Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

42
Simpler, smaller, smarter. Onder Toezicht balanceren tussen risico en rendement Pieter Emmen 27 maart 2014

description

Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Transcript of Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Page 1: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

Simpler, smaller, smarter.

Onder Toezicht balanceren tussen risico en rendement

Pieter Emmen 27 maart 2014

Page 2: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

agenda

• Actuele thema’s Rabobank

• Ontwikkeling bankwezen in Nederland • Balangroei

• Vermogensgroei

• fundinggap

• Ontwikkeling Wet- en Regelgeving

• ECB Comprehensive Review

• afsluiting

Page 3: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Filmpje, test your awareness

Page 4: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

actuele thema’s Rabobank

Onder Toezicht balanceren tussen risico en rendement

Pieter Emmen 27 maart 2014

Page 5: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Actuele thema’s Rabobank

Toezichthouder dossiers

• Single Supervisory Mechanisme

• Stress test ECB

• Basel III (CRD IV) infasering

• Recovery and Resolution Directive (RRD)

• beloningsbeleid

• Dodd Frank (US)

• MifidII

• Emir

• Fatca

• ….

Verbouwing Rabobank

Visie 2016 - kostenbesparing

- verdere virtualisering van de dienstverlening

Verdere integratie RI en RN

cultuurprogramma

….

En alles heeft prioriteit 1 alles moet min of meer tegelijkertijd!!!!

En we moeten onze reputatie terugverdienen

Page 6: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

Ontwikkeling regelgeving

In de tijd

Page 7: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Basel III/CRD4

Basel III

Solvency

Definition of own funds

Risk based metric

Minimum levels

Risk coverage

Leverage ratio

Liquidity

Liquidity coverage ratio

Net Stable Funding ratio

Focus Basel II

Page 8: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Complexiteit regelgeving

8

Basel Basel I 30p Basel II 347p Basel III 616p CRD 4

Group Risk Management

Page 9: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Complexiteit regelgeving

9

Basel Basel I 30p Basel II 347p Basel III 616p

Toezichthouders vs bankmedewerkers (UK) 1980: 1 -> 11.000 2011: 1 -> 300

Group Risk Management

Glass steagall 37 p (banking act 1933 FDIC etc)

DFa 848 p (start punt)

rule book 8.843 p (1/3 compleet)

rule book 30.000 p (geschat)

Page 10: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Complexiteit regelgeving

10

Basel Basel I 30p Basel II 347p Basel III 616p

Glass steagall 37 p (banking act 1933 FDIC etc)

DFa 848 p (start punt)

rule book 8.843 p (1/3 compleet)

rule book 30.000 p (geschat)

Complex is (niet) per definitie (niet) beter

Page 11: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

…. maar bovenop Basel 3 ontstaat een nationale invulling

Core Tier 1 2%

Additional Tier 1

2%

Tier 2

4%

Core Tier 1 4,5%

Capital Conservation Buffer 2,5%

Countercyclical Buffer 2,5%

Systemic Risk Buffer /D-SIB’s

1 - 3%

Additional Tier 1

1,5%

Tier 2

2%

Core Tier 1 10%

Coco’s (7% Trigger)

3%

Coco’s (5% Trigger)

6%

Core Tier 1 10%

Additional Tier 1

2%

Tier 2

2%

Loss Absorbing Debt (“T3”)

3,5%

Basel 1/2 Basel 3 (2019) Switzerland UK

0%

2%

4%

6%

8%

10%

12%

14%

16%

18%

20%

Rabobank

Core Tier 1 14%

Additional Tier 1

3%

Tier 2

>2.5%

“T3” 2%

EBA minimum 9%

Page 12: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Basel III

12

Basel III

Kapitaal ratio Hogere kwaliteit en kwantiteit van kapitaal

Liquiditeit ratio Banken dienen voldoende liquide middelen ter beschikking te hebben om te voldoen aan de potentiële verplichtingen in een stresssituatie van 30 dagen.

Stabiele funding ratio Banken dienen voldoende langjarige (>1 jaar) spaargelden en (obligatie) leningen aan te trekken voor de financiering van de langlopende financieringsverplichtingen (> 1 jaar).

Hefboom ratio Banken dienen een gezonde verhouding van geleend en eigen vermogen aan te houden

Page 13: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

Ontwikkeling Nederlands bankwezen

Balans, reserves, leverage & fundinggap

Page 14: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Hoofdstuktitel

Balans Nederlandse banken

Cijfers zijn afkomstig van DNB http://www.statistics.dnb.nl/

* EUR miljard 2012

balanstotaal 2.492

reserves 119

Simpel leverage ratio 4,8%

1992 1982

478 233

22 9

4,6% 3,9%

Wat is de groeivoet (in procenten) van het balanstotaal om in 30 jaar meer dan te vertienvoudigen?

Slechts 7,8% (van 1982 tot 2007 was dit 9,3%, groei is de laatste jaren fors afgenomen)

Page 15: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Hoofdstuktitel

Ontwikkeling reserves NL bankwezen

0

20

40

60

80

100

120

198

2

198

4

198

6

198

8

199

0

199

2

199

4

199

6

199

8

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

122007: banken hadden veel winst en Fortis heeft EUR 13 mrd kapitaal aangetrokken.

Page 16: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Hoofdstuktitel

Ontwikkeling van de nettowinst

-15

-10

-5

0

5

10

15

20

199

8

199

9

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12-15%

-10%

-5%

0%

5%

10%

15%

20%

199

8

199

9

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

verliezen crisis

Vanaf 2007 is de winstgevendheid van banken fors lager, laatste jaren fors beinvloed door: - hoge kosten kredietverliezen - Lage rente

Return on Equity winst na belasting

Page 17: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Hoofdstuktitel

Ontwikkeling kapitaalratio’s

4.0%

6.0%

8.0%

10.0%

12.0%

14.0%

16.0%

Tier-1 Ratio Total Capital Ratio

Basel II vanaf 2007

Concluderend: Laatste jaren streven banken fors hogere kapitaal ratio’s na, winstgevendheid moet omhoog om dit via winstinhouding te realiseren. (kostenbezuinigingen/marge verruiming/asset reductie)

Page 18: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Basel III vermogen en vermogensvereisten

Hogere kwaliteit vermogen (meer nadruk op core-capital)

Hogere vereisten voor systeem relevante financiele instellingen (SIFI)

Hogere eisen aan minimale vermogensvereisten

18

Plus introductie van een leverage ratio (Tier-1 / balanstotaal + gewogen off-balance)

Group Risk Management

Page 19: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Levarage ratio en crisis overleefd of niet!!!

19 Group Risk Management

Page 20: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Hoofdstuktitel

Leverage ratio Nederlands bankwezen

0.0%

0.5%

1.0%

1.5%

2.0%

2.5%

3.0%

3.5%

4.0%

4.5%

198

2

198

4

198

6

198

8

199

0

199

2

199

4

199

6

199

8

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

4% van Dijselbloem

Leverage ratio is balanstotaal plus gewogen off-balance (ongeveer 1% verschil met de simpele leverage ratio (zonder off-balance)

3% CRD4 (Basel III)

Page 21: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Leverage ratio (NL banken)

0.0%

1.0%

2.0%

3.0%

4.0%

5.0%

6.0%

1982 1984 1986 1988 1990 1992 1994 1996 1998 2000 2002 2004 2006 2008 2010 2012

simpel LR basel III LR

minimum Extra kapitaal Balans reductie**

Basel III >3% nihil nihil

Nederland >4% 5 -25 mrd* 600 mrd

Academici >10% +/- 175 mrd 1.800 mrd

* Buffer tov 4% aanhouden, zoals nu tov de 3% ** inclusief off balance zo’n 20% reserves 120 * 10 = 1.200 mrd (incl off balance)

Page 22: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Funding liquiditeitsratio’s

LCR = Liquidity Coverage Ratio

Liquiditeitsbuffer om korte termijn tekorten te doorstaan

Net Stable Funding Ratio

Om een meer gematchte balans te realiseren.

Voorkomen dat illiquide activa (hypotheken) kort gefund worden.

(Na laatste aanpassingen eenvoudig te realiseren door de banken)

Meeste banken vielen om door liquiditeitsproblemen (uitzonderingen daargelaten)

Page 23: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Hoe is de groei gefund

0

100

200

300

400

500

600

700

199

8

199

9

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

hypotheken spaarsaldo

Jaarlijkse groei Hypotheken 10% (tot 2007 13%) Spaargeld 6% Particuliere fundinggap 38% (per jaar)

Fundinggap particulieren In miljarden euro

Page 24: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Fundinggap gedicht door

Securitisatie

Professionele funding

0

50

100

150

200

250

1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

securitisaties

Page 25: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Fundinggap gedicht door Professionele funding

0

100

200

300

400

500

600

198

2

198

4

198

6

198

8

199

0

199

2

199

4

199

6

199

8

20

00

20

02

20

04

20

06

20

08

20

10

20

12

0

50

100

150

200

250

securitisaties

De kredietgroei is de laatste 30 jaar gefinancierd door het aantrekken van professioneel geld (inclusief securitisaties) Grote afhankelijkheid van externe funding maakt banken potentieel kwetsbaar -> meer kapitaal aanhouden/minder assets

Page 26: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Retail funding gap Nederland

26 Group Risk Management

Page 27: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Spaartekort is niet van alle tijd

27 Group Risk Management

Page 28: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Samenvattend

Hogere kapitaalsratio’s door

Bankreserves vergroten:

• Kostenbezuinigingen

• Winstinhouding

• lagere groei balanstotaal (minder

RWA) en tevens minder afhankelijk van professionele markt)

Liquiditeit en funding

schulden:

• langzame afbouw schulden noodzakelijk (scheef verdeeld)

• grote (pensioen)vermogens, alternatieve fundingbronnen

• Verkleinen balanstotaal

Page 29: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

De weg naar de banken unie

SSM via AQR

Page 30: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Waarom een Single Supervisory Mechanism

Is ook een gevolg van de financiele crisie

De Europese financiele integratie is aanzienlijk verkleind

Private schuld is publieke schld geworden, met een groot risico voor de overheidsfinancien, en de Euro;

Lokale bankcrisis kunnen andere landen treffen (Griekenland-Cyprus)

Er moest dus iets gebeuren

Page 31: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Waarom een Single Supervisory Mechanism II

1. Verschilllen in toezichthouder regimes

2. strikt, politiek neutraal toezicht is een voorwaarde voor financiele

steun ESM

3. versterken van het toezicht is een voorwaarde om markt vertrouwen te

herstellen

4. de volgende stap om de euro en de eurozone te versterken

Dus naar een Bankenunie

Page 32: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

De vier pijlers van de bankenunie

De vier pijlers van de voorziene Europese Bankenunie Een Europese

Bankentoezichthouder (ECB)

Single Rule Book

Europees Depositogarantiestelsel

Raamwerk voor herstel en afwikkeling van banken

i

ii

iii

iv

Page 33: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Methode van toezicht

Verwachte stijl en methoden van toezicht door ECB:

• Meer Angelsaksisch van aard;

• Hoge eisen aan snelheid en kwaliteit van

rapportages en informatieverzoeken;

• Juridisch en compliance gedreven;

• Geen bijzondere affiniteit met coöperatief

bankieren, i.h.b. het (unieke) opgedragen

toezicht

Page 34: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Taal en cultuur als uitdaging?

Page 35: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Pijler (ii): ECB en Comprehensive Assessment

.

• .

• . Een Europese Bankentoezichthouder:

Single Supervisory Mechanism (SSM)

ii

Voordat de ECB het toezicht aanvaardt op 4 november 2014 of later, voert zij een Comprehensive

Assessment uit

Page 36: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Titeldia Voorbeeld lay-out

Asset Quality Review

Comprehensive Assessment

Page 37: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

ECB comprehensive assessment

Drie belangrijke doelstellingen

1. Transparantie

2. Repareren van balansen

3. Vertrouwen opbouwen

Page 38: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

ECB comprehensive assessment

Verwachte tijdlijnen

November 2013

Februari 2014

Zomer 2014

Page 39: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Specifieke doelstellingen van de Asset Quality Review

1. Bepalen of de voorzieningen adequaat zijn (binnen IFRS)

2. Bepalen of het onderpand (collateral) goed is gewaardeerd

3. Beoordelen of de waardering van complexe instrumenten en high risk assets goed heeft plaatsgevonden

de op te vragen data door de ECB is enorm zijn!

Ook zullen veel individuele files beoordeeld worden

Page 40: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Verschillen in RWA

Page 41: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

Voorbeeld lay-out Twee kolommen Tekst

Koppen, subkoppen, teksten en bullits Met deze knoppen (bij Start in bovenbalk) is het mogelijk om; koppen, subkoppen, teksten en bullits te veranderen:

Deze dia mag geen oranje kopregels bevatten!

1

2

3

4

5

Awareness filmpje

Page 42: Presentatie Pieter Emmen - Rabobank voor Zanders Risicomanagement Seminar 2014

vragen