysteem
en OERRR.
Vrijwilligers
Jaar Aantal vrijw. Uren inzet Man/vrouwdagen
2015 51 4974 500 eenmalige groepen 30 ll komen 2 keer per jaar en
10 Junior Rangers 2 keer per jaar.(totaal 220 uur)
Werken aan vergroting van de zichtbaarheid van Natuurmonumenten, ledenwerving en –binding
Weblogs, facebook, kranten
Weblogs Wieden lopen goed, facebook ook van 3684 (31-12-2014) naar iets meer dan 5000 (31-12-
2015). Twitter ook via Rosalie, Ronald M. Goed en mooi beeldmateriaal is hierbij van groot belang.
(totaal meer dan 8000 volgers op Twitter i n De Wieden)
Vanuit het bezoekerscentrum zijn er 52
activiteitenberichten naar de regionale pers
gestuurd, verder staan we op de digitale
borden van de gemeente Steenwijkerland en
op verschillende regionale websites en ‘Uit
gidsen”.
In 2015 hebben we ervoor gezorgd dat er elke
maand een activiteitenoverzicht buiten bij het
Bezoekerscentrum hing en op 36 locaties in de
omgeving. Bezoekers konden zo, ook buiten
openingstijden, in 1 oogopslag zien wat er te doen was. In de wintermaanden bieden we een 2- of 3
maandelijks overzicht, aangezien wij dan minder activiteiten hebben.
In de zomermaanden sturen wij de activiteitenoverzichten tevens naar lokale ondernemers, zoals
campings, restaurants en VVV-agentschappen.
In juli en augustus beleven wij de WiedenWaterWeken, hier geven we extra publiciteit aan: door een
wervende poster naar zo veel mogelijk bedrijven en ondernemers in de omgeving. De gebiedsfolder
over De Wieden is in 2015 in het Duits vertaald en beschikbaar voor publiek.
St. Jansklooster 2015
Bernadette Haverkort
Beheerder Bezoekerscentrum
- 47 -
2.2.2. Watertaxi Giethoorn – Sint Jansklooster - Blokzijl
EcoWaterLiner Al een aantal jaren vaart er door het natuurgebied De Wieden een watertaxi, de Ecowaterliner.
Dit is een Giethoornse rondvaartboot, waar je ook een fiets mee aan boord kan nemen.
Onzekerheid
Het was allerminst zeker of de fluisterstille elektrische watertaxi die in 2010 werd gelanceerd zou
gaan varen dit seizoen. De platbodemboten die een soort lijndienst over water zijn waren niet kosten
dekkend. De gemeente Steenwijkerland draaide ieder jaar voor het exploitatietekort op, waardoor in
2015 werd besloten de Ecowaterliners voortaan in de stalling te zetten.
Natuurmonumenten
Natuurmonumenten besloot daarop de vaartochten te organiseren. Bernadette Haverkort van
Natuurmonumenten: “Wij steken hiermee echt onze nek uit, omdat Natuurmonumenten vindt dat
het voor bezoekers in Nationaal Park een heel fijn middel is om De Wieden te ontdekken. Er kunnen
fietsen op de boot waardoor je bijvoorbeeld naar van Sint Jansklooster naar Blokzijl kunt fietsen en
vervolgens met de watertaxi terug kunt varen.” Het onderhoud ligt nu bij Natuurmonumenten. De
natuurorganisatie heeft nieuwe schippers aangetrokken, de Ecowaterliners opgeknapt en de tarieven
voor de vaartochten iets verhoogd. Gasten betalen nu niet alleen voor zichzelf maar ook voor de
fiets. De boten varen vanaf 5 mei t/m 25 september zeven dagen in de week op het traject St.
Jansklooster – Blokzijl en Giethoorn – St. Jansklooster.
Opstaplocaties
- St. Jansklooster: Beulakerpad 1, Bezoekerscentrum De Wieden
- Giethoorn: Beulakerweg 137, bij pompstation 'Prinsen'
- Blokzijl: Juliana van Stolbergstraat 1, bij school 'De Schutsluis'
- 48 -
Tarieven
Je kunt kiezen uit een dag- of trajectkaart. Voor de fiets kun je een aparte kaart kopen.
Ook is een arrangementkaart mogelijk. In het arrangement zit of een kop koffie/thee met iets lekkers
bij Theeschenkerij De Wieden, of op zaterdag toegang tot de watertoren in St. Jansklooster.
- 49 -
2.2.3. Natuurweetjes 2016 De Wieden
Jaarlijkse vleermuistelling januari 2016
Natuurmonumenten heeft op 27 januari weer een jaarlijkse vleermuistelling gehouden in de Vitens
bunker van Sint Jansklooster. Er zijn 65 overwinterende vleermuizen geteld. Vorig jaar kwam het
aantal uit op 56. Opvallend waren de vele watervleermuizen met 21 exemplaren. Vorig jaar kwam
dat aantal op 6. De succesvolle franjestaart is iets minder geworden, 41 exemplaren nu, tegen 48
vorig jaar. De twee hondstrouwe gewone grootoorvleermuizen waren natuurlijk ook van de partij.
Als nieuwkomer mochten we een gewone baardvleermuis begroeten die zijn weg naar de bunker ook
gevonden blijkt te hebben.
Vliegende deuren
Sinds het Vogeleiland in het Zwarte meer zeearenden huisvest,
nemen de waarnemingen in De Wieden ook steeds meer toe. Vooral
de Barsbekerbinnenpolder met al haar watervogels en
Aalscholverkolonie het Kippennest in Wanneperveen worden
regelmatig met een bezoek vereerd.
Naast deze waarnemingen werden dit jaar vele roerdompen,
visarenden, ringslangen, ottersporen, witoogeend, kwak, woudaap,
klein waterhoen, bunzingen en boommarters waargenomen. Ook
werd een nieuwe vindplek van plat blaasjeskruid gevonden.
Visarend – Foto: R. Messemaker
Projecten
Bodemonderzoek naar Beulaecke
Natuurmonumenten wil nog meer te weten komen over het gewone dagelijkse leven van de
inwoners van het verdronken dorp Beulake. Zij heeft een Amsterdams bedrijf ingeschakeld die
bodemonderzoek doet op de locatie van het verdronken dorp. Met een speciale sonarboot zijn scans
gemaakt die objecten en structuren laten zien. De resultaten zijn nog bekend. Natuurmonumenten
bekijkt samen met de gemeente en een aantal archeologische werkgroepen of Beulake een
bijzondere status verdient. Een dorpje met 200 inwoners uit de 18e eeuw dat door te ver
doorgeschoten veenwinning en slechte dijken is verdronken.
Life-project mooi op schema
In november 2015 is het Life-
project bij Zwartsluis van start
gegaan. Met Europese subsidie is
aannemer A. de Jonge in opdracht
van Natuur-monumenten bezig
met het verwijderen van bossen op
oude trekgaten. Uiteindelijk
ontstaat er trilveen, wat een goed
leefgebied is voor bijzondere dieren
en planten. Met deze grote ingreep
gaan we niet terug naar het trekgat maar houden we het tussenstadium ‘drijftillen’ aan. Hierdoor
krijgt flora, dat typisch is voor veenmosrietland en trilveen weer meer kansen.
- 50 -
Overjarig Riet Aannemer Jan Smit is voor Natuurmonumenten op
verschillende plekken volop bezig geweest met het
maaien van overjarig riet. De percelen worden ontdaan
van bosopslag. Overjarig riet wordt een keer in de 3 jaar
gemaaid. Een deel blijft altijd staan ten behoeve van
bijzondere vogels als de roerdomp, snor, bruine
kiekendief en baardmannetje.
Flora kartering
Dit jaar wordt een SNL- flora kartering door van der Goes en Groot uitgevoerd aan de oostzijde van
De Wieden. Deze grote klus gaat het derde jaar in en zal ook dit jaar afgerond worden. Uitkomsten
zullen in 2017 beschikbaar zijn.
Sprinkhanen, libellen en dagvlinder kartering
Deze kartering is door Alcedo uitgevoerd. Ook dit is een SNL kartering en zal dit jaar afgerond
worden. Uitkomsten volgen in 2017
Vrijwilligers
Klussen in de aalscholverkolonie
Een groepje beheerteamvrijwilligers is bezig
geweest de observatie hut van de
aalscholverkolonie in Wanneperveen op te
knappen. De platen van de 60 meter lange
overkapping worden na ongeveer 12 jaar
vervangen. De rietschermen aan de zijkanten
van de hut worden daarna aangepakt. De klus
moest gauw geklaard worden want de eerste
aalscholvers zaten al op het nest.
Foto: T. Krooneman
Naast deze activiteiten zijn onze vrijwilligers ook bezig geweest met het opknappen van de
eendenkooien, wandelpaden, fietsroutes en kanoroutes. De vrijwillige toezichthouders houden een
oogje in het zeil en assisteren met de registratie van vuilstorten en het opruimen ervan.
Onregelmatigheden worden gemeld en doorgeven aan de desbetreffende medewerkers van NM.
Monitoren van wintergasten en broedvogels Iedere winter worden er watervogeltellingen en klapekstertellingen door vrijwilligers verricht. In deze periode wordt ieder jaar een startbijeenkomst broedvogelmonitoring gehouden voor vrijwilligers en medewerkers. Sinds 2004 wordt volgens een vast systeem jaarlijks een zesde deel van De Wieden volledig op broedvogels geïnventariseerd. In die 12 jaar tellen we met een grote groep vrijwilligers een bepaald deelgebied. Dit jaar gaat het om deelgebied 1, Belter- en Kiersche Wijde. We zijn nu dus al twee keer rond en dat mag best uniek genoemd worden. De gegevens worden ingevoerd in het SOVON systeem. Op basis van deze telgegevens weten we hoe het ervoor staat met de broedvogels. Deze gegevens worden weer meegenomen in het natuurbeleid en beheer.
- 51 -
Knoflookpaddentelling In april is de knoflookpadtelling op het Hoge Land van Vollenhove uitgevoerd. In totaal zijn 14
roepende knoflookpadden geteld. Het bijzondere is dat deze padden roepen onder water en dat het
beluisteren in de regel gebeurt met een hydrofoon. (onderwatermicrofoon) Ze behoren tot de meest
zeldzame padden in Nederland en het Hoge Land van Vollenhove is de meest westelijke populatie
van Nederland. Door een gezamenlijke inzet van tellers, en boeren zijn hier nu 7 poelen aangelegd
ten behoeve van de knoflookpad. Andere leuke soorten die hier van profiteren zijn de rugstreeppad,
poelkikker en gewone pad.
Knoflookpad – Foto: Saxifraga-Mark Zekhuis
Zwarte sterns
Dit voorjaar telden vrijwilligers 117 vastgelegde territoria van dit pareltje. De getallen kunnen nog
wat afwijken omdat het broedseizoen nog niet afgelopen is.
Waterplan van start De officiële aftrap voor het waterplan is op 10 mei geweest, maar in het weekend van 23/24 april zijn de eerste diensten alweer gedraad. Het waterplan is een samenwerkingsverband tussen politie IJsselland, provincie Overijssel, gemeente Steenwijkerland, Waterschap Reest en Wieden, Natuurmonumenten en Staatsbosbeheer. In de maanden mei t/m september spannen zij zich samen in om de veiligheid, leefbaarheid en natuurbeleving op en langs het water te garanderen. Denk bijvoorbeeld aan snelvaart in het binnengebied, visserij en visstroperij, aanlijnen van honden op wandelpaden, naleven van de Flora- en Faunawet en milieuzaken. Het waterplan loopt al
vanaf 1993. Elke dag wordt op het
water gesurveilleerd.
Assistentie verlenen op de Beulaker... Foto: Erik Driessen
Ronald Messemaker
Natuurmonumenten
- 52 -
3. Organisaties
3.1. IVN Noordwest Overijssel
3.1.1. Jaarverslag 2015 in Vogelvlucht
Het jaar begonnen we met de door de IVN en KNNV samen georganiseerde Nieuwjaars
wandeling onder leiding van Ton Bode met aansluitend een gezellig samenzijn in het Tuks
Theehuis.
De Algemene Ledenvergadering op 9 maart
2015 werd bezocht door ca. 30 leden.
Daar werd met zeer veel waardering voor hun
werk ,afscheid genomen van voorzitter
Wilfred Ouwerkerk, Lucille Keur en Lyda
Feenstra. Lyda is overigens als manager van de
ledenadministratie nog steeds voor ons actief.
Nieuw benoemd werden Rian Hoogma als
voorzitter en Henk Mulder als bestuurslid.
Op 31 december hadden we 5 donateurs en113 leden incl. 30 huisgenootleden.
Het bestuur vergaderde in 2015 8 keer en 2 keer samen met het bestuur van de KNNV.
Verder werd deelgenomen aan vergaderingen in Nijverdal, Rijssen, Zwolle en Driebergen.
De samenwerking met de lokale afdeling van de KNNV verloopt naar tevredenheid.
Rien Cardol zal straks meer uitleggen over de samenwerking IVN/KNNV.
Samen met de KNNV is voor het eerst deelgenomen aan de Landelijke IVN Slootjesdagen.
De deelname aan “Over het Hek” op 5 september bracht alleen maar positieve reacties.
Het verslag heeft U in de laatste Koppel (januari 2016) kunnen lezen.
De gezamenlijke ledendag met IVN Heerenveen, gehouden bij Mies de Roode in Oranjewoud
op 3 oktober was met 26 deelnemers door haar enthousiasme, het weer en de lunch een
zeer geslaagd evenement.
- 53 -
Werkgroepen
De jaarlijkse coördinatorenvergadering van de werkgroepen is gehouden op 18 januari 2016.
De volledige verslagen staan op onze website: www.inv.nl/afdeling/noordwest-overijssel
Enkele zaken uit deze verslagen:
Vogelwerkgroep
De Vogelgroep mag zich verheugen in een toenemend ledenaantal, nu 23.
Van januari t/m april en september t/m december wordt elke 2e dinsdag van de maand een
winterbijeenkomst gehouden. Er waren 6 IVN - en 6 algemene excursies.
Alle 156 gaten van de oeverzwaluwwand bij Wetering Oost waren bezet. De hele groep heeft
hieraan gewerkt en gemonitoord. De Opregte Steenwijker Courant heeft een artikel over
deze succesvolle zwaluwwand opgenomen en er komt een informatie bord waarop o.a.
gemeld wordt dat vrijwilligers van de Vogelgroep van IVN Noordwest Overijssel het
onderhoud aan deze wand doen.
Natuurgidsen
Er zijn nu 17 actieve gidsen. Aan alle activiteiten hebben 632 personen deelgenomen.
Met de Kuunderpunter werden 22 vaartochten gehouden waarvan 7 keer met een IVN gids.
De libellencursus, de vleermuis excursie en de sterrenkijkavond waren een succes.
Nieuw is een activiteit voor asielzoekers. Er is een wandeling geweest en wordt nu gewerkt
aan een boottocht door de Weerribben in het voorjaar van 2016.
Verder komt er cursus Natuurfotografie en sluiten de gidsen zich aan bij het landelijke IVN
thema paddenstoelen in oktober 2016.
Jeugd Natuur Club
Er zijn nu tussen de 20 en 25 kinderen lid. Er zijn na het vertrek van begeleidster Tjallien Muis
nog 4 begeleiders en dat is aan de
krappe kant. Speerpunt voor
2016 is dan ook het vinden van
nieuwe begeleiders.
Staatsbosbeheer en
Natuurmonumenten werken aan
een informatiefilm om meer
inzicht te geven over de invulling
van taken voor
jeugdnatuurbegeleiders.
P.R. en Communicatie
Het aantal publicaties is door de intensievere samenwerking met de KNNV toegenomen.
Ook voor de excursies is daardoor meer aandacht. Facebook heeft de volle aandacht.
Er is regelmatig en goed P.R. overleg tussen de coördinator, redactie “Koppel” en de
Websitebeheerder. Alle voor genoemde mediakanalen bestemde informatie gaat via onze
coördinator Jan Feenstra.
Natuurkoffer voor Ouderen
Door de ingrijpende bezuinigingen bij de instellingen waar “onze doelgroep” meestal verblijft
is er een terugval in het aantal visites geweest. Totaal 13 keer.
Er is een nieuwe beamer en geluidsapparatuur aangeschaft en er zijn filmpjes gemaakt en er
is een zgn. boerderijkoffer ontwikkeld. Er is gelukkig nu weer sprake van enig herstel in het
aantal aanvragen.
- 54 -
Koppel
De oplage is nu 420 exemplaren met gemiddeld 34 pagina’s. Het streven is de inhoud 50/50
over beide verenigingen te verdelen.
Website
De informatie is aan de actualiteit aangepast zoals b.v. excursies, activiteiten, jaarverslagen,
tussentijdse mededelingen enz.
Begeleiding Nieuwe Leden
Cursus coördinator Lucille heeft als nieuwe taak het begeleiden van nieuwe leden op zich
genomen.
Speerpunten voor 2016
Werkgroep Scharrelkids
Als pilot wordt bij twee scholen via de Buiten Schoolse Opvang (BSO) een project Scharrelkids
opgezet. “Uurtje Natuurtje” om kinderen op een speelse manier kennis te laten maken met
de natuur.
Werkgroep voor Wandel- en Fiets apps
Een nieuwe werkgroep voor Wandel- en Fiets apps in Noordwest Overijssel. IVN landelijk is
bezig met het opstellen van specificaties waaraan de content voor GPS wandel- en fiets apps
moet voldoen. Deze nieuwe werkgroep gaat zorgen voor de content van mooie routes in
Noordwest Overijssel die in dit (landelijke) apps-programma kunnen worden opgenomen.
Project IVN hoek Buitencentrum
Deze informatiehoek werkt al, maar moet het touchscreen nog worden aangepast. Is nu niet
functioneel genoeg.
Commissie “Toekomstvisie”
Hoe zien wij de toekomst van IVN Noordwest Overijssel. Een nog te vormen commissie moet
zich samen het bestuur buigen over deze materie.
- 55 -
3.1.2. Werkgroep Natuurgidsen Doelstellingen voor 2015 waren:
Het uitvoeren van een 2- tal landelijke IVN activiteiten voor een groot publiek, waarbij de gidsen een excursie of verschillende educatieve activiteiten uitvoeren.
Bijscholing 2015: nogmaals riet en een libellen cursus die bestaat uit 2 avonden en 2 excursies.
Samenbijeenkomsten in 2015 voortzetten
Vernieuwen van excursies In 2015 is er 1 gids gestopt met zijn werkzaamheden voor de vereniging, waardoor wij het afgelopen jaar met 1 ‘slapende’ en 14 actieve gidsen zijn begonnen. In de loop van het jaar mochten wij 3 nieuwe gidsen verwelkomen, zodat wij nu 17 actieve gidsen hebben. De hele actieve gidsengroep heeft zich dit jaar ingezet voor excursies, lezingen, cursussen en andere activiteiten. De gidsengroep had het afgelopen jaar 2 overlegmomenten; 9 februari en 21 september 2015 Belangrijkste punten; - Vernieuwen van de excursies, middels een vleermuis- en sterrenexcursie, Moederdag ontbijt en Vaderdag activiteit, -evalueren van de uitgevoerde activiteiten, -deelname aan de landelijke IVN slootjesdagen en lokale campagne over ’t Hek, - taakverdeling binnen de gidsengroep. November 2016, stopt Els als coördinator van de gidsen. De coördinator heeft een grote hoeveelheid aan taken. Deze taken kunnen verdeeld worden over meerdere mensen. Roely Luyten heeft aangeboden een aantal taken over te nemen. Loek biedt zich aan als vraagbaak. - bijscholing voor de gidsen, -samenbijeenkomsten, -samenwerking SBB/KU11, PR door middel van Facebook gebruik en het uitdelen van nieuwe folders tijdens de excursies, - brainstormen 2016 Roosterexcursies 2015 Dit zijn de excursies die voor breed publiek toegankelijk zijn en in de media verschijnen. In totaal zijn er 23 excursies ingepland, waarvan er 21 zijn uitgevoerd door 10 verschillende gidsen in de maanden januari tot en met november 2015. 1 Excursie kwam door ziekte te vervallen en 1 excursie is niet doorgegaan omdat er geen belangstelling was. In de maand april hebben we ervoor gekozen om geen excursies te organiseren, er vielen veel feestdagen in deze maand en er was een hoog aanbod vanuit de KNNV. De vleermuisexcursie die door de gidsen zelf was aangedragen, is door een externe gids uitgevoerd. In totaal deden 207 mensen aan een excursie dit jaar, dit is een toename van 61 personen in vergelijking met vorig jaar!
Opvallend: Excursies met 10 of meer deelnemers zijn, excursies in Park Rams Woerthe, excursie aansluitend bij een evenement( SBB), Moederdag, Vleermuizen, Laarzenpad, Schemerschim, Herfstwandeling door de Weerribben. Excursie deelname in de Rottige Meente blijft laag. De vogel- en fietsexcursies hebben een wisselende deelname evenals de kinder- en gezinsexcursies.
- 56 -
Aangevraagde excursies 2015 3 x groep- familie uitje 76 personen 3x IVN afdelingen 69 personen 1x studenten HAS 20 studenten 1x Basisschool groep 7/8 30 leerlingen niet door gegaan i.v.m. onweer
Totaal 165 personen Kuunderpunter - KU 11 De punter vaart in de maanden mei tot en met september. Er waren 22 vaartochten waarvan er 7 keer is uitgevaren met een IVN gids. 2 gidsen hebben dit jaar meegevaren met de Kuunderpunter. Bijscholing 2015 voor gidsen en belangstellenden Werkochtend Riet 1 persoon door Jacco Schilder Libellen cursus 2 avonden en 2 excursies 26 personen door Ben Prins Vleermuisexcursie 14 personen door Ton Bode Sterrenkijkavond vol 8 personen door Wim Liesker De reden voor de lage deelname aan de werkochtend riet is onduidelijk. De werkochtend zal nog 1 x herhaald worden in 2016. Als er ook dan weinig deelname is, zullen we stoppen met het organiseren van deze werkochtenden. De libellen cursus krijgt in april 2016 een vervolg met een terugkom avond met als thema; het determineren van libellen. De vleermuis excursie was een succes en wordt volgend jaar gekoppeld aan het weekend van de vleermuis in het laatste weekend van augustus. De sterrenkijkavond kon door een maximum van 8 deelnemers bijgewoond worden. De groep was enthousiast evenals Wim Liesker. Afgesproken is dat er een vervolg zal plaatsvinden in 2016.
Campagnes In 2015 hebben we als vereniging deelgenomen aan de Slootjesdagen van IVN Landelijk, welke plaatsvonden op 13 en 14 juni. Wij hebben ervoor gekozen om alleen op zondag 14 juni mee te doen. 2 gidsen hebben de organisatie op zich genomen en de campagne verder uitgewerkt. Op zondag 14 juni kon een ieder tussen 11.00 en 16.00 uur wateronderzoek uitvoeren en op zoek naar waterdiertjes rondom het Buitencentrum te Ossenzijl. In totaal hebben die dag 75 kinderen/volwassenen deelgenomen aan de verschillende activiteiten en kennis gemaakt met IVN Noord West Overijssel.
- 57 -
Tevens hebben we zaterdag 5 september op lokaal niveau meegedaan met de campagne over ’t Hek van de gemeente Steenwijkerland. Met een stand met informatie en materiaal om waterbeestjes te vangen hebben we zo’n 150 kinderen/volwassenen laten kennis maken met onze IVN afdeling. Deelname roosterexcursies 207 personen Deelname aangevraagde excursies 165 personen Deelname cursussen/bijscholing/workshop 35 personen Deelname campagnes 225 personen Totaal aantal deelnemers aan alle activiteiten 632 personen Samenbijeenkomsten Een aantal keren per jaar verkennen we met de gidsengroep een gebied in onze omgeving en delen we onze kennis over de natuur met elkaar. De bijeenkomsten waren: 2014 november Kuinderbos, 2015 april fietsen tussen Ossenzijl en Oldemarkt en in november Kiersche Wieden. Aandachtspunten 2016:
Campagnes; Slootjesdagen 11 en 12 juni, ‘Over ’t hek’, paddenstoelen in oktober
Werkochtend - Riet 5 maart 2016
Vervolg op de libellencursus van 2015 middels een libellendeterminatie avond op maandag 11 april en hoe verder?
Samenbijeenkomsten 4x in het jaar
Natuurfotografie cursus van 3 bijeenkomsten (mei, aug, okt)
Excursies vernieuwen aan laten sluiten bij landelijke actualiteiten, trends,
Taakverdeling gidsen
- 58 -
3.1.3. IVN Vogelwerkgroep
Jaarverslag 2015
De vogelgroep is sinds 2012 gegroeid van 18 naar 23 leden.
De bijeenkomsten worden goed bezocht en men is enthousiast.
Van januari t/m april en van september t/m december 2015 worden de winterbijeenkomsten op de
2ᵉ dinsdag van de maand gehouden. De bijeenkomsten worden gehouden in het Multifunctioneel
Centrum Hoogthij te Steenwijkerwold.
De 6 excursies van de IVN vogelgroep zijn o.a. Lindevallei, Schiermonnikoog en de omgeving van de
Dollard. De excursies werden gemiddeld door 14−16 personen deelgenomen.
Albert heeft 6 algemene excursies in het voor- en najaar: 2 × Gaasterland, 2 × Zwerven door de kop
van Overijssel en 2 × Lauwersmeer. Uitschieters zijn Gaasterland en Lauwersmeer met gemiddeld
14−16 personen en ‘Zwerven door de kop van Overijssel’ gemiddeld 10 personen.
In oktober hebben we Jan v/d Knokke uitgenodigd die ons een prachtige diaserie liet zien over
vogels.
Nieuw voor ons is de oeverzwaluwwand bij de Wetering. Heel de vereniging heeft hier onder leiding
van Roely en Staatsbosbeheer aan mee gewerkt en gemonitord. En alle 156 gaten waren dit jaar
bezet. Een groot succes dus!
2016 zal in vergelijking het zelfde zijn als voorgaande jaren.
IVN Vogelgroep
Coördinator Albert Steenbergen
- 59 -
3.1.4. Natuurkoffers Het project “ De Groene Visite” dat is uitgevoerd door NMO is in 2015 afgerond . Er zijn twee thema
bijeenkomsten georganiseerd als bijscholing voor de vrijwilligers die met de natuurkoffer of wel
“Groene visite” aan de slag gaan.
Tevens is er een zogenaamde “boerderijkoffer” ontwikkeld
en diverse filmpjes afgestemd op de doelgroep.
Ook werd dit jaar een nieuwe beamer en geluidsapparatuur
aangeschaft waardoor we nu kwalitatief een hoogwaardig
beeld en prima geluid hebben bij onze presentaties. De
oude beamer is doorgegeven aan vogelwerkgroep van IVN.
De kosten voor deze aanschaf zijn betaald uit de reserve
vanuit de toenmalige subsidie en opgebouwd uit de
vergoedingen van de presentaties door de jaren heen.
Dit afgelopen jaar was er veel onrust bij de verzorging- en verpleeghuizen, bezuinigingen en
wijzigingen in het beleid. Daardoor waren er minder aanvragen voor ons als natuurkoffer.
Om die reden zijn er in de zomer helemaal geen presentaties geweest en in de herfst slechts twee
aanvragen. Inmiddels zijn we weer bezig om opnieuw contacten te leggen met de diverse huizen. We
doen het voor de ouderen die de presentaties altijd zeer waarderen.
In de winter zijn er 6 presentaties gehouden en met de voorjaarskoffers zijn we 5 keer op pad
geweest, in de zomer geen en 2x in de herfst.
De grote van de groepen variëren van 8 tot soms wel 20 personen
De groepen variëren van grote maar ook van samenstelling . We proberen de presentatie zoveel mogelijk aan te passen aan de mogelijkheden van de ouderen,wat betreft tijd en inhoud. Activiteiten 2017 Huizen en groepen met ouderen in de regio worden in 2017 actief worden benaderd zodat meer ouderen kunnen genieten van onze presentaties. Waarschijnlijk zal het in 2017 nodig zijn om nieuwe team leden te werven,dit willen we in samenwerking met PR gaan oppakken. Begroting 2015 Ook in 2015 is er een positief saldo. Er is een reserve opgebouwd waaruit kosten voor aanvullingen zullen worden bekostigd.
Steenwijk, november 2015
- 60 -
- 61 -
- 62 -
3.2. Waterschap
3.2.1. Waterschap Drents Overijsselse Delta
WDODelta
Het Waterschap Drents Overijsselse Delta zorgt vanaf 1 januari 2016 voor goed waterbeheer, zodat mensen in Zuidwest en Midden-Drenthe en West-Overijssel gezond en veilig kunnen leven, wonen en werken. Waterschap Drents Overijsselse Delta is ontstaan uit een fusie tussen waterschap Reest en Wieden en Waterschap Groot Salland. Wij zijn nu één organisatie die wonen, werken en natuur verbindt met water (zie ook: www.wdodelta.nl/over-ons). Ons werkgebied loopt van Assen tot Deventer. Uitdagingen Door klimaatverandering moet het watersysteem bestand zijn tegen langere periodes van droogte en tegen periodes van acuut veel water. Voor schoon water, droge voeten en waterveiligheid moeten we meer investeren. Samenwerking is echter noodzakelijk. Zowel met andere waterschappen, Rijkswaterstaat, provincies, gemeenten, bedrijven, landbouw- en natuurorganisaties als met de inwoners van ons gebied. We kijken met onze partners kritisch naar de uitgaven. Innovatie helpt bij de zoektocht naar hoe het beter, effectiever en goedkoper kan. Logo Het logo is opgebouwd uit de letters: W = staat voor waterschap en water; D = Drenthe; O = Overijssel; D = Delta Het water stroomt door Drenthe en Overijssel naar de IJssel-Vechtdelta.
De kleuren rood/oranje staan voor stedelijk en
bedrijven, het groen staat voor natuur, landbouw en
omgeving en het blauw voor water. Bovenin de stad en
bedrijven, middenin de natuur en landbouw en onder
stroomt het water.
Waterschap Drents Overijsselse Delta (WDODelta) zorgt in het mooie waterrijke gebied van Zuidwest
en Midden-Drenthe & West-Overijssel voor bescherming tegen hoog water en voor voldoende
schoon water voor inwoners, bedrijven, landbouw en natuur. In samenwerking met de omgeving wil
het waterschap kansen creëren om het waterbelang en de aanpak van de gevolgen
klimaatverandering te verbinden met andere belangen.
Bezoekadres Vanaf 4 juli is het bezoekadres van waterschap Drents Overijsselse Delta: Dr. Van Deenweg 186-208 Postbus 60 8000 AB Zwolle
- 63 -
3.2.2. Natuurontwikkeling Noordwest Overijssel
In de kop van Overijssel verbetert het woon-, werk- en leefklimaat rondom de natuurgebieden
Wieden en Weerribben. We investeren in de bestaande landschapsstructuur, er komt ruimte voor
nieuwe natuur en voor de Ecologische Hoofdstructuur (een netwerk van natuurgebieden in
Nederland). Daarnaast krijgt de recreatiesector een nieuwe impuls.
Dit alles heeft tot doel om de bijzondere combinatie van natuur en afwisselende
(cultuur)landschappen in Noordwest Overijssel te versterken en te behouden. Het gebied rondom de
Wieden en Weerribben zal straks één groot laagveenmoeras zijn, waarbij de natuurgebieden Wieden
en Weerribben niet alleen worden uitgebreid en met elkaar verbonden, maar ook een verbintenis
krijgen met de natuurgebieden Olde Maten en Rottige Meenthe.
Met de realisatie van dit project is 306 hectare de GGOR gerealiseer. Daarnaast is er ruimte voor
minimaal 2,4 miljoen kuub waterberging.
Natuurontwikkeling Noordwest Overijssel – Waterschap Drents Overijsselse Delta
Achtergrondinformatie
Het initiatief voor de inrichting van nieuwe natuur in Wetering Oost en West komt uit het
Gebiedsgericht beleid Noordwest Overijssel. Dat is gestart in 1997 met het vaststellen van het
Perspectief voor Noordwest Overijssel. Het beleid wil kansen benutten voor versterking van de
natuur, landbouw en recreatie. Net als de kansen voor verbetering van de leefbaarheid en de
economische structuur in het gebied. Wij werken samen met de provincie Overijssel,
Staatsbosbeheer en de gemeente Steenwijkerland.
De polder Wetering West grens aan de west- en noordzijde aan het natuurgebied de Weerribben en
aan de zuidzijde aan de N333. Ten zuiden van de N333 ligt het natuurgebied de Wieden. Aan de
oostzijde wordt het plangebied begrensd door de kade van het kanaal Wetering, met daarop
lintbebouwing. Ten oosten van het kanaal liggen polder Wetering en polder Halfweg die in agrarisch
gebruik zijn. De polder Wetering Oost grenst aan de noordwest- en oostzijde direct aan het
natuurgebied de Weerribben.
- 64 -
Ten oosten van het plangebied ligt het Woldlakebos en in het noordwesten een moerasgebied. Dit
moerasgebied, Stobberibben geheten, bestaat uit zeer kwetsbare vegetaties. Ten zuiden van het
plangebied liggen landbouwgronden en ten westen Kanaal Wetering met lintbebouwing. Aan de
westzijde van de Wetering bevindt zich natuurgebied de Weerribben.
Bijzonderheden
Randvoorwaarde voor de hydrologie bij dit project is dat de omgeving geen nadelige gevolgen mag
ondervinden. Er is rekening gehouden met effect op bebouwing, landbouw, infrastructuur en natuur.
Er is hydrologisch onderzoek uitgevoerd om de effecten te kunnen bepalen en waar nodig zijn
compenserende maatregelen genomen. Om eventuele overlast van muggen te voorkomen, is tussen
de bebouwing van Wetering Oost en Wetering West en de nieuwe natuur een droge strook
aangelegd.
Wetering Oost is een belangrijke schakel in het vergroten en
versterken van de laagveenmoerassen van de Weerribben. In
de polder is daartoe 161 hectare nieuwe natuur ontwikkeld.
Het gebied is ingericht voor de ontwikkeling van
laagveenmoeras en open water. Daarnaast is er in het gebied
ruimte voor circa 1 miljoen m3 waterberging.
Het nieuwe natuurgebied Wetering-West is een zeer
belangrijke schakel in de verbinding tussen de Wieden en de Weerribben. Het gebied is ingericht ten
behoeve van moeras. Daarnaast is het mogelijk om in het gebied circa 1,4 miljoen m3 water te
bergen.
Planning
Eind 2014 is het werk opgeleverd en op 11 februari 2015 werd de waterberging in Wetering west
getest. Tijdens de test is gebleken dat de inlaat niet naar behoren functioneert. Zowel de inlaat van
Wetering oost als van Wetering west wordt aangepast. De aanpassingen vinden plaats in 2016.
Daarna volgt een nieuwe test.
Kantelstuw Wetering Oost
Bron: Waterschap Drents Overijsselse Delta