Lespakket Nederlandse letterkunde 2:

Bordewijks Blokken (1931) en verschillende

onderzoeksbenaderingen.

Marco Goud

Inhoud:

inleiding

lesdoelen en opbouw

overzicht lessenreeks

powerpointpresentaties

instructies en beoordelingsschema presentaties

vragenlijsten voor de leerlingen

Inleiding:

In deze lessenserie maken leerlingen kennis met F. Bordewijks korte roman Blokken (1931)

en verschillende onderzoeksbenaderingen van literatuur. Gekozen is voor Blokken vanwege

de compactheid van de tekst en de vele mogelijkheden die deze tekst biedt (zoals de

vormgeving, de relatie met film en de historische context). De ervaring is dat Bordewijks

werk ook tegenwoordig nog veel leerlingen aanspreekt (vaak worden Karakter of Bint

gelezen voor de leeslijst). Blokken is het uitgangspunt voor een lespakket over verschillende

onderzoeksbenaderingen van literaire teksten. De leerlingen maken zo kennis met

verschillende academische benaderingen van onderzoek die verder gaan dan alleen een

traditionele analyse (thema, motieven, personages, enz.) die vaak op school gehanteerd wordt.

In de eerste les wordt Bordewijk kort geïntroduceerd. In de tweede les (als het mogelijk is een

blokuur) worden vijf verschillende onderzoeksbenaderingen toegelicht aan de hand van korte

opdrachten. Vervolgens wordt de klas in vijf groepjes ingedeeld. Deze groepen kiezen ieder

een benadering waarover ze in de slotbijeenkomst (bij voorkeur een blokuur) in de vorm van

een mini-symposium een presentatie moeten houden.

Lesdoelen:

kennismaking met verschillende academische benaderingen van literatuur (gericht op

o.a. de tekst, literatuurgeschiedenis, de cultuurhistorische context, de vormgeving van

het boek, de relatie tussen film en literatuur) en het kunnen toepassen hiervan op

Bordewijks Blokken

kennismaking met het werk van F. Bordewijk

verwerken van informatie uit secundaire literatuur en bronvermelding

presenteren en discussiëren

Opbouw:

drie sessies (1 lesuur en 2 blokuren of eventueel 5 lesuren)

1. Inleidende les over Bordewijk, opdracht tekstanalyse

2. Les over verschillende benaderingen van literatuur, opdrachten maken in de klas (blokuur)

3. Mini-symposium: presentaties door leerlingen (blokuur)

Overzicht lessenreeks:

Bijeenkomst 1 (1 lesuur)

Inhoud les:

korte introductie over Bordewijk (actualiteit: Bordewijk-jaar 2015 en activiteiten, te

verschijnen biografie, stukje interview Bordewijk bekijken)

opdracht in de klas: eerste hoofdstuk uit Blokken lezen en leerlingen in groepjes laten

kijken naar tekstuele aspecten

Wat kun je zeggen over het taalgebruik en de stijl van Bordewijk? Let op

woordgebruik, zinsbouw, enz.

Wat kun je zeggen over het vertelperspectief? Zijn er perspectiefwisselingen?

Bekijk het hoofdstuk per alinea.

Wat kun je zeggen over personages, ruimte en tijd?

ten slotte aan de orde stellen welke andere onderzoeksperspectieven zoal mogelijk

zijn.

Huiswerkopdrachten voor de volgende lessen:

lees Blokken en neem de tekst mee

lees het hoofdstuk uit de op school gebruikte literatuurgeschiedenis (bijv. Laagland, p.

153-167 of Dautzenberg) waarin Bordewijk aan de orde komt

zoek drie tekstvoorbeelden in Blokken waarin verwezen wordt naar de historische

context, neem je aantekeningen mee.

Indien er extra lestijd beschikbaar is kan er ook voor worden gekozen om Blokken tijdens een

ingelaste les te laten lezen.

Bijeenkomst 2 (blokuur van 2 lesuren)

In de tweede bijeenkomst (twee lesuren) worden verschillende onderzoeksperspectieven

belicht met daaraan gekoppeld opdrachten over Blokken. In de introductieles is gekeken naar

de tekstgerichte benadering. In deze tweede bijeenkomst gaan we kijken naar mogelijke

andere benaderingen van literatuur. Ten slotte maken de leerlingen groepjes om presentaties

voor te bereiden.

Literatuurgeschiedenis

Naast de gebruikte literatuurgeschiedenis op school (bijv. Dautzenberg, Laagland)

worden ook andere voorbeelden van literatuurgeschiedenissen en daarin gehanteerde

benaderingen besproken, zoals de recent verschenen literatuurgeschiedenis Bloed en

rozen van Jacqueline Bel.

Opdracht over literatuurgeschiedenis: vergelijk de uitgedeelde fragmenten uit

Laagland, Dautzenberg en Bel over Bordewijk:

Welke verschillen zie je?

Welke overeenkomsten?

Heb je een voorkeur?

Film en literatuur

Bordewijk droeg zijn boek op aan de Russische filmmaker S.M. Eisenstein

korte introductie over Eisensteins filmtechnieken als montage en close-up

we bekijken een filmfragment uit Eisensteins Pantserkruiser Potemkin

opdracht 1: let bij het bekijken op de filmtechnieken montage en close-up. Noteer

de tijden en de scènes. Schijf op wat je ziet. Wat valt je op? opdracht 2: kijk nog eens naar de perspectiefwisselingen in hoofdstuk 1 van

Blokken. Kun je die in verband brengen met Eisensteins filmtechnieken als

montage en close-up? Probeer ook voorbeelden te vinden in andere hoofdstukken.

Maak notities.

Cultuurhistorische context

korte introductie over cultuurhistorische benadering van literatuur (o.a. aandacht voor

communisme en fascisme in jaren ’30, ook voor andere contextuele mogelijkheden,

zoals de natuurwetenschappelijke context: de opdracht aan Albert Einstein in Blokken)

bespreking van de huiswerkopdracht (zoek drie tekstvoorbeelden uit Blokken die je in

verband kunt brengen met de historische context; maak hier notities van) of dit ter

plekke laten doen en in groepjes laten overleggen.

Vormgeving van het boek:

korte bespreking van de bijzondere en moderne vormgeving van Blokken (facsimile-

uitgave van de eerste druk laten rondgaan)

kort iets over onderzoek naar vormgeving en materialiteit van het boek

opdrachten over de vormgeving van Blokken:

bedenk op welke punten de vormgeving van Blokken en de inhoud ervan met

elkaar in verband te brengen zijn. Probeer hierbij voorbeelden uit de tekst te

vinden.

zoek op internet uit wie de vormgever was van Blokken. Zoek op internet een

wetenschappelijke publicatie over deze vormgever. Van welke boeken heeft hij

nog meer de vormgeving verzorgd? (in computerlokaal, anders eventueel op

smartphones laten zoeken)

Verdeling presentatiegroepen

Aan het einde van deze tweede bijeenkomst maken de leerlingen groepjes en kiezen per

groepje één van de benaderingen om een presentatie over te houden. De instructies en

beoordelingscriteria voor de presentaties worden uitgedeeld en besproken (zie onder).

Eventueel kan ervoor worden gekozen om nog een extra ‘onderzoeksles’ in te lassen, waarbij

de groepjes in een computerlokaal of de mediatheek hun presentaties voorbereiden. Maar dit

kan ook prima zelfstandig.

Bijeenkomst 3 (blokuur van 2 lesuren)

- mini-symposium: presentaties door de leerlingen (5 x 10 a 15 minuten)

- na iedere presentatie 5 min. vragen door medeleerlingen (top, tip, inhoudelijke vraag)

- eindoordeel jury van docenten, aanwijzen beste presentatie

- evaluatie van het lespakket door de leerlingen

Instructie presentaties Bordewijk-project

• Maak vijf groepjes (5/6 leerlingen per benadering,

zie onder)

• Zorg voor een duidelijke taakverdeling in je groep

• Duur presentatie: min. 10 minuten, max. 15 minuten

• Zorg voor een duidelijke structuur

• Maak een verzorgde powerpoint

• Lever op papier een overzicht in met de besproken tekstpassages, je belangrijkste

bevindingen en bronvermeldingen (gebruikte publicaties en websites)

• Bedenk tijdens de andere presentaties een vraag voor de discussie

• De presentatie wordt beoordeeld met een cijfer

Benaderingen:

1) Tekstgerichte benadering

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op bijvoorbeeld de volgende aspecten van Blokken:

• Bordewijks taalgebruik en stijl

• de structuur van Blokken

• aspecten als vertelsituatie, personages, ruimte, tijd, motieven (zie Laagland)

Bespreek duidelijke tekstvoorbeelden. Maak gebruik van secundaire literatuur over Bordewijk

en Blokken (zie bijvoorbeeld www.dbnl.nl, www.literatuurgeschiedenis.nl en het Lexicon van

literaire werken).

2) Literatuurgeschiedenis

Verzorg een presentatie waarin je een aantal verschillende literatuurgeschiedenissen

bespreekt, uiteraard gericht op de behandeling van Bordewijk. Maak in ieder geval gebruik

van Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945.

Amsterdam, 2015 (te vinden in de openbare bibliotheek Hoorn). Kijk ook op www.dbnl.nl,

www.literatuurgeschiedenis.nl en de literatuurverwijzingen aldaar.

• Hoe pakken de literatuurgeschiedschrijvers het aan?

• In welke stroming wordt Bordewijk geplaatst, bijv. Nieuwe Zakelijkheid?

• Wat zijn de verschillen en overeenkomsten? Heb je een voorkeur?

3) Filmtechnieken

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op Eisensteins filmtechnieken als montage en close-

up (o.a. in Pantserkruiser Potemkin, te bekijken op Youtube) en de mogelijke invloed daarvan

op Bordewijks Blokken. Bespreek een aantal duidelijke tekstvoorbeelden uit Blokken en

filmfragmenten van Eisenstein. Maak gebruik van secundaire literatuur (zie bijvoorbeeld

www.dbnl.nl en www.literatuurgeschiedenis.nl).

• Kijktip: The History of Cutting. The Soviet Theory of Montage.

https://www.youtube.com/watch?v=JYedfenQ_Mw

4) Cultuurhistorische context

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op passages in Blokken die je kunt relateren aan de

historische, maatschappelijke of culturele context. Andere contexten zijn ook mogelijk, zoals

wetenschap, architectuur, enz.

Maak gebruik van duidelijke tekstvoorbeelden uit Blokken en van secundaire literatuur (kijk

bijvoorbeeld op www.dbnl.nl en www.literatuurgeschiedenis.nl). Illustreer je verhaal waar

mogelijk met afbeeldingen.

5) Vormgeving

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op de vormgeving van Blokken en de relatie met de

inhoud van Blokken.

• Gebruik duidelijke tekstvoorbeelden en afbeeldingen

• Maak gebruik van secundaire literatuur, zoals Lex van de Haterd, ‘Van boekbinder tot

grafisch vormgever. A.M. Oosterbaan en De Gemeenschap’. In: Zacht Lawijd 3

(2003-2004), p. 77-91

(http://www.dbnl.org/tekst/_zl_001200301_01/_zl_001200301_01_0005.php)

• Maak gebruik van de facsimile-uitgave en het nawoord van R. Breugelmans, waarvan

je groepje een exemplaar in leen krijgt. Wees hier voorzichtig mee!

Veel succes!

Beoordelingscriteria presentaties Bordewijk-project

o v g zg

duidelijke structuur (inleiding – middenstuk – conclusie)

tijd (min. 10 minuten, max. 15 minuten)

ondersteunende, duidelijke powerpoint

goed gekozen tekstvoorbeelden uit Blokken en bespreking daarvan

gebruik gemaakt van secundaire literatuur en bronvermelding

non-verbale aspecten: houding, stemgebruik, oogcontact

iedereen in het groepje heeft een rol

A4 ingeleverd met tekstvoorbeelden, belangrijkste bevindingen en gebruikte

secundaire literatuur

Beantwoording van discussievragen

Richtlijnen voor cijfer:

5 of lager indien één of meer aspecten onv. is / zijn

6 indien alle aspecten v zijn

7 indien minimaal de helft van de aspecten g en de overige aspecten v zijn

8 indien alle aspecten g zijn (of tegenover elke v een zg staat)

9 indien de meeste aspecten zg zijn en de overige g zijn

10 indien alle aspecten zg zijn

Vragenlijst Bordewijk-project Nederlands

[nulmeting]

1. Wat is je profiel?

Omcirkel: C&M E&M N&T N&G

2. Wat vind je tot nu toe van de literatuurlessen bij het

vak Nederlands?

Omcirkel het getal:

1 2 3 4 (1=niet interessant, 4=heel interessant). Korte motivatie: ……..

3. Wat vind je van de gebruikte literatuurgeschiedenis van Dautzenberg?

1 2 3 4 (1=niet goed, 4=heel goed). Korte motivatie: …….

4. Vind je dat verhaalanalyse bijdraagt aan het begrip van literaire teksten?

1 2 3 4 (1=niet, 4=heel goed)

5. Vind je dat kennis van de literatuurgeschiedenis helpt bij het begrip van literaire teksten?

1 2 3 4 (1=niet, 4=heel goed)

6. Denk je dat andere benaderingen van literatuur (naast tekstanalyse en

literatuurgeschiedenis) zouden kunnen helpen bij meer begrip van literaire teksten? Zo ja,

welke?

.......

7. Heb je nog andere suggesties voor de literatuurlessen Nederlands?

…….

8. Heb je al eens iets van F. Bordewijk gelezen? Zo ja, wat? Wat vond je ervan?

…….

Bedankt voor het invullen!

Vragenlijst afronding Bordewijk-project

1. Wat is je profiel?

Omcirkel: C&M E&M N&T N&G

2. Wat vind je van de literatuurlessen bij het vak

Nederlands?

1 2 3 4 (1=niet interessant, 4=heel interessant). Korte motivatie: ……..

3. Wat vind je van de gebruikte literatuurgeschiedenis van Dautzenberg?

1 2 3 4 (1=niet goed, 4=heel goed). Korte motivatie: …….

4. Vind je dat verhaalanalyse bijdraagt aan het begrip van literaire teksten?

1 2 3 4 (1=niet, 4=heel goed)

5. Vind je dat kennis van de literatuurgeschiedenis helpt bij het begrip van literaire teksten?

1 2 3 4 (1=niet, 4=heel goed)

6. Vind je dat andere benaderingen van literatuur (naast tekstanalyse en

literatuurgeschiedenis) helpen bij meer begrip van literaire teksten? ja/ nee

7. Welke benadering sprak je het meeste aan? (kruis aan)

o tekstanalyse / taalgebruik

o literatuurgeschiedenis

o cultuurgeschiedenis / historische context

o film en literatuur (filmtechnieken Eisenstein)

o vormgeving van het boek

Korte motivatie: .......

8. Heb je nog een benadering gemist? Zo ja, wat zou je nog willen toevoegen?

ja / nee Toevoeging: …..

9. Ben je van plan om Bordewijk op je leeslijst te zetten? ja / nee

10. Ben je van plan om meer van Bordewijk te gaan lezen? ja / nee

11. Heb je nog andere opmerkingen of suggesties naar aanleiding van het Bordewijk-project? ………..

Bedankt voor het invullen!

Project rond F. Bordewijk (1884-1965)

Introductie

Atlas College Hoorn V5

Les 1

dr. Marco Goud

Schooltalenproject VU • Schooltalen Nederlands, Frans, Engels, Duits

• Wisselwerking tussen universitair en voortgezet onderwijs

• Lespakketten (series lessen) gemaakt door universitair docenten van de VU (Fac. der Geesteswetenschappen, Literatuur en Samenleving) voor scholen

• Taalbewustzijn

Reeks lessen over Nederlandse letterkunde (casus: F. Bordewijk)

• Introductieles

• Les over benaderingen van literatuur

• Symposium met presentaties

Enkele bekende werken van Bordewijk:

• Blokken (1931)

• Knorrende beesten (1933)

• Bint (1934)

• Karakter (1938)

2015: Bordewijk-jaar (50 jaar geleden overleden)2016: Bordewijk-biografie verschijnt

http://bordewijkgenootschap.nl/

Interview met Bordewijkhttps://www.youtube.com/watch?v=HpECFCkOsG8

Wat zegt Bordewijk over zichzelf als auteur?

Uitgangspunt voor deze lessenreeks: F. Bordewijk, Blokken (1931)

Op welke manieren kun je literaire teksten bestuderen?

Naar welke aspecten van literatuur kun je kijken?

Literatuurgeschiedenis

(er is meer dan

Dautzenberg)

Cultuurgeschiedenis /

context

Literatuur & film

(Eisenstein)

Tekst

Vormgeving van het boek

1) Tekstgerichte benadering

Blokken, hoofdstuk 1: De nacht

Opdracht in tweetallen:

• Wat kun je zeggen over het taalgebruik en de stijl van Bordewijk? (let op woordgebruik, zinsbouw, enz.)

• Wat kun je zeggen over vertelperspectief, personages, ruimte en tijd?

‘Het vliegtuig ging zijn weg, pijlrecht, een rood seinlicht voorop, versterkt door kristallen prisma’s. Het schoot door de nacht als een pijl met gloeiende punt. Het doel was de stad. Het vloog laag over de bouwlanden.

Er waren geen lichten op de aarde. Er was een overvloed van licht in de hemel. Daar waar de mens nog geen macht had leefde de romantiek, wild en vertoornd in haar zege. De stormwolken gingen geweldig, fregatten van de nacht, overbespannen met zeil. De zeilen scheurden.

De aarde lag bepanterd met wit en zwart, bleekzwart, bleekwit.[…]’

(Blokken, p. 9)

(1) Tekstgerichte benadering

Instructie voor presentatie:

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op bijvoorbeeld de volgende aspecten van Blokken:

• Bordewijks taalgebruik en stijl

• de structuur van Blokken

• aspecten als vertelsituatie, personages, ruimte, tijd, motieven.

Bespreek duidelijke tekstvoorbeelden.

Maak gebruik van secundaire literatuur over Blokken.

Planning • 2 juni (3e en 4e uur): les over benaderingen (literatuurgeschiedenis,

film, cultuurgeschiedenis, vormgeving van het boek)

• 9 juni (3e en 4e uur): symposium met groepspresentaties over vijf benaderingen van Bordewijks Blokken en slotdebat

Huiswerk voor 2 juni:

• Lees Blokken en neem de tekst mee!

• Lees Dautzenberg over Bordewijk

Project rond F. Bordewijk (1884-1965)

Benaderingen van literatuur

Atlas College Hoorn V5

Les 2 (blokuur)

dr. Marco Goud

Planning • 2 juni (3e en 4e uur):

• Les over benaderingen: tekstgericht, literatuurgeschiedenis, film, cultuurgeschiedenis, vormgeving van het boek

• Groepsverdeling

• Instructie presentaties

• 9 juni (3e en 4e uur): Symposium met groepspresentaties over vijf benaderingen van Bordewijks Blokken, slotdebat en evaluatie

Literatuurgeschiedenis

Cultuurgeschiedenis

/ historische context

Film & literatuur

Tekstgericht

Vormgeving van het boek

(2) Literatuurgeschiedenis• Voor scholen, bijv. Dautzenberg en Laagland

• Gespecialiseerde, academische literatuurgeschiedenissen,

zoals van Jacqueline Bel →

• Verschillende aanpakken, accenten, benaderingen

• Interactie?

Opdracht voor nu: vergelijk de uitgedeelde bladzijden uit Dautzenberg, Laagland en Bel over Bordewijk

• Welke verschillen zie je?

• Welke overeenkomsten?

• Heb je een voorkeur?

Meer literatuurgeschiedenissen, bijv.:

• http://www.literatuurgeschiedenis.nl/lg/index.html

• Ton Anbeek, Geschiedenis van de literatuur in Nederland, 1885-1985 (1999) (raadpleegbaar op de dbnl)

• Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945. Amsterdam, 2015. (reeks Taalunie) (te vinden in de bibliotheek in Hoorn)

Instructie presentatie literatuurgeschiedenis:

Verzorg een presentatie waarin je een aantal verschillende literatuurgeschiedenissen (in ieder geval Bel) bespreekt, uiteraard gericht op de behandeling van Bordewijk.

• Hoe pakken de literatuurgeschiedschrijvers het aan?

• In welke stroming wordt Bordewijk geplaatst, bijv. Nieuwe Zakelijkheid?

• Wat zijn de verschillen?

• Wat zijn de overeenkomsten?

• Heb je een voorkeur?

(3) Film en literatuur

Bordewijk draagt Blokken op aan

Sergej Eisenstein (1898-1948), een Russische filmregisseur.

Eisenstein introduceert nieuwe filmtechnieken in de jaren ʼ20:

• Close-up

• Montage

(vgl. Laagland, p. 156, p. 165)

Eisenstein: Pantserkruiser Potemkin (1925)

Filmfragment:

https://www.youtube.com/watch?v=Ps-v-kZzfec

Let bij het bekijken op de filmtechnieken:

- Close-ups

- Montage

Noteer tijden en scènes.

Opdracht voor nu:

Kijk nog eens naar de perspectiefwisselingen in hoofdstuk 1 van Blokken. Kun je die in verband brengen met Eisensteins filmtechnieken als montage en close-up?

Probeer ook voorbeelden te vinden in andere hoofdstukken.

Instructie voor presentatie Film en literatuur:

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op de filmtechnieken van Eisensteinen op de mogelijke invloed daarvan op Bordewijks Blokken. Bespreek een aantal duidelijke tekstvoorbeelden uit Blokken. Maak gebruik van secundaire literatuur.

Kijktip: The History of Cutting. The Soviet Theory of Montage.

https://www.youtube.com/watch?v=JYedfenQ_Mw

pauze (11.00-11.25 u.)

Project rond F. Bordewijk (1884-1965)

Benaderingen II

Atlas College Hoorn V5A

2 juni 2016

Dr. Marco Goud

Literatuurgeschiedenis

(2)

Cultuurgeschiedenis

/ historische context (4)

Film & literatuur

(3)

Tekst (1)

Vormgeving (5)

Benadering 4: Literatuur en context

Jacqueline Bel:

“In dit boek wordt […] een poging ondernomen het letterkundig leven op een bepaald moment te belichten en te laten zien hoe veelkleurig dat was. Daarbij speelt de historische, culturele, maatschappelijke en institutionele context een rol, maar de nadruk ligt op de literatuur zelf.”

(Jacqueline Bel, Bloed en rozen. Geschiedenis van de Nederlandse literatuur 1900-1945. Amsterdam, 2015, p. 25).

Bespreking tekstvoorbeelden uit Blokken

Zoek tekstvoorbeelden uit het tweede hoofdstuk ‘De dag’ in Blokken die je in verband kunt brengen met de context (geef bladzijdenummer en citaat). Probeer ook voorbeelden uit andere hoofdstukken te vinden.

- Historisch

- Cultureel

- Maatschappelijk

- Meer contexten?

Twee voorbeelden uit hoofdstuk ‘De dag’:

• “De Staat gebood een bepaalde klederdracht, de mode had opgehouden.” (p. 5)

• “De schedelinhoud was toegenomen, overheersend brachycefaal. Men beschouwde het langschedelige type als etnologisch minderwaardig.” (p. 5)

Met welke historische contexten zijn deze citaten te verbinden?

Meer context?

Opdracht in Blokken:

‘Aan S.M. Eisenstein en A. Einstein,

filmcomponist en wijsgeer,

meesters der verschrikking’

Instructie presentatie (cultuur)historische context

Verzorg een presentatie waarin je ingaat op passages in Blokken die je kunt relateren aan de historische, maatschappelijke of culturele context. Andere contexten zijn ook mogelijk, zoals wetenschap, architectuur, enz.

Maak gebruik van duidelijke tekstvoorbeelden uit Blokken en van secundaire literatuur. Illustreer je verhaal waar mogelijk met afbeeldingen.

Benadering 5: Vormgeving van het boek

“Zelden heb ik een boek gezien waarvan het uiterlijk zo met de titel overeenkomt.”(R. Breugelmans, ‘Blokken in het kwadraat’. In: F. Bordewijk, Blokken. ‘s-Gravenhage, 1986, facsimile-uitgave, p. 114)

Opdrachten voor nu:

• Bedenk op welke punten de vormgeving van Blokken en de inhoud ervan met elkaar in verband te brengen zijn. Probeer hierbij voorbeelden uit de tekst te vinden.

• Zoek op internet uit wie de vormgever was van Blokken. Zoek op internet een wetenschappelijke publicatie over deze vormgever.

Colofon

Instructie presentatie vormgeving Verzorg een presentatie waarin je ingaat op de vormgeving van Blokken en de relatie met de inhoud van Blokken.

• Gebruik duidelijke tekstvoorbeelden en afbeeldingen

• Maak gebruik van secundaire literatuur, zoals het artikel van Lex van de Haterd, ‘Van boekbinder tot grafisch vormgever. A.M. Oosterbaan en De Gemeenschap’. In: Zacht Lawijd 3 (2003-2004), p. 77-91http://www.dbnl.org/tekst/_zl_001200301_01/_zl_001200301_01_0005.php

• Maak gebruik van de facsimile-uitgave, waarvan je groepje een exemplaar in leen krijgt. Wees hier voorzichtig mee!

Presentaties verdelen

• Maak vijf groepjes: 5/6 leerlingen per benadering →

• Zorg voor een duidelijke taakverdeling in je groep

• Duur presentatie: 10 minuten• Zorg voor een duidelijke structuur• Maak een verzorgde powerpoint• Lever op papier een overzicht in

met de besproken tekstpassages, de belangrijkste bevindingen en bronvermeldingen (gebruikte publicaties en websites)

• Bedenk tijdens de andere presentaties vragen voor de discussie

Benaderingen:1) Tekstanalyse en taalgebruik2) Literatuurgeschiedenis3) Filmtechnieken 4) Cultuurhistorische context5) Vormgeving

De presentaties vinden plaats op 9 juni, 3e en 4e uur.

Veel succes!

Beoordelingscriteria

• Duidelijke structuur (inleiding –middenstuk –conclusie)

• Tijd (10 minuten)

• Ondersteunende, duidelijke powerpoint

• Goed gekozen tekstvoorbeelden uit Blokken + bespreking

• Gebruik gemaakt van secundaire literatuur + bronvermelding

• Non-verbale aspecten: houding, stemgebruik, oogcontact

• Iedereen heeft een rol in het groepje

• A4 ingeleverd met tekstvoorbeelden, belangrijkse bevindingen en gebruikte literatuur

• Beantwoording discussievragen