2

AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDEREN VZW / JAARGANG 39 NR 2 / JUNI 2012 / VERSCHIJNT DRIEMAANDELIJKS / ISSN 0771-7687 / P2A9062

VOORWOORD 2

AGENDA 2

GOED NIEUWS 3

CAMPAGNEGeen wapens voor wreedheden 4

LEESTIPSZeven spannende verhalen over wapens en hun handelaars 6

INTERVIEW“Wanhoop en vrees steken voortdurend de kop op” 8

RAPPORTAGE2011 in cijfers 10

IN BEWEGING 12

SCHRIJFACTIE 13

PRIKBORD 15

Vaak krijg ik de opmerking dat mijn Amnesty-werk toch iets helemaal anders is dan mijn professioneel werk als bedrijfsadviseur. Mensen reageren verbaasd als ik antwoord dat het verband voor mij juist erg duidelijk en direct is.

Internationaal opererende bedrijven hebben de laatste decennia een ongekende macht en invloed gekregen en dat is helaas niet altijd in het voordeel van de gemeenschappen waarin ze opereren. Amnesty-onderzoek toont steeds opnieuw de negatieve impact die bedrijven vaak hebben op de lokale mensen en hun woongebied. Soms door zelf direct mensenrechten te schenden. Soms door samen te werken met organisaties of overheden die dat doen. En ondanks deze gekende problemen, zijn er weinig of geen mechanismen om hen hierin resoluut te stoppen.

Overheden hebben nochtans de taak en plicht om regels op te stellen en zo burgers te beschermen in hun rechten. Regels die bindend en afdwingbaar zijn. En toch gebeurt het niet. Toegegeven, er worden zeker ook oprechte inspanningen geleverd door sommige bedrijven om de situatie ter plaatse te verbeteren. Maar zonder referentiekader blijven deze goedbedoelde inspanningen noodgedwongen beperkt tot een aantal acties die niet tot een gecoördineerd en duurzaam resultaat kunnen leiden. In het slechtste geval, en dat komt helaas zeer vaak voor, beperkt de inspanning zich tot wat blinkende folders waarin de inspanningen onjuist of zeer overdreven worden voorgesteld.

We hebben nood aan wereldwijde standaarden, die afdwingbaar zijn, waar bedrijven zich aan moeten houden. Dat is goed voor alle mensen, maar ook voor de bedrijven zelf. Want dan strijden ze tenminste in een concurrerend veld met gelijke wapens.

Daarom hebben we uw help en steun broodnodig.

Ga naar onze website www.aivl.be en klik op ‘doe mee’ ofwel ‘steun ons’…Doen!

Vele groeten,Karine Vandenberghe, voorzitter

EEN JoNGEN TooNT DE KoGELS DIE HIJ NET VAN DE GRoND RAAPTE, NooRD-DARfoER © UN PHoTo/ALbERT GoNZALEZ fARRAN

AGENDA1 september – 10 december 2012 NewtopiaVan 1 september tot 10 december strijkt ‘Newtopia: de staat van de mensenrech-ten’ neer op diverse locaties in Mechelen. Newtopia is een internationale tentoon-stelling van hedendaagse beeldende kunst, gewijd aan de mensenrechten. Een aanrader!

Meer over deze en andere activiteiten op www.amnesty.be/kalender

JAARRAPPORT 2012

Op 24 mei verscheen het Amnesty International Jaarrapport 2012. Het biedt een overzicht per land van de wereldwijde mensenrech-tensituatie in 2011. Het volledige Engelstalige rapport kan je bestel-len via www.amnesty.be/shop.

DEZE EDITIE

2 / JUNI 2012 /

CHARLES NTAKIRUTINKA EINDELIJK WEER VRIJ MAN Begin maart werd Charles Ntakirutinka vrijgelaten in Kigali, Rwanda. Ntakirutinka is een voormalig Rwandees minister. Na een oneerlijk proces werd hij veroordeeld tot tien jaar cel voor ‘het aanwakkeren van burgerlijke ongehoorzaamheid’. Volgens Amnesty was hij een gewetensgevangene. “Ik bedank de activisten van Amnesty International voor de steun aan de bevolking van Rwanda en aan mij en mijn familie in het bijzonder. Die steun heeft me erg geholpen in de afgelopen tien jaar”, aldus Ntakirutinka.

VN MENSENRECHTENRAAD NEEMT RESOLUTIE SRI LANKA AAN De Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties stemde op 22 maart in met een resolu-tie die een einde moet maken aan de straffeloosheid in Sri Lanka. De resolutie werd door 24 landen gesteund, een teken dat de internationale gemeenschap zeer bezorgd is om de mensenrechtensituatie in Sri Lanka. De Srilankaanse overheid slaagt er niet in om gerech-tigheid te brengen en naleving van de mensenrechten te garanderen, zelfs niet nu de Liberation Tigers of Tamil Eelam zijn verslagen.

AMNESTY LEERSTOEL VOOR THOMAS HAMMARBERGOp 9 maart werd de Amnesty International Leerstoel 2012 aan de Universiteit Gent uitgereikt aan Dr. Thomas Hammarberg. Hammarberg startte zijn loopbaan als journalist, werd secretaris-generaal van Amnesty International en werkte vervol-gens als mensenrechtenspecialist voor verschillende organisaties. Sinds 2006 is hij Mensenrechtencommissaris van de Raad van Europa. Met de toekenning van de Leerstoel willen de UGent en Amnesty International hommage brengen aan zijn uitzonderlijke realisaties op vlak van mensenrechten.

ICC VELT BAANBREKEND VONNIS Op 14 maart 2012 velde het Internationaal Strafhof voor het eerst een vonnis. De Congolees Thomas Lubanga werd schuldig bevonden aan het ronselen en inzetten van kindsoldaten. Lubanga was aanvoerder van de Congolese gewapende Patriottische Strijdkrachten voor de Bevrijding van Congo (FPLC). Het vonnis is een enorme sprong voorwaarts voor de internationale gemeenschap. Hopelijk is dit het begin van het einde aan de straffeloosheid waarmee strijdkrachten over de hele wereld kinderen inzetten in gewapende conflicten.

MEER GOED NIEUWS OP WWW.AMNESTY.BE/GOEDNIEUWS

CONNECTICUT BANT DE DOODSTRAFDe Amerikaanse staat Connecticut schafte eind april als zeventiende staat in de Verenigde Staten de doodstraf af. Amnesty International noemt de ontwikkeling een belangrijke stap richting volledige afschaffing van de doodstraf in de VS. Het aantal doodstraffen in Amerika is momenteel historisch laag. Het lijkt erop dat steeds meer Amerikanen zich bewust worden van de fouten die gemaakt worden bij terdoodver-oordelingen. Sinds 1973 zijn 140 mensen die in een Amerikaanse dodencel verble-ven, vrijgesproken.

GOED NIEUWS

© U

GENT

, HIL

DE C

HRIS

TIAE

NS

© R

EUTE

RS/E

VERT

-JAN

DAN

IELS

© U

S DO

D

EEN JoNGEN TooNT DE KoGELS DIE HIJ NET VAN DE GRoND RAAPTE, NooRD-DARfoER © UN PHoTo/ALbERT GoNZALEZ fARRAN

/ JUNI 2012 / 3

Brian Wood is wapenhandel­

expert op het Internationaal

Secretariaat van Amnesty

International in Londen. Eind

april was hij op bezoek bij

Amnesty Vlaanderen. Op de

jaarlijkse Algemene Vergadering

sprak hij een volle zaal de leden

en activisten toe over de lange

weg naar een internationaal

wapenhandelverdrag (Arms

Trade Treaty). Amnesty staat

immers aan de vooravond van de

eindfase van de grote campagne

die sinds 2003 loopt om de

regeringsleiders te overtuigen dat

er een sterk en bindend verdrag

nodig is.

Filip Reyniers

Overal ter wereld worden wapens gebruikt om mensenrechtenschendingen te plegen. De menselijke tol is enorm. Mensen worden vermoord, gewond, gefolterd en op de vlucht gedreven met behulp van alle soorten wapens en wapentuig. Door onvoldoende controle van import en export is het mogelijk dat geweren, kogels, tanks en raket-ten terechtkomen in de handen van wrede dictators en gewapende groepen. Ontstellend genoeg bestaat er immers geen wereldwijd bindend verdrag dat de wapenhandel regelt. Erger nog, momen-teel is de handel in pakweg bananen beter gereguleerd dan de wapenhandel.

HANDEL IN BANANEN IS BETER GEREGULEERD DAN WAPENHANDEL

Als het over productie, uitvoer en aankoop van wapens gaat dan beroe-pen staten zich graag op het recht op zelfverdediging. Dat recht is opgenomen het Charter van de Verenigde Naties. Er is inderdaad rechtmatig gebruik van wapens mogelijk. Sterker nog, soms zijn wapens zelfs nodig om mensenrechten te beschermen. Denk maar aan de uitrus-ting van de politie en vredestroepen.

Jammer genoeg vergeten staten hierbij vaak dat ze ook de plicht hebben om bij te dragen tot vrede en veiligheid.

Wie wapens op de markt brengt en hun verspreiding in de hand werkt heeft een verpletterende verantwoordelijkheid.

Wapens in verkeerde handenHoe kunnen we voorkomen dat wapens in verkeerde handen vallen? Amnesty’s wapenhandelexpert Brian Wood spant zich al sinds 1993 in om een antwoord te vinden op deze vraag. Meer bepaald wil hij de wereldleiders overtuigen van de noodzaak van een sterk en bindend wapenhandelverdrag met mensenrechten in een prominente rol.

Brian leidt het wapenhandelteam van het Internationaal Secretariaat en is een vat vol kennis. Zijn expertise werd ook buiten Amnesty International opgemerkt: zo diende hij de Verenigde Naties al van advies over deze materie. Na twintig jaar onderzoek en campagnewerk kan geen enkel tegenargument hem nog van zijn stuk brengen. Hij is allerminst onder de indruk van regeringen die stellen dat ze onmogelijk controle kunnen houden op het eindgebruik van de wapens die zij uitvoeren. Volgens hem moeten ze in de eerste plaats de risico’s correct inschat-ten en daar hun beslissing op baseren. Dat is lang niet altijd het geval.

Een lange wegDe strijd voor een wapenhandelverdrag kent een lange geschiedenis. Al eind jaren ‘90 zette een groep Nobel prijs-winnaars de krijtlijnen van een mogelijk internationaal wapenhandelverdrag op papier. Maar het bleef niet bij ideeën

GEEN WAPENS VOOR WREEDHEDENINTERNATIoNAAL WAPENHANDELVERDRAG IN DE LAATSTE fASE

bRIAN WooD

RUBRIEK

4 / JUNI 2012 /

CAMPAGNE

alleen. In 2003 sloegen Amnesty International, Oxfam en het International Action Network on Small Arms (IANSA) de handen in elkaar: de Control Arms Campagne was geboren. Drie jaar later overhandigden de drie ngo’s een petitie met één miljoen gezichten aan Kofi Annan, toenmalig secretaris-gene-raal van de Verenigde Naties. Enkele maanden later beslisten 153 lidstaten van de VN om een wapenhandelverdrag voor te bereiden. Naast een pak onthoudingen was er slechts één tegenstem. Afkomstig van de grootste producent van wapens ter wereld: de Verenigde Staten.

ZONDER LINK TUSSEN WAPENS EN MENSENRECHTEN IS HET VERDRAG EEN LEGE DOOS

Intussen zijn we zes jaar verder. Diplomaten en experten werkten al die jaren in stilte aan een verdragstekst. Daarbij werden ze nauwgezet gevolgd en geadviseerd door mensen als Brian Wood, die keer op keer bleef hameren op de sleutel tot een sterk verdrag: de Gouden Regel inzake mensenrechten en wapenhandel. Deze Gouden Regel zegt het volgende: als het risico dat iemand de wapens kan gebruiken voor mensenrech-tenschendingen te groot is, dan moet je de wapens tegenhou-den. In feite vraagt Amnesty dus niet veel. Maar als deze cru-ciale link tussen wapens en mensenrechten niet in het verdrag komt, dan is het verdrag een lege doos. Daarbij moeten we ook voor ogen houden dat de Gouden Regel moet gelden voor alle wapens en ordehandhavingsmateriaal, ook voor kleine wapens en munitie. Ook dat ligt gevoelig voor sommige staten.

Kunnen we slagen?In juli zullen de regeringsleiders zich buigen over de tekst van het verdrag. Daardoor komen de onderhandelingen in de slotfase. Wat zijn de slaagkansen van een sterk verdrag? Vaak wordt gezegd dat de wapenindustrie economisch gewoon te

sterk is. Het is een big business die de bezorgdheid over men-senrechten heel gemakkelijk van tafel kan vegen. Anderzijds hebben de economische sectoren die juist te lijden hebben onder de ongecontroleerde verspreiding van wapens, een nog veel groter economisch gewicht. Niet alleen de menselijke maar ook de economische kost is immers enorm. Vraag het maar aan ondernemers die grondstoffen ontginnen of aan investeerders in landen die ondermijnd worden door structureel gewapend geweld.

Alles hangt dus af van de houding van de grootmachten. Iedereen kijkt dan ook naar de Verenigde Staten, Rusland en China. Willen zij een verdrag waarin mensenrechten een centrale rol spelen? Samen met vele partners blijft Amnesty International de druk op de ketel houden.

EIS EEN STERK WAPENHANDELVERDRAGDe laatste maand vóór de cruciale onderhande-lingen voor een internationaal wapenhandelver-drag voert Amnesty International wereldwijd de druk op. Met z’n allen wijzen we de regerings-leiders erop dat ze deze historische kans op een sterk en bindend verdrag niet mogen laten schieten.

Spreek je ook uit voor een sterk wapenhandel­verdrag en teken nu onze petitie op www.aivl.be/wapenhandelverdrag

© R

EUTE

RS/A

LBEI

RO L

OPER

A

/ JUNI 2012 / 5

RUBRIEKCAMPAGNE

In het kader van

onze campagne tegen

ongereguleerde wapenhandel

hebben we een lijstje

van literaire klassiekers

samengesteld over wapens en

hun handelaars. Een lijst met

zeven must­reads en ­sees!

DAAN BRONKhORST

Revolver te koop (A Gun for Sale) van Graham GreeneGepubliceerd in 1936 en een klassieker geworden. Hoofdpersoon Raven is een koelbloedige moordenaar die toch een gevoel van fatsoen en rechtvaardigheid blijkt te hebben. De film This Gun for Hire werd vijf jaar later een groot succes. Ook populair bij scholieren omdat het een meeslepend en niet zo dik Engels boek is.

De ideale vijand (The Night Manager) van John Le CarréDe nachtmanager van een groot hotel in Zwitserland is een Britse spion, die probeert een steenrijke handelaar in cri-minele zaken te ontmaskeren. De jacht op de grootste wapenhandelaar van het moment leidt tot een machtsstrijd tussen de elkaar tegenwerkende geheime dien-sten van Amerika en Engeland. Het boek zit vol ingewikkelde plots en knap gecon-strueerde schijnbewegingen. Filmrechten zijn verkocht aan Brad Pitt.

De honden van de oorlog of De huurlingen of De slaven van de oorlog (The Dogs of War) van Frederick ForsytheHet boek werd ook bij ons zo gewild dat het onder maar liefst drie verschil-lende titels is vertaald. Het fictieve land Zangaro is klein en straatarm. Er zitten edele metalen in de grond en huurlingen worden ingezet om die te beschermen, respectievelijk in handen te krijgen. De verwijzingen naar de gebeurtenissen in Biafra in de jaren zestig zijn legio. Het boek uit 1974 en de verfilming in 1980 waren een groot succes.

ZEVEN SPANNENDE VERHALEN OVER WAPENS EN HUN HANDELAARS

De laatste etappe (A Farewell to Arms) van Ernest hemingwayEen autobiografisch geïnspireerde roman uit 1929 over een Amerikaanse luite-nant die in de Eerste Wereldoorlog dienst doet in het Italiaanse leger als chauffeur van een ziekenwagen. Hij raakt gewond, belandt in een ziekenhuis in Milaan, wordt verliefd. Dan moet hij op de vlucht voor Duitse troepen. Het succes van het boek betekende Hemingway’s doorbraak. Het werd meerdere keren verfilmd.

Probeer het mortuarium van Eva Maria StaalEva Maria Staal (een pseudoniem) is wapenhandelaar. Ze doet overal ter wereld haar zaken, met zowel regeringen als met krijgsheren en oppositiegroepen. Ze doet dat omdat ze denkt levens te redden: ‘Zonder wapens wordt iedereen slachtoffer.’ Als ze uit de handel stapt, trouwt en een dochter krijgt, lijkt alles achter de rug. Maar jaren later bekruipen haar twijfels en schuldgevoel. Bij het ver-schijnen in 2007 baarde de openhartige literaire biografie nogal wat opzien.

Lord of War, een film van Andrew NiccolNicolas Cage schittert in deze productie die werd uitgebracht met een aanbeve-ling van Amnesty International. Een illegale wapenhandelaar, die veel gelijke-nis vertoont met de Russische handelaar Victor Bout, blikt terug op twintig jaar in het vak. Hij wordt achterna gezeten door Interpol, maar pas na jaren opgepakt. Inmiddels heeft hij zelf ook wroeging over de vernietiging van levens waaraan zijn handel heeft bijgedragen.

The Passenger (Professione: reporter), een film van Michelangelo AntonioniEen verslaggever neemt de identi-teit aan van iemand die hij dood in een hotel heeft aangetroffen. Die man blijkt wapenhandelaar te zijn geweest. Hoofdrolspeler Jack Nicholson zet de man neer met cynische berusting, hoop op liefde en angst om geliquideerd te worden. Spel en beeld zijn fenomenaal, de lange slotscène die in één camera-beweging werd gefilmd behoort tot de beroemdste van de filmgeschiedenis.

6 / JUNI 2012 /

LEESTIPS

In 2011 liet Europa 1.500 mannen, vrouwen en kinderen sterven op zee. Elk van hen vluchtte naar Europa. Naar veiligheid. Naar een beter leven. Gammele bootjes aangespoeld op een strand, Afrikaanse migranten tussen zonnebadende toeristen, versleten overzet boten volgestouwd met migranten die hopen veilig aan wal te raken. De beelden kennen we, maar de realiteit en het beleid erachter blijven grotendeels verborgen. Soms horen er vreselijke verhalen bij over mensen die verdronken zijn op zee. Het dodenaantal is meestal onbekend. En de media brengen meestal niet het volledige verhaal.

De realiteit is dat Europa de migranten aan hun lot overlaat. Amnesty eist dat Europa bootvluchtelingen beschermt. Daarom deze noodkreet aan de Europese Unie en haar lidstaten: kijk niet langer de andere kant op, probeer niet langer uit alle macht om migranten buiten de Europese grenzen te houden, maar neem verantwoordelijkheid en red mensenlevens.

Reageer en voeg jouw noodkreet aan Europa bij de onze. Surf naar www.aivl.be/soseuropa.

“WANHOOP EN VREES STEKEN VOORTDUREND DE KOP OP”DELLy MAWAZo oP DE SofA bIJ HET LANDENTEAM GRoTE MEREN

De Congolese mensenrechtenactivist Delly

Mawazo Sesete is één van de oprichters van

het Centre de recherche sur l’Environnement,

la Démocratie et les Droits de l’homme of

CREDDhO in Goma. Deze ngo focust op het

bestrijden van straffeloosheid en het verdedigen

van mensenrechten, geen simpele opdracht in

een land als de Democratische Republiek Congo.

Amnesty International wist Delly Mawazo te

strikken voor een boeiend gesprek.

Midden februari 2012 was Delly Mawazo Sesete in België op uitnodiging van het landenteam Grote Meren van Amnesty International Vlaanderen. Naast een lezing in het Gentse Vredeshuis en ontmoetingen op Buitenlandse Zaken en de Europese Instanties, spraken we met Mr. Mawazo over zijn activiteiten in Oost-Congo en zijn uitgebreide internationale ervaring in het aankaarten van mensenrechtenschendingen.

AMNESTY: Mr. Mawazo, met welke obstakels krijgen mensen­rechtenactivisten in de D.R. Congo zoal te kampen?DELLY MAWAZO: De obstakels waarop we botsen, zijn voorna-melijk logistieke, politieke en sociale problemen. Vele gebieden in Oost-Congo zijn erg moeilijk bereikbaar. Niet alleen kleinere enclaves, maar ook grotere gebieden staan volledig onder con-trole van de rebellen. Dit maakt het moeilijk om exact op de hoogte te blijven van nieuwe mensenrechtenschendingen.

Er zijn ook zware politieke hindernissen. Bepaalde autoriteiten en rebellengroepen bestempelen ons vaak en graag als ‘poli-tieke opposanten’. We houden ons bezig met materie die bij hen erg gevoelig ligt: mensenrechtenschendingen, corruptie, levensomstandigheden in de gevangenissen en exploitatie van de natuurlijke rijkdommen.

Sociaal gezien houdt ons werk ook aanzienlijke gevaren in. Publiceren over wanpraktijken, levert vaak gevaar op voor activisten in de D.R. Congo. Recent zouden militanten zijn vermoord, foltering komt nog steeds voor en sommigen kunnen niet anders dan in ballingschap gaan.

Is het moeilijk om over uw persoonlijke ervaringen als mensenrechtenactivist te vertellen?Ja, soms is het moeilijk en pijnlijk om over bepaalde dingen te spreken. Mensenrechtenactivisten als ik kampen ook vaak met tegenstrijdige gevoelens: we blijven hoopvol, maar wanhoop en vrees voor vervolging steken voortdurend de kop op.

Welke bijdrage leveren de mensenrechtenactivisten in de D.R. Congo voor de verbetering van de situatie daar?Ons werk en onze getuigenissen zijn van cruciaal belang voor een verbetering van de mensenrechten ter plaatse. We zijn

K INDERARbEID IN DE MIJNEN VAN NooRD-KIVU, DRC8 / JUNI 2012 /

INTERVIEW

actief op het terrein zelf en verstrekken degelijke informatie op onafhankelijke basis. We houden de situatie in het oog en kun-nen zo aantonen hoe en in welke mate de mensenrechtensitu-atie in de D.R. Congo erop vooruit- of achteruitgaat.

Lopen activisten die internationale bekendheid genieten, volgens u meer of minder risico dan hun minder bekende collega’s?Internationale bekendheid biedt zeker niet meer garantie voor de veiligheid van een activist. Wat wel van belang blijkt, is de perceptie die de overheid of de rebellengroepen er van een bepaalde activist opnahouden.

EUROPA MOETEN OP ‘GEWETEN’ INWERKENFloribert Chebeya, een internationaal erg gerespecteerde mensenrechtenactivist, werd uit een politiebureau in Kinshasa ontvoerd en vervolgens vermoord. In 2005 werd een andere bekende activist, Pascal Kabungulu, ook om het leven gebracht. De nationale en internationale bekendheid van bepaalde Congolese activisten doet de overheid er dus zeker niet voor terugdeinzen om moorden te plegen.

Welke rol moet Amnesty International volgens u in de D.R. Congo spelen?Amnesty International moet volgens mij op drie vlakken in de D.R. Congo actief blijven: preventie, capaciteitsverbetering en lobbying.

Qua preventie moet Amnesty zeker blijven informeren over de veiligheid van de Congolese activisten. Als een mensenrech-tenactivist in moeilijkheden verkeert, heeft Amnesty ook een een rol te spelen. Is er een militant in levensgevaar of staat hij op het punt om zijn fundamentele vrijheden te verliezen, dan kan Amnesty hem helpen een nieuwe onderkomen te vinden of mocht dit niet volstaan, in ballingschap te gaan.

Hulp op het vlak van informatica en online veiligheid is ook iets

LANDENTEAM GROTE MERENAmnesty’s landenteam Grote Meren bestaat uit een groep enthousiaste vrijwil­ligers met een passie voor de Democratische Republiek Congo, Rwanda en Burundi. De teamleden bundelen hun expertise om zo de schendingen van de mensenrechten in deze landen strategisch en doeltreffend te bestrijden.

Meer weten? Surf naar www.aivl.be/landenteams.

wat Amnesty ons kan bieden. Die hebben we nodig om onze activiteiten in optimale omstandigheden te blijven uitvoeren.

Amnesty moet zeker verder lobbyen bij de Europese Unie die een partner is van de Congolese regering. De Europese instan-ties moeten op het ‘geweten’ van de Congolese overheid blijven inwerken, zodat ze in de toekomst zelf over de interesses van de Congolese activisten zal en wil waken.

hoe schat u de toekomst van CREDDhO en van de mensen­rechten in de D.R. Congo in?CREDDHO heeft, in samenwerking met Amnesty International en andere partners, zowel op het nationale als het internatio-nale niveau reeds heel wat positief werk geleverd. Zo hebben we ervoor gezorgd dat het aantal slachtoffers van foltering in de provincie Noord-Kivu daalde. Onze ngo blijft dan ook, samen met anderen, voor een verbeterde mensenrechtensituatie in Congo ijveren. Op bijvoorbeeld het niveau van de exploitatie van natuurlijke rijkdommen blijven we op nationaal en inter-nationaal vlak pushen voor meer transparantie. Ook blijven we werken aan de verdere ontwikkeling van een cultuur van res-pect voor mensenrechten bij de Congolezen zelf.

De toekomst van de mensenrechten in Congo... die hangt af van twee cruciale factoren: van de moed van de mensenrech-tenactivisten in het land én van de internationale steun die ze krijgen.

DELLy MAWAZo SESETE IN bELGIë

SoLDAAT IN DE STRATEN VAN GoMA, DRC

© A

PGR

APHI

CSBA

NK

/ JUNI 2012 / 9

INTERVIEW

2011 IN CIJFERSJOUW BIJDRAGE AAN DE STRIJD VOOR MENSENRECHTEN

Amnesty International wil iedere

schenker, ieder lid en iedere

activist laten weten wat er met

zijn of haar financiële steun aan

de organisatie gebeurt. Daarom

publiceren we ieder jaar een

duurzaamheidsverslag met een

overzicht van onze inkomsten en

uitgaven van het afgelopen jaar.

het volledige verslag vind je op

onze website aivl.be, maar hier

geven we je al graag een kijkje

in onze financiële balans van

het jaar 2011.

HILDE GOYENS

Inkomsten in 2011Amnesty International draagt onafhan-kelijkheid en onpartijdigheid hoog in het vaandel. Van groot belang daarin is haar financiële onafhankelijkheid. Amnesty is voor haar werk bijna geheel aangewezen op giften en bijdragen van haar leden en schenkers. Zo kwam 77% van onze totale inkomsten in 2011 of 1.645.488

euro van schenkers of leden zoals jij. De meeste mensen kozen ervoor om via een doorlopende opdracht te steunen (53%). Daardoor is er meer zeker-heid over de inkomsten, zijn er minder administratiekosten en kan Amnesty haar acties beter plannen. Meer en meer mensen beslissen ook om het werk voor de mensenrechten te blijven steunen

INKOMSTEN 2011 UITGAVEN 2011

53% BESTENDIGE OPDRACHT 20% GIFTEN 12% SUBSIDIE 6% ANDERE 5% LOK ALE WERKING 4% LIDGELD

36% ONDERZOEK 19% ADMINISTRATIE EN HUISVESTING 17% ACTIES EN CAMPAGNES 15% FONDSENWERVING 13% MENSENRECHTENINFORMATIE

10 / JUNI 2012 /

RUBRIEKRAPPORTAGE

als zij er niet meer zijn door Amnesty International in hun testament op te nemen.

Amnesty International accepteert geen giften of subsidies van de federale over-heid. Wel aanvaarden we een subsidie (12% van de inkomsten) van de Vlaamse Gemeenschap die we enkel gebruiken voor mensenrechteneducatie en lokale groepenbegeleiding.

Daarnaast organiseren Amnesty-vrijwilligers door het hele land allerlei activiteiten om extra budget in te zame-len voor het mensenrechtenwerk, zoals de jaarlijkse kaarsenverkoop in de ein-dejaarsperiode. Deze inkomst vertegen-woordigt 5% van onze inkomsten.

Andere inkomsten, 6%, komen van andere financiële opbrengsten zoals licenties, evenementen enz.

Uitgaven in 2011In 2011 besteedde Amnesty Inter-national Vlaanderen 1.598.738 euro aan het wereldwijd beschermen van mensen wiens rechten geschonden worden. Het grootste bedrag, 866.837 euro of 36% van onze uitgaven, ging naar het onder-zoek en lobbywerk dat vanuit Londen gevoerd wordt.

Op Amnesty Internationals hoofdkantoor in Londen verzamelen en analyseren medewerkers informatie over mensen-rechtenschendingen uit de hele wereld. Ook worden er geregeld onderzoeksmis-sies uitgestuurd om de mensenrechten-situatie ter plekke te onderzoeken, met slachtoffers en mensenrechtenactivisten te praten, de overheid aan te spreken en rechtszaken bij te wonen. Voor effectief

beleidsbeïnvloedend werk is het van cruciaal belang om in te spelen op de actualiteit. In maart 2011 bijvoorbeeld besloot de Algemene Vergadering van de VN om in te gaan op drie cruciale eisen van Amnesty betreffende het conflict in Libië.

Pas als onze onderzoekers helemaal zeker zijn van hun zaak, gaat Amnesty International tot actie over. 17% of 414.261 euro investeerden we in sterke acties die we samen met onze activisten opzetten.

317.639 euro of 13% besteedden we in 2011 aan mensenrechtencommunicatie. Hieronder valt bijvoorbeeld het media-werk dat we doen. Immers, eens het ruime publiek via de media weet krijgt van de wantoestanden, kan de dader niet langer ongemerkt zijn gang gaan. Dat scheelt. We gebruiken ook allerlei andere communicatiekanalen om het brede publiek en onze actieve achterban te sensibiliseren en hen te mobiliseren voor mensenrechten.

Om Amnesty International te kunnen blij-ven verzekeren van haar financiële onaf-hankelijkheid investeert zij in het werven van individuele giften en andere inkom-sten. Amnesty werkt net als andere ngo’s samen met gespecialiseerde partners voor haar fondsenwerving en dat kost geld (15% van de uitgaven in 2011).

Tot slot, zoals elke organisatie heeft Amnesty een aantal vaste uitgaven die te maken hebben met haar huisvesting en uitgaven voor het voeren van een goede administratie: boekhouding, logistiek, databeheer, telefoon, internet, pc-net-werk, portkosten enz (19%).

Meer weten?

Surf naar www.aivl.be/duurzaam-heidsverslag en download daar ons Duurzaamheidsverslag 2011.

Je kan onze rekeningen ook opvragen via e-mail naar StafC@aivl.be of via telefoon op 03 271 16 16.

TransparantieAmnesty International gaat op een trans-parante en verantwoordelijke manier om met de fondsen die haar door jou en alle andere schenkers en leden ter beschik-king worden gesteld. De jaarrekening 2011 werd zonder voorbehoud goedge-keurd door een externe revisor, Clybouw en in april 2012 ook door de Algemene Vergadering. Daarnaast voert de Federale Overheidsdienst Financiën regelmatig controles uit, onder andere om fiscale attesten te mogen afleveren. In 2011 schreven wij zo meer dan 15.000 attesten uit. Als lid van de Vereniging voor Ethiek in de Fondsenwerving (VEF) onderschrijven wij eveneens de ethische code en stellen we onze rekeningen ter beschikking van iedereen.

RUBRIEK

/ JUNI 2012 / 11

RAPPORTAGE

EEN REIS OM NOOIT TE VERGETENEind maart trokken Sus en Wendy van Amnesty’s landenteam Colombia naar het gelijknamige Zuid-Amerikaanse land. Samen met andere activisten bezoch-ten ze er de Vredesgemeenschap van San José de Apartadó, de Moeders van Soacha en tal van andere organisaties. Uit eerste hand kregen ze er te horen over de moeilijkheden en uitdagingen in een land verscheurd door strijd tussen het leger, paramilitairen en guerrilla. Het indrukwekkende verslag van de reis kan je nalezen op de blog wendyincolombia.posterous.com.

SOS EUROPA TIJDENS OPEN DOEKVan 20 tot 29 april programmeerde Filmfestival Open Doek in Turnhout een aparte reeks films rond de thema’s asiel en migratie onder de titel ‘On the Move’. Dé uit-gelezen kans voor Amnesty International om het Europees beleid terzake aan de kaak te stellen met een boeiend debat en een petitie. Dankzij enkele enthousiaste vrijwilligers werden maar liefst 1.500 noodkreten aan Europa verzameld, net zoveel als er in 2011 bootvluchtelingen stierven op zee. Voeg ook jouw noodkreet toe, surf naar www.aivl.be/soseuropa.

LEUVENSE JAMSESSIESOp 27 maart organiseerde de Leuvense studentenkern opnieuw een Jamnesty in de Blauwe Kater. Een stevige ploeg stu-dentenkerners leidde het geheel in goede banen. Er waren optredens van Laurélia, Coulds of Ilias, Tale Quale en Keep the Light. De opbrengst van Jamnesty wordt gebruikt om Leuven verder onveilig te maken met tal van schrijfacties, films en andere evenementen. Jamnesty Leuven werkte zo aanstekelijk dat de Gentse stu-denten er in mei alvast ook een organi-seerden.

CLAxONS VOOR ERNEST MANIRUMVADrie jaar geleden werd Ernest Manirumva, een prominente Burundese activist, ver-moord voor zijn huis in Bujumbura. Tot op vandaag blijven de schuldigen ongestraft. Lokale activisten in Burundi die ophelde-ring vragen in de zaak worden bedreigd en lastiggevallen. Daarom trokken Amnesty’s landenteam Grote Meren en 11.11.11 begin april naar de Burundese ambassade in Brussel. Met een claxon-actie zorgden ze ervoor dat de eis om gerechtigheid luid en duidelijk gehoord werd. Zelfs tot in Burundi waar verschillende radiostations over de Brusselse actie verslag uitbrachten.

IN BEWEGING

SCHOLEN-SLOTENDAG IN NIJLENOp vrijdag 30 maart organiseerde het Nijlens Comité voor Ontwikkelings-samenwerking de jaarlijkse scholen-slotdag. Het vijfde en zesde leerjaar van alle scholen in Nijlen, Kessel en Bevel konden die dag informatiestandjes bezoeken van organisaties die zich inzetten voor een betere wereld. Op het Amnesty-standje kre-gen de, vaak uitgelaten, leerlingen een woordje uitleg over de werking van Amnesty International. Niet alleen het zonnige weer maar ook de enthousiaste leerlingen zorgden voor een geslaagde dag!

KOM ZELF IN BEWEGING OP WWW.AMNESTY.BE/DOEMEE

12 / JUNI 2012 /

VooRbEELDbRIEf

[Plaats, datum ]

Dear Minister,

Please allow me to raise my concern about Manal Boualagi, a mother of two who was killed in January 2011. The perpetrators of her killing have not yet been brought to justice.

I demand that the Tunisian authorities ensure full, independent and impar-tial investigations into the death of Manal Boualagi and try anyone found responsible for her death in fair proceedings, without resorting to the use of the death penalty.

Yours sincerely,

[ naam, adres en handtekening ]

Manal Boualagi, 26 jaar oud en moeder van twee, werd op 9 januari 2011 dood-geschoten in de Tunesische stad Regueb. Die dag werd er in de stad met scherp geschoten op pro-hervormingsdemonstranten. Manal die net terugkeerde van een bezoekje aan haar moeder, kwam in de vuurlinie terecht. Haar familie diende in maart 2011 een klacht in en haar moeder legde een verklaring af. Ruim een jaar later is er nog steeds niemand verantwoordelijk gesteld voor Manals dood.

In mei 2011 werd besloten om alle zaken te verwijzen naar de militaire rechtbank. Ook daar legde de moeder een verklaring af in januari 2012, zonder gevolg. In ver-schillende gelijkaardige zaken is er ook sprake van gebreken in het onderzoek én van bedreigingen t.o.v. getuigen, advocaten en familie van de slachtoffers.

De familie van Manal houdt twee officieren verantwoordelijk voor haar dood omdat ze de orders gaven tot schieten. Eén officier is ondervraagd, de andere weigert voor de rechtbank te verschijnen. Beide officieren blijven in functie.

Schrijf voor 31 augustus een beleefde brief naar de Tunesische autoriteiten. Vraag om een volledig, onafhankelijk en onpartijdig onderzoek naar Manals dood. De schuldigen moeten berecht worden.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

TUNESIë: GERECHTIGHEID VOOR MANAL

STUUR EEN BRIEF NAAR:

Minister of human Rights and Transitional Justice, Samir Dilou

Ministry of Human Rights and Transitional Justice

Rue du 2 Mars 1934 Le Bardo 2000

TunisTUNESIË

F: +216 71 662 255

EN EEN KOPIE NAAR:

Ambassade van Tunesië T.a.v. Ambassadeur Mohamed Ridha Farhat

Tervurenlaan 278 1150 Sint-Pieters-Woluwe

© FETHI BEL AID/AFP/GET T Y IMAGES

/ JUNI 2012 / 13

SCHRIJFACTIE

VooRbEELDbRIEf

[ Plaats, datum ]

Dear Governor,

Please allow me to express my concern about Albert Woodfox en Herman Wallace, who have been held in solitary confinement for 40 and 37 years, respectively. Both men have served most of their time in Louisiana State Penitentiary Angola. In March 2009, Wallace was transferred to the Elayn Hunt Correctional Center. In November 2010, Albert Woodfox was transferred to Wade Correctional Centre.

I am very concerned about the cruel, inhuman and degrading conditions under which Albert Woodfox and Herman Wallace are being held. The condi-tions are a violation of the US Constitution and the USA’s obligations under international human rights treaties prohibiting such treatment.

I urge you to immediately release Albert Woodfox en Herman Wallace from solitary confinement and ensure that their treatment complies with the USA’s obligations under international standards and the US Constitution.

Yours sincerely,

[ naam, adres en handtekening ]

Albert Woodfox en Herman Wallace worden al jaren in eenzame opsluiting vastge-houden in de Amerikaanse gevangenis Angola. Albert zit al veertig jaar in de cel, Herman 37 jaar. Ze zitten 23 uur per dag alleen in een kleine cel, met beperkte toegang tot hun persoonlijke bezittingen, tot een advocaat en bezoek. Ze mogen drie uur per week naar buiten. Beide mannen hebben gezondheidsproblemen, waarvan sommige het gevolg zijn van hun eenzame opsluiting.

Albert en Herman waren lid van de radicale organisatie Black Panther Party. n 1972 kregen ze levenslang voor de moord op een gevangenisbewaker. De mannen zeggen onschuldig te zijn. Er is geen fysiek bewijs dat hen met de moord verbindt en ze zijn enkel op basis van getuigenissen van andere gevangenen veroordeeld. De hoofdgetuige zou omgekocht zijn door bewakers en een andere getuige trok zijn verklaring later weer in.

Schrijf voor 31 augustus een brief naar de Amerikaanse autoriteiten en roep hen op onmiddellijk een einde te maken aan de eenzame opsluiting van Albert Woodfox en Herman Wallace.

Eventuele antwoorden graag aan Amnesty International bezorgen.Meer schrijfacties op www.amnesty.be/schrijfacties

VS: BIJNA VEERTIG JAAR IN EENZAME OPSLUITING

STUUR EEN BRIEF NAAR:Governor of Louisiana Bobby JindalOffice of the GovernorPO Box 94004Baton RougeLA 70804VERENIGDE STATEN

EN EEN KOPIE NAAR:Ambassade van de Verenigde Staten van Amerika T.a.v. Ambassadeur Howard William GutmanRegentlaan 271000 BrusselF: 02 811 45

ALbERT WooDfox

© W

WW

.ANG

OLA3

.COM

SCHRIJFACTIE

14 / JUNI 2012 /

SCHRIJFACTIE

Amnesty in Actie is een interne uitgave van de Vlaamse afdeling van Amnesty International.

Alle tekst en foto’s: © Amnesty International, tenzij anders vermeld

HOOFDREDACTIENina berghmans E: AmnestyinActie@aivl.beW: www.amnesty.be/amnestyinactieVERANTWOORDELIJKE UITGEVERKaren Moeskops / Kerkstraat 156 / 2060 AntwerpenWERKTEN MEEErica baeck, Daan bronkhorst, Hilde Goyens, Elien Heivers, Danielle Hennaert, filip Reyniers, Greet Segers, Karine Vandenberghe, Ruth Van RoosmalenVORMGEVINGWendy Guns, Gramma, AntwerpenDRUKDessain Printing, Mechelen OPLAGE28.000VERSCHIJNINGSDATA 201201/03, 01/06, 01/09, 01/12

ISSN 0771-7687

Amnesty International is een wereldwijde onaf-hankelijke en onpartijdige organisatie die de naleving van alle mensenrechten nastreeft door onderzoek en actie. onze activisten worden gedreven door verontwaardiging over ernstige mensenrechtenschendingen en door hoop op een wereld waarin alle mensenrechten werkelijkheid zijn voor alle mensen.

RAAD VAN BESTUURLieven De Wolf, Dominic Duthoit, Ilona Plichart, Ellen Renson, Luc Toelen, Karine Vandenberghe, Rik Vereecken, Alain Versluys

Amnesty International Vlaanderen vzwKerkstraat 156 / b-2060 AntwerpenT: 03 271 16 16 / f: 03 235 78 12E: Amnesty@aivl.be / W: www.amnesty.be

Giften zijn welkom op rekeningnummer bE25 0000 0000 8282. Vanaf 40 euro op jaarba-sis ontvang je een fiscaal attest. Meer over hoe je Amnesty International kan steunen lees je op www.amnesty.be/steunons

Amnesty International Vlaanderen vzw onderschrijft de ethische code van de Vereniging voor Ethiek in de fondsenwerving www.vef-aerf.be

TIJDSCHRIFT OPZEGGENWil je Amnesty in Actie niet langer ontvangen? Mail je gegevens naar AmnestyinActie@aivl.be

De folie rond deze Amnesty in Actie is volledig biolo-gisch afbreekbaar. Gooi hem op de composthoop.

ADVERTENTIEAdhérez à AMNESTY INTERNATIONAL BELGIQUE FRANCOPhONERue Berckmans 9 / 1060 Bruxelles

ADVERTENTIESteun AMNESTY INTERNATIONAL VLAANDERENKerkstraat 156 / 2060 Antwerpen

ADVERTENTIESupport AMNESTY INTERNATIONAL1 Easton Street / UK – London WC1X 8D

ADVERTENTIESluit aan bij AMNESTY INTERNATIONAL NEDERLANDKeizersgracht 177 / NL-1016 BR Amsterdam

Wapenland, dat is een multimediaal project voor jongeren van 12 tot 16 jaar waarin de thema’s mensenrechten, ontheemding, migratie, integratie en milieu-misbruik in Colombia worden uitgediept. Het project bestaat uit een boek, een theaterstuk, een mini-expo, een 3D-computergame, een weblog en een grondig pedagogisch dossier, gemaakt door experts van Amnesty International.

Tijdens het eerste seizoen in het schooljaar 2011-2012 passeerden maar liefst 100 voorstellingen van Wapenland de revue. Zo’n 20.000 Vlaamse jongeren kon-den zo met de problematiek kennismaken, vaak in het kader van een projectdag of -week rond Colombia. Zowat 3.500 boeken vonden eveneens hun weg naar de scholen in Vlaanderen.

Ook in jouw school?Zin in Wapenland in jouw school tijdens het schooljaar 2012-2013? Contacteer ETA via telefoon 032 26 42 00 of e-mail promo@etaproducties.be

WAPENLAND

RUBRIEK

/ JUNI 2012 / 15

COLOFON

GEEN

WAP

ENS

VOOR

M

ENSE

NREC

HTEN

SCHE

NDER

S EI

S EE

N ST

ERK

WAP

ENHA

NDEL

SVER

DRAG

De

hand

el in

wap

ens

is v

olle

dig

uit

de h

and

gelo

pen.

Doo

r w

apen

s st

erve

n ja

arlij

ks h

onde

rddu

izen

den

man

nen,

vro

uwen

en

kind

eren

. M

iljoe

nen

rake

n ge

won

d. M

ense

nrec

hten

wor

den

gesc

hond

en.

Toch

kan

de

ze m

iljar

denb

usin

ess

inte

rnat

iona

al o

nger

egul

eerd

doo

rgaa

n.

Nu

krijg

en w

e éé

n ka

ns o

m d

e w

erel

d ee

n st

uk v

eilig

er t

e m

aken

: w

erel

dlei

ders

ond

erha

ndel

en in

juli

over

een

inte

rnat

iona

al w

apen

hand

elve

rdra

g. D

it v

erdr

ag m

oet

voor

kom

en d

at w

apen

s in

de

verk

eerd

e ha

nden

val

len.

Gri

jp d

e hi

stor

isch

e ka

ns o

m ja

arlij

ks h

onde

rddu

izen

den

leve

ns t

e re

dden

. Te

ken

de p

etit

ie o

p w

ww

.aiv

l.be/

wap

enha

ndel

verd

rag.

* D

it p

isto

ol b

ehoo

rde

toe

aan

de v

oorm

alig

e Li

bisc

he d

icta

tor

Mua

mm

ar K

hada

ffi.

H

et w

erd

gefa

bric

eerd

in B

elgi

ë.