Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

1

Beste lezer, De nieuwsbrief is terug van een lange zomer- en najaarsslaap. In deze editie schetsen we de stand van zaken rond het zogenaamde “Goldstone-rapport” over oorlogsmisdaden in Gaza bijna een jaar geleden. Het rapport heeft inmiddels een waar hindernissenparcours afgelegd door de beslissingsmolens van de Verenigde Naties en is voorlopig relatief ongeschonden gestrand in de Algemene Vergadering. Verschillende stemmingen hebben dubbele standaarden doen bovendrijven. Amnesty heeft een fototentoonstelling rond Gaza samengesteld, die vanaf begin 2010 kan besteld worden. U kunt ze hier al bekijken: http://www.slideshare.net/AmnestyVl/fototentoonstelling-gaza Eva Brems, voorzitter van Amnesty Vlaanderen, nam ook deel aan een missie in Israël en bezette Palestijnse gebieden. De delegatie werd de toegang tot Gaza geweigerd, maar zag wel de situatie in de Westelijke Jordaanoever. Lees er meer over in deze nieuwsbrief. Het LCT Israël/Palestina

INHOUD

2 FOCUS: GOLDSTONE RAPPORT Gerechtigheid uitgesteld of afgesteld? 4 ACTIE Palestijnen in administratieve detentie en Israëlische soldaat Gilad Shalit in gevangenschap 5 AMNESTY NIEUWS Eva Brems, voorzitter van Amnesty Vlaanderen, nam deel aan een missie in Israël en bezette Palestijnse gebieden. Lees haar opiniestuk en blog. 6 MENSENRECHTEN IN HET NIEUWS Van kwaad naar erger in Oost-Jeruzalem, mensenrechtenverdedigers onder druk, behandeling Palestijnen in Palestijnse gevangenissen, Palestijnse Autoriteit schendt persvrijheid 9 TIPS Links naar nieuwe rapporten over Gaza en een selectie van lezenswaardige artikels over het Goldstone-rapport

november 2009

NIEUWSBRIEF LANDENCOORDINATIETEAM

ISRAEL/PALESTINA

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

2

FOCUS: GOLDSTONE-RAPPORT

Gerechtigheid uitgesteld of afgesteld? Het langverwachte rapport van de United Nations Fact Finding Mission on the Gaza Conflict, onder leiding van de Zuid-Afrikaanse rechter Richard Goldstone, werd dinsdag 15 september publiek gemaakt. Sindsdien heeft het zogenaamde “Goldstone-rapport” een waar hindernissenparcours afgelegd door de beslissingsmolens van de Verenigde Naties. Het rapport is voorlopig relatief ongeschonden gestrand in de Algemene Vergadering. Ondanks ernstige tekortkomingen mag de stemming van afgelopen 5 november gerust historisch worden genoemd. Amnesty International vraagt het rapport echter zonder uitstel aan de VN Veiligheidsraad over te maken. "Het is de verantwoordelijkheid van de Veiligheidsraad om dat rapport even ernstig te nemen als rapporten over bijvoorbeeld de situatie in Darfur. Er mag geen sprake zijn van dubbele standaarden voor gerechtigheid voor oorlogsmisdaden of misdaden tegen de mensheid” stelde Amnesty’s secretaris-generaal Irene Khan. Een terugblik en een stand van zaken. Consensus en toch verdeeldheid Op 29 september bespreekt de VN Mensenrechtenraad het rapport. België is voorzitter van de Raad tijdens die sessie. Het resultaat is teleurstellend. De leden beslissen de definitieve stemming over het Goldstone-rapport uit te stellen tot maart 2010. Dat uitstel is volgens Amnesty tekenend voor het gebrek aan politieke wil om tot vastberaden actie over te gaan, telkens het gaat over rekenschap voor mensenrechtenschendingen in het Israëlisch-Palestijns conflict. Op 16 oktober komt het Goldstone-rapport op een wat ongelukkige manier toch terug aan bod tijdens een speciale sessie van de Mensenrechtenraad. De overgrote meerderheid van de landen erkent de waarde van het rapport en roept op tot rekenschap voor schendingen begaan door alle partijen in het conflict. Maar Amnesty betreurt dat de lidstaten er niet in slagen een formulering te bereiken die deze consensus weerspiegelt. De resolutie kaart immers enkel de mensenrechtenschendingen door Israël aan, en blijft stil over schendingen door Hamas en andere Palestijnse gewapende groepen. De resolutie doorstaat dan ook een bijzonder verdeelde stemming: verschillende landen van over de hele wereld onthouden zich, stemmen tegen of weigeren zelfs te stemmen. Het gevaar bestaat dat deze verdeeldheid een obstakel zal blijven voor rekenschap. De resolutie beveelt wel aan dat de Algemene Vergadering van de VN het Goldstone-rapport moet behandelen en dat geeft weer wat hoop.

Richard Goldstone (tweede van links) en zijn onderzoeksteam

De Algemene Vergadering heeft op 5 november de unieke kans om een beslissende stap te zetten in het proces om via het Goldstone-rapport rekenschap te bekomen. Uiteindelijk wordt met een overweldigende meerderheid een resolutie gestemd, waarin de Algemene Vergadering Israël en Hamas vraagt onmiddellijk geloofwaardige en onafhankelijke onderzoeken in te stellen. Als Israël en Hamas daar niet toe in staat of bereid blijken, dan moet de VN secretaris-generaal het Goldstone-rapport doorverwijzen naar de VN-Veiligheidsraad.

Volgens Amnesty heeft de Veiligheidsraad dan geen enkel excuus meer om de zaak niet naar het Internationaal Strafhof in Den Haag door te verwijzen. De kans is groot dat deze verwijzing toch op een Amerikaans veto zal stuiten. Amnesty heeft de regering van president Obama uitdrukkelijk opgeroepen om het Goldstone-rapport nauwgezet te onderzoeken en in naam van de gerechtigheid dat veto niet te stellen. Een cruciale fase gaat nu in: een allerlaatste kans voor de Israëlische regering en Hamas om een doorverwijzing naar het Internationaal Strafhof in Den Haag te vermijden. Het zal cruciaal zijn op te volgen of Israël en Hamas effectief onderzoeken instellen en of deze beantwoorden aan internationale standaarden. Amnesty vraagt daarom dat de VN secretaris-generaal een onafhankelijke commissie van deskundigen aanstelt om deze interne onderzoeken op te volgen binnen de komende 6 maanden. Zowel de Israëli’s als de Palestijnen hebben tot nu toe immers compleet nagelaten om goed gedocumenteerde schendingen te onderzoeken. Het Israëlische Ministerie van Buitenlandse

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

3

Zaken publiceerde wel een speciale nieuwsbrief net toen het Goldstone-rapport werd gepubliceerd, waarin het stelt dat verschillende incidenten onderzocht worden door de Israëlische autoriteiten. Amnesty is daar niet tevreden mee en stelde volgende vragen in een brief aan de Israëlische autoriteiten: “Waren deze onderzoeken onafhankelijk gevoerd of gaat het hier om het leger dat zichzelf onderzoekt? In ieder geval moet Israël vrijgeven welke stappen hun onderzoekers hebben ondernomen om bewijsmateriaal te bekomen van ooggetuigen en slachtoffers in Gaza.” Amnesty kreeg daar tot nog toe geen enkel antwoord op. Hamas heeft geen stappen ondernomen om de aanvallen op burgers te stoppen en om de daders ter verantwoording te roepen. Dubbele standaarden komen bovendrijven De stemming in de Algemene Vergadering was historisch om verschillende redenen. Een resolutie die rekenschap eist van zowel de Israëli’s als de Palestijnen, werd met een overgrote meerderheid goedgekeurd. 114 landen stemden voor, 44 landen onthielden zich en slechts 18 landen stemden tegen, waaronder de Verenigde Staten en 7 EU-lidstaten (Nederland, Tsjechië, Duitsland, Hongarije, Polen, Slowakije en Italië). Terwijl de EU-stem in de stemming voor de Mensenrechtenraad verdeeld was tussen onthoudingen en tegenstemmen, was de EU-stem deze keer verdeeld tussen tegenstemmen of onthoudingen en voorstemmen. Portugal, Ierland, Slovenië, Cyprus en Malta stemden voor. Een aantal belangrijke EU-landen onthielden zich ‘slechts’ en stemden dus niet tegen: Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk. Zowel tegenstemmen als onthoudingen waren echter veel moeilijker te verantwoorden, omdat de resolutie weerspiegelt wat EU landen naar eigen zeggen belangrijk vinden. Uit het statement van de EU aan de vooravond van de stemming: “Een overkoepelende prioriteit voor de EU op het vlak van mensenrechten is het bestrijden van straffeloosheid. De EU dringt er bij de partijen op aan om gepaste, geloofwaardige en onafhankelijke onderzoeken in te stellen (…) De EU gelooft dat gepaste opvolging noodzakelijk zal zijn.” Een onthouding of een tegenstem tegen een gebalanceerde resolutie die zowel Israël als Hamas oproept onderzoeken in te stellen, kan dan enkel dubbele standaarden onthullen. Amnesty vindt dat zowel de onthoudingen als de tegenstemmen getuigen van een gebrek aan politieke wil of zelfs een doelbewuste blokkering van rekenschap voor oorlogsmisdaden. Sommige EU-landen zetten alles op alles om een sterke resolutie die de toekomst van het Goldstone-rapport veilig stelt, te vermijden, gerechtigheid onder de mat te vegen en de principes die zij toepassen tegenover landen als Soedan aan de kant te schuiven als het over Israël gaat. Doordat deze landen Israël een hand boven het hoofd houden, zetten ze ook Hamas uit de wind.

Israëlisch leger vuurt witte fosfor op VN-school Gaza ©UNRWA

Het kostte de EU bovendien een half jaar om zijn steun uit te spreken voor het Goldstone-onderzoek zelf, wat er mee heeft toe bijgedragen dat Israël geen druk voelde om mee te werken. In januari 2009 verklaarde de EU enkel “de onderzoeken naar vermeende schendingen van het internationaal humanitair recht op de voet te volgen", een formulering die werd herhaald in juni 2009. Op 15 juni 2009, in de Mensenrechtenraad, drong de EU er bij alle partijen op aan mee te werken met het onderzoek, maar niet in de publieke en officiële conclusies van de buitenlandministers.

Dit staat in schril contrast met de eenduidige en krachtdadige steun van de EU voor dergelijke onderzoeken naar andere recente conflicten. In het geval van Sri Lanka, verklaarde de Raad in zijn conclusies van 18 mei 2009: "De EU roept op tot de vermeende schendingen van [het internationaal humanitair recht en de mensenrechten recht] te worden onderzocht door een onafhankelijk onderzoek. De verantwoordelijken moeten voor de rechter worden gebracht.” In het conflict in Georgië ging de EU nog een stap verder en lanceerde haar eigen onafhankelijke internationale onderzoeksmissie. In de Israëlisch-Palestijnse context riep de Raad van de Europese Unie nog maar één keer op tot rekenschap en dat was in verband met het interne Palestijnse geweld tussen Fatah en Hamas in juni 2007. De EU veroordeelde toen sterk de aanvallen van Hamas: “Alle verantwoordelijken van misdaden in strijd met het internationaal humanitair recht en fundamentele mensenrechten moeten rekenschap afleggen.”

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

4

De geloofwaardigheid van het oorlogsrecht staat op het spel. In 2009 is het zestig jaar geleden dat staten zich er in het Vierde Verdrag van Genève – dat voor het eerst expliciet voorzag in “de bescherming van burgers in oorlogstijd” – toe verbonden om dit verdrag onder alle omstandigheden te eerbiedigen en te doen eerbiedigen. Als het Goldstone-rapport uiteindelijk begraven wordt zonder gevolg, dan zullen het oorlogsrecht en de mensenrechten een enorme klap krijgen. Amnesty vraagt de Belgische regering bij te dragen tot een correcte behandeling van het rapport. Volgens Amnesty biedt het Goldstone-rapport een unieke kans voor een begin van het einde van de straffeloosheid die al decennialang heerst in het Israëlisch-Palestijns conflict. Zonder rekenschap voor zware misdaden is een rechtvaardige en duurzame vrede in de regio ondenkbaar.

� Amnesty rapport over oorlogsmisdaden Gaza/zuid-Israël: Operation "Cast Lead": 22 days of death and destruction, Amnesty International, 2 juli 2009, http://www.amnesty.org/en/library/info/MDE15/015/2009/en

Achtergrondinformatie Goldstone-rapport * Report of the United Nations Fact Finding Mission on the Gaza conflict (“Goldstone-rapport”):

http://www2.ohchr.org/english/bodies/hrcouncil/specialsession/9/FactFindingMission.htm

* UN must ensure Goldstone inquiry recommendations are implemented, 15 september 2009,

http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/israel-gaza-implementation-un-fact-finding-mission-recommendations-crucial-justi * Implementatie Goldstone-rapport cruciaal voor gerechtigheid, 15 september 2009, http://www.aivl.be/nieuws/implementatie-goldstone-rapport-cruciaal-voor-gerechtigheid/13320 * Irene Khan urges US government to examine Goldstone report, 18 september 2009, http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/irene-khan-urges-us-examine-goldstone-report-20090918 * EU needs to change approach to Middle East, 24 september 2009, http://www.aieu.be/static/html/pressrelease.asp?cfid=12&id=424&cat=4&l=1 * Israel leaves crucial questions unanswered as Goldstone report discussed at UN, 30 september 2009, http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/israel-leaves-crucial-questions-unanswered-goldstone-report-discussed-un-2009093 * Israel/Occupied Palestinian Territories: UN must act now on Goldstone report, 2 oktober 2009,

http://www.amnesty.org/en/for-media/press-releases/israeloccupied-palestinian-territories-un-must-act-now-goldstone-report- * UN must urge Israel and Palestinians to carry out Gaza investigations, 15 oktober 2009, http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/un-must-urge-israel-and-palestinians-carry-out-gaza-investigations-20091015 * Human Rights Council divisions must not obstruct Gaza accountability, 16 oktober 2009, http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/israeloccupied-palestinian-territories-human-rights-council-divisions-must-not-o * UN General Assembly must end war crimes whitewash, 3 november 2009,

http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/un-general-assembly-must-end-war-crimes-whitewash-20091103 * UN vote on Goldstone report a defining step for accountability, 6 november 2009, http://www.amnesty.org/en/news-and-updates/news/un-vote-goldstone-report-defining-step-accountability-20091106

* UN Secretary-General needs to ensure Gaza conflict investigations are credible, 24 november 2009, http://www.amnesty.org/en/library/info/MDE15/030/2009/en

ACTIE! GHASSAN KHALED WELDRA VRIJ Ghassan Khaled is docent aan de rechtsfaculteit van Najah University in Nabloes. Hij wordt administratief gevangen gehouden sinds 3 april 2008 zonder aanklacht of proces. Khaled’s advocaat tekende beroep aan tegen de laatste verlenging van Ghassan’s administratieve detentie op 29 juli. Het verzoek werd verworpen, maar de rechter besliste dat dit het laatste administratief detentiebevel zou zijn. Ghassan zou dus moeten vrijkomen op 29 november. Het leger stemde in met de beslissing. Administratieve detentiebevelen worden vaak op het laatste moment toch nog verlengd. Actie blijft dus nodig.

� ACTIE: SCHRIJF TOT 29 NOVEMBER MEE OM DE VRIJLATING VAN GHASSAN KHALED TE

GARANDEREN: HTTP://WWW.AIVL.BE/ACTIE/GHASSAN-KHALED-WELDRA-VRIJ/15377

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

5

VIDEOBOODSCHAP VAN GILAD SHALIT Gilad Shalit werd op 25 juni 2006 gevangen genomen door gewapende groepen in Gaza tijdens een aanval op een Israëlische militaire basis nabij de Gazastrook. Hij wordt gevangen gehouden op een geheime plaats en kreeg tot op vandaag geen bezoek van het Internationale Rode Kruis. Een recente video van Gilad Shalit werd overgemaakt aan de Israëlische regering via een Duitse bemiddelaar in de onderhandelingen over de vrijlating van de gevangen soldaat tussen Hamas en Israël. In ruil voor de video lieten de Israëlische autoriteiten 19 Palestijnse vrouwen vrij die in Israëlische gevangenissen werden vastgehouden. Amnesty International vraagt dat Gilad Shalit behandeld wordt als een krijgsgevangene overeenkomstig het internationaal humanitair recht, het Internationale Rode Kruis toegestaan wordt hem te bezoeken en zijn familie met hem kan communiceren.

� ACTIE: SCHRIJF EEN BRIEF NAAR HAMAS: HTTP://WWW.AIVL.BE/ACTIE/VIDEOBOODSCHAP-VAN-

GILAD-SHALIT/15378

� DE VIDEO: HTTP://WWW.YOUTUBE.COM/WATCH?V=XNMT9MUHEPM&FEATURE=RELATED

GOED NIEUWS: RIYAD, HASSAN EN NASSER AYYAD Riyad, Hassan en Nasser Ayyad werden vrijgelaten op 18 augustus. Riyad en Hassan werden respectievelijk sinds 2002 en 2003 administratief gevangen gehouden in Israëlische gevangenissen.

� MEER INFO: HTTP://WWW.AIVL.BE/NIEUWS/GAZA-RIYAD-HASSAN-EN-NASSER-AYYAD-VRIJ/12558

AMNESTY NIEUWS: MISSIE MIDDENVELD

Voorzitter Amnesty Vlaanderen op missie in bezette Palestijnse gebieden Van 3 tot 8 november reisde een delegatie van Belgische beleidsmakers en leiders van het middenveld rond in de bezette Palestijnse gebieden en Israël. Ook Eva Brems, voorzitter van de Vlaamse afdeling van Amnesty International, reisde mee. De delegatie stelde vast dat de nederzettingen, de wegblokkades en de muur de basisrechten van de Palestijnen op verschillende vlakken schenden. Door de Muur en de checkpoints in de Bezette Gebieden wordt niet enkel de bewegingsvrijheid van de Palestijnen beperkt. De maatregelen hebben ook verstrekkende negatieve economische gevolgen en betekenen voor de Palestijnen een aantasting van hun waardigheid.

Om een beter inzicht te krijgen in de situatie op het terrein sprak de delegatie ook met lokale en internationale mensenrechtenverdedigers. De missieleden bundelden hun bevindingen in een rapport dat ze afgelopen maandag in het federaal parlement voorstelden. Hierin roepen ze België op om tijdens het Europese voorzitterschap druk uit te oefenen op Israël. Ze vragen dat de Belgische regering Israël aanzet tot respect voor mensenrechten. Aan de hand van beeldmateriaal getuigde de Belgische delegatie ook over de eigen ervaringen in de regio.

Eva Brems, voorzitter van Amnesty International in Vlaanderen, was diep onder de indruk van de vaststellingen op het terrein. Het viel haar op dat mensenrechtenorganisaties steeds meer te kampen hebben met actieve tegenwerking vanuit de regering. Israël is een democratische rechtsstaat waarin mensenrechtenorganisaties in principe ongehinderd hun werk moeten kunnen doen. Als dit principe onder druk komt, gaan belangrijke hefbomen voor rechtvaardigheid verloren, aldus Eva Brems. Meer info:

• http://www.aivl.be/nieuws/missie-in-de-bezette-palestijnse-gebieden-en-israel/16370

• Geen bewegingsvrijheid voor Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever, blogpost Eva Brems, http://noordzuid.blogspot.com/2009/11/woensdag.html

• Opinie Eva Brems, Behoud de ontzetting, http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=KV2HL7PO&subsection=55

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

6

MENSENRECHTEN IN HET NIEUWS

MENSENRECHTENVERDEDIGERS

Israël arresteert Israëlische en Palestijnse mensenrechtenverdedigers Op 21 oktober 2009 werd Ezra Nawi, een joodse inwoner van Jeruzalem, veroordeeld tot 1 maand gevangenisstraf wegens geweld tegen een politieagent. Ezra Nawi protesteerde op een vreedzame manier tegen de vernietiging van de woningen van een honderdtal bedoeïenen. In 2007 stuurden de Israëlische autoriteiten bulldozers van het leger naar Umm al-Kheir. Dat bedoeïenendorp moet plaats ruimen voor de nabijgelegen Israëlische nederzetting Carmel, die voortdurend uitbreidt. Ezra is al jaren een invloedrijke en gedreven figuur binnen de Israëlische vredesbeweging en is actief in de heuvels ten zuiden van Hebron. Het is grotendeels te danken aan deze man dat de Palestijnse boeren in het gebied nog op hun land wonen. Palestijnse mensenrechtenverdedigers die naar het buitenland trekken om hun zaak te bepleiten, worden bij terugkomst dan weer geregeld aangehouden door de Israëlische autoriteiten. Muhammad Srour, een ooggetuige van de UN Fact Finding Mission on Gaza werd recentelijk gearresteerd na een reis naar Geneve waar hij getuigde over Israëlische schendingen van het internationaal recht. Ook Mohammad Othman, een activist uit Jayyus, werd na een bezoek aan het buitenland aangehouden. Amnesty neemt het op voor mensenrechtenverdedigers. Meer info: http://www.freeEzra.org, http://www.youtube.com/watch?v=ysIaQUJWBdk, http://www.haaretz.co.il/hasen/spages/1094150.html, http://stopthewall.org/latestnews/2075.shtml

GEVANGENEN

Israëlische bewakers vernederen vrouwelijke gedetineerden Een groep vrouwelijke Palestijnse ex-gedetineerden beschuldigen bewakers van de Israëlische gevangenissen waar ze vastgehouden zijn, van “vernederende” inwendige lichamelijke onderzoeken. Ze zouden vrouwelijke gevangenen ook gedwongen hebben zich uit te kleden. Een advocaat is nu bewijzen aan het verzamelen bij 10 vrouwelijke ex-gedetineerden, om een gezamenlijke klacht in te dienen. Amnesty International heeft in 2005 al gerapporteerd over de mishandeling van vrouwen in Israëlische gevangenissen en roept Israël op om maatregelen te nemen, in het bijzonder door de toegang van dokters, advocaten en onafhankelijke mensenrechtenorganisaties te verzekeren. Er moet een volledig, grondig, transparant en onafhankelijk onderzoek gevoerd worden. De schuldigen moeten gestraft worden, en de slachtoffers moeten schadeherstel krijgen Bron: http://english.aljazeera.net/news/middleeast/2009/09/20099168617357967.html Amnesty bronnen: http://www.amnesty.org/en/library/info/MDE15/019/2009/en, http://www.amnesty.org/en/library/info/MDE15/040/2008/en, http://www.amnesty.org/en/library/info/MDE15/016/2005/en

GAZA

Verschillende doden bij Israëlische aanvallen in de Gazastrook Volgens het Palestinian Centre for Human Rights (PCHR) vielen er zeker drie Palestijnse doden bij nieuwe Israëlische aanvallen in de Gazastrook. In de avond van 24 augustus en in de morgen van 25 augustus gebruikte het Israëlisch leger vuurwapens in het noorden van de Gazastrook en was er een luchtbombardement in het zuiden aan de grens met Egypte. Eén van de slachtoffers was 16 jaar. Bronnen: http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/100-2009.html

Israëlisch leger en Hamas stellen zelf onderzoeken in naar oorlogsmisdaden De Israëlische mensenrechtenorganisatie B'Tselem maakt in een rapport bekend dat het Israëlische leger een onderzoek heeft geopend naar 21 incidenten waarbij Israëlische soldaten ervan verdacht worden Palestijnse burgers te hebben gedood gedurende operatie Cast Lead in Gaza. B'Tselem bekritiseert echter scherp de onderzoeksmethode die door het leger wordt gehanteerd. Allereerst gaat het om onderzoeken naar specifieke gebeurtenissen en worden de beslissingen van beleidsmakers en het algemene beleid van de operatie buiten beschouwing gelaten. Bovendien voorspellen de

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

7

uitspraken van Israëlische politici zoals Ehud Barak en Benjamin Netanyahu, die beweerden dat de overheid alle Israëlische soldaten zal beschermen tegen vervolgingen en niet de intentie heeft om het leger te onderzoeken, weinig goeds, aldus B'Tselem. De organisatie hekelt eveneens het feit dat er sprake is van een belangenconflict, aangezien het leger zichzelf onderzoekt. Ook Hamas zal een onderzoek instellingen naar het eigen gedrag tijdens de Israëlische inval in Gaza, aldus Khaled Meshal, de politieke leider van Hamas. Op de beschuldiging in het Goldstone rapport dat Hamas zich schuldig heeft gemaakt aan oorlogsmisdaden door het afvuren van raketten op Israëlische burgers, antwoordde Meshal dat Hamas niet de intentie heeft om burgers te raken, maar dat dit gezien de onnauwkeurigheid van de raketten wel degelijk voorvalt. Amnesty International vraagt aan zowel Israël als Hamas dat ze onmiddellijk een geloofwaardig en onafhankelijk onderzoek instellen. Bronnen: http://www.haaretz.com/hasen/spages/1125802.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1123204.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1123708.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1121610.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1123976.html

GEBRUIK VAN GEWELD

Israëlisch leger doodt Palestijnse jongen van 15 en verhindert hulpverlening Een Palestijnse tiener van 15 is op 1 september door het Israëlisch leger doodgeschoten bij een incident in de buurt van Ramallah. Volgens het leger behoorde de jongen tot een groep die met stenen en vuurbommen gooide. Volgens de Palestijnse politie gebeurde dat pas nadat de jongen was neergeschoten. Nog vier andere Palestijnen, waaronder drie tieners en een ambulancechauffeur raakten gewond in de buurt van het Jalazun vluchtelingenkamp. Volgens medisch personeel van het Palestinian Red Crescent Society (PRCS) verhinderden Israëlische soldaten dat gewonden geholpen werden. Bronnen: http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8231130.stm, http://www.ipsnews.net/news.asp?idnews=48326

NEDERZETTINGEN

Israël blijft nederzettingen uitbreiden Het Israëlische Ministerie van Defensie heeft het licht op groen gezet voor de constructie van honderden nieuwe huizen voor Israëli’s in de bezette Westelijke Jordaanoever. Er zijn onder andere plannen om de nederzetting Karnei Shomron, tussen Qalqilya en Nablus, uit te breiden. Ook zou een nieuwe wijk voor kolonisten gebouwd worden tussen Ma’ale Adummim en het bezette Oost-Jeruzalem, waarmee de afsluiting van dit Palestijnse stadsdeel door de Israëlische staat wordt voortgezet. Volgens de Israëlische eerste minister Netanyahu zou de bouw voorafgaan aan een bevriezing van de nederzettingen. De beslissing van Israël om meer nederzettingen te bouwen op de Westelijke Jordaanoever wordt scherp veroordeeld door de Verenigde Naties en de Europese Unie. Het Zweedse voorzitterschap van de EU heeft laten weten dat de nederzettingen volgens het internationaal recht illegaal zijn en een hindernis vormen voor het vredesproces. Bronnen: http://www.demorgen.be/dm/nl/990/Buitenland/article/detail/990807/2009/09/09/VN-en-EU-bekritiseren-nieuwe-Israelische-nederzettingen.dhtml, http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/103-2009.html, http://www.peacenow.org.il/site/en/peace.asp?pi=608&docid=4389&pos=2, http://www.guardian.co.uk/world/2009/sep/07/israel-west-bank-construction-homes

BEWEGINGSVRIJHEID

Palestijnen vernederd door Israëlische leger De Palestijnse mensenrechtenorganisatie PCHR veroordeelt het feit dat Israëlische soldaten Palestijnen aan militaire checkpoints blijven onderwerpen aan pesterijen en wrede en vernederende behandelingen. De organisatie stelde na onderzoek vast dat verschillende Palestijnen een tijdlang vastgehouden werden en fysiek mishandeld door het Israëlische leger. Een Palestijnse man die samen met andere burgers probeerde de muur over te klimmen in het stadje al-Ram, ten noorden van Jeruzalem, werd tegengehouden door Israëlische soldaten die hem vervolgens verplichtten van een

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

8

hoogte van 4,5 meter te springen. Bij zijn val liep hij twee breuken op. Vervolgens bedreigden de soldaten hem met een bloedhond met de bedoeling hem op te laten staan. Toen dit niet lukte lieten ze hem naar hun militaire voertuig kruipen, zo’n 15 meter verder. De man wou naar Jeruzalem, waar hij in een winkel wilde werken. Bron: http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/96-2009.html

JERUZALEM Palestijnse families uit Oost-Jeruzalem uit hun huizen gezet Op 2 augustus 2009 zette de Israëlische politie twee Palestijnse families uit hun huizen in de Sheik Jarrah wijk van Oost-Jeruzalem. Dit gebeurde nadat het Israëlische Hooggerechtshof vonniste dat tot de jaren ’30 van de vorige eeuw de huizen eigendom waren van de Joodse gemeenschap. In totaal werden 46 mensen dakloos. De uitwijzing kadert in het plan van de Joodse kolonistenorganisatie Nahalat Shimon om alle Palestijnen uit de buurt te verdrijven en om er een complex met 200 appartementen te bouwen voor Joodse kolonisten. Het Hooggerechtshof velde haar vonnis op basis van claims dat de huizen voor 1948 Joods eigendom waren. Claims van Palestijnen die voor 1948 eigendom hadden in West-Jeruzalem of de rest van Israël worden steevast door het Hooggerechtshof verworpen. Bronnen: http://www.ir-amim.org.il/Eng/?CategoryID=327&ArticleID=646, http://www.btselem.org/English/Jerusalem/20090806_Sheikh_Jarah_Evacuation.asp

Onderbreking bouw muur in Ma’ale Adumim, wel bouw nederzettingen in en rond Jeruzalem In juni 2009 werd de bouw van de muur/hek rond de Ma’ale Adumim nederzetting stopgezet. De beslissing werd genomen omwille van budgettaire redenen en defensieprioriteiten. Als de bouw in te toekomst alsnog wordt hervat, dan zou de muur de Westelijke Jordaanoever effectief in twee splitsen. De muur rond de enclave zou bovendien, indien gerealiseerd, de toegang tot Oost-Jeruzalem onmogelijk maken voor Palestijnen uit de Westelijke Jordaanoever. De bouw van nederzettingen in en rond Jeruzalem gaat echter onverminderd voort. Op 7 juli 2009 werd Mevaseret Adumi, een nieuwe Israëlische nederzetting in Oost-Jeruzalem, met ongeziene ceremonie ingehuldigd. De Israëlische vice-minister Meir Porosh verkondige op de ceremonie dat dit Israëls antwoord was op internationale druk tegen de nederzettingen. In september vaardigde de Israel Land Administration een openbare aanbesteding uit voor de bouw van 486 appartementen in de Pisgat Ze'ev nederzetting in Oost-Jeruzalem. Dit gebeurde drie dagen nadat de Amerikaanse president Obama premier Netanyahu bekritiseerde voor zijn nederzettingspolitiek. Bronnen: http://www.btselem.org/english/Separation_Barrier/20090924_Maaleh_Adumim_Barrier_Suspended.asp, http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3773440,00.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1113365.html, http://www.ir-amim.org.il/Eng/?CategoryID=327&ArticleID=659

PALESTIJNSE SCHENDINGEN Dodelijke confrontatie Hamas en aan Al Qaeda gelinkte militie Op 14 augustus vielen er in Rafah in de Gazastrook 28 doden en minstens 100 gewonden bij bloedige confrontaties tussen enerzijds de politie en de gewapende tak van Hamas (Qassam brigades) en anderzijds een fundamentalistische militie die banden zou hebben met Al Qaeda, genaamd Junut Ansar Allah. Er vielen minstens zes burgerdoden bij deze confrontatie. De onlusten braken uit nadat de fundamentalistische imam Sheikh 'Abdul Latif Mousa tijdens het vrijdaggebed de geboorte van het Islamitische emiraat uitriep en de gebedsgangers opriep om hem en zijn groep te steunen. Tientallen leden van Junut Ansar Allah weigerden zich na het gebed over te geven aan de massaal opgetrommelde Hamas-politietroepen. Niet lang daarna brak er een vuurgevecht uit. Tegen de ochtend was de opstand bloedig neergeslagen door Hamas en de Qassam brigades. Amnesty veroordeelt de burgerdoden en de andere mensenrechtenschendingen die voortvloeien uit het disproportionele gebruik van geweld. Bronnen: http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/99-2009.html, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1107735.html

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

9

Palestijn in verdachte omstandigheden omgekomen in gevangenis Westelijke Jordaanoever Op 10 augustus stierf de 27-jarige Husni Hamadneh in de Al Juneid gevangenis in de buurt van Nablus. Hamadneh werd vastgehouden door de Palestinian General Intelligence Services. Volgens getuigenissen van medegedetineerden werd hij in de week voor zijn overlijden continu gedwongen recht te staan, geblinddoekt en met zijn handen aan de rug vastgebonden. Hamadneh werd volgens de getuigenissen ook herhaaldelijk op de voetzolen geslagen met een stok, waarna hij gedwongen werd om te lopen. Op 10 augustus was Hamadneh dood, met als officiële doodsoorzaak zelfmoord door ophanging. Een post-mortem onderzoek die door de familie van het slachtoffer werd geëist bracht aan het licht dat Hamadneh geen eten had gekregen in de 5 dagen voor zijn dood. Het onderzoek bevestigde ook dat hij gestorven was door ophanging, zonder evenwel vast te stellen of het moord of zelfmoord was. Amnesty International veroordeelt marteling en andere vormen van mishandeling, en vraagt dat de omstandigheden van gevangenschap voldoen aan de internationale normen omtrent mensenrechten. Amnesty vraagt garanties tegen mensenrechtenschendingen in gevangenissen en een onpartijdig onderzoek naar elk verdacht overlijden van personen in gevangenschap. Bronnen: http://www.alhaq.org/pdfs/AL-HAQ%20Investigation%20Results%20Fadi%20Hamadneh%20English%20Translation.pdf? http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/95-2009.html, http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/94-2009.html,http://www.btselem.org/English/Inter_Palestinian_Violations/20090701_Death_of_detainee_in_interrogation_facility.asp Amnesty-standpunt: http://www.amnesty.org/en/detention

Palestijnse Autoriteit sluit kantoor Al Jazeera op de Westelijke Jordaanoever Op 15 juli 2009 werd een kantoor van de nieuwszender Al Jazeera Satellite Channel (JSC) op de Westelijke Jordaanoever door de Palestijnse Autoriteit gesloten in afwachting van een juridische uitspraak over de zaak. De Palestijnse eerste minister Fayyad verklaarde na de sluiting dat hij de openbare aanklager had opgedragen om “alle nodige juridische actie te ondernemen” tegen JSC omdat de zender de PLO en de Palestijnse Nationale Autoriteit in diskrediet zou hebben gebracht, wat volgens de Fayyad neerkwam op het aanzetten tot oproer. De stap van de eerste minister volgde na een uitzending van JSC waarin een Fatah-leider president Abbas en zijn afgevaardigde ervan beschuldigt te hebben deelgenomen aan een Israëlisch complot om Yasser Arafat te vermoorden. Bronnen: http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2008/90-2009.html

Militaire rechtbank in Gaza veroordeelt “collaborateur” tot de strop Op 7 oktober 2009 veroordeelde een militaire rechtbank in Gaza de 27-jarige Saleem Mohammed Saleem al-Nabahin tot de strop. De rechtbank oordeelde dat de man zich schuldig had gemaakt aan “collaboratie met vijandige partijen”. Het vonnis werd geveld op basis van de Palestijnse strafwet uit 1979, die ongrondwettelijk is binnen de Palestijnse Nationale Autoriteit omdat de wet nooit is voorgelegd aan het parlement. De strafwet schendt de internationale normen omtrent een eerlijk proces en voorziet geen eerlijke en onafhankelijke mechanismen om in beroep te gaan. Bronnen: http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/news/46-2009.html, http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/105-2009.html

TIPS

Nieuwe rapporten over Gaza

• Operation Cast Lead, Soldiers Testimonies from Operation Cast Lead Gaza 2009, Breaking the Silence, juli 2009: 54 getuigenissen van Israëlische soldaten die deelnamen aan de invasie in Gaza onthullen de kloof tussen de officiële informatie van het leger en wat er werkelijk gebeurde: nodeloze vernieling van huizen, afvuren van witte fosfor in dichtbevolkte gebieden en een sfeer die soldaten aanmoedigde om op alles te schieten. http://www.shovrimshtika.org/oferet/booklet_e.asp, Zie ook: http://www.nos.nl/nosjournaal/artikelen/2009/7/15/150709_gaza.html, http://www.btselem.org/English/Press_Releases/20090802.asp,

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

10

http://www.rnw.nl/nl/nederlands/article/isra%C3%ABlische-soldaten-hekelen-gaza-operatie, http://www.trouw.nl/nieuws/europa/article2816397.ece/De_opdracht_was__schieten_en__niet_aarzelen_.html

• Locked In, The humanitarian impact of two years of blockade on the Gaza Strip, OCHA, augustus 2009: dit rapport beschrijft de verwoestende humanitaire impact van de Israëlische blokkade van Gaza, de steile achteruitgang van de levensomstandigheden in Gaza, een ernstige desintegratie van de infrastructuur (onder meer op het gebied van gezondheidszorg, onderwijs en watervoorziening) en het uitblijven van de heropbouw na operatie “Cast Lead”. http://www.ochaopt.org/documents/Ocha_opt_Gaza_impact_of_two_years_of_blockade_August_2009_english.pdf, http://www.irinnews.org/Report.aspx?ReportId=85822

• White Flag Deaths, Killings of Palestinian Civilians during Operation Cast Lead, Human Rights Watch, augustus 2009: gedurende Israël’s offensief in Gaza begin 2009 doodden Israëlische soldaten 11 Palestijnse burgers (waaronder 5 vrouwen en 4 kinderen) die met een witte vlag wuifden. Dit rapport is gebaseerd op terreinonderzoek van 7 incidenten in Gaza, http://www.hrw.org/en/reports/2009/08/13/white-flag-deaths-0, http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=F62DP01P&subsection=2

• B’Tselem’s investigation of fatalities in Operation Cast Lead: na lang onderzoek heeft de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem data gepubliceerd over de Palestijnse en Israëlische slachtoffers in Operation Cast Lead, http://www.btselem.org/Download/20090909_Cast_Lead_Fatalities_Eng.pdf, http://uk.reuters.com/article/idUKTRE5881CB20090909, http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8245433.stm

• Targeted Civilians, Palestinian Center for Human Rights: http://www.pchrgaza.org/files/Reports/English/pdf_spec/gaza%20war%20report.pdf, http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/news/40-2009.html

• Through Women’s Eyes, A PCHR Report on the Gender-Specific Impact and Consequences of Operation Cast Lead, Palestinian Center for Human Rights: http://www.pchrgaza.org/files/Reports/English/pdf_spec/through-women's%20_eyes.pdf

Gaza Goldstone

• Amnesty: oorlogsmisdaden in Gazastrook, Radio 1 Nederland, 10 juli 2009: interview met Ruud Bosscha van Amnesty International Nederland, over het Amnesty-rapport “22 days of death and destruction”, http://www.radio1.nl/contents/6624-amnesty-oorlogsmisdaden-in-gazastrook?autostart=7264

• False allegations about Human Rights Watch’s Latest Gaza report, Human Rights Watch, 14 augustus 2009, http://www.hrw.org/en/news/2009/08/14/false-allegations-about-human-rights-watch-s-latest-gaza-report

• B'Tselem: 773 of Palestinians killed in Cast Lead were civilians, Ynet, 9 september 2009, http://www.ynetnews.com/articles/0,7340,L-3774217,00.html

• Any chance for justice for victims of the Gaza war?, Human Rights Watch, 11 september 2009: overzicht van wat er kan gedaan worden voor afleggen rekenschap oorlogsmisdaden Gaza, http://www.hrw.org/en/news/2009/09/11/any-chance-justice-victims-gaza-war

• Gaza conflict brought accusations of war crimes against both sides, The Guardian, 15 september 2009, http://www.guardian.co.uk/world/2009/sep/15/gaza-war-israel-palestinians-background

• Human Rights groups in Israel in response to Goldstone Report: Israel Must Investigate 'Operation Cast Lead', B’Tselem, 15 september 2009, http://www.btselem.org/english/press_releases/20090915.asp

• UN concludes Israel and Palestinians committed war crimes in Gaza, The Guardian, 15 september 2009, http://www.guardian.co.uk/world/2009/sep/15/un-israel-palestinians-war-crimes

• Oorlogsmisdaden Israël én Hamas, De Standaard Online, 16 september 2009, http://www.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=4U2F8BH0&subsection=2

• Israël start operatie schade beperken , De Standaard Online, 16 september 2009, http://swww.standaard.be/Artikel/Detail.aspx?artikelId=DMF20090916_031

• UN condemns 'war crimes' in Gaza? BBC, 16 september 2009, http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/8257301.stm

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

11

• Israel rejects war crimes findings of UN Gaza inquiry Prime minister Binyamin Netanyahu's spokesman denounces 'propaganda and bias', The Guardian, 16 september 2009, http://www.guardian.co.uk/world/2009/sep/16/israel-rejects-war-crimes-gaza

• VS bekritiseert VN-rapport over Gaza, Trouw, 19 september 2009, http://www.trouw.nl/nieuws/wereld/article2867730.ece/VS_bekritiseert_VN-rapport_over_Gaza.html

• België aan de kant van gerechtigheid?, Frieda Brepoels (NVA), 29 september 2009, http://www.friedabrepoels.eu/friedabrepoels.cgi?s_id=19&id=1231

• Goldstone's Gaza probe did Israel a favor, Gideon Levy, 2 oktober 2009, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1118022.html

• PCHR Welcomes Hamas Decision to Investigate Allegations of War Crimes, Comply With Goldstone Report, Palestinian Center for Human Rights, 16 oktober 2009, http://www.pchrgaza.org/files/PressR/English/2009/107-2009.html

• Video interview: Judge Richard Goldstone, Al Jazeera, 28 oktober 2009, http://english.aljazeera.net/programmes/talktojazeera/2009/10/200910289212327407.html

• Video Interview Richard Goldstone, http://www.supportgoldstone.org/

• So that the Goldstone Report Does not Get Buried at the Security Council, Raghida Dergham, 30 oktober 2009: overzicht van alle obstakels opdat het Goldstone rapport bij en voorbij de VN Veiligheidsraad zou geraken, http://www.daralhayat.com/portalarticlendah/71326

• U.K., France want Israel, PA to probe Goldstone war crimes claims, Haaretz, 3 november 2009, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1125513.html

• Goldstone to Haaretz: U.S. does not have to protect Israel blindly: interview met Goldstone, 13 november 2009, http://www.haaretz.com/hasen/spages/1127942.html

• Parlementaire vragen over het Goldstone-rapport en antwoord http://www.dekamer.be/doc/CCRI/pdf/52/ic654.pdf (p.25)

• Alle berichtgeving in Haaretz over het Goldstone rapport, http://www.haaretz.com/hasen/pages/tags/index.jhtml?tag=Goldstone+Gaza+report

• Er is helemaal geen vredesproces, opiniestuk Dries Van Agt (ex-premier van Nederland) http://www.nrc.nl/opinie/article2418728.ece/Er_is_helemaal_geen_vredesproces

Getuigenissen

• Settlers assault shepherds from Shu'b al-Buttom near the Avigail outpost, 4 July 2009, B’Tselem: http://www.btselem.org/English/Testimonies/20090704_Settlers_assault_shepherds_in_Shub_al_Buttom_witness_Khalil_Abu_Aram.asp

• Efi Brenner, een moedige 18-jarige Israëlische dienstweigeraar, vertelt over de moeilijkheden die hij in zijn privé-leven ondervindt door zijn dienstweigering: http://www.palestinemonitor.org/spip/spip.php?article1163, http://www.youtube.com/watch?v=XlycbQ8dl74&feature=player_embedded#at=34

Nieuwsbrief Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit – november 2009 Amnesty International Vlaanderen

12

COLOFON

COLOFON Redactie Landencoördinatieteam Israël/Bezette Gebieden/Palestijnse Autoriteit

1

Amnesty International Vlaanderen vzw2

Kerkstraat 156 2060 Antwerpen Tel.: 03 271 16 16 - Fax: 03 235 78 12 amnesty@aivl.be www.aivl.be/israel-en-de-bezette-gebieden

Hoofdredacteur Pieter Stockmans (pieters@aivl.be)

Redactie Anuschka Mahieu Allan Muller Frederic Diependaele Julie Adyns Thijs Buelens

Eindredactie Danielle Hennaert

Verantwoordelijke Uitgever Amnesty International Vlaanderen vzw, Karen Moeskops, Kerkstraat 156, 2060 Antwerpen

Steun Amnesty International Vlaanderen! Klik hier en hier. Deze nieuwsbrief verschijnt maandelijks. Inschrijven kan via een simpel mailtje naar pieters@aivl.be

1 Het ‘Landencoördinatieteam (LCT) Israël/OT/PA’ (Israel/Occupied Territories/Palestinian Authority) verzamelt

informatie en bouwt expertise op rond Israël en de bezette gebieden binnen Amnesty International Vlaanderen. Deze expertise

wordt gebruikt voor ondersteuning van Amnesty-groepen die werken op Israël en de bezette gebieden, voor inhoudelijke

ondersteuning van campagnes van het nationaal secretariaat, voor lobbywerk bij politici en voor sensibilisering van het grote

publiek. 2 Amnesty International is een onafhankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft. Zij

doet onderzoek en voert actie tegen ernstige mensenrechtenschendingen.