4

Het interpreteren van gedichten

Weet je een aantal kenmerken te noemen van poëzie?Een van de kenmerken is het verdelen van de tekst in strofen, zeg maar de alinea’s van de poeziëHieronder staat een prozatekst, maar eigenlijk is deze tekst een gedicht. Hoe zou de dichter deze tekst in strofen hebben verdeeld?

Ik schrijf gedichten als dunne bomen. Wie kan zo mager praten met de taal als ik? Misschien is mijn vader gierig geweest met het zaad. Ik heb hem nooit gekend die man. Ik heb nooit een echt woord gehoord of het deed pijn. Om pijn te schrijven heb je weinig woorden nodig.

Ik schrijf gedichtenals dunne bomen

Wiekan zo magerpratenmet de taalals ik?

Misschienis mijn vadergierig geweestmet het zaad.

Ik hebhem nooitgekenddie man.

Ik heb nooiteen echt woord gehoordof het deed pijn.

Om pijnte schrijvenheb je weinig woordennodig.

Jan Arends

Lees het gedicht ‘Metamorfose’ van Bernlef

Als alles kits is, de kachel naar bedde kinderen in de kolenkitga ik rustig aan tafel zitten huilen met de lamp aannet zolang tot ik een koe ben.

Ik zal de dag prijzen waarop ikvoor het eerst boe zal roepen en in het groene gras happen

De schrijver is niet tevreden met zijn bestaan en zou graag iets anders willen zijn. Maar voor het zover is, moet een aantal zaken in orde zijn.

Verplaats jezelf in een situatie waarin je bedenkt dat je graag iets anders zou doen of iemand anders zou willen zijn. Bedenk ook welke zaken in jouw geval dan op orde moeten zijn.Herschrijf vervolgens het gedicht.

Kijk de foto hieronder. Beantwoord de volgende vragen:Welk gevoel roept de foto bij je op?Welke associatie heb je?Welk aspect van de foto treft je het meest?Wat is het verhaal achter de foto? Beantwoord eerst de vragen individueel. We gaan de antwoorden daarna gezamenlijk bespreken.

Een trage lauwe regenEen troebel ochtenduurEen vreugdeloze zegenEen trage, lauwe regenDe mannen stonden tegende veelbesproken muurEen trage, lauwe regenEen troebel ochtenduur

Welk gevoel roept dit gedicht bij je op?Welke associatie heb je?Wat is de belangrijkste regel?Waar gaat dit gedicht over?

Beantwoord de vragen eerst individueel. We gaan ze daarna weer gezamenlijk bespreken

CHANGEMENT DE DÉCOR

Zoals de dag als een…………..in mijn kamer wordt geschovenworden de rode zegels van……………….door snelle messen zonlicht losgebrokenhuizen slaan traag hun ogen open……………….vallen doodsbleek uit hun banenterwijl de zwijgende schildwachtennachtdroom en dagdroom haastigelkaar hun plaatsen afstaanlegt het vuurpeloton van…………………

bedaard op mij aan

Welke woorden zou jij invullen op de lege plekken?

Bespreek nu met zijn vieren welke woorden die jullie individueel hebben ingevuld je de beste van het groepje vindt.

Daarna lezen we de groepsgedichten voor en kijken we wat uiteindelijk de mooiste vondsten zijn.

Ten slotte krijg je het oorspronkelijke gedicht. ijk maar of er overeenkomsten zijn.

CHANGEMENT DE DÉCOR

Zoals de dag als een dreigbriefin mijn kamer wordt geschovenworden de rode zegels van de droomdoor snelle messen zonlicht losgebroken

huizen slaan traag hun ogen open sterren vallen doodsbleek uit hun banen

terwijl de zwijgende schildwachtennachtdroom en dagdroom haastigelkaar hun plaatsen afstaanlegt het vuurpeloton van de twaalfnieuwe uren bedaard op mij aan

Ellen Warmond

Vragen bij het gedicht

Welk gevoel roept dit gedicht bij je op?Welke associatie heb je?Wat is de belangrijkste regel?Waar gaat dit gedicht over?

Beantwoord de vragen eerst individueel. We gaan ze daarna weer gezamenlijk bespreken.

Beantwoord nu de volgende vragen:Wat wil de dichter met het gedicht vertellen? Welke boodschap wil ze aan je geven?Welke middelen gebruikt ze om dat te bewerkstelligen? (woorden, vergelijkingen, beelden, de volgorde waarin wordt verteld, klanken, enzovoort).

http://www.youtube.com/watch?v=Mq4Mby5rGd4

Elfje

Gedicht dat uit elf woorden bestaat. De regels ervoor luiden:Eerste regel: één woord. Het woord roept een bepaalde sfeer op. Tweede regel: een associatie in twee woorden (vb een zelfstandig naamwoord en een bijvoeglijk naamwoord). Derde regel: in drie woorden iets meer vertellen over het beginwoord.Vierde regel: een reactie in vier woorden met een werkwoord erin.Vijfde regel: één woord. Er wordt een conclusie getrokken.Voorbeeld:

1. 2. geel waterde ogen wie gaatin het donker ik ben eerstzijn het misschien kattenogen wat is het lekkermiauw vakantie

160

Een 160 is een tekst die bestaat uit precies 160 tekens, inclusief spaties: precies de lengte van een sms'je. Het wordt ook wel de haiku van de 21e eeuw genoemd.

Ik weet het niet, groeien.Net boom, komt de bijl.Als kip: een paar weken.Mens wordt niet mooier.Groeien: niet doen!Maar moet het, dan krom,richting aarde.

-----------------------------------------uit: 'NRC Handelsblad'20 december 2008.

Tien tips.

1.Vermijd clichés.Een nieuw gedicht moet iets toevoegen aan de bestaande, dus geen uitdrukkingen gebruiken die veel mensen al hebben gebruikt! Liever niet:Ik houd van jouik blijf je trouw

2.Als je wilt rijmen rijm dan goed.Dus niet:Jij bent warm als de zomer.Mag ik weer eens bij je komen.Maar:Je bent de jongen van mijn dromen.Mag ik weer eens bij je komen.

3.Zet op het eind van een regel een woord waar je makkelijk op rijmen kunt.Dus niet:Je krijgt van mij een gouden ketting. Maar:Je krijgt een gouden ketting van mij. Op mij rijmt blij, vrij enz.

4.Zorg voor een goed ritme; let op accenten of tel de lettergrepen.Valentijn, ValentijnIk zag je in de late treinValentijn, ValentijnIk wil zo heel graag bij je zijn Als je het hardop leest, hoor je het ritme van de zinnen.

5.Maak niet een lange zin en dan weer een heel korte zin.Dus niet: Valentijn ik houd van jou.Wil je me laten weten wanneer trouwen we nou? Maar: Valentijn ik houd van joumaak me tot je vrouw

6.Als je gaat dichten, hoef je niet met de eerste regel te beginnen, schrijf op wat je het eerste binnenvalt. Ga daarna aan de zinnen sleutelen en wees niet te snel tevreden met het resultaat.

7.Maak het gedicht bijzonder, zodat de degene voor wie het is, zich vereerd voelt. Je wilt tenslotte indruk maken. Je kunt bijvoorbeeld zijn/haar naam in het gedicht verwerken.