Pensioen in bewegingWat gebeurt er en wat kan ik daarmee als OR-lid?

Dick Boeijen en Marjan Heukers (PGGM)Nieuwegein, 8 juni 2011

Agenda

1. Vragen over het pensioen voor medewerkers in zorg en welzijn

1. Radar-uitzending over pensioen en onze reactie daarop

1. Wat is er allemaal aan de hand rondom pensioen?

2

Maar eerst…..

Hoe zit dat nou met PGGM en PFZW?

Tot 2008 was PGGM het pensioenfonds dat haar eigen regeling

uitvoerde

Daarna:

PFZW: pensioenfonds

PGGM: pensioenuivoeringsorganisatie

3

Vragen over pensioen in zorg en welzijn

Waarom bouw ik pensioen op?

Waarom is dat verplicht bij PFZW?

Hoe heb ik invloed op het pensioen?

Waarom is dat pensioenakkoord belangrijk?

4

Waarom bouw ik pensioen op?

Pensioen is uitgesteld loon

Werkgevers en werknemers bepalen hoe die pensioenvoorziening

wordt ingevuld

In de cao’s in de zorg en welzijn is opgenomen dat het pensioen

voor deze medewerkers wordt ondergebracht bij Pensioenfonds Zorg

en Welzijn

5

6

19 cao tafels

Abvakabo FNVCNV Publiek ZaakFBZNU91NVDANVvPOFNV BondgenotenCNV BedrijvenbondDe UnieCNV KostersbondKerkelijke bondFNV KIEMNTBKNTVFNV SportLADCNV Dienstenbond

ActizBTNNVZVGNGGZ-NederlandMO GroepJeugdzorg NLLHVVHNLVGNMTVWA (ambulance)RechtsbijstandPKNKunstconnectieVWA (kunst)WOSDierenartsen NFUVer. Rijksmusea

Waarom is opbouw verplicht bij PFZW?

Bedrijfstakpensioenfonds – verplichtstelling

Voordelen:

Kosten: uitvoeringskosten collectief veel lager, economische

klappen beter opvangen

Mobiliteit: geen gedoe met wisselen van baan en geen

concurrentie op arbeidsvoorwaarde pensioen

Identiteit: indexatie op loonontwikkeling sector, maar ook

duurzaamheid

Nadelen: geen keuze 7

Extra voordelen bij PFZW

8

Bij arbeidsongeschiktheid (AOW/WIA):

- premievrije pensioenopbouw

Bij overlijden:

- Partnerpensioen (eventueel te verhogen door OP)

Mogelijkheden voor deeltijdpensioen:

- inzetten FLEX

- vervroegen ouderdomspensioen (VOP)

En als ik geen pensioen opbouw?

AOW (2011)

Alleenstaande € 823,75 netto

Met partner € 573,90 netto

Gemiddeld aanvullend

pensioen (2008):

9

Waar heb ik invloed op mijn pensioen?

Twee belangrijkste organen voor besluitvorming:

Bestuur PFZW: neemt besluiten over de pensioenregeling

Pensioenraad: geeft advies aan bestuur

10

Bestuur van Pensioenfonds Zorg en Welzijn

11

ABVAKABO (65%)Corrie van Brenk Elise Merlijn Ilse van der WeidenCNV PZ (15%)Patrick FeyFBZ (9%)Alex van BolderenNU91 (9%)Ellie van Soelen

Onafhankelijk vz: Hans Alders

Actiz (35%)

Florent Vlak

Guus van Weelden

NVZ (19%)

Jaques Moors

MO Groep (16%)

Petra de Bruin

VGN (14%)

Eelco Daamen

GGZ-NL (8%)

Frits Verschoor

Pensioenraad

Advies over wijziging pensioenreglement, premiebeleid,

indexeringsbeleid en beleggingsbeleid

Goedkeuring jaarverslag, statuten

Pensioenbestuur schoren of ontslaan

Samenstelling: 12 werkgevers, 12 werknemers en 12

gepensioneerden

12

Invloed bij PFZW?

Als werknemer: lid worden van een vakbond

Als werkgever: zorgingstelling oprichten en lid worden van

een brancheorganisatie

13

Waarom is dat pensioenakkoord belangrijk?

14

Wat we zojuist in het filmpje hoorden…

Lage inkomens subsidiëren hoge inkomens

Grenzen van solidariteit zijn bereikt

Er blijft niets meer over voor 50-minners

Pensioenfondsen nemen teveel risico’s

Pensioenfondsen zijn niet eerlijk over de risico’s

Pensioenakkoord gaat niet ver genoeg

http://www.trosradar.nl/uitzending/item/1754/pensioenen/

15

Doorsneepremie zorgt voor overdrachten

16

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

25 30 35 40 45 50 55 60 65

leeftijd

prem

ie a

ls p

erce

ntag

e va

n sa

lari

s actuarieel benodigde premie

werkelijk betaalde premie (doorsneepremie)

Arm sponsort rijk???

Ja dus, via de doorsneepremie

Bovendien: mensen met hoog inkomen leven naar

verwachting langer (= duurder voor pensioenfonds)

Maar:

Het gaat om salarisGROEI, niet de hoogte ervan

Eindloon is veranderd in middelloon

Arbeidsongeschiktheidspensioen

Nabestaandenpensioen

AOW

17

Eindloon versus middelloon

18

salaris eindloon

middelloon

Solidariteit is niet meer van deze tijd?

Wat is solidariteit?

Eénrichtingsverkeer of tweerichtingsverkeer?

Alternatief: individueel systeem

In de jaren ‘50 was het inderdaad ‘eenvoudig’ om solidair te

zijn met ouderen (uit de wind houden)

Maar door vergrijzing en ontgroening is dat steeds moeilijker

geworden (en het wordt nog ‘erger’)

Dus: de ouderen moeten ook nadrukkelijk mee doen in het

delen van risico’s

19

Vergrijzing en ontgroening

20

1950 2008 2050

Met premie alleen lukt het niet meer…

21

Benodigd vermogen (NL) was € 700 miljard

Effect nieuwe overlevingstafels: + 7%

Benodigd vermogen wordt € 749 miljard

Er is dus een tekort van € 49 miljard

Totale loonsom bedraagt € 300 miljard

Extra benodigde premie: 49 / 300 = 16% loonsom

… daarom ook andere stuurmiddelen inzetten

22

Korten op indexering

Korten op het nominale pensioen (‘afstempelen’)

Verhogen van de pensioenleeftijd

Op deze manier doen de ouderen ook mee in de

risicodeling: daarmee zorgen we ervoor dat er voor

de 50-minners pensioen overblijft

Nemen pensioenfondsen teveel risico’s?

23

Pensioenfondsen beleggen ?!?

Ambitie: GOED pensioen tegen BETAALBARE premie

Een GOED pensioen is een geïndexeerd pensioen

Geen indexering = minder koopkracht

24

0

250

500

750

1000

0 10 20 30 40

nominale waarde“euro’s van nu”

koopkracht “euro’s van straks”

jaar

Grote onzekerheid over infatie

25

0

250

500

750

1000

0 10 20 30 40

nominale waarde“euro’s van nu”

2% inflatie

jaar

1% inflatie

3% inflatie

“euro’s van straks”

Dáárom beleggen pensioenfondsen!

26

Om indexeren mogelijk te maken…

… en zo voor een GOED pensioen te zorgen

(tegen een betaalbare prijs)

Maar beleggen geeft wel risico’s

Die risico’s moeten deelnemers SAMEN opvangen

Dat betekent dus van tijd tot tijd:

Geen volledige indexering

Helemaal geen indexering

Afstempelen

Zijn pensioenfondsen niet eerlijk?

27

Punt is deels terecht

Communiceren over

pensioen, koopkracht

en risico’s is moeilijk

Maar we doen ons best!

Uw pensioen wordt steeds meer waard!

12

14

16

18

20

22

24

1950

1955

1960

1965

1970

1975

1980

1985

1990

1995

2000

2005

2010

2015

2020

2025

2030

2035

2040

2045

2050

vrouw en

mannen

prognose 2004

prognose 2008

jaren Klik om de modelstijlen te bewerkenTweede niveauDerde niveauVierde niveauVijfde niveau

28

Pensioenakkoord

29

Pensioenen bewegen mee met levensverwachting

Langer leven = later met pensioen OF minder pensioen

Pensioenen bewegen mee met financiële markt

Keuze die nu voorligt: gaan ‘we’ voor nominale garantie of

voor indexeringsambitie?

Daarnaast: AOW, flankerend ouderenbeleid

Samengevat

30

Inderdaad: pensioen kent ‘pijnpunten’

Daar moeten en zullen we altijd alert op zijn

Maar: pijnpunten wel op correcte wijze bekijken

En: waardevolle aspecten beter benadrukken

Bijlagen

31

Dekkingsgraad is te laag

Aanwezig vermogen

Benodigd vermogen

100

96= 104%

rendement premie uitkering

rentelangleven

=

PFZW, eind 2010

Dekkingsgraad is erg beweeglijk

Klik om de modelstijlen te bewerkenTweede niveauDerde niveauVierde niveauVijfde niveau

Rendement

t/m Q3 2010 11,2%2009 17,6%

33

Verschil situatie 2010 t.o.v. situatie 2009

34

Dekkingsgraad eind 2009: 108%

Rendement op vermogen + 13%

Rentedaling - 11%

Gestegen levensverwachting - 6%

Dekkingsgraad eind 2010: 104%

Rente en dekkingsgraad

€ 1000

2030

€ 750

20202010

€ 820

€ 550

€ 675rente 3%

rente 2%rente 2%

rente 3%

• Lagere rente = hoger benodigd vermogen• Langere looptijd = groter rente-effect

35