1

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 37 NR 1 / MAART 2010 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687 / P2A9062

VOORWOORD 2

AGENDA 2

GOED NIEUWS 3

INTERVIEW 4“Vrede en gerechtigheid sluiten elkaar niet uit”

FOTOREPORTAGE 7Zingen voor mensenrechten

CAMPAGNE 8Sterven om leven te geven

ONLINE 10Mensenrechten in minder dan 140 tekens

IN BEWEGING 12

SCHRIJFACTIE 13

PRIKBORD 15

COLOFON 15

Terwijl onze vrienden van Amnesty International in Australië en Nieuw Zeeland

afscheid nemen van de zomer, komen we in Vlaanderen stilaan in lentesferen

terecht. Ik tel minstens vier ‘voorjaarsklassiekers’ om naar uit te kijken.

Op 8 maart vieren we Internationale Vrouwendag. ‘Vieren’ is eigenlijk een mis-

plaatste woordkeuze, want we vragen die dag aandacht voor moedersterfte als

schending van mensenrechten. Op 23 maart is er de Amnesty International

Leerstoel aan de Universiteit Gent. Vorig jaar kon Nawal El Saadawi op massale

belangstelling rekenen. Ook dit jaar konden we een topper strikken: Luis Moreno-

Ocampo, de hoofdaanklager van het Internationaal Strafhof in Den Haag.

Op 24 april hoop ik jou te ontmoeten op de Algemene Vergadering van Amnesty

International in Brussel. Kom mee het voorbije werkjaar evalueren, plannen maken

voor nog betere acties en vrienden maken onder andere Amnesty fans! Als verga-

deren echt niet je ding is, dan is het jaarlijkse Benefietconcert op de Antwerpse

Groenplaats misschien iets voor jou. De vzw Recht tegen Onrecht organiseert sinds

2001 dit gratis festival. Kom mee drank en buttons verkopen ten voordele van

Amnesty en genieten van de sfeer op 12 mei.

Mensen vragen me soms of het niet zwaar is om altijd maar met gruwel, miserie

en onrecht bezig te zijn. Dat is niet zo, omdat je bij Amnesty samenwerkt met heel

veel enthousiaste activisten. Mensen wier reactie tegenover onrecht er één is van de

handen uit de mouwen steken om er iets aan te doen. Deze vier voorjaarsklassiekers

bieden vier mooie gelegenheden om mee te doen!

Eva Brems, voorzitter

DE ZWANGERE AISSETA, 17, WORDT ONDERZOCHT DOOR EENVROEDVROUW. LANKOUÉ, BURKINA FASO © ANNA K ARI

AGENDA8 maart 2010 I Vrouwendag

Op Internationale Vrouwendag trekt

Amnesty International naar de Belgische

stations. Met dazibao’s (kleurrijke muur-

kranten) schudden we de pendelaars

wakker voor het wereldwijde probleem

van moedersterfte. Meer op pagina 8.

23 maart 2010 I

Amnesty Leerstoel

Op 23 maart wordt in de Gentse Vooruit

de Leerstoel Amnesty International

2009-2010 uitgereikt aan Dr. Luis

Moreno-Ocampo. De hoofdaanklager bij

het Internationaal Strafhof in Den Haag

geeft na de uitreiking een boeiende gast-

lezing. Meer op pagina 4.

12 mei 2010 I Benefietconcert

Zak op woensdag 12 mei af naar de

Antwerpse Groenplaats voor de tiende

editie van het benefietconcert Recht

tegen Onrecht. Het belooft een spet-

terend verjaardagsfeest te worden

met tientallen bekende binnenlandse

artiesten. Meer op pagina 7.

En ook nog:

24 april 2010 I Algemene Vergadering:

meer op de achterzijde

23 april tot 2 mei 2010 I Open Doek:

meer op www.opendoek.be

8 mei 2010 I Moedernacht:

meer op pagina 8.

Meer over deze en andere activiteiten op

www.amnesty.be/kalender

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biologisch afbreekbaar.

Gooi hem in de compostbak of GFT-zak.

2 / MAART 2010 /

DEZE EDITIE

SAHRAWI ACTIVISTE TERUG THUISAminatou Haidar, een activiste voor de rechten van de bewoners van de Westelijke

Sahara, is opnieuw thuis na een maand in hongerstaking op Lanzarote.

Op 13 november 2009 werd Aminatou Haidar gearresteerd door de Marokkaanse

autoriteiten. Ze was toen net terug uit de VS waar ze de 2009 Civil Courage Prize

ontving. Haar paspoort werd in beslag genomen en ze werd op het vliegtuig naar

Lanzarote gezet. Na druk van verscheidene landen en organisaties mocht de activiste

naar de Westelijke Sahara terugkeren. Aan Amnesty International zei ze dat haar

terugkeer “een overwinning voor de mensenrechten en gerechtigheid” was.

CONVENTIE OVER VERDWIJNINGENBIJNA REALITEITDe Internationale Conventie voor de Bescherming van alle Personen van Gedwongen

Verdwijningen heeft nog slechts twee goedkeuringen nodig om bindend te worden nadat

Burkina Faso en Chili het in december 2009 als 17e en 18e land bekrachtigden.

Amnesty International voert al jaren campagne voor een conventie die wereldwijd

gedwongen verdwijningen voorkomt en bevecht.

MONGOLIË SCHORT DOODSTRAF OPDe president van Mongolië heeft in januari een moratorium ingesteld op de doodstraf.

In een toespraak voor het parlement zei president Elbegdorj dat de doodstraf een

smet is op de goede naam van Mongolië. Alle terdoodveroordeelden zullen een gevan-

genisstraf van dertig jaar krijgen. Amnesty International verwelkomt het moratorium

en hoopt dat het uiteindelijk zal leiden tot een totale afschaffing van de doodstraf.

MENSENRECHTENADVOCAAT NIETLANGER BEDREIGDMede dankzij de brieven van Amnesty activisten wordt de Colombiaanse mensenrechten-

advocaat Jorge Molano niet langer bedreigd. Eind 2009 liepen Jorge en zijn familie ernstig

gevaar vanwege het werk dat hij doet. Molano is de advocaat van families die op zoek zijn

naar hun familieleden die in 1985 zijn verdwenen, toen een guerillagroepering het Paleis

van Justitie in Bogota aanviel. Bij die aanval werden meer dan honderd mensen gedood.

MEER GOED NIEUWS OPWWW.AMNESTY.BE/GOEDNIEUWS

INHEEMSE MEXICAANSE MAN VRIJAmnesty is blij met de vrijlating van een inheemse Mexicaan die bijna 10 jaar was

opgesloten na een oneerlijk proces. Ricardo Ucán Ceca, een Maya, werd in juni 2000

opgepakt voor de moord op zijn buurman. Hij verstond en sprak slechts een beetje

Spaans en kon niet lezen of schrijven. Toch kreeg hij tijdens zijn proces geen vertaler.

“Door de zaak nu op te helderen, erkent de Mexicaanse overheid de discriminatie en

onrechtvaardigheid die Ricardo Ucán zijn aangedaan”, zegt Amnesty International.

© B

ERSER

KP

RO

DU

CTIO

NS

GOED NIEUWS©

WIL

LIA

M F

ERN

AN

DO

MA

RTI

NEZ

/AP

/PA

PH

OTO

S

© E

QU

IPO

IN

DIG

NAC

IÛN

/ MAART 2010 / 3

Op 23 maart 2010 wordt de Leerstoel Amnesty International

2009-2010 uitgereikt in Gent. Dit jaar gaat hij naar Dr. Luis

Moreno-Ocampo, hoofdaanklager bij het Internationaal Strafhof in

Den Haag, voor zijn jarenlange strijd tegen straffeloosheid.

Al zeven jaar lang jaagt Moreno-Ocampo op de verantwoordelijken

voor de meest ernstige mensenrechtenschendingen waarbij hij de

band tussen vrede en gerechtigheid tracht te vrijwaren.

© B

ELG

A P

ICTU

RE

S

CARMEN DUPONT

Amnesty: Het Internationaal Strafhof is

nu meer dan zeven jaar actief. Wat is

volgens u de grootste verwezenlijking

van het Hof? En wat was haar grootste

uitdaging?

Dr. Luis Moreno-Ocampo: “Voor ik hem

aannam, raadden vrienden mij aan om

de job van hoofdaanklager vriendelijk te

weigeren. Ze dachten dat ik de volgende

negen jaar met mijn vingers zou zitten

draaien in Den Haag... Niets was minder

waar. Mijn eerste grote uitdaging: aanto-

nen dat het Statuut van Rome meer was

dan een blaadje papier. Dat we crimine-

len die op grote schaal misdaden begaan

écht gingen opsporen en vervolgen.

Het Statuut van Rome geeft mij het

mandaat om de verantwoordelijken voor

de ergste wreedheden in de wereld, en

het gaat dan om genocide, misdaden

tegen de menselijkheid en oorlogsmis-

“VREDE ENGERECHTIGHEID SLUITENELKAAR NIET UIT”AMNESTY LEERSTOEL VOOR LUIS MORENO-OCAMPO

daden, op te sporen en te vervolgen.

Meestal worden die misdaden begaan

tijdens conflicten, waar slachtoffers

dringend nood hebben aan bescherming.

Eerst zochten we uit hoe we de onder-

zoeken zouden starten, op welke basis

we zaken gingen selecteren en op welke

manier we bewijzen gingen voorleggen.

We bekeken ook de samenwerking

met de Verenigde Naties en nationale

instanties. We moeten onze onderzoeken

immers altijd volledig onafhankelijk kun-

nen voeren. We analyseerden proactief

informatie over misdrijven en uiteinde-

lijk selecteerden we de Democratische

Republiek Congo (DRC), Oeganda en

Colombia als de meest ernstige situa-

ties onder onze bevoegdheid. In de DRC

en Oeganda had de nationale overheid

geen juridische procedures ingesteld; in

Colombia was dat wel zo. Dus selec-

teerde ik de DRC en Oeganda.

Vervolgens verwezen de presidenten

van beide landen de situatie door naar

ons. Een paar maanden later verwees

de VN Veiligheidsraad ook de situatie in

Darfoer door naar mijn bureau. In minder

dan twee jaar tijd hadden we dus drie

situaties om verder te onderzoeken. Dat

op zich was al een verwezenlijking voor

iedereen betrokken bij het Statuut van

Rome.

Een tweede grote uitdaging zit hem in

het voeren van onderzoek in conflict-

situaties. In Darfoer bijvoorbeeld werden

we geconfronteerd met talrijke logis-

tieke problemen. We geraakten eerst

niet tot in het gebied waar de misdaden

plaatsvonden. De getuigen moesten

we benaderen zonder hun veiligheid in

gevaar te brengen. Daarom zorgden we

voor veilige locaties waar we hen konden

interviewen en voor veilig vervoer. Dit

alles moest gebeuren zonder de aan-

4 / MAART 2010 /

RUBRIEKINTERVIEW

© B

ELG

A P

ICTU

RE

S

dacht te vestigen op wat we eigenlijk

aan het doen waren. We trokken zelfs

de eventuele relaties van chauffeurs

en hoteleigenaars met verdachten na.

En dan was er het probleem van het

communiceren met de getuigen. Het

kwam erop aan tolken te vinden die

overweg konden met het vaak complexe

juridisch taalgebruik. De veiligheid van

getuigen is de hoogste prioriteit van mijn

bureau. Gedurende de zeven jaar dat de

onderzoeken nu lopen is nog geen enkele

getuige aangevallen, gewond geraakt of

vermoord. We streven er naar diezelfde

bescherming ook uit te breiden naar

tussenpersonen en andere personen die

wegens hun betrokkenheid gevaar lopen.

Een derde en erg grote uitdaging blijft

ook het uitvoeren van de arrestatiebe-

velen. We richten ons op mensen uit de

hoogste rangen, waarmee we het ons

zeker niet makkelijk maken. In de DRC

kregen we eerst Lubanga te pakken,

vervolgens Katanga, beiden belangrijke

leiders van rebellengroeperingen. Daarna

werden ook Ngudjolo en Bemba gear-

resteerd. Nu worden er dus vier rebellen-

leiders berecht (nvdr: bij het schrijven

van dit artikel is het proces van Bemba

nog niet begonnen). Dat is een zeer grote

verwezenlijking. De beklaagden worden

immers vaak beschermd door regeringen,

legers of milities. Hun arrestatie is een

boodschap voor daders wereldwijd dat de

misdaden en wreedheden die ze begaan

niet onbestraft blijven. Deze boodschap

is ook nodig om wreedheden in de toe-

komst te voorkomen. Mijn bureau heeft

richtlijnen uitgevaardigd om ervoor te

zorgen dat iedereen die het voorwerp

uitmaakt van een arrestatiebevel in het

nauw gedreven en uiteindelijk gevat

wordt.

De uitdagingen waar we voor staan in

onze dagdagelijkse activiteiten zijn te

talrijk om hier in detail te bespreken.

Wel wil ik kort nog het evenwicht tus-

sen vrede en gerechtigheid aanhalen,

en de uitdaging die daaraan verbon-

den is. Internationale gerechtigheid,

nationale gerechtigheid, de zoektocht

naar de waarheid en vredesonderhan-

delingen kunnen en moeten hand in

hand gaan. Dat is wat we willen bereiken

in Oeganda, Darfoer, Kenia, Guinea

en Ivoorkust. In die landen heeft het

dreigen met vervolging een rol gespeeld

bij het onder controle houden van de

situatie.

De zoektocht naar gerechtigheid en

vrede zijn geen verschillende manieren

om eenzelfde doel te bereiken. Samen

maken ze deel uit van één en dezelfde

oplossing.”

U bent de eerste aanklager van het

Internationaal Strafhof en moest uw

bureau vanaf nul opstarten. Was dit

een kans voor u of eerder een extra

uitdaging?

Moreno-Ocampo: “Het was een uitzon-

derlijke eer en gelegenheid voor mij om

erbij te zijn van bij het prille begin, om

betrokken te zijn bij het opstarten van

het bureau en om de allereerste aankla-

ger te zijn van dit Hof. Toen ik in juni

2003 in Den Haag aankwam, kwam ik in

een leeg gebouw terecht en had ik zes

medewerkers. Maar ik beschikte over

een krachtig instrument: het Statuut

van Rome. Deze gedetailleerde en vol-

ledige tekst bevat duidelijke definities

en omschrijvingen van de procedures

die moeten gevolgd worden. De tekst

hielp me enorm bij de uitbouw van dit

bureau. Het bureau van de aanklager is

nu een volledig functionerend orgaan

van het Hof met een wereldwijd netwerk

van partners, met meer dan 60 onder-

zoekers en analysten, met 39 advocaten

en met meer dan 80 ondersteunende

personeelsleden.

VREDE EN GERECHTIG-

HEID DEEL VAN ZELFDE

OPLOSSING

Op dit moment worden vier situaties

onderzocht. Daarnaast maken een aantal

situaties in o.a. Kenia, Afghanistan,

Georgië, Guinea, Colombia en Palestina

het voorwerp uit van een voorafgaand

onderzoek. Veertien personen werden tot

nu toe in staat van beschuldiging gesteld

en vijf mensen werden in hechtenis

genomen. Voor drie van de vier personen

die worden beschuldigd van oorlogsmis-

daden en misdaden tegen de menselijk-

heid in de DRC zijn de processen nu

begonnen. Vijf zaken bevinden zich nu in

de fase vlak vóór de procesvoering. Sinds

juli 2002 ontvingen wij meer dan 8500

SOEDANEES PROTEST NA ARRESTATIEBEVEL TEGEN OMAR AL-BASHIR

/ MAART 2010 / 5

RUBRIEKINTERVIEW

START VAN PROCES TEGEN NGUDJOLO CHUI, O.A. BESCHULDIGD VAN HET INZETTEN VAN KINDSOLDATEN

© IC

C-C

PI/M

AR

CO

OK

HU

IZEN

berichten uit meer dan 132 landen.

Het Statuut van Rome werd geratificeerd

door 110 staten. Al deze staten willen

samen wreedheden op grote schaal

vermijden in de toekomst. Dit is de echt

grote verwezenlijking van het Hof.

We hebben meer dan alleen een Hof

gecreëerd in Den Haag. We hebben een

systeem van internationale gerechtigheid

gecreëerd waaraan staten en vertegen-

woordigers uit het middenveld samen

een bijdrage leveren.”

EEN SYSTEEM VAN

INTERNATIONALE

GERECHTIGHEID

Vorig jaar vaardigde het Hof voor het

eerst een arrestatiebevel uit tegen een

zittend staatshoofd – de Soedanese

president Omar al-Bashir – voor mis-

daden tegens de menselijkheid en

oorlogsmisdaden in Darfoer. Sommige

regeringen hadden kritiek op deze stap

en verklaarden al-Bashir niet te zullen

arresteren. Denkt u dat hij uiteindelijk

zal worden overgedragen aan het Hof?

Moreno-Ocampo: “Zoals ik al eerder

gezegd heb, Mr. Bashir zal voor de

rechter verschijnen in Den Haag. Of

hij nu vandaag wordt gearresteerd, of

binnen twee maanden, of binnen twee

jaar, hij zal berecht worden. Op het

moment dat ze de situatie in Darfoer

naar ons doorverwezen, hebben de leden

van VN Veiligheidsraad hun steun voor

internationale gerechtigheid duidelijk

gemaakt. Op dat moment erkende de

Veiligheidsraad dat vrede en gerechtig-

heid hand in hand moesten gaan in

Darfoer, en dat een oplossing op lange

termijn onmogelijk is als er geen einde

komt aan de straffeloosheid die er nu

heerst.

Er werd een arrestatiebevel uitgevaar-

digd en Soedan moet dit uitvoeren.

Verdragspartijen waaronder Zuid-Afrika,

Oeganda en Nigeria hebben duidelijk

gemaakt aan president Bashir dat zij

hun verplichtingen onder het Statuut

van Rome zullen nakomen. Wanneer

president Bashir zich op hun grondge-

bied bevindt, zullen ze hem arresteren.

Dit is een geweldig positieve boodschap

voor de slachtoffers. Dit toont hen dat

de internationale gemeenschap aan hun

kant staat, en niet aan de kant van de

daders.”

Wat hoopt u verder nog te bereiken

vooraleer uw mandaat afloopt?

Moreno-Ocampo: “Veel. We hebben net

onze strategie voor 2009-2012 bekend-

gemaakt. Daarin schuiven we vijf belang-

rijke doelstellingen naar voor. We willen

de kwaliteit van de vervolgingen die we

instellen verder verbeteren. We willen

ook ten minste drie processen afwerken

en we willen één nieuw proces starten.

We willen onderzoeken voortzetten in

zeven zaken, vier nieuwe onderzoeken

starten en voorbereid zijn om een extra

onderzoek te kunnen opstarten op korte

termijn. Daarnaast willen we een tiental

voorbereidende onderzoeken voeren en

zullen we blijven werken aan een betere

samenwerking met staten en andere rele-

vante actoren, vooral dan met het oog op

de uitvoering van de arrestatiebevelen

van het Hof. We hopen ook om onze bij-

drage aan de strijd tegen straffeloosheid

te maximaliseren en verder bij te dragen

aan het voorkomen van misdaden in de

toekomst.

Politieke leiders, conflictbeheersers,

legers, het middenveld, ngo’s, academici

en vele anderen spelen een sleutelrol

bij het verzekeren van de doeltreffend-

heid van het Hof op lokaal, nationaal en

internationaal niveau. Volgens mij is dit

de manier waarop de prestaties van het

rechtssysteem dat in Rome werd gecre-

eerd werkelijk kunnen worden gemeten.”

Je kan Dr. Luis Moreno-Ocampo

live aan het werk zien op 23 maart

2010 bij de uitreiking van de

Leerstoel Amnesty International

2009-2010. De uitreiking start

om 20u in de Gentse Vooruit.

De hoofdaanklager van het

Internationaal Strafhof zal een

lezing geven met mogelijkheid tot

vragen stellen achteraf.

Meer op

www.amnesty.be/leerstoel

6 / MAART 2010 /

INTERVIEW

ZINGEN VOORMENSENRECHTENAl sinds 2001 geven elk jaar in mei Belgische artiesten het beste van zichzelf tijdens

het Benefietconcert op de Antwerpse Groenplaats. De vzw Recht tegen Onrecht

overtuigt telkens weer het kruim van onze muziekscene om zich te engageren voor

Amnesty International en de mensenrechten. De dag voor Hemelvaart zingen ze van

’s middags tot middernacht de pannen van het dak. Zorg dat je deze jubileumeditie

“10 jaar Benefiet” op woensdag 12 mei niet mist. Samen maken we er een daverend

feest van! Meer op www.amnesty.be/benefiet

Foto’s: Johan Van Landeghem, Kris Huybrechts en Lydie Vander Beeken

RUBRIEK

/ MAART 2010 / 7

FOTOREPORTAGE

ANKE VAN VOSSOLE

Moedersterfte komt voor in alle landen,

maar niet in gelijke mate. In West-Euro-

pese landen laat 1 vrouw op 25 000

het leven in het kraambed. In sommige

Afrikaanse landen bedraagt dit cijfer

1 op 8. Vanwaar dit immense verschil?

Op vele plaatsen worden vrouwen gecon-

fronteerd met kraamzorg van povere

kwaliteit of hebben ze er simpelweg geen

toegang toe, omdat ze arm zijn, slacht-

offer zijn van discriminatie en sociale

uitsluiting of in afgelegen gebieden

wonen. Professionele en snelle kraam-

zorg zou dit hoge sterftecijfer drastisch

kunnen doen dalen. Net als politieke wil.

Een kind op de wereld zetten

zou een gelukkige gebeurtenis

moeten zijn. Voor vele vrouwen

over de hele wereld is het echter

een strijd, vaak met fatale

afloop. Jaarlijks verliest meer

dan een haf miljoen vrouwen

deze strijd. Voor, tijdens of na

de geboorte van hun kind laten

ze zelf het leven door infecties,

hevige bloedingen, stuipen,

langdurige bevallingen, of na

complicaties als gevolg van

onveilige abortussen. Meestal

had hun dood nochtans perfect

vermeden kunnen worden.

STERVEN OMLEVEN TE GEVENEÉN VROUWENLEVEN PER MINUUT

CAMPAGNE

> K ARAVAAN ROND MOEDERSTERFTE IN BURKINA FASO.

> DE VROUW EN BABY VAN IDRISSA DICKO STIERVENIN HET KRAAMBED

8 / MAART 2010 /

© A

NN

A KA

RI

bij naam te noemen: een wereldwijde

medische noodtoestand en een humani-

tair schandaal.

Bevallen in Burkina Faso

Erg schrijnend is de situatie in het

West-Afrikaanse land Burkina Faso,

één van de armste landen ter wereld.

46.4 procent van de bevolking leeft er

onder de armoedegrens. 80 procent

woont in landelijke gebieden waar de

medische infrastructuur ontoereikend

is. Jaarlijks sterven er meer dan 2000

vrouwen als gevolg van complicaties

tijdens de zwangerschap of bevalling.

In het rapport ‘Giving Life, Risking

Death’ toont Amnesty International aan

hoe in Burkina Faso vrouwen het recht

op degelijke gezondheidszorg ontzegd

wordt vóór, tijdens en na de zwanger-

schap.

Reeds lang voor er nog maar sprake is

van het krijgen van kinderen, wordt een

Burkinese vrouw geconfronteerd met

factoren die haar zwangerschap later in

sterke mate zullen beïnvloeden. Meisjes

worden onderworpen aan vrouwenbesnij-

denis of op erg jonge leeftijd uitgehuwe-

lijkt. Hoewel vrouwen in Burkina Faso

juridisch gelijk zijn, kunnen ze weinig

controle uitoefenen over belangrijke

beslissingen, zoals het moment waarop

ze medische hulp zoeken of zwanger

worden.

EEN WERELDWIJDE

MEDISCHE NOODTOESTAND

Vroege en ongewenste zwangerschappen

houden zware risico’s in voor moeder en

kind. Vrouwen die hun zwangerschap

willen beëindigen, nemen vaak hun toe-

vlucht tot onveilige abortussen die hun

leven in gevaar brengen.

Vrouwen die wel zwanger blijven, worden

geconfronteerd met ontoegankelijke of

onvoldoende gezondheidsvoorzieningen.

Ziekenhuizen zijn dikwijls verafgelegen

en transport is onbetrouwbaar of gewoon

onbestaande. De infrastructuur in de

ziekenhuizen laat te wensen over door

gebrek aan basishygiëne, efficiënte

ventilatie en onzekere stroomtoevoer.

Er is een schrijnend tekort aan bedden,

verlostafels, medische instrumenten,

bloed, medicijnen en getraind personeel.

Hoewel de autoriteiten maatregelen

hebben getroffen om de kosten voor

verloskundige hulp te drukken, worden

vrouwen soms enkel behandeld na het

betalen van illegale sommen voor medi-

cijnen of transport. Deze kosten brengen

vertragingen met zich mee en brengen

het leven van vrouwen in gevaar. De

Burkinese regering moet ervoor zorgen

dat dergelijke corruptie niet meer kan

en dat medisch personeel aansprakelijk

gesteld wordt wanneer het zich eraan

schuldig maakt.

Karavaan

Om het probleem aan te kaarten ging

Amnesty International begin dit jaar

zelf naar de vrouwen in Burkina Faso

toe. Een heuse karavaan doorkruiste

eind januari en begin februari het land.

Bedoeling was vrouwen bewust te maken

van hun seksuele en reproductieve rech-

ten, een debat op gang te brengen en

verdere samenwerking te ontplooien met

lokale partners. Amnesty wil de stem van

vrouwen laten horen om de Burkinese

regering aan te moedigen een degelijk

beleid rond moedersterfte uit te bouwen.

Meer weten? Surf naar www.amnesty.be/

stervenomleventegeven

De Burkinese Fatou werd na

een zware bevalling moeder van

een tweeling. In de week na de

bevalling verslechterde Fatou’s

toestand. Haar man Ali betaalde

extra geld voor bloedtesten,

injectiespuiten, handschoenen,

bleekwater, alcohol en medicij-

nen. De zoektocht naar geld voor

al deze producten vertraagde

Fatou’s behandeling aanzienlijk.

13 dagen later stierf ze in het

ziekenhuis.

Want de ongelijkheden komen vaak voort

uit keuzes die regeringen maken over

de middelen die worden ingezet in de

gezondheidszorg.

Moedersterfte is allesbehalve een louter

medisch probleem. Het is bovenal een

mensenrechtenschending. Vrouwen zijn

slachtoffer van armoede en discrimina-

tie. Ze kunnen niet zelf bepalen óf, wan-

neer en hoe vaak ze zwanger zijn. Hun

seksuele en reproductieve rechten, hun

recht op gezondheid en op leven worden

geschonden.

Demand Diginity

De Millenniumdoelstellingen van de

Verenigde Naties weerspiegelen de glo-

bale intentie om armoede in de wereld

te reduceren. Doelstelling 5 beoogde een

daling van moedersterfte met 75 procent

tussen 1990 en 2015. De cijfers zijn

echter nauwelijks gewijzigd. Van alle

doelstellingen werd op dit gebied het

minste vooruitgang geboekt.

Het grote aantal slachtoffers en de

vermijdbare oorzaken van moedersterfte

maken dringende actie nochtans nood-

zakelijk. Amnesty International vraagt in

de Demand Dignity campagne aandacht

voor de problematiek. Armoede ligt

immers aan de basis van moedersterfte.

Vrouwen die in armoede leven, kunnen

geen gezondheidszorg of transport naar

een ziekenhuis betalen. Bovendien houdt

moedersterfte op haar beurt armoede in

stand. Wanneer een moeder sterft of ziek

wordt, betekent dit vaak dat het hele

gezin in de armoede terechtkomt.

Volgens Amnesty is het dan ook dringend

tijd om dit probleem de aandacht te

schenken die het verdient en het rechtuit

Moedernacht

Ook in Vlaanderen staat het thema

moedersterfte op de agenda.

Amnesty International en Sensoa

herdenken op zaterdag 8 mei tij-

dens de ‘Moedernacht’, de avond

voor Moederdag, alle vrouwen die

het leven lieten in het kraambed.

Het wordt een boeiende avond met

verschillende sprekers, documen-

taires, getuigenissen, een debat

tussen parlementairen uit de

werkgroep ‘parlementairen voor

de Milleniumdoelstellingen’, een

fototentoonstelling en natuurlijk

een streepje muziek. Bovendien zal

Lieve Blanquaert vertellen over haar

ervaringen rond moedersterfte in de

DRC.

Meer over Moedernacht op

www.moedernacht.be

/ MAART 2010 / 9

CAMPAGNE

RUBRIEK

10 / MAART 2010 /

ONLINE

MARTI JN VAN ES

Op 10 april 2008 fotografeerde de

Amerikaanse student journalistiek James

Buck een demonstratie tegen de regering

in Mahalla, Egypte. Hij werd samen met

zijn tolk gearresteerd. Op weg naar het

politiebureau wist hij één woord naar

Twitter te sms’en: Gearresteerd. Zijn

volgers op Twitter kwamen meteen in

actie en verspreidden het nieuws. Mede

dankzij deze snelle actie kon Buck het

politiebureau nog geen 24 uur later weer

verlaten. Zijn school had een advocaat

geregeld en Bucks arrestatie stond in de

kranten. Zijn Egyptische tolk kwam pas

drie maanden later vrij.

Dank uit China

‘Dag vrienden, hoewel ik jullie taal niet

begrijp, heb ik veel kaarten uit jullie land

gekregen. Heel veel dank!’ De Chinese

mensenrechtenactiviste Zeng Jinyan

stuurde dit Twitter-bericht aan Amnesty.

Net als haar landgenoot advocaat Teng

Biao twittert ze in het Chinees over haar

bezigheden. Voor beide twitteraars en

voor Zengs gevangengenomen echtgenoot

en Sacharovprijswinnaar Hu Jia voerde

Amnesty actie tijdens de campagne rond

de Olympische Spelen 2008. Rondom

het twintigjarige jubileum van de gebeur-

tenissen op het Tiananmenplein blok-

keerde China de dienst voor korte tijd,

maar inmiddels kan er vanuit China weer

getwitterd worden.

MENSENRECHTEN INMINDER DAN 140 TEKENSTWITTER EN ONLINE MENSENRECHTENACTIVISME

Volgens critici zijn de mededelingen op korteberichtendienst

Twitter triviaal en onbeduidend, met veel aandacht voor het

beleg van boterhammen en het weer. Toch wordt er op Twitter

ook genoeg gepraat over mensenrechten. Een overzicht.

> PROTEST IN TEHERAN, IRAN

RUBRIEK

/ MAART 2010 / 11

ONLINE

Toch kwam de ware revolutie op een

meer klassieke manier tot stand. De

communisten beschikten niet over een

meerderheid om de president te kiezen.

De verenigde oppositiepartijen dwongen

nieuwe verkiezingen af, waarin de com-

munisten weer de grootste partij werden.

De oppositie wist in augustus echter een

coalitie te vormen, waarmee de commu-

nisten uit de regering werden gehouden.

Iedereen woont in Iran

Ook de protesten na de verkiezingen in

Iran in juli 2009 werden bestempeld als

een ‘Twitter-revolutie’. Duizenden men-

sen organiseerden protesten via Twitter

en Facebook. Maar ook hier werd een

groot volume bereikt door mensen die

niet in Iran zelf zaten. Ook in Amerika

en West-Europa toonden twitteraars

zich solidair. Ze wijzigden hun locatie in

Teheran, Iran, zodat mensen die daad-

werkelijk uit Teheran twitterden minder

opvielen bij de Iraanse autoriteiten. Ook

veranderden duizenden mensen hun pro-

fielfoto door er een groene waas overheen

te leggen, de kleur van de oppositie.

Aanval op twitteraar uit Georgië

Miljoenen mensen konden op donderdag

6 augustus 2009 hun favoriete websites

niet meer bereiken. Facebook, Twitter,

Blogger, YouTube en LiveJournal waren

tegelijkertijd onbereikbaar. De sites

werden uit de lucht gedwongen doordat

ze overstelpt werden met bezoeken door

hackers. De aanval was gericht op één

gebruiker die op al deze sites een profiel

had aangemaakt: de Georgische weblog-

ger Cyxymu. De daders zijn onbekend,

al past de aanval in een patroon van

dit soort acties die regelmatig over en

weer plaatsvinden in het conflict tussen

Rusland en Georgië.

Uit: Wordt Vervolgd, maandblad over mensen-

rechten van Amnesty International Nederland

november 2009

Wat is Twitter?

Twitter is een berichtendienst

waarop mensen in 140 tekens

kunnen melden wat ze aan het

doen zijn of wat hen bezighoudt.

Iedereen kan zich bij Twitter

aanmelden en zich abonneren

op andermans berichten (het

volgen van zogenaamde ‘tweets’).

Doordat twitteraars op elkaars

berichten gaan reageren, ont-

staan dialogen en discussies.

INTERESSANTE LINKSOOK AMNESTY IN VLAANDEREN TWITTERT NIEUWS, ACTIES ENACTUELE LINKS VIA WWW.TWITTER.COM/AMNESTYVL.

DE TWITTER-FEED VAN HET INTERNATIONALE SECRETARIAATVAN AMNESTY INTERNATIONAL VIND JE OP WWW.TWITTER.COM/AMNESTYONLINE.

Twitter-revolutie in Moldavië

Duizenden mensen, voornamelijk jon-

geren, trokken in april 2009 door de

straten van Chisinau, de hoofdstad van

de voormalige Sovjet-republiek Moldavië.

De protesten waren een reactie op de

verkiezingen. De communistische partij

van president Voronin had deze gewon-

nen, maar de demonstranten beschul-

digden de communisten van fraude. Ook

op Twitter was de verkiezing het gesprek

van de dag. De acties kregen zelfs als

bijnaam ‘de Twitter-revolutie’, omdat

de demonstranten zich organiseerden

via sociale netwerken als Twitter en

Facebook. Hoewel veel van de berichten

niet uit het arme Moldavië zelf kwamen

en sms-berichten minstens net zoveel

mensen op de been brachten, deed het

etiket wonderen voor de hoeveelheid

publiciteit over het land.

RAID OP EEN INTERNET-CAFE IN CHINA

© E

YEP

RE

SS

/AP

/PA

PH

OTO

PROTEST IN CHISINAU, MOLDAVIË

OOSTMALSE LEERLINGEN VOOR AMNESTYAmnesty’s Schrijf-ze-VRIJdag kreeg een extra lang staartje in het Immaculata

Instituut in Oostmalle. Niet alleen genoten de leerlingen van een volledige

projectweek in oktober, ook in december sloeg de Schrijf-ze-VRIJgroep de handen

in elkaar. Met een verkoopsstand tijdens de rapport-bespreking voor de kerstvakantie

brachten ze maar liefst 550 euro in het laatje!

HASSELTSEGROEP VIERT25 JAARDit jaar bestaat de Hasseltse

Amnesty groep maar liefst 25 jaar.

De verjaardag werd op 20 februari

passend gevierd met een optreden

van de groep Buurman in het

Cultuurcentrum van Hasselt.

Het werd een erg gezellige avond

waarbij de toeschouwers met volle

teugen genoten van prachtige

muziek boordevol melancholie,

chanson, pop en rock.

WERVERS IN HET ORANJEIn januari kon je de Amnesty wervers tegenkomen in Antwerpen en Gent in Guantánamo-

uniform. De bezorgdheid over het beleid van Obama rond Guantánamo leeft nog steeds

erg sterk, zo ervaarden ook de wervers. Na een jaar hopen velen dat Obama zijn beloftes

eindelijk waar maakt en een einde maakt aan Amerika’s grootste mensenrechtenschan-

daal. Veel mensen besloten die dag onze strijd voor de sluiting van Guantánamo te

steunen. Jij ook? Surf naar www.amnesty.be/steunons

WINNAARSSCHRIJF-ZE-VRIJDAG 2009De Schrijf-ze-VRIJdag op 16 oktober

was opnieuw een zeer groot succes.

Maar liefst 600 scholen en duizen-

den leerlingen kropen in de pen om

de situatie in Keniaanse sloppenwij-

ken aan te kaarten. Bovendien viel er

deze keer ook iets te winnen. Dankzij

de mooie foto of het filmpje van hun

actie krijgen de leerlingen van het

Onze Lieve Vrouw Ten Doorn uit Eeklo

en het Atheneum uit Borgloon een

gratis voorstelling van het theaterstuk

“4Real, the choice is yours” op hun

school.

BIJZONDEREVERGADERING INMELLEZoals de traditie het wil, werd de

vergadering van 10 december van

groep Melle geen saaie bedoening.

De groepsleden vatten post aan een

druk kruispunt en gewapend met een

groot paneel en de nodige fakkels

werden de voorbijrijdende automobi-

listen er attent op gemaakt dat het

de dag van de mensenrechten was.

Warm was het niet, maar gelukkig

waren de reacties van de automobi-

listen hartverwarmend!

KOM ZELF IN BEWEGINGOP WWW.AMNESTY.BE/DOEMEE

IN BEWEGING

12 / MAART 2010 /

VOORBEELDBRIEF

[Plaats, … March/ April 2010]

Dear Mayor,

I am writing to express my concern at the living conditions of the Romani

community moved by the local authorities next to the sewage treatment

plant at the end of Primaverii Street, following their eviction from the centre

of the town in 2004. The community’s current living conditions violate the

international human rights obligations, by which the Csíkszereda authorities

are bound, to ensure that everybody enjoys their right to adequate housing

without discrimination.

I particularly regret that the local authorities of Csíkszereda forcibly evicted

the Roma in 2004, without providing safeguards as obliged by international

human rights standards. I would like to remind you that forced evictions are

unlawful and unacceptable.

To this end I urge you to:

– Engage in a genuine consultation with the Romani communities next to

the sewage treatment plant and to the garbage dump in order to identify a

relocation site and provide them with adequate housing;

– Devise a plan to facilitate the integration of the Roma within the broader

community of Csíkszereda;

– Put an end to all forced evictions.

Yours sincerely,

[naam, adres en handtekening ]

Aan de rand van de Roemeense stad Miercurea Ciuc, verstopt achter een rioolzuive-

ringsinstallatie, wonen 75 Roma in metalen cabines. Ze zijn in 2004 uit hun huizen

gezet. Het was tijdelijk, werd er gezegd. Maar bijna zes jaar later leven de families

nog altijd in extreem onzekere omstandigheden. De cabines bieden onvoldoende

bescherming tegen regen en kou. De stank van de rioolzuivering is afgrijselijk. Vlak

naast de cabines staat een bord: ‘Gevaar – giftige stoffen’.

Uithuiszettingen zijn aan internationale regels verbonden. Bewoners hebben bijvoor-

beeld recht op adequate alternatieve huisvesting, op inspraak en op rechtsbijstand.

Aan al die voorwaarden is niet voldaan. Het huidige onderkomen van de Roma is niet

geschikt voor bewoning: de rioolzuivering vormt mogelijk een gevaar voor de gezond-

heid, ze hebben geen woonzekerheid, de ruimtes zijn overbevolkt en er zijn nauwelijks

sanitaire voorzieningen. Een groep van zo’n 25 Roma heeft, liever dan bij de rioolzui-

vering te wonen, een onderkomen gezocht op de plaatselijke vuilnisbelt.

Schrijf een brief naar de Hongaarssprekende burgemeester van de stad (Csíkszereda

in het Hongaars) en naar zijn plaatsvervanger. Vraag hen ervoor te zorgen dat het recht

op huisvesting gerespecteerd wordt voor iedereen, zonder discriminatie.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.

Meer schrijfacties op www.amnesty.be/menseningevaar

ROMA BEHANDELDALS AFVAL

STUUR EENBRIEF NAAR:Ráduly Róbert Kálmán úr

Csíkszereda Polgármestere részére

Csíkszeredai Önkormányzat

Vár tér 1. 530110 Csíkszereda

Hargita Megye

Románia

Post: € 0,90 + ‘a prior’ etiket

EN NAAR:Szöke Domokos

Csíkszereda Polgármestere-helyettes

Csíkszeredai Önkormányzat

Vár tér 1. 530110 Csíkszereda

Hargita Megye

Románia

Post: € 0,90 + ‘a prior’ etiket

/ MAART 2010 / 13

SCHRIJFACTIE

VOORBEELDBRIEF

[ Plaats, … March/April 2010 ]

Dear General Prosecutor,

As a supporter of Amnesty International, I am shocked by the reports of the

ill-treatment of Oxana Radu. After having taken part in the protests against

the parliamentary election results, Oxana Radu and 36 other protesters were

detained in the night of 7-8 April 2009 and taken to the General Police

Station in Chisinau. Oxana was publicly humiliated and she, her sister en

four other women were put in a cell where they reportedly spent two days

without food or water, access to a lawyer or the possibility of contacting their

families.

I urge you to investigate these allegations of ill-treatment by police offi cials

promptly, thoroughly and impartially, and bring anyone reasonably identi-

fi ed as responsible to justice. Any police offi cer or law enforcement offi cial

who is under investigation for having committed such acts of torture or other

ill-treatment, should be suspended on full pay for the duration of such an

investigation.

Please ensure that anyone found to be a victim of such violations receives

reparations, including fair and adequate compensation and full rehabilitation.

Finally, I most urgently ask you to stop the practice of targeting individuals

for their political or social activism. The rights to freedom of assembly, asso-

ciation and expression should be upheld.

Yours sincerely,

[ naam, adres en handtekening ]

In april 2009 braken in Moldavië onlusten uit na het bekendmaken van de verkie-

zingsuitslag. Volgens de oppositie was er sprake van fraude en ze eiste nieuwe verkie-

zingen. Oxana Radu was één van de vele, voornamelijk jonge, demonstranten die op

6 en 7 april naar de hoofdstad Chisinau trokken. Toen ze terug naar huis wilde keren,

werd ze aangehouden en overgebracht naar het politiekantoor.

Eens daar moest Oxana zich helemaal uitkleden en kniebuigingen maken voor een

politieman en zijn collega. Daarna werd ze met haar zus en vier andere vrouwen

opgesloten in een cel. Ze kregen twee dagen lang niets te eten noch te drinken.

Een advocaat of hun familie kregen ze niet te zien.

Oxana Radu werd veroordeeld voor het ‘roepen naar een politieman’ en kreeg vijf

dagen administratieve aanhouding. Ze diende tot tweemaal toe klacht in over de

behandeling in de cel, maar de aanklager weigert een onderzoek te starten. Naar ver-

luidt werden honderden demonstranten, net als Oxana, mishandeld door de politie.

Schrijf vóór 1 mei 2010 naar de Openbare Aanklager en vraag hem een offi cieel

onderzoek te starten naar de mishandeling van Oxana Radu en de verantwoordelijken

te berechten.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.

Meer schrijfacties op www.amnesty.be/menseningevaar

MISHANDELD IN DE GEVANGENIS

STUUR EEN BRIEF NAAR:Valeriu Zubco

General Prosecutor

Str. Mitropolit Beneleski-Bodoni 26

Chisinau MD-2005

Moldova

Post: € 1,05 + ‘a prior’ etiket

EN EEN KOPIE NAAR:Ambassade van Moldavië

Z.E. de heer Victor Gaiciuc

Franklin Roseveltlaan 57

1050 Brussel

E: bruxelles@mfa.md

Post: € 0,59

SCHRIJFACTIE

14 / MAART 2010 /

SCHRIJFACTIE

Amnesty in Actie is een interne uitgave van de

Vlaamse afdeling van Amnesty International.

Alle tekst en foto’s: © Amnesty International,

tenzij anders vermeld

REDACTIE

Nina Berghmans (hoofdredactie)

E: AmnestyinActie@aivl.be

W: www.amnesty.be/amnestyinactie

VERANTWOORDELIJKE UITGEVER

Karen Moeskops / Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

WERKTEN MEE

Eva Brems, Myriam Caals, Staf Coertjens, Carmen

Dupont, Carina Govaert, Hilde Goyens, Kristof Lasure,

Martijn Van Es, Anke Van Vossole, Gerd Veroft

VORMGEVING

Wendy Guns, Gramma, Antwerpen

DRUK

Dessain Printing, Mechelen

OPLAGE

27.000

VERSCHIJNINGSDATA 2010

01/03, 01/06, 01/09, 01/12

ISSN 0771-7687

Amnesty International is een wereldwijde onafhan-

kelijke en onpartijdige organisatie die de naleving

van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek

en actie. Onze activisten worden gedreven door ver-

ontwaardiging over ernstige mensenrechtenschen-

dingen en door hoop op een wereld waarin alle men-

senrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

RAAD VAN BESTUUR

Eva Brems, André De Messemaeker, Lieven De Wolf,

Filip Reyniers, Karine Vandenberghe, Mieke Van

Haegendoren, Alain Versluys

Amnesty International Vlaanderen vzw

Kerkstraat 156 / B-2060 Antwerpen

T: 03 271 16 16 / F: 03 235 78 12

E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be

Giften zijn welkom op rekeningnummer

000-0000082-82. Vanaf 30 euro op jaarbasis

ontvang je een fi scaal attest. Meer over hoe je

Amnesty International kan steunen lees je op

www.amnesty.be/steunons

Amnesty International Vlaanderen vzw

onderschrijft de ethische code van de

Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving

www.vef-aerf.be

TIJDSCHRIFT OPZEGGEN

Wil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen?

Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig

biologisch afbreekbaar. Gooi hem in de compostbak

of GFT-zak.

Stop seksueel geweld in DR Congo.

Met deze boodschap trekken de Amnesty-

teams Grote Meren en Vrouwenrechten dit

voorjaar door het Vlaamse land met een

fototentoonstelling. In de door gewa-

pend confl ict geteisterde Democratische

Republiek Congo wordt seksueel geweld

immers op grote schaal ingezet als oor-

logswapen.

De tentoonstelling is vanaf 7 maart te

bewonderen in de Sint-Niklaaskerk in

Gent. Twee weken nadien gaat ze op

tournee in Vlaanderen om uiteindelijk te

eindigen op het Wereldfeest te Leuven.

Meer op www.amnesty.be/kalender.

ADVERTENTIE

Adhérez à AMNESTY INTERNATIONAL

BELGIQUE FRANCOPHONE

Rue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles

ADVERTENTIE

Steun AMNESTY INTERNATIONAL

Vlaanderen

Kerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

FISCALE ATTESTEN 2009Steunde je Amnesty in 2009 met een gift* van 30 euro of meer? Dan krijg je midden

maart een fi scaal attest. Ontvang je het attest niet of niet correct, neem contact op

via telefoon 03 271 16 16 of e-mail naar databeheer@aivl.be. * Lidgeld niet inbegrepen.

ADVERTENTIE

Support AMNESTY INTERNATIONAL

1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

ADVERTENTIE

Sluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL

NEDERLAND

Keizersgracht 177 / NL-1016 BR

Amsterdam

FOTOTENTOONSTELLING ‘VERKRACHTING = MOORD’

RUBRIEK

/ MAART 2010 / 15

COLOFONPRIKBORD

ALGEMENE VERGADERING24 APRIL 2010: 9U30 - 17U30

ESPACE JACQMOTTEHOOGSTRAAT 139, BRUSSEL

De Algemene ledenvergadering is een ogenblik van rapporteren over het voorbije

jaar en van nieuwe plannen uitzetten voor de toekomst. De Raad van Bestuur

van Amnesty Vlaanderen wil jou als lid daar graag bij hebben. Stilstaan bij

wat goed was en bijsturen waar het beter kan, dat is het recept voor Amnesty’s

ledenvergadering. Overleggen met de leden is voor een ledenbeweging ook

uitermate belangrijk. Heb je een voorstel of bemerking? Wij luisteren graag.

Ben je geen lid, maar wel geïnteresseerd, dan ben je natuurlijk ook welkom.

Graag inschrijven vóór 30 maart.

Stuur naam en adres via e-mail naar

AlbineV@aivl.be of bel naar 03 271 16 16.

Na inschrijving ontvang je alle nuttige

informatie.

Vragen? Contacteer Staf Coertjens

via e-mail StafC@aivl.be of bel naar

03 271 16 16.