NCVGZ

4 april 2013

Maatschappelijke participatie en depressie

Een longitudinale analyse van SHARE

Simone Croezen

Mauricio Avendano, Alex Burdorf, Frank J van Lenthe

Maatschappelijke Gezondheidszorg, Erasmus MC

s.croezen@erasmusmc.nl

Maatschappelijke participatie en depressie

Participatie in maatschappelijke/sociale activiteiten kleiner risico of depressieve klachten op latere leeftijd

Verschillende mechanismen: Sociale/maatschappelijke interactie beschermd tegen

eenzaamheid Depressie veroorzaakt verminderde deelname sociale

participatie Maatschappelijke participatie en depressie zijn niet

oorzakelijk gerelateerd maar hebben gemeenschappelijke oorzaak

Onderzoeksvragen

Hebben veranderingen in maatschappelijke participatie een effect op veranderingen in depressie? longitudinale data

Is de sociale context van invloed op de relatie tussen maatschappelijke participatie en depressie? verschillen tussen landen

SHARE Populatie: zelfstandig-wonende inwoners, leeftijd 50+

jaar. Respons: 62% [39%-81%] N per land: ~1000-4000 Ronde 1, 2004/5

SE, DK, NL, DE, BE, FR, CH, AT, ES, IT, GR Ronde 2, 2006/7

+ IE, CZ, PL, IL Ronde 3, 2008/9

Retrospectieve “life histories” (SHARELIFE) Ronde 4, 2010/11

+ PT, SV, HU, EE www.share-project.org

Maatschappelijke participatie

Deelname aan: Vrijwilligers of liefdadigheidswerk Opleiding of trainingscursus Sport, sociale of andere soort clubactiviteiten Religieuze organisaties Politieke of maatschappelijke organisaties

Som-score: deelname aan een activiteit

Depressieve symptomen

Euro-Depressie schaal (EURO-D) 12 items (depressief, pessimisme, doodswens,

schuld, slaap, interesse, prikkelbaarheid, eetlust, vermoeidheid, concentratie, plezier en huilen)

Score range: 0-12 Score van 4 of hoger: mogelijke depressie

Prince et al. 1999

Maatschappelijke participatie en depressie

Hoe hangen veranderingen in participatie samen met veranderingen in depressieve symptomen?

Korte- en middellange termijn effecten:

Maatschappelijke participatie x x

Depressieve symptomen x x x

Verschillen de gevonden associaties tussen Europese landen?

Variatie in depressie prevalentie

Korte termijn effecten

Middellange termijn effecten

Som score -0,059 * -0,059 *

Vrijwilligers of liefdadigheidswerk -0,022 -0,037

Opleiding of trainingscursus 0,024 -0,016

Sport, sociale of andere soort clubactiviteiten

-0,094 -0,087

Religieuze organisaties -0,138 * -0,183 *

Politieke of maatschappelijke organisaties

0,005 0,158

Effecten van maatschappelijke participatie op depressieve symptomen

Gecorrigeerd voor leeftijd

Verschillen de gevonden associaties tussen landen?

Korte termijn effecten Middellange termijn effecten

Samengevat...

Maatschappelijke participatie voorspelt daling in depressieve symptomen over tijd.

Invloed van maatschappelijke participatie op depressie vooral door deelname aan religieuze en kerkelijke activiteiten.

Geen duidelijke aanwijzingen dat sociale context van invloed is op associatie tussen maatschappelijke participatie en depressie.

Beleidsmaatregelen die sociale participatie stimuleren kunnen depressie op latere leeftijd voorkomen.

Bedankt!

s.croezen@erasmusmc.nl