Op naar gezamenlijk succes: de toepassing van partnershiprelaties bij BAM Utiliteitsbouw BV Martijn...

Op naar gezamenlijk succes:de toepassing van partnershiprelaties

bij BAM Utiliteitsbouw BV

Martijn Broekman

Vrijdag 9 maart 2007

Eindcolloquium

De toepassing van partnershiprelaties bij BAM Utiliteitsbouw BV


Introductie

Stageperiode bij BAM Utiliteitsbouw BV (10/2005 – 03/2006). Doel: Observeren van het inkoopproces

Onderwerp afstudeeronderzoek:‘De toepassing van partnershiprelaties bij BAM Utiliteitsbouw BV.’

Begincolloquium: 7 april 2006Tussencolloquium: 13 oktober 2006

AfstudeercommissieProf. Ir. F.J.M. Scheublin (vz.) (TU/e)Ing. D. Meijer (TU/e)G.F.W. te Hoonte (BAM Utiliteitsbouw

BV)J. Peet (BAM Utiliteitsbouw

BV)



Opbouw presentatie

Analyse en diagnose• Aanleiding• Probleem• Analyse• Doelstelling

Onderzoeksfase• Aanpak• Bevindingen• Conclusie

Ontwerpfase• Instrument

Evaluatie



Aanleiding tot onderzoek

Stage op de inkoopafdeling bij BAM Utiliteitsbouw BV.

Wat is mij opgevallen tijdens de stageperiode?

Twee recente projecten met een vorm van samenwerken met als resultaat: Goede kwaliteit opgeleverd product; Aantrekkelijk (financieel) resultaat voor beide partijen; Goede publiciteit en vervolgopdrachten.

Analyse en diagnoseAnalyse en diagnose AanleidingAanleiding Probleem Analyse Doelstelling

Onderzoeksfase Aanpak Bevindingen Conclusie

Ontwerpfase Instrument

Evaluatie



Probleem

Wat betrof het probleem?

Binnen BAM Utiliteitsbouw BV wist men dat deze samenwerkingen tot een succes hadden geleid.

Alleen wat voor samenwerkingen dit waren en hoe deze successen in de toekomst herhaald kunnen worden was op dat moment onduidelijk.

Het probleem was zodoende:Binnen BAM Utiliteitsbouw BV ontbreekt het aan duidelijkheid omtrent de wijze waarop de samenwerkingsvormen, zoals die bij twee projecten volgens betrokken hebben geleid tot succes, in de toekomst kunnen worden bereikt.

Analyse en diagnoseAnalyse en diagnose Aanleiding ProbleemProbleem Analyse Doelstelling



Evaluatie



Analyse van het probleem

Welke samenwerkingsvorm wordt hier bedoeld?

De betreffende succesvolle samenwerkingen:• Zijn ontstaan vanuit het inkoopproces;• Hebben voor alle betrokken partijen een succesvol resultaat opgeleverd (gezamenlijk doel).

Deze eigenschappen komen overeen met de belangrijkste kenmerken van partnerships (Van Weele, 1997), immers:• Partnership zijn ontstaan vanuit het inkoopproces;• Partnerships worden gekenmerkt door een samenwerking tussen twee of meerdere partijen;• Partnerships zijn gericht op het bereiken van gezamenlijke doelen.

Analyse en diagnoseAnalyse en diagnose Aanleiding Probleem AnalyseAnalyse Doelstelling



Evaluatie




Is hier meer aan de hand? Ja!

Er wordt doorgaans traditioneel ingekocht door bouwondernemingen.

Het probleem zit in de uitvoering van deze benadering. Een bouwonderneming verwacht tegenwoordig:• De beste producten en diensten;• Tegen de meest gunstige voorwaarden;• Tegen een zo laag mogelijke prijs.

Dit leidt tot een cultuur: Waarin men tegen elkaar vecht i.p.v. samenwerkt; Een afname van de vertrouwensrelatie;

Resultaat: kwaliteitsverlies verlies voor alle partijen




Evaluatie




Studies benadrukken het belang van samenwerken:

‘Rethinking Construction’, (Egan Report) (1998):‘Bouwondernemingen kunnen in de toekomst alleen succesvol opereren als zij de huidige aanpak van werken verlaten, waarbij er wordt opgeleverd in een matige kwaliteit en met een te hoge verspillingsgraad.’

‘Fundamenten voor vernieuwing’, Regieraad Bouw (2005)‘Aannemers willen hun orderportefeuille gevuld hebben en nemen soms werken met verlies aan. Om dat verlies te beperken gaan ze “shoppen” bij onderaannemers en leveranciers. Zo wordt bij iedere schakel een stukje kwaliteit ingeleverd en neemt de kans op opleverfouten toe.’




Evaluatie




Recente nieuwsberichten benadrukken het probleem:

Ook uit gesprekken is gebleken dat de samenwerkings-relatie tussen bouwondernemingen en toeleveranciers voor verbetering vatbaar is:

‘Wij ontdekken per project gemiddeld 10 “pijnpunten”. Het hangt van de benadering van de bouwonderneming af in hoeverre wij deze pijnpunten prijsgeven.’

‘Bouwondernemingen hebben een te hoge eigendunk en te weinig respect voor toeleverende partijen.’

‘Bouwondernemingen zijn niet te vertrouwen.’




Evaluatie




Algemeen probleem: de inkoopproblematiek‘Er wordt door bouwondernemingen in de utiliteitsbouw te veel ingekocht op basis van (laagste) prijs. De consequentie hiervan is dat men doorgaans niet tot het beste (gezamenlijk) resultaat komt op prijs- en kwaliteitsniveau.’

Mogelijke oplossing voor de inkoopproblematiek:Vorm van samenwerken zoals de twee voorbeelden = vorm van partneren




Evaluatie



Doel van het afstudeeronderzoek

Het doel van dit afstudeeronderzoek:Het formuleren van richtlijnen voor én aanreiken van een hulpmiddel aan BAM Utiliteitsbouw BV om succesvol te kunnen partneren op projectniveau.

Analyse en diagnoseAnalyse en diagnose Aanleiding Probleem Analyse DoelstellingDoelstelling



Evaluatie



Aanpak van het afstudeeronderzoek

Formulering onderzoekshoofdvraag:

Het doel is het aanreiken van richtlijnen.Richtlijnen betreffen aanwijzingen voor een handelswijze.

De factoren die van belang zijn bij het vaststellen van richtlijnen zijn bepalingen waaraan voldaan moet worden.Er is gekozen voor de term kritieke succesfactoren. Deze zijn van beslissend belang voor het behalen van succes.

De hoofdvraag van dit afstudeeronderzoek is zodoende:Welke vorm van partneren leent zich voor BAM Utiliteitsbouw BV om te gaan partneren op projectniveau en wat zijn hierbij de kritieke succesfactoren?

Analyse en diagnose Aanleiding Probleem Analyse Doelstelling

OnderzoeksfaseOnderzoeksfase AanpakAanpak Bevindingen Conclusie


Evaluatie



Aanpak van het afstudeeronderzoek

Hoe wordt antwoord gegeven op de hoofdvraag?

Er is gekozen voor het uitvoeren van een viertal stappen:

Stap 1:Het bepalen van de uitgangspunten voor dit onderzoek.

Stap 2:Het signaleren van kritieke succesfactoren in de praktijk.

Stap 3:Het bepalen van de geschikte partnervorm voor BAM Utiliteitsbouw BV.

Stap 4:Het bepalen van aanvullende voorwaarden om succesvol samen te werken.


OnderzoeksfaseOnderzoeksfase AanpakAanpak Bevindingen Conclusie


Evaluatie



Bevindingen – stap 1Het bepalen van de uitgangspunten voor dit onderzoek

Stap 1 beslaat het beantwoorden van 4 centrale vragen:

1. Wat zijn kritieke succesfactoren?2. Hoe worden kritieke succesfactoren geïmplementeerd?3. Welke vormen van partneren zijn er zoal?4. Waar staat partneren ten opzichte van andere samenwerkingsvormen in de bouw?

het concretiseren van de hoofdvraag

Middel: Literatuurstudie (analyse van bestaande informatie)


OnderzoeksfaseOnderzoeksfase Aanpak BevindingenBevindingen Conclusie


Evaluatie




1. Wat zijn kritieke succesfactoren?

‘Kritieke succesfactoren zijn factoren die bepalend zijn voor het succesvol functioneren van een gebeurtenis.’

De gebeurtenis die hier onderwerp van succesfactoren is, betreft een partnership op projectniveau.

Kritiek en niet-kritiekKritieke succesfactoren zijn bepalend voor het succesvol functioneren. Niet-kritieke succesfactoren hebben invloed op het resultaat - en dus de mate waarin succes wordt geboekt - maar zijn niet bepalend en in die zin dus ook niet noodzakelijk.




Evaluatie




2. Hoe worden kritieke succesfactoren geïmplementeerd?

De invalshoek die hier wordt aangehouden betreft strategieformulering. Een partnership betreft immers een strategisch proces.

Het implementeren van de KSF-en geschiedt middels een Balanced Scorecard.




Evaluatie




3. Welke vormen van partneren zijn er zoal?

Definitie partnership:‘Een partnership is een samenwerkingsvorm tussen twee of meer partijen, gericht op het bereiken van gezamenlijke doelen, waarbij informatie, risico’s en kosten- en opbrengsten worden gedeeld.’

Soorten partnerships:- Projectgebonden – projectongebonden- Mate van integratie




Evaluatie




4. Waar staat partneren ten opzichte van andere samenwerkingsvormen in de bouw?

Samenwerkingsvormen hangen voornamelijk af van de wijze waarop een opdrachtgever het werk uitbesteedt: de uitbestedingsvorm.

Partnerships maken geen deel uit van uitbestedingsvormen en zijn hier ook niet aan gebonden. Partnerships vertonen echter wel overeenkomsten met bouwteam samenwerkingen, het grote verschil is echter het delen van risico’s en kosten en opbrengsten.




Evaluatie




Resumé uitgangspunten:

Kritieke succesfactoren (KSF-en):• Zijn factoren die bepalend zijn voor het succesvol functioneren van een gebeurtenis;• Worden geïmplementeerd middels een Balanced Scorecard.

Partnerships:• Zijn samenwerkingsvormen tussen twee of meer partijen, gericht op het bereiken van gezamenlijke doelen, waarbij informatie, risico’s en kosten- en opbrengsten worden gedeeld;• Zijn in verschillende hoedanigheden;• Maken geen deel uit van uitbestedingsvormen en zijn

hier ook niet aan gebonden.




Evaluatie



Bevindingen – stap 2Het signaleren van kritieke succesfactoren in de praktijk

Stap 2 beslaat het beantwoorden van 1 centrale vraag:

5. Wat zijn de kritieke succesfactoren bij praktijkvoorbeelden van partnerships?

Middel: Analyse van cases uit de praktijk op basis van:• Artikelen/readers (bestaande informatie);• Gesprekken met personen (interviews).




Evaluatie




5. Wat zijn de kritieke succesfactoren bij praktijkvoorbeelden van partnerships?

Geanalyseerde cases:1. Battery Shop2. Bishop Auckland Hospital 3. K24. World Squares for All5. Walterboschcomplex6 . Modecentrum Fase I7. E-project Fase II8. Nerefco (1+2)9. Flevoziekenhuis10. Senseo apparaat11. Nissan & Talent Engineering12. Motoman & Stillwater Technologies13. W&R-woningen




Evaluatie




Uit de analyse van elke case bleek een aantal bepalingen te hebben bijgedragen aan succes:

Voorbeeld: Flevoziekenhuis Almere

Succesfactoren:• De wil om met partijen binnen één concern eens goed

samen te werken;• Een simpel contract en het hierin open laten van ruimte voor nieuwe ideeën;• Het uitwisselen van bouwkundige/ installatietechnische kennis onder elkaar;• Duidelijke afspraken ten aanzien van het verdelen van

kosten en opbrengsten.




Evaluatie




De gevonden succesfactoren zijn onderverdeeld over algemene succesfactoren.

Voorbeeld: ‘delen van kennis en informatie’

Omschrijving:Het overdragen van noodzakelijke gegevens aan de partner(s), voor het adequaat uitoefenen van (gezamenlijke) activiteiten.

Is (in ieder geval) voorgekomen bij de cases:1.2, 2.3, 3.2, 5.3, 7.4, 9.3, 10.2, 11.4/5, 12.2




Evaluatie




Tot slot is bepaald in hoeverre de succesfactoren al dan niet kritiek (bepalend voor bereikte succes) zijn geweest

Voorbeeld: ‘delen van kennis en informatie’

Kritiek/niet kritiek:Kritiek, immers uit veel cases blijkt dat een buitengewone projectprestatie alleen gecreëerd kan worden als er sprake is van kennisdeling tussen betrokken partijen.




Evaluatie




Dit resulteert in de volgende lijst met succesfactoren:

Kritieke succesfactoren:• Bekwaam en betrokken personeel;• Delen van kennis en informatie;• Goede communicatie en bekende rolpatronen;• Groot en/of complex project(onderdeel);• Proactieve houding;• Tijdig inschakelen van partner(s);• Verlangen naar gezamenlijk succes.

Niet-kritieke succesfactoren:• Delen van risico’s en kosten en opbrengsten;• Hanteren van een open calculatie/boekhouding.




Evaluatie



Bevindingen – stap 3Het bepalen van de geschikte partnervorm voor BAM utiliteitsbouw BV

Stap 3 beslaat het beantwoorden van 2 centrale vragen:

6. Welke vorm van partnering leent zich voor BAM Utiliteitsbouw BV?7. Welke projectonderdelen lenen zich voor BAM Utiliteitsbouw BV om te gaan partneren?

Middel: Bepalen partnervorm:• Literatuur vs. praktijkcases.

Bepalen geschikte projectonderdelen:• Total Spend Analyse (crediteurenanalyse).




Evaluatie




Gekozen voor de onderverdeling projectpartnerships en supplier-partnerships, omdat:- Dit in Nederland gebruikte termen zijn;- De woorden al aangeven waar het om draait.

De aard van de samenwerkingen zijn projectgebonden: Projectpartnerships

Er zijn echter meerdere vormen herkenbaar in de praktijk.Daarom is er een nieuwe onderverdeling gemaakt:• Supply-driven projectpartnerships;• Demand-driven projectpartnerships.




Evaluatie




Projectonderdelen (segmenten) om mee te partneren: Strategische producten (volgens de Kraljic-portfolio)

Door middel van een Total Spend Analyse wordt duidelijk welke producten tot welke groep behoren.




Evaluatie




Mate van invloed op het financiële resultaat:• Het inkoopvolume• De inkoopwaarde ten opzichte van project(en)• De invloed van prijsveranderingen op (project)resultaat• De prijselasticiteit

Mate van toeleveringsrisico:• De mate van verkrijgbaarheid• De specificiteit van het product• Het aantal potentiële leveranciers• De mogelijkheid tot buffervoorraden

Uitgevoerde analyse slechts op een paar aspecten...

Conclusie: strategische producten is slechts een indicatie




Evaluatie



Bevindingen – stap 4Het bepalen van aanvullende voorwaarden om succesvol samen te werken

Stap 4 beslaat het beantwoorden van de 1centrale vraag:

8. In hoeverre sluiten de bevindingen van onderzoeken naar de samenwerkingsrelatie tussen

bouwondernemingen en toeleveranciers, aan bij de reeds gevonden kritieke succesfactoren van partnerships uit de praktijk?

Middel: Analyse van de samenwerkingsrelatie op basis van:• Bestaande onderzoeken;• Interviews onder personen van toeleverende partijen.




Evaluatie




Voor partneren relevante bevindingen:

Bestaand onderzoek:• ‘De aannemer is gebaat bij toeleveranciers die in staat

zijn te communiceren en samen te werken;’goede communicatie en bekende rolpatronen

• ‘Naast prijs moet ook geboden kennis en vakbekwaamheid meetellen. Kennis waarvan de aannemer meer gebruik zou moeten maken.’

delen van kennis en informatie




Evaluatie




Voor partneren relevante bevindingen o.b.v. interviews:• Samenwerken vereist een goede communicatie en vertrouwensrelatie.

goede communicatie, vertrouwensrelatie en bekende rolpatronen

• Toeleverende partijen voelen zich gebruikt door bouwondernemingen, die ook nog eens een te hoge eigendunk hebben.

(rechtvaardige en) gelijkwaardige houding• Eerder en beter samenwerken resulteert in kostenreductie, een beter proces en een hogere kwaliteit van het opgeleverde product.

tijdig inschakelen van partner(s)• Toeleveranciers hebben kennis die een bouwonderneming niet bezit maar wel nodig heeft.

delen van kennis en informatie




Evaluatie




Bestaande kritieke succesfactoren om te partneren:• Goede communicatie en bekende rolpatronen• Delen van kennis en informatie• Tijdig inschakelen van partners

Aanvullende kritieke succesfactoren om te partneren:• Goede vertrouwensrelatie• Hiërarchisch gelijkwaardige houding




Evaluatie



Conclusie

Hoofdvraag van dit onderzoek:Welke vorm van partnering leent zich voor BAM Utiliteitsbouw BV om te gaan partneren op projectniveau en wat zijn hierin de kritieke succesfactoren?

Vorm van partnering:De vorm van partneren die zich voor BAM Utiliteitsbouw BV het meest leent, is supply-driven projectpartnering:• Samenwerkingsverband tussen een opdrachtnemende

partij en één of meer andere betrokken partijen in het uitbestedingsproces. • Hierbinnen delen de partijen opbrengsten en risico’s en worden gemeenschappelijke en gedeelde doelen en

belangen nagestreefd.


OnderzoeksfaseOnderzoeksfase Aanpak Bevindingen ConclusieConclusie


Evaluatie



Conclusie

Hoofdvraag van dit onderzoek:Welke vorm van partnering leent zich voor BAM Utiliteitsbouw BV om te gaan partneren op projectniveau en wat zijn hierin de kritieke succesfactoren?

Succesfactoren:• Bekwaam en betrokken personeel• Delen van kennis en informatie• Delen van risico’s en kosten en opbrengsten• Goede communicatie en bekende rolpatronen• Goede vertrouwensrelatie• Groot en/of complex project(onderdeel)• Hanteren van open calculatie/boekhouding• Hiërarchisch gelijkwaardige houding• Proactieve houding• Streven naar gezamenlijk succes• Tijdig inschakelen van partner(s)

KritiekKritiekNiet-kritiekKritiekKritiekKritiekNiet-kritiekKritiekKritiekKritiekKritiek




Evaluatie



Conclusie

De kritieke succesfactoren kunnen worden geïmplementeerd in een Balanced Scorecard:

Vanuit vier perspectieven worden kritieke succesfactoren genoemd, aangevuld met indicatoren (en targets):• Financiële perspectief;• Interne perspectief;• Klantperspectief;• Leer- en groeiperspectief.




Evaluatie



Ontwerpfase

Hoe te komen tot een praktisch hulpmiddel voor BAM Utiliteitsbouw BV om te partneren op basis van de onderzoeksbevindingen?

Wat besloeg de vraag/wens:Op basis van projectgegevens komen tot een ideale inkoopbenadering, waaronder projectpartnering.

Het doel van het instrument is:Het aanreiken van een model, waarmee de gebruiker, op basis van eigenschappen van de eigen organisatie én het betreffende projectonderdeel, komt tot een voor die situatie passende inkoopbenadering. Hierop volgend wordt een stappenplan aangereikt dat voorziet in de te nemen stappen om de betreffende inkoopbenadering adequaat uit te voeren.



OntwerpfaseOntwerpfase Instrument

Evaluatie



Instrument

Het instrument bestaat uit:• Keuzemodel;

Laat de gebruiker een “meest ideale” inkoopbenadering kiezen.• Stappenplannen (3 stuks).

Geven voor drie inkoopbenaderingen aan welke stappen er genomen moeten worden en welke output daarvoor vereist is.

Input keuzemodel (en stappenplannen):• Inkopen op basis van een marktbenadering (2 soorten);• Projectpartneren.



OntwerpfaseOntwerpfase InstrumentInstrument

Evaluatie



Instrument - keuzemodel

Het keuzemodel is een multicriteria-analyse (MCA).

De werking van een MCA is als volgt:




Evaluatie




Voorbeeld van een multicriteria-analyse (MCA):

Keuze voor een geschikte auto, bijvoorbeeld:




Evaluatie

Ik wil:Waardering

Fiat P

anda

Ford

Mondeo (sta

tion

wagon)

Porsch

e C

ayen

ne (S

UV

)

Zuinig rijden 3 2 1

Veel ruimte 1 3 3

Snel optrekken

3 2 3

Uitkomst

50%

40%

10%

73%

80%

67%




Input multicriteria-analyse (MCA): criteria

Criteria zijn geformuleerd op basis van de doelen en voorwaarden (ksf-en) van de twee inkoopbenaderingen.

Dit vereiste echter wel aanvullend onderzoek!

Informatie afkomstig van BAM Utiliteitsbouw BV en literatuur over inkopen.




Evaluatie

Doelen Kritieke succesfactoren

Projectpartnering

Inkopen o.b.v. marktbenadering




De doelen van inkoopbenaderingen:

Voor beide inkoopbenaderingen van toepassing:- Besparen van projectkosten;- Realiseren van een kwalitatief goed project(onderdeel);- Tevreden stellen van de opdrachtgever;- Verbeteren van de naamsbekendheid;

Voor inkopen via een marktbenadering van toepassing:- Inkopen tegen zo laag mogelijke prijzen.

Voor projectpartnering van toepassing:- Bereiken van gezamenlijk succes.




Evaluatie




De kritieke succesfactoren van de inkoopbenaderingen:

Voor beide inkoopbenaderingen van toepassing:- Bekwaam en betrokken personeel;- Goed communiceren in bekende rolpatronen

Voor inkopen via een marktbenadering van toepassing:- Goed verkrijgbare producten/diensten;- Heldere vraagspecificaties;- In concurrentie kunnen aanvragen van offertes;- Mogelijkheid tot overstappen tussen toeleveranciers.

Voor projectpartnering van toepassing:- Delen van kennis en informatie met de partner(s);- Goede vertrouwensrelatie met de partner(s);- Groot en/of complex project(onderdeel);- Hiërarchisch gelijkwaardige houding onder partner(s);- Proactieve houding bij alle partijen;- Tijdig inschakelen van partner(s).




Evaluatie




Voorbeeld van een criterium:

Kritieke succesfactor ‘delen van kennis en informatie’

Bijpassende criterium:‘U wilt inbreng van deskundigheid van toeleveranciers’

Uitwerking:• Projectpartnering: van toepassing (1)• Inkopen o.b.v. marktbenadering: niet van toepassing (0)




Evaluatie




Er zijn 30 criteria geformuleerd waar de gebruiker een waarde aan moet hechten.

Dit is verwerkt in een Microsoft Excel applicatie:




Evaluatie



Instrument - website

Dit model is geïntegreerd in een website, met daarin:• Een link naar de multicriteria-analyse;• Drie stappenplannen met toelichting.




Evaluatie



Evaluatie

Knelpunten tijdens het afstudeerproces:• Lastig om een geschikt onderwerp te vinden;• Het was lastig om een geschikt onderwerp te vinden;• Het bereiken van personen kostte soms veel inspanningen;• Het formuleren (en bereiken) van de doelstelling;• De koppeling tussen theorie en praktijk;• Het programmeren van het instrument.




EvaluatieEvaluatie



Bedankt voor uw aandacht

Zijn er nog vragen?

Op naar gezamenlijk succes: de toepassing van partnershiprelaties bij BAM Utiliteitsbouw BV Martijn...

Documents

Transcript of Op naar gezamenlijk succes: de toepassing van partnershiprelaties bij BAM Utiliteitsbouw BV Martijn...