Overlegorgaan van HBO-scholenmet een accountancy-opleiding

Secretariaat:Postbus 901164800 RA BredaTel.: (076) 525 06 79Fax: (076) 525 03 98

LANDELIJK EXAMEN – OAT

Vragen FC Juno NV

voor de

middagzitting van 14.00 – 16.30 uur

Samenstellers : Redactiecommissie OAT

Datum : 1 juni 2010

Aantal bladzijden: 9, inclusief voorblad

Toegestane literatuur:

- Handboek Externe Verslaggeving van Deloitte 2009 of Handboek Jaarrekening E&Y vanaf 2009

- Handleiding Regelgeving accountancy vanaf tussentijdse editie 2009

Suggestie tijdsverdeling:

Vraag 1 20 minuten 14 punten

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 1

Vraag 2 15 minuten 10 puntenVraag 3 15 minuten 10 puntenVraag 4 50 minuten 34 puntenVraag 5 30 minuten 20 puntenVraag 6 20 minuten 12 punten Totaal 150 minuten 100 punten

De voorgestelde tijdsverdeling vormt een indicatie voor de puntenverdeling.

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 2

1 Materiële vaste activa: 20 minuten, 14 punten

a. Geef één argument om de terreinen wél stelselmatig af te schrijven en één argument om dit niet te doen.

5 minuten, 4 puntenVolgens de toelichting van de geconsolideerde jaarrekening worden terreinen gebruikt voor voetbaldoeleinden. Terreinen slijten hierdoor waardoor een stelselmatige afschrijving aanvaardbaar lijkt. 2 puntenDaar staat tegenover dat FC Juno NV de terreinen in bespeelbare staat moet houden. De kosten daarvan komen ten laste van het resultaat. De terreinen blijven daadoor in dezelfde kwalitatieve staat, en is afschrijving niet noodzakelijk. De kosten van onderhoud komen als het ware in de plaats van de afschrijvingskosten. 2 puntenOf: terreinen zijn niet onderhevig aan slijtage.

b. Geef uit verslaggevingstechnisch oogpunt een argument tegen de wijze waarop FC Juno NV de kosten van groot onderhoud verwerkt in haar jaarrekening.

5 minuten, 3 puntenFC Juno NV brengt kosten van groot onderhoud rechtstreeks ten laste van het resultaat.Deze verwerkingswijze doet geen recht aan het matchingprincipe. Onderhoud aan het stadion is namelijk toe te schrijven aan het gebruik in de verstreken jaren als gevolg waarvan in een later jaar groot onderhoud noodzakelijk is. Deze kosten zouden dan ook moeten worden toegerekend aan de jaren waarin het gebruik heeft plaatsgevonden, derhalve toepassing van matching.

c. Geef volgens de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving de wijzigingen in de geconsolideerde jaarrekening 2007-2008 indien Juno Stadion BV per 1 juli 2007 de terreinen zou waarderen tegen de actuele waarde. Besteed hierbij aandacht aan de mogelijke effecten van belastingen voor de balans- en resultaatpresentatie. U behoeft geen aandacht te besteden aan de specifieke gevolgen van een stelselwijziging.

5 minuten, 4 puntenDe boekwaarde van de terreinen zou toenemen met 20 mln. (1 punt)FC Juno NV kan besluiten om in verband met herwaardering al dan niet rekening te houden met de effecten van (latente) belastingen; zie artikel 2:390 lid 5 BW.Indien Juno Stadion BV wél rekening houdt met latente belastingen geschiedt dit volgens de door FC Juno NV gehanteerde grondslagen tegen nominale waarde.De herwaarderingsreserve neemt toe met 15 mln (1 punt) en de latente belastingverplichting met 5 mln. (1 punt). Alternatief antwoord: Indien Juno Stadion BV daarentegen geen rekening zou houden met latente belastingen zou de herwaarderingsreserve toenemen met 20 mln. (2 punten)De verwerking van de waardestijging heeft geen invloed op het resultaat omdat op terreinen niet stelselmatig wordt afgeschreven. (1 punt)

d. Geef volgens de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving de wijzigingen in de enkelvoudige jaarrekening 2007-2008 van FC Juno NV indien Juno Stadion BV per 1 juli 2007 de terreinen zou waarderen tegen de actuele waarde. Besteed hierbij aandacht aan de mogelijke effecten van belastingen voor de balanspresentatie.

5 minuten, 3 puntenIndien Juno Stadion BV wél rekening houdt met latente belastingen neemt het eigen vermogen van Juno Stadion BV toe met 15 mln. De post Deelneming in groepsmaatschappij Juno Stadion BV in de enkelvoudige balans per 30 juni 2008 van

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 3

FC Juno NV neemt eveneens toe met 15 mln met als tegenpost een toename van de post Herwaarderingsreserve deelnemingen.Indien Juno Stadion BV daarentegen geen rekening zou houden met latente belastingen zouden de posten Deelneming in groepsmaatschappij Juno Stadion BV en Herwaarderingsreserve deelnemingen beide toenemen met 20 mln.

Vraag 2 Witwassen: 15 minuten, 10 puntenZie deel 3 van de casus, laatste alinea. Harmen Soka besluit naar aanleiding van de bevinding van de stagiair toch hier wat dieper op in te gaan.

a. Geef aan volgens welke controlestandaard en welke wet Harmen Soka aandacht zou moeten schenken aan de genoemde bevinding.

b. Geef aan wat Harmen Soka vervolgens aan werkzaamheden zou moeten verrichten.

Antwoordindicatie 10 puntena. Het handelt hier om NV COS 240 (2 punten). Hier zou sprake kunnen zijn van

frauduleus handelen maar meer nog van een vermoeden van witwassen, hetgeen geregeld is in de WWFT, de Wet ter voorkoming van witwassen en Financieren van terrorisme. (2 punten).

b. Krachtens de WWFT zal Harmen Soka moeten achterhalen in hoeverre sprake is van economische realiteit in de drie transacties. Gegeven de bedragen, het land van herkomst van de voetbalmakelaar en het feit dat alle drie de spelers snel retour gaan kan hier sprake zijn van een subjectieve indicator uit de WWFT. Harmen Soka zal deze transacties zelf moeten melden bij het Bureau Financieel Toezicht binnen veertien dagen na ontdekking (Als FC Juno NV zelf geen melding heeft gedaan) (3 punten). Indien studenten zich beperken tot de activiteiten van NV COS 240 (escalatieladder) hooguit 3 punten toewijzen. In de casus wordt namelijk middels het woord witwassen duidelijk verwezen naar de WWFT. Vervolgens dient op basis van NV COS 315 de accountant wellicht tot een andere inschatting van de risico’s ten aanzien van FC Juno NV te komen. Hij zal dit binnen zijn team moeten bespreken en bij de jaarlijkse risico analyse deze bevindingen tot uitdrukking moeten laten komen (3 punten).

Vraag 3 Specialisatie: 15 minuten, 10 puntenZie deel 3 van de casus. Zoals gemeld is Harmen Soka als voetbalfanaat niet alleen betrokken bij de jaarrekeningcontrole van FC Juno NV maar ook als partner bij de controle van Ajax, Feyenoord en PSV. Geef op basis van de Verordening gedragscode één argument tegen en twee argumenten voor het functioneren van Harmen Soka als controlerend accountant bij meerdere voetbalclubs.

Antwoordindicatie (10 punten)Allereerst speelt hier het fundamenteel beginsel van Deskundigheid en Zorgvuldigheid. Juist door de specialisatie zal Harmen Soka bovengemiddeld in staat zijn om de controle bij de clubs uit te voeren, juist omdat hij meerdere clubs doet (3 punten).Voorts speelt de objectiviteit hier een rol. Harmen Soka kan in de verleiding komen om ten aanzien van zijn favoriete club minder objectief te staan (bedreiging: vertrouwdheid) (4 punten).Tenslotte is de geheimhouding een issue. Harmen Soka dient de controlebevindingen van de ene club gescheiden te houden van de controlebevindingen van de andere club (bedreiging vertrouwdheid enerzijds en eigen belang anderzijds) (3 punten).

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 4

Vraag 4 Opbrengst van een competitiewedstrijd: 50 minuten, 34 puntenOp een mooie zondagmiddag heeft FC Juno thuis tegen Hades gespeeld. Beschrijf de administratieve organisatie gericht op de volledigheid van de opbrengsten van de verkoop van losse toegangsbewijzen voor de competitiewedstrijd tegen Hades. Structureer uw antwoord als volgt:

1 Typologie (motiveer uw antwoord!)2 Attentiepunten3 Uitwerking per interne controlesector. Structureer uw procesbeschrijving op basis van

het hierna gegeven stramien: Autoriseren van de prijzen voor de toegangsbewijzen, de toewijzing van het deel

toegangsbewijzen, de provisie en de toegangscode voor Hades en de richtlijn voor het vrijvallen van toegangsbewijzen.

Online verkoop van toegangsbewijzen. Verkoop van toegangsbewijzen aan Hades. Verkoop van toegangsbewijzen aan de kassa. Toegangscontrole. Controle op de toegangscontrole. Controlewerkzaamheden binnen de Unit Financiën.

Antwoordindicatie (34 punten)

1 Typologie (5p)Indien de kandidaat aanneemt dat directe waarneming op de benutte capaciteit of leegstand als sluitstuk van de interne controle op de volledigheid van de opbrengstverantwoording wel goed mogelijk is, als gevolg van het feit dat de zitplaatsen specifiek (per vak) worden gereserveerd, dan dient de verkoop van zitplaatsen in het stadion te worden getypeerd als dienstverlening met specifieke reservering van ruimte.

Indien de kandidaat aanneemt dat directe waarneming op de benutte capaciteit of leegstand als sluitstuk van de interne controle op de volledigheid van de opbrengstverantwoording niet goed mogelijk is, als gevolg van de hectiek in het stadion, dan dient de verkoop van zitplaatsen in het stadion te worden getypeerd als dienstverlening met niet specifieke reservering van ruimte.

2 Attentiepunten (8 punten)Bij de inrichting van de administratieve organisatie dienen de volgende punten te worden onderkend, wil van interne controle sprake kunnen zijn:2p Risico dat een toegangsbewijs (barcode) meer dan 1 keer kan worden gebruikt

om toegang te verkrijgen2p Verschuivingsgevaar als gevolg van verschillende prijzen per tribune2p De juistheid van de provisie en de volledige verantwoording van de verkochte

toegangsbewijzen aan en de afrekening met Hades vanaf 5 dagen voor de wedstrijd.

2p Contante verkoop van toegangsbewijzen aan de kassa vanaf twee uur voor het begin van een wedstrijd.

3 Uitwerking per interne controlesector (21p)

Autoriseren van de prijzen voor de toegangsbewijzen, de toewijzing van het deel toegangsbewijzen, de provisie en de toegangscode voor Hades en de richtlijn voor het vrijvallen van toegangsbewijzen (3p)De directie autoriseert (door middel van een elektronisch fiat):- De prijzen voor de toegangsbewijzen per tribune in het ‘prijzenstambestand’.

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 5

- Het deel van de toegangsbewijzen dat gereserveerd wordt voor de verkoop door Hades in het ‘plaatsen-reserveringsbestand’, het provisiepercentage en de toegangscode.

- Het automatisch vrijvallen van de door Hades niet verkochte toegangsbewijzen voor de verkoop aan eenieder vijf dagen voor het begin van een wedstrijd.

Online verkoop van toegangsbewijzen (2p)De klant voert bij een reservering onder meer de volgende gegevens in (in het zogenoemde plaatsen-reserveringsbestand):

- Naam, adres, woonplaats.- Gewenste plaats.

Tevens dient de klant bij de reservering tevens de betalingsopdracht te verstrekken. Als de betalingsopdracht is geaccepteerd, dan is de reservering geslaagd en kan de klant het toegangsbewijs printen.

Verkoop van toegangsbewijzen aan Hades (3p)Hades voert bij een online reservering onder meer de volgende gegevens in (in het zogenoemde plaatsen-reserveringsbestand):

- Gewenste plaats.- Toegangscode.

De verkoop van de toegangsbewijzen door Hades aan hun supporters verloopt via hun eigen kanalen. Hun administratieve organisatie en niet die van Juno.

Vijf dagen voor de wedstrijd worden de niet verkochte plaatsen uit het aan Hades toegewezen deel plaatsen automatisch vrijgegeven voor de vrije verkoop aan eenieder.

De afdeling kaartverkoop factureert vijf dagen voor de wedstrijd de door Hades gereserveerde plaatsen. De verkoopgegevens worden on line verstrekt aan de Unit Financiën.

Verkoop van toegangsbewijzen aan de kassa (2p)De kassiers nemen het wisselgeld voor de kassa’s in ontvangst tegen afgeven kwijting aan het hoofd kaartverkoop.

Twee uur voor de wedstrijd gaan de kassa’s open. De kassa zijn electronisch verknoopt met het LAN. Op verzoek van een klant reserveert de kassamedewerker online de gewenste plaats (in het zogenoemde plaatsen-reserveringsbestand): Wordt de betaling geaccepteerd, dan is de reservering geslaagd en print de kassamedewerker het toegangsbewijs uit. De verkoopgegevens worden online verstrekt aan de Unit Financiën.

De kassier maakt aan het einde van een dienst in het bijzijn van het hoofd kaartverkoop de kassa op. Het hoofd kaartverkoop geeft voor de ontvangen geldmiddelen kwijting aan de kassier. Het hoofd kaartverkoop stort de overtollige geldmiddelen op de bank.

Toegangscontrole (2p)De portier controleert de toegangsbewijzen door de barcode te scannen. De scangegeven worden afgestemd met de gegevens in het zogenoemde ‘plaatsen-reserverings-bestand’. Gekeken wordt of het toegangsbewijs is verkocht en niet al is gescand voor de betreffende wedstrijd. Wellicht ten overvloede: is een toegangsbewijs eenmaal gescand, dan kan er geen 2de maal toegang worden verkregen met dezelfde barcode.

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 6

Controle op de toegangscontrole (2p)Indien wordt uitgegaan van dienstverlening met specifieke reservering van ruimte Onafhankelijk van de toegangscontrole worden, tijdens de wedstrijd, de aantallen bezoekers per vak in het stadion door directe waarneming vastgesteld. Deze gegevens worden verstrekt aan de Unit Financiën.

Indien wordt uitgegaan van dienstverlening met niet specifieke reservering van ruimte Onafhankelijk van de toegangscontrole wordt door middel van directe waarneming de werking van de toegangscontrole beoordeeld. Hiervan wordt rapport opgemaakt en verstrekt aan de Unit Financiën.

Controlewerkzaamheden binnen de Unit Financiën (7p)Gericht op de volledigheid van de opbrengstverantwoording worden de volgende controlewerkzaamheden verricht:1p Totaal aantal verkochte toegangsbewijzen = On line verkochte

toegangsbewijzen + door Hades verkochte toegangsbewijzen + aan de kassa verkochte toegangsbewijzen

1p Online verkochte toegangsbewijzen (tot 2 uur voor de wedstrijd) * verkoopprijzen = Toename bank

1p Door Hades verkochte toegangsbewijzen * ((100% - provisie %) * verkoopprijzen) = Toename vordering op Hades

1p Per kas verkochte toegangsbewijzen * verkoopprijzen = Toename bank en contant geld

1p Afname contant geld = Toename bank

Indien wordt uitgegaan van dienstverlening met specifieke reservering van ruimte 2p Beschikbare capaciteit per vak – Verkochte plaatsen per vak = Administratieve

leegstand in het stadion = Fysieke leegstand volgens directe waarnemingOf

2p Administratief benutte plaatsen per vak in het stadion = Fysieke benutte plaatsen volgens directe waarneming

Indien wordt uitgegaan van dienstverlening met niet specifieke reservering van ruimte 2p Beoordeling rapportage over de werking van de toegangscontrole.

Vraag 5 Belastingen: 30 minuten, 20 puntenUit het in de toelichting opgenomen aansluitingsoverzicht voor belastingen blijkt een onderdruk van € 6.850.000 wegens tot waardering gebrachte compensabele verliezen.

a. Geef de overweging die FC Juno NV zal hebben gehad om tot waardering van deze compensabele verliezen over te gaan. Geef hiervoor een aanwijzing in de jaarrekening.

7 minuten; 4 puntenOp iedere balansdatum moet FC Juno NV volgens de RJ de waardering van de actieve belastinglatentie beoordelen. Bij deze beoordeling per 30 juni 2008 is FC Juno NV blijkbaar tot de conclusie gekomen dat het waarschijnlijk is dat in de toekomst voldoende fiscale winst beschikbaar zal zijn waarmee de compensabele verliezen kunnen worden verrekend en de latente vordering kan worden afgewikkeld.De toelichting op de post latente belastingvorderingen staaft deze uitleg met de passage dat de actieve latentie naar verwachting in het boekjaar 2008-2009 tot afwikkeling zal komen.

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 7

b. Geef één mogelijke reden, ontleend aan de Richtlijnen voor de jaarverslaggeving, voor het feit dat FC Juno NV actieve en passieve latenties niet gesaldeerd opneemt in de balans.

7 minuten; 4 puntenDe RJ schrijft saldering van actieve en passieve latenties voor indien de rechtspersoon ook niet-latente belastingvorderingen en -schulden zou moeten salderen. Deze situatie komt voor bij het bestaan van belastingvorderingen en schulden binnen de fiscale eenheid omdat zij dan simultaan worden afgewikkeld. De rechtspersoon moet ook de intentie hebben om tot simultane afwikkeling over te gaan. Ondanks dat FC Juno NV drie 100%-dochterondernemingen naar Nederlands recht bezit, maakt de jaarrekening geen melding van het bestaan van een fiscale eenheid. Dit is een mogelijke reden voor het niet-salderen van latente belastingvorderingen en -schulden.

Of:Een andere mogelijke reden voor het niet gesaldeerd opnemen van latente belastingvorderingen en -schulden is de sterk afwijkende looptijd van beide latenties waardoor simultane afwikkeling niet tot de mogelijkheid behoort. Daardoor wordt niet aan de eis van de RJ voldaan voor saldering van vorderingen en schulden.Volgens de toelichting heeft de actieve latentie namelijk een verwachte looptijd van één jaar en bezit de passieve latentie een vrijwel geheel langlopend karakter.

c. Geef in journaalpostvorm de wijze waarop belastingen naar de winst zijn verwerkt in de geconsolideerde jaarrekening 2007-2008 van FC Juno NV.Splits deze journaalpost op naar aanleiding van de volgende drie mutaties:

• toevoeging aan de latente belastingvorderingen;• toevoeging aan de latente belastingverplichtingen;• onttrekking aan de latente belastingvorderingen.

Geef voor elke mutatie aan naar aanleiding van welk feit de mutatie plaats vindt.

16 minuten, 12 punten (4 punten voor elke juiste journaalpost)Latente belastingvorderingen 6.850Aan Belastingen naar de winst 6.850Waardering compensabele verliezen voorgaande jaren

Belastingen naar de winst 1.837Aan Latente belastingverplichtingen 1.837Toevoeging aan latentie als gevolg van belastbare tijdelijke verschillen tussen commerciële en fiscale winst over het boekjaar 2007-2008.

Belastingen naar de winst 5.870Aan Latente belastingvorderingen 5.870Gebruikte compensabele verliezen voor verrekening met fiscale winst over het boekjaar 2007-2008. Dit is een afgeleide van de andere posten op de denkbeeldige grootboekrekening latente belastingvorderingen, te weten 2.100 (balans 1-7-2007) + 6.850 (tot waardering gebrachte compensabele verliezen voorgaande jaren) – 3.080 (balans 30-6-2008).

De gecomprimeerde journaalpost luidt:Belastingen naar de winst 857Latente belastingvorderingen 980Aan Latente belastingverplichtingen 1.837

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 8

Vraag 6 Afrekening UEFA omzet: 20 minuten, 12 punten(Zie paragraaf 2.4.1 onder UEFA afrekening). Bij het afsluiten van de jaarrekeningcontrole 2007-2008 blijkt de kaartomzet rondom de UEFA wedstrijden nog steeds niet te zijn afgerekend. Omdat het bedrag van de afrekening materieel van aard is vraagt een lid van het controleteam van accountantsorganisatie Dubio zich af of deze ontbrekende afrekening gevolgen zou kunnen hebben voor de te verstrekken accountantsverklaring. Help het controleteam door aan te geven tot welke consequenties dit kan leiden voor de te verstrekken accountantsverklaring bij de geconsolideerde jaarrekening van FC Juno NV. Geef hierbij drie opties aan.

Antwoordindicatie: 12 punteno Het bedrag van de onzekerheid is materieel van aard en zo goed mogelijk

opgenomen in de balans dan wel resultatenrekening. Indien dit adequaat is toegelicht in de jaarrekening kan tot een goedkeurende accountantsverklaring worden gekomen (4 punten).

o De onzekerheid in de verantwoording is niet adequaat toegelicht. De onzekerheid in de verantwoording slaat dan om in een bedenking tegen de verantwoording. Aangezien de bedenking materieel is volgt een accountantsverklaring met beperking (4 punten).

o Ook kan betoogd worden dat door voorgaande afrekeningen te volgen en de berekeningsmethodiek naast de huidige te leggen de onzekerheid zich niet meer manifesteert ofwel beneden het materialiteitsniveau komt te liggen. Dit betekent feitelijk dat een goedkeurende accountantsverklaring afgegeven zou kunnen worden (4 punten).

Einde middagzitting

FC Juno NV Vragen middagzitting met uitwerkingen 9