3

Soorten gedichten

Gedichten kun je onderverdelen in verschillende soorten, afgaand op vorm en inhoud.

Het Sonnet Het woord sonnet (van het Italiaanse sonnetto dat liedje betekent) stamt uit Italië, waar beroemde dichters als Dante en Petrarca hem veel toepasten. Vanaf de 15e eeuw verspreidde het sonnet zich over heel west- Europa en werd het een van de meest gebruikte versvormen.

In Nederland had het twee bloeiperiodes: in de Renaissance en in de jaren tachtig van de 19e eeuw. Het klassieke sonnet heeft veertien regels invier strofen, twee kwatrijnen en twee terzetten.Tussen de octaaf en sextet is een tegenstelling ( volta, chute, wending).Het rijmschema is ABBA-ABBA-CDC-DCD Er zijn veel varianten ontstaan op de originele sonnet. De bekendste variant is het zogenaamde Engelse of Shakespeare sonnet. De wending ligt hierbij tussen eerste twaalf en laatste twee regels.

De Ballade

Dit is oorspronkelijk een gedicht van drie strofen van elk acht tot twaalf versregels met aan elke strofe een 'envoi‘ (soort refrein) of een 'prince-strofe' (de beschermheer van de dichter die wordt aangesproken) aan het eind. Later is de ballade de aanduiding geworden van alle verhalende gedichten over heldendaad en liefdesleed.

http://www.youtube.com/watch?v=0Y3pVYjIZkc

De Ode

In de ode wordt een held, jubilaris, trouwe echtgenoot enz. bezongen. Het is een plechtig loflied meestal ter verheerlijking van een persoon.

http://www.youtube.com/watch?v=xpcUxwpOQ_A

Een hymne is een plechtig loflied ter verheerlijking van een godheid

http://www.youtube.com/watch?v=GkdxLk9IovQ

De Hymne

Het Lied

Bij het lied gaat het om de stemming.We kennen verschillende liedjes zoals volksliedjes en liefdesliedjes.

http://www.youtube.com/watch?v=ro4JMARxbHc

Elegie(klaaglied)Ter gelegenheid van het overlijden van een dierbaar Iemand.

Het Hekeldicht

Dit is satirische poëzie vol spot, verontwaardiging of haatgevoelens over bijvoorbeeld maatschappelijke en politieke toestanden.

Het Epigram

Dit wordt ook wel 'puntdicht' genoemd. Een puntig, kort gedicht met een geestige of knappe clou. Vaak bevat een epigram een woordspeling.

Drink ik dan bederf ikDrink ik niet dan sterf ikBeter gedronken en bedorvenDan niet gedronken en gestorven

Grafschrift

Een grafschrift heeft een satirische of humoristische bedoeling.

Hier ligt Gijs van AmerongenIn de grond geen kwade jongen

De Limerick

Een limerick is een gedicht bestaande uit vijf versregels met als rijmschema aabba. Vaak is het laatste woord uit de eerste versregel een plaatsnaam. Het metrum is zeer strak. Laatste regel bevat komische wending

A terrible infant, called Peter, sprinkled his bed with a gheter. His father got woost, took hold of a cnoost and gave him a pack on his meter.

(John O'Mill)

http://www.youtube.com/watch?v=HYt0U5t3nMw

De Haiku

Haiku is een Japanse dichtvorm.Er zijn 17 lettergrepen verdeeld over 3 zinnen/regels (5-7-5).Het taalgebruik is eenvoudig en sober en de natuur speelt vaak een belangrijke rol.

Ho Huai-shuo, detailHET GEDICHTGelichtuit de oerbron van het gevoelhet gedichtweerbarstige woordenuit de pas gezetonverdroten- gelijk bomen zoekendhet licht.GERMAIN DROOGENBROODT

Kwatrijn

Een kwatrijn is een vierregelig vers met rijmschema AABA en een ernstige levensbeschouwelijke inhoud.

In donkren hoek van levenstuin verschrompeldDoor ´t eenig-welig onkruid overrompeld, -O Hart, gelijk een rozeknop bekneld,En als een tulp in eigen bloed gedompeld!Blijf nog een wijl bij wijn en liefde wakker.Lang volgt de slaap en zonder lief of makker.Leg weg als goud dit toevertrouwd geheim:Geen tulp die tweemaal bloeit op dezen akker.Laaf mij met wijn, met roode-tulpengloed;Stort uit de keel der flesch dat zuiver bloed!Onthoud mij niet den laatste mijner vrienden:Al de andren vond ik onrein van gemoed.

Omar Khayyám

Visuele poëzie

Ook wel bekend als beelddicht of tekstdicht. Het zijn gedichten die gemaakt zijn om, met middelen uit de beeldende kunst ontleend, inhouden over te dragen.Twee bekende dichters die zich met dit genre hebben beziggehouden zijn Paul van Ostaijen en Guillaume Apollinaire.

)

Vaak is er sprake van dynamische vormgeving (ritmische typografie), waarbij de vorm van het gedicht de inhoud weerspiegelt of onderstreept. Een duidelijk voorbeeld hiervan vinden we in de expressionistische poëzie van Paul van Ostaijen.

Guillaume Apollinaire geeft zijn gedichten vaak weer in een opvallend vrije, beweeglijke typografische vormgeving. was ook één van de eersten die het surrealisme en het kubisme introduceerden in de poëzie.