Pensioen, Reëel en Nominaal Plus

30-8-2013 Expert Meeting 29 augustus 2013 1

Expert Meeting 29 Augustus 2013

Nominaal-Plus

Agenda


930 uur Welkom Opening en Doelstelling Dagvoorzitter Jos Berkemeijer 940 uur Macro Economisch en Internationaal Perspectief Jos Berkemeijer 1015 uur Nominaal Plus Goede oplossing binnen een reeumlel kader Rajish Sagoenie 1100 uur Koffiepauze 1110 uur Discussie 1200 uur Sluiting

Welkom Opening en Doelstelling


1 Pensioenakkoord (20102011) Consultatie 2014 Nieuw FTK per 1 1 2015 Keuze pensioensysteem 1 Nominaal 975 () zekerheid strenger maar nog onzeker toezichtskader 2 Reeumlel geen zekerheid Toezichtskader korten op lsquoindexatiersquo cq lsquorechtenrsquo Doelstelling Pensioencontract = Duurzaam + Communiceerbaar

2 Essay lsquoNominaal +rsquo van EPPs Marcellino Kropman en Marguerite Roorda (Nyenrode Executive Pensions Program 20122013) Conclusie Door invoering van lsquoNominaal +rsquo kan de ambitie van een reeumlel pensioen worden vergroot zonder de voordelen van de nominale zekerheid teniet te doen

3 Doelstelling van de dag Hoe nominaal pensioen en indexatie in te passen in een reeumlel toezichtskader

Pensioenhoogte Risico amp Keuze


Je mag blind twee pensioeneieren pakken uit slechts eacuteeacuten mandje Welk mandje kies je Het nominaal mandje links of het reeumlel mandje rechts

Overwegingen I


Lessen uit het verleden I

bull Volledige duurzame indexatie van pensioen blijkt niet haalbaar

bull Pensioenkortingen werden soms doorgevoerd nadat in goede tijden eerst (gedeeltelijk) geiumlndexeerd was DNB Terugblik 2013

httpwwwdnbnlnieuwsnieuwsoverzicht-en-archiefdnbulletin-2013dnb286393jsp

Totale prijsindexatie 2008-2013 884

Gemiddeld gewogen Indexatie 350

Gemiddelde korting -1

Totaal Indexatie + Korting 250

Tekort op reeumlel kader 634

( 28 = 25 884 )

Overwegingen II Er zijn uitzonderingen


Overwegingen II


Lessen uit het verleden II

Overwegingen III


Lessen uit het verleden III

bull Waardering Verplichtingen

bull lsquoDErsquo risicovrije rentevoet bestaat niet Sterk wisselende disconto rentevoeten leiden voortdurend tot over- of onderwaardering en tot generatiesolidariteitsvraagstukken

bull Waardering blijft altijd discutabel Echter Art 134 PW (Kortingsartikel) Uiteindelijk zijn de risicorsquos van de verplichtingen gelijk aan die van de assets

bull Market Value geeft weliswaar een geobjectiveerde verkoopwaarde van een pensioenportefeuille maar

bull Is een ongeschikt instrument om indexaties kortingen enof opslagen mee vast te stellen (te volatiel)

bull de waarde van de portefeuille voor een potentieumlle koper is tevens afhankelijk van het risicoprofiel van de portefeuille van de koper

Overwegingen III


Conclusies en gevolgen voor het nieuwe reeumlle pensioencontract

bull Reeumlle pensioen doelstelling obv huidige premie en risico niet geheel haalbaar en derhalve niet duurzaam

bull lsquoZig-Zagrsquo beleid Indexeringsbeleid moet veiliger worden vastgesteld Sterk wisselende waarderingen leiden bij onveranderd indexeringsbeleid tot jaarlijks sterk wisselende indexeringen en kortingen

bull De voorgenomen AFS (RAM) systematiek verergert dit lsquoZig-Zagrsquo Beleid

bull Te positieve en te negatieve jaarlijkse uitkomsten worden nu jaarlijks verplicht uitgesmeerd over maximaal 10 jaar

bull De jaarlijkse pensioenuitkomst voor een deelnemer bestaat uit een voortdurend wisselende samenstelling van plussen en minnen

bull Pensioen = Uitgesteld inkomen Reeumlel pensioencontract

Is dat wenselijk

Pensioenzekerheid lt Inkomenszekerheid

Communicatie Doelstelling Voorbeeld


Reeumlel

+

Nominaal

Communicatie Doelstelling Geleerd


2007 2009 2013

Communicatie Doelstelling Doordacht


Nieuw Pensioencontract bull AFS = Aanpassingsmechanisme Financieumlle Schokken voorheen

Rendements Aanpassings Mechanisme Pensioencontract (RAMP) Systematiek voldoende uitgewerkt bij bull Tijdelijk pensioen bull Hoog laag pensioen Uitruil Uitstel bull Dienstverlaten Indiensttreding bull InkoopAfkoop pensioenrechten bull Arbeidsongeschiktheid bull Deelpensioen bull Etc

bull AFS in procenten of absolute bedragen

bull AFS Communicatie vooraf getoetst met

communicatiedeskundigen bij deelnemers

Discontorente Doordacht


Nominale discontocurve

Reeumlle discontocurve

Conclusies onderzoek FampC

bull Reeumlle discontorente voor lange looptijden (gt20 jr) ligt 25 tot 08 LAGER dan nominale discontorente

bull nFTK reeumlle dekkingsgraad is aanzienlijk lager (circa 15-punt) dan nominale dekkingsgraad

bull Gevolg Reeumlel Dekkingstekort 15 korting (15 pj)

bull Risico-opslag (tot 15) en Indexatieafslag (15-2) vrijwel gefixeerd

bull Slechte relatie tussen werkelijke inflatie en gedefinieerde inflatieafslag Bron FampC CPB Bloomberg juli 2013

Alternatief Nominaal Plus


1 Nominaal pensioen met zo volledig mogelijke reeumlle indexatie intentie

2 Nominale toezegging met 975 zekerheid Eenvoudig communiceerbaar

3 Per deelnemer wordt gedurende de diensttijd het (maximaal) op te bouwen voorwaardelijke indexatierecht bijgehouden

4 Dit voorwaardelijk indexatierecht wordt pas op of naarmate de pensioendatum nadert omgezet in een onvoorwaardelijk recht

5 Het precieze indexatiebeleid kan door sociale partners worden bepaald

6 Essentie is dat onvoorwaardelijke indexatie pas plaatsvindt als een nader gedefinieerde ruime buffer VVP verhouding duurzaam in stand kan worden gehouden

7 Bij de uiteindelijke wijze van onvoorwaardelijk indexeren is geborgd dat degene die heeft bijgedragen aan de versterkte bufferopbouw daar ook naar rato van profiteert

8 Resultaat Een veiliger en gezondere BufferVVP verhouding

9 Er wordt pas pensioen (indexatie) toegekend als dat ook in belangrijke mate (975) kan worden nagekomen (Geen zigzag beleid)

Macro Perspectief Meer risicorsquos I


Nederland

bull Lagere rendementsvooruitzichten

bull Grotere volatiliteit Crises wordt norm

bull Langer leven hogere werkeloosheid

bull Werkgevers willen minder risico lopen

bull Verscherpt en nieuw toezicht (Solvency)

Werknemers lopen meer

risico

Macro Perspectief Meer Risicorsquos II


Alle risicorsquos proberen uit te sluiten

Macro Perspectief Meer risicorsquos III


Ambities verlagen Downside risicorsquos beperken Minimale ambitieniveaus vaststellen en veiligstellen

(Bodems leggen) Zorgen dat je van upside risicorsquos

kunt blijven profiteren (Positive Black Swans)

Macro Perspectief NL Samenleving


Draagvlak Pensioenfonds in een Veranderende Samenleving

bull Gemiddelde diensttijd neemt af

bull Werkgevers willen minder risico lopen en een stabiele premie

bull Solidariteit onder druk Nieuwe individuele pensioensystemen

bull Pensioenbehoefte bull Gradueel met pensioen ipv eacuteeacuten pensioendatum bull Pensioenpot voor Inkomensaanvulling en Zorg bull Inkomensbehoefte na leeftijd 85

bull Is levenslange indexatie wel nodig bull Gericht op Zorg ipv Inkomen

bull Verhouding (in)actieven Governance machtsverhouding Bestuurbaarheid

bull Hoogte pensioenpremie en Internationale concurrentie kracht

bull Houdbaarheid publieke stelsel (AOW Zorg)

bull Er is behoeft aan een simpele oudedagsrekening met behoud van solidaire elementen die zekerheid biedt en flexibel aangewend kan worden voor pensioen arbeidsongeschiktheid Zorg (AWBZ)

bull Nominaal + is houdt het eenvoudig en is een eerste stap op weg

Ambitie Nominaal Plus in FTK-2


bull Creeumler de mogelijkheid binnen nieuwe FTK om daar nominale pensioentoezeggingen met voorwaardelijke indexatie in onder te brengen

bull In essentie zijn zowel NP+ als Reeumlel even risicovol In beide gevallen wordt er gekort als de ambities niet haalbaar blijken

bull Het Reeumlel contract definieert de maximale ambitie en gaat getrapt korten zodra die niet haalbaar lijkt

bull NP+ kent een lagere ambitie indexeert pas als dat ook duurzaam kan en hoeft pas te korten als de integrale lange termijn resultaten onder die van de premiegrondslag liggen

bull Alternatief NP+ als ldquoReeumll-3rdquo

Macro Perspectief Economisch


Market Outlook 2013 en verder

bull Langdurige periode van aanhoudende onzekerheid met lage economische groei

bull Toenemende volatiliteit en covariantie van alle belangrijke beleggingscategorieeumln (aandelen obligaties)

bull Uitzicht Lage rente risico van hyperinflatie systemic risk

bull Naast Performance Risk vragen andere risicos aandacht Economic Risk Principal Risk Credit Risk Collateral Risk Collateral Margin Call Risk Country Default Risk Currency Risk Euro-Risk Longevity Risk Cost Risk etc

bull Voortdurend veranderende regelgeving met nog onzekere effecten EMIR Mifid2 Cost Transparency FTK12 AIFMD etc

bull Risicovrije rente blijft varieumlren in de tijd

bull Free lunches en veilige havens bestaan niet meer Return = Risk De rekening volgt altijd

Intermezzo Toekomstig Rendement


30 37 42

1 7 13

2 8 15

Themarsquos 1 Maarhellip bij een reeumlel pensioencontract kunnen we toch meer risico nemen 2 De mathematische voorspelbaarheid en verklaarbaarheid van toekomstige

rendementen is beperkt



Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247

Global DB AssetLiability Indicator

Source Towers Watson ao



Debt ratios remain at historic levels in advanced economies

Macro Perspectief Internationaal I


httpwwwbisorgpublarpdfar2013e4pdfpage=5

Macro Perspectief Internationaal II


GDP

Traditional DebtUnfunded Total (million US$)

Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

Macro Perspectief Internationaal III


Conclusies Internationaal Perspectief bull Besparingen op het Nederlands publieke pensioenen zorgstelsel zijn

onafwendbaar bull Besparingen zullen niet opgevangen kunnen worden door economische

groei bull Een sterke solide en zekere tweede pensioenpijler is dus een absolute must

en zal steeds belangrijker blijken als de AOW onder druk komt en minder zeker wordt

bull Innovatie De tweede pijler dient te worden versterkt en geflexibiliseerd

bull Directe of indirecte financiering van de staatsschuld uit premieverlagingen in de tweede pijler zullen illusoir blijken

Macro Perspectief Risico en Return


1 Conclusion DNB Actual performance 2000-2010 is 02 better than lsquoown definedrsquo benchmark 2 Other Conclusions bull Compound average performance (42) equals arithmetic average performance bull Average performance (42) lt 10Y Eurobonds performance

Therersquos no pay out on risk Source DNB

Macro Perspectief Meer Risico


Discussion A real pension objective puts the nominal pension at risk

Macro Perspectief Nieuwe wetgeving

Basel III

Solvency II

De Afweging


Kunnen we in steeds onzekere toekomstige tijden niet beter kiezen voor een zo zeker mogelijke tweede pijler die bovendien op termijn in redelijke mate uitzicht biedt op een reeumlel pensioen

Conclusies


bull Pensioenen in de tweede pijler lopen steeds meer risicorsquos Vrijwel alle risicorsquos komen (per saldo) voor rekening van de deelnemer

bull Reeumlel pensioencontract in de huidige vorm niet haalbaar en werkbaar (onvoldoende doordacht communicatie kortingen bij introductie etc)

bull Er is naast Nominaal en Reeumlel behoefte aan een derde variant Nominaal+ Nominaal+ = Nominaal + Voorwaardelijke indexatie + Onvoorwaardelijke reeumlle indexatie zoveel als mogelijk en pas wanneer dat ook met voldoende zekerheid duurzaam gegeven kan worden (geen kortingen)

bull Met Nominaal+ bull wordt een een gezondere BufferVerplichtingen-verhouding bereikt bull kan de generatiesolidariteit beter gestuurd worden bull kunnen bestaande rechten probleemloos worden ingevaren

bull FTK Advies Pas FTK als volgt aan voor de derde variant Nominaal+ bull nFTK risicovrije rentevoet (methode reeumlel nominaal of lsquovastrsquo) bull een disconto risico-opslag (0-3 afhankelijk van beleggingsportfolio) bull Geen afslag voor indexatie (indexatie is onvoorwaardelijk)

Discussie amp Stellingen I


1 Nominaal+ is een goed praktisch alternatief voor het reeumlle pensioencontract

2 Oude rechten invaren in een Nominaal+ regeling is eenvoudiger dan in een Reeumlle regeling (minder claimrisico)

3 Nominaal+ is inpasbaar in het reeumlle toezichtskader (FTK-2)

4 En Buffers eacuten een risicovrije discontovoet is een overkill aan veiligheid

5 Ook bij een Nominaal+ contract kun je in reeumlle termen communiceren

6 Is een onzeker reeumlel kader in een verplichte pensioenregeling wel houdbaar (kunnen we deelnemers wel dwingen te investeren in een onzekere doelstelling)

7 Waarom een complexe moeilijk te communiceren Reeumlle regeling als de einduitkomst ongeveer gelijk is aan die van een Nominaal+ pensioencontract

8 Hoeveel rendement moet een pensioenfonds eigenlijk maken om aan zijn verplichtingen (reeumlel of nominaal) te kunnen voldoen

9 Een deelnemer heeft bij een risicovol pensioen het recht om te weten wat de zekerheid van verschillende pensioenuitkomsten is

10 Het effect van meer risico nemen betekent een grotere kans op een lagere nominale uitkering Is dat voor iedere deelnemer duidelijk

Discussie amp Stellingen Stelling 8




Agenda


930 uur Welkom Opening en Doelstelling Dagvoorzitter Jos Berkemeijer 940 uur Macro Economisch en Internationaal Perspectief Jos Berkemeijer 1015 uur Nominaal Plus Goede oplossing binnen een reeumlel kader Rajish Sagoenie 1100 uur Koffiepauze 1110 uur Discussie 1200 uur Sluiting









Overwegingen I











( 28 = 25 884 )



Overwegingen II



Overwegingen III









Overwegingen III









Is dat wenselijk




Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies































Overwegingen I











( 28 = 25 884 )



Overwegingen II



Overwegingen III









Overwegingen III









Is dat wenselijk




Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies

























Overwegingen II



Overwegingen III









Overwegingen III









Is dat wenselijk




Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies























Overwegingen III









Overwegingen III









Is dat wenselijk




Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies























Overwegingen III









Is dat wenselijk




Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies

























Reeumlel

+

Nominaal



2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies

























2007 2009 2013































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies





















































Nederland







risico









































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies































































30 37 42

1 7 13

2 8 15





Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies

























Index

L =Liabilities +113

A = Assets +605

AL = -247











GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies































GDP


Germany 81 55 136 3400579

Netherlands 65 499 565 773116

United States 104 1196 1300 15684750

Debt in GDP

















Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies







































Basel III

Solvency II

De Afweging



Conclusies























De Afweging



Conclusies























Conclusies























Pensioen, Reëel en Nominaal Plus

Education

Transcript of Pensioen, Reëel en Nominaal Plus