1

PSCInformatie- én inspiratiebron voor professionals

aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg en Adiona, platform voor kindercoaching

December 2011 • 1e jaargang • www.pscmagazine.nl

Nieuws van de voorzitter • Zintuigenprikkels Ego, grootste vriend of grootste vijand?

Op ieder potje past een dekseltje • Kinderen leren van dieren

NFG

Voeding voor het brein

2

Subtiele interventiesmet behulp van hetVasculair Autonoom Signaal

SanoPharm Nederland bv - Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK - Barneveld T 0342-420714 - F 0342-420686 - www.sanopharm.com - info@sanopharm.com

ENERGIE

CHAKRACHAKRA

FYSIEK

zi

jn

vo

elen

hand

elen

liefh

ebbe

n

spre

ken

zien

wete

n

SiVAS

Onbewuste drijfveren, emoties en predisposities vormen bij veel gezondheidsklachten een factor van belang. Het SanoConcept hanteert een geïntegreerd model waarin drie niveau’s worden onder-scheiden: het fysieke, energetische en persoonlijkheids- of psychovegetatieve niveau. In dit concept spelen de persoonlijkheidskenmerken ofwel de chakra’s een sleutelrol.

Chakra’s komen overeen met de psychovegetatieve stuurcentra in de hersenen. Daar zetelen de fixa-ties en remmingen die energetische en somatische verstoringen kunnen veroorzaken of beïnvloeden.

Het SanoConcept biedt u een werkbaar medisch-klinisch model en uitgebreide ondersteuning mid-dels diverse opleidingen. Vraag nu het gratis vademecum aan. Uitgebreidde testset van 40 energetische producten is verkrijgbaar voor maar €15,-.

Kijk voor meer informatie op www.SiVAS.nu

SanoConcept synergie vanuit de bron

3

Voorwoord Sacha van den Ende

Beste lezer, Voeding voor het brein, dat is het onderwerp waar Dirk Zoutewelle zich de afgelopen jaren met veel passie in verdiept heeft. Volgens hem ontstaat een ziekte niet door het disfunctioneren van één orgaan of de ontregeling van één specifiek gen. Ziekte ontstaat door een verstoring in de communicatie binnen de aansturing van en naar het brein. Wanneer het brein disfunctioneert, dan disfunctioneert ook het lichaam. Zonder brein kan het lichaam niets.Met de juiste voedingsstoffen kunnen we de balans tussen lichaam en geest herstellen. En dat is goed nieuws, want dan kunnen we onze gezondheid en ons welbevinden zelf beïnvloeden!Als we om ons heen kijken, zien we dat hij niet de enige is die hier zo over denkt. Volgens de Griekse filosoof Plato bestond schoonheid - in de breedste zin van het woord - uit balans en symmetrie. Daarentegen zijn onbalans en asymmetrie verantwoordelijk voor gebreken en een onevenwichtige werking.Wetenschappelijk onderzoek heeft aangetoond dat symmetrie en balans de belangrijkste elementen van schoonheid zijn. Hoe meer symmetrisch het gezicht van een persoon bijvoorbeeld is, hoe groter de kans dat anderen schoonheid in deze persoon herkennen. Ook hierbij geldt dat voeding, gedachten en beweging ons lichaam kunnen vormen.Ook binnen de yogatraditie wist men dat balans en symmetrische oefeningen een belangrijk effect hebben op lichaam en geest. Yogaoefeningen zorgen ervoor dat juist die aspecten en die kant van het lichaam getraind worden, die normaal niet of minder gebruikt worden. Op deze manier wordt het lichaam in balans gebracht. Balans en symmetrie zijn kennelijk sleutelwoorden voor onze gezondheid. Door onze leefgewoonten onder de loep te nemen kunnen we zelf een grote stap zetten naar een betere gezondheid. De voedingsstoffen die we tot ons nemen, voeden ons brein. Een goed functionerend brein zorgt voor een goede aansturing van de processen in ons lichaam. Goed verlopende processen zorgen voor een goede gezondheid. En een gezond persoon is een gelukkig persoon.Deze gedachtegang spreekt mij wel aan. Ook het idee dat ik mijn gezondheid en levensgeluk zelf kan beïnvloeden. En of we nu jong of oud zijn, ziek of gezond, het is altijd de moeite waard om een betere gezondheid en een gelukkiger leven na te streven.

Ik wens u veel leesplezier en voor nu en straks in 2012 een goede gezondheid.

Sacha van den Ende hoofdredacteur redactie@inspiredcommunications.nl

Colofon

PSC Magazine, informatie- én inspiratie-bron voor professionals aangesloten bij de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg en Adiona, platform voor kindercoaching

HoofdredactieSacha van den EndeE-mail: sacha@pscmagazine.nl

BladmanagerDoriene van LutterveltE-mail: doriene@pscmagazine.nl

RedactieSandrine Baaij Doriene van Luttervelt

EindredactieMarianne Smits

RedactieadresSabangstraat 142612 BK DelftTelefoon: +31 (0)79 33 00 442Fax: +31 (0) 84 74 40 468

UitgeverInspired PublishingContactpersoon: Sacha van den EndeFokkerstraat 12 2722 NJ ZoetermeerTelefoon: +31 (0)79 33 00 442E-mail: info@inspiredcommunications.nl

VormgevingEefje Kleijweg, grafisch ontwerp en illustraties DrukDrukkerij Bestenzet bv, Zoetermeer

LezersservicePSC Magazineverschijnt zes keer per jaar

Het volgende nummerverschijnt in februari 2012.Evt. kopij voor nummer 1/12dient uiterlijk 23 januari 2012 in hetbezit te zijn van de redactie.

AbonnementenJaarabonnementen per zesnummers: € 39,95De abonnementsprijs dient bijvooruitbetaling te worden voldaan,u ontvangt hiervoor eenfactuur. Nieuwe abonnementenkunnen op elk moment van hetjaar ingaan. Losse nummersZie: www.pscmagazine.nl Opzegging dient schriftelijk, tenminste 2 maanden voor afloopvan de abonnementsperiodete worden ingediend bij de uitgever.Adreswijzigingen graag

zo spoedig mogelijk schriftelijkindienen bij de uitgever per postof per e-mail: abonnement@pscmagazine.nl PSC Magazine wordt in 2011 toegezonden aan alle leden van beroepsorganisatie NFG (Nederlandse Federatie Gezondheidszorg) en alle leden van Adiona, platform voor kindercoaching.

DisclaimerDe informatie in dit blad isuitermate zorgvuldig opgestelden gecontroleerd. De uitgever isevenwel niet aansprakelijk voorde inhoud van ingestuurde c.q.aangeboden artikelen, productinformatieen voor eventueleschade als gevolg van vermeende(medische) adviezen,onverhoopte onjuistheden en/of onvolledigheden. De uitgeverdraagt geen verantwoordelijkheidvoor de inhoud van advertenties.

©CopyrightNiets uit deze uitgave magworden overgenomen zondervoorafgaande schriftelijketoestemming van InspiredPublishing. Alle rechtenvoorbehouden.

PSC sponsorsPSC Magazine wordt mede mogelijk gemaakt dankzij de zeer gewaardeerde bijdrage van onze sponsors

HoofdsponsorVSM Geneesmiddelen bvwww.vsmprofessional.nl

Colofon

SanoPharm Nederland bvwww.sanopharm.com

Vitals voedingssupplementen bvwww.vitals.nl

Energetica Natura bvwww.energeticanatura.com

Co-sponsors

4

5

Voorwoord - Sacha van den Ende

Volwaardige voeding, dé energiebron van het brein! Een interview met Dirk Zoutewelle

Column Marja van der Ende

Vitals - een bijdrage van onze sponsor

NFG - nieuws van de voorzitter

Column Marijke van den Berg

Zintuigenprikkels

Sanopharm - een bijdrage van onze sponsor

Adiona - platform voor kindercoaching

Inzicht - Ego; grootste vriend of grootste vijand?

RUPZ - Anneke Hulsbosch

Werken met spoken - Suzanne Unck

Column Martine Clausen

Kinderen leren van dieren - Ineke Vliem

Energetica Natura - een bijdrage van onze sponsor

Inhoudsopgave

36

13141516

22252730

In deze editie1920

3234

10

Volwaardige voeding, dé energiebron van het brein

6

‘Iedereen kan werken aan een zó gezond mogelijk leven’ Dirk Zoutewelle:

7

Interview met Dirk Zoutewelle

Volwaardige voeding,

Door: Sandrine Baaij, redactie PSC Volgens de definitie van de Wereld-gezondheidsorganisatie (WHO) wordt gezondheid gezien als ‘een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk wel-zijn en niet slechts als afwezigheid van ziekte of andere lichamelijk gebreken’. Wellicht een lastig te hanteren definitie, want wie ver-keert er nou in een toestand van volledig lichamelijk, geestelijk en maatschappelijk welzijn? Het begrip ‘gezondheid’ wordt, vol-gens Dirk Zoutewelle -orthomole-

culair KPNI-therapeut, personal coach, docent en topsportbegelei-der- nog interessanter wanneer we kijken naar de communicatie en het mechanisme van cellen op psychologisch, neurologisch en immunologisch niveau. Volgens Zoutewelle is een optimale gezondheid alleen mogelijk wanneer de generator (lees: het brein) voorzien wordt van de juiste en -voor die persoon, op dat moment- noodzakelijke voedingsstoffen. Stoffen die verkregen worden uit volwaardige, niet geraffineerde voeding. Zoals ATP de energiebron is voor cellen, zo is volwaardige voeding de energiebron voor het brein.

Het proces naar ‘gezondheid’ is volgens Zoutewelle te beïnvloeden. Iedereen kan werken aan een zo gezond mogelijk leven. Zijn inzich-ten vond hij vooral binnen de orthomoleculaire geneeswijze en de klinische Psycho-Neuro-Immunologie, waar aandoeningen vanuit het hele mensbeeld worden bekeken. Een ziekte ontstaat door een tekort of overschot aan essentiële bouwstenen. Er is dan sprake van een disbalans tussen lichaam en geest. Van een baan als technisch inspecteur naar orthomoleculair thera-peut? Hoe verklaar je deze omscholing?“In mijn familie zijn verschillende aandoeningen geconstateerd. De omslag in mijn leven is het moment geweest dat ik zelf ernstig ziek bleek te zijn. Vanaf dat moment ben ik mij gaan verdiepen in verschillende geneeswijzen, op zoek naar een mogelijke verklaring voor mijn ziekte. Antwoorden heb ik binnen de orthomoleculaire geneeskunde gevonden. Een ziekte ontstaat niet door het dis-functioneren van één orgaan of de ontregeling van één specifiek gen, zij ontstaat door een verstoring in de communicatie binnen de aansturing van en naar het brein. Wanneer het brein disfunc-tioneert, disfunctioneert ook het lichaam. Zonder brein kan het lichaam niets. In plaats van lekkages en materiaalfouten op te sporen in fabrie-ken en (kern) centrales, onderzoek ik nu lichamelijke en geestelijke deficiënties in mijn beroep als orthomoleculair kPNI-therapeut.”In zijn uitleg over de aansturing van het brein vergelijkt Zoutewelle het functioneren van het brein met de werking van een elektrici-teitscentrale. Het brein is de grootste generator van elektriciteit in het lichaam. Vier elementen bepalen de relatie tussen de aanstu-ring van het brein en de productie c.q. levering van elektriciteit aan de rest van het lichaam. Deze elementen zijn: voltage, snelheid, ritme en synchronisatie.

Het voltage bepaalt de kracht en intensiteit waarmee het brein reageert op stimuli. Dit beïnvloedt het vermogen van het brein om de betreffende informatie te verwerken. Het voltage bepaalt de stofwisseling en verschillende staten van bewustzijn, van volledig alert tot diepe slaap. Zonder de juiste voltage valt alles letterlijk stil. Zo ook je persoonlijkheid.De snelheid bepaalt hoe snel signalen door het brein worden verwerkt en de werkelijke of functionele leeftijd. Deze kan afwij-ken van de chronologische leeftijd. Door de snelheid te verhogen, kunnen aspecten als geheugen, concentratie, IQ en gedrag worden verbeterd. Wanneer de functie van het brein in snelheid vermin-dert, wordt men vergeetachtig en minder scherp.Het ritme van de aansturing is bepalend voor de balans. Een brein in balans genereert en ontvangt elektriciteit met een juist ritme. Het ritme laat een vloeiende en evenwichtige beweging zien. Een verstoring in het ritme geeft aan dat het brein disfunctioneert. Zo kan stress bijvoorbeeld gevoelens veroorzaken als angst, nervosi-teit, irritatie of prikkelbaarheid.Het laatste element, synchronisatie, is belangrijk voor het herstel van het brein. Hersengolven synchroniseren gedurende de nacht. Naast rust en herstel van het brein worden ook, tijdens onze nachtrust, (grond)stoffen hersteld die nodig zijn voor een goede werking van het brein. Wanneer sprake is van een rusteloze slaap, komt het brein onvoldoende tot rust en kunnen lichaam en geest onvoldoende herstellen.Volgens Zoutewelle kan er op verschillende manieren invloed worden uitgeoefend op de aansturing van de elektriciteitscen-trale. Voor optimaal werkende elektriciteitscircuits, zijn -in de wer-king van het brein- vier neurotransmitters van essentieel belang: dopamine, acetylcholine, gaba en serotonine. De relatie tussen de werking van een neurotransmitter en specifieke persoonlijk-heidskenmerken laat zien of er sprake is van een mogelijke defi-ciëntie. Door middel van een uitgebreid persoonlijkheidsprofiel en 24-uurs-urine-onderzoek kunnen eventuele verstoringen worden opgespoord en aangetoond. Op basis hiervan wordt een behan-delingsplan opgesteld en wordt bepaald welke voedingsstoffen noodzakelijk zijn voor herstel. Indien natuurlijke voeding niet toe-reikend is, zullen de nodige tekorten met suppletie worden aange-vuld. Voedingssupplementen is geconcentreerde voeding. Aandoeningen ontstaan door een accumulatie van een bepaald tekort of overschot. Kun je dit nader toelichten?“Een tekort of een overschot van een bepaalde grondstof kan een verstoring veroorzaken, maar veel belangrijker is de accumulatie van het tekort of overschot. Het verloop van de accumulatie zorgt ervoor, dat een (nog redelijk onschuldige) deficiëntie zich ontwik-kelt tot een ernstige aandoening. Wanneer wij naar de ziekte van Parkinson of naar de ontwikkeling van dementie kijken, zien wij dat bij beide ziekten waarschijnlijk sprake is van een aanloop van bijna 30 jaar. Het is vergelijkbaar met de benzinetank van een auto. Als de tank leeg is, stopt de auto. Een menselijk lichaam kan veel compenseren, maar het rooft elders in het lichaam bouwstenen om voorrang te geven aan processen met een grotere prioriteit. Met andere woorden, accumulatie van tekorten gedurende een periode van 30 jaar laat zien hoe lang de menselijke natuur pro-beert te compenseren.”

Een interview met Dirk Zoutewelledé energiebron van het brein!

‘Iedereen kan werken aan een zó gezond mogelijk leven’

8

Volwaardige voeding, dé energiebron van het brein

Zou een tekort of overschot van een bepaalde stof een stoornis als ADHD kunnen verklaren?“Voedingsadditieven als kleur-, smaak- en geurstoffen veroorza-ken geen ADHD, maar er is wel bewezen dat een overschot aan additieven de gevolgen van ADHD kunnen versterken. Uit onder-zoek blijkt dat de toevoeging van kunstmatige stoffen in voeding, hyperactiviteit kan vergroten. Ik heb regelmatig door middel van voedingsadviezen kinderen kunnen helpen met concentratie- of andere problemen. Je moet steeds weer kijken naar wat de betref-fende persoon nodig heeft aan stoffen om binnen een bepaalde situatie zo optimaal mogelijk te kunnen functioneren. Neurotrans-mitters en tekorten van hun specifieke bouwstenen blijken telkens van groot belang.”

Aandacht voor aminozuren -de kleinste stukjes van proteïnen met een eigen specifieke functie- kan veel betekenen voor gedrag- en/of leerproblemen. Tyrosine, een aminozuur dat als bouwsteen dient voor dopamine, kan duidelijk aspecten als concentratie, plan-ning, geheugen en daarmee prestaties van middelbare scholieren en studenten verbeteren. Daarbij dient wel de verhouding met de andere neurotransmitters in acht te worden genomen. Verklaart deze aanpak onder andere ook het succes van de top-sporters die je begeleidt?“Ook bij topsporters moet steeds opnieuw worden bepaald welke stoffen nodig zijn om zo goed mogelijk te kunnen presteren. Stof-fen die voor herstel zorgen, moeten voldoende worden toege-voegd. Prestaties op het gebied van snelheid, kracht, concentratie, enzovoort vereisen een specifieke inname van voedingsstoffen. Met andere woorden, naast een intensieve training krijgen spor-ters veelal voedingsstoffen op maat aangeboden. Door voedings-adviezen en bepaalde supplementen, gericht op prestatie en her-stel, in combinatie met laboratoriumonderzoek op fysiologisch

gebied, kan de biochemie op maat worden bijgestuurd. Ik kan vaak aan bewegingen van een sporter op de baan zien waar het misgaat in de aansturing naar het brein en welk systeem, en daarmee tekort, verantwoordelijk is voor de verstoring in zijn of haar prestatie.” Nu zijn er verschillende voorlichtingcampagnes geweest over ‘gezonde voeding’. De cijfers laten een toename zien van mensen die ziek worden door o.a. onverantwoord eten... Wat zou volgens jou in de voorlichting over voeding nog sterker benadrukt moeten worden om mensen tot een bepaald inzicht te brengen?“Twee of drie aspecten zouden volgens mij sterker mogen worden benadrukt. 1.De basis van bijna elke deficiëntie ligt in een tekort of overschot aan bepaalde stoffen. 2. Als het tekort of overschot is vastgesteld, kan de verstoring worden hersteld waardoor het lichaam door een betere werking van het brein beter kan worden aangestuurd. 3. Met behulp van goede voorlichting en begelei-ding hoeft niet elke deficiëntie zich tot een (ernstige) aandoening te ontwikkelen. Kennis over het functioneren van het menselijk lichaam zorgt ervoor, dat mensen op een verantwoorde wijze met voeding omgaan. Wanneer je kinderen nu verantwoorde voeding geeft, investeer je in gezonde ouderen in de toekomst. Het belang van volwaardige voeding wordt nog te weinig benadrukt. Het gaat niet alleen om de maatschappij. Ook medici hebben meer voorlichting nodig. Ik heb in de laatste dertien jaar duizenden kli-nische labonderzoeken uitgevoerd die kennis uit frontlinie science bevestigen. Veel artsen proberen aandoeningen te genezen met middelen die een fysiologisch proces verstoren. Gevolgen daar-van kunnen op de lange termijn erger zijn dan de kwaal. De reden is gebrek aan kennis over fysiologie, biochemie, immunologie en vooral de kracht van voeding.”Mede door zijn academische erkenning biedt het inzicht van Dirk Zoutewelle nieuwe mogelijkheden in de behandeling en het her-stel van zich ontwikkelende deficiënties. Zijn inzicht helpt mensen en medici antwoord te geven op het ontstaan van ziektebeelden als CVS, fibromyalgie, psychische klachten, pijnklachten, depres-sies, ontwikkelingsproblemen (bij kinderen), ontstekingen, neuro-degeneratie en tal van chronische ziekten. Ziektebeelden die nau-welijks of niet te herstellen lijken. Met dank aan zijn gedrevenheid.

Stoffen die voor herstel zorgen, moeten voldoende worden toegevoegd

9

Midden Engweg 433882 TS Putten0341- 414324info@dirkzoutewelle.nlwww.dirkzoutewelle.nl

10

Holistisch Ondernemen

Holistisch ondernemengezond ondernemerschap

Elk mens (en daarmee elke ondernemer) is een uniek holistisch geheel van onderling afhankelijke relaties tussen lichaam, ver-stand, emoties en spiritualiteit. Ons lichaam zorgt ervoor, dat wij het werk kunnen uitvoeren. Om in optimale conditie te blijven en zo een gezond ondernemer te blijven, kunnen we onszelf voeden met gezonde voeding en zorgen voor voldoende (ontspannen) beweging.

Ons verstand huisvest zich in ons mentale brein. De bedoeling van dit brein is ideeën produceren en kennis opslaan. Wanneer het mentale brein neutrale informatie weergeeft, zijn we in staat om te onderscheiden of het reageren op impulsen van binnenuit of buitenaf functioneel is op dat bepaalde moment, of niet. Als behandelaar krijgen we de informatie aangereikt die nodig is om de cliënt verder te helpen met het invullen van de behoefte die deze cliënt heeft. Als praktijkhouder worden we in het mentale brein verrijkt met nieuwe ideeën om onze praktijk vorm te geven en verder te laten groeien en ontwikkelen. Onderdeel 3: het emotionele breinTussen onze oren bevindt zich het emotionele brein. Vanuit dit brein worden impulsen omgezet in hormonen, die ons lichaam in beweging zetten. Dit brein speelt een cruciale rol bij weerstanden en blokkades in onze ontwikkeling. Het beïnvloedt dan zowel het mentale als het fysieke brein.

Een voorbeeld ‘uit de oude doos’ ter illustratie:Een aantal jaren geleden stonden mijn levenspartner en ik op het punt om het huis van mijn schoonouders te kopen. Een half-vrijstaand huis dat mijn schoonmoeder graag in de familie wilde houden. We wilden graag gehoor geven aan die wens en gingen op onderzoek uit naar de mogelijkheden. Wat moest er nog verbouwd worden om het volledig naar onze wens te maken, wat ging dat kosten, welke financiële mogelijkheden waren er? We zouden het huis voor minder geld overnemen dan het waard was op de hui-zenmarkt. Dat leek gunstig en ook onze financieel adviseur was enthousiast over onze plannen en schetste ons een zeer rooskleu-

rig financieel plaatje. We hadden behoorlijk veel overwaarde op onze eerste woning en die konden we gaan beleggen, zodat we na dertig jaar een forse winst extra zouden overhouden na aflossing van de hypotheek.

Ergens gaandeweg begon er iets in mij te knagen. Een soort onder-buikgevoel dat gevoelens van angst doorgaf. In eerste instantie negeerde ik dit gevoel. Als je iets heel graag wil, dan is het toch altijd mogelijk? Mijn angst werd echter nog groter toen we een oriënterend gesprek bij de notaris hadden. Deze begon ineens over successierechten die betaald moesten worden, omdat de lage ver-koopprijs door de belastingdienst gezien werd als een schenking van ouder op kind. Mijn vriend en ik keken elkaar aan en ineens wisten we het: we doen het niet!

We hebben geen moment spijt gehad van het volgen van de impuls om het niet te doen. Een impuls die voortkwam uit angst. Nog geen half jaar later stortten de beurzen in en veel vrienden van ons kwamen in financiële problemen, omdat zij wel een soort-gelijke beleggingshypotheekconstructie hadden afgesloten.

Was mijn angst een voorgevoel? Was het een gevoel dat voort-kwam uit de gedachte dat het nu toch wel een heel ingewikkelde situatie begon te worden? Wie weet het antwoord…? In het boek ‘Emotionele Intelligentie’ van Daniel Goleman vind ik een ant-woord waar ik wel mee verder kan: er zijn emoties die voortkomen uit impulsen, die het mentale brein niet eens passeren. Dit zijn meestal ‘levensreddende’ emoties. En er zijn emoties die voort-komen uit gedachten. Deze emoties zijn meestal gekoppeld aan herinneringen die nog een emotionele lading bevatten. Gebeurte-nissen die nog niet verwerkt zijn. De amygdala is de hersenkern die vooral in de tweede situatie een cruciale rol speelt. Hierin worden koppelingen tussen gebeurtenissen en emoties gelegd. OndernemersgedragGedragsuitingen bestaan uit een combinatie van een mentale gedachte (een idee), een emotie en een fysieke houding/bewe-

Gezond ondernemerschapIn de vorige twee uitgaven van dit magazine is een start gemaakt met het uitwerken van mijn visie op gezond ondernemerschap. De holistische visie die de leden van de NFG allen onderschrijven, is ook toepasbaar op het ondernemerschap. Eerst een korte samenvat-ting van de besproken onderdelen, voordat ik het volgende deel aan de orde laat komen: het emotionele brein.

Deel 3

11

Marja van der Ende

gezond ondernemerschapging. Een combinatie van de drie breinen, voortkomend uit een impuls. Wat is een emotie? Na een aantal jaren in opleiding te zijn geweest en met de geleerde wijsheden ervaring te hebben opge-daan, kan ik de volgende uitleg geven. Een emotie is energie om je in beweging te zetten. De impuls die je ingegeven krijgt, zet zich om in een hormoon (bijvoorbeeld adrenaline) en stroomt vervol-gens door je lichaam. De beweging kan twee kanten opgaan: naar actief of naar passief. Een beweging naar rust is ook een beweging.

Wanneer we emoties onderdrukken, raakt de boel verstoord. De onderdrukking vindt meestal plaats op basis van een mentaal oordeel (negatief of positief). Bijvoorbeeld: Wanneer ik als onder-nemer aan het onderzoeken ben of het voor mijn praktijk gunstig is om een ruimte buitenshuis te huren en ik voel me steeds onze-ker en onveilig, wat doe ik dan? In het verleden probeerde ik dit proces door te duwen, door mezelf mentaal wijs te maken dat een ruimte ergens anders veel professioneler zou overkomen en dat ik daarmee de continuïteit van mijn bedrijf veilig zou stellen. Toch lukte het me steeds niet om een geschikte ruimte te vinden en heeft mijn onzekerheid me tegengehouden om de stap te zetten. Achteraf gezien ben ik daar alleen maar blij om. Op dit moment heb ik de mogelijkheid gezien om in huis een uitbreiding van de ruimte te maken, waardoor ik kan werken op de manier waarop ik wil werken én tegen een zo laag mogelijke investering. Ik geniet weer enorm van de voordelen van het werken in mijn eigen huis en de doelgroep in mijn praktijk vindt het al veel professioneler dan verwacht.

Wanneer een emotie onderdrukt wordt, schiet de energie naar de andere kant. Onzekerheid wordt dan overdreven grootheidswaan-

zin en arrogantie. Onveiligheid leidt dan tot overmoedig hande-len. En ergens tussen die twee kanten bevindt zich een balans. Een balans waar je als ondernemer steeds naar streeft om die te vinden.Mijn advies aan alle ondernemers, is: volg je impulsen en voel de emoties die eruit voortkomen. Anders omschreven: wees jezelf! Alle emoties die je voelt, mogen er zijn. Iedere emotie heeft zelfs een heel belangrijke functie. De functies van meer dan 250 door ons (lees: de maatschappij) als negatief bestempelde emoties en gedragingen staan omschre-ven in het boek ‘De Ontknooping’ van Marinus Knoope. Tijdens de opleiding tot Creatiecoach leerde ik van hem te spelen met gedrag en emoties, net zolang totdat ik het prettig vond om dit gedrag te vertonen. Het gedrag en de emotie worden dan ontladen van spanning, daarmee neutraal en strategisch inzetbaar in toekom-stige situaties waar je als mens en als ondernemer in belandt.

Ik merk dat ik over dit onderwerp nog pagina’s vol kan schrijven. De impuls die ik nu ontvang, roept me echter op om te stoppen. Bij mij is de balans tussen enthousiast en relaxed zijn weleens ver-stoord. Ik schiet dan door in fanatisme en negeer volkomen de sig-nalen die doorgeven dat ik mensen daarmee overvoer met infor-matie. Gelukkig is er nog hoop: ik ben me er tegenwoordig eerder dan voorheen bewust van. In de genoemde boeken kun je meer informatie vinden. En loop je zelf rond met een blokkade die een emotionele verstoring als oorsprong heeft: zoek een coach die jou kan begeleiden in het ontdekken van de functie van deze blokkade, voordat je deze als negatief bestempelt. Het zou weleens een heel functionele weerstand kunnen zijn!

12

MorEPA, visolie voor de psycheVisolie capsules worden in de complementaire zorg zeer breed met succes ingezet. Ook binnen het psychische domein heeft men veel baat bij een natuurlijk middel als visolie. Het gebruik concentreert zich daarbij op twee gebieden. De eerste is de gemoedstoestand, visolie is goed voor positieve emoties. De tweede is aandacht. Visolie bevordert het concentratievermogen, leerprestaties en leidt tot rustiger gedrag.

De werkzame stoffen zijn de omega-3-vetzuren. Daarbinnen zijn EPA en DHA de meest bekende en belangrijkste soorten. Voor de psyche is vooral EPA van belang. MorEPA van Minami Nutrition bevat maar liefst 850 mg omega-3-vetzuren waarvan 580 mg EPA.

Help mensen op natuurlijke wijze hun emotionele welzijn te behouden en hun leerprestaties te verbeteren. Adviseer ook MorEPA. Voor jonge gezinsleden is er ook de MorEPA Mini Junior. U kunt de producten van Minami zelf aan uw cliënten leveren of u kunt ze verwijzen naar apotheek, drogist of webwinkel.

Als u meer wilt weten over de wetenschappelijke onderbouwing of waarom de visolie van Minami de beste keus is, bel dan 075 6476050 of stuur een e-mail naar info@vitals.nl. U kunt ook het informatiepakket aanvragen.

adv A4 MorEPA 2011.indd 1 03-08-11 15:37

Vitals - een bijdrage van onze sponsor

13

EPA uit visoliE: De twee belangrijkste omega-3 vetzuren, EPA (eicosapentaeen-zuur) en DHA (docosahexaeenzuur), gedragen zich niet op een-zelfde manier. Op het niveau van de hersenen is DHA een belang-rijke bouwstof, terwijl het aandeel van EPA in de celmembranen van de hersenen nauwelijks 1% bedraagt. En toch leidt onderzoek naar hun impact op de depressieve symptomen tot een verrassend resultaat. Gecontroleerde studies laten zien dat EPA (en niet DHA) de omega-3-component is met een antidepressief effect. Van de 8 interventiestudies bij patiënten met majeure depressie zijn er 5 met een positieve uitkomst. Opvallend genoeg zijn dit telkens de studies waarin ofwel zuivere EPA, ofwel een preparaat met meer EPA dan DHA werden gebruikt. Eenzelfde trend zet zich voort in onderzoek bij personen met milde depressieve symptomen (indi-viduen die niet aan de criteria van een majeure depressie volde-den). Ook bij deze doelgroep blijkt uit 2 studies, Lucas et al. 2008 en Rogers et al. 2008, dat alleen een overwicht aan EPA tot een succesvolle aanpak van de emotionele klachten leidt. DHA is dus van belang voor de structuur van de hersenen en wordt daarom met name geadviseerd tijdens zwangerschap, lactatie en de eerste vier levensjaren. EPA is belangrijk voor de functie van de hersenen en wordt behalve ter ondersteuning van de gemoedstoestand ook geadviseerd voor het concentratievermogen en de leerprestaties.Zuivere EPA scoort even goed als fluoxetineIn een studie die 8 weken duurde, vergeleken de onderzoekers het therapeutische effect van ethyl-EPA (1000 mg/dag) met dat van het antidepressivum fluoxetine (20 mg/dag) en met de combinatie van EPA+fluoxetine. Achtenveertig patiënten met matig ernstige majeure depressie kwamen in aanmerking voor een responsanaly-ses (16 uit elke studiegroep).De studie werd georganiseerd in het Psychiatrisch Ziekenhuis Roozbeh (Teheran, Iran). Prof. Malcolm Peet, een autoriteit op het

vlak van omega-3 therapie bij psychiatrische aandoeningen, gaf zijn volle medewerking. Het was dankzij zijn pionierswerk (dose-ringsstudie uit 2002) dat duidelijk werd dat depressieve patiënten het best gebaat zijn bij 1 gram zuivere ethyl-EPA per dag.EPA hield de depressieve symptomen even goed onder controle als fluoxetine (evaluatie via de ANCOVA covariantie-analyse voor de Hamilton Depression Rating Scale of HDRS-17 items op week 8). Het supplement werd goed verdragen. De combinatie van beide middelen deed het significant beter. Na 8 weken was de EPA+fluoxetine combinatie beter dan zowel fluoxe-tine als EPA apart (respectievelijk p=0,005 en p=0,009). De behan-deling was vanaf de vierde week doeltreffend. De respons (≥ 50% reductie in HDRS depressiesymptoomscore) was 50%, 56% en 81% in respectievelijk de fluoxetine, EPA en EPA+fluoxetine groepen.

Nederlands onderzoek bij studentenIn een andere studie bestudeerden Leidse onderzoekers, samen met een Britse collega, wat een hoge dosering van het EPA-rijke preparaat (1.74 g EPA, 0,25 g DHA/dag) op korte termijn (4 weken) kon teweegbrengen in de hersenen van 54 studenten. De omega-3 vetzuren werden goed opgenomen in het plasma van de deelnemers.Eén van de secundaire studiepunten van dit onderzoek was de con-trole/perfectionisme subschaal van de LEIDS-R. Dit evaluatiecrite-rium meet de mate waarin een mild dysforisch gemoed (oncom-fortabel, verdrietig gemoed) perfectionistische gedachten uitlokt. Het EPA-rijke supplement leidde tot een gedaalde score op deze subschaal. Onrechtstreeks wijst dit opnieuw op een associatie tussen EPA en een goed humeur.Beide onderzoeken zijn uitgevoerd met producten van Minami Nutrition. U kunt de hele artikelen vinden op www.orthokennis.nl.

Referenties 1. Jazayeri S et al. Comparison of therapeutic effects of omega-3 fatty acid eicosapentaenoic acid and fluoxetine, separately and in combination, in major depressive disorder. Australian and New Zealand Journal of Psychiatry 2008 Mar; 42(3):192-8.2. N Antypa et al. Omega-3 fatty acids (fish-oil) and depression-related cognition in healthy volunteers. J Psychopharmacol 2008 June 26.3. Freeman MP. Omega-3 fatty acids and perinatal depression: A review of the literature and recommendations for future research. Prostaglandins Leukot Essent Fatty Acids. 2006;doi:10.1016/j.plefa.2006.07.007. 4. Parker G et al. Omega-3 fatty acids and mood disorders. Am J Psychiatry. 2006;163(6):969-78.

een natuurlijk antwoord op negatieve emoties

Dat onze branche volop in beweging is, zal u niet ontgaan zijn. We staan voor een periode die bepalend zal zijn voor de complemen-taire psychosociale zorg. We hebben een unieke kans voor ons liggen. Verzekeraars realiseren zich dat er veel vraag is naar onze thera-peuten. Om u eens een feit te noemen: de complementaire psy-chosociale therapeut is na de fysiotherapeut de belangrijkste paramedische beroepsbeoefenaar geworden bij de verzekeraars. Afgelopen jaar hebben de zorgverzekeraars een bedrag van 119 miljoen euro uitgegeven aan declaraties voor complementaire psychosociale behandelingen. Dat heeft de interesse gewekt van de zorgverzekeraars. Maar tege-lijkertijd zijn er ook heel veel vragen gerezen. Bv. Hoe bewaken we de kwaliteit? Hoe professionaliseren we deze branche verder? Allemaal vragen die de zorgverzekeraars intensief bezighouden, naast uiteraard de diverse onheilstijdingen uit Den Haag. Daarom zien we steeds vaker, dat er vanuit de zorgverzekeraars contact wordt gezocht met de NFG. Fraude-afdelingen bijvoorbeeld, doen steeds vaker een beroep op onze kennis en expertise. Diverse zorgverzekeraars hebben al de wens aangeven in de toe-komst vaker aan tafel te willen zitten met vertegenwoordigers van de branche. Daar hebben zij wel een eis aan verbonden: zij willen met grote, professionele partijen praten. De tijd van de ‘kleine’ beroepsorganisaties die in de avonduren gerund worden, is wat hen betreft voorbij. Gelukkig mag de NFG het predicaat professionele organisatie dragen. Maar dat betekent niet dat we op onze lauweren kunnen gaan rusten. Sterker nog, voor ons is dit een signaal om in 2012 harder te gaan werken aan een verdere uitbouw van de NFG. Kernbegrip hierbij is een benadering van u als professional. Door u beter te gaan ondersteunen professionaliseren we u en onszelf. Zo gaat de NFG op een tweetal locaties (Waalwijk en Assen) in samenwerking met diverse topopleidingsinstituten bij- en nascholingen aanbieden. Deze onderwijsinstituten zijn zorgvuldig door de NFG uitgekozen op basis van de ervaringen die wij met hen hebben. Uiteraard worden deze cursussen aangeboden tegen een zeer aantrekkelijke prijs. Het spreekt voor zich, dat deze kwali-tatief goede bij- of nascholingen meetellen voor de registratiepun-ten. Overigens blijft u de keuze houden of u hiervan gebruik gaat maken of niet; u heeft echter de zekerheid dat u te maken heeft met goede bij- en nascholing, als u besluit om zich aan te melden voor een NFG-cursus. In het PSC Magazine van januari/februari zullen we u het aanbod uit de doeken doen. Het begrip supervisie zal volledig op de schop gaan. Nu is het zo dat de NFG ‘oogluikend’ toestaat, dat het begrip supervisie te pas en te onpas gebezigd wordt. Dat willen we veranderen. Supervi-

sie is wat ons betreft de zwaarste vorm van bijstand voor een the-rapeut. Dat de kwaliteit van de supervisie van het allerhoogste niveau moet zijn, behoeft geen betoog. Die kwaliteit moet ook gewaarborgd kunnen worden binnen de NFG. Wij moeten op dit gebied naar derden toe kunnen aantonen, dat deze van het hoogste niveau is. Daarom zal er een nieuwe ‘titel’ bijkomen: NFG-supervisor. NFG-supervisoren zullen therapeuten zijn, die naast uitgebreide praktijkervaring ook diverse opleidin-gen hebben gevolgd. Op dit moment zijn we bezig om de matrix samen te stellen. We zullen maximaal 6 tot 10 supervisoren gaan benoemen. Hun namen maken we op de website bekend. Uiter-aard houden wij u hiervan in het PSC Magazine op de hoogte en we zullen de supervisoren ook de kans geven om zichzelf aan u voor te stellen. Naast dit alles zullen we een zestal regiocoördinatoren gaan aan-stellen. Deze zullen als taak hebben contacten tussen de leden, intervisiegroepen en de NFG te bevorderen. Dat betekent dat zij actief intervisiegroepen gaan bezoeken, maar ook regionaal bij-eenkomsten gaan beleggen. Doel hiervan is de onderlinge samen-werking tussen therapeuten te bevorderen én de NFG meer bij de therapeuten te brengen. Deze bijeenkomsten zullen niet alleen ter vermaak zijn, maar zeker ook ter lering. Boeiende sprekers zullen u hopelijk gaan inspireren tot nieuwe inzichten. De regiocoördina-toren zullen ook een soort van regionale ‘spin in het web’ zijn. Zij kunnen u weer in contact brengen met anderen, die bijvoorbeeld een vraag van u kunnen beantwoorden. Ook zullen zij signalen, wensen, eisen etc. vanuit de regio doorgeven aan de NFG. Een andere belangrijke koerswijziging is dat we een adviesraad gaan samenstellen. Hierin zullen 12 leden van de NFG plaatsne-men. Zij kunnen de NFG gevraagd en ongevraagd adviezen gaan geven. De leden van de adviesraad zullen benoemd worden via de regiobijeenkomsten. Ook de PSC-dag zal verande-ren. De dag wordt een soort ‘supermarkt’ van boeiende colleges van gastsprekers. De gehele dag door zullen er lezingen starten; niet meer in bloktijden zoals nu. U kiest welke gastspreker(s) u wilt horen. Bovendien zullen we een hele grote naam naar Nij-kerk halen; wie dat is, houden we nog even geheim. Daar-naast gaan we van één dag naar twee dagen. U kunt de PSC-dagen – zo moeten we dat nu zeggen - op vrijdag en zaterdag bezoeken.

Van de voorzitter…

NederlandseFederatieGezondheidszorg

De NFG - nieuws van de voorzitter

14

DE NFG IN 2012Door: Rick Denkers, voorzitter NFG

15

Column Marijke van den Berg

“Nee mamma, ikke hoef mijn schoentje nie te zetten,” zegt de drie-jarige Dion tegen mijn dochter, als het tijd is om zijn schoentje en die van zijn babyzusje voor het naar bed gaan bij de schoorsteen-mantel in de huiskamer te plaatsen. ’s Ochtends was hij nog samen met zijn peutervriendjes bij de intocht van Sinterklaas geweest en helemaal enthousiast geworden toen hij te horen kreeg, dat hij diezelfde avond ook nog eens zijn schoen mocht zetten. Maar in de loop van de dag werd hij hoe langer hoe stiller. Hij kwam met de ene na de andere vraag. Het leek er warempel wel op of hij zijn moeder een derdegraads kruisverhoor aan het afnemen was. Over het waarom hij zijn schoentje bij de kachel moest neerzetten en over hoe het lekkers dan in zijn schoentje kwam. Elke keer als hij langs de nog ouderwetse kachel liep, keek hij schielijk even naar boven en kwam weer met nieuwe vragen aan over de schoorsteen-pijp, over de Pieten en over de Sint die met zijn paard over het dak liep.

Elke dag had hij de spannende gebeurtenissen op het Sinterklaas-journaal nauwlettend gevolgd, maar nu de tijd daar was om zelf zijn schoentje te zetten, deinsde hij toch terug. Voorzichtig dringt mijn dochter toch nog even aan en probeert samen te zingen, maar nee, er komt geen lied meer uit zijn keeltje. Nee, hij ziet er echt van af. “Dion wil geen Pieten door de schoor-steen, dat vindt zijn babyzusje Dunya eng,” zegt hij. Nou dan zetten we de schoentjes toch gewoon bij de voordeur, oppert mijn dochter in een laatste poging. En ja hoor, daarvoor lijkt hij wel te porren. De schoentjes worden bij de voordeur gezet en het zangri-tueel begint van voren af aan. Eventjes lijkt hij tevreden, maar even later rent hij weer terug naar de voordeur en haalt daar de schoen-tjes weer weg. “Ikke hoef nie kadootjes van Sinterklaas,” zegt hij.

Hij zal er op die manier wel even mooi voor zorgen, dat ze die nacht geen onverwachts bezoek van ‘een vreemdeling die verdwaald is’ krijgen.En daar kan ik hem best een beetje gelijk in geven, want laten we wel wezen, die zwarte Pieten en die Sint van tegenwoordig zien er soms wel erg vreemd uit en doen daarbij soms wel heel vreemde dingen. Eigenlijk kan het allemaal niet gek genoeg zijn. Alles wordt eraan gedaan om het Sinterklaasgebeuren maar op te leuken. Alsof de Sinterklaastijd op zichzelf al niet spannend genoeg is voor die kleintjes. Ze worden van het ene naar het andere Sinterklaas-feest meegesleept, zelfs in de supermarkt mogen ze hun schoen zetten.

Het moet allemaal vooral spannend en spannender. En dan maar raar opkijken als kinderen steeds drukker en drukker worden. Het lijkt er warempel wel op, dat volwassenen zijn vergeten dat het niet hun feestje is, maar een kinderfeest. Als we op deze overdreven manier doorgaan, krijgen we alleen maar gestresste kinderen en verdwijnt er iets wat eens een mooi, gezellig kinderfeest was. En dat moeten we toch niet willen? Wellicht is het een goed idee om daar volgend jaar meer rekening mee te houden!

Ik wens de lezers van PSC Magazine fijne feestdagen zonder al te veel grotemensenstress!

mail: info@praktijkvoorcounseling.nl

Door: Marijke van den Berg

Van kinderfeest tot kinderstress

16

ZintuigenprikkelsBen je moe of heb je slaap als je naar bed gaat?

Veel mensen zeggen dat ze moe zijn als ze slaap hebben en dat ze slaap hebben, als ze moe zijn. Een verkeerde interpretatie van cliënt of professional kan vérstrekkende gevolgen hebben. Het boek Slaap & Slaapstoornissen, geschreven door Dr. Carlos H. Schenck en Dr. Hans L. Hamburger, maakt de lezer bewust van het bestaan van de verschillen. Het lijvige boekwerk ( 320 pagina’s! ) maakt van het fenomeen ‘slapen’ een groot wonder. We blij mogen zijn dat zo af en toe zo’n wonder voorbijkomt.Vrijwel alle psychische stoornissen gaan gepaard met stoornissen in de slaap. Om hier meer inzicht in te geven wordt er uitgebreid stilgestaan bij de diagnostiek en de neurobiologische achtergronden. Er wordt uitgelegd welke stoornissen er zijn en ingegaan op de effectieve behandelingen en medicatie van dit moment.Ook staan de schrijvers stil bij de problematiek op sociaal en werkgerelateerd gebied voor diegene die lijden aan slaapstoornissen ( langslapers worden vaak ‘lui’ genoemd en kunnen zich daarvoor schamen....).De vele praktijkvoorbeelden, statistische gegevens en wetenschappelijke onderzoeken zorgen voor een goede onderbouwing.

Het grotere lettertype leest prettig weg, zeker als we de slaap niet kunnen vatten en in de kleine uurtjes de tijd wat willen doden met dit boek. De grijze kaders waarin interessante ‘weetjes’ staan, zorgen voor een aangename afwisseling met de tekst. Al met al is dit boek een aanrader voor de hulpverlener en professional die meer wil weten over slaap en alles wat daarmee te maken heeft.

BuitengewoonHet opvoedproces van een kind met een handicap

Lot Steenberghe-Blokpoel Buitengew

oon

Lot Steenberghe-Blokpoel

Als er na de geboorte twijfels zijn over de conditie van het kind verdwijnen de gebruikelijke kraam­gesprekken achter de horizon om plaats te maken voor angst en zorgen over de toe komst. De hech­ting tussen ouder en kind kan daardoor vertragen of zich anders ontwikkelen.

Buitengewoon belicht in 10 stappen de uitdagingen waar ouders voor staan tijdens het opvoeden van hun kind met beperking.

De weg tot en met de handicapdiagnose typeert zich als een periode van innerlijke spanning. Er wordt ingegaan op het nut en het gevaar van een diagnose en beredeneert waarom er in dit tijdperk een explosieve groei is aan diagnosen.

Ouders komen onbewust voor de taak te staan om symbolisch afscheid te nemen van het gefan ta­seerde kind. Hierdoor komen zij terecht in een periode van rouw. Deze rouwperiode gaat over in een opbouwfase waarin ouders zich accommoderen aan de bijzondere gezins situatie.

Het boek beschrijft hoe ouders hun waarnemen & betekenis geving vormen hetgeen van belang is voor hun emotionele draagkracht.

Naast mooie momenten tijdens de opvoeding worden ouders eveneens gecon fron teerd met prikkels waardoor zij belast worden met opvoedstress, frustraties of wederom terecht komen in een periode van rouw. Er wordt ingegaan hoe ouders hier op verschillende manieren mee omgaan.

Prikkels kunnen leiden tot psychosociale problemen, maar tevens leiden tot kwaliteitsontwikkeling en een toename van zingeving.

Naast inzicht in conflictbronnen tussen ouders en schoolteams wordt de pathologisch symbiotische relatie aandachtig onder de loep genomen. De reden voor deze extra aandacht is de niet volledig erkende ernst die deze hechtingsrelatie inhoudt voor ouder en kind.

Dit boek geeft ouders er­ en herkenning en voor studenten en professionals binnen dit vakgebied

onmisbaar aanvullende vakkennis.

Lot Steenberghe-Blokpoel begeleidt vanaf 1998 cliënten met verschil­

lende psy chosociale problemen en zingevingsvragen. Daarnaast is Lot

actief als (conflict)coach binnen organisaties.

Als het maar gezond is! Bijna alle aanstaande ouders spreken deze woorden weleens uit, als er wordt gesproken over de op handen zijnde geboorte van hun kind. Gelukkig worden de meeste kinderen gezond geboren. Maar wat nu, als blijkt dat het kindje niet gezond is? Wat komt er dan allemaal op je af? Hoe ga je daarmee om? Hoe stel je je verwachtingspatronen bij? Verdriet en vreugde liggen ineens dicht bij elkaar. Opvoeden ombuigen naar een uitdaging. Hoe doe je dat?

Lot Steenberghe-Blokpoel heeft in het boek getiteld ‘Buitengewoon’ over het bovenstaande thema geschreven. Zij heeft de bestaande kennis, expertise en (zelf)inzichten gebundeld. De auteur is zingevingscoach en zelf moeder van een zoon met het syndroom van Down.

In tien stappen beschrijft zij de psychische en sociale processen die ouders de eerste twintig jaar doorlopen bij de opvoeding van een kind met een handicap/ beperking. Hierbij worden overigens niet alleen kinderen bedoeld met een verstandelijke of lichamelijk beperking, maar bijvoorbeeld ook kinderen die langdurig ziek zijn of zeer moeilijk opvoedbaar.

In ‘Buitengewoon’ maakt de auteur zichtbaar waar ouders mee te maken krijgen. Zij reikt praktische handvatten aan. Ook bespreekt zij moeilijker te grijpen onderwerpen als loyaliteit, schuld, schaamte, rouw en zingeving. Het thema hechting krijgt veel aandacht en de verschillende belevingswerelden van man en vrouw hebben een plek in dit boek.Naast het inhoudelijke aspect maken de overzichtelijke opmaak, de keuze van de interviews en de citaten het boek tot een ‘must have’ voor de hulpverlener en (aankomend) professional.

Auteur: Lot Steenberghe-Blokpoel Uitgeverij: Acco Belgie ISBN nummer: 9789 0334 8390577

Buitengewoon - Het opvoedproces van een kind met een handicap

Zintuigenprikkels

Auteur: Dr. Carlos H. Schenck en Dr. Hans L. Hamburger Uitgeverij: Kosmos Uitgevers B.V. ISBN nummer: 9789021546575

Zintuigenprikkels

De goddelijke hersenstam

Hoogleraar Kevin Nelson geeft in De goddelijke hersenstam biologische verklaringen voor onze diepste spirituele ervaringen zoals bijna-doodervaringen (BDE’s), uittredingen en mystieke eenwording. Als geen ander is hij in staat ervaringen van zijn eigen patiënten, maar ook getuigenissen van oude mystici te duiden. Nelson neemt ons mee naar wat hij ‘de grensgebieden van het bewustzijn’ noemt, ergens tussen waken, bewusteloosheid en dromen in. Volgens hem komen spirituele ervaringen tot stand in de

hersenstam, het primitiefste deel van onze hersenen.Op basis van dertig jaar onderzoek komt hij tot de conclusie dat spiritualiteit deel uitmaakt van onze biologische natuur, net als ons overlevingsinstinct en onze seksuele driften. Dat zou weleens kunnen betekenen, dat ook dieren met een vergelijkbare hersenstructuur dergelijke ervaringen hebben. Kevin Nelson is ‘s werelds meest toonaangevende neuroloog op het gebied van bijna-doodervaringen. Hij is hoogleraar aan de universiteit van Kentucky.

www.thespiritualdoorway.org

Diep in de hersenen zit een deel dat ons gevoel, humeur, gedrag, onze bloeddruk, ons immuunsysteem, kortom alles wat met ons welbevinden te maken heeft, beheerst: het emotionele brein. Door controle te krijgen over dit deel van de hersenen, is het mogelijk om stoornissen die voortkomen uit stress, angsten of depressie zelf te genezen. Vanuit deze nieuwe, opzienbarende benadering beschrijft Dr. David Servan-Schreiber zeven natuurlijke behandelwijzen, die uitgaan van de eigen genezende kracht van de hersenen. Zijn methode is gebaseerd op baanbrekend onderzoek in het Shadyside Hospital van de gerenommeerde Universiteit van Pittsburgh en biedt een effectief alternatief voor de vaak langdurige en ingrijpende behandelingen als psychoanalyse en antidepressiva. Dr. David Servan-Schreiber (1951-24 juli 2011) heeft onderzoek gedaan naar aanvullende geneeskunde en een instituut opgericht waarvan hij tevens directeur was: Center of Integrative Medicine aan het University of Pittsburgh Medical Center. De auteur wees reguliere geneeskunde niet af, noch was hij tegen geneesmiddelen. Er is hem alles aan gelegen de lezer te stimuleren de ziekte te begrijpen en middelen aan te reiken die de ziekte bestrijden naast conventionele behandelingen, of liever gezegd: ziekte te voorkomen.

Uw brein als medicijn

Auteur: Kevin Nelson Uitgeverij: Ten Have ISBN nummer: 978 90 259 6051 3

Auteur: Dr. David Servan Schreiber Uitgeverij: Kosmos Uitgevers - VBK Media ISBN: nummer 9789021538495

Auteur: Dr. Carlos H. Schenck en Dr. Hans L. Hamburger Uitgeverij: Kosmos Uitgevers B.V. ISBN nummer: 9789021546575

17

18

Hyperiplant tabletten. Samenstelling: Per filmomhulde tablet: 300 mg droog extract van Hypericum perforatum L.[Sint Janskruid] (3-7:1), overeenkomend met 0,36 mg tot 0,84 mg hypericine en 9-18 mg hyperforine. Extractiemiddel: 80 % methanol (v/v). Indicatie: Bij milde tot matige depressieve klachten. Dosering: 3 maal daags 1 tablet. De tabletten kunnen het best ´s morgens, ´s middags en ´s avonds met een glas water, in hun geheel, dus zonder te kauwen worden in-genomen. Het innametijdstip is onafhankelijk van maaltijden. Het kan 4-6 weken duren alvorens een duidelijke verbetering van de symptomen optreedt. Indien na deze periode geen merkbare verbetering is opgetreden, heeft verdere behande-ling geen zin. Het is niet aangetoond dat langer behandelen dan 6 weken effec-tief is.Contra-indicaties: Overgevoeligheid voor een van de bestanddelen van het product of een bestaande lichtovergevoeligheid. Niet gebruiken bij kinderen onder de 12 jaar. Waarschuwingen/voorzorgsmaatregelen: zie Interacties. Interacties: Hypericum perforatum extract versterkt de werking van het lever-enzym cytochroom P450 en van de P-glycoproteinepomp. Waargenomen is dat geneesmiddelen met Hypericum perforatum extract de werking van de volgende geneesmiddelen kunnen verminderen: antidepressiva zoals nortriptyline en ami-triptyline; benzodiazepinen toegepast als hypnotica zoals midazolam; diverse trip-tanen voor neurologische aandoeningen; remmers van het immuunsysteem bij-voorbeeld ciclosporine, tacrolimus; antistollingsmiddelen van het coumarinetype, zoals acenocoumarol en fenprocoumon; anti-epileptica: fenobarbital, fenytoïne en carbamazepine; luchtwegverwijders: theofylline; hartglycosiden bij hartfalen en hartritmestoornissen: digoxine; remmers van het HIV-virus: dit geldt voor zowel de protease remmers, zoals bijvoorbeeld indinavir, als voor non-nucleotide reverse transcriptase remmers zoals efavirenz en nevirapine; simvastatine; oncolytica zo-als imatinib en irinotecan. Gelijktijdig gebruik met geneesmiddelen tegen depres-siviteit van het SSRI-type wordt afgeraden, vanwege een mogelijk ontstaan van het serotoninesyndroom. Bij gelijktijdig gebruik van Hypericum perforatum extract en de orale anticonceptiepil, kan er sprake zijn van een verminderde bescherming tegen zwangerschap. Dit is gebaseerd op meldingen van doorbraakbloedingen en zeer incidenteel van gevallen van zwangerschap. Zwangerschap en lactatie: Er zijn onvoldoende gegevens bekend voor gebruik tijdens zwangerschap en lacta-tie. Hyperiplant behoort niet te worden gebruikt tijdens zwangerschap en gebruik tijdens lactatie wordt afgeraden. Bijwerkingen: Fotosensibilisatie kan optreden, in het bijzonder bij personen met een gevoelige huid. Gastro-intestinale klachten, allergische huidreacties, moeheid of rusteloosheid kunnen in zeldzame gevallen optreden. Afleverstatus: U.A.; RVG 32887 Verkorte productinformatie 201105. Raadpleeg voor meer informatie de geregistreerde productinformatie van VSM Geneesmiddelen bv, Postbus 9321, 1800 GH Alkmaar. www.vsm.nl.

19

Sanopharm - een bijdrage van onze sponsor

Actualiteiten van SanoPharm Nederland bv

Bij de behandeling van lichte tot matige depressies heeft het stemmingsverbete-rende extract van Sint-Janskruid (Hype-ricum perforatum) inmiddels een vaste plaats veroverd als goed alternatief voor synthetische antidepressiva. Een ander goed alternatief is Neurapas® balance dat al ruim 30 jaar bestaat. Dit preparaat bevat naast Sint-Janskruid ook valeriaan- en passiebloemextract. Hiermee kunnen de basissymptomen van depressies succesvol worden beïnvloed. Ook angsten en slaap-stoornissen nemen significant af. Dit blijkt uit een recent dubbelblind placebogecon-troleerd wetenschappelijk onderzoek.

Depressies, burn-out en stress nemen hand over hand toe. De specifieke oorzaken van depressies zijn nog steeds niet duidelijk. Wel schijnen stoornissen in verschillende neurotransmittersystemen relevant te zijn.Tegenwoordig wordt de ontwikkeling van de ziekte vooral in verband gebracht met een tekort aan de neurotransmit-ters serotonine, noradrenaline en GABA (gamma-aminoboterzuur).Antidepressiva beïnvloeden de werking en stofwisseling van deze neurotransmitters in de hersenen en versterken vooral de wer-king van serotonine en noradrenaline in de synapsen.

De eerste synthetische antidepressiva waren de monoaminoxidaseremmers (MAO-remmers). Daarna volgden de tri-cyclische antidepressiva en de serotonine heropnameremmers (SSRI). Deze nieuwere middelen worden weliswaar beter verdra-gen dan de oudere, maar hebben ook nega-tieve bijwerkingen.Sint-Janskruid dat bij lichte tot middel-zware depressies vergelijkbaar werkzaam is als synthetische antidepressiva, heeft aanzienlijk minder bijwerkingen (1-3% ten opzichte van circa 20% bij SSRI). Toch blijkt dat het gebruik van alleen Sint-Janskruid niet altijd even bevredigende resultaten oplevert. Bovendien is gebleken dat Sint-Janskruid interacties kan geven met reguliere antidepressiva, bloedver-dunners, de anticonceptiepil en andere geneesmiddelen. Het complexpreparaat Neuropas® balance bevat naast Sint-Janskruid ook valeriaan- en passiebloemextract. De werkzame stof van de passiebloem heeft een synergetisch effect op Sint-Janskruid. Dit wil zeggen dat de passiebloem het effect van Sint-Janskruid vergroot. Daardoor is er slechts een geringe dosering Sint-Janskruid nodig

om de stemming te verbeteren, angst gevoelens te verminderen en de slaap te bevorderen. Dubbelblind en placeboge-controleerd onderzoek heeft de effectivi-teit van Neurapas® balance onmiskenbaar aangetoond. Na enkele weken gebruik van Neurapas® balance voelden lichtdepres-sieve patiënten zich zonder bijwerkingen stukken beter.

Neurapas® biedt voordelen zonder bijwerkingenSint-Janskruid is primair van invloed op de langzame neurotransmitters. De snelle neurotransmitter GABA wordt slechts indi-rect beïnvloedt. Daardoor heeft het gebruik van Sint-Janskruid normaal gesproken pas na vier tot zes weken merkbaar effect. De mogelijkheid bestaat om deze voor de patiënt moeilijke periode met bijvoorbeeld valeriaan te overbruggen. Uit onderzoeken blijkt dat valeriaan de GABA-receptoren direct activeert en zo binnen korte tijd een kalmerende en slaapbevorderende wer-king heeft. Verder schijnt een combinatie met passiebloem, vooral bij angstige of nerveusgespannen depressies, zinvol te zijn. Onderzoeken doen vermoeden dat ook de inhoudsstoffen van passiebloem de receptoren voor serotonine en GABA acti- veren. Bovendien werkt de passiebloem synergetisch op Sint-Janskruid en versterkt het de antidepressieve werking. De dage-lijkse dosis Sint-Janskruid die nodig is om de symptomen naar tevredenheid te ver-minderen, kan dan ook in combinatie met passiebloemextract lager zijn.

Bij depressies, angsten, slaapstoornissen, burn-out en psychosomatische klachten

Neurapas® balance - uniek anti- depressivum met drie plantenextracten

Neurapas® balance Samenstelling:1 tablet bevat extracten van:Hypericum 60 mg, Passiflora incarnata 32 mg, Valeriana officinalis 28mg. Dosering:1-3 x daags 2 tabletten;kinderen van 6 tot 12 jaar 1-3 x daags 1 tablet.

Neurapas® biedt moge-lijkheden bij verschillende stoornissen. Behalve bij lichte depressies die gepaard gaan met angstgevoelens en slaapstoornissen, komt de toepassing van Sint-Janskruid ook ter sprake bij andere indicaties. Bijvoorbeeld bij win-terdepressie, burn-out en ook teveel en te lang slapen. Ook bij een reactieve depressie is het inzetten van Sint-Janskruid een nuttige hulp, zonder dat daarbij het rouw- en verwerkings-proces wordt belemmerd. Ook biedt Sint-Janskruid mogelijkheden bij somatische klachten die het gevolg zijn van op de organen werkende psy-chische stoornissen, bij vrouwen met een sterk premenstrueel syndroom en bij patiënten met chronische pijn en aandoeningen.

Neurapas® balance effectief en veilig Neurapas® balance verbetert de stemming door het stimuleren van de serotoninetransmissie. Het veroorzaakt een snelle afname van angst- en onrustgevoelens. Uit klinisch onderzoek blijkt dat Neurapas® balance veilig is en de kwaliteit van leven en slaap verbetert en angstgevoelens vermindert. Neurapas® balance is al ruim dertig jaar op de markt en er zijn tot nu toe geen bijwerkingen bekend. Ga voor het volledige artikel naar www.pscmagazine.nl

20

Adiona

Tekst: TekstBuis | Rob Buisman

Christa Wiersma en Jeannette Bakker zijn de drijvende krachten van ‘De Kunst van Kindercoaching’, een onafhankelijk, professio-neel en particulier scholingsinstituut dat zich volledig richt op het opleiden van mensen tot kindercoaches die vanuit hart en ziel, op een gezonde, realistische en zingevende wijze met kinderen willen werken. Daarmee beoogt De Kunst van Kindercoaching onder meer bij te dragen aan de kwaliteit van kindercoaching in het algemeen. De Kunst van Kindercoaching is ontstaan in 2007, toen Christa en Jeannette elkaar toevallig bij een netwerkbijeenkomst trof-fen. Christa: “We raakten aan de praat en ontdekten vrij snel, dat we veel overeenkomsten hadden. We hadden beiden een

onderwijsachtergrond, werkten allebei al in een eigen praktijk als kindercoach en gaven beiden workshops, lezingen en trainingen. Ook bleek, dat we een gemeenschappelijke uitgesproken drive hadden om mensen meer bewust te maken van de mogelijkhe-den op het gebied van ontwikkeling, begeleiding en opvoeding van kinderen.”“We hadden allebei duidelijke ideeën over wat er nodig is voor kinderen,” vertelt Jeannette. “En omdat onze visies naadloos op elkaar aansloten, hebben we besloten om de daad bij het woord te voegen en onze ervaringen en kennis op anderen over te gaan dragen. Vanuit onze gezamenlijke visie en onze eigen praktijkerva-ringen hebben we De Kunst van Kindercoaching ontwikkeld voor mensen die met kinderen werken of willen werken en daar op een zinvolle manier vorm aan willen geven.”

‘Kinderen coachen is de consequentie van je eigen attitude’

Christa Wiersma (l) en Jeannette Bakker (r) De foto is gemaakt door Mirjam Schuurman-Lensink van Lens-Inc. Photography.

21

Eerste private kliniekDe kunst van kindercoaching

Basis van ontwikkelingDe Kunst van Kindercoaching (met hoofdletters) is naar de ideeën van Christa en Jeannette gebaseerd op vier elementen: fysiologische psychologie, menskunde, systemisch werk en ‘natuurlijke wetmatig-heden’. Christa: “We brengen mensen weer in contact met de basis van de ontwikkeling van mensen in het algemeen en kinderen in het bijzonder. We maken ze bewust van de manier waarop ze omgaan met voeding, slapen, gezondheid en ziekte, om maar een paar voor-beelden te noemen. En we roepen vragen op. Wanneer voelt een kind zich veilig en hoe komt dat nu eigenlijk? Welke onbewuste dynamie-ken spelen er bij gedragsproblemen? Hoe leert een kind? Zo zijn er nog veel meer vragen die je jezelf kunt stellen. We leren onze deel-nemers in feite om vanuit verschillende invalshoeken naar kinderen te kijken.”

Jezelf durven bevragen“Vanuit meerdere invalshoeken kunnen inspelen op een situatie of probleem houdt in, dat je meer ziet en meer leert en zo kun je kin-deren steeds beter begeleiden,” weet Jeannette. “Kindercoaching houdt echter meer in dan alleen het welzijn van de kinderen. Ons uitgangspunt: ‘Je kunt een kind pas leren begrijpen wanneer je jezelf leert begrijpen’, houdt in dat je, behalve het kind, ook jezelf durft te bevragen als het om je eigen denken, doen en laten gaat. Dat is de grondslag van de gehele opleiding. Dat betekent onder meer dat je je eigen referentiekader, zoals je dat tot nu toe hebt ontwikkeld, telkens opnieuw gaat onderzoeken op ‘waarheid’.”

Innerlijke houding“Kindercoaching vraagt om een open houding,” vervolgt Christa. “Niet meteen je conclusies trekken of interpreteren, maar leren om onbevooroordeeld te kijken en te luisteren, om aandacht te hebben voor verschillende aspecten, waar te nemen en aanwezig te zijn Dat klinkt heel simpel. In de praktijk blijkt alleen dat hierin nog veel te trainen valt.”“Kindercoaching is geen vaardigheid die je aan kunt leren,” vult Jean-nette aan. “Het is veel meer een innerlijke houding die je kunt ontwik-kelen. Van daaruit kun je kinderen begeleiden.”Natuurlijk heeft een kindercoach meer nodig dan alleen een open houding. Daarom krijgen de deelnemers aan het scholingstraject ook onderbouwde theorieën aangereikt. Ze doen daarmee direct ervaring op. Christa: “Onze opleiding bestaat uit een breed scala aan inzich-ten en vaardigheden die ook nog eens met elkaar samenhangen. Daardoor krijg je niet alleen meer inzicht in jezelf, maar ook inzicht in het effect van jouw gedrag op je omgeving. Alleen door daar erva-ring mee op te doen, ontdek je wat wel en niet bij jou als kindercoach past.”Jeannette: “Het moeilijke is dat je van tevoren niet weet welk effect jouw doen en laten op die omgeving heeft. Maar je kunt je wel bewust zijn van je doen en laten en jezelf afvragen welke invloed je wil hebben op je omgeving. En… welke invloed je wil hebben als kindercoach?”

De kunst van kindercoaching“Kinderen coachen is geen kunstje, het is de consequentie van je eigen attitude. Die kun je ontwikkelen en jezelf eigen maken door je open te stellen en nieuwsgierig te zijn naar wat er allemaal - nog meer - mogelijk is,” concludeert Christa. “En dat onderscheidt ons van andere scholingsinstituten voor kindercoaching,” geeft Jeannette aan. “Wij denken niet in termen van kwalificaties. Kindercoaching is geen methode of

werkwijze die wordt toegepast. Het is een kunst die vraagt om inzicht, bewustwording, kennis en zelfkennis, ervaring, overzicht, intuïtie, vaardigheden en visie. Wie daar meer over wil weten, kan het beste een kijkje nemen op onze website, www.dekunstvankindercoaching.nl. Daar gaan we nog dieper op de materie in.”

Platform AdionaAdiona is geen beroepsvereniging, maar een zelfstandig platform voor kindercoaching. Adiona werkt samen met de Nederlandse Federatie Gezondheidszorg aan verdere professionalisering van de beroepsgroep ‘kindercoaches’. Adiona houdt zich ook bezig met zingeving, ontwikkeling en kwaliteitsaspecten om kindercoaches bewust om te laten gaan met hun vak. De leden van Adiona moeten allereerst als kindercoach zijn ingeschreven bij de Kamer van Koophandel. Daarnaast moeten zij voor toelating een casus schriftelijk behandelen, de beroepseed onderschrijven, een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) aanleveren en twee referenties overleggen. Het platform verzekert zich daarmee van coaches die staan voor kwaliteit en professionaliteit. Adiona waarborgt dat de aangesloten leden zich blijven ontwikkelen binnen hun vakgebied.

21

“Men voedt een kind niet op met de kennis die men bezit, maar met zijn karakter”Lucien Arréat, Frans schrijver en psycholoog, 1841-1922.

“Als we iets in het kind willen verande-ren, moeten we eerst onderzoeken of het niet iets is wat beter in onszelf kan worden veranderd”Carl Gustav Jung, Zwitsers psychiater, 1875-1961.

22

grootste vriend of grootste vijand?

Jarenlang was ik een fervent zenbeoefenaar. Ik bezocht jaarlijks vele retraites en stilteweek-enden en was nogal weg van de leer, de lerares en de zendiscipline. Ik had diverse doorbraakerva-ringen, maar had moeite de ervaringen te inte-greren in mijn dagelijkse leven. Het vele medite-ren zorgde wel voor een afname van de drukte van mijn geest. Daar-naast gaf het, achteraf

gezien, wel een basis voor mijn latere spirituele ervaringen. Het ging in de zentraining die ik volgde, steeds om de verlichting van Boeddha en over het loslaten en uitdoven van de bewegingen en neigingen van het ego. Ik schrok tijdens een retraite nogal van een deelnemer die het steeds had over het afbreken en doden van het ego. Hij zat bij een andere zenleraar en was zeer fanatiek in zijn overtuiging dat het ego eraan moest. Dit herinnerde mij aan een uitspraak van mijn zenlerares dat waarheid en liefde altijd samen moesten gaan. Gaat het alleen om waarheid, dan bestaat de kans dat de leer of de leraar hard en kil gaat worden. Gaat het alleen om liefde, dan bestaat het gevaar van weekheid en alle zaken maar met de mantel der liefde bedekken. Jaren later ontmoette ik een andere zenleraar en we spraken over het ego. Hij zei dat hij nog nooit iemand zonder ego had ontmoet.

Zijnsoriëntatie beoogt een integratie van psychotherapie en spi-ritualiteit. Ik heb een aantal jaren de opleiding voor therapeut/begeleider gevolgd. In de visie van Zijnsoriëntatie is het ego vooral een verdediging tegen de stromende aard van de werkelijkheid (de ik-kramp maakt die stromende, altijd veranderende aard vast en solide, daarom is het woord ik-kramp wel heel toepasselijk) en een verdediging tegen de psychologische gaten en gevoelens van ontoereikendheid die we in ons leven opgelopen hebben. Eerder (in InZicht van september 2003) schreef ik al een artikel over non-duale therapie. Deze visie, en vooral ook de manier van werken ermee, heeft mij veel helderheid over de werking van het ego verschaft, vooral ook over de wijze waarop ons zelfbeeld en wereldbeeld al vroeg in onze kinderjaren ontstaan. Wat ik in de Zijnsoriëntatie wel een lastig punt vind, is, dat er binnen deze benadering aan de ene kant veel oefeningen en methodieken bestaan die het ego versterken en aan de andere kant metho-den die het ego juist ontkennen. Het is volgens mij niet altijd helder, wanneer een oefening of methodiek het ego versterkt of ontkent. Daarnaast geeft dit de mogelijkheid om er op een sub-

tiele manier mee te manipuleren en de versterkende methoden zorgen ervoor dat het ego zich weer kan hechten aan nieuwe concepten, kaders en projecten en daarmee aan de haal kan gaan. Het ego in advaitaAdvaita geeft aan dat ego en zelfbeeld een illusie zijn, omdat er alleen maar Bewustzijn is. Het zien en realiseren hiervan is zelf-realisatie of verlichting. In de woorden van Ramana: “Het ego is alleen maar een idee, alleen maar een gedachte.” Klaar is Kees, zou je denken, maar hier liggen toch nog heel wat valkuilen. Er zijn naar mijn idee nogal wat satsangleraren en schrijvers die betogen, dat je het maar één keer gezien hoeft te hebben en je bent klaar. Of leraren die alleen maar verwijzen naar het absolute, naar het vormloze en wat je dan als vorm nog uitspookt, is niet relevant. Dit is nogal misleidend en ik heb dit eerder een spirituele bypass genoemd (1). De vaak aangehaalde Alexander Smit is hier een spre-kend voorbeeld van: prachtige satsangs over de waarheid, maar in zijn kielzog een spoor van gebroken harten. Hier is naar mijn idee nog steeds een splitsing aanwezig tussen vorm en leegte. Zoals de zenleraar Huang Po ooit uitriep: “Als je alleen maar mediteert op het vormloze, dan zie je maar de helft. Mediteer je alleen op de vorm, dan zie je ook alleen maar de helft!” “Wat moet je dan?” zou je je als oprechte spirituele zoeker kunnen afvragen.

Ongeveer een jaar geleden kwam ik in contact met het werk van de schrijver Jed McKenna, o.a. schrijver van het boek ‘Spirituele oorlogvoering’. McKenna trapt hierin heel wat heilige spirituele huisjes omver en in dat opzicht is het een fris en helder boek. Hij beveelt een methode aan die spirituele autolyse heet. De methode is gericht op het totaal vernietigen van het ego. Je schrijft een bewering op die volgens jou helemaal waar is en vervolgens ga je ontleden waarom die niet waar is. Dit schrijf je allemaal op, net zo lang tot het ego volledig ontmaskerd is. Volgens McKenna duurt dat zo’n twee jaar. Ik heb dit een half jaar gedaan, ook aangemoe-digd door het werk van Hein Thijssen (2), die het ego een systeem noemt dat geheel vernietigd dient te worden. In het autolysepro-ces ervoer ik regelmatig veel vrijheid en ruimte, maar er was ook sprake van angst en ontreddering en ik merkte op een gegeven moment dat ik steeds onverschilliger werd, zozeer zelfs dat, toen

Zoals je niet met regendruppels vecht, hoef je ook niet met al die ikjes in gevecht. Ze komen op en verdwijnen weer, geen enkel probleem.

Inzicht

Tekst: Fokke Slootstra

Wat is het ego precies? Moet je het vernietigen, doorbreken, doorzien of bestaat het helemaal niet? In dit artikel bespreekt Fokke Sloot-stra op welke wijze drie spirituele stromingen en twee schrijvers die hem inspireren, tegen het ego aankijken en ermee omgaan. Ook beschrijft hij wat dat hem geleerd heeft.

Fokke Slootstra heeft in Drouwen een therapeutisch centrum, De Verwonde-ring, voor innerlijke rust.Na veertien jaar mensen te hebben bege-leid in de combinatie therapie en spiritu-aliteit, leidt hij sinds enkele jaren mensen op die ‘Tools for life’-therapie willen geven. Fokke publiceerde eerder artikelen over de spirituele bypass, relaties, non-duale therapie en satsang als ultieme overdracht.

23

mijn vrouw en dochter twee weken op vakantie waren, het mij niets meer kon schelen of ze nu wel of niet terugkwamen! Ik leek mijlenver verwijderd te zijn geraakt van het uitgangspunt dat mijn zenlerares zo duidelijk verwoord had: waarheid en liefde moeten in een spirituele stroming samengaan. Ontbreekt de liefde, dan wordt het wel heel hard, kil en onverschillig allemaal, omdat je je dan alleen maar richt op het vormloze en de waarheid.

De EMDR-docent en -therapeut Alexander Bund heeft voor mij een mooie omschrijving van het ego gegeven. Ons zelfbeeld of ego is een wanhopige poging om alle ‘ikjes’ in ons samen te brengen. Toen ik dat voor het eerst hoorde, was dat schokkend, omdat ik in een flits herkende wat ik aan het doen was: steeds maar proberen al die ikjes samen te brengen, te helen of, zoals in de autolyse, te vernietigen. Vanuit de voice-dialogue weten we dat er eigenlijk geen sprake is van een coherent zelfbeeld: we bestaan uit talloze subpersoontjes die zich laten zien als de situatie dat vereist. Zo is er een zuinige Fokke, een vrijgevige Fokke, een terughoudende Fokke, een hartelijke Fokke, enzovoorts. In dit licht zou je ook de uitspraak kunnen zien: “Haal je ego tevoorschijn en ik smijt het voor je eigen ogen aan stukken.” Er is geen ego, er bestaan alleen maar vormen of subpersonen. Dat die zich afwisselend laten zien, is onvermij-delijk. Zo werkt onze geest nu eenmaal. Vanuit het vormloze komt dan de ene en dan weer de andere subpersoon op. Als je dat ziet en je er niet aan vastklampt of je ermee identificeert, is er niets aan de hand, is er vrijheid. Dan is leegte vorm en vorm leegte, zoals de Boeddha zo mooi in de hartsoetra verwoordde. Dan is er geen dualiteit, dan is er de Realiteit van Al Wat Is. Zoals je niet met regendruppels vecht, hoef je ook niet met al die ikjes in gevecht. Ze komen op en verdwijnen weer, geen enkel probleem. Het doden van het ego, zoals die zenstudent beoogde, of het ver-

nietigen van het ego bij de spirituele autolyse, is op een bepaalde manier verleidelijk. Je hebt weer wat te doen, namelijk het vernie-tigen van de vorm, van het ego. Daarnaast is het koren op de molen van de zoeker in ons: ‘ik ben er nog lang niet, ik ben nog niet vrij, nog niet verlicht…’ en daar gaan we weer. Ik heb het zelf ervaren als een steeds weer van Huis weggaan, steeds weer op zoek gaan naar nog mooier, beter of verlichter. Zinniger dan het te vernietigen of weg te willen hebben, is het doorzien van het ego, het doorzien van de werking van al die ikjes. Hoe zou het zijn om gewoon Thuis te blijven, dat Thuis te onderhouden en op het moment dat we ons vereenzelvigen met de vorm of met het vormloze (!) te zien dat we dat doen en het dan weer los te laten? Om een bekende advaita-vraag aan te halen: wie ziet het, dat ik me even laat opslokken door de film van het leven? Alleen dat steeds weer zien en onderhouden is vrijheid, is onafhankelijkheid, is het Licht voor jezelf zijn, nu en altijd. Dat betekent ook het erkennen van ‘goede tijden, slechte tijden’ in je leven. Het is de vorm die steeds weer verandert in iets wat we goed of slecht noemen en dat is niet wie je ten diepste bent. Het is hierbij wel belangrijk te beseffen, dat de vorm steeds een soort zuigende werking op je kan hebben op basis van bijvoor-beeld een belast verleden of traumatische ervaringen. (3) Het is dan vaak lastig om je niet te laten opslokken door de film. Zoals een cliënt van mij passend verwoordde: “Al dat gepraat over het vormloze bij satsang vergrootte alleen maar nog meer mijn frus-traties, versterkte het idee dat ik dit óók al niet goed deed of kon.”

Het is in zo’n geval raadzaam om eerst met de vorm te werken en te zorgen voor een stuk verwerking en therapie op dat gebied!De vraag in de titel (‘grootste vriend of grootste vijand?’) is dus eigenlijk niet te beantwoorden, want elk antwoord brengt je gelijk

in de dualiteit van goed en slecht. Ook de uitspraak van de zenle-raar dat hij nog nooit iemand zonder ego had gezien, is eigenlijk een verkapt pleidooi voor het ego. Er is namelijk helemaal geen sprake van een coherent zelf-beeld of ego. Het samen-brengen van al die ikjes, het verbeteren van de ikjes of het helemaal schoon worden van al die ikjes: vergeet het als-jeblieft, het zijn alleen maar projecties van de leer of leraar. Je bent het Al! Zoals ook in het citaat van Balsekar terug te vinden is: “Verlichting is slechts vrij zijn van het idee dat je verlichting nodig hebt; bevrijding is slechts bevrijding van het idee dat je gevangen bent.” Je bent al vrij, ook als je jezelf weer laat opslokken door het verhaal van de film. Je ziet dat alleen op dat moment even niet, totdat er weer helderheid komt en je jezelf helemaal kunt verba-zen. Dat ik me hier zo mee geïdentificeerd heb, zeg! Dan ontstaat er vanzelf weer de glimlach van de Boeddha in ons om de drukte-makerij en de vastklampneiging van de geest. Met toestemming gepubliceerd.

Dit artikel komt uit het blad InzichtJaargang 12 – Nummer 3 – September

Hoe zou het zijn om gewoon Thuis te blijven, dat Thuis te onderhouden en op het moment dat we ons vereenzelvigen met de vorm of met het vormloze (!) te zien dat we dat doen en het dan weer los te laten?

Inzicht

Noten : (1). Zie mijn boek ‘De krachtige waarheid van Al wat Is’. (2). Hein Thijssen is bekend geworden met zijn boek ‘Leeg en bevrijd’. Er zijn ook een paar interviews met hem gepubli-ceerd in InZicht. (3). Het woord trauma gebruik ik heel ruim. Traumatisch hoeft niet per se een nare ervaring te zijn. Het kunnen ook dui-zend speldenprikjes zijn met steeds de boodschap dat je niet deugt of het nooit helemaal goed doet.

www.verwondering.eu

24

Naam: ..................................................................................................................

Adres: ...................................................................................................................

Postcode: .............................................................................................................

Plaats: ...................................................................................................................

E-mailadres: .........................................................................................................

Wenst gebruik te maken van het abonnementsaanbod t/m eind 2011.Bon in envelop aan: Uitgeverij InZicht • Maurick 20 • 2181 LB HillegomAbonnementen, proefnummers en boeken kunt u ook bestellen via www.inzicht.org

Voor meer informatie kunt u bellen of mailen met: Uitgeverij Inzicht Tel 0252 522001 E-mail info@inzicht.org www.inzicht.org

Van september 2011 t/m december 2012 (6 nummers) betaalt u slechts 20 euro en ontvangt u het boek Hartstochtelijk aanwezig zijn van Catherine Ingram geheel gratis.Daarna is een abonnement 24,50 euro per jaar.

Inzicht verschijnt viermaal per jaar: in februari, mei, augustus en november.U kunt natuurlijk deze aanbieding ook gebruiken als geschenk. U krijgt dan zelf het gratis boek toegestuurd.

Inzicht put uit de levende traditie van non-dualiteit en is daarbij niet gebonden aan een bepaalde spirituele of religieuze traditie. In Inzicht worden verschillende zienswijzen naast elkaar gepresenteerd om de lezer te prikkelen tot een sterkere bewustwording en inzicht in de eigen situatie.

Maak vanwege de 50e editie gebruik van deze aanbieding!

Aanbieding

adv. voor asoka 9-11.indd 1 04-10-11 08:36

25

Op ieder potje past een dekseltje

In je privéleven kom je mensen tegen die je aanvullen, stimule-ren en uitdagen. De zogenoemde ‘klik’. Hoe beter de klik, hoe meer jouw kwaliteiten tot hun recht komen. In je praktijk is dat niet anders. Denk eens terug aan je grootste succesverhalen; de cliënten van wie je energie hebt gekregen, voor wie je het liefste gewerkt hebt, mensen die jouw therapeutenvuurtje aanwakker-den. Waarschijnlijk had je met die mensen ook een ‘klik’. Zou het niet fantastisch zijn, wanneer je dat met het merendeel van je cli-enten zou hebben? Dat is te verwezenlijken en eigenlijk is het nog vrij eenvoudig ook.

Een ‘klik’ is natuurlijk een erg vaag woord. De eerste stap die je kunt nemen, is het definiëren van welke waarden er bij deze klik horen. Wat is voor jou belangrijk in een cliënt? Ik geef wat voorbeelden:Motivatie: In welke mate vind je het belangrijk dat een cliënt gemotiveerd is? Misschien zie jij het juist als een uitdaging om ongemotiveerde mensen te verrassen en uit te dagen. Openminded: Staat een cliënt open voor bepaalde zijwegen die jij graag inslaat in je therapie? Heb je een spirituele inslag en vind je het fijn als je cliënt dit waardeert?Dominantie: Zoek je de confrontatie op in een sessie of kost dat je te veel energie en ben je daar gewoonweg het type niet voor?Energie: Past een persoon bij je wat betreft energieniveau? Ik ben bijvoorbeeld zelf erg druk en wanneer ik een hyperactief persoon op bezoek heb, kan ik mezelf verliezen in de hyperactiviteit. Niet altijd een goede combinatie dus.Financieel: Een gevoelig onderwerp, maar erg belangrijk. Welke

mate van financieel commitment moet een cliënt hebben? Zie je het als missie om juist mensen met minder financiële daadkracht te helpen of is vergoeding niet belangrijk voor jouw cliënt? Het kan ook zijn dat je juist de mix heel belangrijk vindt.Zoals je kunt zien, zijn bovenstaande criteria heel anders dan de standaard doelgroepclassificaties. Binnen je doelgroep zijn dit de extra punten waar jouw ideale cliënt aan moet voldoen. Zodra je dit voor jezelf duidelijk hebt, zul je al snel zien dat je deze mensen ook meer gaat aantrekken. Een stap verder is te kijken welke cliënten je liever niet ziet binnen je praktijk. Je kunt zelfs op een dag besluiten deze mensen niet meer als cliënt aan te nemen. Dat kan raar klinken, maar op ieder potje past een dekseltje. Misschien is deze cliënt veel beter af bij een andere therapeut en ben jij veel gelukkiger binnen je werk. Door de keuze te maken zul je zien dat je groeit en juist meer (ideale) cliënten aantrekt. Durf te kiezen, voor jezelf, je praktijk en dus ook voor de juiste cliënten.

Anneke Hulsbosch begeleidt therapeuten en praktijken om het beste uit henzelf en de praktijk te halen. Haar bedrijf Rupz is er voor vrijgevestigde therapeuten die ondersteuning nodig hebben bij de zakelijke kant van hun praktijk. Op de Rupz-website vind je veel informatie op het gebied van marketing en ondernemen binnen een eigen praktijk en de diensten die Rupz voor therapeuten aanbiedt. www.rupzonline.n

Op ieder potje past een dekseltje

26

Werkt ontspannend en rustgevend

100% natuur. 100% puur.

Stimuleert een goede geestelijke gezondheid

De werkzame stoffen in Neurapas® balance zijn Sint-Janskruid, valeriaan en passiflora. Uit wetenschappelijk onderzoek is gebleken dat Neurapas® balance bij neerslachtige, sombere gevoelens snel en zonder bijwerkingen verlichting brengt. Dit be-reikt u al door 3x daags 1 tablet in te nemen. 60 tabletten € 17,50

Tijdens het zoeken naar de oorzaak van je neerslachtig voelen, is het nuttig iets te doen om de meest vervelende verschijnselen (onbestemde onrustgevoelens, je angstig voe-len, slecht slapen en dergelijke) op te heffen of zoveel mogelijk te verminderen.

Neurapas® balance bevat drie werkzame be-standdelen die elkaar aanvullen en versterken en die daarbij helpen.

Prins Hendrikweg 2 - 3771 AK Barneveldwww.sanopharm.com - info@sanopharm.com

NEURAPASbalance

Wij feliciteren PSC Magazine met de nieuwe huisstijl!

PsychodidactCommunicat ie & Psycho log ie&

NHA en Psychodidact verzorgen in samenwerking de Opleiding Psychosociaal Counselor (OPC). Studenten wor-den na het behalen van het diploma van deze geaccrediteerde SNRO HBO registeropleiding toegelaten tot het register van de NFG. Meer info over deze unieke opleiding vindt u op www.nha.nl.

De onderstaande modules uit deze registeropleiding kunt u ook los volgen. De te behalen certifi caten voor deze modules zijn offi cieel erkend als na- of bijscholing door de NFG:

- Uniek lesmateriaal (gratis 14 dagen op proef)- Studiebegeleiding door vakdocenten via

onze digitale leeromgeving.- Contact met medestudenten via onze

leeromgeving.- Praktijkdag verzorgd door Hein Heijen.Lesgeld: € 499 of 9x € 60,00

Sociale Psychologie

- Uniek lesmateriaal (gratis 14 dagen op proef)- Studiebegeleiding door vakdocenten via

onze digitale leeromgeving.- Contact met medestudenten via onze

leeromgeving.- 3 Praktijkdagen verzorgd door Hein Heijen.Lesgeld: € 699 of 12x € 66,00

Klinische Psychologie 1 en 2

Vraag gratis en vrijblijvend het

informatie-pakket aan bij

de NHA.

Vraag gratis en

Kijk op

of bel: 077 - 30 67 000

www.nha.nl

PSCM0811

Gratis infopakket

SpokenDoor Suzanne Unck

Spoken zijn de gedachten in je hoofd die je belemmeren om jezelf te zijn. De van oorsprong beschermingsmechanismen zijn een patroon geworden van overtuigingen die ervoor zorgen dat je jezelf in de comfortzone houdt door geen ‘risico’s’ te nemen. Een risico is alles wat afwijkt van het ‘normale’ en alles wat zorgt voor de mogelijkheid om kwetsbaar te zijn zoals financiële zekerhe-den loslaten. Veel mensen zetten zichzelf op deze manier vast en maken zich hiermee slachtoffer van hun eigen gedachten. Ze gelo-ven alles wat ze denken.

De term spoken is erg toepasselijk omdat de gedachten je bang maken. Bovendien zijn ze nogal ongrijpbaar waardoor je vaak niet door hebt dat je jezelf in een bepaald systeem gevangen hebt gezet.

KOERSOm cliënten te helpen bij het leren loslaten van de invloed die spoken hebben, heb ik een strategie ontwikkeld: KOERS. Elke letter staat voor een stap in het proces van bewustwording en bij elke stap kunnen verschillende, creatieve, oefeningen worden aan-geboden. Deze zijn uitgebreid beschreven in het boek ‘Spoken Bestaan – geloof niet alles wat je denkt!’. De stappen zijn als volgt:

1. Ken je spokenMet wie heb je te maken? Geef het spook een naam en karakter zodat je het beter kunt herkennen. Vul een spookprofiel in zodat je zicht krijgt op zijn strategie en werkwijze.

2. Ontmoet je spokenWat voor consequenties heeft dit spook; hoe reageren mensen (en jij) erop? Welke emoties roept het op? Welke andere spoken rea-geren op dit spook? Welke conflicten/spanningen zie je ontstaan?

3. Eigen krachtNu je het spook in beeld hebt, laat je het los. Wat kun jij persoonlijk doen om dit spook niet langer te voeden? Welke kwaliteiten heb je in huis om je niet te laten beïnvloeden door dit spook? Wat zou je anderen aanraden?

4. Richting gevenHoe meer je zelf je koers bepaalt, des te minder ruimte is er voor het spook. Geef aan waar je heen wilt. Wat is je persoonlijke missie: inhoudelijk en qua randvoorwaarden? Hoe wil je werken en leven?

5. SturenBlijf zelf aan het stuur; als je verslapt, grijpt het spook de macht weer. Hoe ga je ervoor zorgen dat je zelf de leiding blijft houden? Wat is daar voor nodig? Hoe kun je jezelf hier bij ondersteunen?

CombinerenMet name stap 3 is de omslag: door naar de spoken te blijven kijken verandert er niets. De focus moet worden verlegd, zodat er iets krachtigs tegenover gezet kan worden. Op deze manier neem je zelf de leiding over en kun je zelf invloed uitoefenen. Zicht op talenten, kwaliteiten en voorkeuren is erg belangrijk. Zo kan bij-voorbeeld een combinatie worden gemaakt met het enneagram of de kernkwaliteiten. Ook kan een match worden gemaakt met de specialisatie van de coach of therapeut. Spoken hebben effect op alle levels: fysiek, emotioneel, mentaal en spiritueel. Bovendien zit er ook veel lichtheid en humor in het spokenconcept. Zo kun je lachen om je eigen spoken terwijl je er tegelijkertijd veel van leert.

De cartoons zijn gemaakt door Peter van de Wiel www.peterscartoons.nl

werken met

27

Inspirerende coach

Fyto Facts

De effectiviteit van het product was in klinische studies duidelijk aangetoond. In 2007 kreeg Hyperiplant® van het College ter Beoor-deling van Geneesmiddelen de status van een UA-geneesmiddel met de indicatie “bij milde tot matige depressieve klachten”. Deze UA-status leek een meerwaarde voor het product. Immers, Sint-Janskruidproducten in het algemeen staan bekend om mogelijke interacties. De UA-status verplicht de apotheker de patiënt te informeren, te begeleiden en te controleren op mogelijke interac-ties. Een effectief product dat alleen veilig gebruikt zou worden, het leek ideaal.

Nu 3 jaar later, is de werkelijkheid totaal anders. Om apothekers een handvat te bieden in het omgaan met UA-medicatie heeft het KNMP UA-vragenformulieren ontwikkeld om samen met de klant te doorlopen. Voor Hypericumproducten met een UA-status wordt een inventarisatie van de ernst van de klachten gemaakt, waarna er interactiecontrole plaatsvindt. De apotheker is namelijk niet opgeleid voor het stellen van de diagnose depressie (de drogiste-rijmedewerkster wel?). Het lijkt erop dat men hierbij geen reke-ning heeft gehouden met de indicatie van het product. Volgens de vragenlijst komt iemand die meer dan “een beetje” last heeft van klachten zoals een sombere stemming, slapeloosheid en moeheid, niet meer in aanmerking voor een UA-Hypericumproduct. Slechts wanneer de klant “een beetje” last heeft van deze klachten waar-bij deze “(nog) niet” het dagelijks functioneren beïnvloeden, komt hij hiervoor in aanmerking. Als het dagelijks functioneren “een beetje” wordt beïnvloed, wordt de klant direct doorverwezen naar de huisarts.

Impliceert het hebben van klachten niet, dat je je verstoord of belemmerd voelt in je dagelijks functioneren? Is dat juist niet de “trigger”, die ons aanzet om op zoek te gaan naar een oplossing? Kennelijk is een geregistreerd en een bewezen effectief UA-Hyperi-

cumproduct met als indicatie milde tot matige depressieve klach-ten, geen oplossing. Wel kunnen als alternatief de niet-geregis-treerde Hypericumproducten gebruikt worden met indicaties als “innerlijke onrust’ of “neerslachtig of prikkelbaar gevoel”. Hieraan worden verder geen eisen gesteld door de overheid. Zou het voor een apotheekmedewerkster dan überhaupt niet gemakkelijker zijn om een niet-geregistreerd Sint-Janskruidmiddel te adviseren? De klant kan dan eigenlijk net zo goed naar de drogist gaan. Wel zo gemakkelijk. Het Sint-Janskruid gaat zo met de shampoo mee in het mandje, zonder vragenlijsten of andere (interactie)controles. Waarschijnlijk haalt de klant die naar de huisarts wordt verwezen omdat zij “een beetje door haar klachten beïnvloed wordt in haar functioneren”, haar Hypericumproduct daar ook.

Vooralsnog schiet de consument weinig op met UA-Hypericumpro-ducten. De gemiddelde consument is zich niet bewust van kwali-teitsverschillen die er tussen de Hypericumproducten bestaan. Als zij al bekend zijn met klinisch onderzoek, dan is de kans groot dat zij aannemen dat de gevonden positieve effecten voor alle hyperi-cumproducten gelden. De niet-geregistreerde producten zijn beter bereikbaar en worden wellicht ook eerder geadviseerd, met gevaar voor interacties. De gewenste situatie waarbij bewezen effectieve (UA-) Hypericummiddelen geprefereerd worden en de veiligheid door standaard interactiecontrole gewaarborgd is, lijkt nog ver weg. Mogelijk gaan internetapotheken een oplossing bieden voor het UA-product. De daar gehanteerde vragenlijsten lijken beter aan te sluiten bij de indicatie van het product.

Voor meer informatie: www.hyperiplant.nl

De rubriek Fyto Facts wordt mede mogelijk gemaakt door VSM Geneesmiddelen bv.

Hypericum perforatum (Sint-Janskruid) staat bekend om haar stemmingsverbeterende werking. Het middel is in verschillende toedieningsvormen verkrijgbaar bij drogist, supermarkt en apotheek. Met de gedachte dat een op effectiviteit beoordeeld geneesmiddel duidelijkheid zou scheppen voor consument en professional besloot VSM het Hypericumextract Hyperiplant® als geneesmiddel te laten registreren.

Hoe veilig is veilig?

Door: Annelies Klink

28

Onderzoek zelfmanagement bij chronische angst en depressie

29

Waarom dit onderzoek?Veel cliënten met chronische angst en depressie die in de tweede lijn in behandeling zijn, lijken eerder in de eerste lijn thuis te horen. Psychiater en hoofdonderzoeker Jan Spijker: “Ongeveer 20 tot 30% van de cliënten met een diagnose angst of depressie in GGZ-instel-lingen zijn al langer dan 2 jaar in behandeling. Dit zijn mensen die niet zijn hersteld, ondanks therapieën die ze hebben gevolgd en medicijnen die zij hebben gebruikt.”De zorg voor deze cliënten bestaat vaak uit ‘begeleidende con-tacten’ met een sociaal psychiatrisch verpleegkundige en medicatiebeleid door een psychiater. De onderzoekers willen graag weten of deze zorg ook plaats kan vinden in de eerste lijn (huisartsenpraktijk). ZelfmanagementIn het ZemCAD-onderzoek (Zelfmanagement bij Chronische Angst en Depressie) wordt gekeken of deze specifieke groep cliënten zelf hun klachten in de gaten kunnen houden (zelfmanagement) onder begeleiding van professionals in de eerste lijn.De cliënten volgen hiervoor een cursus die hen leert om te gaan met klachten en met crisissituaties. Ook leren zij hoe zij activitei-ten weer op kunnen pakken, ondanks hun problemen. Na de cursus wordt bekeken of de zorg in de tweede lijn kan worden afgeslo-ten. Tweedelijns hulpverleners adviseren hun eerstelijns collega’s over de begeleiding van deze cliënten. In het onderzoek worden de kwaliteit van leven, de klachten en het zorggebruik van cliënten die de cursus volgen,vergeleken met die van cliënten die de cursus niet volgen.

GGZ-instellingenDe volgende GGZ-instellingen werken mee aan het onderzoek: GGZ InGeest , GGZ Breburg, Pro Persona, Altrecht, Vincent van Gogh, AMC, PsyQ Maastricht, GGZ Friesland, GGZ Centraal, Over-waal centrum voor Angststoornissen, Yulius, GGZ Drenthe en GGZ Noord-Holland Noord.Het onderzoek wordt gefinancierd door het Innovatiefonds Zorg-verzekeraars en is dit jaar van start gegaan.Meer informatie: Anna Muntingh amuntingh@trimbos.nl tel. 030 - 297 11 00

Trimbos

19 september 2011Het Trimbos-instituut doet in samenwerking met 13 GGZ-instellingen onderzoek naar het verbeteren van zelfmanagement van cliënten met chronische angst en depressie.

Onderzoek zelfmanagement bij chronische angst en depressie

Eigen bijdrage Sterk stijgende zorgkosten zetten de ggz onder druk. Daarom heeft minister Schippers een eigen bijdrage ingevoerd in de tweedelijns ggz. Tevens is de eigen bijdrage voor de eerstelijns psychologische zorg verhoogd. Bedoeling hiervan is de zorg meer in de eerste lijn te laten plaatsvinden en minder in de ‘dure’ tweede lijn. Verder wordt beoogd dat het hele zorgvolume afneemt, waardoor de zorgkosten in de ggz dalen. Wat zijn de gevolgen?Hoe zullen cliënten op deze prijsprikkel reageren? Welke gevolgen heeft dat voor hun zorggebruik? Zijn er groepen die mogelijk de dupe worden? Gaan de zorgkosten naar beneden zoals bedoeld? Of kan de financiële prikkel ook leiden tot onbedoelde consequen-ties waardoor elders in de samenleving kostenposten ontstaan? Hoe ziet de netto winst-verlies rekening eruit wanneer we deze zaken vanuit maatschappelijk perspectief beschouwen?

Strategische verkenningIn de strategische verkenning ‘Eigen bijdrage in de ggz. Scenario’s van effecten op zorguitgaven, zorggebruik en arbeidsproductivi-teit’ zijn de consequenties van een aantal scenario’s doorgerekend. Vraag daarbij was of er bedoelde scenario’s kunnen ontstaan als gevolg van besparingen op de zorgkosten, of onbedoelde scena-rio’s waarbij de beoogde besparingen niet opwegen tegen maat-schappelijke kostenposten die buiten de zorg ontstaan, bijvoor-beeld als gevolg van een toename van productieverliezen. Lees meer in het rapport op: http://tiny.cc/9tejp

Meer informatie: Filip Smit (fsmit@trimbos.nl) tel. 030 - 297 11 00

Mogelijke gevolgen van de eigen bijdrage GGZ5 september 2011 Het Trimbos-instituut heeft de mogelijke gevolgen op het zorggebruik van de eigen bijdrage in de ggz in kaart gebracht. Verschillende scenario’s laten zien wat de positieve of de negatieve effecten hiervan zijn.

30

Column Martine Clausen

Ze is nog jong, de cliënte die op maandag voor het eerst op mijn bank plaatsneemt. Ze ziet er fris uit en blijkt welbespraakt. Gedecideerd vertelt ze dat ze de laatste tijd zichzelf niet begrijpt. Ze is moe en kortaangebonden en het lijkt wel alsof ze nergens plezier in heeft. Ze loopt zelfs te vitten op haar 3-jarige zoontje. Ze wil het uitvissen en oplossen want dit gaat zo niet, aldus cliënte. Kort en bondig vertelt ze haar verhaal. Het komt erop neer, dat ze een aantal tools van mij wil leren om dit even snel de baas te worden omdat het haar kinderen belast en dat wil ze abso-luut vermijden.Ik zie hoe de tranen haar hoog zitten. Ze staat dit niet toe en slikt ze steeds weer weg. Ze voelt zich ongemakkelijk nu ze zich blootgeeft. Aan de andere kant moet ze dit van zichzelf. Ze is gewend om over zichzelf te reflecteren en zegt ineens dat ze het moeilijk vindt om hier te zijn. ‘Ik merk dat ik bang ben dat ik zit te klagen en vraag me af, wat jij van me denkt.’ Ik knik begrijpend. Het is heel lastig als je je afvraagt wat een ander van je denkt. Het raakt je in je kwetsbaarheid, omdat je je onzeker voelt. Zo begrijpelijk. De meeste mensen zullen het wel een beetje herkennen, denk ik zo. Ik stel haar gerust en zeg dat het mij niet gaat om oordelen, maar om haar vrijelijk haar verhaal te laten vertellen. Ik geef aan de we samen zullen kijken naar haar situatie om zo samen inzichten te vinden en remedies die passend zijn voor haar. ‘Ik vind het moedig van je dat je op deze jonge leeftijd al besluit om aan iets waar je in jezelf tegen aanloopt, te werken. Het getuigt van daadkracht.’ Ze kijkt me aan. Ze had het zo niet bekeken. In haar beleving was er een probleem en dat wilde ze oplossen. En wel zo snel mogelijk. Ik laat haar vertellen wat er zoal gebeurd is de afgelopen jaren. Vijf jaar geleden verloor ze haar vader aan kanker (cliënte is enig kind). Daarna kreeg ze twee kindjes en ze werkt. Ze is verhuisd en heeft nu net weer een andere baan. Bovendien heeft ze een eigen bedrijfje.Dat is nogal wat, zelfs voor een jonge vrouw van 25. Aangezien ze alles nogal zakelijk opsomt, vermoed ik dat ze hiermee een emotie verdringt. Het is voor een hulpverlener uiteraard belangrijk om niet te oordelen, maar er dienen zich altijd vermoedens aan over waar de schoen nu werkelijk wringt. In dit geval vermoedde ik dat het hier een geval van uitgestelde rouw betrof. Nadat ze iets meer verteld had, begon dat vermoeden steeds sterker te worden. Ik vertelde het haar niet onmiddellijk. Gezien haar manmoedige pogingen om haar emotie de baas te blijven, was ik niet van plan haar iets rauw op haar dak te laten vallen. Inmiddels zijn we 4 sessies verder. Cliënte had vandaag foto’s van haar vader meegebracht. Ze vertelde zijn hele ziekteproces. Regelmatig schoten tranen in haar ogen. Nog altijd houdt ze een deel van de emotie binnen, maar ze slaapt weer hele nachten. Ze vit niet meer op de kinderen. Ze is zich bewust van het feit dat ze geen tijd heeft gehad om het verdriet om haar vader te ervaren. Daar is ze nu mee bezig. Ik zei toch dat ze moedig was.

Door: Martine Clausen (Counsellor)

martineclausen@gmail.com

Rouw op je dak

31

Strip: Auke Herrema

Sinds 1980 verzorgt Academie SAGHO schriftelijke beroepsopleidingen in de alternatieve geneeskunde. Academie SAGHO is erkend/ geaccrediteerd door de NOAG (www.noag.org), VBAG (www.vbag.nl) en BATC (www.batc.nl).

Een selectie van onze opleidingen Natuurgeneeskundig Therapeut (TRP) Medische Basiskennis (AZ) Orthomoleculair Therapeut (ORT) Fytotherapeut (FYT) Homeopathisch Therapeut (HOM)

Schriftelijke beroepsopleidingen in de alternatieve geneeskunde

Voor informatie en gratis studiegids: tel. 033 422 00 43, e-mail secretariaat@sagho.nl of www.sagho.nl

AS101538_SAGHO_ADV_200x140.indd 1 09-12-10 15:18

Hoe kunnen kinderen hun eigen kracht ontdekken door naar dieren te kijken? Daar was ik nieuwsgierig naar toen ik het nieuwe spel ‘Leren door dieren, ontdek je kracht’ ont-dekte. Coachingskaarten met op de voorkant foto’s van dieren en op de achterkant de kwaliteit van dieren. Volgens de makers is dit coachingsspel ook geschikt voor kinderen. Ik heb ‘Leren door dieren’ daarom met kinderen uitgeprobeerd.

De ervaringen hiermee zijn overwegend positief, zij het dat er soms een vertaalslag moet worden gemaakt om de foto’s te verduidelijken en om de teksten aan de kinderen uit te leggen.

‘Leren door dieren’ is door www.fotomissie.nl als instrument ont-wikkeld voor coaching, educatie en inspiratie, voor kinderen en volwassen, teams en individuen. De opzet van het spel is heel dui-delijk: ieder dier heeft een kwaliteit. De vraag is wat jij er van kan leren, wat zegt deze kwaliteit jou.Het spel bestaat uit 62 kaarten, met op de voorkant een foto van een dier. Op de achterzijde van de kaart staat de kwaliteit benoemd. Bij het spel zit een klein boekje met spelvormen en er is een bijbehorend e-boek.Een 6- jarig meisje dat we Patricia zullen noemen, trok de fotokaart met de rups erop. Aangezien de foto van zeer dichtbij is genomen, herkende Patricia het dier niet. Ze vroeg mij: “Heeft een rups dan zulke lange haren?” De bijbehorende kwaliteit is in het geval van de rups ‘voorbereiden’. Onderaan de kaart staat wat voorberei-den met de rups te maken heeft. De rups bereidt zich voor op het worden van een vlinder. Pas als de voorbereiding klaar is, maakt hij een cocon. Verder staat er een affirmatie op de kaart: “Voor mij komt verandering niet vanzelf. Daarvoor geef ik mezelf voor de volle 100%. Op een dag pluk ik de vruchten van mijn harde werk.”De teksten zijn voor de 6- jarige Patricia natuurlijk niet te begrij-pen. Maar de moeder van Patricia snapte wel meteen waarom zij deze kaart had getrokken. “Ja, ik moet haar altijd goed voorbeiden als we naar iets toe gaan wat ze niet kent, anders raakt ze van slag!” Voor haar dochter konden we de kaart vertalen met behulp van een praktijkvoorbeeld. Als ze met papa en mama op vakantie gaat, vindt ze het fijn als zij vertellen hoelang ze in de auto moeten zitten. Dat is voor haar belangrijk: een goede voorbereiding. Tot slot staat links vertikaal op de achterzijde van de kaart nog een teamrol benoemd. Bij de rupskaart is dat veranderaars. Het is dui-delijk dat Patricia nog van de rups mag leren wat makkelijker met veranderingen om te gaan.

De bijgeleverde suggesties voor spelvormen helpen je op weg naar het zoeken van de juiste spelvorm. In de praktijk zul je echter je eigen spelvorm ontdekken. Omdat ik toch de sugges-ties van de spelmakers wilde uitproberen, heb ik enkele vormen uitgeprobeerd.Zo is één van de spelvormen voor kinderen een letterspelletje (zoek zoveel mogelijk dieren die beginnen met een S). Dat kan een leuke, educatieve spelvariant zijn voor een schoolklas. De foto’s van bij-voorbeeld de slang en het schaap zijn duidelijk. Toen ik een aantal kinderen de foto van de sprinkhaan liet zien, herkenden ze deze echter niet meteen.

Een andere spelvariant is het raden van de kwaliteiten van dieren. Deze spelvorm heb ik uitgeprobeerd met een broer (10) en zus (8). Laten we ze voor het gemak even Joost en Roos noemen. De opdracht van het spel was dat de kaarten in het midden op tafel werden gelegd, met de foto naar boven. Om beurten mochten Joost en Roos een kaart pakken en raden waar dat dier heel erg goed in is (de kwaliteit van het dier). Als coach heb ik hier wel een extra opdracht bij gegeven, namelijk het dier pakken waarvan zij vinden dat het dier datgene kan waar zij ook goed in zijn. Joost pakte als eerste de aap, ”want ik ben ook heel goed in bananen eten”. Roos pakte het lieveheersbeestje, “want ik houd ook heel erg van vrede”. Volgens de uitleg van de spelbeschrijving zouden ze de kaart weg moeten leggen op een stapel, als ze de kwaliteit fout hadden geraden. Degene die uiteindelijk de meeste goede kwali-teiten heeft geraden, is de winnaar. Ik heb daar echter direct een draai aan gegeven. De aap van Joost kan dan wel goed zijn in bana-nen eten, de kwaliteit die de kaart bedoelde, was “soepele”. De uitleg hierbij is dat apen geen oorlog krijgen, omdat ze liever ruzie uit de weg gaan. Voor ze gaan slapen, maken ze het altijd goed. Het lieveheersbeestje van Roos kent de kwaliteit “schoonmaken”. Ze ruimen op wat te veel is, werken als natuurlijk bestrijdings-middel. De bijbehorende affirmatie verklaart meer: ”Ik ruim op wat te veel is, zowel op de aarde als in mijn hart. Zo leer ik mijzelf kennen”. Joost en Roos komen bij mij omdat ze vaak ruzie maken, waarbij Joost vaak zijn zus uitdaagt en grapjes maakt, waar zij vervolgens weer heel erg boos om wordt. Ik heb hem uitgelegd dat, als hij echt op een aap wil lijken, hij ervoor moet zorgen, dat de ruzie geen oorlog wordt en dat, als er toch ruzie is, hij de ruzie altijd moet uitpraten voor hij gaat slapen.Roos zei dat ze erg van vrede houdt. Ze houdt dus niet van de ruzie die Joost met haar zoekt. Ze kan erg lang boos blijven als Joost haar heeft geplaagd. De boodschap van het lieveheersbeestje voor haar was, dat ze ervoor moet zorgen, dat ze de boosheid uit haar hart mag schoonmaken.

Bij de kaarten hoort ook een e-boek. Bij ieder dier staan een paar opdrachten: voor een groep/team (samen), voor een individu (zelf) en fysiek. Bij de aap van Joost was de opdracht: “Probeer een week lang conflicten uit te praten voordat je naar huis gaat of voordat je gaat slapen. Omschrijf je ervaringen elke dag.” Dat komt dus aardig overeen met de opdracht die ik Joost heb gegeven. Voor hem werkt het echter niet om zijn ervaring elke dag op te schrijven.

Kinderen leren van dierenDoor: Ineke Vliem (coach)

Kinderen leren van dieren

32

De opdracht bij ’samen’ luidt: “Verzin samen een creatieve oplos-sing voor iets wat onmogelijk lijkt.” Dat is een opdracht waar ik samen met Joost en Roos nog even over heb zitten doorpraten. Wat lijkt er onmogelijk? “Nou”, zei Roos, “dat we een dag lang geen ruzie hebben.” En Joost bedacht dat het onmogelijk was dat Roos een keer zou lachen om zijn grapjes. Daarna hebben we met zijn drieën zitten brainstormen om oplossingen te bedenken.Er staan dus ook voor kinderen leuke suggesties in het e-boek. Ik vind het zelf lastig dat het een e-boek is en geen fysiek boek. Als ik tijdens een coachingssessie wil kijken welke opdrachten er bij een dier staan, moet ik eerst de computer opstarten. Voor mij als coach is dat niet praktisch. Bij het spel worden, zoals gezegd, meerdere suggesties voor spel-vormen genoemd. Mijn ervaring is dat het je kan helpen om je eigen spel- of werkvorm te ontdekken. Dit wordt ook op de instruc-tiekaart die bij het spel zit, vermeld. Het zijn basisspelvormen en ze bieden ruimte om zelf verder te experimenteren en nieuwe toe-passingen te ontdekken.

Bij een ander kind heb ik daarom alle spelvarianten overboord gezet en mijn eigen spelvorm gebruikt. Juist om te kijken of deze kaarten ook in mijn praktijk en met mijn werkwijze nuttig zouden zijn.De 12- jarige Pieter houdt erg van de natuur en daarom leek het me leuk om juist met hem met deze kaarten te werken. Pieter is een hoog sensitieve jongen en we gingen die middag aan de slag met zijn faalangst. Hij mag van zichzelf nooit een foutje maken.Ik heb hem twee kaarten laten trekken op het gevoel, ik vertrouw erop dat hij altijd de juiste kaart trekt. De eerste zou vertellen waarom hij geen fouten mag maken, de tweede kaart zou een aanwijzing moeten geven die hem kan helpen om zijn faalangst te verminderen.Als eerste trok hij de fret. Op de achterzijde van de kaart staat bij de eigenschappen van de fret geschreven dat fretten het niet-onderzochte willen onderzoeken. Pieter herkende zichzelf er wel in. Hij vertelde dat hij altijd van alles eerst meer wil weten, voor hij zeker weet dat hij iets gaat doen. Hij is bijvoorbeeld ook altijd lang bezig met zijn huiswerk, eerst zeker weten dat hij heel de lesstof beheerst. Op dit moment is hij druk bezig met zijn spreekbeurt. Hij wil alles tot in detail hebben uitgewerkt.De tweede kaart, met de kwaliteit die hij dus extra kan gebruiken,

was de schildpad. De kwaliteit van de schildpad is ‘overal thuis zijn’. Toen Pieter de kaart zag ,was hij niet zo blij. Hij associeerde de schildpad vooral met traagheid en daar wilde hij zichzelf niet mee vereenzelvigen. Maar toen hij op de achterzijde de teamrol ‘zelfstandigen’ zag staan, wilde hij wel verder lezen.Volgens de kaart heeft de schildpad de kwaliteit overal thuis te zijn, omdat hij zijn schild altijd bij zich heeft. De bijbehorende affirmatie is: ‘Ik ben daar thuis waar ik ben. Ik hoef het geluk niet buiten mezelf te zoeken, het zit in me’. Ik heb Pieter gevraagd wan-neer hij zich gelukkig voelt. Zijn antwoord: “Als ik alleen ben.” Dat is dus de link met de schildpad. Deze is ook zelfstandig. De schildpad kan zijn schild herstellen als dat bijvoorbeeld een scheurtje ver-toont. Hoe zou het zijn als Pieter ook een schild zou hebben? Pieter denkt hier even over na en zegt dan: “Dan ben ik ook beschermd als iets of iemand mij wil raken.” Vervolgens leer ik Pieter een zelf-beschermingmeditatie, waarbij hij een schild om zichzelf heen kan visualiseren. Twee dagen na de sessie krijg ik een mailtje van Pieter waarin hij schrijft dat het schild hem heeft geholpen bij zijn spreekbeurt. Hij heeft een 8 behaald!

De kaarten heb ik gebruikt bij het coachen van kinderen in de basis-schoolleeftijd. Ze waren erg nieuwsgierig om alle foto’s te bekijken. De meest dieren (her)kenden ze direct, sommige foto’s zijn voor kinderen niet altijd even duidelijk (haai/paling) en er staan voor kinderen soms relatief onbekende dieren op (prairiehondje).De teksten kunnen mooie inzichten geven, maar vragen wel om extra uitleg voor kinderen.De ‘Leren door dieren’ kaarten (ISBN 9789080898141) zijn door een geoefende coach daardoor ook prima te gebruiken met kinderen. Ook kinderen kunnen met behulp van deze kaarten leren van de kwaliteiten van dieren. De set kost €59, het bijbehorende e-boek €15 en zijn te bestellen op: www.fotomissie.nl. Hier kunt u ook voorbeelden van de foto’s en teksten bekijken.

Ineke Vliem heeft een coachingspraktijk en werkt zowel met vol-wassenen als kinderen. Zij heeft zich gespecialiseerd in werken met hoog sensitieve personen en helpt mensen met het verwer-ken van onverwerkte emoties. Meer informatie: www.neicoach.nl

33

Ineke Vliem

34

Hoe kunnen we dagelijks onze cellulaire reserves opbouwen?Deze cellulaire reserves verwijzen naar een gehalte aan voedings-stoffen dat je lichaam nodig heeft, niet alleen om dagelijkse aan-tasting te herstellen en weer op te bouwen, maar ook om reserves op peil te houden.Daarom volgen hier een paar tips om cellulaire reserves op te bouwen:

• Zorg voor goede bronnen van basismineralen. Zo gebruik je het best niet–geraffineerd Keltisch zeezout en jodium.

• Gebruik een biologisch beschikbare vorm van vitamine D, een vol-ledig gamma aan vitamines en mineralen en essentiële vetzuren.

• Probeer elke dag 10 porties groenten en fruit te eten en minstens 8 glazen zuiver water te drinken.

Het eten van 10 porties groenten en fruit per dag vergroot de toevoer van fytonutriënten, die we uit planten halen. Eén van de grootste voordelen: planten bezitten natuurlijke buffers die een zuur organisme alkaliseren. Een werkelijk zure conditie wordt gekenmerkt door een pH van minder dan 7.0, een ernstige, levens-bedreigende situatie. De optimale pH van bloed ligt tussen 7.345 en 7,45 maar wanneer deze onder deze optimale niveaus komt, spreekt men van een “relatieve zuurtegraad”.

Onthoud dat, indien de pH niet minstens licht alkalisch is, de enzy-men niet goed werken, de zuurstof de cellen niet bereikt, de cel-wanden verstijven, de voedingsstoffen verminderen en de oxidatie verhoogt. Daarom is de pH-graad op zich heel belangrijk.

Het standaard Amerikaanse voedingspatroon is niet pH –gunstig. Vlees, granen, suiker, gefluoreerd en gechloreerd water dragen allemaal bij tot een relatief zure chemie. Groene voeding alkali-seert het organisme door de natuurlijke buffers op te drijven. Wan-neer het verbruiken van 10 porties groenten en fruit moeilijk is, is het raadzaam een groene drank als NITROGREENS te gebruiken.

In de zomermaanden, wanneer verse lokaal gekweekte producten beschikbaar zijn, kun je een super intense groene drank maken met basilicum, koriander, tomaten, komkommers, groene pepers, look en olijfolie. Doe alles in een Vitamix- blender met een beetje zee-zout en het wordt een mengsel dat je ‘groen goud” kunt noemen. Het neemt echter veel tijd in beslag de groenten te wassen en voor te bereiden. Voor een snelle variant kunnen kiezen is dus leuk. Hier wordt NITROGREENS ingeschakeld voor u en uw patiënten.

Probeer halverwege de namiddag, in plaats van te reiken naar een kop koffie, eens een lepel NITROGREENS te mengen met amandel- of kokosmelk. Je krijgt dan een verfrissende drank, die het levende in het lichaam opdrijft.

Het leuke aan NITROGREENS is dat het volledig biologisch is, op basis van zaden uit ons erfgoed. Het is een combinatie van bio-logisch gekweekte grasgewassen, sappen, bessenextracten en kiemen. Ook grasgewassen zijn een bron van sporenelementen.

Over mineralen gesproken, BIOTICS heeft er twee jaar over gedaan om grondstoffen te vinden die vrij waren van contaminanten. Recent nog hebben laboratoria van consumentengroeperingen verschillende “green drinks” geïdentificeerd die zware metalen zoals lood en cadmium bevatten. Kunt u zich inbeelden hoe u zich zou voelen, als u een patiënt een product om gezondheidsredenen aanbeveelt en later zou ontdekken dat datzelfde product zware gezondheidsproblemen kan veroorzaken? Helaas is het niet zo dat, als grondstoffenleveranciers beweren dat hun producten biolo-gisch zijn, ze ook echt biologisch zijn.

BIOTICS vond zware metalen, pesticiden en geoxideerde, bedor-ven planten in gecertificeerde biologische grondstoffen. Testen hebben aangetoond dat veel groene dranken op de markt al geoxi-deerd zijn. Het gaat hier toch over voeding en indien die niet cor-rect behandeld wordt, kan het mislopen! Door het drogen aan hoge temperaturen, het vervoeren in de verkeerde voertuigen of het op een ongeschikte manier opslaan, kunnen leveranciers enzy-men vernietigen en goed voedsel minder goed maken. In de voe-dingsindustrie van vandaag de dag is het type grondige onderzoek in grondstoffen dat BIOTICS voert, ongeëvenaard.

Soms beseffen patiënten de waarde van een product als NITRO-GREENS niet. In een poging hen beter te kunnen informeren, werd Dr. Abbas Qutab geïnterviewd over stikstofmonoxide en NITROGREENS. Dokter Qutab is gediplomeerd in geneeskunde en chiropractie en heeft ook diploma’s behaald in natuurgenees-kunde, acupunctuur en filosofie. Hij trekt de aandacht met het feit dat NITROGREENS ingrediënten bevat die stikstofmonoxide op natuurlijke wijze verhogen. In zijn boek over stikstofmonoxide, stelt hij dat “sinds 1998 meer dan 76.000 werken over stikstofmo-noxide geschreven werden. Stikstofmonoxide helpt iedere cel van het lichaam te behouden, te verdedigen en te herstellen.”

Voor een echte “groene” drank, met gekiemde groenten én wortel- én bietensap, raden we NITROGREENS aan. Het is werkzaam op de pH, het verhoogt op natuurlijke wijze de stikstofmonoxide en het verhoogt de natuurlijke bekwaamheid van het lichaam giftige stoffen te verwijderen. Het is een uitstekende optie het dagelijks bij de hand te hebben, omdat je DAGELIJKS de cellulaire reserves opbouwt die nodig zijn voor een optimale gezondheid.

Joe Buishas – Biotics Research.

Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Energetica Natura.

NITROGREENS“NITROGREENS is volledig biologisch, op basis van zaden uit ons erfgoed en is een combinatie van grasgewassen, sappen, bessenextrac-ten en gekiemde groenten.”

Energetica Natura - een bijdrage van onze sponsor

NITROGREENSGroene Supervoeding

Rijk aan fytonutriënten,natuurlijke enzymen, vitaminen en sporenelementen

• 100% biologisch mengsel van sappen, extracten en concentraten

• Herstelt de zuur/base balans in het gemiddelde Westerse dagmenu

• ORAC score: 3250 per 8 g

• Rijk aan chlorofyl ter ondersteuning van de detoxifi catie

Samenstelling per 8g: 100% organisch mengsel van sappen, extracten en concentraten:biologische grassappen (gerst, tarwe, haver, alfalfa, kamut), biologische kiemgroenteconcentraten (bloemkool, boerenkool en broccoli), biologische groentesappen (bieten, wortelen), biologische acerolabes (extract), biologisch pepermuntblad, steviablad extract

PROFESSIONELEN KUNNEN MEER UITGEBREIDE INFO AANVRAGEN

B: Energetica Natura BV ● Postbus 148 - 9100 St.Niklaas ● Gratis tel: 0800-990 11 ● Gratis fax: 0800-800 11 ● info@energeticanatura.com ● www.energeticanatura.comNL: Energetica Natura BV ● Afrikaweg 14 - 4561 PA Hulst ● Tel 0114 32 14 61 ● Fax 0114 31 93 97 ● info@energeticanatura.com ● www.energeticanatura.com

Referenties:- Nantz MP, Rowe CA, Nieves C Jr, Percival SS. Immunity and antioxidant capacity in humans is enhanced by consumption of a dried, encapsulated fruit and vegetable juice concentrate. J Nutr. 2006. Oct;136(10):2606-10.- Visentainer JV, Vieira OA, Matsushita M, de Souza NE. Phisico-chemical characterization of acerola (Malpighia glabra L.) produced in Maringa, Parana State, Brazil. Arch Latinoam Nutr. 1997. Mar;47(1):70- 2.- Mezadri T, Fernandez-Pachon MS, Villano D, Garcia-Parrilla MC, Troncoso AM. The acerola fruit: composition, productive characteristics and economic importance. Arch Latinoam Nutr. 2006. Jun;56(2):101-9.

NitroGreens

PSC.indd 1 1/08/11 16:57

36

• Gestandaardiseerd sint-janskruid WS®5570• Geregistreerd geneesmiddel• Voor milde tot matige depressieve klachten• Uitsluitend verkrijgbaar bij apotheek• Bewezen effectiviteit1-7

• Goed verdraagbaar, zelden bijwerkingen8,9

Nie

uw

Start met Hyperiplant®

Milde depressieve klachten

Registratiehouder: VSM Geneesmiddelen bv Berenkoog 35 1822 BH Alkmaar Telefoon: (072) 566 11 22 Fax: (072) 562 38 83 Fabrikant: Dr. Willmar Schwabe GmbHKarlsruhe (Duitsland)

Referenties: 1 Anghelescu IG et al., Comparison of Hypericum extract WS®5570 and paroxetine in ongoing treatment after recovery from an episode of moderate to severe depression. Pharmacopsychiatry 2006; 39:213-219; 2 Kasper S et al., Superior effi cacy of St John’s extract WS®5570 compared to placebo in patients with major depression: a randomized, double-blind, placebo-controlled, multi-center trial. BMC Medicine 2006; 4:16; 3 Kasper S et al., Placebo-controlled continuation treatment with Hypericum extract WS®5570 after recovery from a mild or moderate depressive episode. Wien Med Wo-chenschr 2007; 157/13-14:362-366; 4 Lecrubier Y et al., Effi cacy of St John’s wort extract WS®5570 in major depression: a double-blind, placebo-controlled trial. Am J Psychiatry 2002; 159(8):1361-1366; 5 Szegedi A et al., Acute treatment of moderate to severe depression with hypericum extract WS®5570 (St John’s wort): Randomised controlled double-blind non-inferiority trial versus paroxetine. BMJ 2005; 330(7490):503-507; 6 Kalb R et al., Effi cacy and tolerability of Hypercum extract WS® 5572 versus placebo in mildly to moderatly depressed patients: a randomized double-blind multi-center clinical trial. Pharmacopsychistry 2001; 34:96-103; 7 Laakmann G et al., St John’s wort in mild to moderate depression: the relevance of hyperforin for the clinical effi cacy. Pharmacopsychiatry 1998; 31:54-59; 8 Trautmann-Sponsel RD et al., Safety of Hypericum extract in mildly to moderately depressed outpatients: A review based on data from three randomised, placebo-controlled trials. J Affect Dis 2004; 82:303-307; 9 Schulz V, Safety of St John’s wort extract compared to synthetic antidepressants. Phytomedicine 2006; 13:199-204. Lees voor meer informatie de productinformatie elders in dit blad.

Hyperiplant 300 mg gestandaardiseerd extract Hypericum perforatum L. (0,36 mg hypericine / 9 mg hyperforine)

Werkingsmechanisme heropname remming van serotonine, noradrenaline, dopamine, GABA en L-glutamat

08293-VSM - Hyperiplant_ADV_arts_DEF.indd 1 16-09-2008 12:25:16

Milde tot matige depressieve klachten