Orde 2014#1

thema

FISCALE MEDIATION

TANjA BENDEr

TwEEDE LEvEN & TAxpAT

‘Ons vak wOrdt maatschappelijk steeds relevanter’

nieuwe rubrieken

niet sOft, wel succesvOl

semi- overheid

ma

ga

zin

e v

an

de

ned

erla

nd

se O

rde

va

n b

ela

stin

ga

dvi

seu

rs

| j

aa

rga

ng

2

| n

um

mer

1

| a

pril

201

4

‘ er is een collectieve roep om deregulering’

alexander rinnOOy kan

nummer 1 | april 2014 | 3

Orde is een uitgave van de NOB het magazine wordt gratis verstrekt aan leden.

redactieadrespostbus 29771000 cz amsterdamtel. 020 – 514 18 80

redactiemr. b. w. berginkmr. m.h.p. bilars drs. j.m.m. hazewinkel mr. r.e. joosten mr. l.p. van den kommer mw. mr. m. kopinsky mr. j.v. van noorle jansen

redactieadviesraadmr. j.b.O. bijldrs. w. brinkmr. h. hopdrs. m. kleine kalvenhaardr. d. molenaar mr. m. snikkenburgmr. g.g.m. snoeksmr. j. j. a. verhoevenmw. mr. c. zegers

Concept & realisatie monte media

Medewerkerslex van almelohenk bergman astrid klein sprokkelhorst irene schoemakers trudeke sillevis smitt andré de vos

Eindredactie sharon klein

Art direction & vormgeving nienke katgerman

Coverbeeld martin dijkstra

Advertenties bureau van vliet, zandvoorttel. 023 – 571 47 45

Ten overvloede zij vermeld dat de meningen in de artikelen en interviews die van de auteurs resp. de geïnterviewdenzijn en niet noodzakelijkerwijs die van de NOB.

© NOB 2014

inhoud

4 voorwoord bijzonder jaar

4 start van de orde nieuws van de nOb

6 onder de loep vErEENvOuDIgINg FOrMEEL vErkEEr

BELASTINgDIENST

7 column maak kennis met the stig

9 raad van tucht bewuste benadeling

thema

semi-overheid

10 achtergrond is tussen markt en maatschappij hetzelfde

als tussen wal en schip?

14 verdieping specialisten over de vpb-plicht voor

semi-overheden

19 tweede leven ruud berendse (kpmg meijburg) gaat om de week los als gitarist van de tax pistols

20 interview alexander rinnooy Kan ‘de aantrekkelijkheid van de overgang van

publiek naar privaat regime wordt deels vertekend door de boekhouding van het rijk’

24 in bedrijf OFFShOrINg

27 taxpat marcel kerkvliet (ey) ervaart in Qatar de waan van de dag

28 special report fiscale mediation mikt niet op middenweg

33 profiel TANjA BENDEr ‘toen ik studeerde was voor internationaal belastingrecht in totaal 2 weken ingeruimd’

34 de Kwestie phILIppE ALBErT & gErArD MEuSSEN rechtspraak over onzakelijke lening

36 de zaaK van ruuD prINSEN een zuivere rechtsvraag

41 LEDENNIEuwS, BENOEMINgEN & TrAININgEN

cOlOfOn

Fiscaal volledig op de hoogteMet het Nederlands Tijdschrift voor Fiscaal Recht (NTFR)bent u op een toegankelijke wijze snel op de hoogte van de laatste ontwikkelingen binnen het fiscale vakgebied. NTFR bevat wekelijks samenvattingen van arresten van de Hoge Raad en uitspraken van de gerechtshoven, rechtbanken en het Hof van Justitie waaraan praktische commentaren zijn toegevoegd. Daarnaast ontvangt u dagelijks fiscaal nieuws in de NTFR Daily Mail.NTFR Beschouwingen is het bijbehorende blad waarin maandelijks een selectie van uitspraken en fiscaal nieuws uit NTFR wordt geplaatst in de context van de jurisprudentie en fiscale leerstukken.

Ervaar zelf de voordelen van NTFR en neem een proefabonnement van 3 maanden voor slechts €83,50 (excl. btw).

NTFR biedt u een voorsprong in kennis door:» Een wekelijks overzicht van uitspraken,

met samenvattingen en commentaren» Opinies en artikelen van gezaghebbende auteurs» De e-mailnieuwsbrief NTFR Daily Mail» Maandelijkse verdieping in NTFR-Beschouwingen» Actuele wet- en regelgeving» Originele brondocumenten online

www.sdu.nl/ntfr

beschikbaar als:

Sdu NTFR 215x285 FC.qxp_Opmaak 1 04-03-14 10:00 Pagina 1

| april 2014 | nummer 14 nummer 1 | april 2014 | 5

bijzonder jaarwe bestaan zestig jaar! bijna dan, want de nOb werd opgericht op 6 november 1954. maar 2014 als geheel is toch een lustrumjaar – en daarmee een bijzonder jaar. we vieren dat op gepaste wijze, met als hoogtepunt het lustrumcongres op 11 juni in hilver-sum. daar bieden we onder de titel ‘de nOb belicht’ een verrassend pro-gramma, met een vierluik over winst-toerekening en daarna het onderdeel ‘bij matthijs aan tafel’. inderdaad, die bekende tv-presentator. zijn tafeldame: hoogleraar en belastingadviseur sigrid hemels. nog een gebeurtenis om dit jaar naar uit te kijken is de jaarlijkse cfe-con-ferentie. de nOb is van 18 tot en met 20 september gastheer van die bijeen-komst. uit 25 europese landen komen collega’s naar amsterdam. beleidsmatig heeft de nOb in 2014 drie prioriteiten. de eerste is ‘neder-land vestigingsland’. we gaan door met onze inspanningen om alle betrok-kenen ervan te overtuigen dat neder-land (fiscaal) aantrekkelijk moet blij-ven om de concurrentie het hoofd te kunnen bieden. wel wordt het toneel internationaler: meer brussel (europe-se commissie) en parijs (OesO) dan tot nu toe. tweede prioriteit dit jaar: hori-zontaal toezicht. we hebben in januari versie 2.0 van onze position paper over ht gepubliceerd; die is te lezen op het besloten deel van de nOb-website. we blijven over dit voor de praktijk zo essentiële thema in gesprek met de belastingdienst. derde prioriteit: het imago en de rechtspositie van ons be-roep. Op verschillende manieren ge-ven we daar in 2014 aandacht aan.

Op naar een mooi lustrumjaar!

start VAN DE ORDE

marnix van rijvOOrzITTEr NOB

vOOrwOOrd

online terugbliKKenOp het besloten deel van de nOb-website staan verslagen van meer nOb-bijeenkomsten. zo vindt u er een uitgebreide beschrijving van de fiscale conferentie ‘de innovatiebox’ (gehouden op 10 en 11 oktober 2013). Ook het verslag van het seminar ‘rechtsbescher-ming, navordering en boeterecht’ staat online. deze bijeenkomst over de wet vereenvou-diging formeel verkeer belastingdienst werd op 12 december 2013 georganiseerd door de nOb en de nederlandse vereniging van advocaten-belastingkundigen (nvab).

inspirerende dag hun eerste pe-uren bij-schrijven. vijfeneenhalf uur maar liefst. drie jaar geleden, bij de eerste editie, sprak ik de wens uit dat de dga-dag een traditie zou worden. we zijn inmiddels aardig op weg.”

worKshopsMichael van gijlswijk: “ik was inleider bij de workshop over de fiscale eenheid. niet de drukst bezochte, maar wel een zeer geïnteresseerde groep. publiekstrekkers waren toch vooral de workshops over ac-tuele issues als pensioen, bedrijfsopvol-ging, leningen en internationaal erven

Op woensdag 22 januari werd in Figi te zeist voor de derde keer de dga-studiedag van de NOB gehouden. het was zeer geslaagd dankzij de op-komst van 148 leden, de inspirerende dagvoorzitter edwin heithuis, boeiende plenaire inleidingen en zes aansprekende workshops. laura Bles-temme, bestuurslid kleinere en middelgrote kantoren en initiatiefne-mer/organisator van de dga-dag, blikt terug met workshopinleider michael van Gijlswijk, hoofd fiscale sectie van het Bu-reau vaktechniek van Bdo.

Laura Bles-Temme: “de deelnemers kon-den zich tegoed doen aan drie interes-sante en onderhoudende plenaire inlei-dingen. twee daarvan hadden betrekking

en schenken. samen met de zesde work-shop – over fiscale winstbepaling – en de plenaire inleidingen over vastgoed, plus het verhaal over ethiek van theo Groene-veld, was het een zeer afwisselend pro-gramma.ik denk dat de dga-dag zich inmiddels wel bewezen heeft. iedereen had weer een leerzame en aangename tijd. de na-tionale praktijk is nog eens goed in het zonnetje gezet. er rest ons maar één ding: ermee doorgaan.”

De volgende de dga-studiedag is op woensdag 28 januari 2015.

op vastgoed. hoogleraar tom Berkhout presenteerde in zijn verhaal zelfs twee zeer recente rechterlijke uitspraken, bei-de essentieel voor de adviespraktijk: over de herinvesteringsreserve en over de be-drijfsopvolgingsregeling. hoogleraar en belastingadviseur redmar wolf hield een boeiende inleiding over vastgoed en om-zetbelasting, met ook enige aandacht voor de overdrachtsbelasting. theo Groeneveld, raadsheer in de hoge raad, sloot af met zijn verhaal over de ethiek van de belastingadviseur. een precair on-derwerp, maar met actuele voorbeelden uit het bedrijfsleven en een ontspannen presentatie kreeg hij de zaal goed los. in de wandelgangen hoorde ik na afloop al-leen positieve reacties over de dag. daar-bij konden de meeste deelnemers na die

dga-studiedag weer groot succes

multinationals moeten geen recht hebben op privacy in fiscale zaken, zo betoogde leo ste-vens eind 2013. de oprisping van stevens vorm-de de afsluiting van een niet alleen vanuit fiscaal perspectief boeiend jaar. zo werd ook herdacht dat louis couperus 150 jaar geleden was gebo-ren. een van mijn favoriete romans is ‘van oude menschen, de dingen, die voorbijgaan’. deze ti-tel schoot door mijn hoofd naar aanleiding van de per 2014 geldende verplichting voor nOb-le-den om pe-punten te scoren. ik moest name-lijk denken aan een very senior partner in mijn omgeving, die vragen rond toepassing van de deelnemingsvrijstelling nog steeds afdoet aan de hand van bnb 1975/11 en glazig kijkt wan-neer collega’s het over een gemengd oogmerk hebben. een oud ding dat niét voorbijgaat en juist weer volop in de belangstelling staat, is de belastingplicht van overheidsbedrijven voor de vennootschapsbelasting. al in 1935 wees ‘volk en vaderland’ op de oneerlijke concurrentie die hardwerkende middenstanders ondervonden van gemeentelijke bedrijven. een andere roman van couperus - ‘de stille kracht’ - biedt echter munitie voor de stelling dat overheidsbedrijven per definitie buiten de vennootschapsbelasting dienen te blijven. in deze roman merkt eva el-dersma op: “mijn man is geen mensch meer, mijn man is geen man meer: mijn man is amb-tenaar”. vrij naar dit citaat kan met betrekking tot overheidsbedrijven worden gesteld: dat zijn geen ondernemers, dat zijn ambtenaren. een stelling waar mijn very senior partner naar ei-gen zeggen in de praktijk altijd veel succes mee heeft gehad. lezers van couperus verdienen mijns inziens extra pe-punten.

de dinGen, die voorBijGaan

the stigDeze partner bij een van de Big Four schrijft vanaf nu in elke Orde anoniem een column.

cOlumn

xf&

m


start VAN DE ORDE

houd de huidiGe BezwaarreGelinG in stand

mr. dr. astrid Klein sproKKelhorstJurist, journalist en beëdigd vertaler met een fiscale specialisatie

wetsvOOrstel vereenvOudiging fOrmeel verkeer belastingdienst

het in 2012 gelanceerde conceptwetsvoorstel vereenvoudiging formeel verkeer belastingdienst kreeg forse kritiek* vanwege de ruime correctiebevoegdheden voor de fiscus. financiën maakte daarom een aangepast wetsvoorstel. de commissie wetsvoorstellen heeft met de sectie formeel belastingrecht haar bezwaren tegen dit nieuwe wetsvoorstel uiteengezet.

Dick Barmentlo, als voorzitter van de noB-sectie Formeel Belastingrecht één van de opstellers van het commentaar, vat de be-vindingen van de commissie wetsvoor-stellen samen: “wat met het wetsvoorstel wordt beoogd is een vereenvoudiging van het formele verkeer, maar het is zeer de vraag of dat gaat lukken. de for-mele bepalingen rond de herziening van de aangifte zijn namelijk in hun uitwer-king beslist níet eenvoudig te noemen. er wordt nu een ingewikkelde regeling voor-gesteld die een probleem moet oplossen dat in de praktijk nogal meevalt. navraag bij collega’s heeft opgeleverd dat de hui-dige regeling van de herziening van de voorlopige aanslag prima werkt. eventu-ele problemen zijn in de praktijk gemak-kelijk op te lossen. waarom zou je daar dan een ingewikkelde regeling voor in het leven roepen?”de commissie wetsvoorstellen is het op hoofdpunten niet eens met de wetgever. het argument dat het voor de goedwil-lende belastingplichtige eenvoudiger zou worden, gaat niet op. het is namelijk be-hoorlijk ingewikkeld om schematisch in beeld te brengen welke termijnen in welke situaties gelden. voor de belastingplich-

meer commentarenhet complete commentaar vindt u op www.nob.net. hier staan ook recente nOb-com-mentaren op:• wetsvoorstel wijziging van de wet op de vennootschapsbelasting 1969 in verband met

de invoering van een compartimenteringsreserve (wet compartimenteringsreserve).• wetsvoorstel tot wijziging van de algemene wet inzake rijksbelastingen en enige ande-

re wetten in verband met de invoering van herziening bij aanslagbelastingen (wet ver-eenvoudiging formeel verkeer belastingdienst).

• concept wetsvoorstel tot wijziging van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering en de algemene wet bestuursrecht in verband met vereenvoudiging en digitalisering van het procesrecht.

• wetsvoorstel goedkeuring van het verdrag tussen het koninkrijk der nederlanden en de bondsrepubliek duitsland tot het vermijden van dubbele belasting en het voorkomen van het ontgaan van belasting met betrekking tot belastingen naar het inkomen (trb. 2012, 123), nota naar aanleiding van het verslag (nnav) en nota van wijziging (nvw).

• aanvullend commentaar wetsvoorstel wijziging van de wet op de vennootschapsbelas-ting 1969 in verband met de invoering van een compartimenteringsreserve (wet com-partimenteringsreserve). nota naar aanleiding van het verslag en nota van wijziging.

• wetsvoorstel wijziging van de wet verlaging maximumopbouw- en premiepercentages pensioen en maximering pensioengevend inkomen en het belastingplan 2014 (33 874).

Onder de lOep

de commissie Beroepszaken heeft nogmaals commentaar gegeven op een concept voor de verordening inzake de onafhankelijkheid van accountants bij assurance-op-drachten (vio), ditmaal op het ontwerp van 16 oktober 2013. het commentaar richtte zich voornamelijk op het feit dat de ontwerpverordening verder gaat dan de interna-tionale regelgeving en standaarden waarop deze gebaseerd is. dit leidt tot onnodige concurrentieverstoringen, complexiteit in uitvoering en verwarring bij degenen die deze regels moeten toepassen. zo gaat het verbod op het hebben van een financieel belang (met inbegrip van beursgenoteerde effecten) in een auditcliënt naar de mening van de noB onnodig ver, nu dit verbod zich uitstrekt tot alle onderdelen van het (in-ternationale) netwerk, alle partners, bestuurders en interne toezichthouders van die onderdelen, alsmede hun nauwe financiële relaties. voor zover de ontwerpverordening zag op samenloop van assurancediensten en non-assurance-diensten (de artikelen 19 en 20) riep de noB de nBa op meer helderheid te geven over de begrippen ‘materiali-teit’, ‘subjectief’ en ‘het behartigen van de belangen van de verantwoordelijke entiteit’ in relatie tot het geven van belastingadvies en/of het geven van procesbijstand in een fiscale procedure. aan dit laatste commentaar is gehoor gegeven in de nieuwe verorde-ning die op 1 januari 2014 in werking is getreden.

nieuw commentaar vio* Zie ook het commentaar van de noB van 15 oktoBer 2012.

daarnaast zou de Belastingdienst kun-nen werken aan eigentijdse, eenvoudige en soepele communicatie met belasting-plichtigen, onder meer door het invoeren van een elektronische bezwaarmogelijk-heid.ten tijde van het opstellen van de consul-tatienota was er onder de opstellers van het commentaar enige discussie rond de vraag of de voorgestelde navorderings-termijn van 12 jaar voor binnenlands in-komen moest worden ingevoerd. som-migen van ons vonden het belangrijk om heel duidelijk te maken dat de com-missie daar tegen was, anderen minder. Bij het opstellen van het commentaar op het aangepaste wetsvoorstel was dat niet meer het geval. de commissie was una-niem van mening dat de verlengde navor-deringstermijn geen doorgang zou moe-ten vinden.”

tigen is het dus moeilijker geworden. de rechtsbescherming van belastingplichti-gen komt daarmee op de tocht te staan, en dat is het tegendeel van wat met het wetsvoorstel wordt beoogd, althans vol-

gens de memorie van toelichting.hoe het voorstel kan worden verbeterd? deze regeling zou niet moeten worden ingevoerd. de huidige bezwaarregeling zou in stand moeten worden gelaten, en

pOT hINuS: ‘is het moGelijk dat caesar, de veroveraar van de wereld,

tijd heeFt om zich BeziG te houden met zo iets triviaals als onze BelastinGen?’

CA ESA r: ‘mijn vriend, BelastinGen zijn de BelanGrijkste BeziGheid van een

wereldveroveraar’

uit ‘caesar en cleopatra’ van george bernard shaw

‘bij matthijs aan tafel’lustrumcongres In Studio 21 te hilversum viert de NOB op 11 juni haar zestigjarig bestaan! op dit grote lustrumcongres zal de nieu-we staatssecretaris van Financiën eric wiebes een inleiding houden. matthijs van nieuwkerk is er ook. in de ochtend wordt op dezelfde locatie de algemene ledenvergadering gehouden. Kijk voor meer informatie over het lustrumcongres op pagina 44.

da

nie

l j.

ash

es


tandenFeeaan tanden valt te verdienen, dat weet ieder kind. dus was belas-tingadviseur x graag betrokken bij de oprichting van een bv die tandtechnische producten verkocht. hij adviseerde, zijn vrouw werd (indirect) aandeelhoudster, ze verstrekten een lening.

lastig puntje: twee aandeelhouders van de nieuwe club waren al betrokken bij een andere bv die ook in de tanden zat. en ze hadden in die onderneming aan hun medeaandeelhoudster beloofd niet betrokken te raken bij een onderneming met een zelfde of verwante doelstelling.nog lastiger puntje: x wist daarvan, want hij was ook van die onderneming advi-seur.toen de buitengesloten aandeelhoudster, mevrouw Y, aan x vroeg wat zijn rol was bij die nieuwe tandenzaak, antwoordde hij dat hij geen aandeelhouder was. hij was adviseur en deed wel eens een klus voor ze. en verder beriep hij zich op zijn geheimhoudingsplicht. dat begreep me-vrouw Y zeker wel? mevrouw Y begreep het niet. en ze vertrouwde ook de decla-raties van x niet. ze diende een klacht in – en kreeg gelijk.het leek erop dat de medeaandeelhou-ders van mevrouw Y hun concurrentie-beding overtraden. dat had voor de be-lastingadviseur aanleiding moeten zijn open kaart te spelen met mevrouw Y over

zijn rol en die van zijn vrouw. als de an-dere aandeelhouders daar bezwaar te-gen hadden, had x niet aan het tanden-avontuur moeten beginnen. Bovendien had het er alle schijn van dat hij via zijn vrouw ook privé financieel belang in de nieuwe club had. hoe kon hij dan nog on-afhankelijk adviseren aan de oude? daar bovenop kwam dat x werkzaamheden voor de nieuwe club had verricht en die aan de oude had gedeclareerd. dat was bewuste benadeling van een cliënt.x werd voor een half jaar geschorst.

mr. trudeKe sillevis smittJournalist met passie voor juridische verslaggeving

raad van tucht

meer raad van tuchtOp www.nob.net staan alle uitspraken van de raad van tucht en raad van beroep. Ook de gehele uitspraak in de hier beschreven zaak (van 19 juni 2013, nummer t313) is er te vinden.

start VAN DE ORDE

In de voorgaande Orde zijn in Special report helaas verkeerde cijfers ge-plaatst bij het kader over klachten op pagina 30. hier had moeten staan: ‘in de periode 2003 – 2012 kreeg de raad van tucht 157 klachten. 35 maal werd de klacht ingetrok-ken na bemiddeling door de noB. er is 41 keer beroep aangetekend. 8 uitspraken zijn vernietigd.’

rectificatie

1573541

8

charles dickens

‘het was net zo waar als BelastinGen. en niets is

meer waar dan dat’

sinds 1 januari zijn noB-leden (de buiten- gewone leden uitgezonderd) verplicht jaarlijks ten minste twintig uur te be-steden aan permanente educatie. noB-erkende belastingadviespraktijken en ondernemingen met een eigen (intern) onderwijsprogramma die ervoor instaan dat de daar werkzame individuele leden voldoen aan de pe-verplichtingen, kunnen een licentie verkrijgen. inmiddels is aan 27 kantoren en één onderneming een pe-licentie verstrekt. de daar werkzame leden hoeven niet persoonlijk te zorgen voor registratie van de door hen verrichte pe-activiteiten.overige leden moeten de tijd die ze aan permanente educatie besteden en de aard van de door hen gevolgde permanente educatie zelf registreren via hun persoon-lijke pagina. deze persoonlijke pagina is nog in ontwikkeling en zal naar verwach-ting in april beschikbaar zijn. alle leden worden dan hierover per mail geïnfor-meerd. met vragen kunt u contact opnemen met alexandra piksen: [email protected], 020 – 5141880.

In het vierde kwartaal van 2013 publiceer-de de Commissie Beroepszaken een nieuwe versie van de richtsnoeren voor de inter-pretatie van de wwFT. deze versie van 1 oktober 2013 besteedt aandacht aan het legitieme karakter van het geven van toe-stemming door een natuurlijk persoon voor het maken van een afschrift van een paspoort in het kader van de verifica-tie van zijn identiteit ingevolge de wwFt (par. 3.14, noot 133). ook is het zelfstan-dig strafbaar zijn van het financieren van terrorisme door de inwerkingtreding per 1 september 2013 van artikel 421 wetboek van strafrecht in de richtsnoeren opge-nomen. verder is de tekst naar aanleiding van de consultatie onder de leden van de nederlandse Beroepsorganisatie van ac-countants (nBa) op een aantal punten ver-duidelijkt. de vernieuwde richtsnoeren staan op de website van de noB.daarnaast ging op 21 oktober 2013 de vernieuwde e-learning module wwFt voor belastingadviseurs en accountants online. leden kunnen dankzij deze mo-dule eenvoudig en tegen geringe kosten voldoen aan de opleidingsverplichting die de wwFt aan kantoren oplegt. indivi-duele leden kunnen zich aanmelden voor de module via de website van de noB. kantoren die een aantal medewerkers centraal willen aanmelden kunnen con-tact opnemen met simone peters van de soB: [email protected], tel. 020-5141887.

registratie pe

wwft-nieuws

alle noB-activiteiten op het gebied van horizontaal toezicht zijn gebundeld in de werkgroep handhavingsstrategie. in 2013 publiceerde de werkgroep een ‘po-sition paper horizontaal toezicht’, voer-de gesprekken met de Belastingdienst en formuleerde een reactie op de lei-draad toezicht Grote ondernemingen. in januari 2014 is een geactualiseerde versie van het position paper gepubli-ceerd. tevens wordt in de eerste helft van 2014 een enquête onder noB-leden gehouden. vragen of opmerkingen kun-nen worden gericht aan ellen schouten, secretaris van de commissie Beroeps- zaken: [email protected], 020 5141880.

werKgroep horizontaal toezicht

definitie, nut en noodzaaKeen taxonomie is een alomvattend, hiërarchisch samenhangend begrippenkader dat in staat stelt om informatie logisch te labellen (te metadateren) zodat het pro-ces van informatie zoeken en vinden sterk verbetert. het is voor zowel leveran-ciers als afnemers van fiscale content aantrekkelijk om een gezamenlijke taal te ontwikkelen. eén gemeenschappelijk begrippenkader, opgesteld met de fiscale specialist/generalist als invalshoek. het gaat om de taal die in het fiscale werk-veld wordt gesproken. het gebruik van één gezaghebbende en door iedereen te gebruiken fiscale taxonomie verbetert de vindbaarheid van informatie uit ver-schillende bronnen.

inhoudde nederlandse Fiscale leerstukken taxonomie zal de volgende belastingmiddelen (deeltaxonomieën) bevatten:

daarnaast bevat de taxonomie koppelingen naar wet- en regelgeving, synoniemen en onderlinge relaties.

fiscale taxonomie

1 inkomstenbelasting2 loonbelasting3 vennootschapsbelasting4 dividendbelasting5 Omzetbelasting inclusief eu-deel6 assurantie- en bankbelasting7 Onroerende zaken

(Overdrachtsbelasting, wOz)8 formeel en procedureel (waaronder

awr, awb, atw, invorderingswet, bbb)

9 douane en accijnzen10 bpm en mrb11 milieu12 internationale directe belastingen

(eu, besluit voorkoming dubbele belastingen en Oecd)

13 successiewet (schenk – en erfbelasting)

14 events (gebeurtenissen)15 premieheffing (nationaal en

eu verordening 883/2004)

Drs. r. A. van der jagt

razendsnel door de vaKliteratuur mede op initiatief van drs. r.a. van der jagt (kpmG meijburg & co) is het afgelopen jaar gesproken over de noodzaak van een nederlandse Fiscale leer-stukken taxonomie. dit resulteerde in een unie-ke samenwerking tussen de fiscale adviespraktijk (gesteund door de noB), de Belastingdienst en de fiscale uitgeverijen. onder supervisie van project-manager Bram Brinkman wordt in 2014 een gezag-hebbende nederlandse Fiscale leerstukken taxo-nomie ontwikkeld.


De fundamentele vraag of verzelf-standigde overheidsorganisa-ties beter presteren is nog altijd onbeantwoord.” Bart stellinga

is onderzoeker bij de wetenschappelijke raad voor het regeringsbeleid (wrr) en schreef het boek ‘dertig jaar privatise-ring, verzelfstandiging en marktwerking’. ook hij blijft het antwoord schuldig. “er is geen bewijs dat op afstand plaatsen leidt tot systematisch betere prestaties.”in de jaren tachtig was voor beleidsma-kers geen twijfel mogelijk. in het kader van het ‘new public management’ werden de ontwikkeling van beleid en de uitvoe-ring uit elkaar getrokken. overheidstaken werden uitbesteed, op grotere afstand ge-zet of zelfs geprivatiseerd. semipublieke instellingen als scholen en woningcorpo-

raties kregen een grotere eigen verant-woordelijkheid op het gebied van finan-ciering en taakinvulling. Beleid was een taak van de politiek, de uitvoering kon het best geschieden door organisaties buiten de overheid, zoals zelfstandige bestuursorganen (zbo’s). die zouden ef-ficiënter werken en beter inspelen op de wens van de burger. ministeries op hun beurt zouden beter beleid kunnen maken als ze verlost waren van de uitvoering. het afstoten van taken was tegelijk een mooie cosmetische bezuiniging. immers, het personeel van de verzelfstandigde in-stelling verdween van de eigen loonlijst.eind jaren negentig kwam de eerste kri-tiek, die in deze eeuw verder aanzwol. terwijl de (financiële) voordelen ondui-delijk bleven, ging er in de uitvoering

thema AchtERgROND

vanaf de jaren tachtig zijn overheidstaken ondergebracht in semipublieke instellingen. maar de aansturing is lastig.

en als het misgaat, is toch de overheid weer verantwoordelijk.

tussen marKt & maatschappij

teks

t A

ND

ré D

E vO

S b

eeld

xF

& M

ILLu

STr

ATI

ON

semi-Overheid


‘de BelastinGheFFinG van orGanisaties die puBlieke taken

uitoeFenen, is onoverzichtelijk’ — stan stevens

zelfstandig onderzoeker op het terrein van semi-overheid en gasthoogleraar in duitsland. “Bepaalde taken worden neer-gelegd bij een instantie die geen overheid is, maar als het misgaat wordt de over-heid er wel op aangesproken. want die is er verantwoordelijk voor. en de politiek heeft de grootste moeite om zich niet te bemoeien met deze organisaties.”de governance van semi-overheidsinstel-lingen is een complexe aangelegenheid. anders dan bij bedrijven is er niet één model. de Bijl: “je hebt met veel partijen te maken. naast de instelling zelf, vaak een stichting of een vereniging met een eigen bestuur, zijn er de overheid, toe-zichthouders, en burgers die niet begrij-pen met wat voor instantie ze te maken hebben. is het nu overheid of markt?”Geregeld gaat het mis omdat de taak die een instelling moet uitvoeren niet helder is geformuleerd. de Bijl: “het publieke be-lang wordt niet goed benoemd. of er wor-den harde doelstellingen geformuleerd die verkeerde prikkels geven. ns heeft de abstracte taak om te zorgen voor goed openbaar vervoer over het spoor. Ga je dat vastleggen in harde eisen, bijvoor-beeld aan de punctualiteit, dan gaat zo’n bedrijf daarop sturen en krijg je onwen-selijke effecten. dan wordt de dienstrege-ling aangepast zodat het makkelijker is om op tijd te rijden.”de bal ligt nu bij de overheid, vindt de Bijl. die moet semi-overheidsinstellingen een veel duidelijker taakomschrijving

meegeven. “als de taak goed is omschre-ven, maakt het weinig uit of die wordt uit-gevoerd door een overheidsinstelling of door een marktpartij.”

snelle jongensde Bijl is niet alleen maar negatief over verzelfstandigingen. “er zijn semi-over-heidsinstellingen die het uitstekend doen. kijk naar het onderwijs. daar is het

veel mis. instellingen gingen risicovolle marktavonturen aan, die mislukten door gebrek aan kennis en ervaring. onderne-mende bestuurders die amper risico lie-pen, gaven zichzelf vorstelijke salarissen bij steeds verder uitdijende organisaties. ook recente schandalen, met een hoog kluchtig gehalte, rond vestia, hogesnel-heidstrein Fyra en het sloterdijkzieken-huis, tonen aan dat een positie tussen overheid en markt grote risico’s in zich herbergt.

moeilijK te managenstellinga constateert overeenkomsten tussen de verschillende schandalen. “door de schaalvergroting van met name ziekenhuizen, scholen en corporaties werden de organisaties moeilijker te ma-nagen en te controleren. door taakver-breding werden ze actief op nieuwe ter-reinen, waar ze lang niet altijd verstand van hadden. en door de grotere financi-ele zelfstandigheid moesten ze zelf voor financiering zorgen, met soms onaan-vaardbare risico’s.”inmiddels is iedereen ervan doordrongen dat verzelfstandiging van overheidsta-ken niet per definitie de beste oplossing is. ook al omdat daardoor veel kennis verdwijnt bij de ministeries. en die ken-nis is juist noodzakelijk voor goed beleid. toch gaat het proces van verzelfstandi-gen door, al is de vorm veranderd. priva-tisering is op de achtergrond geraakt. er wordt vaker gekozen voor het onderbren-

gen van verzelfstandigde overheidstaken in agentschappen, die dichter bij de over-heid staan.

veel partijen“de angel is niet uit de discussie gehaald”, zegt paul de Bijl, tot voor kort werkzaam bij het cpB en daar verantwoordelijk voor het kritische rapport ‘de governance van semipublieke instellingen’. de Bijl is nu

probleem alleen dat de politiek steeds nieuwe doelen formuleert. op afstand zetten creëert meer transparantie, ook fi-nancieel. al valt daar nog veel te verbe-teren. de accountantscontrole op semi-publieke instellingen zou net zo scherp moeten zijn als bij bedrijven. anders kun je dingen verdoezelen, zoals ook is ge-beurd.” veel van de schandalen rond semi-over-heidsinstellingen zijn volgens de Bijl ook te wijten aan het soort bestuurder dat in de jaren negentig werd aangetrok-ken. “die instellingen moesten de markt op, ondernemend worden. daar werden bestuurders bij gezocht die dat wilden. snelle jongens die geld wilden verdienen. achteraf kun je constateren dat dat niet altijd zo’n goede keuze was. nu willen we juist weer saaie instellingen en saaie be-stuurders. ook al omdat die minder snel geneigd zullen zijn zichzelf exorbitant te belonen. want de betaling heeft soms verbazingwekkende vormen aangeno-men. het gaat om overheidstaken. daar moeten mensen aan het roer staan die in-trinsiek worden gemotiveerd door het zo goed mogelijk uitvoeren van die taak. of

thema AchtERgROND

‘ Brussel kan niet Goed uit de voeten met hYBride instellinGen als zBo’s’

— bart stellinga

fiscaal ongrijpbaar fenomeensemipublieke instellingen zijn voor de fiscaliteit een ongrijpbaar fenomeen. instellin-gen die zich tussen markt en overheid bewegen, krijgen al snel het verwijt dat ze op valse voorwaarden concurreren met echte marktpartijen, zoals de woningcorporaties werd verweten toen ze zich als projectontwikkelaar gingen opstellen.“de belastingheffing van organisaties die publieke taken uitoefenen, is onoverzichte-lijk”, zegt stan stevens, hoogleraar fiscale aspecten van maatschappelijke onderne-mingen en partner bij pwc. “bij echte overheidsinstellingen is over het algemeen wel duidelijk wanneer ze belastingplichtig zijn. publiekrechtelijke rechtspersonen en ver-zelfstandigde rechtspersonen waarvan de overheid alle aandelen bezit, vallen in prin-cipe onder hetzelfde regime. ze zijn niet belastingplichtig, met uitzondering van han-dels- en nijverheidsactiviteiten. veel activiteiten van de overheid vallen echter onder de noemer dienstverlening en zijn dus niet belastingplichtig. dezelfde regeling geldt voor overheidsstichtingen. ze zijn niet belastingplichtig als de overheid de bestuurders kan benoemen en ontslaan. er zijn echter ook semipublieke organisaties die via de col-lectieve middelen worden gefinancierd, maar niet volledig door de overheid worden beheerst. zoals scholen, ziekenhuizen en woningcorporaties. corporaties voeren een publieke taak uit, maar het bestuur wordt niet benoemd door de overheid. toch waren ze tot voor kort vrijgesteld van vennootschapsbelasting. aan de andere kant zijn zorginstellingen nog steeds vrijgesteld, maar dat moet mogelijk veranderen als er straks winstuitkering mogelijk is.”

level playing fieldde overheid is bezig met aanpassing van de belastingregels voor de (semi)publieke sfeer. dan gaat het vooral over de overheidsorganisaties en overheids-nv’s, -bv’s en -stichtingen die zich op de markt begeven. er moet een ‘level playing field’ zijn voor partijen met dezelfde activiteiten, ongeacht of de aandelen in handen zijn van de over-heid of een private aandeelhouder. daarbij speelt mee dat de europese unie scherp toeziet op verboden staatssteun. stevens: “de eu huldigt het standpunt dat markt-activiteiten, door wie ook verricht, gelijk behandeld moeten worden. als de overheid marktactiviteiten uitvoert, moet zij dus in beginsel belasting betalen net als private aanbieders. de europese commissie heeft nederland nu de keuze geboden tussen twee systemen. alle ondernemingsactiviteiten van de overheid in de heffing betrek-ken. Of alle ondernemingsactiviteiten verplicht verzelfstandigen en die vervolgens belasten. dat laatste is ongewenst, omdat de europese commissie dan ingrijpt op de organisatie van de publieke sector.”

verouderdvolgens stevens zijn de huidige regels voor de belasting van overheidsactiviteiten volstrekt verouderd. “ze stammen uit de jaren vijftig. sinds de jaren zeventig is het landschap veranderd door privatiseringen, verzelfstandigingen, maar ook door derde geldstromen in het onderwijs. de grens tussen publiek en privaat is vervaagd. de af-bakening van publieke taken is niet duidelijk. sommige universiteiten zijn publiekrech-telijke organisaties, andere privaatrechtelijk. een museum heeft tegenwoordig een boekhandel, een goed restaurant en zalenverhuur. het moet duidelijk zijn wanneer zo’n activiteit moet worden belast.”een oplossing is om alle ondernemingsactiviteiten te belasten, ook bij de overheid. probleem blijft dan de juiste definitie van ondernemingsactiviteiten. interne activitei-ten zouden bijvoorbeeld niet belast moeten worden. los van de administratieve romp-slomp en het rondpompen van geld dat dat met zich zou meebrengen, zijn er volgens stevens ook andere bezwaren. “je moet dat dan wel europees afspreken. als de haven van rotterdam, die nu niet belastingplichtig is, wel vennootschapsbelasting moet be-talen en antwerpen en hamburg niet, verzwak je je eigen concurrentiepositie. boven-dien is het bij de overheid niet vanzelfsprekend een kwestie van broekzak-vestzak. een universiteit die vennootschapsbelasting gaat betalen, moet nog maar zien dat ze dat geld via het onderwijsbudget weer terugkrijgt.”

het nou zorg verlenen is, onderwijs geven of huisvesting bieden.”tot de jaren negentig gold verzelfstan-diging van publieke taken als een eerste stap richting privatisering. in sommige sectoren is dat ook doorgezet, maar in-middels is privatisering al lang niet meer het einddoel. althans, in nederland. de europese unie zit op een ander spoor. “Brussel kan niet goed uit de voeten met hybride instellingen als zbo’s”, zegt Bart stellinga.“voor europa wordt een taak uitgevoerd door de overheid of door marktpartijen. alles wat daartussen zit, krijgt al snel te maken met vermoedens van staatssteun en oneerlijke concurrentie. dat maakt de discussie nog ingewikkelder.”stellinga vindt dat we geen al te hoge verwachtingen moeten koesteren over een duidelijker afbakening tussen markt en overheid. “sommige instellingen zul-len zich altijd tussen die twee bewegen en dat betekent per definitie dat de go-vernance nooit eenduidig zal zijn. maar zolang de behartiging van publieke be-langen centraal staat, hoeft dat niet pro-blematisch te zijn.”


energiebedrijven, ziekenhuizen, universiteiten en woningcorporaties zijn totaal verschillende organisaties. maar het zijn allemaal semi-overheidsbedrijven en als zodanig (binnenkort)

vpb-plichtig. gespecialiseerde belastingadviseurs geven hun visie hierop. ‘persoonlijk hoop ik van harte dat financiën nog tot inkeer komt, want de indirecte variant heeft veel nadelen.’

thema VERDiEpiNg

teks

t h

ENk

BEr

gM

AN

‘een Fiscale openinGsBalans opstellen is en BlijFt een zeer

speciFieke activiteit’

onzeker over vpB

prof. mr. dr. Arco Bobeldijk • is tax partner bij loyens & loeff, waar hij o.a. deel uitmaakt van het team ‘Overheidsbedrijven’ • Ook is hij hoog-leraar vennootschapsbelasting aan nyenrode business university.

Krachten bundelen Kan lonenArco Bobeldijk: “de energiebedrijven wa-ren overheidsbedrijven die in 1998 vpb-plichtig werden. het begin van dat traject – een fiscale openingsbalans opstellen – konden ze pas na langdurig overleg met de fiscus afronden. de eerste vaststel-lingsovereenkomsten dateren van 2005. maar ondanks dat was de situatie toen toch heel anders dan nu; veel minder complex in elk geval. de energiesector kende maar weinig spelers en was goed georganiseerd. Bovendien had de Belas-tingdienst voor deze operatie een spe-ciale unit in het leven geroepen. Bij de vpb-plicht die nu op stapel staat gaat het echter om een groot aantal bedrijven, ver-deeld over een groot aantal sectoren. het zal alleen al een geweldige inspanning vragen om alles in kaart te brengen. wat zijn precies de economische activiteiten van die bedrijven? hoe zit het met hun onderlinge verwevenheid? hoe verloopt de allocatie van kosten en opbrengsten?”

indirecte variant“in mei 2012 heeft toenmalig staatssecre-taris weekers de notitie ‘Belastingplicht overheidsbedrijven’ uitgebracht. daarin kiest hij voor de zogenoemde indirecte ondernemingsvariant. dat wil zeggen dat overheden hun economische activiteiten

moeten onderbrengen in afgescheiden bv’s of nv’s – die dan op gelijke voet met andere marktpartijen in de heffing van vennootschapsbelasting worden betrok-ken. dit standpunt is nog niet officieel, want er is nog geen wetsvoorstel. persoon-lijk hoop ik van harte dat Financiën nog tot inkeer komt, want de indirecte variant heeft veel nadelen. eén van de belangrijk-ste is dat de decentrale overheden er dan een heel andere rol bij krijgen: die van aandeelhouder. ze zijn niet direct verant-woordelijk voor het doen en laten van de bv’s of nv’s. dat roept tal van juridische vragen op, onder meer op het punt van governance en bestuurdersaansprakelijk-heid. de gevolgen blijven in dat geval niet beperkt tot het fiscale, maar pakken veel breder uit. in de directe ondernemingsva-riant – waarbij het overheidsorgaan zelf belastingplichtig is – speelt dat niet.”

openingsbalans“een fiscale openingsbalans opstellen is en blijft een zeer specifieke activiteit. activa en passiva moeten gewaardeerd worden. maar in veel gevallen is dat zeer lastig. wat is de infrastructuur in een ha-venbedrijf waard? daarover kun je ein-deloos van mening blijven verschillen. ik verwacht dan ook dat het nog lang gaat duren voordat de eerste aanslagen opge-legd kunnen worden. helemaal omdat het nu om zoveel sectoren en belastingplich-tigen gaat. of die nog iets kunnen leren van de gang van zaken bij de energiebe-drijven? in elk geval dat het kan lonen om je krachten te bundelen. dat zou per sector kunnen, maar je moet er wel reke-ning mee houden dat er ook altijd tegen-strijdige deelbelangen zullen zijn. ieder-een in alles op één lijn krijgen lukt helaas nooit.”

semi-overheid

| april 2014 | nummer 116

maal niet duidelijk. daarvoor moeten we op het wetsvoorstel wachten. vanwege de nog bestaande onzekerheid zitten we bij onze advisering aan universiteiten op de lijn van ‘nog niet te veel overhoop halen’. met het aanpassen van je organisatie – bij-voorbeeld door bepaalde activiteiten in aparte entiteiten af te zonderen – kun je echt beter wachten tot je weet wat Finan-ciën van plan is. trouwens, de belasting-plicht kan ook erg meevallen, bijvoorbeeld omdat je zoveel kosten kunt toerekenen dat de winst beperkt blijft. vooralsnog heeft de hele invoering veel weg van een vestzak-broekzakoperatie. en de Belas-tingdienst zit evenmin te wachten op een groot aantal nihilaangiftes.”

mogelijKe risico’s“maar er is natuurlijk ook een scenario denkbaar waarin het aantal belasting-plichtige activiteiten groter uitvalt dan gehoopt of verwacht. dan zullen de admi-nistratieve lasten sterk toenemen. alleen al de noodzaak om kosten gedetailleerd toe te rekenen vraagt een grote inspan-ning. nogmaals: nu actie ondernemen is te vroeg. maar nadenken over welke acti-viteiten straks onder de vpb-plicht zou-den kunnen vallen kan natuurlijk nooit kwaad. hou je hoofd vooralsnog koel, maar inventariseer wel alvast waar de mogelijke risico’s zitten. dat geldt voor universiteiten, maar uiteraard ook voor andere overheidsbedrijven waar de vpb-plicht komt.”

schriK niet van Komende vpb-plicht

Annemiek van Dijk: “universiteiten heb-ben natuurlijk al het nodige met belastin-gen te maken. de loonbelasting spreekt voor zich, maar ook de btw vraagt veel aandacht. lastige materie vaak, die zich onder meer aandient bij uitbestede dien-sten, de pro-rata-aftrek van voorbelas-ting, subsidies en bij ver- of nieuwbouw. daarnaast is er de jaarlijkse woz-exerci-tie. er is altijd wel een zekere fiscale ba-siskennis in huis, maar er wordt toch ook veel gewerkt met extern advies.”

vennootschapsbelasting“sommige activiteiten van universiteiten vallen al onder de vennootschapsbelas-ting. denk aan een warmtekrachtcentrale die energie levert aan het net of de ver-goeding voor research die plaatsvindt in vennootschappen waarvan de aandelen deels in handen zijn van marktpartijen. in theorie worden alle universiteiten ge-raakt door de oproep van de europese commissie van 2 mei 2013 om de vrij-stelling van vennootschapsbelasting voor nederlandse overheidsbedrijven af te schaffen. ex-staatssecretaris weekers zeg-de Brussel toe dat hij er binnen achttien maanden gehoor aan zou geven. de wet waarin alles geregeld wordt moet op 1 ja-nuari 2016 in werking treden. in theorie vallen vanaf dat moment alle bezigheden van universiteiten die als ondernemersac-tiviteit worden aangemerkt en waarmee in concurrentie wordt getreden met regu-liere marktpartijen onder de vpb-plicht.”

onzeKerheid“de gevolgen kunnen groot zijn. maar dat is alweer ‘in theorie’. want veel hangt af van hoe de lijst met vrijgestelde onder-nemersactiviteiten eruit komt te zien. Be-paalde activiteiten zullen vrijgesteld zijn, maar hoeveel en welke: dat is nog hele-

woningcorpora-ties als fiscale leerschool

joop kluft: “woningcorporaties hebben al jaren te maken met veranderende regels. maar het hoogtepunt wordt misschien wel de aanstaande wijziging van de woning-wet. onder andere moeten corporaties nu gaan bepalen hoe ze hun sociale huurwo-ningen gaan scheiden van hun ‘niet-soci-ale’ bezittingen. een complexe keuze, met strategische, financiële en ook fiscale ge-volgen. en zeker fiscaal hebben de corpo-raties sinds 2006 al het nodige voor hun kiezen gehad – onder meer de integrale vpb-plicht in 2008. overigens hebben ze in veel gevallen nog niet echt te maken gekregen met het betalen van vennoot-schapsbelasting. dat komt door de crisis op de vastgoedmarkt, maar ook door het kunnen toepassen van de herbestedings-reserve. dat laatste is nu niet meer moge-lijk en mede daardoor wordt de vpb-hef-fing nu echt merkbaar.”

europese druK“onder europese druk krijgen nederland-se overheden en overheidsbedrijven de komende periode te maken met vpb. de ervaringen die corporaties hebben opge-daan zouden voor hen wel eens een effec-tieve leerschool kunnen zijn! het is een complexe ontwikkeling: primair natuur-lijk voor de relevante sectoren zelf, maar ook voor de regelgever. als we één ding hebben geleerd van het corporatiedossier dan is het dat inzicht in de feiten essenti-eel is. pwc heeft daarom de afgelopen pe-riode uitgebreid vergelijkend onderzoek gedaan naar de belastingplicht van

thema VERDiEpiNg

‘ je kunt echt Beter wachten tot je weet wat Financiën van plan is’

Mr. joop kluft • is tax partner bij pwc • hij adviseert onder meer woningcorporaties, zorginstellingen, overheden en overheids-bedrijven.

Mr. drs. Annemiek van Dijk MrE • is partner bij kpmg meijburg & co • als adviseur van maatschappelijke ondernemingen is ze vaak betrokken bij de gevolgen van de invoering van vpb-plicht.

Zes burgers namen in 1882 het initiatief een concertzaal in Amsterdam te bouwen. Met groots gevolg. En wist u dat tot op de dag

van vandaag Het Concertgebouw voor 95% wordt bekostigd uit private bronnen? U kunt de toekomst van Het Concertgebouw

helpen te verzekeren door Het Concertgebouw Fonds op te nemen in uw testament. La Suite verbindt allen die op deze wijze later

Het Concertgebouw ondersteunen. Voor meer informatie of een persoonlijk gesprek: [email protected] of 020 - 573 04 12.

Zes burgers namen in 1882 het initiatief een concertzaal in Amsterdam te bouwen. Met groots gevolg. En wist u dat tot op de dag

van vandaag Het Concertgebouw voor 95% wordt bekostigd uit private bronnen? U kunt de toekomst van Het Concertgebouw

helpen te verzekeren door Het Concertgebouw Fonds op te nemen in uw testament. La Suite verbindt allen die op deze wijze later

Het Concertgebouw ondersteunen. Voor meer informatie of een persoonlijk gesprek: [email protected] of 020 - 573 04 12.


teks

t Sh

ArO

N k

LEIN

b

eeld

LO

DEw

Ijk

Du

IjvE

STEI

jN

ruud berendse (54), partner bij kpmg meijburg

tweede leven

hetzelfde repertoire als jullie beruchte bijna-naamgenoten? “ha, de sex pis-tols was legendarische punk: snoei-hard recht vooruit. wij zijn iets min-der extreem met een meer gevarieerd repertoire.” Een feestelijke coverband dus. “wel co-vers, maar niet alleen de geijkte. het liefst spelen we recente songs, van de stevige rock van ac/dc tot de swin-gende soul van alain clark.”Allemaal fiscalisten? “nee, maar be-

Suggesties voor deze rubriek? Mail naar [email protected].

halve de drummer zijn de bandleden wel allemaal collega’s. uit alle gele-dingen van het bedrijf.”Dan is de partner de baas? “da’s juist het mooie: als we spelen zijn alle ran-gen en standen verdwenen.”Straks bij de x-factor? “nee, we ston-den wel voor een groot publiek tijdens the Battle of the Businessbands ten bate van unicef. helaas hebben we niet gewonnen. maar op 11 juni spelen we op het noB-lustrumcongres.”

‘ als we spelen zijn alle rangen verdwenen’ruud berendse – in het dagelijks leven partner bij kpmg meijburg – gaat om de week los als gitarist van de tax pistols.

thema VERDiEpiNg

toezicht, maar er wordt wel een andere invulling aan gegeven. Ging het aanvan-kelijk hoofdzakelijk om het wederzijds uitspreken van intenties over hoe met el-kaar om te gaan, nu blijft het daar niet bij. via steekproeven wordt de stand van

zaken bij alle rijksheffingen regelmatig gecontroleerd. dat betekent ook dat er meer eisen aan het taks control frame-work worden gesteld.”

moeilijKe dossiers“maar de toegenomen aandacht van de fiscus is zeker niet het enige dat speelt. er is in de zorgsector weer een consolidatie-slag gaande, die vanzelfsprekend ook de nodige fiscale vragen meebrengt. verder rukt de privatisering op, met als nieuwig-heidje dat sommige medisch specialisten mede-eigenaar van het ziekenhuis willen worden om daarmee hun bedreigde sta-tus van fiscaal ondernemer veilig te stel-len. dan is er natuurlijk het moeilijke dos-sier van de btw op uitbestede diensten. outsourcing blijft ook in de zorg een

trend, met btw-heffing als bijkomend ef-fect. maar de Belastingdienst doet al snel moeilijk over de vorm die daarbij gekozen wordt. en daarnaast zijn ook de eisen die aan de btw-administratie worden gesteld fors opgevoerd. dat sluit weer aan bij het gegeven dat steeds meer activiteiten van zorginstellingen met btw belast zijn.”

strijd“in de zorg wordt veel gewerkt met zzp’ers die voorheen bij de instelling in loon-

overheden en aan hen gelieerde bedrijven in de eu en in de vs. de resultaten zijn in februari 2014 gepubliceerd.”

vergrootglas“ik durf de stelling aan dat woningcorpo-raties betrokken en zorgvuldig opereren-de organisaties zijn, met veel aandacht voor compliance. ze zijn gewend om ver-antwoording af te leggen, juist omdat hun doen en laten onder een vergrootglas ligt. ze beseffen dat ze als volkshuisvester een maatschappelijke rol hebben. in die rol ontvangen ze steun van de staat en daar-om moeten en willen ze zorgvuldig zijn – zeker op fiscaal gebied. maar hun fiscale positie is niet gemakkelijk. neem de ver-huurdersheffing die dit jaar is ingevoerd: die verzwaart hun lasten stevig. in be-paalde gebieden kan de heffing bij som-mige corporaties problemen opleveren. voor mij trouwens een illustratief voor-beeld van hoe complex de bedrijfsvoe-ring in de overheids- of semi-overheids-sector kan zijn. er bestaat altijd het risico dat tegenvallende overheidsfinanciën, in combinatie met snel wisselende politieke windrichtingen, tot grote en onverwachte veranderingen leiden.”

meer samenwerKing“een algemene trend die ik nu zie – en waarvan ik verwacht dat die zal verster-ken – is meer samenwerking tussen markt en overheid. die beweging is ook al een tijdje gaande bij de corporaties. hun wendbaarheid moet groter worden en de markt kan daarbij helpen. maar dan wel op basis van echte samenwerking. dat ge-beurt nu. we zijn een periode ingegaan van ‘markt mét overheid’.”

de fiscus controleert vaKer

remko geveke: “in de zorg vraagt de fis-caliteit steeds meer aandacht. een be-langrijke actuele ontwikkeling is dat de fiscus sinds bijna een jaar een andere controlebenadering hanteert. die komt erop neer dat men ziekenhuizen en ver-pleeghuizen intensiever volgt dan daar-voor. het is geen breuk met horizontaal

‘ik durF de stellinG aan dat woninGcorporaties Betrokken

en zorGvuldiG opererende orGanisaties zijn’

dienst waren. regelmatig moet er met de fiscus strijd worden geleverd over de vraag of het toch niet om gewone werknemers gaat – met alle fiscale ge-volgen van dien. veel aandacht vraagt ook de invoering van de werkkosten-

regeling. door de bank genomen zijn de zorginstellingen daar wel tevreden over: per saldo vallen de nieuwe regels veelal voordeliger uit. maar het kost wel heel wat administratieve voorberei-ding om ermee te kunnen werken. na-tuurlijk moet ik ook de lokale heffingen noemen, met de woz voorop. daarnaast vragen de energiebelasting en de nieu-we verhuurdersheffing de nodige aan-dacht.”

commerciële activiteiten“en dan ten slotte de vennootschapsbe-lasting. de komende invoering van de vpb-plicht voor indirecte overheidsbe-drijven – op voorspraak van de europese commissie – treft niet de stichtingen in de zorg, maar wel de academische zie-

kenhuizen en de GGd-instellingen. die moeten de omvang van hun commercië-le activiteiten erg goed in de gaten hou-den. ziekenhuizen bijvoorbeeld leveren steeds vaker dure medicijnen; volgens de fiscus zijn die leveringen belast met vpb. als hun diensten voor minder dan negentig procent uit zorgactiviteiten be-staan – zeg maar: handen aan het bed – dan vallen alle activiteiten onder de vpb-plicht. dat kan grote financiële gevolgen hebben.”

Mr. remko geveke • is tax partner bij deloitte • zorg is zijn belang-rijkste adviesgebied • zijn cliënten zijn onder meer ziekenhuizen, verpleeghuizen en ggz-instellingen.


‘er is een collectieve

roep om deregulering’

hij zou graag zien dat topmanagers in hun loopbaan enkele keren switchen tussen de private en de publieke sector.

zelf is hij een sprekend voorbeeld van een bestuurder die zijn werkzame leven verdeelt tussen bedrijfsleven en

(semi)overheid. een gesprek met alexander rinnooy kan.

betekenis. technisch zijn er dus wel ver-schillen, maar die spelen in de meeste si-tuaties geen doorslaggevende rol.”

goed, dan houden we het verder op over-heidsbedrijven. waarin verschillen die vol-gens u wezenlijk van commerciële onderne-mingen? “commerciële ondernemingen zijn

Om te beginnen een kleine terminologische kwestie: is het zinvol dat we verschil maken tussen semi-overheidsbedrijven en over-heidsbedrijven? “nee, tenminste niet op het niveau waar-op de discussies zich gewoonlijk afspe-len. maar als bijvoorbeeld de fiscale spe-cialisten aan tafel zitten dan wordt het mogelijk wel een onderscheid met enige

alexander rinnOOy kan

teks

t h

ENk

BEr

gM

AN

b

eeld

MA

rTIN

DIj

kSTr

A

thema iNtERViEw


‘ dereGulerinG is helaas Geen Favoriete BeziGheid van de politiek’

prof. dr. alexander rinnooy Kan (1949)• studie wiskunde rijksuniversiteit leiden, econometrie universiteit van amsterdam• 19 8 0 – 19 9 1 hoogleraar, rector magnificus erasmus universiteit rotterdam• 19 9 1 – 19 9 6 voorzitter vnO en vnO-ncw• 19 9 6 – 2 0 0 6 lid raad van bestuur ing• 2 0 0 6 – 2 0 12 kroonlid en voorzitter ser• 2 0 12 – hEDEN hoogleraar economie en bedrijfskunde universiteit van amsterdam• Nu voorzitter raad van toezicht amc, voorzitter raad van commissarissen

nederlandsche bank, voorzitter raad van commissarissen het concertgebouw

En op het punt van beloning? “we hebben nu de wet normering top-inkomens. op zich opmerkelijk dat die er is gekomen met een regering waarin de vvd zo’n sterke positie heeft. en er staan zelfs verdere beperkingen op sta-pel, waarbij uitzonderingen nog maar zeer beperkt worden toegestaan. men is kennelijk vastbesloten. we zullen zien wat het oplevert. de bestuurders die het betreft zetten vanzelfsprekend hun hak-ken in het zand, zoals minister plasterk ervaart. maar als blijkt dat vacatures niet vervuld kunnen worden vanwege de beloningsbeperking dan zal de poli-tiek dat signaal echt moeten oppakken en aanvullende maatregelen moeten ne-men. anders keert de hele operatie zich tegen ons.”

vindt u het belangrijk dat maatschappelijke ondernemingen als woningcorporaties, uni-versiteiten en musea de anbi-status kunnen krijgen? “ja, zeker in een tijd van sterke bezuini-gingen is fiscale aftrekbaarheid van gif-ten aan dit soort instellingen en belas-tingvrijstelling bij de ontvanger wel heel wenselijk. mijn ervaring – onder meer bij het concertgebouw – is wel dat de regels nogal multi-interpretabel zijn. dat vindt tenminste de Belastingdienst, die in op het oog zeer vergelijkbare gevallen toch tot uiteenlopende beslissingen komt. duidelijke grenzen: dat moet toch niet zo moeilijk zijn?”

Tot slot: welke nieuwe regel uit Den haag of Brussel zou volgens u het leven voor overheidsbedrijven een stuk draaglijker maken? “daarover kan ik kort zijn: we hebben dringend behoefte aan de regel dat er regels geschrapt zullen worden. in de gezondheidszorg bijvoorbeeld – maar zeker niet alleen daar – hoor je een col-lectieve roep om deregulering. aan het afvoeren van regels is gekoppeld de noodzaak van herbezinning. wat heb-ben we echt nodig en wat niet? helaas zijn we daarbij afhankelijk van de poli-tiek en daar is deregulering geen favo-riete bezigheid. maar we moeten blijven hopen op vereenvoudiging. al is het ook realistisch om daarbij niet al te hoge ver-wachtingen te hebben.”

‘de zuiverheid van de concurrentie wordt veel

Beter Getoetst’

primair bezig met hun eigen belang en vooral met hun eigen continuïteit. overheidsbedrijven hebben een brede-re doelstelling, waarin op een of andere manier ook het algemeen belang aanwe-zig is.”

u heeft in beide gewerkt.“ja, en met veel plezier kan ik zeggen. ik zou echt niet kunnen kiezen welke om-geving mijn voorkeur heeft. wat ik wel jammer vind is dat topmanagers in ne-derland zo weinig de overstap maken van de ene naar de andere kant van het speel-veld – en later misschien nog een keer te-rug. sterker: een afgetekend overheids-profiel werkt wel eens tegen je als je in de private sector aan de slag wilt.”

kunnen we hier van een kloof spreken? “wat mij betreft wel. we zijn daarin in-ternationaal jammer genoeg een uitzon-dering. op dit punt zouden we een voor-beeld kunnen nemen aan Frankrijk, waar mensen die hogere bestuurlijke functies gaan vervullen zo worden opgeleid dat ze hun carrière op elke willekeurige plek kunnen beginnen en eindigen.”

Overheidsbedrijven kregen de afgelopen twintig jaar een stortvloed van maatregelen over zich heen: onder meer verzelfstandi-ging, marktwerking, fusies en andere finan-cieringsmethodes. hoe vindt u dat ze gerea-geerd hebben? “dat varieert enorm. er zijn success sto-

ries, maar er zijn ook genoeg voorbeel-den waarin het proces uiterst moeizaam verloopt. een oorzaak daarvan zou kun-nen zijn dat veel overheidsbedrijven min of meer gedachteloos de stijl en aan-pak van de private sector hebben willen kopiëren. er is ook een gemeenschappe-lijke ervaring: de aantrekkelijkheid van

thema iNtERViEw

de overgang van een publiek naar een privaat regime wordt deels vertekend door de boekhouding van het rijk. daar-in ontstaat op korte termijn een positie-ve financiële bijdrage, die meehelpt de boeken sluitend te maken. maar gemaks-halve wordt het financiële lange termijn offer vaak genegeerd. dat zou beter afge-stemd moeten worden.”

Accountants klagen dat overheidsbedrijven hun cijfers niet op orde hebben en daardoor niet ‘in control’ zijn. Is dat symptomatisch voor deze sector? “nee, zeker niet. het is een rechtstreeks gevolg van de enorme systeemverande-ring die gaande is. we zitten in een tus-senfase, en daarbij horen onvermijdelijk enkele vervelende neveneffecten. maar dat mag je de bestuurders niet verwij-ten. ziekenhuizen bijvoorbeeld kampen met het probleem dat vanwege financiële overgangsregelingen hun finale resultaat over een bepaald jaar pas twee à drie jaar later definitief bekend is. dat zorgt voor bestuurlijke onzekerheid.”

Als vNO-NCw-voorzitter maakte u zich twintig jaar geleden druk over ‘bijklussen-de’ overheden. Die term zou u vandaag de dag niet meer gebruiken? “toch wel, als daar aanleiding voor is. maar het ging toen wel erg ver. sommi-ge gemeenten lieten hun hoveniers in de niet-gevulde uurtjes particuliere tui-nen onderhouden. en dat op voorwaar-

den die de private sector onmogelijk kon bieden. dat vonden we terecht oneerlijke concurrentie. de gemeenten waren zich er overigens nauwelijks van bewust dat ze werkten op basis van heel andere uit-gangspunten dan in de private sector golden. die houding was er bij veel over-heidsinstellingen die kansen zagen op de

particuliere markt. eén ding is nu wel an-ders: de zuiverheid van de concurrentie wordt veel beter getoetst dan indertijd.”

De klantvriendelijkheid van overheidsbe-drijven: die laat vaak te wensen over.“het gaat wel al veel beter dan voorheen. maar het is inderdaad een zwak punt, zeker als ze de eerste stappen zetten in een private omgeving. Bedrijfscultuur blijkt dan een taai restant van een voor-bije tijd. hoeveel jaar heeft het kpn niet gekost om dat oude ptt-jasje kwijt te raken? hier is goed leiderschap van es-sentieel belang. duidelijk aangeven waar het bedrijf vandaan komt, waar het naar-toe gaat en welke hobbels daarbij geno-men moeten worden – dat is een absolute voorwaarde voor succes.”

woningcorporaties, zorgen onderwijs-instellingen zijn de afgelopen jaren voor-al in het nieuws gekomen door gebrekkig en falend management, dat wel florissant beloond werd. Ligt dat aan hun inherente zwaktes? “voor een belangrijk deel wel. het toe-zicht is gebrekkig gebleken – zowel in-tern van de commissarissen als extern van de accountants. daarnaast ont-brak de disciplinerende werking van de markt. nogal wat instellingen – maar ze-ker niet alle – hebben onjuist gebruik gemaakt van hun vrijheid. dat heeft tot zeer pijnlijke situaties geleid, met name omdat het enkele heel grote spelers be-trof. maar er is geen andere oplossing dan leren van wat is misgegaan.”

zijn wat dat betreft al belangrijke stappen gezet? “zeker. de accountants hebben aangekon-digd strenger te controleren. daarnaast zijn de regels waaraan toezichthouders zijn gebonden scherper geworden. maar hier speelt wel het punt dat kwaliteit schaars is. we hebben het ons niet ge-makkelijk gemaakt door voor commissa-rissen een vijfpuntensysteem in te voe-ren. ze mogen ten hoogste vijf functies bij grote bedrijven en publieke instellin-gen combineren. maar wat zien we nu? dat de zwaargewichten overwegend kie-zen voor de beursfondsen en de publieke sector links laten liggen. dat was niet de bedoeling.”


ervaring in het buitenland is cruciaal

henk volberda (hoogleraar Strategisch Management en Onder- nemingsbeleid, Rotter-dam School of Manage-ment, Erasmus Uni-

versiteit Rotterdam): “in 2006 heb ik voor stichting maatschappij en onderneming onderzocht welke activiteiten toen vanuit nederland werden geoffshored en met de erasmus concurrentie- en innovatiemoni-tor hebben we deze metingen herhaald. het bleek met name te gaan om research & development en engineering & product development. Gevolgd door it en admi-nistratie. er gaan nu dus vooral kennisin-tensieve activiteiten de grens over. het grappige is dat bij het eenvoudige productiewerk – waar het offshoren in de jaren 80 mee begon – de eerste acti-viteiten alweer worden teruggehaald naar nederland. denk aan de scheerapparaten van philips. het productieproces is dan inmiddels volledig gerobotiseerd en vergt amper arbeidskrachten. veel van het kennisintensieve werk gaat naar india en china. niet alleen omdat het goedkoper is; soms is dat niet eens meer het geval. maar zeker ook vanwege de nabijheid van de markt en de toegang tot talent. dat laatste wordt bij hoogwaar-dige exacte beroepen vaker een drijfveer. te

kst

ShA

rON

kLE

IN

bee

ld x

F &

M IL

LuST

rA

TIO

N

in india beschikt personeel bijvoorbeeld over informaticakennis die hier niet voor-handen is. accountants keren het proces nog wel eens om, die halen bij gebrek aan goed opgeleid personeel mensen uit po-len naar nederland.

nadelenuit het eerdergenoemde smo-onderzoek bleek overigens dat er ook veel nadelen kleven aan offshoring. maar liefst 85% van de bedrijven was er erg ontevreden over. vooral de kostenreductie viel hen tegen doordat er extra kosten tegenover ston-den voor coördinatie en logistiek. ook bleek het taalprobleem vaak groter dan gedacht, en ervoer men landen als chi-na en india als minder stabiel omdat er bijvoorbeeld drie keer per jaar salarison-derhandelingen kunnen zijn. slechts 15% van de bedrijven had echt profijt van off-shoring. dat waren degene die al ervaring hadden met het samenwerken met bui-tenlandse bedrijven. vanuit die optiek hebben de grote con-sultancybureaus een voorsprong: zij off-shoren standaardactiviteiten vaak binnen hun al bestaande internationale netwerk. zo kunnen ze eenvoudige diensten heel goedkoop aanbieden, in de hoop dat dit tot adviesklussen leidt. kleinere bureaus kunnen daar amper mee concurreren. voor het mkb is het dan een optie om sa-men te gaan werken bij het offshoren van de backoffice. vaak gaat het hierbij om nearshoring in oost-europa, dat is voor hen makkelijker te controleren.

in bedrijf

over de grenssoms kan werk beter of goedkoper worden gedaan in het buitenland. inmiddels heeft dit offshoren

ook vaste voet aan de grond bij de grotere belastingadviseurs. twee partners van big-four- kantoren en een hoogleraar nemen deze trend onder de loep. ‘Offshoren is zeker geen holy grail.’

belastingwetgevinguiteraard kun je niet alles offshoren. vooral bij eenvoudige activiteiten die na-bijheid vereisen is het onmogelijk, denk aan de kapper of de schoonmaker. en zeer kennisintensief werk waarin neder-land een grote voorsprong heeft valt las-tig in het buitenland te doen. al blijft hier almaar minder van over. Belastingwet-geving is bijvoorbeeld specifiek neder-lands, maar zal steeds meer worden ver-vangen door europese wetgeving. en dan kunnen ook die activiteiten binnen euro-pa worden geoffshored.

Kenniseconomievoor nederland als geheel is het natuur-lijk een beetje zorgelijk dat we een kennis-economie willen zijn, maar een groeiend deel van het kenniswerk in het buitenland laten doen. voor financiële dienstverle-ners komt daar nog bij dat steeds meer multinationals hun hoofdkantoren in het oosten hebben, met name in china. zo droogt hun werk in nederland een beetje op. voor hen is het van groot belang dat nederland erin slaagt om de regionale europese hoofdkantoren van dergelijke multinationals hierheen te halen.nederland moet mee in de globale econo-mie. offshoring hoort daarbij. maar ook het ontwikkelen van talent, dynamiek en bedrijvigheid op eigen bodem. dus haal regionale hoofdkantoren binnen en leid het brede fiscale cluster goed op. in dat kader doet amsterdam het helemaal niet slecht. tegelijkertijd is het wel vreemd


in bedrijf

dat de financiële sector in het topsecto-renbeleid helemaal niet voorkomt.”

Kostenverlaging is niet het hoofd-doel

Manon de Boer (partner bij Deloitte):“wij hier in nederland denken nog vaak dat niemand anders kan wat wij kunnen. en

zeker fiscalisten! het is best even slikken als blijkt dat dit niet zo is. ruim tien jaar is deloitte wereldwijd breed bezig met offshoring. momenteel wordt voor deloit-te nederland een deel van ons werk geoff-shored. in de komende jaren zal dat ver-der groeien. het gaat dan niet alleen om werk wat wij nu in nederland doen, off-shoring zal ook helpen om nieuwe dien-

loonkosten maakt deze landen interes-sant. in india stijgen de lonen wel, maar voorlopig zitten ze echt nog niet op ons niveau. natuurlijk is kostenverlaging van een product of dienst een belangrijke drijf-veer voor offshoring. klanten willen nu eenmaal minder betalen voor kennis. maar het is zeker niet het hoofddoel. wij vinden het ook belangrijk om risico’s te verminderen en om interessant werk voor onze mensen te kunnen bieden. off-shoring verlaagt het risico op fouten om-dat het ons dwingt om processen te stan-daardiseren en goed te monitoren, en er worden collega’s op gezet die zeer gefo-cust bezig zijn. klanten profiteren daar-van. Bovendien zorgt het voor een betere inzetbaarheid van onze mensen in neder-land. doordat die minder routinematige klussen doen, kunnen ze meer van hun toegevoegde waarde uitdragen. ook dat is goed voor onze klanten. en het maakt

dat wij de meest globally integrated firm zijn van de grote vier. het offshoren kwam in 2008 in een stroomversnelling. eY nederland trad toen toe tot emeia, een van de vier geografische business-units waaronder ruim 90 landen ressorteren. per vandaag zien we dat een belangrijk deel van de ondersteunende diensten bin-nen eY op global niveau zijn of worden gecentraliseerd en gestandaardiseerd. op die manier wordt de kwaliteit van de interne dienstverlening verbeterd tegen lagere kosten. eY heeft nu verschillende global shared service centres in china, in-dia, polen en argentinië. daarnaast zijn er schaalvoordelen bij, onder andere, in-koop. we besteden ook activiteiten uit aan derden, zoals facilitaire zaken. voor hen is dat core business, voor ons niet.ook direct ondersteunende activiteiten in het kader van ‘client serving’ dien-sten kunnen worden gecentraliseerd en, zo nodig, ge-offshored. voorbeelden zijn engagement management, projectadmi-nistratie, informatieverzameling in het kader van de opstelling van aangiften en (nog) niet-geautomatiseerde data-invoer. Belangrijke voorwaarden voor offshoren zijn bijvoorbeeld dat de activiteiten zijn gestandaardiseerd, eenduidig zijn om-schreven, repetitief van aard zijn en geen tot weinig ruimte voor interpretatie bie-den. daarnaast moet er een goede com-municatie zijn met de mensen die het offshore gaan uitvoeren. activiteiten die creativiteit of een eigen interpretatie ver-eisen kun je slecht offshoren. hetzelfde geldt als lokale of specifieke kennis een belangrijke rol speelt. in die zin begrijp ik goed dat er nu ook een beweging te-rug is, reshoren. offshoren is zeker geen holy grail. centraliseren en offshoren zijn inmid-dels ‘common practices’ bij iedere inter-nationale profit organisatie, dus ook bij eY. de markt is eind 2008 veranderd. de algemene economische vooruitzichten blijven vooralsnog mager. de concurren-tie is hevig. klanten zijn kostenbewuster en internationaler, en verwachten het-zelfde van ons. dat doen we dus.”

‘ naBijheid van de markt en toeGanG tot talent zijn ook redenen voor oFFshorinG’

sten in de markt te kunnen aanbieden, wat we zonder offshoring nooit zouden kunnen.op fiscaal gebied offshoren we werk-zaamheden zoals it, (financiële) adminis-tratie en dataverzameling. maar ook ken-nisintensiever werk, zoals het maken van aangiften en data-analyses. wat moeilij-ker te offshoren valt, is het interpreteren van gegevens en van (fiscale) regelgeving. maar zeg nooit nooit.we houden offshoring binnen de deloit-te-organisatie. de activiteiten gaan nu vooral naar india, maar ook naar tsjechië en zelfs wales. het hoge kennis- en op-leidingsniveau in combinatie met lagere

ons werk hier aantrekkelijker voor onze talenten in nederland, want die hebben niet altijd meer zin in administratief of repeterend werk. offshoring is dus een win-win-win voor onze klanten, voor ons talent en voor onze deloitte-organisatie.”

meest globally integrated firm

Erik kamphuis (transfer pricing partner en chief operating officer EY): “ik durf wel te zeggen

Is het goed toeven? “Qatar is een mooie middenweg tussen het conservatieve saoedi-arabië en modern dubai.”Een cultuurshock gehad? “de waan van de dag heerst hier, daar moest ik aan wennen. als ze bellen voor een afspraak willen ze die over een half uur.”wat is daar fiscaal een hot topic? “Buiten-landse bedrijven zijn belastingplichtig, Qatari ondernemingen in principe niet. vanwege de vele internationale investe-ringen door Qatari zijn taxduediligence en taxplanning hét hot topic.”Ben je positief verrast? “ja, door het res-pect waarmee de culturen en religies elkaar bejegenen.”En negatief? “klanten hebben hier de neiging om hun belastingadviseur uit-sluitend op prijs te kiezen. dat ver-wacht je niet van een land waar het geld letterlijk uit de grond komt.”hoe gaat de samenwerking met collega’s? “Bij eY Qatar werken meer dan 25 natio-naliteiten. helaas is daar geen Qatari bij. eén keer hadden we een autochtone sta-giair. die kwam de eerste dag in een Fer-rari aanrijden. nadat wij hem hadden aangeraden dat niet meer te doen, kwam hij de volgende dag in een grote Bmw.”

Suggesties voor deze rubriek? Mail naar [email protected].

taxpat

teks

t Sh

ArO

N k

LEIN

b

eeld

AM

Ar

A p

hO

TOS

IN wONErS ca. 2 miljoen • MIgr A N T EN 33,31 per 1000 inwoners (een na hoogste ter wereld) • BNp pEr C A pI TA $100.900 (hoogste ter wereld) • ECONOMISChE grOEI 6,2% • w Erk L OOShEID 0,5% • INF L AT IE 1,9%

‘ hier heerst de waan van de dag’

marcel kerkvliet (47), partner ey

brOn: cia wOrld factbOOk, cijfers verwachting 2012

marcel kerkvliet woont met vrouw en drie zonen sinds ruim een jaar in Qatar.

qatar in cijfers


fiscale mediation bestaat nu zo’n tien jaar. Ook in belastingzaken lopen inhoud en emotie geregeld in elkaar over. ‘soms ruziën

partijen over zaken waarover ze het eigenlijk eens zijn.’

erger. juist in het proces gaat het vaak mis. wij merken bij mediation dat de be-lastingplichtige vaak behoefte heeft aan duidelijkheid op korte termijn.”

net als de Belastingdienst heeft ook de belastingplichtige niet altijd baat bij een uitspraak van de rechter. “in een rechts-zaak heb je een winnaar en een verliezer. dat is niet altijd nodig. in principe kun je bij mediation een win-winsituatie creë-ren. tenzij een conflict te ver is geësca-leerd, dan zijn partijen er alleen nog maar op uit om de ander te laten verliezen.”

emotie en feitende Belastingdienst is niet de enige die fiscale mediation aanbiedt. Belasting-plichtigen kunnen ook zelf mediation

De bijstandsmoeder die de hoog-te van een toeslag aanvecht en de fiscaal jurist van de multi-national die deelnemingsvrij-

stelling claimt. als mediator bij de Be-lastingdienst heeft kyung van kalsbeek gevarieerde gesprekspartners. de over-eenkomst: ze hebben een conflict met de

voorstellen. ook de rechter kan alsnog naar mediation verwijzen. dat gebeurt zowel bij de rechtbank en – in mindere mate – bij het gerechtshof. de rechter

schakelt externe mediators in, die apart moeten worden betaald. dat kan bijvoor-beeld jurgen kuiper zijn. kuiper is be-lastingadviseur bij loyens & loeff, maar ook mediator, vaak bij belastingen on-dernemingszaken. “de misvatting leeft dat het op corporate niveau per definitie om de inhoud gaat”, zegt kuiper. “juist professionals vinden zichzelf vaak con-flictvaardiger dan ze zijn. maar ook bij hen vindt vermenging plaats van emotie en feiten. een slechte relatie tussen in-specteur en bedrijf wordt dan via de in-houd uitgevochten. voor bedrijven is

niet sOft, wel succesvOl

‘in een rechtszaak heB je een winnaar en een verliezer.

dat is niet altijd nodiG’ — kyung van kalsbeek

special reportte

kst

AN

Dré

DE

vOS

bee

ld g

ErM

AN

vIL

LAFA

NE

fiscale mediation

Belastingdienst dat dieper gaat dan de feiten. “als relationele zaken inhoudelij-ke argumenten in de weg zitten, kan me-diation uitkomst bieden.”van kalsbeek is een van de 25 mediators bij de Belastingdienst. net als de mees-te van zijn collega’s doet hij mediation naast zijn reguliere werk als inspecteur.

de mogelijkheid tot mediation bestaat sinds 2004 bij de Belastingdienst. inmid-dels doen van kalsbeek en zijn collega’s jaarlijks bijna honderd fiscale mediati-ons. Bij conflicten waar meer aan de hand lijkt dan alleen een inhoudelijk verschil van mening, wordt de belastingplichti-ge mediation aangeboden. daaraan zijn geen kosten verbonden. als tot media-tion wordt overgegaan is het slagings-percentage hoog: tussen de zeventig en tachtig procent. en hoewel de mediators meestal werkzaam zijn bij de Belasting-dienst, en dus de schijn van partijdig-heid tegen hebben, is de tevredenheid bij de deelnemers groot. van kalsbeek: “we evalueren alle mediations en krijgen van de belastingplichtigen gemiddeld een 4,6 op een schaal van vijf.”

escalatie voorKomenniet elk fiscaal conflict leent zich voor mediation. als inspecteur of belasting-plichtige een principiële uitspraak wil over bijvoorbeeld aftrekbaarheid, heeft mediation geen zin. dan moet de rechter beslissen. ook de fase waarin een con-

flict zich bevindt is van belang. in het beginstadium is er immers de mogelijk-heid dat partijen er onderling uitkomen. aan de andere kant van het spectrum zijn er zaken die al zo lang spelen en waarin de emoties zo hoog oplopen dat ze te ver geëscaleerd zijn. alles daartussen is in principe geschikt voor mediation.“wij kijken er als Belastingdienst heel za-kelijk naar, maken een soort kostenba-tenanalyse”, zegt van kalsbeek. “soms is de rechter de meest efficiënte manier om een dossier op te lossen, soms klachtbe-handeling en soms mediation. die keuze proberen we in een vroegtijdig stadium te maken, doorgaans in de bezwaarfase. je wilt escalatie voorkomen.”van kalsbeek schetst hoe een eenvoudig verschil van mening tot een hooglopend conflict kan leiden. “het begint met een simpele vraag. de ene partij belooft ver-volgens een antwoord binnen een bepaal-de termijn. dat komt niet op tijd en dan begint de irritatie. in plaats van het ant-woord komen er vervolgens aanvullende vragen. Gevolg: wederzijds onbegrip en wantrouwen. zo gaat het van kwaad tot

jurgen kuiper (Loyens & Loeff) en kyung van kalsbeek (Belastingdienst)


jurgen Kuiper (1966)studeerde fiscaal recht aan de universiteit leiden • sinds 1991 belasting-adviseur bij loyens & loeff • sinds 2006 mediator • voorzitter van de vereniging voor fiscale mediation (www.vfmmediation.nl) en mede- auteur van ‘mediation in belastingzaken’, dat eind vorig jaar verscheen bij sdu (www.sdu.nl/mediation-in- belastingzaken.html) • kuiper is getrouwd en heeft twee kinderen.

Kyung van KalsbeeK (1975)studeerde fiscaal recht aan de universiteit van amsterdam • werkte vervolgens als belastingadviseur bij kpmg meijburg & co en als bedrijfs-fiscalist bij getronics • sinds 2007 werkt hij bij de belastingdienst grote ondernemingen • sinds 2010 is van kalsbeek mediator • woont samen en heeft drie kinderen.

tion beschouwen als een bedreiging van de eigen professionaliteit, of als ‘te soft’ zien. dat wordt gelogenstraft door de hoge slaagpercentages.”er ligt een wetsvoorstel van vvd-ka-merlid van der steur om de rechterlijke macht en bestuursorganen te stimuleren vaker mediation toe te passen. van kals-beek en kuiper vinden het op zich goed dat mediation een sterkere basis krijgt in het rechtssysteem, maar hebben hun bedenkingen. kuiper: “het goede van het voorstel is dat mediation als een serieus alternatief gezien gaat worden. Feitelijk legt het wetsvoorstel vast wat nu al in

mediation. de uitkomst kan even goed dicht liggen tegen wat een van de partijen wil.” van kalsbeek benadrukt dat ook in mediation de Belastingdienst gewoon de geldende wet- en regelgeving volgt. “die is voor ons altijd leidend. Bij mediation zijn we echt niet soepeler.”van kalsbeek en kuiper zijn mfn-regis-termediators (voorheen nmi-mediators). ze hebben een mfn-erkende opleiding ge-volgd. de vaardigheden die ze daar heb-ben opgedaan gaan over het herkennen van conflicten en het doen van interven-ties. noodzakelijk bij een goede mediati-on, maar tevens handig in het dagelijkse werk. van kalsbeek: “als inspecteur ben ik met de fiscale techniek bezig. het leu-ke van mediation is dat je meer aandacht krijgt voor menselijke aspecten. dat neem ik in mijn gewone werk mee. in dis-cussies ben ik attenter op de reactie van de belastingplichtige. ik merk het eerder als ik iemand kwijtraak in een gesprek en kan dan tijdig bijdraaien. op die manier kun je onnodige conflicten voorkomen.”“ik denk meer na over communicatie”, zegt kuiper. “ik ben er gevoeliger voor ge-worden als mensen langs elkaar heen pra-ten, ook als adviseur. maar als adviseur ben je een van de partijen. en als je zelf in een conflict zit is het best lastig om die mediationtechnieken toe te passen.”

wetsvoorsteljaarlijks zijn er zo’n tweehonderd fisca-le mediations. daarmee wordt lang niet de potentie van het instrument benut. “Bij veel partijen bestaat koudwatervrees voor mediation”, denkt van kalsbeek. “er zijn veel rechtsgebieden waarbinnen me-diation nog nauwelijks wordt gebruikt. ik denk dat veel partijen fiscale media-

fiscale zaken gebeurt. dat is gelijk mijn bedenking. moet je iets juridiseren dat in essentie is bedoeld om te dejuridise-ren? aan de andere kant, als mediation civielrechtelijk geregeld wordt, moet je dat ook fiscaal doen.”“Gelukkig wordt mediation in fiscale za-ken niet verplicht”, stelt van kalsbeek. “vrijwilligheid is de pijler onder medi-ation. door mediation verplicht te stel-len loop je het risico dat mensen elkaars tijd gaan zitten verdoen. mediation kan zeker een stimulans gebruiken, maar je moet mediation niet te veel institutiona-liseren.”

‘de misvattinG leeFt dat het op corporate niveau per deFinitie om de inhoud Gaat’

— jurgen kuiper

rechter of mediatorjan huige, raadsheer gerechtshof Den Bosch: “fiscale mediation wordt als zeer positief ervaren door rechters. juist vanwege het succes wordt door rechtbanken de laatste jaren minder verwezen naar mediation. instanties als gemeenten en de belas-tingdienst doen nu zelf aan mediation.”jan huige is raadsheer bij het gerechtshof den bosch en was adviseur bij het lande-lijk bureau mediation van de rechterlijke macht. dat bureau heeft er onder meer voor gezorgd dat bij alle nederlandse rechtbanken nu verwijzing naar mediation wordt aangeboden. “mediation is naast schikken en beslissen een van de instrumenten om te komen tot beslechting van het geschil. rechters zijn getraind om te kijken wanneer mediation mogelijk is en kunnen ter zitting naar een mediator verwijzen als de twee partijen daarmee instemmen. als de mediation slaagt, wordt dat veelal vastgelegd in een mediationovereenkomst. de rechter kan dan volstaan met een korte uitspraak. als de mediation mislukt, wordt de zaak voortgezet in de stand van het geding.zo ook bij fiscale zaken. “mediation is effectief als het geschil behoorlijk is geësca-leerd en partijen nog met elkaar verder moeten”, zegt huige. “in familiezaken spelen vaak emoties, maar ook in fiscale zaken spelen geregeld conflicten onder de opper-vlakte. een bedrijf dat een slechte relatie heeft met zijn belastinginspecteur, een bur-ger die overhoop ligt met zijn gemeente en daarom standaard bezwaar maakt tegen de wOz-aanslag. het geschil is dan gejuridiseerd. de kracht van mediation is dat het onderliggende belangen helder kan maken en dat partijen onder leiding van een medi-ator zelf toewerken naar een oplossing.”

vanaf 2005 is verwijzing naar mediation mogelijk bij alle gerechten. tussen 2005 en 2010 groeide het aantal fiscale mediationzaken. de laatste jaren neemt dat weer af. Overheidsinstanties als belastingdienst, provincies, gemeenten en uwv zien de voor-delen van mediation en schakelen zelf mediators in. “mediation is naar voren gehaald in het traject. wij hebben per jaar nog maar een handvol fiscale mediationzaken. Op andere rechtsterreinen wordt nog steeds veel verwezen naar mediation. bovendien heeft de mediationtraining rechters bewuster gemaakt van onderliggende conflicten die bij een geschil spelen. die technieken zijn goed bruikbaar bij schikkingen en leiden uiteindelijk tot tevredener partijen.”de aandacht voor mediation heeft positieve neveneffecten. huige: “mediation heeft bestuursorganen meer bewust gemaakt van de positie van de burger. dat leidt tot een andere opstelling, een betere relatie en minder conflicten. er komt minder op het bord-je van de rechter terecht. ”

special report

ging voor Fiscale mediation (vFm), heeft meegemaakt dat partijen ook naar een mediation kwamen met stapels dossiers. “er is doorgaans al uitgebreid telefonisch en schriftelijk contact geweest. Bij medi-ation zitten partijen soms voor het eerst echt met elkaar aan tafel. ik probeer te achterhalen waar het conflict over gaat. partijen zijn het vaak over meer zaken eens dan ze zelf beseffen. ze ruziën over

dat bijzonder improductief, want je komt elkaar op diverse dossiers tegen. dan is het handig als je goed overleg hebt. als mediator stel ik bijvoorbeeld ook aan de orde hoe de relatie verder moet. soms spreken partijen af dat ze een paar keer per jaar met elkaar gaan praten. dat zal de rechter nooit meenemen in zijn oor-deel.”kuiper, die voorzitter is van de vereni-

iets waar ze het eigenlijk over eens zijn, alleen is dat helemaal uit beeld geraakt.”mediation, zowel bij de Belastingdienst als via de rechter, is op vrijwillige basis. partijen die tot mediation besluiten, gaan samen met de mediator aan tafel. meest-al zijn dat per partij twee afgevaardig-den. als de groep groter wordt, kunnen er twee mediators worden aangesteld. kuiper: “mediation is ook kijken naar hoe mensen luisteren. Bij een klein gezel-schap kun je dat in je eentje, bij een gro-tere groep is het handig als je met zijn tweeën de taken kunt verdelen.”

andere vragendoorgaans is snel duidelijk of mediation kans van slagen heeft. Bij de Belasting-dienst is in de helft van de gevallen één gesprek voldoende. dan is er of een op-lossing, of de conclusie dat mediation geen zin heeft. soms is een tweede of zelfs derde bijeenkomst nodig. meestal duurt een gesprek een paar uur, in een enkel geval wordt gekozen voor een hele dag, maar dat heeft zelden de voorkeur van de mediator.het grote voordeel van mediation is dat het gesprek veel breder is dan alleen fis-caal-technisch, vinden zowel van kals-beek als kuiper. van kalsbeek: “je kunt als mediator de vinger op de zere plek leggen. ik vraag bijvoorbeeld waarom er vertraging is of waarom iemand zijn kaarten zo tegen de borst houdt. voor de partijen zelf zijn dit soort vragen lasti-ger om te stellen. het werkt. ik had een mediation waar een ondernemer aftrek claimde. tenminste, zo leek het. tijdens het gesprek bleek dat de ondernemer li-quiditeitsproblemen had. de onderlig-gende vraag was of er een betalingsrege-ling mogelijk was.”“als mediator stel ik heel andere vragen dan als adviseur”, zegt kuiper. “ik vraag waarom iets zo belangrijk is en wat het betekent als iemand niet krijgt wat hij graag zou willen. mediation is een an-dere manier van met elkaar praten. echt naar elkaar luisteren en oog hebben voor de belangen van de tegenpartij.”over de aard van de mediation bestaan nogal wat misverstanden. “we zijn er niet op uit om de gulden middenweg te be-wandelen”, zegt kuiper. “we onderzoeken of en hoe de onderhandelingsruimte zo groot mogelijk gemaakt kan worden. dat is een van de belangrijkste aspecten van b

rOn

: la

nd

elij

k d

ien

sten

cen

tru

m v

OO

r d

e re

chts

pra

ak

de cijfersAantal verwijzingen naar mediation bij belastingzaken in Nederlandse rechtbanken, exclusief gerechtshoven.

verwijzingen gestarte afgerOnde gehele/gedeeltelijke naar mediatiOn mediatiOns mediatiOns Overeenstemming

2009 512 470 342 84%2010 550 495 461 77%2011 119 88 205 80%2012 45 34 71 68%2013 36 21 30 77%


wat beweegt topfiscalisten? tanja bender, hoogleraar internationaal belastingrecht en belastingadviseur: ‘Ons vak wordt maatschappelijk steeds relevanter.’

De twee werelden waarin ik ac-tief ben doen op een verschil-lende manier een beroep op me. de overeenkomst is dat ik

graag doe wat ze van me vragen. in de wetenschap kan ik iets tot op de bodem uitzoeken. dat past bij me: precies snap-pen hoe het zit, nadenken over hoe het beter zou kunnen en die kennis op een heldere manier overdragen aan studen-ten en vakgenoten. als adviseur – ik heb nederlandse beursgenoteerde bedrijven als cliënten – zijn fiscaal-juridische ana-lyses het vertrekpunt, en is het de kunst om samen met de cliënt uit te zoeken wel-ke route het beste past bij zijn doelstel-lingen. dat vraagt andere vaardigheden: goed kunnen luisteren, snelheid, overtui-gingskracht, kunnen kiezen. adviseren is in vergelijking met de wetenschap vaak ook meer teamwork.”

Keerpunt“ik heb mijn vakgebied in dertig jaar sterk zien veranderen. toen ik zelf studeerde was voor internationaal belastingrecht in een studieprogramma van vier jaar in to-taal twee weken ingeruimd. nu is het in veel universitaire fiscale opleidingen het belangrijkste aandachtsgebied. je ziet het

profiel

tanja bender

prof. mr. tanja bender (1965) • hoogleraar internationaal belastingrecht universiteit leiden • tax partner pwc • bestuurslid international tax center leiden • nOb-vertegenwoordiger bij het platform for tax good governance van de europese commissie • lid raad van toezicht kwf kankerbestrijding • getrouwd; twee kinderen.

teks

t h

ENk

BEr

gM

AN

b

eeld

DE

BEE

LDrE

DA

kTI

E / p

ETEr

STr

ELIT

SkI

‘ iK ben actief in twee werelden’

ook in de praktijk. Begin jaren negentig was de man/vrouw-maatschap nog het toppunt van tax planning; sindsdien wer-ken de meeste academisch gevormde fis-calisten vooral voor het grote bedrijfsle-ven. we staan nu op een keerpunt; ik ben heel benieuwd welke kant het opgaat.”

politieK“de politiek bemoeit zich steeds sterker met ons vak, zowel nationaal als interna-tionaal via de oeso en de eu. tax plan-ning zal niet verdwijnen, maar wel aan banden worden gelegd. voor nederland betekent het dat sommige standaard-structuren waarvan buitenlandse onder-nemingen nu gebruikmaken aan beteke-nis zullen inboeten. dat roept de vraag op hoe we nederland aantrekkelijk hou-den als vestigingsland. als dat niet lukt kan het een behoorlijke klap betekenen voor de werkgelegenheid van fiscalisten. maar zoals alles heeft ook deze ontwik-keling twee kanten. de fiscaliteit heeft nu meer maatschappelijke relevantie; ze is niet langer het exclusieve domein van fiscalisten. persoonlijk vind ik dat een winstpunt. ik ben heel benieuwd hoe de fiscale wereld er over een jaar of vijf uit-ziet.”

Educ

atie

proj

ect

mog

elijk

gem

aakt

doo

r de

Van

denb

roek

Fou

ndat

ion

| Fo

to: M

yra

May

Schoonheid zoekt SteunWij hebben Steun nodig voor onderzoek, reStauratieS en educatieve projecten die anderS niet gerealiSeerd kunnen worden.

rijksmuSeum.nl/Steun

Rijks_advertentie_mediaplanet_215x285mm_27MEI13.indd 1 28-05-13 10:28


gerard meussen• SINDS 2 0 0 3 hoogleraar belastingrecht radboud universiteit nijmegen• SINDS 2 0 0 4 medewerker bureau vaktechniek bdO belastingadviseurs• SINDS 19 9 9 raadsheer-plaatsvervanger gerechtshof amsterdam en arnhem-

leeuwarden

teks

t LE

x vA

N A

LMEL

O

bee

ld M

ArI

SkA

Ch

ArD

ET

philippe albert• SINDS 2 0 0 5 hoogleraar internationaal belastingrecht nyenrode business university• SINDS 19 9 9 raadsheer-plaatsvervanger hof den haag• SINDS 19 9 7 belastingadviseur baker tilly berk• 19 8 5 – 19 9 7 belastinginspecteur• lid van het bestuur van de nOb

in 2008 introduceerde de hoge raad de onzakelijke lening. als de geldschieter zo’n lening moet afwaarderen, is dat verlies pas fiscaal aftrekbaar indien de debiteur failliet is. philippe albert vindt deze rechtspraak ‘volkomen logisch’. maar gerard meussen ziet ‘catastrofale’ gevolgen voor de praktijk.

“puur juridisch bouwt de hoge raad voort op arresten van halverwege de vorige eeuw. Maar bijna niemand ken-de die arresten, ook de Belastingdienst niet. De hoge raad heeft geen oog gehad voor de catastrofale gevolgen van deze jurisprudentie voor het bedrijfsleven. Door de economische crisis zijn banken terughoudend bij het verstrekken van een lening en wordt er noodgedwongen meer privaat of binnen concernverband gefinancierd. De gedachtegang van de hoge raad is niet uit te leggen aan on-dernemers: het is wel een lening, maar het verlies is niet aftrekbaar, omdat de lening onzakelijk is. En wat onzakelijk is, hangt af van de omstandigheden van het geval. Als een dga de bv een private lening verstrekt, zal hij vooraf duidelijk-heid willen van de Belastingdienst over

de fiscale gevolgen. Met name als hij verwacht dat de lening later moet wor-den afgewaardeerd. De discussies met de inspecteur over de aftrekbaarheid worden nu nog moeizamer. En als je het niet eens wordt, moet je lange en dure procedures beginnen.

gEEN OOg vOOr prAkTIjk

Deze rechtspraak roept nieuwe vragen op en de discussies kosten veel capaci-teit van Belastingdienst, belastingadvi-seurs en rechterlijke macht. Bovendien wordt het fiscale klimaat van de bv Ne-derland minder aantrekkelijk. wanneer je als hoogste rechter een nieuw leer-stuk introduceert, moet je rekening hou-den met de gevolgen voor de praktijk. waarom zo moeilijk doen? uiteindelijk is het afwaarderingsverlies toch fiscaal aftrekbaar. het gaat alleen om een ver-schuiving van het tijdstip waarop het verlies wordt genomen. Maar de finan-cier wil het verlies zo snel mogelijk in aftrek zien. De NOB zou met de Belastingdienst kun-nen afspreken hoe de inspecteur hier-mee omgaat door safe-haven-regels op te stellen. De staatssecretaris van Fi-

nanciën zou kunnen zeggen: we laten het leerstuk van de onzakelijke lening buiten toepassing. want de Belasting-dienst verdoet nu veel tijd, die bijvoor-beeld beter kan worden ingezet voor fraudebestrijding.”

de Kwestie

“Dat de hoge raad in 2008 bepaalde dat het afwaarderingsverlies op een onza-kelijke lening omhoog niet fiscaal af-trekbaar is, kwam voor velen als een complete verrassing. het arrest heeft de ogen van de Belastingdienst geopend, waardoor er veel discussie is ontstaan. Maar de redenering van de hoge raad is valide en in lijn met eerdere rechtspraak

uit 2001*. Een onzakelijke lening omhoog past in het concept van de onttrekking: als een vennootschap verarmt ten gerie-ve van haar aandeelhouder is het verlies niet aftrekbaar.In november 2011 besliste de hoge raad dat het afwaarderingsverlies op een on-zakelijke lening omlaag van aftrek is uit-gesloten. Een onafhankelijke derde, een niet-aandeelhouder dus, zou zo’n lening namelijk nooit hebben verstrekt. Daar-om is het logisch dat het debiteurenrisi-co en het afwaarderingsverlies worden toegerekend aan de aandeelhoudersre-

wETSSySTEMATISCh juIST

latie, dus aan de deelnemingssfeer. Dat de grens tussen een zakelijke en een onzakelijke lening niet duidelijk zou zijn, betwist ik. De hoge raad geeft objec-tieve criteria om dat te beoordelen. De praktische invulling op detailniveau is soms wel lastig, ja. Maar de hoofdlijn van de jurisprudentie vind ik helder en wetssystematisch juist. In de kern komt

het neer op de vraag of het verlies voort-komt uit een crediteursrelatie of uit een aandeelhoudersrelatie. Ofwel: had een niet-aandeelhouder het verlies ook kun-nen lijden? Dat de hoge raad het afwaarderings-verlies had moeten aanvaarden, omdat dat beter zou zijn voor het fiscale ves-tigingsklimaat, spreekt mij niet aan. De hoge raad is er niet voor het vestigings-klimaat, maar voor een juiste wetstoe-passing.”

* hr 14 maart 2001, ntfr 2001/419

catastrofe of zegen?

rechtspraak Onzakelijke lening


eens in de zoveel tijd gaat de hoge raad ‘om’. zoals in de zaak van ruud prinsen. door de procedure die hij namens zijn cliënt voerde kwam ons hoogste rechtscollege in 2011 terug van zijn arrest uit 1982, waarin de samenloopvrijstelling voor de overdrachtsbelasting bij

de verkrijging van aandelen in een onroerende zaaklichaam was uitgesloten.

geen ontkomen aan. mijn cliënt heeft be-taald, en volgens verwachting werd ons bezwaarschrift daarna afgewezen.”

procederenwaarom ging hij procederen als de wet – in dit geval artikel 15, lid 1, onderdeel a van de wet op belastingen van rechts-verkeer – zo duidelijk was? ruud prinsen zoekt het vooral in de rechtsontwikke-lingen. “er was inmiddels de nodige ju-risprudentie met een voor ons gunstige strekking, onder meer over de vrijstel-ling van overdrachtsbelasting bij monu-menten. duidelijk was dat de visie van de hoge raad uit 1982 niet meer aansloot bij de praktijk en het doel van de regelgeving – en ik vertrouwde erop dat de raadshe-ren in den haag dat zouden erkennen. maar uiteraard namen we daarmee wel

xbv, een landelijk opererende bouwer en projectontwikkelaar, is al jaren een gewaardeerde cliënt van ruud prinsen, btw-

en overdrachtsbelastingspecialist bij eY, als de zaak in 2007 begint. “de bv wilde grond kopen. niets aan de hand op het eerste gezicht: gewone bouwgrond, waar-van de overdracht met btw belast was. het werd iets ingewikkelder toen de ver-koper als eis stelde dat de levering moest plaatsvinden via een aandelentransactie. hij wilde ook van de bv af die eigenaar van de grond was. we realiseerden ons dat we in die opzet overdrachtsbelasting zouden moeten betalen. zes procent van ruim twee miljoen euro: een heel bedrag. ik ben nog bij de inspecteur langsgegaan om te polsen of er geen escape mogelijk was, maar die stelde zich hard op. er was

‘ het GinG om een zuivere rechtsvraaG’

de zaaK van RuuD pRiNsEN

een risico. ik heb het openlijk met mijn cliënt besproken. maar die zei: als jij re-ele mogelijkheden ziet dan moeten we het doen.”

sprongcassatiede rechtbank in den haag maakt evenwel korte metten met het ingediende beroep-schrift. de levering van de aandelen is geen met btw belaste levering van een

jurisprudentie• hoge raad 13 januari 1982,

nr. 20875, bnb 1982/74. • rechtbank ’s-gravenhage,

23 december 2009, awb 09/317.• hoge raad 10 juni 2011,

nr. 10/00498.

teks

t h

ENk

BEr

gM

AN

b

eeld

DE

BEE

LDrE

DA

kTI

E / M

ArC

O v

ELLI

Ng

A


bouwterrein. daarom is de vrijstelling van artikel 15 wBr niet van toepassing. prinsen had eigenlijk geen ander oordeel verwacht, zegt hij. “ik wist dat we voor een gunstige uitkomst echt bij de hoge raad moesten zijn. de rechtbanken con-formeerden zich in die tijd vaak aan het oordeel van het hoogste rechtscollege. rechtspraak in twee feitelijke instanties was nog maar kort daarvoor ingevoerd. nu, vijf jaar later, hebben ze meer hun ei-gen weg gevonden.”er wordt, in samenspraak met de inspec-teur, besloten tot sprongcassatie. “voor de hand liggend”, vindt prinsen. “het ging om een zuivere rechtsvraag; over de fei-ten bestond geen verschil van mening. een behandeling door het gerechtshof zou alleen maar tijdverlies betekenen.”

hoge raadin zijn arrest van 10 juni 2011 is de hoge raad kort en duidelijk. cassatiemiddel 1 – dat betoogt dat ook bij de verkrij-ging van de aandelen in een onroerende-

zaak-bv de vrijstelling van artikel 15 wBr geldt – wordt zonder veel ophef op de ca-sus van toepassing verklaard. prinsen en zijn cliënt winnen. “het was de verwachte uitkomst, waarbij je je afvraagt waarom niemand eerder op het idee is gekomen. artikel 4 wBr is eigenlijk bedoeld als an-timisbruikbepaling. maar, zo hadden wij betoogd, dat mag er niet toe leiden dat je in een nadeliger positie komt als je in plaats van de grond zelf, de aandelen in de bv verwerft. dit vond de hoge raad dus ook. het arrest was goed voor het rechts-gevoel. ongelijkheid waarvoor geen aan-leiding was werd weggenomen. maar die had toch bijna dertig jaar bestaan.”

flexibiliteithet oordeel van de hoge raad heeft vol-gens de eY-adviseur de vastgoedpraktijk in elk geval meer flexibiliteit opgeleverd. “partijen kunnen nu kiezen op welke ma-nier ze activa overdragen: direct of via een aandelentransactie. Beleggers zijn blij met die keuzevrijheid. maar het speelt

ook voor verkopers. die kunnen nu zeg-gen: vanwege mijn fiscale positie komt het me beter uit om ook de aandelen weg te doen.”de strengere eisen die de wetgever in 2011 en 2014 aan onroerende zaaklichamen heeft opgelegd – grotendeels om vermeend misbruik nog beter te voorkomen – kun-nen de pret niet bederven, vindt hij. “de uitspraak houdt in dat er wel een belast-baar feit is, maar dat het niet tot heffing leidt als het om een bouwterrein of onge-bruikte objecten gaat. met het arrest in de hand kunnen ook partijen die kiezen voor aandelenoverdracht de vrijstelling voor de overdrachtsbelasting benutten.”

Kortweg• x bv verwerft via a bv de aandelen

(en een aanmerkelijk belang) in b bv.

• a bv en b bv zijn onroerende zaaklichamen (Ozl).

• x bv claimt vrijstelling van over-drachtsbelasting op grond van artikel 15, lid 1, onderdeel a van de wet op belastingen van rechts-verkeer.

• rechtbank den haag verklaart het beroep van x bv ongegrond.

• x bv stelt beroep in cassatie in (sprongcassatie).

• de hoge raad gaat ‘om’ en stelt x bv in het gelijk: ook bij overdracht van aandelen van het Ozl dat alleen bouwterreinen bezit, is de vrijstel-ling van overdrachtsbelasting van toepassing.

‘ ik wist dat we voor een GunstiGe uitkomst echt Bij de hoGe raad moesten zijn’

de zaaK van RuuD pRiNsEN

Helpen presteren

Haal in 1 dag meer uit uw aangiftepraktijk!

i.s.m.

Alle masterclasses zijn zowel geschikt voor werken met desktop software als cloud programma’s.

Ervaren fiscalisten van Loyens & Loeff behandelen uitgebreid nieuwe en gewijzigde wet- en regelgeving. Direct daarna leert u aan de hand van een actuele casus deze kennis toe te passen in de aangifte-programma’s van Elsevier. Doe efficiënter complexe aan-giftes van een hoge kwaliteit!

Elsevier Nextens Masterclasses

Presteren in praktijk

IB Masterclass € 399

6 PEpunten

BTW Masterclass € 399

6 PEpunten

VPB Masterclass € 399

6 PEpunten

Bekijk data & locatieswww.elseviernextens.nl/masterclasses

De ondernemer (aanmerkelijk belang & buitenland), de eigen woning en actuele thema’s als: formeel belastingrecht, � scaal partnerschap en belastingen invorderingsrente staan centraal in de IB Masterclass.20 plaatsen | in mei en juni | Amsterdam, Doetinchem & Wolvega

De � scale eenheid, deelnemingsvrijstelling en afschrijvingen en verliescompensatie staan centraal in de VPB Masterclass.

20 plaatsen | in mei en juni | Amsterdam & Zwijndrecht

De ondernemer, prestaties, vrijstellingen, in-en uitvoer, aftrek van voorbelasting en controle, nahe� ng en bezwaar en beroep zijn thema’s die centraal staan in de BTW Masterclass.20 plaatsen | in mei en juni | Amsterdam & Zwijndrecht

14.0086 opm Masterclasses advertentie v2.indd 2 21-02-14 13:30

nummer 1 | april 2014 | nummer 1 | april 2014 | 41nummer 1 | april 2014 |

nOb lidmaatschap

het lidmaatschap van de nOb is een individueel lidmaatschap. leden van de nOb zijn daarom zelf verantwoordelijk voor het doorgeven van mutaties zoals:

1. wijziging werkgever; 2. opzegging lidmaatschap;3. wijziging privé-adres.

de wijzigingen kunnen worden doorgegeven via daarvoor bestemde mutatieformulieren. deze zijn te vin-den op www.nob.net.

vOOr het aspirant-lidmaatschap hebben zich aangemeld

mr. u. Akbayirdeloitte belastingadviseurs bv

T.p. Akyürek LLMloyens & loeff nv

N.A. Baas LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. A.M. Battlekpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. F.j.C. ter Beekejp accountants & adviseurs bv

mw. mr. L. van Beurdenpwc

mw. A.S. Bholasingh MScey

mr. drs. j.r.S. Blouwaccountantsgilde

mw. mr. S.M. Boerpwc

mw. mr. A.I. Boersmaey

mr. w.h.h. Bolhaarkpmg meijburg & co belastingadviseurs

S.p.j. Borremans MScpwc

C. Boskan MScdeloitte belastingadviseurs bv

O. Bosma MScpwc

mr. S.T. Buurmanpwc

mw. mr. k.r. Cartonpwc

mr. A. Celiktasdeloitte belastingadviseurs bv

mr. w.k. Cheungdeloitte belastingadviseurs bv

mr. A. ClaessensbdO belastingadviseurs

r. Cornelissens LLMkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. S. Daniëlsloyens & loeff nv

mr. w.j.L. Diederenloyens & loeff nv

mr. g.N.w. Drögepwc

mr. r.g.j.w. van Eschloyens & loeff nv

mr. j.j.h. Eyckstibbe b.v.

mr. E. Franseney

r. van gassen MScdeloitte belastingadviseurs bv

mr. M.j.M. godschalkbdO belastingadviseurs

mw. mr. A. de goeijkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. E.A.M. goossens MScpwc

mw. B.M.j. hamelink MSckpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. M.S. hartholtcrOp belastingadviseurs

mw. drs. j.M. den hartogstolwijk kelderman

mw. k.M.T. helwegen LLMbaker & mckenzie amsterdam nv

mr. w. van heyningenpwc

D.h. van den hoeven MScpwc

mw. mr. S. hoployens & loeff nv

B.r. van Ijzendoorn MScwitlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mr. S. van Ijzereney

mr. T.j.w. jagersey

mw. mr. p.I.A. kattenberg-Strijdhorstmeeuwsen ten hoopen

mw. M. klaassen LLM MScmeeuwsen ten hoopen

p. van klink LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mw. E.j. klompe LLMwolfsbergen van haarlem

mr. B.w.j. koningskpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. N.E.j. koningsdeloitte belastingadviseurs bv

mr. F.j.M. kremerpwc

mw. mr. C. krensey

mr. A.A. de kroonloyens & loeff nv

mw. drs. N.A. kroosdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. p. krooshofdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. A.S. van der krukloyens & loeff nv

mw. mr. L.M.A. van Langerakpwc

S.E.M. Lemmens LLMdeloitte belastingadviseurs bv

F.j. van Leusen MScpwc

j. Lieverse MSckpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. C.E. van der Lindenloyens & loeff nv

mr. r.h.j. van der LindenbdO belastingadviseurs

mr. F.M. MeulendijksbdO belastingadviseurs

drs. F. van MierlobdO belastingadviseurs

mw. F.A. Mohamed LLMey

mr. T.j. de Mospwc

E. Mosselaar MScdeloitte belastingadviseurs bv

mr. L.F. Mourmansey

mr. M. Muley

mr. I. van Noordey

A.j. van Olst MScdeloitte belastingadviseurs bv

mr. p. Oomenrsm niehe lancée kooij

mw. C.C.M. van Oorschot LLMkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. D.C. Overweelgrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mw. S. Özdemir LLMpwc

mw. mr. C. pokhodilopereira bv

drs. h. rahighaccon avm adviseurs & accountants

mw. C.M. reinards LLMey

mw. L.S. rijff LLMkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. L.M.j. de rooijloyens & loeff nv

mw. M. ruigrok LLMbaker & mckenzie amsterdam nv

mr. S. Schneidermazars

mw. L. Schouten LLM MScdeloitte belastingadviseurs bv

mr. g.j. van Slootenbaker & mckenzie amsterdam nv

mr. j.A. Sonneveldgrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mr. L.T.g. Straverpwc

mw. S.N. Sturkenboom MScloyens & loeff nv

mw. mr. j.I.h. Tervoorthvk belastingadvies

mr. M.p.w. Thomassenpwc

mw. y. Timmermans MSckpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. T.M.p. Truongey

ledennieuws

NDFR.nl

Als fiscalist heb je snel overzicht nodig in complexe vraagstukken. Onmisbaar daarbij is de digitale

encyclopedie NDFR. De geroemde tabstructuur geeft in één oogopslag, tot op artikelniveau, toegang

tot commentaar, jurisprudentie, besluiten, literatuur en parlementaire geschiedenis. Meer dan 75% van

alle Nederlandse fiscalisten gebruikt NDFR. Snelheid, kwaliteit, transparantie, relevantie en volledigheid

zijn voor fiscalisten de belangrijkste motivaties om voor NDFR te kiezen.

‘Betrouwbaar en

innovatief tegelijk’

‘Zonder NDFR kan ik

onmogelijk goed adviseren’

‘Dankzij NDFR kunnen wij efficiënter werken

en dat is in het belang van onze klant’

400 gerenommeerde redacteuren en commentatoren

Unieke tabstructuur

Tijdwinst door gebruiksgemak

Probeer NDFR nu gratis uit!

Ga naar:www.ndfr.nl

Tot in detail overzichtelijk

Sdu NDFR ADV 215x285 FC.indd 1 03-03-14 11:14

nummer 1 | april 2014 | | april 2014 | nummer 1 | april 2014 | nummer 142 nummer 1 | april 2014 | 43nummer 1 | april 2014 |

mw. mr. C.M. uenkkwps corporate pension solutions

h. van waveren MScloyens & loeff nv

w.F.j. van veen MSckoninklijke boskalis westminster nv

mw. S. verbakel LLMmazars

mw. drs. M.T.A. vergeerlansigt accountants en belastingadviseurs b.v.

w.F.g. verhagen LLMverhagen belastingadvies & consultancy

L.E. verkoijen LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mr. k.E.h.M. van de vijverpkf wallast

mw. mr. r.M.T. de vriesey

mw. mr. M.j. de vriesvan der veldenloyens & loeff nv

A.Q.C. van vuuren MScey

S. van der wal LLMey

mr. S.p. van der walpwc

D. weide MScdeloitte belastingadviseurs bv

mr. T.r. weusteney

mr. j.j.E. wijnenpereira bv

mr. r.g.g. wortelboerbaker & mckenzie amsterdam nv

mr. A.E. zonderlanddeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. L.r. zonneveldgrant thornton accountants en adviseurs b.v.

C.w. van zwienen MScpwc

Ingevolge artikel 6 lid 6 van de statuten van de NOB kunnen leden hun bezwaren tegen toelating binnen één maand na dag-tekening van deze kennisgeving, 28 maart 2014, schriftelijk mededelen aan de Com-missie van Beoordeling.

vOOr het gewOOnlidmaatschap hebben zich aangemeld

mr. j. Albertsaccountantskantoor dijksterhuis & uil b.v.

mw. mr. D.j.M.M. Augustinkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. j. Bernstax connection b.v.

drs. E.r. Boogaardskoninklijke bunge b.v.

mw. drs. k.L.B. Cornelissepereira bv

drs. B.w.A.M. Damsmaey

mr. O.r. van Dijkaccountantsgilde

mr. r.S. Ferougeloyens & loeff nv

drs. S. gaemerstip trailer services

mw. drs. E.D.M. gerrits rAkpmg meijburg & co belastingadviseurs

drs. D. giesberscrowe horwath

mw. mr. y.p.M. gorter-Leeuwerikvoskamp lawyers

mr. drs. M.h.j. haltersvan der does & de wit belastingadviseurs b.v.

mw. drs. j.h. holmes-Colenbranderhospira uk ltd

mr. A.j.A. honcoopvan der does & de wit belastingadviseurs b.v.

E.M. jannes MSckoninklijke boskalis westminster nv

mw. mr. A.F.M. jansen-Spekenbrinkkropff & partners

mw. drs. j. keizerhogeschool utrecht

drs. w. de koklansigt accountants en belastingadviseurs b.v.

mr. E.E.M. de kuijperbdO belastingadviseurs

mw. mr. drs. S. Linnenbankachmea bv

mr. p. Löhrlansigt accountants en belastingadviseurs b.v.

mr. h. Mooijhans mooij | international tax consultant

B. Neuvel LLMkpmg meijburg & co belastingadviseurs

drs. A.r. plantfeberkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. M. prentwesselman accountants | belastingadviseurs

mr. w.w. putmande keijzer nipius & co belastingadviseurs bv

mr. E. rodensteinrsm niehe lancée kooij

drs. N. Schaatsbergenkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. L.M.M. Schijvensessent nv

mr. r. Schuwerlansigt accountants en belastingadviseurs b.v.

drs. A.M. Spaansspaans & partners

mr. D.T. van SuijlekombdO belastingadviseurs

mr. y.r.M. Tchongsabic capital b.v.

drs. j.N.C. te veldhuisey

mr. A.E. van der wielenhaka 11 fiscalisten

mw. mr. v.M. woerdeman-Tervoorenmazars

drs. M.C. wortmanlansigt accountants en belastingadviseurs b.v.

Ingevolge artikel 6 lid 6 van de statuten van de NOB kunnen leden hun bezwaren

tegen toelating binnen één maand na dag-tekening van deze kennisgeving, 28 maart 2014, schriftelijk mededelen aan de Com-missie van Beoordeling.

aspirant-leden die zijn tOegetreden tOt het gewOOn lidmaatschap

mw. mr. p. van den Akkerey

mw. mr. drs. A. Aytekinkpmg meijburg & co belastingadviseurs

M.C.A. Bakker MScpereira bv

mw. mr. M.E.M. Bakkersyncount accountants & belastingadviseurs

L.w.M. Beerens LLMbaker tilly berk

mr. drs. T. van den Bergfoedererdfk accountants & consultants

mw. E.M. van Berkel LLMey

mr. drs. M. van den Beucken Adv. LLMpwc

mr. T. Bijkerkdeloitte belastingadviseurs bv

mw. drs. j.h. BogertbdO belastingadviseurs

mw. mr. C.D. Boonde brauw blackstone westbroek

r.j.M.T. Bosch MScey

r. Bouk LLMpwc

mr. r.j. Brethouwergrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mw. M.M. Bruggink LLM MScey

mr. j. de Bruijndeloitte belastingadviseurs bv

mr. r.A.j. Buijssenwitlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mr. N. Burgersdijkpwc

mr. M.M.M. Businkabn amrO bank nv, group tax

j.h.j. Calis LLMey

mw. C.C.M.g. Claessens LLM MScbdO belastingadviseurs

mr. L.A. Cortieey

mr. drs. S.h.j. Coumans loyens & loeff nv

mr. j.A.g. van Damdeloitte belastingadviseurs bv

mw. j.j.h. Daniëls MScpwc

mr. D.j. van den Elshoutpwc

mr. F. Emmerinkpwc

mr. L.M.E.g. Erkens MSchlb van daal & partners n.v.

mw. mr. C.A.E. Fokkermeeuwsen ten hoopen

mw. A.L.j. van gastel MScey

mr. F.D.E.w. gätjenssteuerrechtskanzlei freerk gätjens

mw. mr. M.w.E. genefaastekz belastingadviseurs b.v.

mw. mr. r. gondalpwc

mw. r.w. goodijk Mscdeloitte belastingadviseurs bv

mr. N.I. groenlandclifford chance llp

mw. mr. E.A. de grootrsm niehe lancée kooij

mr. C. guemmoutpwc

S.h. hamacher LLMbaker & mckenzie amsterdam nv

mr. B.A.ph. van harinxma thoe Slootendudok bouw en vastgoedrecht

mw. mr. k.j. van der heijdenrsm wehrens mennen de vries belastingadviseurs nv

mr. drs. N. heijkooppwc

mr. r.C. henzengrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mw. mr. drs. M.A. van der heydenpkf wallast

mr. drs. h.j.p.N. holierhoek witlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mw. mr. S.E.j. van hooff pwc

mw. mr. g. hoogkamerpkf wallast

mw. mr. drs. M.j. houwelingbdO belastingadviseurs

mw. mr. w. hudeloitte belastingadviseurs bv

mr. T.w.L. huijingbdO belastingadviseurs

mr. S. huismancrowe horwath

mw. S.z. Ishak-Bhoelan LLMpkf wallast

mw. k.r.C.M. jonas LLM MScey

N.r.h. ten kaate MSckpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. M.L.E. kamp Mscdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. w. kanbdO belastingadviseurs

mr. drs. B. van kasterenfreshfields bruckhaus deringer llp

mr. w. keerloyens & loeff nv

mw. v. kleefstra MScdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. p.p. Lachmanrsm niehe lancée kooij

mw. mr. C. van de LagemaatbdO belastingadviseurs

j. Laske MScbdO belastingadviseurs

mr. L.A. Leijseney

mr. k.j.M. Leusinkgreenberg traurig

mr. r.C.g. Lindenhofloyens & loeff nv

g.A. Lith LLMey

mr. h. Loevepwc

M.r. Lugten MSckpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. M.I. Maaskantloyens & loeff nv

mr. A. van der Madeamlin europe

mw. mr. B. Manawibenvalor b.v.

mw. j.p. Marsé LLMloyens & loeff nv

mr. A.k. Meijerey

mw. mr. A.r.M. Mennenrsw belastingadviseurs

mw. mr. A.j.B. de Mirandarsm niehe lancée kooij

mr. j.j. Molleepwc

j.A.T.h. van Moorsel LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. M.E.r. van Moorsel-LamersbdO belastingadviseurs

mw. g. Nagelhout LLMkpmg meijburg & co belastingadviseurs

D.A. Niesing LLMgrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mr. T.h.A. Noëkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. F.w. Noordmanpereira bv

mr. L.A. van Ophemdeloitte belastingadviseurs bv

mr. F.L.C. peetersbrand loyalty international bv

mw. mr. r. pehlivandeloitte belastingadviseurs bv

drs. g.w.h. petersdeloitte belastingadviseurs bv

p. raijmakers MScpwc

mw. j.M. de ranitz LLMpwc

mw. j.j.h. reijnen LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mr. L.D.M.A. reijsloyens & loeff nv

mw. S.p. remie LLMpwc

h. riemens MScdeloitte belastingadviseurs bv

j.C.B.A. roks LLMgrant thornton accountants en adviseurs b.v.

mw. drs. A.M. de rooijey

ledennieuws

“bij unilever zat ik in het tax leadership team en was ik

wereldwijd verantwoordelijk voor transfer pricing. tijdens

een dag op de hei met collega’s realiseerde ik me dat ik erg

blij werd van dat werk. maar ik wist ook dat je binnen uni-

lever regelmatig van functie moet wisselen. aangezien ik

binnen zeven jaar in nederland, brazilië, amerika en zwit-

serland gewerkt had, vroeg ik me ook af wat de volgende

locatie zou worden met mijn gezin. kortom: ik stond open

voor iets nieuws, maar wist dat ik dicht op de business en in

transfer pricing wilde blijven werken.

tijdens een symposium kwam ik in gesprek met een partner

van pwc. van het een kwam het ander en uiteindelijk ben ik

bij pwc toegetreden als partner. ik doe er value chain trans-

formations en transfer pricing. het bevalt hartstikke goed,

het is de unit waar ik mijn carrière begonnen ben. ik heb

een brede interesse in wat er speelt in de wereld en in een

bepaald bedrijf en het is mooi om daar vervolgens op in te

spelen. ik krijg er veel energie van. daarbij helpt mijn ach-

tergrond in de gesprekken met cliënten. ”

drs. gaby besvan: unileverNaar: pwC

TrANSFEr

dicht op de business

nummer 1 | april 2014 |

mw. mr. g. yildizturankeijzer drijer priester & van der stoel

mw. mr. M.E. van zelstdeloitte belastingadviseurs bv

mr. p. zijlstra!nnOvatiefiscaal

mutaties werkgever

mw. mr. A.A.M. van Beckhovenvan: grant thornton accountants en adviseurs b.v.naar: van beckhoven belastingen

mw. mr. r. de Beervan: pwcnaar: liberty global b.v.

drs. p.j. Beerepootvan: unilever nvnaar: abn amrO bank nv, group tax

mw. S. Ben Taleb LLMvan: eynaar: londen & van holland belastingadviseurs

mr. j.w. van den Bergvan: kroeseweversnaar: meeuwsen ten hoopen

mr. M.j. Bernhagenvan: sajet telting & partners bvnaar: pwc

drs. g.h.M. Besvan: unilever americas supply chain company agnaar: pwc

B.h. Blokland MScvan: pwcnaar: Otterspeer, haasnoot & partners

A.j. Bokkers MScvan: eynaar: westerveld en vossers

mr. M. Bouallouchvan: vmw taxand n.v.naar: ekelmans & meijer advocaten

mw. mr. drs. M.j.F.A. Broosvan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: accon avm adviseurs & accountants

drs. D.M. Brouwersvan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: red the network bv

mr. j. de Bruijnvan: pwcnaar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. g.j. Buijsenvan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: red the network bv

mr. F.S. Buitenwerfvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mw. mr. S. Camarovan: mazarsnaar: shell international bv

drs. k.g. Chanvan: actuant incnaar: abbvie finance b.v.

drs. z. Chouvan: eynaar: louis dreyfus commodities b.v.

mr. w. van Damvan: eynaar: baker tilly berk

mr. r.p.M. Dielissenvan: rsm wehrens mennen de vries belastingadviseurs nvnaar: finetax b.v.

mw. drs. h. van Dorp-Schrijnervan: eynaar: bdO belastingadviseurs

mr. F.M.M. Duynsteevan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mr. w.k. van Eckvan: bird & birdnaar: kiveld international lawyers

A. Ettafahi Mscvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

drs. h.C.j. Fortuinvan: eynaar: lyondellbasell industries nv

mw. drs. E.I.C. gielleitvan: pwcnaar: careyn

M.A.h. van giersbergen LLMvan: accon avm adviseurs & accountantsnaar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. M. goereevan: eynaar: shell international bv

mr. h. de graaf MrEvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

j. grabarz LLMvan: vmw taxand n.v.naar: baker & mckenzie amsterdam nv

mr. g.h. van de haarvan: loyens & loeff nvnaar: van heugten & dekker belastingadviseurs

mw. L.E. ter haar LLMvan: loyens & loeff nvnaar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. w.j.g. hagensvan: loyens & loeff nvnaar: pkf wallast

mr. M.E. hanibalsvan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: !nnOvatiefiscaal

mr. k. van heeschvan: loyens & loeff nvnaar: bdO belastingadviseurs

p. van der heiden LLMvan: eynaar: bdO belastingadviseurs

mr. r. heinhuisvan: heinhuis belastingadviseur bvnaar: gdf suez energy international sa

mr. g.C.A. hesselberthvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mr. j.g. hielkemavan: pwcnaar: meeuwsen ten hoopen

drs. p.w.C. hoezenvan: vmw taxand n.v.naar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. M.j.A. van den honertvan: loyens & loeff nvnaar: shell international bv

S.p. van ‘t hoofd MScvan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: mazars

mr. I.r. hopvan: meeuwsen ten hoopennaar: smart4aviation technologies b.v.

p. van horsen LLMvan: vmw taxand n.v.naar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. drs. j.h. huizer rAvan: hill & ross n.v.naar: jh management b.v.

mr. M.r.h. janssenvan: pwcnaar: hvk belastingadvies

S.M. kassels Mscvan: mazarsnaar: meeuwsen ten hoopen

mr. A.p.F. keijbetsvan: bdO belastingadviseursnaar: witlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mr. T. de kleijnvan: vmw taxand n.v.naar: ekelmans & meijer advocaten

drs. T. koelmanvan: asml hong kong ltd.naar: longbows

mw. L. koot LLMvan: sajet telting & partners bvnaar: ryan netherlands

mw. r. kortekaas LLMvan: strik advocaten en belastingadviseursnaar: sajet telting & partners bv

mr. j.L.w. kreeftvan: brada llpnaar: lobster lawyers b.v.

mw. mr. drs. y.C. Lamvan: pwcnaar: kpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. mr. M. Lindhoud-Fieretvan: jonkerfieret adviseurs en accountantsnaar: fiscaal wijzer

drs. g.B. Markinkvan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: red the network bv

mr. M.A. Martinvan: jm accountants & belastingadviseurs b.v.naar: n-lite b.v.

mw. mr. A. van Maurikvan: baker tilly berknaar: londen & van holland belastingadviseurs

mw. M.h.A. Meeuwissen LLMvan: eynaar: witlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mw. mr. E.N.g. Meexvan: baker tilly berknaar: accon avm adviseurs & accountants

mr. j. van Mourikvan: loyens & loeff nvnaar: ey

mr. p.k.h. Mutsaertsvan: stork technical services holding b.v.naar: cofely nederland nv (gdf suez)

E.j. van Noorloos MScvan: eynaar: taxperience n.v.

mr. D. van Noorloosvan: vmw taxand n.v.naar: ekelmans & meijer advocaten

mw. mr. drs. E.M.L. Nuijtenvan: Océ technologies bvnaar: coöperatie dela

mw. mr. D. van Ofwegenvan: postnl holding b.v.naar: ey

| april 2014 | nummer 1 45 | april 2014 | nummer 144 nummer 1 | april 2014 |

2014 wordt bijzonder. de nOb viert haar lustrum groots en organiseert daarnaast de annual meeting van de cfe in amsterdam. nOb-directeur frits sobels: “het wordt een enerverend jaar waar ik me zeer op verheug”.

60 jaar nob

toonaangevendals extra hoogtepunt in 2014 organiseren de nOb en het register belastingadviseurs op 18 en 19 september de annual meeting van de confédération fiscale européenne te amsterdam. frits sobels: “de nOb wil laten zien dat nederlandse fiscalisten toonaangevend zijn en dat doen we onder andere door gastland te zijn voor zo’n meeting met de beroepsorganisaties uit 25 europese landen.”

feestelijk lustrumjaar

in 1954 besloten veertig academisch opgeleide be-lastingadviseurs dat zij vertegenwoordigd moesten worden door een eigen organisatie. Op 6 november van dat jaar was de nederlandse Orde voor belas-tingconsulenten een feit. de uitgangspunten: een eigen beroepsvereniging voor academici en geen wettelijke regeling van het beroep! die organisatie stond onder leiding van willem meijburg, hij was tien jaar voorzitter. het begon met veertig leden, nu zijn dat er bijna 5000.

Tijd voor feest!Frits Sobels: “zeker. we willen dat vieren met onze leden en met alle mensen die zich inzetten voor de nOb. daarom staan voor 2014 een lustrumcongres,

diners en een concert op de agenda. het wordt een enerverend jaar waar ik me zeer op verheug”.

kunt u al iets vertellen over het lustrumcongres?“het is op 11 juni en heet ‘de nOb belicht’. die dag bestaat uit twee delen. het eerste staat onder lei-ding van simon strik, scheidend voorzitter van de commissie wetsvoorstellen. het centrale thema is hier winsttoerekening, met als onderdelen vpb, btw, de dga en zijn bv en transfer pricing. in het tweede deel zwaait tv-coryfee matthijs van nieuwkerk de scepter. met zijn tafeldame sigrid hemels behan-delt hij drie thema’s: de belastingadviseur in fiscaal zwaar weer, internationalisering en fiscaliteit en entertainment. tijdens deze dag wordt trouwens ook het lustrumboek gelanceerd. hierin komen 60 fiscalisten uit verleden en heden aan het woord.”

Levert zoveel leuks pE-uren op?“het zou onze eer te na zijn om daar niet voor te zorgen. deelnemers aan het lustrumcongres scoren 1,5 pe-uur.”

waarom ook nog diners en een concert?“het bijzondere aan de nOb is dat we een relatief klein uitvoerend bureau hebben - zestien fte. dat kan alleen omdat zoveel leden zich belangeloos voor ons inzetten. hen gaan we in dit jubileumjaar extra bedanken. Onder andere met diners voor docenten en oud-bestuursleden en met een galaconcert – nOb meesterpianisten – in het amsterdamse concertgebouw.”

mw. mr. S.C. ruedisuljrsm niehe lancée kooij

mr. j.A.j. Savenijedeloitte belastingadviseurs bv

drs. B.A.h.j. Schijnsaccon avm adviseurs & accountants

g.j. Scholtes LLMdeloitte belastingadviseurs bv

mr. h. Schröterekelmans & meijer advocaten

mr. p.j.A. Sebregtspwc

mr. r.j.C. SegersbdO belastingadviseurs

j.M.p.S. Simons MSchlb van daal & partners n.v.

mw. mr. j.M.A.T. SmitsbdO belastingadviseurs

mw. mr. Ö. Tascideloitte belastingadviseurs bv

mr. M.h.D. Thalenkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mr. S.A. Tijlloyens & loeff nv

mr. M.F. Timmerkpmg meijburg & co belastingadviseurs

mw. S.A. verhage MScey

mw. M.M. versteegh MScpwc

drs. T.h.w. vervaartloyens & loeff nv

mw. j.A.E. vos MScdeloitte belastingadviseurs bv

mw. mr. p. de waaley

p.M. werdmölder MSchvk belastingadvies

mw. L.j.I. van wettum MScpwc

mr. S. wichersey

mr. M.M.Q. wiezerkpmg meijburg & co belastingadviseurs

drs. M.r. woltersbaker tilly berk

mw. mr. F. yehpwc

ledennieuwste

kst

ShA

rOB

N k

LEIN

b

eeld

MA

rIEk

E O

DEk

ErkE

N

nummer 1 | april 2014 | | april 2014 | nummer 1 47 | april 2014 | nummer 146 nummer 1 | april 2014 |

mr. j.h.C.w. perebooms (A)mr. D.j. pietersmr. drs. h. pijlmr. drs. B. pijnakermw. mr. p.T.E. pijnenburgdrs. T.B. poelstramw. mr. A.M.M. potters (A)r. van puijenbroek MSc (A)drs. E.w.C.E. putmanmr. j.p. van der puttenmr. h.E. Quastmw. mr. A.N.r. rahman (A)mw. M.A.h. reimert MSc (A)mw. r.v.j.M. remmers LLM MSc (A)mw. mr. r. van renselaar (A)mw. mr. M.M. de reus (A)mr. j.j.j. rikkenmw. mr. v. robbertz (A)mr. p.j.F. roelofsdrs. C.p.M. romboutsdrs. D.h.E. van rullerdrs. B.M. van der Sarmw. mr. M.j.A. Schlösser-Lavalmr. j.D. Schoutendrs. D.h. Schrijenmw. drs. M.p.M. Sebregtsmw. L.j.M. Smeets MScdrs. p.j.M. Smuldersmr. g.A.j. Spijkersmr. F.A.A. SteevenszL.j.E. Steijvers LLM (A)mr. p.j.A. SteltenpoolF.S. Suwandy LLMj.M.h. Tackenkamp MScmw. mr. L.h.A.M. Teunissen-Brouwers (A)mr. S.A. Tiemstra (A)mw. mr. M.C. Timmermw. mr. S.M. Timmerdrs. p.j.w. van Titsmw. mr. p.A.g. Tournoymw. mr. S. Tsangdrs. r.S. umans (A)mr. S. valkenburgmw. drs. S.h.C.j. vanlaerhovenmr. j. van veenendaalmw. mr. S. op den velde-Lavenmr. r.A.g. van velzenmw. mr. drs. S.A.g. verhees (A)mr. r.r.A. verhooselmr. j.A.L.j. vermeulenmr. r. vogelzangmr. g. vosmr. r. vosmw. drs. I. de vriesdrs. S.M.M. vrijburgdrs. M.O. van vroenhovenmr. j.T.E. vromansmr. r.A. van vugtmw. mr. C. wabekemw. mr. C.A. walenkampdrs. ph.j. warnersmw. mr. N.h.B. wassink (A)mr. B. westendorpmw. mr. M.A. westermanmw. mr. C.S. wetemansmr. M.h. wiggersdrs. A.h. van wijckmr. drs. r.C.C. de wit (A)drs. M. wörsdörfermw. A. zaffar LLM (A)mw. mr. p. zeemanI.j.M. zelen MSc (A)mr. E. zietsemw. mr. D.M.A. van zijl-van hengel

p.w.g.M. zwartkruis MSc (A)mr. T.C. van zwieten

beëindiging buitengewOOn lidmaatschap

mr. D.p. Offringa

in memOriam

drs. k.p. van Dongenmr. A.h.A.M. rensh.A.g. wolfs rA

kantOrennieuws

Accon AvM Adviseurs & Accountants te groningen is verhuisd. het nieuwe bezoekadres is:hereweg 95/b 9721 aa groningenDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

Baker Tilly Berk te zaandamis verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:grote tocht 1001507 ce zaandamDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

Benz & Co Adviseurs B.v. te amsterdam is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:van boshuizenstraat 12 1083 ba amsterdam het nieuwe postadres is:postbus 712961008 bg amsterdam

Bource-Snikkenburg B.v. te nijmegen is verhuisd. het nieuwe bezoekadres is:professor schrijnenstraat 25 6524 pz nijmegenDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

Brandt & partners Belastingadviseurs Bv te amsterdam is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:stroombaan 6 1181 vx amstelveen De overige gegevens blijven ongewijzigd.

Deloitte Belastingadviseurs Bv te arnhem is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:meander 551 6825 md arnhem De overige gegevens blijven ongewijzigd.

Deloitte Belastingadviseurs Bv te venlo is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:sint jansweg 20 5928 rc venlo De overige gegevens blijven ongewijzigd.

gM Tax B.v. te rijswijk is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:geestbrugkade 32

2281 cx rijswijkDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

grant Thornton Accountants en Adviseurs B.v. te alphen aan den rijn is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is: flemingweg 10 2408 av alphen aan den rijnDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

koenen en Co Belastingadviseurs te maastricht is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:renier nafzgerstraat 104 6221 kl maastrichtDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

koning Belastingadviseurs te lelystad is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:middendreef 2858233 gt lelystadDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

La Taxe te meerssenis verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:volderstraat 86231 lc meerssenDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

de kantoren van Loyens & Loeff Nv te eindhoven en te rotterdam zijn samengevoegd.het bezoekadres is:blaak 313011 ga rotterdamhet postadres is:postbus 28883000 cw rotterdamtel: 010-2246224fax: 010-4125839

Neve Belastingadviseurs te barendrecht is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is: zeemanstraat 692991 xr barendrechtDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

mr. A.g.p. van Oostenvan: crOp belastingadviseursnaar: bruggink & van der velden advocaten belastingadv.

mr. S.r. panchamvan: accon avm adviseurs & accountantsnaar: keijzer drijer priester & van der stoel

mw. mr. j.A. petrievan: loyens & loeff nvnaar: ibm nederland bv

mr. dr. A. pleijsiervan: lombardnaar: taxand nederland bv

mw. C. presilli LLM MScvan: pwcnaar: houthoff buruma

mr. D.j. prinsenvan: vmw taxand n.v.naar: luminous tax matters n.v.

mr. h. reckervan: mr. h. recker mfp belastingadviseurnaar: maasland accountants en adviseurs

mr. E.D. van der reijdenvan: koninklijke kpn nvnaar: d.e master blenders 1753 nv

mw. A.L. rietveld LLMvan: eynaar: post nl holding bv

h.j.L. van der Sanden MScvan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: witlox van den boomen belastingadviseurs b.v.

mw. mr. A. Sandersvan: vmw taxand n.v.naar: ey

mr. M.A. Sandersvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mr. drs. j. van Schaaikvan: maguire tax & legal bvnaar: tax directiOn b.v.

mr. h. Schrötervan: vmw taxand n.v.naar: ekelmans & meijer advocaten

y.A. Schuerman LLMvan: vmw taxand n.v.naar: dla piper nederland n.v.

mr. j.E.M. Schultenvan: vimpelcom ltdnaar: jt international s.a.

mr. M. Silanoevan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: thomson reuters

p.j.w. van der Sluis MScvan: pwcnaar: kroesewevers

mr. A.w. Smeijervan: vmw taxand n.v.naar: loyens & loeff nv

mr. ir. L. Smitvan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: ge international benelux bv

mr. y.E. Sönmezvan: cox + partners adviseurs en accountantsnaar: accountantskantoor dijksterhuis & uil b.v.

mr. drs. A. Spadarovan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mr. M. Toorenburghvan: brada llpnaar: lobster lawyers b.v.

drs. p.r. Topvan: pwcnaar: cofely nederland nv (gdf suez)

drs. N.A.E. Tromp Adv. LLMvan: tnt nederland b.v.naar: arcadis nv

mr. drs. w.j.g. van veenvan: eynaar: pwc

mr. g.j.h. veenhofvan: pwcnaar: longview europe b.v.

drs. A.h.M. vredenbregtvan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: baker tilly berk

mr. T.C.M. de vriesvan: pwcnaar: irdeto

mr. T.A.j. wagemakersvan: houthoff burumanaar: benvalor b.v.

mr. x.p.g. wamelinkvan: maquis belastingadviseursnaar: usg people the netherlands b.v.

mr. h.C. van wijngaardenvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mw. M. witjes LLMvan: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

mr. L.g.j. woltringvan: enel investment holding bvnaar: puma energy international b.v.

N.w.g.p. yzermans MScvan: deloitte belastingadviseurs bvnaar: sabic capital b.v.

mr. p. zijlstravan: kpmg meijburg & co belastingadviseursnaar: !nnOvatiefiscaal

mr. h.p. van der zwaagvan: accon avm adviseurs & accountantsnaar: deloitte belastingadviseurs bv

mr. j.j.g. van der zwaan van: vmw taxand n.v.naar: taxand nederland bv

beëindiging lidmaatschap

drs. S.j. Aelbertsmw. mr. r.k. Ahluwaliamw. mr. k. Akoudad-Andourmr. C. van den Andelmw. mr. F. Andreadrs. h.j.F. Appelsmr. A.j.M. Arendsmr. F.A.h.M. van Attekummw. C. Avetisian LLM (A)mr. C. Aydindrs. A.p. Bakkermw. mr. M. Bannet-Bosdrs. M.u. Beenmw. mr. E.g.C.h. Beerkensmw. mr. C.A.h. Bikkersmr. g.D. Boasmr. j.h.p.A. Boekesteijnmr. w. Bonmr. dr. j.A. Booijmr. w.h. Bosgamw. mr. A. ten Boskemr. r.p.h. Bovymw. mr. N. Brameijer (A)mw. mr. D.M.A. Broersmw. w. Brugman LLM (A)mw. C. Brüsewitz LLM (A)mw. mr. j.w.y. Chanmw. C. Cheung MScmr. j.g. Cnossen (A)mw. mr. w.p. Croonen (A)mw. mr. w.L.F. van Damdrs. S. Damendrs. N. Damghi (A)mw. mr. g.A. Dang (A)mr. E.j.M. Delisseng.g.j. Derikx MScmr. v.C.E. Dielwarth.A.h. Domen MScdrs. E.j.w. Duitsmr. O. Düzgündrs. p.M. van Eijndhovenmr. L.D. Flissingerdrs. E.M. Fredriksmr. D.A. geelenmr. M.w.p. geeretsmr. M.L.C. giessen (A)mw. S. van glabbeek LLM MSc (A)mr. D.A. gomesmw. mr. p.F.M. de groofT.j. groot MSc (A)mr. drs. A. heidekampmr. h. van der heijden

drs. v.S. hekkermr. D. helmers (A)mr. A.C. hendriks (A)mw. F. hensens LLM (A)mr. T.h. hesselman (A)mr. drs. M. van den heuvel rAdrs. k.r. hilboezenmw. mr. M.h.p. hoebenmw. mr. k.D.w. hoebergenmr. E. van ‘t hofmr. j.A. van horzenD. van den hoven LLMh.A.j. hurenkamp MSc (A)mw. mr. k. Idsinga-Schellaarsmr. F. jagersmamw. drs. S. jawadmr. A. de jongemr. r.k.S. kalloemr. E. kammanmw. N.A.w. op den kamp MScmw. mr. drs. S.S. kanhaimw. mr. h.j. kappenberg-van Loonh. kat LLM (A)mr. r.h. kienhuismr. p.M.j. der kinderen (A)mr. drs. N.A.A. kleemansmr. drs. h.w.g. de kleinmw. mr. M.E. kleinjanmr. j.j.w. klerkxmw. mr. F. komen-Ourhris (A)mr. j. de koningdrs. M. kopsmr. B.I. kraaipoelmr. L.C. krijnenmw. drs. A.B. kroonmw. mr. j.L. krüselmr. r. kuijpersN.C.g. kuipers rAmr. drs. r.A. van der Laanmw. mr. M.C. de Laat (A)mr. F. Lagerwaardmw. mr. M.L.T. Lampmr. drs. w.L. Landsmanmr. M.j.M. Langeveldmr. D. van Larenmr. r.g.C. van der Leemr. j.j.h.M. van Leeuwenmr. B.j. Lestradenmr. p.S. Limbachmw. M.D.M. van der Linde LLM (A)mw. mr. I.y. Liu (A)mr. j.w. Luchtmr. drs. p.h.h. Maessenmr. A. Majidimr. r.A.M. Mariënmr. S.A. Marthamw. mr. p.D. van der Meermw. E.C. Meevis MSc (A)mr. S.C. Meijermr. j. Mijlofmr. r.E. Moermanmr. E.A.F. de Moesmw. mr. I.F. Molenaarmr. p.L.j. Nielenmr. r.A. Niikoimr. T.p.A. Nouwsdrs. g.M.M. van Ogmr. w.j.r. Okxmr. M.C.j. Oliemansmw. mr. C.w.p. van Ommerenmw. drs. C.A.p. Oosterbosch- van den Bliekj.h.A. Otten LLM (A)mr. g.h.g. Otten (A)mr. F.h.M. van Overveld

“bij ryan help ik de corporate adviespraktijk uit te bou-

wen. ryan is van origine een noord-amerikaans belasting-

advieskantoor en is daar marktleider in lokale belastingen

en indirecte belastingen. wat corporate tax betreft is ryan

in de vs nummer zeven. vijf jaar geleden heeft het bedrijf de

oversteek gemaakt met grootse plannen voor europa. men

begon toen voorzichtig met een kantoor in de uk. sinds

twee jaar zit ryan ook in nederland, na de overname van

een lokale praktijk. het is natuurlijk best spannend om over

te stappen naar een kantoor dat nog volop in ontwikkeling

is, maar aangezien ik al mensen bij ryan kende had ik er alle

vertrouwen in. bovendien leek het mij erg leuk om naast mijn

puur fiscale werkzaamheden ook wat meer fiscaal-com-

merciële activiteiten te hebben, zoals het organiseren van

seminars en het bedenken van de content voor onze nieuwe

website. verder zijn we druk met de uitbreiding van ons

netwerk in europa, het verre Oosten en latijns-amerika.

naast mijn werkzaamheden houd ik wel tijd over voor de

commissie vaktechniek van de jOb waar ik in zit. ”

mr. lenny Kootvan: Sajet Telting & partners Naar: ryan Netherlands

TrANSFEr

volop in ontwiKKeling

ledennieuws

nummer 1 | april 2014 | | april 2014 | nummer 1 49 | april 2014 | nummer 148 nummer 1 | april 2014 |

mr. m.a. sanders mr. drs.a. spadaro mr. h.c. van wijngaarden mw. m. witjes llm mr. j.j.g. van der zwaan

van Beckhoven Belastingengeelvinckstraat 571901 ag castricumpostbus 1631900 ad castricumtel: 06-11751209e-mail: [email protected] Lid: mw. mr. a.a.m. van beckhoven

benOemingen

redactie Ordehet algemeen bestuur heeft drs. j.m.m. hazewinkel (tax connection b.v.) benoemd tot lid van de redactie Orde.

jOB-bestuurhet algemeen bestuur heeft mw. m.l.e. kamp msc (deloitte) benoemd tot lid van het bestuur van de jOb.

Commissie 5-10 jaar werkervaringhet algemeen bestuur heeft mr. drs. j.c. ku (dla piper nederland n.v. ) benoemd als voorzitter van de commissie 5-10 jaar werkervaring.

Specialistensectie Omzetbelastinghet algemeen bestuur heeft mr. w.l.c.m. rupert (prologisch management bv) benoemd als lid van de specialistensectie Omzetbelasting.

Specialistensectie Loonbelasting en Sociale verzekeringenhet algemeen bestuur heeft mr. j.b. rietveld (ey) benoemd als lid van de specialistensectie loonbelasting en sociale verzekeringen.

Specialistensectie Transfer pricinghet algemeen bestuur heeft drs. j.a. dijkman (kpmg meijburg) en mr. l.p. van den kommer (ikea services bv) benoemd als lid van de specialistensectie transfer pricing.mw. mr. y. van der veen (deloitte) is benoemd als secretaris.

sob-nieuwsberOepsOpleiding belastingadviseurs

Loonheffingenmr. p. brand treedt vanaf het voorjaar 2014 niet meer op als docent in de cursus loonheffingen. hij verzorgde het onderdeel ‘het loonbegrip’. mr. a.l. mertens (docent uva en zelfstandig belastingadviseur) volgt hem op. hij geeft de cursus samen met drs. f.m. werger (pwc ) en mr. j.d. schouten.

Omzetbelastingmw. mr. j.a. petrie treedt vanaf het voorjaar 2014 niet meer op als docent in de cursus Omzetbelasting. zij ver-zorgde het onderdeel ‘het systeem van de wet Ob’. mr. p.d. vettenburg (loyens & loeff) volgt haar op. hij geeft de cursus samen met mr. drs. b.l. adams (pwc ) en drs. f. l. idsinga (baker & mckenzie).

Omzetbelasting voor specialistenMaatstaf van heffingmet ingang van het voorjaar 2014 verzorgt mr. j.b.O. bijl (pwc) het onderdeel ‘maatstaf van heffing’. hij volgt prof. mr. r.a. wolf (baker & mckenzie) op. de heer wolf gaat het onderdeel ‘misbruik en fraude’ geven.

Belastingplichtige in het voorjaar 2014 verzorgt mr. j. wessels (loyens & loeff) het onderdeel ‘belastingplichtige’ (voorheen: onderne-merschap 1). hij volgt e.h. van den elsen (lenOs c.s. vat & customs lawyers) op. de heer van den elsen gaat het onderdeel ‘capita selecta’ geven.

Vrijstellingen 2met ingang van het najaar 2014 verzorgt mr. r.j. van der zwan (ey) het onder-deel ‘vrijstellingen 2’. hij volgt mw. mr. m.m.w.d. merkx (deloitte) op. zij gaat het onderdeel ‘plaats van dienst en af-nemer van de prestatie’ verzorgen.

personenvennootschappenmw. dr. m.l.m. van kempen (o.a. universiteit van tilburg en recht-bank zeeland-west-brabant) verzorgt vanaf het voorjaar 2014 de cursus personenvennootschappen.

rente-aftrek met ingang van het najaar 2014 wordt de cursus ‘rente-aftrek’ aangeboden in het keuzeprogramma van de be-roepsopleiding. de cursus duurt twee dagen. mr. drs. s.a.w.j. strik (redacteur cursus belastingrecht – onderdeel vennootschapsbelasting – voorzitter commissie wetsvoorstel-len nOb) treedt op op dag 1. prof. mr. O.c.r. marres (hoogleraar universiteit van amsterdam en belastingadviseur kpmg meijburg & co) verzorgt dag 2. cursusinhoudDag 1: systematiek

fraus legis, artikel 10a (ochtend) 15ad (middag)

Dag 2: 13l en samenloop 13l met andere renteaftrekbeperkingen, reorganisaties en fiscale eenheid

de cursus staat als keuzevak op de per-soonlijke pagina van de aspirant-leden.

Schriftelijk rapporterenmet ingang van het cursusseizoen 2014 wordt de cursus schriftelijk rapporte-ren in een nieuwe vorm aangeboden. uit de evaluaties van de cursus bleek dat de cursisten de cursusdag te lang vonden. na overleg met het trainings-bureau is besloten de cursus van drie

naar twee dagdelen terug te brengen. Ook zal er met ingang van 2014 een co-docent (nOb-lid) aanwezig zijn. deze docent belicht het belang van klantge-richte correspondentie en een goed opgebouwde argumentatie vanuit de praktijk. als co-docenten treden op: mw. j.m.g.e. evers msc. (kpmg meij-burg), mr. j.g. kuiper (loyens & loeff) en mr. m.b. lucas luijckx (mazars).

prOgramma permanente educatie

in het kader van het programma per-manente educatie voor de gewone nOb-leden organiseert de sOb een aantal bijeenkomsten. deze seminars/workshops/trainingen kunnen worden gevolgd om te voldoen aan de pe-ver-plichting. nOb-leden (de buitengewo-ne leden uitgezonderd) moeten jaarlijks ten minste 20 uur besteden aan perma-nente educatie. van de 20 verplichte uren moeten gewone leden tenminste 16 uur besteden aan vaktechnische pe. leden kunnen er voor kiezen maxi-maal 4 uur per jaar in te vullen met niet vaktechnische pe-activiteiten zoals vaardigheidstrainingen. leden werk-zaam bij niet-licentiehoudende kanto-ren of ondernemingen moeten de aan permanente educatie bestede tijden registreren via hun persoonlijke pagi-na. deze persoonlijke pagina is is naar verwachting in april beschikbaar. de aan onderstaande activiteiten bestede tijd wordt door de nOb op uw persoon-lijke pagina bijgeschreven.

aanmelden kan via de website. annu-lering is uitsluitend per e-mail moge-lijk. tot 8 weken voor de (eerste dag van de) bijeenkomst kan dat kosteloos. bij annulering tussen 8 en 4 weken voor de (eerste dag van de) bijeen-komst wordt 50% van de cursusprijs in rekening gebracht; bij annulering bin-nen 4 weken voor de (eerste dag van de) bijeenkomst 100%. plaatsvervan-ging is mogelijk zonder annulerings-kosten, mits het om een vervanger gaat die kwalificeert voor de betref-fende bijeenkomst. in dat geval is € 50 administratiekosten verschuldigd.

pE-cursus Loonheffingen internationaalin deze cursus staan twee hoofdthema’s centraal: de internationale aspecten van loonbelastingheffing en de interna-tionale aspecten van premieheffing. Datum: 16 april 2014Docenten: mr. a.a.g. driessen/ey en dr. r.w.g. rouwers/ey Duur: 10.00 – 17.00 uurLocatie: slot zeist te zeistPrijs: € 370,- (excl. btw)Soort PE-bijeenkomst: vaktechnischAantal PE-uren: 6

Training: Omgaan met ontevredenheid en conflicten in adviesrelatiesin deze training, die bestemd is voor belastingadviseurs die cliëntverant-

woordelijkheid dragen en met cliënten adviesgesprekken voeren, staat de om-gang met ontevredenheid en conflicten in adviesrelaties centraal. Onderwer-pen die aan de orde komen zijn o.a. het belang van feiten, begrippen, normen en waarden bij conflicthantering; type conflicten; rollen en posities bij conflic-ten; machtsaspecten van conflicten en emoties in relatie tot conflicthantering; persoonlijke stijl bij conflicthantering. Datum: 17 april 2014 Docent: drs. r. de wildeDuur: 09.30 – 17.00 uur Locatie: de muiderpoort te amsterdamSoort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnisch Aantal PE-uren: 6

Cursus Formeelrechtelijke aspecten van aangiftebelastingenin deze cursus komen onder meer aan de orde: vereisten voor naheffing, overschrijding van termijnen, boetes, bestuurdersaansprakelijkheid, ver-rekeningsproblematiek en carrousel-fraude.Datum: 24 april 2014Docent: mw. mr. w. nent (bdO) Duur: 15.30 – 19.45 uurLocatie: slot zeist te zeistPrijs: € 185,- (excl. btw)Soort PE-bijeenkomst: vaktechnischAantal PE-uren: 3,5

Doorclick Fiscale Conferentie ‘Loonheffingen’Op 21 en 22 november 2013 vond de fiscale conferentie ‘loonheffingen’ plaats. Om een groter aantal nOb-leden de mogelijkheid te geven over en-kele aansprekende onderwerpen uit de conferentie van gedachten te wisselen wordt een doorclick georganiseerd. Op het programma staan de onderwerpen schijnzelfstandigheid, de wet beper-king ziekteverzuim en arbeidsonge-schiktheid vangnetters en pensioen. Datum: 30 april 2014Docenten: mw. mr. a.p.b. van eck (belastingdienst), mr. h.m.m. prinsen (deloitte) en mw. j.m.c. zwinkels (belastingdienst) Duur: 15.30 – 19.15 uurLocatie: slot zeist te zeistPrijs: € 185,- (exclusief btw)Soort PE-bijeenkomst: vaktechnischAantal PE-uren: 3

Training presteren onder drukDatum: 27 mei 2014Docenten: drs. e. gijsbers (work life academy) Duur: 10.00 – 17.00 uurLocatie: slot zeist te zeistPrijs: € 525,- (excl. btw)Soort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnischAantal PE-uren: 6

Training: Fee onderhandelingen met een goed resultaateen training bestemd voor belasting-adviseurs die cliëntverantwoordelijk-heid dragen en met cliënten over de

Sajet Telting & partners Bv te amsterdam heeft een nieuw telefoonnummer: 088-5060600De overige gegevens blijven ongewijzigd.

SANTAx te volendam is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is: zuideinde 8 1131 ah volendamDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

Scheidingsfiscalist te beetsterzwaag is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:lavendelheide 129202 pd drachtentel: 0512-745152

Schoenmakers & partners Belastingadviseurs Bv te den bosch is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:peperstraat 95211 km den boschDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

Taxcellent Belastingadviseurs te purmerend is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is: Oslohaven 7/b 1448 kh purmerendDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

weidema van Tol te zurich is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is:kohlrainstrasse 8ch-8700 kusnachtDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

wels Adviesgroep B.v. te eindhoven is verhuisd.het nieuwe bezoekadres is: croy 75653 lc eindhovenDe overige gegevens blijven ongewijzigd.

naamswijziging

Bosma & van Otterlo Administraties B.v. te de meern is van naam gewijzigd. de nieuwe naam is:BIjBvO administratie en belastingadviesBuiten de naamswijziging blijven alle gegevens ongewijzigd.

MN Belastingadvies B.v. is van naam gewijzigd.de nieuwe naam is:M. Nijland Belastingadvies B.v.e-mail: [email protected] www.mnijlandbelastingadvies.nl De overige gegevens blijven ongewijzigd.

B&B van der vis en Den Boer is van naam gewijzigd.de nieuwe naam is:Omnyacc van der vis en Den BoerBuiten de naamswijziging blijven alle gegevens ongewijzigd.

van den Beldt Advocatuur te haarlem is van naam gewijzigd.de nieuwe naam is:

van den Beldt Advocatuur & BelastingadviesBuiten de naamswijziging blijven alle gegevens ongewijzigd.

nieuwe kantOren

de volgende kantoren voldoen aan de voorwaarden van de artikelen 11 en 12 van statuten van de nOb en zijn door het bestuur erkend als nOb- erkende belastingadviespraktijk.

Voor de goede orde: het lidmaatschap van de NOB is een individueel lidmaat-schap. Kantoren kunnen geen NOB-lid zijn. Alle rechten en plichten van het NOB-lidmaatschap komen dus toe aan natuurlijke personen.

!NNOvATIEFISCAALkingsfordweg 1511043 gr amsterdampostbus 510871007 eb amsterdamwww.innovatiefiscaal.nlLeden: mr. m.e. hanibalsmr. p. zijlstra

Accountantsgildegildestraat 158263 ah kampenpostbus 1118260 ac kampentel: 038-3312462fax: 038-3324774e-mail: [email protected]: mr. drs. j.r.s. blouwmr. O.r. van dijk

Ben belastingadviseurs zuiderhout 30 1695 as blokkertel: 0229-210320 e-mail: [email protected] www.benbelastingadviseurs.nl Lid: drs. b.p.m. konijn

CTC FISCOurSEluchthavenweg 995657 ea eindhoventel: 040-3020072e-mail: [email protected]: mr. th.f. coenen

Ekelmans & Meijer Advocaten anna van saksenlaan 30 2593 ht den haagpostbus 934552509 al den haagtel: 070-3746300 fax: 070-3746333 e-mail: [email protected] www.ekelmansenmeijer.nlLeden: mr. m. bouallouch mr. t. de kleijn mr. d. van noorloos mr. h. schröter

Finetax B.v.laaghuis 55509 mx veldhoven

tel: 040-2834914fax: 084-8315240e-mail: [email protected] www.finetax.nlLid: mr. r.p.m. dielissen

FISCAAL wijzer deijliuslaan 313772 ns barneveld tel: 06-52025151 e-mail: [email protected] Lid: mw. mr. m. lindhoud-fieret

galavazi Den hertog jan van goyenkade 7 1075 hn amsterdam tel: 020-6767527 fax: 020-3790601 e-mail: [email protected] www.galavazi.com Lid: mr. j.i.h.m. galavazi

hAkA 11 Fiscalisten smidstraat 5 8601 wb sneek postbus 1168600 ac sneektel: 0515-421153 e-mail: [email protected] www.haka11.nl Lid: mr. a.e. van der wielen

hans Mooij | International Tax Consultantsonderdankstraat 32596 sb den haagtel: 070-3281134e-mail: [email protected]: mr. h. mooij

jh Management B.v.de poel 57345 ea wenum wieseltel: 06-53548414 e-mail: [email protected]: mr.drs. j.h. huizer ra

Lansigt accountants en belastingadviseurs B.v.herenweg 1132402 nd alphen aan den rijnpostbus 21502400 cd alphen aan den rijntel: 0172-750150 e-mail: [email protected] www.lansigt.nl Leden: drs. m.c. wortmanmw. drs. m.t.a. vergeermr. p. löhr mr. r. schuwer drs. w. de kokVestiging Ridderkerk:mr. j. lagerwerf p.b. kranendonk llm msc

Lobster Lawyers B.v. stationsweg 24 3743 en baarn tel: 035-6218507 Leden: mr. j.l.w. kreeftmr. m. toorenburgh

Longbows nieuwe gracht 3 2011 nb haarlem

tel: 06-43685181 e-mail: [email protected] www.longbows.nl Lid: drs. t. koelman

Maasland Accountants en Adviseurs bunderstraat 124 6231 em meerssenpostbus 1426230 ac meerssentel: 043-3656005 fax: 043-3656569 e-mail: [email protected] www.accmaasland.nl Lid: mr. h. recker

n-Lite B.v.ginnekenweg 2134835 na bredatel: 06-20131718email: [email protected]: mr. m.a. martin

rED The Network Bvclarastraat 115211 lb den bosche-mail: [email protected]: drs. d.m. brouwersmr. g.j. buijsenmr. j. lagerbergmr. drs. r. de loozedrs. g.b. markinkdrs. f. schwarte

Spaans & partnersOudeweg 352631 pa nootdorp tel:015-3101294fax: 015-2579798 email: [email protected]: drs. a.m. spaans

Steuerrechtskanzlei Freerk gätjens weidesteenlaan 19 8042 nx zwolletel: 06-50973411 fax: 038-4229005 e-mail: [email protected] www.kanzlei-gaetjens.com Lid: mr. f.d.e.w. gätjens

Tax Direction B.v. postbus 567851040 at amsterdamtel: 06-54700045 e-mail: [email protected] www.taxdirection.nlLid: mr. drs. j. van schaaik

Taxand Nederland Bv piet heinkade 133 1019 gm amsterdam postbus 168861001 rj amsterdamtel: 020-7570905 www.taxand.nl Leden: mr. f.s. buitenwerf a. ettafahi msc mr. f.m.m. duynstee mr. h. de graaf mre mr. g.c.a. hesselberth mr. dr. a. pleijsier

sob-nieuws


sob-nieuws

(hoogleraar aan de universiteit van amsterdam en de Open universiteit en verbonden aan bdO belastingadvi-seurs) en mr. m.h.c. ruijschop (deloitte)Duur: 10.00 – 17.00 uurLocatie: slot zeist te zeistPrijs: € 370,- (excl. btw)Soort PE-bijeenkomst: vaktechnischAantal PE-uren: 6Het maximum aantal deelnemers voor deze cursus is bereikt. Gewone leden van de NOB kunnen zich via een aan-meldingsformulier op de website op een reservelijst laten plaatsen.

Training: Snel lezendeelnemers gaan aan de slag met concrete technieken om informatie sneller te lezen en informatie beter op te slaan in het geheugen. twee maan-den na afloop van de trainingen, blijkt dat de deelnemers gemiddeld 2,6 keer sneller lezen dan bij de aanvang van de training. Datum: donderdag 9 oktober 2014 Docent: de heer m. tigchelaarDuur: 10.00 – 15.00 uurLocatie: de muiderpoort (amsterdam) of slot zeist te zeistPrijs: € 525,- (excl. btw) en € 15,- (excl. btw) voor het boek ‘haal meer uit je hersenen’Soort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnisch Aantal PE-uren: 4,5

Training: Overtuigen en beïnvloeden als belastingadviseurin deze training behandelt de docente technieken om overtuigender te zijn in gesprekken, onderhandelingen en/of vergaderingen. de training is bedoeld voor gewone leden die effectiever wil-len zijn in gesprekken, onderhandelin-gen en/of vergaderingen. Datum: 11 november 2014Docent: drs. p.c.m. van goethem (au-teur van ‘ijs verkopen aan eskimo’s)Duur: 09.30 – 16.30 uur Locatie: koninklijk instituut voor de tropen (amsterdam)Prijs: € 525,- (excl. btw) en € 21,25 (excl. btw) voor het boek ‘ijs verkopen aan eskimo’s.Prijs terugkomsessie: € 850,- (excl. btw)Soort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnischAantal PE-uren: 6

Training: het verkoopmoment in adviesgesprekkenin deze zeer praktijkgerichte training worden belastingadviseurs met acqui-sitie verantwoordelijkheid commerci-eel slagvaardiger gemaakt.Datum: 26 november 2014Docent: ing. h.j. zeevenhoven Duur: 09.00 – 17.00 uur (facultatief individuele terugkommiddag) Locatie: de muiderpoort (amsterdam) of slot zeist te zeistPrijs: € 525,- (excl. btw) en € 21,80 voor het boek ‘acquireren is (n)iets voor mij’Prijs terugkommiddag: € 850,- (excl. btw)

Soort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnischAantal PE-uren: 6

Studiedag ‘de DgA en zijn Bv’ Datum: 28 januari 2015Congresvoorzitter: prof. dr. mr. e.j.w. heithuis (hoogleraar universiteit van amsterdam en de Open universiteit en verbonden aan bdO belastingadviseurs)Inleiders: nnbLocatie: hotel figi te zeistPrijs: € 370,- (excl. btw)Soort bijeenkomst: vaktechnischAantal uren: nnb

Oprichting programmacommissie pEOp 19 juni 2013 is de algemene leden-vergadering van de nOb akkoord ge-gaan met een voorstel van het bestuur tot verdere concretisering van de verplichte permanente educatie. per 1 januari bestaat voor gewone en as-pirant-leden een pe-verplichting van twintig uur per jaar. het bestuur is van oordeel dat dit een passende manier is om de kwaliteit van het ledenbestand verder te bewaken. naast de door kantoren en in de markt aangeboden kwalificerende cursus-sen kunnen uiteraard ook de vaktech-nische cursussen en voortgezette vaardigheidstrainingen uit het door de stichting Opleiding belastingadviseurs (sOb) aangeboden programma perma-nente educatie worden ingebracht.

de sOb kent een programmacommis-sie voor de beroepsopleiding die er op toe ziet dat de kwaliteit van de oplei-ding (voor de aspirant-leden) gehand-haafd wordt. zij fungeert als denk-tank voor het genereren van nieuwe ideeën. het bestuur van de sOb heeft besloten een gelijksoortige program-macommissie pe in te stellen die het bestuur adviseert bij de samenstelling en de inhoud van het aan te bieden programma permanente educatie. het sOb-bestuur heeft de volgende hoog-leraren benoemd:

prof. mr. dr. P.G.H. Albertprof. mr. J.W. Bellingwoutprof. dr. A.H.M. Danielsprof. dr. R.M. Freudenthalprof. dr. mr. E.J.W. Heithuisprof. dr. S.J.C. Hemelsprof. mr. H.M. Kappelleprof. dr. P. Kavelaarsprof. dr. H.W.M. van Kesterenprof. mr. O.C.R. Marresprof. dr. J.C.M. van Sonderenprof. dr. F. Sonneveldt (voorzitter)prof. dr. D.M. Weber

“een gezonde werkdruk kan aanzetten tot grootse pres-

taties. maar wordt die druk (te) hoog, dan liggen stress en

vermoeidheid op de loer. uiteindelijk vermindert dan de ef-

fectiviteit op de werkvloer. in de training ‘presteren onder

druk’ leren nOb-leden hoe ze - ook als het spannend wordt -

vitaal en met plezier aan de slag blijven. deelnemers aan de

training krijgen heel praktische handvatten om effectief met

druk om te gaan én om hun energie optimaal te benutten.

de kern van de training is het aanleren van de hartcoheren-

tietechniek, die bij bedrijven, topsporters en musici al suc-

cesvol wordt toegepast om prestaties te verbeteren. deze

techniek geeft controle over je hartritme, zodat je ook op

spannende momenten rustig en alert blijft. “het is een een-

voudige en snel te leren techniek die altijd en overal toepas-

baar is”, vertelt docente esther gijsbers. “het werkt echt à

la minute en iedereen kan het leren. je wordt met een oor-

sensor aangesloten op een laptop, ipad of iphone en ziet

daarop meteen dat je hartslag reageert op de technieken.

wetenschappelijk is bewezen dat meer balans in het hart-

ritme leidt tot meer grip op fysieke en mentale reacties bij

spanning en stress. zo kun je goed presteren onder druk.”

het is de eerste keer dat deze training wordt gegeven voor

de nOb. “maar veel organisaties in de banken accountan-

cywereld zijn jullie al voorgegaan”, zegt gijsbers. “de cur-

sus spreekt rationeel ingestelde mensen aan, doordat we

eenvoudige, wetenschappelijk bewezen technieken gebrui-

ken met een direct en meetbaar effect.

”

Aantal PE-uren: 6 (soort niet-vaktechnisch) / Per jaar

mogen 4 niet vaktechnische PE-uren worden ingebracht.

drs. esther gijsbersOprichter work Life Academy

meer resultaat, minder inspanning

TrAININg ‘prESTErEN ONDEr Druk’

fee voor geleverde diensten bespre-kingen voeren. Datum: 24 september 2014Docent: ing. h.j. zeevenhoovenDuur: 09.30 uur – 17.00 uur Locatie: de muiderpoort te amsterdamPrijs: € 525,- (excl. btw)

Soort PE-bijeenkomst: niet-vaktechnisch Aantal PE-uren: 6

pE-cursus Aanmerkelijk belang en terbeschikkingstellingsregelingDatum: 2 oktober 2014Docenten: prof. dr. mr. e.j.w. heithuis

ViditaxDagelijkse e-mailservice

“Belastingadviseurs van Ernst & Young zetten de Viditax van Fiscaal up to Date

op de eerste plaats van dagelijkse nieuwsvoorzieningen.”

Frans Rikhof, Director Bureau Informatievoorzieningen, Ernst & Young

Sinds 1984 dé onafhankelijke fiscale nieuwsvoorziening van Nederland.Fiscaal up to Date brengt al het fiscale nieuws sneller, breder en

vollediger dan wie ook.

Weekblad

Elke week het laatste nieuws m.b.t. rechtspraak, wetgeving, beleid Op papier, online en via de app!

Appvoor iPad en Androïd

Lees al het fiscale nieuws op uw tablet!

Online databankFull-text zoeksysteem

Archief vanaf 1994

Jubileumactie

www.futd.nl/30jaar

1 maand Fiscaal up to Date

voor € 30,-

orde-fiscaal up to date 140303.indd 1 03-03-14 16:55

Orde 2014#1

Documents

Transcript of Orde 2014#1