Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van...

14
10/19/14 1 “MOTIVATIONELE ZELFREGULATIEDr. J.S. Rozendaal Oktober 2014 Ontwikkeling van het concept ‘zelfregulaOe’ Vygotsky (1978) Jonge kinderen blijken hun leerproces al zelf te kunnen sturen Weloverwogen, betrokken, toegewijd Onderzoek naar strategieën die volwassenen en kinderen toepassen bij zelfregulaOe: Geen persoonlijkheidstrek Niet alleen a]ankelijk van kenmerken van de leeromgeving Betrekking op vele aspecten van het leerproces Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). MetacogniOeve vaardigheden CogniOeve strategieën Domeinspecifieke kennis Handelingscontrole MoOvaOonele, emoOonele & sociale controle MetacogniOeve & moOvaOonele opvadngen

Transcript of Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van...

Page 1: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

1

“MOTIVATIONELE  ZELFREGULATIE”  

Dr.  J.S.  Rozendaal  Oktober  2014  

Ontwikkeling  van  het  concept  ‘zelfregulaOe’  

•  Vygotsky  (1978)    –  Jonge  kinderen  blijken  hun  leerproces  al  zelf  te  kunnen       sturen    – Weloverwogen,  betrokken,  toegewijd  

•  Onderzoek  naar  strategieën  die       volwassenen  en  kinderen  toepassen  bij       zelfregulaOe:  

– Geen  persoonlijkheidstrek  – Niet  alleen  a]ankelijk  van  kenmerken  van     de  leeromgeving  –  Betrekking  op  vele  aspecten  van  het       leerproces  

Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997).

MetacogniOeve  vaardigheden  

CogniOeve    strategieën  

Domeinspecifieke  kennis  

Handelingscontrole  

MoOvaOonele,    emoOonele  

&  sociale  controle  

MetacogniOeve  &    

moOvaOonele    opvadngen  

Page 2: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

2

Domein-­‐specifieke  kennis:  relevante  inzichten  

•  Ook  kennis  over  het  leerproces  is  domeingebonden  •  Kenniselementen  zonder  onderlinge  verbindingen  (begrip)  leiden  

tot  inerte  kennis  

•  Mogelijkheden  tot  transfer    

CogniOeve  strategieën:  relevante  inzichten  

•  Mensen  maken  gebruik  van  diverse  informaOe  verwerkingsstrategieën  (cogniOeve  strategieën)  –  Specifiek  – Algemeen  

• Oppervlakte  en  diepte  verwerkingsstrategieën  

•  Te  verwerven  door  oefening       Ojdens  en  evaluaOe  na  concrete      taken  

•  Mogelijkheden  tot  transfer  

MetacogniOeve  vaardigheden:  relevante  inzichten  

•  Mensen  sturen  hun  leerproces  d.m.v.  metacogniOeve  vaardigheden  

•  MCVH  kunnen  worden       uitgevoerd  door  docent       en/of  student  •  MCVH  kunnen  worden    

aangeleerd  in  een  proces  van    graduele  overdracht  van    verantwoordelijkheden  van    de  docent  naar  de  student  

Page 3: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

3

Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997).

MetacogniOeve  vaardigheden  

CogniOeve    strategieën  

Domeinspecifieke  kennis  

Handelingscontrole  

MoOvaOonele,    emoOonele  

&  sociale  controle  

MetacogniOeve  &    

moOvaOonele    opvadngen  

SKILL  DOES  NOT  AUTOMATICALLY  CREATE  WILL  

MetacogniOeve  vaardigheden  

CogniOeve    strategieën  

Domeinspecifieke  kennis  

Handelingscontrole  

MoOvaOonele,    emoOonele  

&  sociale  controle  

MetacogniOeve  &    

moOvaOonele    opvadngen  

Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997).

“a  mulO-­‐level,  mulO-­‐component  process  that  targets  affects,  cogniOons  and    acOons,  as  well  as  features  of  the  environment  for  modulaOon  in  the  service    

of  one’s  goals”  (Boekaerts,  Maes  &  Karoly,  2005).  

Page 4: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

4

Doel  oriëntaOes  -­‐  ZelfregulaOe  is  alleen    mogelijk  richOng  een    voorgenomen    doel  

-­‐  Doelstructuren  bestaan    uit  een  veelheid  van    doelen,  waarvan  men  er    Ojdelijk  één  op  de  voorgrond    kan  plaatsen  

-­‐  Leerdoelen,  sociale  doelen,     veiligheid,  materieel  gewin,              zelfvertrouwen  

•  Op  een  onderwijsinstelling  liggen  doelen  vaak  vast  en  deze  zijn  niet  noodzakelijk  in  lijn  met  de  doelen  van  studenten  

•  Helpen  om  persoonlijke  doelen  te  koppelen  aan  schoolse  doelen  door  – Inzicht  te  geven  in  opbouw  van  opleiding  of  cursus  – Nut  van  de  onderdelen  en  opbouw  – Geven  van  prakOsche  voorbeelden  – Opdrachten  in  prakOjk  (context)  – DifferenOaOe  in  onderwerpen  en  werkvormen  

ImplicaOes  voor  scholen  

MoOvaOon-­‐expectancy  Theory  (Eccles  &  Wigfield,  2002)  

• Mensen  zijn  gemoOveerd  voor  het  nastreven  van  doelen  waaraan  zij  waarde  toekennen  en  die  zij  uitvoerbaar  achten  

• Waardering:  – Intrinsieke  waarde  – Gebruikswaarde  – ImportanOe  – Kosten  

Page 5: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

5

•  Naast  waarde,  ook  uitvoerbaarheid    van  taken  – DoelmaOgheidsverwachOng  of  ‘self-­‐efficacy’  (Bandura,  1997)  opgebouwd  uit:  • Directe  ervaringen  •  Indirecte  ervaringen  • Overtuigingsprocessen  • Fysiologische  signalen  

– Determinant  van:  • AnribuOeprocessen  • Goal-­‐sedng  

• Taakwaardering  

MoOvaOon-­‐expectancy  Theory  (vervolg)  

MetacogniOeve  vaardigheden  

CogniOeve    strategieën  

Domeinspecifieke  kennis  

Handelingscontrole  

MoOvaOonele,    emoOonele  

&  sociale  controle  

MetacogniOeve  &    

moOvaOonele    opvadngen  

Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997).

PercepOe  van  taak-­‐in-­‐context:  anribuOes    

Intern Extern

Stabiel Variabel Stabiel Variabel

Stuurbaar Algemene inzet

Geleverde inspanning

Oordeel docent

Hulp van anderen

Niet stuurbaar

Aanleg Stemming Vakinhoud Toeval

Page 6: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

6

ZelpekrachOgingsmodel  

Uitwerking  van  self-­‐efficacy  

•  Studenten  met  een  aanvankelijk  hoge  doelmaOgheidsverwachOng:  – Veel  inzet  aan  het  begin  van  de  taak  – Blijven  inzet  leveren,  zelfs  als  in  de  situaOe  veel  kans  op  falen  bestaat  

•  Studenten  met  een  aanvankelijk  lage  DoelmaOgheidsverwachOng:  -­‐  Weinig  inzet  aan  het  begin  van  de  taak  -­‐  Blijven  weinig  inzet  leveren,  zelfs  als  in  de  situaOe  veel  kans  op  succes  bestaat  

Uitwerking  van  self-­‐efficacy  •  Voelen  

– Depressie,  angst,  hulpeloosheid,  pessimisme  

  i.v.m.  opdrachten  en  groei  

•  Denken  – Geen  competenOegevoel,  uitstelen  van  cogniOeve  (denk)  processen  

•  AcOe  voorbereiden  – Lagere  doelen  stellen  en  doelen  opgeven  

•  Tijdens  acOe  – Minder  inzet  /  lage  persistenOe  

Page 7: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

7

ImplicaOes  voor  scholen  

•  Werken  in  de  zone  van  naaste  ontwikkeling  – Uitdagen  maar  niet  overdrijven  

•  Creëren  van  succeservaringen  •  Werken  aan  realisOsch  zelpeeld  

PercepOe  van  taak-­‐in-­‐context  

•  AcOveren  van  moOvaOonele  strategieën:  – Koppelen  van  waarde  aan  taak  – Inschanen  doelmaOgheid:  

•  Inschanen  van  beschikbare  domeinspecifieke  kennis  en  relevante  (meta-­‐)    cogniOeve  strategieën  

•  Inscha'ng  van  fysieke,    

  sociale  en  didac4sche       condi4es:  psychologische       basisbehoe8en  

Psychologische  basisbehoeqen  versus  de  leeromgeving  (Ryan  &  Deci,  2002)  

•  PercepOe  door  de  student  van:  – CompetenOe  

•  verlangen  naar  beheersing  en  ervaren  van  competenOe  •  bevordert  betrokkenheid,  zoek-­‐  en  denkprocessen,  taakoriëntaOe    

– Autonomie  •  verlangen  naar  persoonlijke  controle  en  zelpeschikking  •  bevordert  interesse,  inzet  en  resultaten  •  Invloed  op  toenaderings-­‐  en  vermijdingsgedrag  van  studenten    

– Sociale  verbondenheid  •  Verlangen  om  ‘erbij-­‐te-­‐horen’,  ‘deel-­‐uit-­‐te-­‐maken-­‐van’  en  verantwoordelijkheid  te  nemen  

•  Bevordert  bevesOging  van  zelfwaarde,  acceptaOe  van  anderen,  taakuitvoering  en  diepteverwerking  

Page 8: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

8

Het  gaat  om  de...  

PERCEPTIE!  

Ryan  &  Deci  (2002):  autonomie  centraal  

• Mate  van  zelfregulaOe  is  te  plaatsen  op  conOnuüm  van  gepercipieerde  autonomie  

Externe  gedragscontrole   Autonome  zelfregula4e  

Opleggen  van  doelen  en  loodsen  via  opgelegd  

stappenplan  naar  dit  doel  

Keuze  voor  eigen  doelen  en  taakuitvoering  op  basis  van  psychologische  behoeqen  

DemoOvaOe  Minimale  Ojdsinvestering  Beperkte  concentraOe  Oppervlakteverwerking  

Geen  flow  Snel  opgeven  

Ervaren  van  ‘ownership’  Grotere  Ojdsinvestering  Hogere  concentraOe  Diepteverwerking  

Flow  Vasthoudendheid  

ImplicaOes  voor  scholen  •  ZelfregulaOe  wordt  gesOmuleerd  in  een  leeromgeving  die  opOmaal  is  in  termen  van  gepercipieerde  autonomie  

•  Docentgedrag  dat  autonomie  bevordert:  – Nastreven  van  begrip  – SOmuleren  van  interesse  – Waarderen  van  inzet  – Bespreekbaar  maken  van  kriOek  – Aanbieden  van  keuzemogelijkheden  

•  Docentgedrag  dat  autonomie  onderdrukt:  – Opleggen  van  betekenisloos  leren  – Waarde  van  taken  niet  aangeven  – KriOek  onderdrukken  – Bemoeienis  (te  pas  en  te  onpas)  met  leerprocessen  van  studenten  

Page 9: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

9

MoOvaOe  theorieën  

•  Social  cogniOve  theory  (Bandura,  1986)  •  Self-­‐determinaOon  theory  (Decy  &  Ryan,  1985)  

•  Expectancy*value  theory  (Wigfield  &  Eccles,  2000)  

•  Person-­‐object  theory  of  interest  (Krapp,  2002)  •  Flow  theory  (Csikszentmihaly,  1990)  

•  Theory  of  planned  behavior  (Ajzen,  1991)  

De Brabander, C.J., & Martens, R.L. (2014). Towards a unified theory of task-specific Motivation. Educational Research Review, 11, 27-44.

Page 10: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

10

MetacogniOeve  vaardigheden  

CogniOeve    strategieën  

Domeinspecifieke  kennis  

Handelingscontrole  

MoOvaOonele,    emoOonele  

&  sociale  controle  

MetacogniOeve  &    

moOvaOonele    opvadngen  

Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997).

“a  mulO-­‐level,  mulO-­‐component  process  that  targets  affects,  cogniOons  and    acOons,  as  well  as  features  of  the  environment  for  modulaOon  in  the  service    

of  one’s  goals”  (Boekaerts,  Maes,  Karoly  (2005).  

De  oversteek  van  de  Rubicon  

Afwegingen:  -­‐ Wat  heb  ik  eraan?  -­‐ Hoe  kan  ik  het       leuker  maken?  -­‐ Waarom  is  dit  belangrijk?  

Koppelen  van  intenOes  aan  acOe:    engagement  

Dual  processing  model  of  self-­‐regulaOon  (Boekaerts  &  Rozendaal,  2006)  

Page 11: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

11

ImplicaOes  voor  scholen  

•  Aspecten  van  de  schoolcultuur  die  engagement  verlagen:  – Focus  op  evaluaOe  en  beoordeling  – NormaOeve  en  relaOeve  beoordeling  – SOmuleren  van  compeOOe  tussen  studenten  

– Publieke  bekendmaking  van  cijfers  – Doubleren  – Accepteren  van  drop-­‐out  

Top-­‐down  zelfregulaOe  

Bonom-­‐up  zelfregulaOe  

Page 12: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

12

Coping  strategieën  EmoOe-­‐gerichte  coping  

Probleem-­‐gerichte  coping  

CogniOe-­‐gerichte  coping  

Bonom-­‐up  zelfregulaOe:  emoOe  en  cogniOe-­‐gerichte  coping  

Page 13: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

13

Bonom-­‐up  zelfregulaOe:  Probleem  gerichte  coping  

PersistenOe  (Corno,  1994)  

•  Sterke  studenten  bezinen  een  repertoire  van  effecOeve  probleem  gerichte  coping  strategieën  (good  working  habits)  

•  Deze  strategieën  helpen  om  de  intenOe  en  acOe  gekoppeld  te  houden  tot  het  doel  bereikt  is.  

•  Zwakkere  studenten  ontberen  een  dergelijk  repertoire,  of  hebben  geen  toegang  tot  deze  strategieën.  

Handelingscontrole  is  te  leren!  

•  Opbouwen  van  condiOonele  kennis  wat  betreq:  

• de  intensiteit  en  de  hoeveelheid  inzet  die  een  bepaalde  taak  vraagt  

• de  aanpak  om  deze  mate  van  inzet  vol  te  houden  

   ‘Ik  ga  door  met  oefenen  tot  ik  deze  Franse  tekst  foutloos  kan  voorlezen.  Eerst  bekijk  ik  met  welke  woorden  ik  moeite  heb  en  deze  oefen  ik  eerst.  Vervolgens  onderstreep  ik  ze  in  de  tekst,  

zodat  ik  ze  in  mijn  ooghoek    zie  aankomen  als  ik  de  tekst  voorlees.’  

Page 14: Presentatie motivationelezelfregulatie 2014-2015...10/19/14 3 Het zes blokken model van zelfregulerend leren (Boekaerts, 1997). Metacognieve vaardigheden Cognieve++ strategieën Domeinspecifieke+

10/19/14

14

•  Docenten  bouwen  samen  met  hun  studenten  een  repertoire  van  copingstrategieën  of  handelingsscripts  op  (‘als-­‐dan’  regels).  – Deze  kunnen  door  de  docent  gemodelleerd  worden  

– Maar  ook  geïnventariseerd  door  studenten  Ojdens  de  taakuitvoering  

– Oplossingen  worden  klassikaal  besproken  en  vergeleken  op  effecOviteit  

– Ontwerpen  van  posters  met  effecOeve  strategieën  

ImplicaOes  voor  scholen  

ImplicaOes  voor  scholen  (vervolg)  

“Ik  had  moeite  met  het  vinden  van  informaAe  voor  mijn  werkstuk  op  het  internet,  dus  het  duurde  een  stuk  langer  dan  ik  verwacht  had.  Een  groepje  studenten  achter  me  begonnen  me    op  te  juCen.  Zij  wilden  ook  van  de  computer  gebruik  maken.  Ik  zei  ze  dat  ze  nóg  

langer  moesten  wachten  als  ze  me  steeds  van  mijn  werk  hielden.  Ze  begrepen  de  hint  en  gingen  koffie  halen.”  

•  Voorbeelden  als  deze  kunnen  aanleiding  geven  tot  – Training  in  asserOviteit,  gesprekstechnieken,  rollenspelen...  

ImplicaOes  voor  scholen  (vervolg)  

•  Het  aanleren  van  een  repertoire  van  effecOeve  coping  strategieën  dient  onder  dezelfde  condiOes  te  gebeuren  als  het  aanleren  van  (meta-­‐)  cogniOeve  strategieën:  – Inventariseren  van  problemen  in  de  concrete  situaOes  waarin  zich  de  problemen  voordoen  

– Diversiteit  van  situaOes  vergroot  de  toegankelijkheid  van  de  strategieën  in  het  repertoire.  

– EvaluaOe  en  reflecOe  met  aandacht  voor  verschillen  en  overeenkomsten  tussen  situaOes  kan  leiden  tot  transfer  van  coping  strategieën  naar  nieuwe  situaOes.