Metaal Magazine 8 - 2011

metaalM A G A Z I N E

In dit nummer:

Amada neemt verkoop in eigen hand

Netwerken op metaalbeurzen Opspannen met

vacuüm Welding Week Arbo en veiligheid

Nieuwtjes EMO 2011 Technologische

ontwikkelingen Druk op doorlooptijden

Enorme productie smartphones

J a a r g a n g 4 9 | 8 - 2 0 1 1

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l

w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l

01_Cover8 03-10-11 17:05 Pagina 1

Rexroth. Uw essentiële partner voor elektro-hydrauliekSlimme elektro-hydrauliek geeft meer mogelijkheden. Combineer hydrauliek enelektronica voor slimmere, eenvoudigere en easier-to-use toepassingen. Rexroth elektrohydraulische besturingssystemen geven u meer mogelijkheden, zodat u uw systeem optimaal kunt inrichten. Elimineer de complexiteit en kosten van hydraulischestuurleidingen. Lagere ontwerp- en montagekosten met eenvoudige bekabeling.Hogere betrouwbaarheid tegen lagere kosten en verbeterde gebruiksvriendelijkheid.Breng ook uw systeem naar het nieuwe niveau van eenvoudige perfectie met uwessentiële partner in mobiel hydrauliek. Bosch Rexroth. The Drive & Control Company

Hydrauliek:Maakt het krachtig

Elektronica:Maakt het slim

www.boschrexroth.nl

Onze tweets op Twitter zijn een handige, ei-

gentijdse manier om het nieuws in de me-

taalbranche te volgen. Twitter is een inter-

netdienst waarbij gebruikers korte berichtjes

publiceren.

Op http://twitter.com/Metaalmagazine krijgt

u een indruk van onze berichtgeving. Meld

u ook aan voor Twitter en ‘follow’ Metaal

Magazine om steeds snel op de hoogte te

zijn van het metaalnieuws. Dus twitter met

ons mee vanaf uw pc of mobiele telefoon.

Voorpagina:De EMO 2011 in Han-

nover (D) is eind sep-

tember bezocht door

pakweg 140.000 be-

zoekers. In vergelij-

king met 2007 toen 166.500 bezoekers naar

de grote metaalbeurs kwamen is dit een te-

ruggang met 26.500 bezoekers. In dit num-

mer op zes pagina’s door middel van foto’s

een eerste impressie van de grote metaal-

beurs. Op de coverfoto vernieuwend frees-

werk van Hermle (foto: Reinold Tomberg)

nieuws4 Code verantwoord ondernemen

5 Centerpunt

6 Samenwerking Stodt en Trumpf

9 Marktimpuls

metaalbewerken10 Verkoop in eigen hand

Amada heeft de verkoop van haar machines,

onderdelen en software, inclusief service en on-

derhoud, op de Nederlandse markt in eigen

hand genomen. “De markt direct bedienen”

beurs13 Netwerken op metaalbeurzen

Metavak is van 8 tot en met 10 november een

trefpunt waar de verspanende en niet-verspa-

nende metaalindustrie elkaar kunnen ontmoe-

ten. En er komen nog meer beurzen

metaalbewerken14 Opspannen met vacuüm

Het opspannen van producten met behulp van

vacuüm is nog verre van alledaags. Toch kan het

in bepaalde situaties een productieve oplossing

zijn, blijkt uit de praktijk van Mefion in Ommen

verbinden16 Welding Week

Welding Week in Antwerpen geeft een over-

zicht van producten en diensten die ingezet

worden voor het lassen, verbinden en snijden

van metalen en kunststoffen

metaalbewerken22 Arbo en veiligheid

“De grootste arbeidsrisico’s voor onze mensen

zijn het snijden en pletten”, vertelt Winfried

Buyk, veiligheids- en onderhoudssupervisor bij

Flowserve

beurs24 Highlights EMO Hannover

De EMO 2011 stond weer helemaal bol van het

nieuws. In deze Metaal Magazine een fotopre-

sentatie van de nieuwtjes die de redactie in

Hannover heeft gevonden

forumdiscussie30 Innovatieve oplossingen

Met de opkomst van nieuwe materialen wor-

den leveranciers uitgedaagd om met innova-

tieve oplossingen te komen. De deelnemers

aan de Vimag-forumdiscussie bespreken de

trends

toeleveren34 Druk op doorlooptijden

Volgens Eelco Osse van Boessenkool is de druk

op de doorlooptijden enorm toegenomen. Om

de capaciteit op te krikken heeft het bedrijf

geïnvesteerd in een grote carrouseldraaibank

van Hankook

metaalbewerken36 Enorme productie smartphones

Het is de enorme vraag naar smartphones en ta-

bletcomputers die de productie van elektronica

in Azië een vlucht geeft. Metaal Magazine be-

zocht de fabriek van Sodick in Bangkok

productnieuws40 15x sneller lassen

42 Radiaalklinken bij molens

inhoud oktober

(Advertentie)

Volg Metaal Magazine op Twitter

metaalM A G A Z I N E

In dit nummer:

Amada neemt verkoop in eigen hand

Netwerken op metaalbeurzen Opspannen met

vacuüm Welding Week Arbo en veiligheid

Nieuwtjes EMO 2011 Technologische

ontwikkelingen Druk op doorlooptijden

Enorme productie smartphones

J a a r g a n g 4 9 | 8 - 2 0 1 1

D é k e n n i s b r o n v o o r d e m e t a a l


j a a r g a n g 4 9 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 8 - 2 0 1 1 3

3x op uw deurmat voor maar 15 euro !

Mail uw gegevens naar [email protected]

03_Inhoud 03-10-11 17:13 Pagina 3

4 j a a r g a n g 4 9 | w w w . m e t a a l m a g a z i n e . n l | 8 - 2 0 1 1

N I E U W S

heid, gezondheid, milieu, wijze van manage-

ment en de ethiek van het ondernemen. Daar-

naast werkt Océ met een lijst met verboden

stoffen: aan materialen uit Congo bijvoorbeeld

“kleeft bloed” en die mogen niet ingezet wor-

den.

Volgens Michaël van Straalen, voorzitter van de

Metaalunie, krijgen zijn leden steeds vaker van

uitbesteders de vraag in welke mate door hen

maatschappelijk verantwoord wordt onderno-

men. Kinderarbeid noemde hij als voorbeeld

van een criterium voor een uitbesteder om een

order niet te gunnen. Het antwoord op die

vraag wordt dus in de nabije toekomst meer en

meer bepalend voor de omzet van een toeleve-

rancier. Bovendien moeten toeleveranciers als

de leden van de Metaalunie aan een grote uit-

besteder aan Océ laten zien, dus borgen, dat

het gewenste gedrag op het gebied van MVO

ook inderdaad zo is. Certificering van het MVO-

gedrag is daarbij het ultieme doel.

De digitale MVO-monitor van de Metaalunie

die in Hardenberg gepresenteerd is, kan daarbij

een basis vormen. Door online vragen te beant-

woorden met ja of nee ziet een metaalbewer-

ker waar het bedrijf staat gelet op verantwoord

gedrag en welke acties ondernomen moeten

worden om eventuele hiaten te dichten. De

MVO-monitor van de Metaalunie is gebaseerd

op de Europese ISO-26000 richtlijn.

N I E U W S

Tijdens een bijeenkomst in Hardenberg is het eerste Metaalunie MVO-certificaat

uitgereikt aan Jansen Venneboer. MVO is de afkorting voor ‘Maatschappelijk

Verantwoord Ondernemen’. Oftewel: ook bedrijven in de metaalbranche moeten

meetbaar hun verantwoording nemen.

Code verantwoord ondernemen

“Sociale criteria bij inkoopbeleid komen eraan.”

Dit was de boodschap van Annette Augustijn,

programmadirecteur Duurzaam van Rijkswater-

staat, ter gelegenheid van de lancering van de

digitale Metaalunie MVO-monitor begin sep-

tember tijdens de TIV in Hardenberg. De bood-

schap is dat het nu niet alleen maar om om ‘pro-

fit’ gaat, maar ook om ‘people’ en ‘planet’. De

drie P’s van MVO. Dat drietal moet met elkaar

in evenwicht zijn. Dit vanuit de gedachte dat we

als wereldburgers verantwoordelijk zijn voor

ons gedrag richting medemens en moeder

aarde. Die sociale criteria zijn niet vrijblijvend.

Integendeel: in Hardenberg vertelde Judith

Voermans, Sustainability Officer van Océ Neder-

land, dat bij haar bedrijf toeleveranciers de

EICC-gedragscode moeten ondertekenen (Elec-

tronic Industry Citizen CoalItion). In die code zijn

afspraken gemaakt over arbeidsomstandighe-

den in de elektronische industrie gelet op veilig-

Jazo maakt MVO meetbaarMet als doel om gecertificeerd te raken op niveau 3 van de MVO-Prestatieladder heeft Jazo

Zevenaar ambities geformuleerd en een MVO managementsysteem ingevoerd. MVO meet-

baar maken is volgens Jazo een uitdaging, de internationaal erkende norm ISO-26000 is im-

mers niet certificeerbaar, terwijl opdrachtgevers dit wel vragen. Jazo heeft ervoor gekozen om

door het PKM een nulscan uit te laten voeren ten behoeve van certificering op de MVO pres-

tatieladder. Het MVO managementsysteemcertificaat is in de visie van Jazo een objectief be-

wijsmiddel dat een bedrijf of organisatie een managementsysteem heeft voor Maatschappelijk

Verantwoord Ondernemen, waarin stakeholderseisen en -verwachtingen gemanaged worden

op resultaat.

Siemens scoort 90 punten Voor de vierde keer op rij is Siemens uit-

geroepen tot duurzaamste onderneming

in haar branche. Op de Dow Jones Sustai-

nability Index (DJSI), de duurzaamheids-

ranking van Dow Jones en SAM, staat Sie-

mens opnieuw op de eerste plaats in de

categorie ‘Diversified Industrials’, waarin

ook ondernemingen als 3M, General

Electric, Toshiba en Thyssen Krupp zijn

opgenomen. Siemens wist haar totaal-

score van vorig jaar (87 punten) zelfs nog

te verbeteren en zette met 90 van maxi-

maal 100 punten haar hoogste score ooit

neer.

DOOR: REINOLD TOMBERG

Leden van de Metaalunie kunnen zich desge-

wenst ook via een eenvoudige procedure laten

certificeren via de Stichting Keurmerk Branches.

Ook certificering conform de CO2-prestatielad-

der of aansluiting bij de NEN-zelfverklaring is

via de MVO-monitor gemakkelijk te regelen.

Onderscheidend ten opzichte van andere ‘mo-

nitoren’ is dat de Metaalunie MVO-monitor een

brancheambitie voor de metaalbranche formu-

leert waar andere monitoren (scans) dat niet

doen.

De MVO-monitor van de Metaalunie geeft als resultaat een

score die laat zien wat de prestaties zijn op gebieden als milieu,

arbeidsomstandigheden, mensenrechten, eerlijk zakendoen,

betrokkenheid en eindgebruikersbelangen. Dit ten opzichte van

een drietal niveaus: basis, certicaat en koploper (illustratie:

Stichting Adviescentrum Metaal)

04-05-06-07-08-11_Nieuws 03-10-11 17:15 Pagina 4

n


De inschrijving voor de Techni-Show Innovatie

Award 2012 sluit op 11 november 2011. Expo-

santen van de Techni-Show 2012 kunnen zich

inschrijven met een innovatie die onderschei-

dend genoeg is om tijdens de beurs in de

schijnwerpers geplaatst te worden. De inge-

diende innovatie mag niet voor 1 april 2010 op

C E N T E R P U N T

Een beurs als de EMO 2011 kun je op twee manieren bezoe-

ken: je kunt kijken wat er staat, maar ook heel bijzonder is

om te reflecteren wat op eerdere beurzen highlights waren

die nu schitteren door afwezigheid. In elk geval sprak eind

september in Hannover (D) niemand meer over FMS en ook

van de hexapods ontbrak (bijna) elk spoor.

FMS (Flexible Manufacturing Systems) hebben we tijdens

eerdere edities van de EMO veel gezien: er kwam geen eind

aan de metershoge stellingen en pallets met werkstukken

die over uitgebreide railsystemen heen en weer reden tus-

sen de machines. Nu bijna niet gezien en niemand heeft

het er meer over. Flexibiliteit anno 2011 is enkelstuksfabri-

cage met een seriegrootte van één of iets meer. En dan ga

je niet investeren in meterslange gangpaden.

Ook de armen-en-benen-machines, zoals je hexapods

oneerbiedig kunt noemen, zijn vertrokken. Richting tech-

nische musea? Eigenlijk wel jammer, want het was schitte-

rende machinebouw die je mooi kunt fotograferen en fil-

men.

‘Near net shaping’ lijkt ook maar niet door te breken. Inte-

gendeel, het lijkt wel of ook buiten de aerospace-sector

meer en meer producten hun vorm krijgen door volmate-

riaal te verspanen. Op zich komisch, stel je eens voor dat je

een huis zou frezen uit een blok beton van tien meter in

het vierkant. Op de EMO Hannover 2011 zag je veel boor-

tapcentra, die wij ‘Apple’-machientjes noemen, die door

middel van frezen werkstukken als behuizingen van smart-

phones en tablets hun vorm geven. In Azië schijnt een

markt te zijn bij bedrijven als Foxconn die jaarlijks duizen-

den van deze machines kunnen opnemen.

Verspanen met minimaalsmering? Ook niks meer over ge-

hoord. De drukken en volumes spuiten de pan uit. Als bij

een machinedemonstratie nu de machine aangezet wordt,

is binnen eentiende van een seconde de machineruit volle-

dig overspoeld met emulsie. Maximaalsmering!

Met dit in het achterhoofd moet je bij de volgende editie

in 2013 in Hannover eigenlijk weer een rondje lopen langs

de noviteiten van 2011.

AfwezigReinold Tomberg

[email protected]

Tijdens de persontmoeting van Bosch Power Tools eind augustus in Brussel (B) konden de

genodigden kennismaken met nieuwe en bestaande producten van Bosch, Skill en Dremel.

Voor het bewerken van roestvast stalen oppervlakten en lasnaden viel de aandacht van de

redactie op de 750 W rechte slijpmachine GGS 8 CE Professional van Bosch. Bij de

ontwikkeling van deze machine is volgens regional brand manager Henrike Hitzer goed

geluisterd naar de wensen van de klant. Naast de ergonomische vorm en een zachte aanloop

beschikt de machine over een ‘kickback’-stop. Dit systeem herkent een blokkering

automatisch en schakelt de machine dan onmiddellijk uit. Dankzij de uitrusting met ‘constant

electronic’ is een gelijkblijvend toerental gegarandeerd, zelfs bij hoge belasting. Verder is de

bescherming tegen stof en vuil verbeterd, evenals het spansysteem en de standtijd van de

koolborstels (foto: Bosch)

Inschrijving Techni-Show Award

Slijpmachine met automatisch stopsysteem

Erns

t D

irks

en F

otog

rafi

e

de markt zijn geïntroduceerd, en hij moet aan-

wezig zijn tijdens en op de Techni-Show 2012

in Utrecht. De Techni-Show Innovatie Award

kent drie vormen: een prijs toegekend door de

vakjury, een publieksprijs toegekend op grond

van door personen in de branche uitgebrachte

stemmen en de Made in Holland prijs.

In 2010 ging de

publieksprijs naar Interlas

voor het Virtual Welding

systeem van Fronius

04-05-06-07-08-11_Nieuws 03-10-11 17:15 Pagina 5

N I E U W S

Stodt en Trumpf slaan de handen ineen om het niveau van bedieners van

plaatbewerkingsmachines te verbeteren. Stodt richt daartoe een plaatbewerkingscentrum in

met een snijlaser, een ponsnibbelmachine en een afkantbank.

“Stodt en Trumpf Nederland hebben elkaar ge-

vonden.” Met deze woorden maakte Ger van

der Endt, directeur van Trumpf Nederland,

medio september tijdens een persconferentie in

Hengelo (O) bekend dat Stodt en Trumpf Ne-

derland gaan samenwerken. Stodt (Stichting

Technisch Onderwijs en Dienstverlening Twente)

zal investeren in een tweetal Trumpf machines:

een vlakbedsnijlaser (een Trulaser 1030) en een

ponsnibbelmachine (een Trupunch 1000). Te-

vens zal Trumpf aan Stodt een kantbank schen-

ken (een servomechanische Trubend 7036). Nog

voor het eind van dit jaar krijgen deze machines

een plek in het nieuwe plaatbewerkingscen-

trum van Stodt in Hengelo (O).

“Stodt is voor Trumpf een partner voor opleidin-

gen”, vertelt Hubert de Haas, directeur van

Stodt. In eerste instantie gaat Stodt met het

drietal machines technologiecursussen verzor-

gen op het gebied van laser-, ponsnibbel- en af-

kanttechnologie voor plaatbewerking. Een vol-

gende stap is het verzorgen van basisprogram-

meercursussen voor het Tops softwarepakket

van Trumpf.

Uit een verdere toelichting van De Haas en Van

der Endt blijkt dat de cursussen een middel zijn

om het schreeuwende tekort aan vaklieden

voor plaatwerkerijen te reduceren. Maar ook

zijn ze bedoeld om vaklieden die al werken met

plaatbewerkingsmachines van Trumpf verder te

scholen. De bedoeling is om bedieners van die

machines ‘Trumpf Qualified’ te maken. Volgens

Van der Endt moet Trumpf in toenemende mate

met gebruikers van plaatbewerkingsmachines

afspraken maken over beschikbaarheid van ma-

chines (het aantal beschikbare spiluren) en ver-

DOOR: REINOLD TOMBERG

De directeuren Hubert de Haas (links, Stodt) en Ger van der Endt (Trumpf). “Samenwerken is een impuls tot

verdere doorgroei naar best of class manufacturing” (foto: Reinold Tomberg)

Samenwerking Stodt en Trumpf


langen de gebruikers een hoge, gegarandeerde

servicegraad. Dit wordt vastgelegd in contrac-

ten. Maar dat betekent volgens Van der Endt

dat zijn firma ook eisen gaat stellen op het ge-

bied van scholing van de operators van machi-

nes. “De bediener wordt een partner voor ons

voor het waarmaken van service. Dat lukt dus

niet met iemand die acht of tien jaar geleden

een scholing heeft gehad.” Om die reden gaat

Stodt voor Trumpf naast de technologiescholin-

gen ook updatecursussen, onderhoudstrainin-

gen en CAD/CAM-scholingen verzorgen. Uitein-

delijk wil Trumpf, zeker bij de grote klanten,

één of twee goed geschoolde servicemonteurs

hebben die met de servicedesk van Trumpf kun-

nen samenwerken om de gemaakte afspraken

waar te maken. Trumpf heeft daarbij in Neder-

land gekozen voor Stodt omdat, zoals Van der

Endt het zegt “wij geen docenten zijn.” Wel zal

Trumpf docenten van Stodt gaan opleiden in de

hoofdvestiging in Ditzingen (D).

Het nieuwe plaatbewerkingscentrum van Stodt

zal, in overleg met de Federatie Dunne Plaat

(FDP), ook een rol gaan spelen om met name

constructeurs van machinefabrieken te overtui-

gen van de voordelen van een redesign naar

plaatwerk. Verder zal het plaatbewerkingscen-

trum een opleidingsplatform zijn om zij-instro-

mers via een BBL-opleiding (beroepsopleiding in

de vorm van werkend leren) om te scholen voor

de plaatwerkbranche. Trumpf Nederland zal

twee van die BBL-plaatsen per jaar afnemen van

Stodt.

Plaat nieuw voor StodtVan oorsprong is Stodt in Hengelo (O) be-

kend om de activiteiten als opleidingen,

advisering, proefproducties en innovatie-

projecten voor de verspanende industrie.

Intussen is het aanbod breder. Naast de

nieuwe activiteit plaatbewerking is Stodt

ook actief op het gebied van lassen, me-

chatronica en bedrijfsvoering. Naast de in-

vestering in het tweetal Trumpf plaatbe-

werkingsmachines zal Stodt aan het einde

van dit jaar ook een Mori Seiki draaifrees-

centrum in gebruik nemen met een Cellro

robotcel met ondermeer de mogelijkheid

voor het wisselen van klauwplaten.

04-05-06-07-08-11_Nieuws 03-10-11 17:15 Pagina 6

NIET ALLEEN SURPLUS, MAAR OOK gecertificeerde buizen!

www.deboerbuizen.nl T 0251 36 22 70

TRUCK & TRAIN

w w w.un i s i g n .n lYour partner in productivity


Reiniging met CO2 droogijs

Prof. Dr. Gerald Ruß van de faculteit Maschi-

nenbau und Kunststofftechnik der Hochschule

Darmstadt heeft een vliegtuigturbine in ont-

vangst genomen. Met de motor wordt een

nieuw reinigingsproces getest en verder ont-

wikkeld.

Vliegtuigmotoren moeten regelmatig worden

schoongemaakt, omdat de vervuiling van de

motoren tot een verslechtering van de aero-

dynamica leidt en dat betekent een hoger

brandstofverbruik. Met een jet nozzle en ge-

Nieuwe website Copier Bevelmachines

N I E U W S

18-21 oktoberA + A 2011

Düsseldorf (D)www.aplusa.de

18-21 oktoberWelding Week

Antwerpen (B)www.easyfairs.com

25 oktober3D printing (conferentie)

Eindhovenwww.3dprintingevent.com

8-10 november Metavak

Gorinchemwww.evenementenhal.nl

15 novemberSamtech Conference

Luik (B)www.samtech.com

15-18 novemberMidest

Parijs (F)www.midest.com

17 november Oppervlaktetechnologie

Zeistwww.vom.nl

23-24 november Technivent Eriks

Nieuwegeinwww.technivent.nl

25-30 november Umformtechnik

Aachen (D)Mail: [email protected]

28 november Werkzeugbau mit Zukunft (studiedag)

Wiesbaden (D)www.ipt.fraunhofer.de

29 november Euromold 2011

Frankfurt (D)www.euromold.com

Copier Bevelmachines uit Giessen ont-

werpt en bouwt al ruim tien jaar bevelma-

chines en speciaal snijgereedschap voor

bevelmachines. Vanaf het 3D ontwerp en

de fabricage in eigen huis tot de installatie

en training bij de klant. Ook kunnen klan-

ten bij Copier terecht voor maatwerkop-

lossingen. Behalve nieuwe en custom-

made bevelmachines biedt Copier ook

huurmachines aan, van een kleine 4” tot

48”. www.bevelmachines.com

De Copier bevelmachine Beaver 8 s is uitgerust

met een 2 toeren motor met een hoog koppel en

een zelfcentrerende prismaklem (foto: Copier)

A G E N D A

Zie ook de meer uitgebreide

agenda op de site van Metaal Magazine:

www.metaalmagazine.nl

Metaalmanifestaties

comprimeerde lucht wordt CO2 droogijs direct

de motor ingespoten. Deze methode kan zon-

der het openen van de motorkap of het ver-

wijderen van leidingen op de motor worden

toegepast, en ook bij veel lagere temperatu-

ren dan bij de conventionele reinigingsme-

thode met water. Door de motor vaker te rei-

nigen (het kan sneller en ook in koudere peri-

odes) kan een brandstofbesparing tot 1 pro-

cent gerealiseerd worden (foto: Hochschule

Darmstadt, Andreas Arnold)

04-05-06-07-08-11_Nieuws 03-10-11 17:15 Pagina 8


M A R K T I M P U L S

Onlangs heeft Leering-Hengelo een volautomatische, klant -

specifieke, Normfinish straalinstallatie geleverd aan landbouw-

machinefabrikant Kverneland in Nieuw-Vennep. Met de gele-

verde Normfinish ‘special’ is het mogelijk om volautomatisch de

verschillende profielen, welke tevens in lengte variëren van

1,8 tot 9 meter, volgens de gewenste specificaties te stralen.

(www.leering.nl)

LVDN uit Lelystad heeft alle machines voor een compleet nieuwe

werkplaats aan uien-pel-machinefabrikant ERC te Emmeloord

geleverd. Het project bestond uit de levering van een Alpha

1350XT en een Alpha 1550XT draaibank van Colchester-Harrison

en een BMV 60 bewerkingscentrum van BFW. Het installatie-

werk werd verricht door Numac en Humacs. Humacs leverde ook

een One-CNC CAD/CAM-systeem voor het bewerkingscentrum.

De draaibanken worden standaard geleverd met het Alpha Link

CAD/CAM-systeem van Colchester-Harrison. (www.lvdn.nl)

Blancke Metaalbewerking uit Zandpol heeft op de TIV in

Hardenberg het PROfirst systeem van Widenhorn uit Rhoon

gekocht. Met dit systeem kan het programmeren van CNC snij-

machines sneller en eenvoudiger uitgevoerd worden.

(www.widenhorn.nl en www.blanckemetaal.nl)

VDL-ETG uit Eindhoven heeft een contract getekend voor de le-

vering van twee Matec vijfassige bewerkingscentra met auto-

matisering. De machines hebben een werkbereik van 2.000 x

1.000 x 1.100 mm (X-Y-Z). Op de plaats van de rondtafel bevindt

zich een opname voor pallets met de afmeting 800 x 800 mm en

een maximaal gewicht van 1.500 kg. Elke machine heeft een pal-

letlift en palletpool van negen pallets die vanaf de zijkant bela-

den worden. De machines zijn uitgerust met een HSK 100 spin-

del met 44 KW en 12.000 rpm. (www.limas-techniek.nl en

www.vdletg.com)

BFW neemt meerderheid in Matec

Aluminiumdendrieten onder de loep

Een vergroting met hoge scherptediepte van alu-

miniumdendrieten (AlSi9) in een krimpgebied.

Deze vergroting is genomen met behulp van een

Scanning Electron Microscope (SEM) waarmee

middels micrografische analyse onderzoek ge-

daan wordt naar breuk of beschadiging van

spuitgietonderdelen (foto: La Fonderie)

Machinebouwer Bharat Fritz Werner (BFW) uit India heeft door overname van aandelen van

de Böhm Groep een meerderheidsbelang verkregen in Matec Maschinenbau uit Köngen (D).

Tijdens de EMO 2011 in Hannover werd duidelijk dat beide firma’s zelfstandig naast elkaar

zullen blijven bestaan. De vestigingplaats van Matec blijft Köngen (D). Gelet op het leverings-

programma van frees- en bewerkingscentra vullen beide firma’s elkaar aan. BFW bouwt

machines met een vaste kolom, terwijl Matec juist gespecialiseerd is in machines met een

bewegende kolom. In ons land wordt Matec vertegenwoordigd door Limas uit Neer.

?Ook zal Erich Unger, de oprichter van Matec in 1992, met een minder heidsbelang blijven functioneren als

‘Geschäftsführer’ (foto: Reinold Tomberg)

04-05-06-07-08-11_Nieuws 03-10-11 17:15 Pagina 9


Sinds april 2011 heeft Amada de verkoop van haar

machines, onderdelen en software, inclusief service

en onderhoud, op de Nederlandse markt in eigen

hand genomen. “Amada wil de markt direct

bedienen”, noemt sales manager René Hazenberg

als de voornaamste reden. “We willen zelf voelen

wat de markt doet.”

DOOR: JAN OONK

Naast de behoefte aan eigen voelsprieten in de

markt wordt de keuze voor een directe markt-

benadering ook ingegeven door economische

motieven. “De markt is transparanter gewor-

den”, aldus René Hazenberg. “Via nieuwe

media als internet is informatie meteen beschik-

baar voor potentiële klanten. De ruimte voor de

tussenhandel wordt daardoor smaller. De extra

schakel tussen machinebouwer en klant maakt

de machines bovendien duurder en in een tijd

dat overal in de productieketen de marges

onder druk staan is dat een ernstige handicap.”

De stap van Amada past daarmee in een trend

dat steeds meer machinebouwers kiezen voor

deze directe benadering van de markt. Hazen-

berg: “Snelle terugkoppeling van informatie uit

de markt, snelle reactietijden bij storingen en

een lager prijsniveau.”

Markt begrijpenTot voor kort werd Amada vertegenwoordigd

door Landré Euromach in Vianen. Afgesproken

is dat Amada de voormalige vertegenwoordiger

nog zeven jaar zal voorzien van onderdelen. In-

middels is Hazenberg gestart met de opbouw

van een eigen team van verkopers en monteurs.

Als voormalig medewerker van Landré Euro-

mach heeft hij in het verleden zestien jaar erva-

ring opgedaan met de machines van Amada en

het product is hem dus vertrouwd. Het verkoop-

team moet uiteindelijk bestaan uit drie mensen.

Ondertussen heeft hij al wel de beschikking

over drie servicemonteurs. Voldoende basis om

de eerste servicecontracten die zijn afgesloten

(sinds april 2011 heeft Amada volgens Hazen-

berg al tien nieuwe machines verkocht in ons

land) alsmede andere servicewerkzaamheden

uit te voeren. De doelstelling is om het service-

team uit te bouwen tot zes monteurs.

Het nieuwe team zal daarbij worden onder-

Sales manager Nederland René Hazenberg: “Snelle terugkoppeling van informatie uit de markt, snelle

reactietijden en een lager prijsniveau” (foto’s: Jan Oonk)

“Extra schakel maakt machines duurder”

Direct voelen wat de markt doet

10-11_Amada 03-10-11 17:16 Pagina 10


steund door het hoofdkantoor in Haan (D). In

Haan beschikt Amada over specialisten die klan-

ten op verschillende niveaus te woord kunnen

staan. Ook in het Nederlands, zodat de commu-

nicatie in ieder geval geen struikelblok hoeft te

zijn. De scholing zal daar eveneens plaatsvin-

den. Haan ligt vlakbij Düsseldorf (D) en is vanuit

Nederland relatief snel en eenvoudig te berei-

ken.

KantpersenIn Haan bevindt zich ook een demoruimte waar

de nieuwe ontwikkelingen op de diverse plaat-

werkterreinen (van scharen en kantpersen tot

ponsen lasersnijmachines en combimachines)

aan klanten kunnen worden getoond. Zo staan

er onder andere drie varianten van de Astro II

buigcel, met verschillende vormen van automa-

tisering. Zo is er een Astro II buigcel met een ro-

botarm gemonteerd op de onderbalk. Deze

neemt niet alleen het buigwerk voor zijn reke-

ning, maar zorgt bij omschakeling naar een

ander product ook voor de omwisseling van de

grippers en matrijzen. Vanuit een paternoster-

magazijn naast de machine worden automa-

tisch de gereedschappen in boven- en onderop-

name gewisseld.

Een andere optie is een separate robot die de

handling van de plaatdelen en producten voor

zijn rekening neemt. Al dan niet met een meer-

voudig aflegsysteem, zodat de producten gesor-

teerd kunnen worden. De meest verregaande

vorm van automatisering is de combinatie van

beide. Compleet met grippermagazijn waaruit

de beide robots automatisch hun grippers kun-

nen wisselen.

Intelligent plaatwerkWelke optie het meest rendabel is hangt sterk

af van de specifieke productiesituatie en dan

met name de seriegrootte, de complexiteit van

de producten (het aantal buigingen) en het re-

peterende karakter. “In Nederland moet de

winst komen uit slimme oplossingen”, dat staat

voor Hazenberg in ieder geval buiten kijf. “Door

producten zoveel mogelijk uit één plaatuitslag

te buigen kun je bijvoorbeeld laswerk vermij-

den. Het kost mogelijk iets meer tijd in de werk-

voorbereiding, maar je verdient dat dubbel en

dwars terug.”

Meer intelligentie in het plaatwerk is de uitda-

ging voor de toeleverancier, volgens Hazenberg.

Probleem is nog wel dat toeleveranciers soms

moeite hebben hun afnemers te overtuigen van

de mogelijkheden die de moderne technieken

bieden en de slimmere en betere oplossingen

die mogelijk zijn.

In navolging van de concurrentie heeft Amada

in de vorm van de FMB-3613 G NT nu ook een

kleine en snelle servomechanische kantpers op

de markt gebracht waarachter de operator zijn

werk eventueel zittend kan doen. Deze ma-

chine heeft een perskracht van 36 ton en een

breedte van 1,3 m.

Korte ketenOok op het gebied van ponsen en lasersnijden

en de combinatie daarvan brengt Amada een

aantal machines op de markt met ook hier au-

tomatisering als kernelement. Zoals de Alpha IV

lasersnijmachine, waar de tafels zijn uitgerust

met rollen in plaats van pennen. “Je hebt hier

geen problemen met kleine producten die tus-

sen de pennen kunnen vallen en deze machine

leent zich dan ook bij uitstek voor complete au-

tomatisering”, aldus Hazenberg. Met de 4 kW

FO-3015 AJ heeft Amada ook de stap gezet naar

de fiberlasers. Deze machine werd in het najaar

van 2010 ten doop gehouden op de EuroBlech.

Nieuw is ook een servomechanische ponsma-

chine met een beweegbare ondertafel en een

grote gereedschaprevolver, die geschikt is voor

een compleet scala aan bewerkingen, van pon-

sen en buigen tot tappen, het indrukken van ril-

len en het stansen van kamers. Eveneens nieuw

is de HD-ATC kantpers, waarbij de gereedschap-

pen automatisch worden ingebouwd en de

buigprogramma’s extern worden voorbereid.

“Hou de keten zo kort mogelijk”, zo verwoordt

Hazenberg de achterliggende gedachte. <<<

De Astro II buigcel met complete automatisering. Dat

wil zeggen een robot voor het buigwerk en de

gereedschapwisseling en een robot voor de handling

en sortering van de plaatdelen Nieuw in het programma van Amada is de kleinere en compacte

LC-2012 C1combimachine, met een vermogen van 2,5 kW voor de

CO2-laser en een ponskracht van 200 kN

Het leslokaal van de Amada-school, waar plaatwerkers kunnen

worden (bij)geschoold op de diverse deeltechnieken

M E T A A L B E W E R K E N

Amada op Techni-ShowHet ligt in de planning om bij Amada in Haan een huisshow te organiseren speciaal voor haar

Nederlandse klanten. Met name ‘Nederlandse’ thema’s zullen daarbij op de voorgrond staan,

zoals het volledig automatisch bewerken van producten in een enkele opspanning en lean

manufacturing. Volgend jaar is Amada vertegenwoordigd met een grote stand op de Techni-

Show 2012 in Utrecht (13 t/m 16 maart 2012).

10-11_Amada 03-10-11 17:16 Pagina 11

THE SKY IS NO LIMIT.

ww

w.d

ymat

o.n

ly

tm

atn.no.o

ll

Voor een u i tgebre id o r iën te rend gesprek kunt u be l len met onze spec ia l i s ten 0318-550800 in [email protected] l

RÖ

DER

S T

EC a

t D

ymat

oS T

ECat

Dym

ato

In de ruimtevaartindustrie is precisie van het allerhoogste belang. Daarom gebruikt Carl Zeiss Jena GmbH alleen de beste CNC-machines. Ze kozen de Röders RXP500DS voor de productie van het ultra-nauwkeurige (2 µm) filterwiel in de James Webb Space Telescope die de beroemde Hubble ruimte-telescoop gaat vervangen.

Dymato levert het complete vijfassige programma van Röders in de Benelux.

11010286_RODER_ADV_191x130.indd 1 3/23/11 10:34 AM

Duidelijke (s)taal!

Niet alleen de grootste voorraad Poedermetallurgische kwaliteiten, maar tevens in Precisie & Voorgeslepen gereedschapsstaal 5000 voorraad afmetingen.

Matrijs/Stempelhuizen volgens tekeningGefreesd 5000 x 2300 mmKom geslepen 7000 x 1250 mm

De Corantijn 18, 1689 AP ZwaagT 0229 - 279 279 F 0229 - 295 529E [email protected] I www.4steel.nl

Het sterkst in bewerkt

Gereedschapsstaal Poeder Metallurgisch Nikkel/Titaan1.2379 1.2436 ASP 2023® CPM® 10V Alloy 200/2011.1730 1.2842 ASP 2030® CPM® 9V Alloy 600/6251.2510 1.2083 ASP 2005® CPM® 3V Alloy K-5001.2343 1.3343 ASP 2053® CPM® Rex 76 Alloy 4001.2738 1.2316 ASP 2060® CPM® Rex M4 Grade I / II / V


DOOR: REINOLD TOMBERG B E U R S

Na de grote, internationale vakbeurs

EMO in Hannover (D) en nog voor de

landelijke metaalbeurzen Metav en

Techni-Show, volgend voorjaar respec -

tievelijk in Düsseldorf (D) en Utrecht,

kunnen we dit najaar ook naar de net -

werkbeurs Metavak in Gorinchem. Of als

we heel snel zijn: deze week nog naar

het Metavak-plein als onderdeel van de

TIV in Venray. En voor 2013 staat er een

nieuwe metaalbeurs op het programma:

de MetaalExpo in ’s-Hertogenbosch.

Metavak & Gebruikte Machinevak Gorinchem is

van 8 tot en met 10 november drie dagen lang

een trefpunt waar de verspanende en niet-ver-

spanende metaalindustrie elkaar kunnen ont-

moeten. Pakweg tweehonderd exposanten

tonen in Evenementenhal te Gorinchem hun

producten en/of diensten op het gebied van de

verspanende en spaanloze machines en gereed-

schappen voor beide metaalbewerkingstechnie-

ken.

Kenmerkend voor de Metavak is het in een on-

gedwongen sfeer werken aan het opbouwen

van nieuwe relaties en het onderhouden van

bestaande relaties. Metavak is een échte net-

werkbeurs. In bespiegelingen rondom de Meta-

vak wordt vaak omhoog gekeken naar de EMO

en opzij (en wat omhoog) naar de Techni-Show

en de Metav. Op zich kun je natuurlijk alles ver-

gelijken, maar je praat wél over appels en

peren. De EMO is een grote wereldbeurs waar

elke twee jaar, zeker in Hannover (D), de moe-

derbedrijven hun technisch kunnen voluit

tonen. Hallen vol met machines onder spaan.

Hetzelfde beeld zie je in Utrecht maar dan op

nationale schaal waar machine- en gereed-

schapleveranciers uitpakken met live-demo’s.

De Metavaks in Hardenberg en Gorinchem, en

wellicht in de toekomst in Venray, zijn duidelijk

meer een nationaal/lokaal ontmoetingsplat-

form volgens de zogeheten ‘full service formule’

van de beursorganisatie Evenementenhal. Be-

zoekers krijgen bijvoorbeeld gratis catering aan-

geboden en kunnen gratis parkeren.

Opvallend is wel dat er door de beursdeelne-

mers steeds meer metaalbewerkingsmachines

geëxposeerd worden op de Metavak. Dit voor-

jaar bijvoorbeeld in Hardenberg waren grote

machines aanwezig op de beursvloer. Indruk-

wekkend, maar toch een kanttekening. Natuur-

lijk moet elke exposant zelf besluiten waar ma-

chines geëxposeerd worden, maar wij kunnen

ons niet voorstellen dat de markt, de metaalbe-

werkers dus, zitten te wachten op twee (of drie)

beurzen per jaar in Hardenberg en Gorinchem

(en Venray) die zich ontwikkelen richting machi-

nebeurzen én elke twee jaar een Techni-Show

in Utrecht. In het voorjaar als er een Techni-

Show is, is er overigens geen Metavak. Wel

wordt bekeken of er een Metavak gehouden

kan worden in de derde vestiging van de Evene-

mentenhal in Venray.

De hierboven gestelde vraag wint momenteel

behoorlijk aan actualiteit. FPT, Vimag en VNU

hebben immers onlangs besloten om van 5 tot

en met 7 maart 2013, in het voorjaar dus als er

geen Techni-Show is in Utrecht, een nieuwe na-

tionale vakbeurs te lanceren in ’s-Hertogenbosch:

de MetaalExpo. Wellicht ook als antwoord op de

vraag? Op de site van de beurs vinden we de ka-

rakterisering: ‘De MetaalExpo is een nationale

beurs tegen regionale tarieven’. Net zoals de Me-

tavak wordt de MetaalExpo in de markt gezet als

een netwerkevent. Ter herinnering: we hadden

al van 19-22 maart 2013 de vakbeurs Metapro in

Brussel (B) in onze agenda staan.

De combinatie van al die netwerken machine-

beurzen is natuurlijk mooi. Hoe meer levendig-

heid in een branche, hoe beter. Als het echter al-

lemaal in meer of mindere mate machinebeur-

zen worden, zou er wel eens een vervelende

versnippering kunnen optreden die ten koste

gaat van de duidelijkheid van de beursconcep-

ten voor de bezoekers. De beursorganisaties

moeten dit voorkomen. <<<

De vorige Metavak in 2010 in Gorinchem werd bezocht door bijna tienduizend bezoekers (foto: Reinold Tomberg)

Wie wat waar MetavakManifestatie: Metavak

Locatie: Evenementenhal Gorinchem

Wanneer: 8-10 november 2011

Netwerken op metaalbeurzen

13_Metavak 03-10-11 17:17 Pagina 13


Het opspannen van producten met behulp van vacuüm is nog verre van alledaags.

Toch kan het in bepaalde situaties een productieve oplossing zijn, blijkt uit de

praktijk van Mefion in Ommen. Om daarbij onbemand en volcontinu te produceren

heeft het bedrijf een drieassig HPM 600 HD bewerkingscentrum van AgieCharmilles

Mikron aangeschaft in combinatie met een palletmagazijn van Erowa, waarbij het

vacuüm op de diverse posities automatisch wordt overgenomen.

DOOR: JAN OONK

Een van de voordelen van het opspannen met

vacuüm is dat de spindel alle ruimte heeft voor

het uitvoeren van de bewerkingen, zonder dat

het opspangereedschap de bewegingsvrijheid

belemmert. Met name bij vlakke producten kan

dat een doorslaggevend pluspunt zijn, zoals bij-

voorbeeld bij de kabelklemmen die bij Mefion

worden vervaardigd.

Een andere charme is dat de producten span-

ningsvrij gefixeerd kunnen worden, zodat de

geometrie niet in het gedrang komt door de

klemkrachten van het opspangereedschap.

Vooral bij dunwandige en fragiele structuren is

dat aan de orde. Ook bij producten die uit één

massief halffabrikaat gefreesd worden, zoals

binnen de luchtvaartindustrie veel voorkomt,

gaat dat op een gegeven moment een rol spe-

len. “Naarmate het freesproces vordert en er

meer materiaal is verspaand krijg je toch ergens

spanningen in het product”, aldus directeur Ben

Snip van Mefion. “Dat betekent dat je in zo’n

geval heel specifiek opspangereedschap moet

toepassen of het product moet vastschroeven.

Het opspannen met vacuüm kan dan een veel

slimmere strategie zijn.”

Beperkte opspankrachtOverigens kent het opspannen met vacuüm ook

zijn natuurlijke beperkingen. Zelfs bij maximaal

vacuüm bedraagt de opspankracht nooit meer

dan 1 kg/cm2, wat bij een product van 100 mm

x 100 mm neerkomt op 100 kg. Bij het ontwerp

van de opspanmal moet daarmee rekening

worden gehouden, in die zin dat met name de

zijwaartse verschuiving voorkomen moet wor-

den. Een oplossing is dan om meerdere produc-

ten uit één grotere vlakke plaat te bewerken en

deze pas na voltooiing van de bewerking te

scheiden, want hoe groter het oppervlak hoe

groter de opspankracht.

Om die reden worden bij Mefion bijvoorbeeld

vier kabelklemmen uit één grotere plaat bewerkt.

Bij de bewerking van de bovenzijde wordt daarbij

gebruikgemaakt van een vlakke opspanplaat, bij

bewerking van de onderzijde wordt het product

opgespannen op een mal waarvan het spanvlak

het spiegelbeeld vormt van het bewerkte opper-

vlak. Zodoende wordt een zijwaartse verschui-

ving uitgesloten en is een optimale positionering

gegarandeerd. Deze opspanmallen (met gaten-

patroon voor het vacuüm) worden door Mefion

zelf ontworpen en vervaardigd.

Overal vacuümIn de oude situatie werden de producten hand-

matig in de machine opgespannen en daar aan-

Directeur Ben Snip: “Voor ons is de keuze voor opspannen met vacuüm

de slimste en meest productieve strategie, waarmee we de meeste

producten per tijdseenheid kunnen realiseren in combinatie met de

hoogste flexibiliteit” (foto’s: Jan Oonk)

“Slimme en meest productieve strategie”

Opspannen met vacuüm

slim én elegant

14-15_Meflon 03-10-11 17:18 Pagina 14


gesloten op een gewone vacuümplaat. “We

hadden in die situatie dus altijd mankracht

nodig om het product om te wisselen. Het bete-

kende dat we aan het eind van de dagdienst

nog hooguit één productcyclus van zo’n drie

uren door konden draaien.” In geval van piek-

drukte kwam Snip ’s avonds terug om een vol-

gende run in de machine te laden, maar het

bleef een halfslachtige benadering.

Waar Snip naar zocht was een geautomati-

seerde oplossing waarbij het vacuüm gedu-

rende het hele traject van opspannen, opslag,

transport en bewerking kon worden gehand-

haafd. Die oplossing vond hij in de combinatie

van HPM 600 HD bewerkingscentrum van Mi-

kron en ERS palletmagazijn van Erowa met

robot, met op elke positie een vacuümaanslui-

ting. De producten worden in het laadstation

door de operator op de pallet gepositioneerd

en opgespannen met vacuüm, waarna de robot

het geheel in het magazijn plaatst. Zowel de

robot als alle zestien palletplaatsen beschikken

over een vacuümaansluiting die in elke stap het

vacuüm overneemt. De machine zelf beschikt

over twee vacuümaansluitingen, om hier sneller

vacuüm te kunnen zuigen en de wisseltijd tot

een minimum te beperken. “In het hele traject

is dus het optimale vacuüm gegarandeerd,

zodat zowel tijdens opslag, transport en bewer-

king de betrouwbaarheid van de opspanning

veilig is gesteld. Dat is een cruciaal aspect, zeker

bij onbemande productie”, aldus Snip.

De machine is uitgerust met vacuümbewaking,

zodat voorkomen wordt dat een losschietend

product schade aan kan richten in het geval er

onverhoopt sprake is van een lek. Omdat de va-

cuümpomp onvermijdelijk in de loop der tijd

koelemulsie aanzuigt heeft Mefion zelf een tus-

senunit ontwikkelt (met automatische afvoer)

die voorkomt dat de koelemulsie de vacuüm-

pomp kan bereiken.

Snip heeft gekozen voor de combinatie van Mi-

kron bewerkingscentrum en palletmagazijn van

Erowa omdat Mikron hiervan een werkend sys-

teem kon laten zien met vacuümopspanning.

Het Erowa ERS magazijn telt als gezegd zestien

palletplaatsen, voor palletafmetingen van 500

mm x 500 mm. Met een gemiddelde cyclustijd

van drie uur kan Mefion daarmee zonder extra

mankracht nu nagenoeg volcontinu door-

draaien.

De HPM 600 HD heeft een toerental van 20.000

min-1 en daarbij een vermogen van 39 kW en

een koppel van 84 Nm (bij 4.450 min-1).

Voor standaard producten is de gekozen va-

cuümoplossing relatief mogelijk wel wat duur-

der, maar de grote winst zit hier in de volconti-

nue en onbemande productie. <<<


Verzekering als paraplu bijmooi weerErowa robot en Mikron bewerkingsma-

chine worden aangestuurd met behulp

van een en hetzelfde CAM-softwarepak-

ket van Heidenhain, inclusief simulatie-

mogelijkheden. Dat laatste is voor Ben

Snip van belang om beschadiging van de

spindel te voorkomen, iets waarmee hij in

het verleden wel eens is geconfronteerd.

Weliswaar was Mefion verzekerd, maar

het was voor de verzekeringsmaatschap-

pij prompt aanleiding om de verzekering

stop te zetten. Ter illustratie van de wijs-

heid dat verzekeringen vooral bedoeld

zijn als paraplu bij mooi weer. “Als het re-

gent trekken ze hem terug.”

Draaien en frezen Mefion telt zeven medewerkers en is als

toeleverancier vooral actief voor markt-

segmenten als de semiconductor en me-

dische industrie, de lucht- en ruimtevaart

en de luxe jachtbouw. De afzetmarkt be-

vindt zich daarbij met name in Neder-

land, al zijn er ook wat contacten in

Duitsland en Ierland. Het specialisme be-

staat met name uit het draaien en frezen

van kleinere (tot een basis van 500 mm x

500 mm) en hoogwaardige producten uit

aluminium en kunststof en in mindere

mate, rvs en titaan. Het machinepark telt

naast een aantal draaimachines onder

meer drie-, vier- en vijfassige bewerkings-

machines van Hermle en Mikron.

De gripper van de robot voor het transport van de

productpallets, met rechts de vacuümaansluiting

Voorbeeld van een achtvoudige opspanplaat, waarin

de producten aan de onderzijde worden bewerkt.

Het spanvlak vormt het spiegelbeeld van het aan de

bovenzijde bewerkte productoppervlak

Alle zestien palletplaatsen in het magazijn

beschikken over een eigen vacuümaansluiting om

het vacuüm over te nemen

14-15_Meflon 03-10-11 17:18 Pagina 15


Van 18 tot en met 21 oktober vindt de Welding

Week in Antwerpen plaats. Het is een vierjaarlijks

terugkerend evenement bij onze zuiderburen. De

ambitie van de organisatie is een overzicht te geven

van het actuele aanbod in de Benelux van de

producten (apparaten, hulpmiddelen, chemicaliën)

en diensten die ingezet worden voor het lassen,

verbinden en snijden van metalen en kunststoffen.

Maar is er zoveel nieuws te zien twee jaar na

Schweissen und Schneiden in Essen?

DOOR: THEO LUIJENDIJK

De Belgen hebben het goed gepland, want de

Lasweek vindt steeds twee jaar na Schweissen

und Schneiden plaats. Meer dan 110 exposan-

ten zijn aanwezig en dat is, volgens de organi-

satoren, een van de redenen om deze beurs te

bezoeken. In vergelijking met Schweissen und

Schneiden is dat aantal exposanten echter be-

scheiden en grote spelers in de laswereld zoals

ESAB en Lincoln Electric ontbreken. Ook is het

aantal internationale deelnemers aanzienlijk

kleiner dan in Essen. De exposanten komen voor

het overgrote deel uit België of Nederland,

maar vertegenwoordigen wel meestal buiten-

landse bedrijven, zodat wel degelijk van een in-

ternationale tentoonstelling sprake is. Toch rijst

de vraag of er twee jaar na Essen wel zo veel

nieuws valt te melden? De ontwikkelingen in de

laswereld gaan snel, en er zullen de nodige ver-

beteringen van lasprocessen en -apparatuur ge-

toond worden, maar echt totaal nieuwe proces-

sen of een revolutionaire ontwikkeling op het

gebied van snijden, lassen en verbinden van me-

talen en kunststoffen hoeft u niet te verwach-

ten. Wel biedt de beurs de kleinere fa-

brikanten van apparatuur en hulpstukken voor

het snijden en verbinden de gelegenheid om de

aandacht te vestigen op hun producten en

dienstverlening. Dat is dan ook vaak de reden

dat ik toch naar deze beurs ga en meestal met

een aantal goede ideeën weer naar huis terug-

keer. De organisatoren van de Welding Week

noemen vijf redenen om de beurs te bezoeken,

zie de desbetreffende site, maar noemen niet

het sociale aspect van deze beurs. Naast het op

de hoogte blijven van trends en ontwikkelingen

Het programmeren van een lasrobot

wordt steeds eenvoudiger. Inzet: Valk

Welding toont de nieuwe Panasonic G3

Weld Navigation (foto’s: Valk Welding)

Automatisering trendop Welding Week

16-17-18-21_Weldingweek 03-10-11 17:20 Pagina 16


in de laswereld ga je ook naar de beurs om

oude bekenden te ontmoeten en kennis uit te

wisselen van praktische ervaringen met snij- en

lasapparatuur.

BIL/NIL lassymposium Naast de expositie van apparatuur is er ook al-

tijd een lassymposium. Zoals gewoonlijk geor-

ganiseerd door het Belgisch Instituut voor Las-

technologie (BIL) in samenwerking met het Ne-

derlands Instituut voor Lastechnologie (NIL). Een

BIL/NIL lassymposium wordt jaarlijks afwisselend

door het NIL of door het BIL georganiseerd,

maar dit jaar valt dit symposium samen met de

Welding Week. Om op de hoogte te blijven van

de trends en nieuwste technologieën uit de las-

wereld is een bezoek aan dit symposium, dat op

19 en 20 oktober plaatsvindt, aan te raden. Wat

krijgt u zoal te horen: Op de eerste dag liggen

de accenten op reparatie- of herstellassen, pro-

cessen, de praktijk van het lassen en robotise-

ring en mechanisatie. Op de tweede dag komen

inspectie, deklagen, normen en eigenschappen

van gelaste verbindingen ter sprake. Registreren

voor het lassymposium kan via de website van

de Welding Week 2011, www.easyfairs.com.

Numerieke simulatiesEen van de wereldwijde trends in het onder-

zoek aan lasverbindingen is de numerieke simu-

latie van het lasproces en de gevolgen van het

lassen voor de eigenschappen van de verbin-

ding. Numerieke simulatie is om het experimen-

tele werk en daarmee de kosten van het onder-

zoek te beperken. Onderzoekers van de Univer-

siteit van Gent rekenen aan lasconstructies en

geven een presentatie met als titel: ‘Gekoppeld

experimenteel numeriek onderzoek naar de

vervormingscapaciteit van pijpsessies met een

omtreklasfout’. Hoewel onderzoekers van de

TU Delft geen presentatie verzorgen op het

Welding Week lassymposium is het goed om te

weten dat de combinatie van rekenen en con-

troleren met een beperkt aantal experimenten

ook deel uitmaakt van het onderzoek van de

sectie Joining and Mechanical Behaviour. Daar

rekent men aan de optredende vervorming van

gelaste constructies en dit heeft inmiddels ge-

leid tot twee dissertaties. Het numeriek simule-

ren beperkt zich niet tot de booglasprocessen,

ook weerstandlasprocessen kunnen goed nu-

meriek aangepakt worden. De firma Lessius uit

Mechelen komt met een presentatie met als

titel: ‘Punt- en projectielassen, numerische simu-

laties besparen tijd en geld’. Daar gaat het in-

derdaad om, besparing in tijd en geld door aan

het lasproces te rekenen en voorspellingen te

kunnen doen over de effecten van verandering

van lasparameters.

Hoge sterkte staalLassen brengt spanningen in een constructie

met zich mee, inwendige spanningen of las-

spanningen. Die lasspanningen zijn nadelig

voor de belastbaarheid van de constructie, er

kan met name een nadelig effect optreden voor

de vermoeiingssterkte van een gelaste construc-

tie. Het is mogelijk lasspanningen voor een deel

via numerieke simulatie te berekenen, maar al-

tijd is controle via een meting noodzakelijk.

Neutronendiffractie is een geschikte techniek,

omdat met deze techniek niet alleen de span-

ningen aan het oppervlak bepaald kunnen wor-

den, maar ook tot op zekere diepte in de lasver-

binding.

Staalsoorten met een verhoogde sterkte (HSS =

High Strength Steel) mogen zich verheugen in

een toenemende belangstelling. Ze hebben ten

opzichte van de normaal gegloeide staalsoorten

een hogere kerftaaiheid en zijn als gevolg van

het lagere koolstofgehalte beter lasbaar. HSS

soorten verkrijgen hun hogere sterkte door lege-

ren, in combinatie met een uitgekiende walsbe-

handeling. Helaas neemt met toenemende

sterkte de kerfgevoeligheid van een materiaal

toe en stijgt de vermoeiingssterkte niet evenre-

dig met de toename van de rekgrens. Interessant

is dan ook de lezing van het BIL en het onder-

zoeksinstituut OCAS over de ‘Verbetering van de

levensduur van lassen voor hoge sterkte staal’.

Manipulatoren en lasrobotsNatuurlijk wordt ook automatisering op de

Welding Week in de schijnwerpers gezet. Di-

Tweezijdig tandemlassen met de KempArc Pulse TCS machines voor minimale vervorming (foto: Kemppi)

V E R B I N D E N

>>>



verse fabrikanten van lasapparatuur spelen daar

op in en presenteren hun manipulatoren en las-

robots. Het programmeren van de robot wordt

alsmaar gemakkelijker en het gevolg is dat de

robot niet alleen wordt ingezet voor het lassen,

maar ook meer en meer voor andere taken

zoals het aanleveren van onderdelen, het mon-

teren, het verpakken en pallettiseren. Ook

wordt de robot ingezet voor het meten en in-

specteren. Het mechaniseren van lassen en snij-

den is ook onderwerp van een aantal lezingen.

ESAB geeft een presentatie over het efficiënt

gebruik van een geautomatiseerde snij- en las-

proces voor de productie van windtorens en

Valk Welding komt met een presentatie over

het high-end lasproces voor lassen met de

robot. Het programmeren van de robot wordt

alsmaar gemakkelijker gemaakt. Zo presenteert

Valk Welding de nieuwe Panasonic G3 robotbe-

sturing (G3 Weld Navigation). Naast de bestu-

ring van de robot biedt het programma ook de

mogelijkheid de lasparameters automatisch in

te laten stellen via opgave van materiaalsoort,

plaatdikte, type lasverbinding en beschermgas-

samenstelling. Het gaat uiteraard om een advies

en de programmeur (lasser) kan de lasparame-

ters bijstellen. Ook wordt automatisch een ad-

vies gegeven voor de juiste toortshoek en offset

van het TCP (Tool Centre Point). Bij de lezing van

ESAB over mechaniseren en automatiseren blijft

het niet. Het mechaniseren van lassen en snijden

in grote constructies is de titel van de lezing

door MT International. Automatisering is een

methode om zowel de kwaliteit van lasverbin-

dingen als de productiesnelheid te vergroten.

Een hogere productie, maar ook een verbete-

ring van de eigenschappen van de lasverbinding

kunnen ook verkregen worden door gebruik te

maken van speciale toevoegmaterialen en vari-

anten van een bepaald lasproces. De leveran-

ciers van lasapparatuur geven hiervan demon-

straties op hun stands. Ook in het symposium

wordt hier aandacht aan besteed door Air Li-

quide met een presentatie over productiviteits-

verhoging door speciaal gevulde OP-draad.

Discussie lasrookDe gezondheid van de lasser is eveneens on-

derwerp van een aantal lezingen. In een van

de lezingen wordt voor het oplossen van las-

rookproblemen de juiste aanpak geschetst,

terwijl in een andere lezing de invloed van het

ontwerp van de lastoorts op de gezondheid

van de lasser wordt behandeld. Het laatste

woord over de gevaren van lasrook en de hoe-

veelheid lasrook die een lasser per dag mag

inademen is nog steeds onderwerp van discus-

sie. Voorkomen is beter dan genezen en appa-

ratuur voor het afzuigen van lasrook en be-

schermingsmiddelen voor de lasser zijn op de

beurs ruimschoots aanwezig.

SlijtvastWat opvalt bij het doorlopen van de lijst met ex-

posanten is dat heel veel exposanten het oplas-

Fronius ontwikkelde de speciale contactbuis Contec om draadstoringen te beperken (foto: Fronius)

Het verloop van stroom en spanning als functie van de tijd voor het CMT Advanced lasproces van Fronius

(bron: Fronius)


MACH4METALMETALWORK INGMACHINERY

Wanted Heavy Machinery

www.mach4metal .com Wanted you surplus machinesTel . 0031 (0)316-247123 Fax . 0031 (0)316 - 247956 info@mach4metal .com

DARLEY 4100 X 13 MM

CNC KNIPSCHAAR 13 MMBouwjaar 2001, Knip lengte 4,

100 x 13 mm – DAC 350 Schrootschaar + Hooghoudt !

CNC CAROUSSEL 5,500

SCHIESS FORIEP 4K 500Tafel Ø 5,000, Swing Ø 5,500

Height 3,000 Load 45 tonSiemens Sinumriek Sprint 6

TRENCIN TOS SN 400 S

DRAAIBANK TOS TRENCINBouwjaar 2001, incl. HeidenhainDigitaal, multifix, conus liniaal,

3 klauw, koel inr

SPAN T GLEUF VELD

4 X 4,500 X 1,900 X 400 2 X 5,000 X 1,900 X 400 2 X 4,000 X 1,500 X 300 6 X 3,000 X 1,500 X 400

MAS VOM50 KETELBOOR

KETEL RADIAAL BOOR Kop is 360 gr. draaibaar Kop is 180 gr. neigbaarBoor Ø 60 mm – 1997 !

VDF BOEHRINGER DUE

DUE 500 – 560 VOORRAAD Draaiend op voorraad div. due’s – 3assen Digi. voeding op alle 3 assen,

erg mooie !

4 X KONE 19,500 X 8 T

KONE KRANEN UIT 2010 !Span is 19,500 mm

Cap. 8,000 KgHoogte 5,500 mm

AMADA GPX 3000 X 6

CNC KNIPSCHAAR 6 MMincl. Hooghoud inrichting, aut.

Snijspleet – hoek instellingAut. Achter aanslag, oplegarm

CNC TOS BUC 63 B/4000

TEACH CNC RONDSLIJPERØ 630 x 4000 mm / K 51 Teachin,

Parpos balanceer inr.4 x brillen, Bouwjaar 1997

TOS SU 125 CNC X 3000

CNC DRAAIBANK – 2003 “Ø 1250 x 300 Tdc HeidenhaiN Manuel plus – incl. 2 x bril – Mot. Tegen center - boorbar

CNC PIJPENBUIGER Ø 42

DYNOBEND 42 CNC BUIG3e dimensie buigen cap. 42 x 4,5 mm –

CNC Gestuurd – incl. div. gereed-schappen

CNC PBT WALBA 25 PROFIEL

CNC PROFIEL WALS Max. slag = 300 mm tonnage 27 t druk,

cnc gestuurd, 3 rollen aangedr. Zeerveel tools

_Mach4Metal_38 03-10-11 16:58 Pagina 38

Als gerenommeerd topmerk werkt TRUMPF continu aan nieuwe ontwikkelingen en vooruitstrevende oplossingen. Of het nu gaat om lasersnijden, pons/nibbelen, kanten,

laserpijpsnijden of laserlassen: met de technologie van TRUMPF weet u zeker dat u moderne, geavanceerde techniek in huis haalt. En die houden we up-to-date door

met onze dienstverlening steeds een stap verder te gaan. Zo bent u verzekerd van een investering waar u vandaag, morgen en overmorgen uw voordeel mee kunt doen.

technologieTRUMPF:

van morgen

TRUMPF Nederland B.V. Postbus 837 7550 AV Hengelo Tel: 074 - 249 84 98 Fax: 074 - 243 20 06 e-mail: [email protected] www.nl.trumpf.com

Innovatie van generatie op generatie.

De productiviteit van uw freesbank verhogen zonder hoge investeringen?Dat kan nu, met de innovatieve Integrated Product Handler van TEQQ

> Korte terugverdientijd> Operationeel in een werkdag> Korte omsteltijden> Gebruikt geen vloeroppervlak

WWW.TEQQ.NL

Speciaal voor kleine tot middelgrote series

WW

W.TEQQ.NL VERNIEUWD!

meer video’s, uitleg

en testimonials


V E R B I N D E N

Welding Week feiten en cijfersDatum: 18 t/m 21 oktober 2011

Tijd: van 10.00 tot 17.00 uur, 20 oktober tot

20.00 uur geopend

Waar: Antwerp Expo, Antwerpen

Exposanten: 110

Verwachte

bezoekers: 10.000

Informatie: www.easyfairs.com,

www.antwerpexpo.be

sen met slijtvaste en corrosievaste lagen in hun

programma vermelden. Vooral de verbetering

in apparatuur vergroten de mogelijkheden van

het oplassen zoals het beperken van de mate

van opmenging en het vervaardigen van een

oplaslaag met een nauwkeurige dikte. Daar-

naast zijn er ook ontwikkelingen op het gebied

van de slijtvaste en corrosievaste legeringen

voor het oplassen. Zo verzorgt S.A.S France een

presentatie over corrosiebestendige legeringen

voor het plateren en oplassen met vuldraad. Na

het aanbrengen van de corrosievaste of slijt-

vaste laag is het belangrijk te weten wat de le-

vensduur is van een dergelijke laag. Welding Al-

loys France probeert daar een antwoord op te

geven en komt met een presentatie met als titel

‘Toetsen en monitoren van de slijtvastheid en

beschermingsduur tegen corrosie van techni-

sche deklagen in een maritiem milieu’. Naast

het aanbrengen van deklagen is reparatie van

beschadigde deklagen even zo belangrijk. De

laser is daarvoor een geschikt instrument en

door het VITO (Laser Centre Flanders) wordt dit

besproken in hun voordracht met als titel ‘Her-

stellingen en deklagen met ongeëvenaarde

kwaliteit dankzij laser oplassen’.

Bent u geïnteresseerd in nieuwe ontwikkelin-

gen dan raad ik u aan naar de lezing van het BIL

te gaan over de wrijvingsroerlassen (Friction Stir

Welding) van staal. Het wrijvingsroerlassen van

aluminiumlegeringen en titaan is inmiddels ge-

meengoed geworden, maar het wrijvingslassen

van staal staat nog in de kinderschoenen. De

hoge verwerkingstemperatuur van het staal en

hoge optredende krachten zijn daar debet aan.

Booglas-nieuwsEen lastentoonstelling zonder apparatuur voor

het booglassen is ondenkbaar en hoewel niet

alle spelers op dit gebied aanwezig zijn, valt er

toch het nodige te zien. Het is altijd verbazing-

wekkend om te constateren hoeveel stroom-

bronleveranciers er wel zijn. Belangrijke produ-

centen van stroombronnen zijn Fronius en

Kemppi. Beiden zijn aanwezig op de Welding

Week. Zo komt Kemppi met een nieuwe serie

aan compacte MIG/MAG stroombronnen. Vol-

gens opgave van de fabrikant levert het werken

met deze stroombronnen een kostenbesparing

in de laskosten op van circa 10 procent. Een

leuke ontwikkeling is Brights, een verbetering

in het invoeren van een lasdraad onder omstan-

digheden met weinig licht.

Bij het MIG/MAG-lassen moeten contactbuis en

liner regelmatig vervangen worden. Dit is nodig

om draadaanvoerproblemen te voorkomen.

Kemppi introduceert hiervoor de onderhouds-

indicatie Wireline. Om draadstoringen te beper-

ken en ook om de levensduur van de contact-

buis aanzienlijk te vergroten heeft Fronius de

speciale contactbuis Contec ontwikkeld. Slijtage

in de contactbuis wordt door de speciale con-

structie automatisch opgeheven waardoor de

ingestelde lasparameters constant blijven. Deze

contactbuis was ook al te zien op de laatste

Schweissen und Schneiden in Essen, maar wie

deze ontwikkeling heeft gemist kan nu daarvan

opnieuw kennis nemen.

Diepe inbrandingAutomatisering en verbetering van de produc-

tiviteit is ook bij het MIG/MAG-lassen van groot

belang en een van de mogelijkheden om een

hogere productie te bereiken is het lassen met

twee draden in een laspistool. Verschillende fa-

brikanten bieden deze mogelijkheid. Er wordt

gebruikgemaakt van twee stroombronnen en

er wordt gelast met pulserende stroom. Dit is

nodig om te voorkomen dat beide lasdraden el-

kaar beïnvloeden en zo de druppelafsplitsing

verstoren. Voor een diepe inbranding en goede

naadvulling worden beide draden in lasrichting

gezien achter elkaar geplaatst. De eerste draad

zorgt dan voor een diepe inbranding, terwijl de

lasparameters voor de tweede draad zo zijn af-

gesteld dat een goede naadvulling wordt ver-

kregen.

Pulserende stroomBij het MIG/MAG-lassen wordt gelast met de af-

smeltende lasdraad aan de pluspool van de

stroombron. Dan ontstaat een stabiele lasboog

en is de inbrandingsdiepte maximaal. Wordt de

draad aan de minpool aangesloten dan wordt

een hogere neersmeltsnelheid verkregen. Bij

geringe stroomsterktes en daarmee lage

warmte-inbreng kan die hogere neersmeltsnel-

heid bij aansluiting op de minpool gebruikt

worden voor een grotere spleetoverbrugging

bij het maken van een overlaplasnaad of het be-

perken van de warmte-inbreng. De Japanse

firma OTC was een van de eerste fabrikanten

die gebruik maakte van lassen met pulserende

stroom, waarbij de draad enige tijd negatief

was. Fronius heeft nu het lassen met pulserende

stroom, waarbij de elektrode enige tijd positief

en enige tijd negatief is, geperfectioneerd in

hun CMT Advanced Pulse proces. Er wordt ge-

last in het kortsluitbooggebied, dus bij lage

stroom en spanning. Het stroom- en spannings-

verloop voor dit bijzondere proces als functie

van de tijd is in dit overzicht opgenomen even-

als high speed filmopnamen van de druppelaf-

splitsing.

Er valt het nodige te beleven tijdens de Welding

Week. Niet alle ontwikkelingen op het gebied

van de lastechniek kunnen in dit overzicht be-

sproken worden. Zo is geen aandacht geschon-

ken aan de ontwikkelingen op het gebied van

het laserlassen en de aanwezigheid van fa -

brikanten van laserlasapparatuur. Het laserlas-

sen echter zal door de komst van laserlasproces-

sen met een hoog rendement meer en meer

toegepast gaan worden in de lastechniek. Een

bezoek aan de Welding Week om ook op dit ge-

bied uw licht op te steken is dus meer dan ge-

wenst. <<<

High speed filmopnamen van de druppelafsplitsing

bij het CMT Advanced lasproces van Fronius (bron:

Fronius)



Het is licht en bedrijvig in de productieruimte van de

Flowserve vestiging in Roosendaal. Elke dag werken

hier zo’n zeventig mensen aan de productie van

complexe mechanische asafdichtingen. “We werken

met verspanende machines zoals draaien

freesbanken. De grootste arbeidsrisico’s voor onze

mensen zijn het snijden en pletten”, vertelt Winfried

Buyk, veiligheids- en onderhoudssupervisor bij deze

vestiging van Flowserve. “We zijn continu bezig om

onze mensen zo goed mogelijk te beschermen tegen

deze risico’s.”

DOOR: CHARLOTTE NUGTER

Flowserve ontwikkelt, produceert en test com-

plexe mechanische asafdichtingen. Simpel ge-

zegd zorgen deze systemen ervoor dat pompen,

mixers en compressoren niet gaan lekken. Ook

in een wasmachine zit een dergelijke afdichting,

maar Flowserve maakt ze voor de industrie,

zoals de olie- en petrochemische industrie. Het

grote werk dus en daar komt veel maatwerk bij

kijken. Naast de geautomatiseerde CNC-machi-

nes werkt Flowserve ook met conventionele

draaibanken en freesmachines. Juist daar vindt

het ambachtelijke handwerk plaats. “Het is bij-

zonder dat ook alle conventionele machines zo

goed beschermd zijn”, zegt Christel-An Kraan,

inspecteur van de Arbeidsinspectie. “Dat maak

ik niet vaak mee. Voor mij is het een teken dat

Flowserve serieus werk maakt van veiligheid en

arbeidsomstandigheden.”

Dicht op de werkvloerWinfried Buyk werkt al 23 jaar bij Flowserve in

Roosendaal. Hij heeft zich van onderhoudsmon-

teur opgewerkt tot zijn huidige coördinerende

rol in een team van drie. Buyk is naast het on-

derhoud en de milieuzorg ook verantwoordelijk

voor de veiligheid- en arbozorg. Dat is een

goede combinatie, vindt hij. “Door mijn achter-

grond en ervaring zit ik dicht op de werkvloer.

Ik kan een goede inschatting maken van wat de

risico’s zijn. Collega’s kunnen mij gemakkelijk

aanschieten, want mijn kantoor grenst aan de

productieruimte. We hebben bijvoorbeeld op

de conventionele freesmachine een bescher-

mingskap aangebracht. Helaas bleek in de prak-

tijk dat de kap niet in alle situaties gebruikt kon

worden. Samen met de medewerkers en de le-

verancier zijn de beperkingen besproken. Toen

bleken er enkele aanpassingen mogelijk, zodat

we de veiligheidskap nu weer voor alle hande-

lingen kunnen gebruiken.”

Duidelijke afsprakenEr zijn duidelijke afspraken over veiligheid bij

Flowserve. Werken doe je met je persoonlijke

beschermingsmiddelen. Elk team binnen het be-

drijf heeft een eigen type beschermende hand-

schoenen dat het beste bij het werk past. Daar-

naast dragen medewerkers veiligheidsbrillen,

Met deze beschermingskap kunnen de medewerkers niet alle verrichtingen doen. Flowserve zocht samen met

de leverancier en de medewerkers door naar de ideale kap (foto’s: Marc Blommaert/Arbeidsinspectie)

Meer informatieVoor meer informatie over veilig werken:

www.arbeidsinspectie.nl en www.5xbeter.nl

Arbo en veiligheidkan altijd beter

22-23_Arbeidsinspectie 03-10-11 17:21 Pagina 22


bedrijfskleding en veiligheidsschoenen. Bij elke

nieuwe machine denken de betrokken mede-

werkers mee over de mogelijke arbeidsrisico’s

en hoe zij daar het beste mee om kunnen gaan.

Het inzichtelijk maken van de risico’s wordt dan

als instructie aan de machine gehangen. Vanuit

het hoofdkantoor in de VS worden bovendien

digitale lessen over veiligheid aangeboden, die

de medewerkers allemaal volgen. En zo’n zes

keer per jaar organiseert Buyk een korte tool-

box meeting over een actueel thema, zoals

brandveiligheid, gevaarlijke stoffen of veilige

looproutes.

TrouwringVeiligheid is voor Flowserve dus een serieuze

aangelegenheid. Een medewerker die drie keer

de veiligheidsvoorschriften negeert, krijgt een

aantekening in zijn personeelsdossier. Het is ook

niet altijd makkelijk, erkent Buyk. “Zo mogen

productiemedewerkers sinds een aantal maan-

den geen sieraden meer dragen. Dat is moeilijk,

want een trouwring bijvoorbeeld heeft vaak

emotionele waarde. Maar het is te gevaarlijk en

het is aan ons om dat tijdens een toolbox mee-

ting goed uit te leggen. Uiteindelijk zijn we al-

lemaal volwassen mensen, dus meestal lukt dat

wel.” Want als het gaat om veiligheid, dan kij-

ken heel wat mensen over de schouder van

Buyk mee. Het hoofdkantoor in de Verenigde

Staten onderzoekt elk jaar de veiligheid en het

milieu van elke vestiging van Flowserve, dus ook

in Roosendaal. Daarnaast komt elk jaar de mi-

lieu-inspectie van de gemeente op bezoek en

op zijn tijd de Arbeidsinspectie. Maar het bedrijf

inspecteert ook zichzelf. Elk jaar traint Flow-

serve twaalf medewerkers om zelf te inspecte-

ren en te observeren. Hierbij worden vooral ook

nieuwe medewerkers ingezet. Buyk: “Ja, want

zij hebben als nieuwkomer een frisse blik. De

‘inspecteurs’ gaan in duo’s de werkloer op, ge-

wapend met een checklijst. We vragen ze ge-

woon wat ze dan opvalt. Ook dat leidt weer tot

verbeteringen”, vertelt Buyk. “Want het kan al-

tijd beter, je bent eigenlijk nooit klaar.” <<<

Wilfried Buyk van Flowserve demonstreert de nieuwe beschermingskap op de conventionele freesmachine aan

inspecteur Christel-An Kraan van de Arbeidsinspectie

De grootste arbeidsrisico’s voor de medewerkers van Flowserve zijn het snijden en pletten. Veiligheid is daarom

een voortdurend punt van aandacht

De vlijmscherpe draaifreesgereedschappen worden afgeschermd met

kunststofkapjes van het verpakkingsmateriaal. Dit hergebruik is een

slimme en goedkope manier om snijwonden te voorkomen


Speciale plek voor koolstofEen plek die speciale aandacht nodig heeft is de ‘carbon-

cel’, een ruimte waar koolstof vrijkomt bij het draaien en

frezen. Winfried Buyk: “In 2008 hebben we in een speci-

ale risico-inventarisatie en -evaluatie het hele proces van

binnenkomst van de materialen tot en met ons eindpro-

duct onder de loep genomen. Hierbij waren verschillende

disciplines binnen ons bedrijf betrokken: het kantoor

(voor de planning), logistiek, productie en ook de afde-

ling onderhoud. Het resultaat is een pakket aan maatre-

gelen om het werken in deze ruimte zo gezond mogelijk

te maken. Zo heeft de draaien de freesmachine twee

verschillende afzuigingen gekregen. De afzuigingen

voorkomen dat de medewerkers het gruis dat vrijkomt,

de koolstof, inademen. En de medewerkers dragen ook

een mondkap.

Grootste arbeidsrisico’s vallen, struikelen, snijden en pletten

22-23_Arbeidsinspectie 03-10-11 17:22 Pagina 23


De EMO 2011 stond weer helemaal bol van het

nieuws. Op deze pagina’s een fotopresentatie van

de nieuwtjes die wij in Hannover gevonden hebben.

Op onze site www.metaalmagazine.nl en in de

komende nummers zullen wij de noviteiten verder

toelichten.

DOOR: PAUL QUAEDVLIEG EN REINOLD TOMBERG

HighlightsEMO Hannover

Grote machinebouwUnisign schitterde in hal 13 tussen de andere grote machinebouwers. Vooral de Uniport 7000 zorgde voor veel

bekijks. Deze machine ging na de EMO verder naar LVD in Slowakije voor het bewerken van grote

machineframes. Unisign had verder nog de nieuwe Unipro 5000 staan (foto’s: Paul Quaedvlieg en Reinold

Tomberg)

Gezamenlijke machine De Milltap 700 is de eerste machine die door DMG en

Mori Seiki gezamenlijk ontwikkeld is. De machine

werd meteen bij de ingang van hal 2, dé hal van

DMG / Mori Seiki, gepresenteerd. Opvallend is de

snelle gereedschapwisselaar (spaan-tot-spaan duurt

1,5 s). De besturing is een Siemens 840D solutionline

Unieke automatiseringNog een stukje Nederlandse trots was te vinden in

hal 6. Teqq demonstreerde daar zijn unieke

automatisering voor kleine producten op een

Okuma. Teqq heeft verbeteringen doorgevoerd

aan de grijper (zie inzet) en het productmagazijn.

Er was veel interesse voor het systeem, vooral

vanuit het buitenland

24-29_EMO 03-10-11 17:23 Pagina 24


B E U R S

>>>

Twee spillenDe NBV 250 Duo van MAG is een compacte machine

die met twee stations met een tweevoudige

opspanning en dankzij de twee spillen een hoge

productiviteit kan bereiken. Je ziet in de markt

vanuit China een enorme vraag naar dit type

machines

Draaiende assen Renishaw had diverse noviteiten op de EMO 2011,

maar de belangrijkste was wel het XR20-W

meetsysteem voor draaiende assen. Via een apart

montagesysteem (twist & lock) is de XR20-W snel en

draadloos (Bluetooth) te gebruiken. Via een

Renishaw lasermeetsysteem worden data in de

software verwerkt

Verlaagd lagerHedelius presenteerde in Hannover de RS 805. Een

machine met rechts een vijfassig station met een

draaizwenktafel en links een vast bed. Een

opmerkelijk constructiedetail is het verlaagde lager

tussen de beide stations. Dit is een machine met een

bereik van 1.020 mm (zonder scheidingswand) x

800/408 mm x 600 mm (X x Y x Z)

Vanaf staf Compleetbewerking vanaf stafmateriaal bij Chiron. Deze FZ08MT kan zowel draaien als frezen, waarbij

materiaal ook aangevoerd kan worden als staf tot 42 mm diameter. De machine beschikt over een zwenkkop,

een draaispil, een revolver met twaalf gereedschappen en een tegenspil

HydrauliekvrijDe G550T van Grob is een universeel, vijfassig

freesdraaicentrum dat tijdens de EMO aangeprezen

werd als een ‘Hydraulikfreie Ausführung’. Het is een

machine met een bereik van 800 mm x 950 mm x

1.020 mm (X x Y x Z)

24-29_EMO 03-10-11 17:24 Pagina 25


PlaatbewerkenVoortman uit Rijssen had een primeur in de vorm van het V320C

plaatbewerkingssysteem. De V320C kan zowel boren, tappen, snijden als

markeren. Er wordt gebruikt gemaakt van een vaste portaalconstructie waardoor

er minder vloeroppervlakte nodig is dan bij systemen met een bewegende

portaal

‘Tannenbaumnutfräsen’ Hermle demonstreerde op de C 60 U MT dynamic het frezen van opnames voor

turbineschoepen in een ‘Fan Disk’ met een diameter van 900 mm. Bijzonder is dat in

één opspanning zowel het contour van de disk gedraaid wordt als de

zwaluwstaartachtige opnamen (een dennenboomvorm) gefreesd worden

Met Siemens Mazak had diverse nieuwe machines meegenomen

naar Hannover. De nieuwe Variaxis multitasking

machines zijn geschikt voor simultane vijfassige

bewerkingen. Opmerkelijk is dat de machines ook

optioneel leverbaar zijn met een Siemens 840D sl

CNC-besturing in plaats van Mazak’s eigen Mazatrol

besturing

Enorm gietstukAandachttrekker op de stand van Alzmetall was het

gegoten machineframe van de nieuwe vijfassige

machine GS1400/5-FDT. De complete machine heeft

een eigen massa van 22.000 kg. Het werkbereik is

1.200 mm x 1.300 mm x 800 mm (X x Y x Z)

Werkplaats -georiënteerdBesturingsnieuws was er ook

te vinden bij Heidenhain. De

TNC640 besturing is een ‘high

end’ besturing voor

compleetbewerken door

middel van draaien

freesbewerkingen. De

besturing heeft een nieuw

design en is, net als de andere

besturingen van Heidenhain,

werkplaatsgeoriënteerd

TweespilligharddraaienDe Mikroturn Twin

Spindle is een twee -

spillige machine van

Hembrug voor precisie-

en harddraaien. Een ‘30

m/min & 2g’-machine.

Zowel de beide spillen

als de machinesleden

zijn hydrostatisch

gelagerd. Oppervlak -

ruwheden Ra in het

bereik van 0,1 - 0,4

micrometer zijn

haalbaar

24-29_EMO 03-10-11 17:24 Pagina 26


B E U R S

>>>

Snel freeswerkIn hal 12 toonde Hurco het nieuwe vijfassige bewerkingscentrum BX30U. Deze BX30U is opgebouwd voor snel

freeswerk en uitgerust met de nieuwste Winmax besturing. De machine beschikt over een 18.000 min-1 spil,

heeft een 40 m/min ijlgang en veertig plaatsen voor het gereedschap in het magazijn

Geautomatiseerde kantpersAmada had in hal 17 een indrukwekkende stand met zaag-, frees-, draaien

slijpmachines. Verder werden voor plaatbewerking servopersen getoond en een

geautomatiseerde kantpers HD1003NT. Amada verwacht met deze pers hoge ogen te

kunnen gooien op de Nederlandse markt

Vijfassig simultaanEen belangrijke vijfasser is de nieuwe Doosan

350/5AX. De machine, voorzien van een Heidenhain

besturing, is geschikt voor vijfassige

simultaanbewerking. De opspantafel heeft een

diameter van 350 mm, de spil draait maximaal 12.000

toeren (optioneel 18.000 toeren) en er is plaats voor

dertig gereedschappen

Hoge snelheidDe Hi-Mold 750/5A is een hogesnelheidsbewerkingscentrum voor vijfassige

bewerkingen van Hyundai Wia. Het machinebereik van deze machine is 650

mm x 765 mm x 510 mm (X x Y x Z). Op de tafel kan een massa van 500 kg

KoolstofvezelversterktEen interessant prototype was te vinden op de stand

van Sodick. De TT1-400A is ’s werelds eerste

freesmachine met een X-Y tafel van

koolstofvezelversterkt materiaal met een dikte van

slechts 10 mm. De tafel, met een eigen massa van 2

kg, wordt aangedreven door lineaire motoren in de

X-as en Y-as

24-29_EMO 03-10-11 17:24 Pagina 27


Grote draaibankDe Style 1750 XXL is een indrukwekkende draaibank die Style High Tech exposeerde in Hannover. Deze zware

draaibank heeft een diameter van bijna 2 m en een lengte van 3 m tussen de centers. De machine is voorzien

van de eigen CNC-besturing van Style

GereedschaprobotHet Oostenrijkse Weingartner

liet in Hannover de nieuwe

1000S zien. Weingartner maakt

vooral grote machines die

geschikt zijn voor

compleetbewerking. Bijzonder

aan de 1000 S is dat de

gereedschappen aan de

achterzijde door middel van

een robot tussen magazijn en

machine worden

getransporteerd

NC-rondtafelDe VPC 2800-U van AXA is een groot bewerkingscentrum met een zwenkkop

als B-as en een NC-rondtafel. Op deze tafel kan een werkstuk met een eigen

massa van 18.000 kg worden bewerkt. Het machinebereik is 3.880 mm x 2.880

mm x 1.100 mm (X x Y x Z). Een indrukwekkende machine

Vijfassig freesdraaienStar introduceerde in Hannover de nieuwe SW-20

freesdraaimachine met elf CNC gestuurde assen. De

nieuwe machine is geschikt voor stafmateriaal met

een diameter van 20 mm en kan tegelijkertijd

draaien, frezen of boren aan twee kanten van het

stafmateriaal. De machine heeft een Fanuc 31i Model

B5 CNC-besturing, waardoor vijf assen simultaan

kunnen werken

Optisch metenGF AgieCharmilles demonstreerde op een CUT 1000 draadvonker een optisch

meetsysteem (links op de foto). Met dit meetsysteem wordt bij kleine werkstukken, op

de beurs stiftjes met een diameter van 0,5 mm, de vonkdraad in de juiste positie

gebracht. Op deze manier worden in één opspanning in één keer goede delen gemaakt

24-29_EMO 03-10-11 17:24 Pagina 28


FotoreportageOp onze site www.metaalmagazine.nl

hebben we een fotoreportage geplaatst

met meer dan tweehonderd foto’s van

ons bezoek aan de EMO Hannover 2011.

Aluminium zagenBij Behringer was deze HBM800ALU een van de noviteiten. Behringer komt hiermee tegemoet aan de vraag

van enkele klanten om aluminium te zagen van grotere afmetingen. De HBM800ALU kan aluminium met een

diameter van 800 mm of 800 mm in het vierkant zagen, waarbij de snijsnelheid traploos is te regelen tussen de

250 m/min en 1500 m/min

Roteren en zwenkenOmdat Yasda ontevreden was over de

nauwkeurigheid van de op de markt verkrijgbare

draaizwenkeenheden ontwikkelde het voor de

nieuwe vijfasser YMC 430 zelf een rotatie- en

zwenkunit. Nauwkeurigheid voor B-as is 0,95

boogsec en voor C-as 1,19 boogsec

Universeel rondslijpen Het Zwitserse Studer toonde de nieuwe

rondslijpmachine S41 op de EMO. Metaal Magazine

zag deze al eerder op de huisshow afgelopen

winter. De versie op de EMO kon werkstukken aan

met een lengte van 1.600 mm en een maximale

massa van 250 kg. De centerhoogte bedraagt 275

mm

Hoge verspaancapaciteitDe RXU 1200 DSH is een nieuwe vijfasser van Röders

Tec. Het is een stevige machine gebouwd volgens

het ‘Quadroguide’-concept om een hoge

verspaancapaciteit te behalen bij het voorbewerken.

Op de tafel van deze machine kan een massa van

2.000 kg. Röders levert deze machine standaard met

een HSK F63 hoofdspil (40 kW en 30.000 min-1)

Intelligente multitaskingDe nieuwe Okuma Multus B300II is een intelligente

multitasking machine met een hoge

nauwkeurigheid. De thermische afwijking is minder

dan 10 micrometer en de rondheid nauwkeurigheid

bedraagt 2,8 micrometer. De maximale

draaidiameter is 630 mm en de afstand tussen de

beide aangedreven spindels is 1.255 mm

Complex compleetbewerkenDe M80 die machinebouwer WFL in Hannover

presenteerde is een machine voor het

compleetbewerken van complexe werkstukken.

Rond de introductie van deze machine heeft WFL

een campagne opgezet met Lego als thema. Op de

foto een voorbeeld van een imposant werkstuk

B E U R S

24-29_EMO 03-10-11 17:24 Pagina 29


Met de opkomst van nieuwe maar moeilijker te bewerken materialen worden gereedschap- en machineleveranciers stevig

uitgedaagd om met innovatieve oplossingen te komen. Hoe spelen machine- en gereedschapleveranciers in op deze trend en

wat betekent het voor de machinebouw en de ontwikkeling van gereedschappen? En welke invloed heeft het op de ‘gouden

driehoek’ tussen machine, gereedschap en software? Deze en andere vragen werden beantwoord tijdens de Vimag-

forumdiscussie over technologische ontwikkelingen binnen de metaalindustrie.

DOOR: MARTIN FRANKE (BETA PUBLIC RELATIONS)

Geen vooruitgang zondernieuwe technologie

Van links naar rechts: Philippe Reinders Folmer, René Hazenberg, Ger van der Endt, Theo Coffeng, Ric de Groot, Martin Franke, Reinold Tomberg, Hans Volker en Gijs Bender (foto’s: Michel

Zoeter)

30-31-32-33_Forumndiscussie 03-10-11 17:26 Pagina 30


Sinds de introductie van roestvast staal hebben

verschillende nieuwe materialen hun intrede

gedaan. Daarbij kan worden gedacht aan ti-

taan, zirkoon en hooggelegeerde metalen maar

ook aan keramiek en vezelversterkte composie-

ten. De opkomst daarvan brengt ook uitdagin-

gen voor de machine- en gereedschapleveran-

ciers met zich mee. De metalen zijn door hun

hardheid moeilijker te bewerken en vereisen

door hun kostprijs een zeer zorgvuldige bewer-

kingstrategie met geringe materiaalverliezen.

Ondanks die beperkingen nemen deze materi-

alen een hoge vlucht. Met name voor medische

toepassingen - een markt waarvoor een groei

van 8 procent per jaar wordt voorspeld - lijken

de nieuwe materialen uitkomst te bieden. Hoe

spelen machine- en gereedschapleveranciers

hierop in? Bieden de materialen nieuwe kansen

of valt dat voor de Nederlandse markt wel mee?

Hans Volker van Gelderblom: “De nieuwe ma-

terialen staan zeker bij de R&D-afdelingen van

grote machinefabrikanten in de belangstelling.

Maar voor die fabrikanten geldt ook dat de

massa nog altijd de motor is. Iedere grote ma-

chinefabrikant wil grote hoeveelheden afzet-

ten. Dat betekent dat het veel van de aandacht

zich toch zal richten op universele machines. Bo-

vendien: wanneer zo’n standaardmachine

wordt voorzien van de nodige opties, kan in

veel gevallen ook al heel wat worden bereikt.

De uitdaging van de nieuwe materialen zal ech-

ter met name voor de gespecialiseerde machi-

nebouwer gelden”. Theo Coffeng van Dymato

beaamt dat: “Een producent bouwt nu eenmaal

het liefst een universele machine. Daar is een

grote markt voor. Zo’n machine leent zich wel-

iswaar niet speciaal voor exotische materialen,

maar daar is ook maar een beperkt aantal afne-

mers voor. Aan de andere kant kunnen materi-

alen zoals titaan ook met universele machines

worden bewerkt. De snelheid zal dan wel een

stuk lager liggen, maar de mogelijkheid is er”.

Philippe Reinders Folmer van Renishaw Benelux:

“Ook de aard van de Nederlandse markt zorgt

ervoor dat de machinemarkt voor exotische ma-

terialen bescheiden van omvang is. In Neder-

land worden veel kleine series gedraaid, waarbij

regelmatig van materiaal en gereedschap wordt

gewisseld. Voor dat werk ben je al snel aange-

wezen op de universele machine. Ik verwacht

dat het bewerken van dergelijke materialen

toch een nichemarkt zal blijven”.

MedischEn de medische industrie? Biedt die dan geen

kansen of kan die niet als voorbeeld dienen

voor de metaalindustrie. De tandtechniek is bij

uitstek een markt waar het om enkelstuks gaat.

Toch lukt het daar om producten die vandaag

worden besteld bij wijze van spreken morgen te

leveren. De toekomst van de metaalindustrie?

Theo Coffeng: “Ik ben bang dat het aantal Ne-

derlandse metaalbedrijven dat op die manier

wil werken, op één hand is te tellen. Het con-

cept van ‘vandaag-bestellen-en-morgen-leve-

ren’ legt een enorm beslag op je organisatie en

productiecapaciteit. Flexibel reageren op vra-

gen van klanten wordt nagenoeg onmogelijk.

Daar zijn maar weinig ondernemers voor te por-

ren”. Philippe Reinders Folmer: “Wat de tand-

techniek wel goed duidelijk maakt, is dat derge-

lijke markten in Nederland alleen kunnen be-

staan door te specialiseren. Bij de productie van

metalen kronen of andere tandonderdelen,

komt bijna geen mens meer te pas. Er wordt

een compleet bestand opgestuurd, dat direct

wordt ingeladen en waarmee vervolgens de

machine wordt bestuurd”.

Plaatbewerking De nieuwe materialen zijn blijkbaar wel aan een

opmars begonnen, maar de Nederlandse ge-

reedschap- en machineleveranciers worden er

nog niet echt mee geconfronteerd. Geldt dat al-

leen voor de verspanende machines of ook voor

de plaatbewerking? Ger van der Endt van

Trumpf Nederland: “Wij hebben altijd sterk in-

gezet op systeem- en procesontwikkeling; met

name in de procesketen van dunne-plaat. Op

het gebied van metalen zie je een duidelijke

ontwikkeling naar kleinere plaatdiktes. De

staalleveranciers worden door de markt ge-

dwongen om meer toegevoegde waarde te le-

veren in materiaaleigenschappen. Voorbeelden

hiervan zijn de nieuwe generatie hogesterkte -

stalen, voorgelakte plaat en gecoate plaat in

vele varianten van zinklagen, chroom etc. Met

name bij de hogesterktestalen liggen er in de

traditionele mechanische scheidingsprocessen

(trimmen) duidelijke grenzen aan bewerkbaar-

heid. Vlakbed- en lasersnijdmachines bieden

daarvoor uitstekende mogelijkheden. Binnen

de automotive industrie is daarnaast een trend

zichtbaar naar het construeren in composietma-

teriaal en CFRP (carbon-fiber-reinforced plastic).

Lasersnijden biedt voor deze laatste groep ma-

terialen een enorm potentieel. Naast metalen

worden wij meer en meer geconfronteerd met

toepassingen in keramische materialen, silicium,

folies, glas, en velerlei kunststofvarianten”.

René Hazenberg van Amada vult aan: “De ont-

wikkeling van de laserfibertechniek nodigt ook

uit om andere materialen te gaan gebruiken”.

Door verschillende bronnen te combineren, kan

met dit lasertype nu zo’n vermogen worden be-

reikt, dat ook de exotische materialen econo-

misch kunnen worden bewerkt. Maar daarvoor

is echter wel volume nodig; volume dat er nu

nog lang niet altijd is.

LaserDe laser zie je ook steeds meer worden toege-

F O R U M D I S C U S S I E

Machinemarkt exotische materialen bescheiden

>>>

Philippe Reinders Folmer (Renishaw):

“Opgroeitechnieken blijvenvooralsnog beperkt tot

prototyping”

René Hazenberg (Amada):

“Snelle ontwikkeling van lasertechniek nodigt uit omandere materialen te gaan

bewerken”



past als ondersteuning bij het verspanen. Hierbij

wordt het te verspanen materiaal ter plaatse

waar het gereedschap wordt ingezet, zachter

gemaakt met de laserstraal. Op die manier kan

het materiaal worden verspaand of bewerkt

zonder dat het gereedschap direct breekt. Zijn

daar inmiddels ook ervaringen mee? Ger van

der Endt: “Het is niet ons vak maar wij hebben

het jaren geleden wel eens gedaan. Maar dat

was meer om de verspanende markt te volgen.

Wij willen graag weten wat de ontwikkelingen

in de verspanende markt zijn. Op die manier

komen we beslagen ten ijs wanneer andere

technieken ter sprake komen. Je kunt een pro-

duct uit metaal frezen, maar je kunt het in een

groot aantal gevallen ook opbouwen of op

laten groeien. En ook daar zijn weer verschil-

lende technieken denkbaar om uiteenlopende

materialen of componenten met elkaar te ver-

binden. Lassen is daar het meest voor de hand

liggende voorbeeld van. Het is niet altijd nodig

om een product uit een massief blok metaal te

maken; in bepaalde gevallen kan het ook wor-

den samengesteld. Een goed voorbeeld vind ik

de hydraulische blokken in onze machines. Die

werden vroeger uit een massief metalen blok

vervaardigd. Tegenwoordig bouwen we die

blokken op uit platen die vervolgens worden

gelast. Door die techniek te gebruiken, ben je

niet alleen flexibeler maar is het ook beter mo-

gelijk om bijvoorbeeld koelkanalen in een pro-

duct te integreren”.

OpgroeitechniekenDie mogelijkheid wordt ook vaak genoemd als

één van de voordelen van opgroeitechnieken,

zoals stereolithografie, 3D printing, Selective

Laser Sintering (SLS) en Selective Laser Melting

(SLM). Deze laatste techniek leent zich onder

meer voor de vervaardiging van serie-identieke

prototypen, enkelstuks en kleine series. De tech-

niek zorgt er voor dat sneller kan worden ge-

reageerd op vragen van de klant. Een voorbeeld

daarvan levert Festo dat samen met het Fraun-

hofer Instituut de productietijd van serie-iden-

tieke prototypen met Selective Laser Melting

wist terug te brengen tot zeven arbeidsdagen.

Ter vergelijking: voor de prototyping waren met

giettechniek 120 arbeidsdagen nodig en met

conventioneel prototyping (draaien, frezen)

dertig arbeidsdagen. Is dat de stand der tech-

niek die we momenteel in Nederland kennen?

Philippe Reinders Folmer: “Momenteel beperkt

het zich wel tot prototyping en kleinere produc-

ten door de beperkingen van het werkvolume

(grootte van het plateau en de hoogte). En ook

in de materiaalkeuze ben je niet volledig vrij. Bij

koper bijvoorbeeld treedt bij SLM scattering op

waardoor je al snel aan vermogen verliest”.

Theo Coffeng vult aan: “Er zitten inderdaad wel

beperkingen aan opgroeitechnieken, zoals SLM.

De materiaaleigenschappen veranderen omdat

er tijdens het opbouwproces materiaalspanning

optreedt. Daardoor ben je na afloop al snel aan-

gewezen op nagloeien en is er dus altijd nog

een aanvullende bewerking noodzakelijk. Daar-

naast wordt het oppervlak gevormd uit minus-

cuul kleine korreltjes en is het oppervlak dus

niet glad”. Dat biedt echter ook voordelen,

aldus Philippe Reinders Folmer: “Juist in de me-

dische wereld kan een ruw oppervlak voordelen

bieden. Botweefsel hecht zich bijvoorbeeld

door het niet-gladde oppervlak aanzienlijk

beter”. En wordt het daarmee een volwaardige

productietechniek? Theo Coffeng: “Ik zou me

dat wel kunnen voorstellen voor gieterijen. Mo-

Gouden driehoekMachine, gereedschap en software vormen een ‘gouden

driehoek’ die zoveel mogelijk in evenwicht moet zijn.

Snelle ontwikkelingen op één van die terreinen zou dat

evenwicht wel eens kunnen verstoren. Wat is er op soft-

waregebied momenteel te verwachten?

Theo Coffeng: “De machines van tegenwoordig kunnen

al enorm veel. En hetzelfde geldt voor de bijbehorende

software. Als je vervolgens in de praktijk kijkt hoeveel van

die mogelijkheden worden gebruikt, dan is dat maar een

klein deel. Als leverancier moet je daar oog voor hebben

en je klant in zekere zin bij de hand nemen om het maxi-

male uit zijn productiemiddelen te halen. Uiteraard heb

je niet voor elke bewerking een machine nodig die voor-

zien is van de laatste techniek. Het is belangrijker om voor

je zelf vast te stellen waar je als bedrijf goed in bent én

waar je in de toekomst goed in wilt zijn. Heb je daar geen

topmachine voor nodig, dan is het altijd nog zaak om je

proces tot in de puntjes geregeld te hebben”. Gijs Bender:

“Aan de andere kant is de klant ook iets aan zichzelf ver-

plicht. Als je na vijf of tien jaar weer voor een investerings-

beslissing staat, zul je moeten kiezen voor de stand der

techniek die dan geldt. Het komt nog vaak voor dat klan-

ten uiteindelijk toch weer kiezen voor de oplossing die ze

tien jaar geleden ook al namen. Dat is stilstand en daar-

mee ook achteruitgang. Als je alleen naar de software

kijkt, dan zie je dat de ontwikkelingen daar razendsnel

gaan. Hét grote verschil tussen de vijfassige machines die

momenteel worden aangeboden, is de kwaliteit van de

software. De grote vraag is daarbij hoe de leverancier de

software toepast en welke mogelijkheden daarmee wor-

den geboden.” Ook Hans Volker ervaart dat: “Een inves-

tering in een machine is onlosmakelijk verbonden in een

investering in softwaretechnologie en competenties. Be-

schikt het bedrijf ook over de competentie om het maxi-

male uit de softwaremogelijkheden te halen?”

Software ontwikkelt zich daarmee tot een aparte disci-

pline. Theo Coffeng: “Dat merk je al aan de dagelijkse

praktijk. Wij verkopen machines, maar de software laten

wij over aan een bedrijf dat daar weer in gespecialiseerd

is”. Gijs Bender: “Software is niet iets wat je er even bijle-

vert. Daar is gespecialiseerde knowhow voor nodig die

het best door specialisten kan worden geleverd”. Hans

Volker: “Een positieve ontwikkeling is dat de markt dat

nu ook weet. Er zijn steeds betere pakketten en men valt

daar ook steeds vaker op terug. Daarmee verdwijnen de

mindere pakketten ook langzaamaan van de markt”.

Theo Coffeng (Dymato):

“Klanten leren het maximaleuit hun productiemiddelen

te halen”

Ger van der Endt (Trumpf):

“Opbouwen uit plaat in sommige gevallen

aantrekkelijk alternatief voor opgroeitechniek”



F O R U M D I S C U S S I E

menteel worden gietmodellen nog uit hout ge-

maakt. Die zou je nu ook in kunststof kunnen

gaan opbouwen. Dat werkt aanzienlijk sneller”.

Hans Volker: “Het zal ongetwijfeld een volwaar-

dige productietechniek worden. De ontwikke-

ling van dit soort techniek gaat altijd gestaag.

Waar het precies eindigt en wat wij er dan in

Nederland mee kunnen of doen, is nu nog

moeilijk te voorspellen”.

GereedschapDat betekent dat gereedschap dus voorlopig

onmisbaar blijft. Een positieve ontwikkeling?

Ric de Groot van Hagro Precisie: “Voor gereed-

schapleveranciers uiteraard wel, alhoewel ook

de gereedschapproducenten niet stil zitten. Je

ziet de ontwikkelingen daar razendsnel gaan. In

Nederland werken wij graag met hoge voe-

dingsnelheden. Daarvoor is gereedschap nodig

dat scherp is en langdurig scherp blijft. Levens-

duurverlenging kan bijvoorbeeld worden be-

reikt door een coating. Op dat vlak zie je de

coatings steeds dunner worden zonder dat het

ten koste gaat van de gereedschapkwaliteit.

Traditionele coatings zijn te ‘dik’, waardoor ze

de snijkant van gereedschappen verronden.

Daardoor is dat gereedschap niet scherp ge-

noeg voor de materialen zoals composieten. De

modernste coatings zijn veel dunner en worden

via nanotechnologie opgebracht. Met deze

coatings is een snijkant wel scherp. En daarbij is

ook de invloed van nieuwe materialen merk-

baar. Wij lopen er niet iedere dag tegenaan,

maar merken wel aan vragen van klanten dat

een steeds grotere verscheidenheid aan materi-

alen wordt gebruikt.”

De hoge voedingsnelheden, maar ook de (voor-

zichtige) kennismaking met nieuwe materialen,

zorgen ervoor dat koeling steeds belangrijker

wordt. Welke ontwikkelingen zijn daar herken-

baar? Zijn koeling met vloeibare stikstof of ho-

gedrukkoeling door het gereedschap inmiddels

een begrip in de Nederlandse metaalindustrie?

Ric de Groot: “Circa 80 procent van de machines

is nog gewoon voorzien van koelemulsie, wel is

koeling door het gereedschap inmiddels nor-

maal. Er worden al jaren nauwelijks nieuwe ma-

chines uitgeleverd zonder koeling door de spil

of het gereedschap. Bij de moderne machines

en gereedschappen is daarnaast een trend naar

minder koeling en hogere drukken van koel -

smeervloeistoffen. En daarnaast wordt steeds

vaker met hogedruklucht gewerkt om spanen

af te voeren”. Hans Volker: “Voor koelsmeer-

vloeistoffen kan de druk daarbij oplopen tot

wel 250 bar. Dat verlangt echter wel meer van

je machine. Er zijn dan ook allemaal ingrepen

nodig om die hoge druk voor de machine en

het gereedschap te krijgen”. Theo Coffeng vult

aan: “Een ander probleem zijn de hogedruk-

slangen die gebruikt worden voor het aanvoe-

ren van de koelsmeervloeistof. Hoe hoger druk

wordt, hoe dikker en groter de slangen worden.

Daardoor wordt de radius van de slang ook gro-

ter, waardoor het moeilijk is om dat allemaal

nog op een nette manier in de machine weg te

werken”. Gijs Bender van Bendertechniek: “Al

die ingrepen brengen extra kosten met zich

mee, waardoor het voor de jobber onaantrek-

kelijk wordt. Ik verwacht dat het in Nederland

daarom een nichemarkt zal blijven”. <<<

Vimag-forumdiscussieDe Vimag-forumdiscussie is een initiatief van de sectie

Vimag van de Federatie ProductieTechnologie. De leden

van de vereniging vertegenwoordigen gezamenlijk meer

dan vijftienhonderd producenten van apparatuur voor de

metaalindustrie. Door hun rechtstreekse vertegenwoor-

diging en de jarenlange ervaring beschikken de Vimag-

leden over een onschatbare hoeveelheid kennis en des-

kundigheid. Die knowhow wordt nu ook via de forumdis-

cussie overgedragen. Tijdens de discussie passeren onder

meer de stand der techniek, ontwikkelingen en aan-

dachtspunten voor potentiële gebruikers de revue. De bij-

eenkomst over internet in de metaalbranche stond onder

leiding van Reinold Tomberg, hoofdredacteur van Metaal

Magazine en vond plaats onder auspiciën van de PR-com-

missie van de Federatie Productie Technologie.

Deelnemers aan de Vimag-forumdiscussie over trends in

de metaalindustrie zijn Philippe Reinders Folmer van

Renishaw Benelux (Breda), René Hazenberg van Amada

(Haan, Duitsland), Ger van der Endt van Trumpf Neder-

land (Hengelo), Theo Coffeng van Dymato (Veenendaal),

Ric de Groot van Hagro Precisie (Schaijk), Hans Volker van

Gelderblom (Houten) en Gijs Bender van Bendertechniek

(Veenendaal).

Ric de Groot (Hagro Precisie):

“Levensduurverlenging doorhet gebruik van steeds dunnere coatings neemt

een grote vlucht”

Hans Volker (Gelderblom):

“Investeren in een machine isinvesteren in softwaretechno-

logie en competenties”

Gijs Bender (Bendertechniek):

“Niet investeren in technolo-gie betekent stilstand en

daarmee ook achteruitgang”



Eerder dit jaar merkte directeur Eelco Osse van

Boessenkool in Almelo al op dat de druk op de

doorlooptijden enorm was toegenomen. Nu, zo’n

half jaar later, zegt hij: “Het is nog drie keer zo erg

geworden.” Om de capaciteit op te krikken heeft het

bedrijf geïnvesteerd in een grote carrouseldraaibank

van Hankook, terwijl er ook winst is gehaald door

het stroomlijnen van de interne logistiek en het

opvoeren van het spilrendement.

DOOR: JAN OONK

Volgens Eelco Osse doet de druk op de door-

looptijden zich vooral voor binnen sectoren als

de olie- en gasindustrie en de energiewinning

en zijn ze een direct gevolg van een inhaalslag

na de crisis in 2009 en 2010. “De projecten die

destijds op de lange baan zijn geschoven moe-

ten nu in versneld tempo worden ingehaald.”

Het gevolg ligt voor de hand: “De leverdruk

neemt toe, terwijl de capaciteit in de hele keten

begint vol te raken.”

Dat begint al bij de leveranciers van basismate-

rialen. Volgens Osse is de levertijd voor basisma-

terialen opgelopen tot ettelijke maanden, in

sommige gevallen (zoals grote gietstukken en

smeedblokken, die vooral uit Duitsland moeten

komen) zelfs al tot tien maanden.

“De orderportefeuille hoopt zich op en als het

materiaal er eindelijk is dan moet alles tegelijk.

De doorlooptijden die worden gevraagd liggen

zo’n 30 tot 50 procent lager dan voorheen en

het vergt heel wat inventiviteit om dat waar te

maken.”

Bekende naamWat ook meespeelt is dat tijdens de voorgaande

crisisjaren een aantal concurrenten in het

marktsegment van grote producten is omgeval-

len. Dat is het terrein waar Boessenkool actief is.

“Van schoenendoosformaat tot productlengtes

van 40 m en gewichten van 100 ton”, geeft Osse

als indicatie. Nu de markt aantrekt moet die

weggevallen capaciteit door de overblijvers

worden aangevuld, want de producten moeten

toch worden gemaakt.

Nog een verklaring is dat de eisen in de olie- en

gaswereld de laatste tijd behoorlijk zijn aange-

scherpt, en dan met name sinds het echec van

BP in de Golf van Mexico. Klanten zoeken toe-

leveranciers die kunnen voldoen aan de hoge

kwaliteitseisen, die beschikken over gekwalifi-

ceerde lassers en die het projectmanagement

tot in de finesses beheersen. Juist op die punten

Directeur Eelco Osse (r) van Boessenkool, samen met directeur Henny van Minkelen van Thomassen Machining:

“Door het spilrendement op te krikken en de interne logistiek te stroomlijnen is er nog wat meer output uit te

persen” (foto’s: Jan Oonk)

De orderportefeuille hoopt zich op

Toenemende druk opdoorlooptijden

De nieuwe VTC 4050E carrouseldraaibank van

Hankook tijdens het afnametraject

34-35_Boessenkool 03-10-11 17:27 Pagina 34


heeft Boessenkool zich volgens Osse de afgelo-

pen jaren een reputatie verworven. “We zijn

een bekende naam geworden in de markt.”

Van enige economische vertraging als gevolg

van de recente onrust op de financiële markten

merkt Osse nog niets. Integendeel, tijdens de

zomermaanden werd de dubbele hoeveelheid

werk gevraagd als vorig jaar. “Maar we zitten

ook wat later in de economische golfbeweging.

De projecten die zijn gestart zullen toch afge-

bouwd moeten worden, dus de orders zullen

niet zomaar stil vallen.”

Niet verprutsenHet verklaren van de toenemende druk op

doorlooptijden is één ding, maar hoe ga je als

bedrijf die uitdaging te lijf? “Overwerken”,

noemt Osse als eerste uitweg. Bij Boessenkool

wordt gewerkt in dagdienst, dus daar zit nog de

nodige rek in het programma. Een meerploe-

gendienst is niet direct een optie. “Daar horen

ook weer extra vakmensen bij en die zijn nog al-

tijd moeilijk te vinden.” Ook het onbemand

draaien biedt maar beperkte opties. “Te ris-

kant”, aldus Osse. Nog afgezien van de kosten

(het gaat om erg dure producten) betekent het

dat er weer maanden verloren gaan met het

wachten op nieuw basismateriaal. “Dat wil je

dus niet verprutsen.”

“Een stukje uitbesteding, waar dat kan” biedt

nog wel enige uitkomst, maar ook die is be-

perkt. Elders in de markt staan levertijden even-

eens onder druk en bovendien is het aantal toe-

leveranciers dat kan voldoen aan het eisenni-

veau van Boessenkool niet onuitputtelijk.

TijdwinstToch blijken er intern nog een aantal mogelijk-

heden aan te boren om de doorloop van pro-

ducten te versnellen. “Door het spilrendement

op te krikken en de interne logistiek te stroom-

lijnen is er nog wat meer output uit te persen”,

zoals Osse het samenvat. Door het clusteren van

werkzaamheden kan het aantal omstellingen

bijvoorbeeld worden beperkt, zodat de spil

meer uren kan maken. Bovendien is bij Boessen-

kool veel aandacht besteed aan slimme spansys-

temen, zodat sneller kan worden omgeschakeld

op een ander product.

Niet alleen meer spiluren helpt bij het verkorten

van doorlooptijden, ook een hogere effectiviteit

van het verspaningsproces draagt een steentje

bij. Vandaar dat nieuwe gereedschappen zijn

geïntroduceerd, waarmee een hogere verspa-

ningscapaciteit kan worden bereikt. Ook op het

organisatorische en logistieke vlak blijkt nog het

een en ander te halen. “Vooral de afstemming

tussen verspanen en lassen is heel belangrijk”,

aldus Osse. “Daar hebben we toch nog heel wat

tijdwinst kunnen halen.”

HankookOm de capaciteit op te krikken heeft Boessen-

kool eveneens geïnvesteerd in een imposante

nieuwe carrouseldraaibank van Hankook, in Ne-

derland vertegenwoordigd door Bendertech-

niek in Veenendaal. Om de machine tot zijn

recht te laten komen is zelfs een compleet

nieuwe hal gebouwd met een hijscapaciteit van

120 ton.

De VTC 4050E is geschikt voor werkstukdiame-

ters tot 5.000 mm, hoogtes tot 4.000 mm en

werkstukgewichten tot 60 ton. De machine

heeft een maximaal vermogen van 135 kW, ter-

wijl de carrousel een toerental van 70 min-1 kan

bereiken. Dankzij de aangedreven gereed-

schappen (3.000 min-1) kunnen ook aanvullende

boor- en freesbewerkingen worden uitgevoerd.

Met de aanschaf van de machine is niet alleen

de capaciteit flink opgeschroefd maar is door

Boessenkool ook de stap gezet naar nog gro-

tere formaten. <<<

Een deksel voor een compressorhuis zoals dat bij

Boessenkool wordt bewerkt

T O E L E V E R E N

Van offshore tot deeltjesversneller“Groot en nauwkeurig, daar zijn we goed in”, zo omschrijft Eelco Osse de sterke punten van

Boessenkool. Het gaat daarbij om een combinatie van verspaning en las- en constructiewerk,

iets dat volgens Osse binnen het segment van de grote formaten niet zo heel gangbaar meer

is. Belangrijke afzetmarkten zijn de offshore, de olie- en gasindustrie, de energiesector en de

foodindustrie, evenals de onderzoekswereld. Wat dat laatste betreft: Boessenkool heeft onder

andere onderdelen geleverd voor de deeltjesversneller van CERN in Genève en voor een

nieuwe telescoop van ESO in Chili. Het bedrijf is ook betrokken bij de bouw van de experimen-

tele ITER plasmafusiereactor in Frankrijk. Van de vervaardigde producten verdwijnt 80 procent

naar het buitenland.

Voor meer informatie zie www.boessenkool.com.

Overname Thomassen MachiningPer 30 juni 2011 heeft Boessenkool het bedrijf Thomassen

Machining in Rheden overgenomen. Wat betreft de pro-

ductafmetingen gaat men hier nog een stapje verder,

waarbij de activiteiten zich beperken tot enkel het verspa-

nende werk. Belangrijkste afzetmarkt is hier de energie-

sector en petrochemie, met turbines en compressorbehui-

zingen als kenmerkende producten. Ook bij Thomassen

Machining is de orderportefeuille volledig gevuld. Om

niet achter het net te vissen hebben sommige klanten hier

al voor twee jaar verspaningscapaciteit vastgelegd.

Het gereedschappenmagazijn van de Hankook

beweegt mee met de brug, om ook bij hoge

producten een snelle gereedschapwisseling mogelijk

te maken

34-35_Boessenkool 03-10-11 17:27 Pagina 35


Dat nieuwe technologieën de drijfveer kunnen zijn voor de lokale economieën is al diverse keren bewezen. Tegenwoordig is

het de enorme vraag naar smartphones en tabletcomputers die de productie van elektronica in Azië een vlucht geeft. Ook de

Japanse machinefabriek Sodick profiteert daar mede van. Metaal Magazine bezocht de fabriek in Bangkok, Thailand, waar zo’n

driehonderd draad- en zinkvonkmachines per maand de fabriekshallen verlaten.

DOOR: PAUL QUAEDVLIEG

Begin september bezocht een groep Neder-

landse en Belgische metaalondernemers de fa-

briek van Sodick ten noorden van Bangkok in

Thailand. De reis was georganiseerd door de Be-

nelux vertegenwoordiging van Sodick, firma De

Ridder uit Best. Jan van Egmond, President van

Sodick Europe en Mitsuhiro (Mark) Kubo, Presi-

dent EU/USA Sales Operations van Sodick Japan,

waren ook in Bangkok aanwezig om de Bene-

lux-delegatie te ontvangen en presenteerden

de nodige cijfers. Zo zijn de verwachtingen dat

er dit jaar in totaal zo’n 3.300 draad- en zink-

vonkmachines in Bangkok gebouwd worden.

Van deze machines worden er achttienhonderd

naar China geëxporteerd. “De productie van

smartphones is daar werkelijk enorm”, legt

Kubo uit. “Van meer dan een kwart miljoen per

dag groeit de productie bij Foxconn naar meer

dan 500.000 per dag. Sodick leverde meer dan

tweeduizend draad- en zinkvonkmachines.”

Dat zijn getallen waar het bij ons Westerlingen

begint te duizelen. Volgens Kubo heeft Sodick

wereldwijd inmiddels een marktaandeel van 40

procent. “Het jaar 2011 wordt dan ook positief

afgesloten met een omzet van meer dan 500

miljoen dollar.”

Europese marktIn 2007 hadden we ook al de mogelijkheid om

de Sodick fabrieken te bezoeken. Toen waren

Behalve dat Thailand ook bij toeristen zeer in trek is, zijn er veel Japanse bedrijven te vinden, waaronder Sodick (foto’s: Paul Quaedvlieg)

Productie Thailandin teken van smartphones

36-37-38_Sodick 03-10-11 17:28 Pagina 36


het ook hoogtijdagen, echter leken de hallen

destijds minder gevuld dan nu het geval was.

Opvallend was het relatief grote aantal CE-ma-

chines voor de Europese markt. Deze zijn her-

kenbaar aan de extra beschermingspanelen

rondom, gezien de machinerichtlijn. De verkla-

ring hiervan vinden we in de presentatie van

Jan van Egmond, die verantwoordelijk is voor

de verkoop in Europa. “De cijfers laten zien dat

het marktaandeel van Sodick omhoog gaat. In

China verkopen we dit jaar achttienhonderd

machines en in Europa meer dan vierhonderd

machines. Maar in Europa valt nog wel wat

marktaandeel te halen.”

Volgens Van Egmond komt dat omdat Sodick, in

vergelijking met andere draad- en zinkvonkfa-

brikanten, een late speler op dit gebied is. “So-

dick is iets langer dan dertig jaar actief op het

gebied van draad- en zinkvonktechnologie. We

zijn vooral een technologiegedreven bedrijf. We

hebben inmiddels R&D faciliteiten in Japan,

Thailand en de Verenigde Staten. Zo hebben we

in Silicon Valley een eigen R&D afdeling die de

microprocessoren ontwikkeld voor de aanstu-

ring van de lineaire motoren. Dat is complexe

materie.”

Lineare motorenIn 1999 was Sodick de eerste fabrikant die line-

aire motoren gebruikte voor de aandrijving van

draad- en zinkvonkmachines. Bijzonder is dat

deze motoren niet worden ingekocht, maar ge-

heel in eigen huis worden gemaakt. Voor de

aansturing hiervan gebruikt Sodick een even-

eens zelf ontwikkelde motion controller

(KSMC). Deze is geïntegreerd in de generator,

stuurt de asbeweging aan en bewaakt continu

de grootte van de vonkspleet. “De lineaire mo-

toren van Sodick zijn gekoeld”, legt Van Eg-

mond uit. “De koelkanalen lopen volgens een

gepatenteerd ontwerp tussen de magnetische

spoelen door. Het grote voordeel van deze mo-

toren is dat ze gelijkmatig en trillingsvrij bewe-

gen.” Op alle bewegende assen monteert So-

dick glaslinialen met een nauwkeurigheid van

10 nanometer. Deze werken proactief samen

met de lineaire motoren.

Strategisch keramiekOok alle strategische keramische componenten

worden door Sodick zelf ontworpen en ge-

maakt. Dat is een complex en langdurig fabrica-

geproces. Van poeder tot en met eindcompo-

nent kan tot dertien werkdagen duren. Van Eg-

mond: “De voordelen van deze onderdelen zijn

ondermeer een hoge thermische stabiliteit, een

lichtere massa en een hoge elektrische weer-

stand ten opzichte van roestvast stalen compo-

nenten. Bovendien oxideert dit materiaal niet,

waardoor het gedurende de gehele levensduur

van de machine zijn nauwkeurigheid behoudt.”

De machineframes van Sodick zijn gemaakt van

meehanite gietijzer. Deze zijn stabieler en stijver

dan bijvoorbeeld de goedkopere polymeerbe-

tonframes. De gietijzeren frames worden inge-

kocht van een gieterij, maar wel door Sodick

zelf bewerkt. Voor het bewerken van deze ma-

chineframes en andere metalen componenten

beschikt Sodick over diverse grote bewerkings-

machines waaronder een aantal grote Yasda’s,

Okuma’s, Mitsui Seiki’s, Toshiba’s en Okamoto’s.

AssemblageAlle componenten, van schakelkasten, besturin-

gen tot en met frames, motoren en keramische

componenten, komen bij elkaar in de assembla-

gehal.

In deze grote hal staan alle draad- en zinkvonk-

machines per type gegroepeerd. “Tijdens de as-

semblage is de rechtheid van de assen het be-


Sodick EuropeHet hoofdkwartier van Sodick Europe Limited is gevestigd

in Coventry in Engeland. Van hier uit worden alle dealers

in Europa voorzien van verkoop- en technische serviceon-

dersteuning, ook de Benelux-vertegenwoordiging van De

Ridder in Best. In Coventry bevinden zich verder de mar-

ketingafdeling en een magazijn met onderdelen en con-

sumables. In Düsseldorf is ook een Sodick kantoor, maar

dan meer voor de Duitstalige klanten. Europese klanten

(vaste land) kunnen hier ook terecht voor demonstraties.

Voor de logistiek rondom nieuwe machines is Sodick een

overeenkomst aangegaan met transportonderneming

Ziegler. In Rotterdam worden nieuwe standaardmachines

op voorraad gehouden. Meestel is hier een voorraad aan-

wezig van tussen de zestig en tachtig machines.

>>>De Sodick AQ1200 LP2WH, hier op de EMO 2011 te zien, is een grootformaat draadvonkmachine

Jan van Egmond (rechts), President van Sodick

Europe en Mitsuhiro (Mark) Kubo, President EU/USA

Sales Operations van Sodick Japan, waren in

Bangkok aanwezig om de Benelux-delegatie te

ontvangen

36-37-38_Sodick 03-10-11 17:29 Pagina 37


Productie Sodick in beeldTijdens de rondleiding door de fabriek van Sodick mocht Metaal Magazine, bij wijze van uitzondering, foto’s maken van de productie. Alleen de

fabricage en assemblage van de lineaire motoren en de assemblage van de machines, mochten niet in beeld gebracht worden. “Dat zijn de ge-

heimen van de smid”, legde Jan van Egmond uit. Wat opviel was het grote aantal vrouwelijke medewerkers, niet alleen bij de fijngevoelige elek-

tronica-assemblage, maar zelfs bij het bewerken van de machineframes en onderdelen.

Draadbomen maken is secuur werk

Robotautomatisering, ook in Thailand

Alle nauwkeurige vlakken worden geschraapt

Hier worden de CNC-besturingen geassembleerd

Het bijwerken van keramische onderdelen voordat

deze gebakken worden

Zwangere vrouwen krijgen aangepaste

werkzaamheden

Bewerking van de gietijzeren frames gebeurt in

eigen huis

Zware Japanse machines zijn overal te vinden bij

Sodick

Eindcontrole en monteren van

transporthulpstukken

langrijkste gegeven voor de nauwkeurigheid

van de machine”, legt Van Egmond uit. “Sodick

maakt gebruik van lineaire geleidingen. Deze

hebben een groter contactoppervlak dan kogel-

rolgeleidingen, zijn dus stabieler, maar moeten

wel veel nauwkeuriger gemonteerd worden. De

ondergrond moet dus zeer vlak zijn. We kunnen

de ondergrond bewerken met een nauwkeurig-

heid van 7 tot 8 micrometer, maar alleen met

behulp van schrapen kunnen we deze nauw-

keurigheid naar 1 tot 2 micrometer krijgen.”

Carbon fiberOp de EMO 2011 in Hannover pakte Sodick

goed uit met in totaal zeven machines. Spec-

taculair was de AQ1200 LP2WH grootformaat

draadvonkmachine. Deze kan werkstukken tot

4.000 kg aan. Nieuw is het instapmodel voor

zinkvonken, de AQ45L. Deze machine heeft

een werkbereik van 300 mm bij 250 mm bij

250 mm, de tafel meet 600 mm x 400 mm.

Andere machines op de EMO waren de AG60

LN2 lineaire zinkvonkmachine met dubbele

elektrodenwisselaar, de AG600 LP2WH lineaire

draadvonkmachine met verhoogde Z-as (500

mm), de AG600 LP20WH met achtassige bestu-

ring en automatisering en de AP250 LP2W, de

portaalmachine in olie voor speciale toepassin-

gen. Speciaal was het prototype van een com-

pacte freesmachine, de TT1-400A, waarbij veel

machineonderdelen van koolstofvezel zijn ge-

maakt. Waarmee duidelijk wordt dat Sodick

een technologiegedreven bedrijf is. <<<

36-37-38_Sodick 03-10-11 17:29 Pagina 38

Altijd een passende oplossing voor uw verspanende productie

Meer weten? 0229 54 24 85 - [email protected] - www.dormac.nl

vijf-assig draaien, frezen en slijpen met hoge dynamiek

5-assig bewerken met Alzmetall

Alzmetall bouwt vijf-assige hybride machines voor draai-, frees- en slijpbewerkingen met een hoge dynamische stijfheid, hoge productie nauwkeurigheid en hoge betrouw-baarheid.

www.eisma.nl


Carl Cloos Schweisstechnik uit Haiger (D) ontwikkelde voor laswerkzaamheden aan de Zuid-

Afrikaanse kolencentrale Medupi een geautomatiseerd lassysteem. Hiermee worden bepaalde

steunen in de vorm van vinnen aan draagbuizen gelast die later een wezenlijk onderdeel

uitmaken van de twaalf gigantische stoomketels. Het lassysteem zorgt ervoor dat de

honderdduizend vinnen per stoomketel efficiënt, goed en met een constante kwaliteit gelast

worden. In ieder geval gaat het vijftien maal sneller dan handmatig lassen.

DOOR: PAUL QUAEDVLIEG

Het lassen van de vinnen aan de buizen wordt ge-

daan door het bedrijf Steinmüller Afrika. Dit be-

drijf besloot tot geautomatiseerd lassen vanwege

een aantal redenen. “Een constante laskwaliteit,

een zeer goede herhaalnauwkeurigheid en

vooral de zeer korte lastijden waren voor ons ge-

noeg redenen om te kiezen voor een geautoma-

tiseerde lasopstelling”, legt Thomas Barthel, Wel-

ding manager van Steinmüller Afrika uit. “Afhan-

kelijk van het aantal te lassen vinnen is het lassys-

teem tot vijftien keer sneller dan de meest

ervaren lasser.”

De bediening van het lassysteem is zeer eenvou-

dig. De operator plaatst een draagbuis in de ma-

chine en start deze. De te lassen vinnen worden

vanuit een productmagazijn automatisch aange-

voerd en met een pick&place unit exact gepositi-

oneerd. De beide lasttoortsen komen naar het

product en lassen de vinnen vast aan de buis.

Hechten is niet meer nodig.

Vanwege de hoge temperaturen die in de stoom-

ketels heersen, bestaan de draagbuizen uit de re-

latief nieuwe staalsoort 7CrMoVTiB 10.10 en de

vinnen afhankelijk van de uitvoering uit

13CrMo4.5, X10CrAlSi7 of X10CrAlSi18. Bij deze

hittebestendige staalsoorten moet echter opgelet

worden dat de warmte-inbreng niet te hoog mag

worden. Er wordt dan wel per vin aan twee kan-

ten tegelijkertijd gelast, echter begint de ene la-

stoorts vooraan de rechterzijde, terwijl de andere

lastoorts achteraan de linkerzijde begint. De 50

mm lange lasnaden worden gelast volgens het

15x sneller lassen

Het geautomatiseerde lassysteem van Cloos verhoogt de productiviteit met een factor 15 (foto’s: Cloos)

MedupiDe Zuid-Afrikaanse kolencentrale Medupi

moet in 2015 in bedrijf gaan. Het is dan de

grootste kolencentrale van Afrika met een

geplande capaciteit van 4.800 MW. Er wor-

den twaalf stoomketels gebouwd met een

hoogte van 100 meter en diameters van 20

m en 30 m. In de ketels lopen leidingstelsels

met verwarmingselementen die onder-

steund worden door de zogenaamde vin-

nen. In totaal moeten er 1.200.000 vinnen

worden gelast.

MAG-enkeldraadslasprincipe. Om de warmte-in-

breng onder controle te houden wordt er gelast

met verschillende parameters gedurende de 50

mm lasnaad. Er wordt gestart met een kleine las-

stroom, dan gaat de stroom omhoog om op het

einde weer laag te eindigen. De complete las-

stroom wordt geregeld door de twee Cloos GLC

553 MC3/R stroombronnen. Cloos Nederland is

gevestigd in Almere.

De vinnen worden zonder hechten meteen gelast

De warmte-inbreng blijft minimaal

40-41-42-44-45_TN 03-10-11 17:30 Pagina 40

De Unisign Unipro 5000 is een verticaal hoge-

snelheidsbewerkingscentrum voor vijfassige be-

werkingen. Bij deze machine wordt een groot

verspanend vermogen in vijf assen gecombi-

neerd met snelle machine-eigenschappen en

hoge productnauwkeurigheden. Het machine-

concept van de Unipro 5000 is gebaseerd op een

bewegende kolom met zwenkspil als vierde as

en een grote spankubus tussen NC-tafels als

vijfde as. Het frame van de Unipro 5000 is aan

de voorzijde voorzien van een voorvlak dat is

geplaatst onder een hoek van 45° dat voor een

goede spanenafvoer zorgt. De machine be-

schikt over zwenkspil met een vermogen van

100 kW en draait maximaal 25.000 min-1. Het

werkbereik is 3.000 mm (X) bij 800 mm (Y) bij

500 mm (Z). De Unipro 5000 heeft ijlgangen van

60 m/min in alle assen.

Zie www.products4engineers.nl

Infonummer: 66660


Nieuwe machinesOp zoek naar een nieuwe machine? Bezoek www.Products4Engineers.nl

De Nederlandse vertegenwoordiging Viba uit

Zoetermeer biedt de complete Mstar-serie aan,

bestaande uit veertig verschillende typen frezen in

diverse diameters (foto: Mitsubishi)

De Unipro 5000 wordt voornamelijk ingezet bij het

bewerken van aluminium structuurdelen in de

luchtvaart (foto: Paul Quaedvlieg)

Hoogdynamisch

vijfassig

Mitsubishi heeft onlangs het assortiment frezen

uitgebreid met twee geavanceerde modellen:

MSSHV en MSMHV. Deze antivibratiefrezen met

een kleine en een middelgrote snijlengte vor-

men een aanvulling op de bestaande serie, voor

nog betere prestatieniveaus bij speciale bewer-

kingen. De nieuwe frezen zijn voorzien van

groeven met een variabele spoed en de spiraal-

hoek varieert van 42 tot 45 graden. Dit voor-

komt trillingen tijdens de bewerking en maakt

het frezen van sleuven over de volle breedte

mogelijk. Beide hardmetalen frezen, met een

grotere spaankamer voor een snelle afvoer van

spanen, hebben diameters variërend van 6 tot

20 mm en zijn geschikt voor onder meer kool-

T E C H N I S C H N I E U W S

Volhardmetalen frezenstofstaal en gelegeerde en roestvaste staalsoor-

ten. De Impact Miracle coatingtechnologie in

combinatie met een hoogwaardig hardmetalen

micrograin-substraat gaat afbrokkeling van de

snijkant tegen.


Infonummer: 66322

Snelle jongenDeze F1 McLaren-Mercedes is één van de auto’s waar Formule 1 coureur Jenson Button in rijdt. De fraaie

bolide stond te pronken op de stand van Mazak in hal 27 tijdens de EMO in Hannover. Alle metalen

onderdelen van het Formule 1 team van McLaren-Mercedes worden in Surrey (UK) gemaakt op Mazak

machines van de types Integrex, Vortex, Variaxis, Quick Turn Nexus en FJV-bewerkingscentra. Mazak zelf had

een grote stand in hal 27 waar onder het thema ‘The Power of Mazak’ veel machines en

toepassingsvoorbeelden van producten te zien waren (foto: Paul Quaedvlieg)

40-41-42-44-45_TN 03-10-11 17:30 Pagina 41


DOOR: JEROEN AALBERTS

De vier wieken van een molen bestaan uit twee

stalen balken, die door de askop zijn gestoken.

Aan die balken, ook wel roeden genoemd,

wordt het latwerk van een molenwiek beves-

tigd. De roede die het dichtst bij de molenkap

zit, heet een binnenroede terwijl de andere dus

de buitenroede heet. De roeden worden in op-

dracht van molenbouwer en houtrestaurateur

Beijk uit Afferden momenteel gerestaureerd en

zijn ooit gemaakt door de gebroeders Pot uit

Kinderdijk. Die maakten roeden samengesteld

uit hoekstaal en plaat en staan bekend als ‘po-

troeden’. De roeden worden eerst gestraald, de

slechte delen worden vervolgens vervangen

door nieuw materiaal en uiteindelijk wordt het

geheel opnieuw gecoat. De molenroeden zijn

ongeveer 25 meter lang en de uiteinden zijn

enigszins getordeerd. In het midden is de wiek

400 mm bij 400 mm in doorsnede met 12 mm

plaatdikte en aan de uiteinden 200 mm bij 100

mm met een plaatdikte van ongeveer 6 mm.

Om de stalen hoeken met het plaatstaal te ver-

binden werden deze tot 1917 geklonken met

voorverwarmde klinknagels, die vervolgens met

hamers werden bewerkt. Dit warmklinken is be-

werkelijk (het hameren is intensief en er is ie-

mand nodig om de klinknagels te verwarmen)

en brengt erg veel lawaai met zich mee. Via het

internet werd naar een oplossing gezocht, en

kwam de Koppes groep in contact met Peter

van Meegen, directeur van Heesen-ICA in Den

Bosch. Hij adviseerde de RNE 331 radiaalklink-

machine van Baltec met een klinkstempellengte

van 100 mm. De klinknagels worden gepositio-

neerd in de gaten en het klinkstempel beschrijft

een rozettenbaan (hypocycloïde) en veroor-

zaakt zo een efficiënte en tegelijkertijd zorgvul-

dige vervorming. Met relatief geringe axiale

kracht wordt op het kleine contactoppervlak

tussen gereedschap en klinkproduct de materi-

aalvloeigrens van het te klinken materiaal be-

reikt. Overeenkomstig de rozettenbaan vloeit

het materiaal grotendeels in radiale richting.*

De klinknagel wordt dus tijdens de bewerking

warm, en het geluid is niet meer dan een licht

geratel. Een wielmoersleutel maakt meer ge-

luid.

*Bron: brochure ‘Radiaal klinktechniek’ van Baltec

Bij de Koppes groep uit Bergen in Noord-Limburg is

het verdacht stil bij het klinken van monumentale

molenroedes. Om de authenticiteit te bewaren

wordt bij de restauratie niet gelast maar geklonken.

Dat gebeurt op een hedendaagse wijze met behulp

van een nieuwe Baltec radiaalklinkmachine.

Radiaalklinken bij molens

De Koppes-groepDe Koppes-groep in Bergen is een door Lloyd

gecertificeerd staalconstructiebedrijf met

circa tachtig medewerkers dat in 1979 is op-

gericht. Het familiebedrijf legt zich toe op

alle voorkomende metaalwerken voor de

bouwsector (trappen, deuren, ramen) en de

industrie (stellingen, bordessen, leidingwerk)

en voor volledige constructies, en heeft een

aparte afdeling voor onderhoud. Met een

uitgebreid machinepark, een eigen conserve-

ringshal en een eigen tekenkamer (3D-com-

putertekenpakket) kan de algehele enginee-

ring in eigen huis verzorgd worden.

De RNE 331 in het aanpasbare hulpwerkstuk. Hier-

mee kan het radiaalklinkapparaat op de gewenste

plaats de roede klinken

Meer foto’s van het radiaalklinken bij oude

windmolens zijn te zien op de website

www.metaalmagazine.nl/foto/

Detailopname van het nieuwe klinkwerk. Het rechthoekige gat links is één van de gaten voor het latwerk van de wiek (foto’s:

Jeroen Aalberts)

De roede van binnenuit gezien. Het vernieuwde

plaatwerk rechts is grijs/blauw

40-41-42-44-45_TN 03-10-11 17:31 Pagina 42

Dé vakbeurs voor de verspanende en niet-verspanende industrie

13.00-21.00 uur

Evenementenhal GorinchemFranklinweg 24207 HZ GorinchemT 0183 - 68 06 80

F 0183 - 68 06 00I www.evenementenhal.nlE [email protected] Ons evenement. UW MOMENT.

8, 9 en 10 november 2011 Gorinchem

Gibas Numeriek B.V.Catharijne 11358 CC ALMERETel: 036 - 540 60 00Fax: 036 - 540 60 10

FEHLMANN PICOMAX® VERSA 823 OF 825IN 3- OF 5- ASSIGE UITVOERING

De FEHLMANN Picomax® Versa wordt gekenmerkt door:

Hoge precisie door uiterst stabiele constructie, geschraapte

geleidingen en ultra hoogprecisie meetsystemen

Grote thermische stabiliteit door de gietijzeren constructie en actieve koeling

Zeer hoge nauwkeurigheid door gekoeld frame met dubbelondersteunde zwenkbrug met gekoelde torque

aandrijvingen, kogelomloopspindels, motoren, en een dubbelwandige cabine voor optimale isolatie.

Zwenken aan beide zijden, zwenkbereik van +/- 115°

Zeer gunstige ergonomie, de tafel en de gereedschapwisselaar kunnen van voren worden benaderd.

Groot gereedschappenmagazijn van 44 tot 250 gereedschappen met opname HSK-A63

Perfect overzicht op het bewerkingsgebied, van drie zijden zicht op het werkstuk.

Ook bij uitbreiding met automatisering blijft de Versa van de voorzijde toegankelijk.

Verplaatsing x-y-z 820-700-450 mmToerentallen van de spindel naar keuze: 14.000/20.000/30.000 min-1

Maximale palletafmeting 400 x 400 mmMaximale productafmeting 400 x 400 mm


Nieuwe fiberlaser

Minder wrijving

Op de EMO 2011 in Hannover toonde de Itali-

aanse machinebouwer Breton onder andere de

vijfassige Ultrix 1000 RT HD. Deze machine is ge-

schikt voor het bewerken van onderdelen met

een diameter van 1200 mm. De machine be-

schikt over een portaalconstructie met drie line-

aire assen, waarbij de vierde en vijfde as uit een

zwenkrondtafel komen. De machine heeft een

spindelvermogen van 75 kW, een koppel van

300 Nm en draait maximaal 14.000 min-1. Het

aantal omwentelingen van de C-as bedraagt

maximaal 100 min-1 bij het frezen en maximaal

1000 min-1 bij het draaien. De lineaire assen

hebben een maximale snelheid van 60 m/min.

Verder is deze machine uitgerust met speciale

software waarmee Klingelberg- of Gleason ke-

geltandwielen gefreesd kunnen worden. In de

Benelux wordt Breton vertegenwoordigd door

Tecmo in Aartselaar (B).


Infonummer: 66659

De Ermak Fibermak verbruikt tot 70 procent minder energie dan CO2 lasers (foto: Ermak)

Ermak, fabrikant van plaatbewerkingsmachines,

heeft op de EMO 2011 in Hannover een nieuwe

fiberlaser ‘Fibermak’ gepresenteerd. Deze Fiber-

mak is de tweede generatie fiberlaser van Ermak

die is uitgerust met een IPG Photonics resonator

met een vermogen tot 4.000 Watt. Met deze di-

odelaser kunnen, naast de standaard materialen

zoals staal en roestvrij staal ook, de tot op heden

moeilijk te snijden materialen, koperlegeringen,

titanium en aluminium gesneden worden. In te-

genstelling tot andere fabrikanten van diodela-

sers houdt IPG Photonics een grote bandbreedte

in haar resonator aan, waardoor de Fibermak

ook geschikt is voor het snijden van dikkere ma-

teriaalsoorten. De Ermak Fibermak fiberlasers

zijn evenals de Ermak lasersnijmachines voorzien

van uiterst nauwkeurige en snelle lineaire aan-

drijftechniek, waarmee de hoge snijsnelheden

van de Fiber technologie optimaal benut kun-

nen worden. Ermak wordt in de Benelux verte-

genwoordigd door Landré in Vianen.


Infonummer: 66522

Vijfasser met

tandwielsoftware

Igus, de bekende oranje gekleurde leverancier

van kabelrupssystemen en kunststof lagers,

kleurde op de EMO 2011 van kleur. Groen is de

nieuwste uiting van dit bedrijf. Igus legt hiermee

de nadruk op energiebesparing bij kabelrupssys-

temen. Met haar profielrol-kabelrupssysteem

‘P4’ pakt Igus de taak aan voor de ‘groene’ au-

tomatisering. Deze kan tot 57 procent energie

besparen ten opzichte van glijdende rupstoepas-

De Breton Ultrix 1000 RT HD heeft een portaal-

constructie met verplaatsbare Gantry (foto: Breton)

singen. Dat komt vooral door minder wrijving en

een soepele loop. Daardoor kunnen bewer-

kingsmachine met kleinere aandrijfsystemen uit-

gerust worden voor de verplaatsing van de di-

verse assen. Igus heeft tevens een glijlagermate-

riaal ontwikkeld dat voor 54 procent gebaseerd

is op plantaardige grondstoffen. In plaats van de

schaars wordende ruwe olie wordt het basispo-

lymeer van de nieuwe ‘Iglidur N54’-glijlagers

grotendeels gewonnen uit plantaardige olie. De

mechanisch en tribologisch geoptimaliseerde bi-

ologische kunststof kan volgens Igus universeel

worden toegepast in het lage toerenbereik.


Infonummer: 66598

Een nieuwste P4 rolkabelrups van Igus heeft minder

wrijving (foto: Igus)

40-41-42-44-45_TN 03-10-11 17:32 Pagina 44


Snij- en graveertafelsHet Amerikaanse Kern, in Nederland vertegen-

woordigd door Laser 2000 Benelux ut Vinke-

veen, heeft sinds kort de groot formaat laser

snij- en graveertafels geschikt gemaakt voor de

Europese markt. Denk hierbij aan CE-certifice-

ring, software in verschillende talen, maar ook

tafelafmetingen geschikt voor Europese han-

delsmaten van materialen. Platen PMMA met

een afmeting van 1.524 x 3.048 mm en 2.032 x

3.048 mm kunnen nu in één keer worden be-

werkt. Kern biedt onder meer een lasertafel aan

met 150 Watt laservermogen, die zowel acrylaat

en hout (tot een dikte van 19 mm) als staal kan

snijden (RVS 1,9 mm en zacht staal 2,5 mm dik).

Op de Kern machine kunnen ook hoogwaardige

markeringen aangebracht worden met fotokwaliteit

(foto: Kern)

C O L O F O NMetaal MagazineOnafhankelijk vakblad voor ondernemers en leiding -gevenden in de metaalbranche, constructeurs en hoofdenvan technische diensten in industriële bedrijven. Technische,actuele en praktijkgerichte informatie over metaalproductie-technieken.Metaal Magazine is een uitgave van Eisma Industrialmediaen een voortzetting van Metaal en Kunststof.

Hoofdredacteur: ing. R. TombergRedactie: J. Aalberts, P. QuaedvliegBureauredactie: Liedy BisselinkVormgeving: ZeeDesignE-mail redactie: [email protected] redactie: +31 088 2944707Internet: www.metaalmagazine.nlAdres: Informaticaweg 3, NL-7007 CP Doetinchem

Uitgave: Eisma Industrialmedia BV, postbus 361, 7000 AJ Doetinchem

Directie: E. van Hes, algemeen directeurB. Hoving, financieel directeurG. Tiecken, uitgeefdirecteur

Uitgever: H. Meinen

Marketing: I. Hammerman, tel.: +31 88 2944760

Advertentie-exploitatie:Sales: C. te Nijenhuis, salesmanager buitendienst,tel.: +31 88 2944735, e-mail: [email protected]

Traffic:ZeeDesign, tel.: (0517) 531672, fax: (0517) 531810,[email protected]

Abonnementeninformatie:Abonneeservice: Postbus 2238, 5600 CE Eindhoven. Tel.: +31 88 2266648 , e-mail [email protected]: € 232 per jaar (excl. 6% BTW) (bij auto-matische incasso bespaart u € 3 administratiekosten). Dit isbij vooruitbetaling verschuldigd.Abonnementsprijs voor andere landen op aanvraag.Abonnementen kunnen op elk gewenst moment van hetjaar ingaan en worden genoteerd tot wederopzegging. Op-gave via www.metaalmagazine.nl of via [email protected]. Opzegging dient schriftelijk en minimaal eenmaand voor het einde van de abonnementsperiode te ge-schieden. U ontvangt van ons een schriftelijke bevestiging.

Bankrelatie:Voor Nederland: Friesland Bank: 29.80.05.298Voor België: Postcheque Brussel: 000-0007463-91

Druk: Scholma Druk b.v.

©2011 Eisma Industrialmedia BV, Leeuwarden

Algemene VoorwaardenNiets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/ofovergenomen in enige vorm of op enige wijze, hetzij elek-tronisch, mechanisch, door fotokopieën, of enige anderemanier, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming vande uitgever. Uitgever en auteurs verklaren dat dit blad opzorgvuldige wijze en naar beste weten is samengesteld,evenwel kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijzeinstaan voor de juistheid en/of volledigheid van de informa-tie. Uitgever en auteurs aanvaarden dan ook geen enkeleaansprakelijkheid voor schade, van welke aard ook, die hetgevolg is van handelingen en/of beslissingen die gebaseerdzijn op bedoelde informatie. Gebruikers van dit blad wordtmet nadruk aangeraden deze informatie niet geïsoleerd tegebruiken, maar af te gaan op hun professionele kennis enervaring en de te gebruiken informatie te controleren.


T E C H N I S C H N I E U W S


Infonummer: 66544

Door riemen aangedreven

Op de EMO troffen wij tussen alle CNC-geweld deze fraai gerestaureerde Böhringer draaibank

aan. De machine had geen eigen aandrijving, gezien de grote trapsgewijze wielen voor rie-

maandrijving. Dit soort aandrijvingen werd tijdens de industriële revolutie veel gebruikt. Een

stoommachine zorgde

vaak voor de aandrijving

van de hoofdassen in de

fabriek, van waaruit alle

machines met riemen wer-

den aangedreven. De ma-

chine kon ook met de voet

worden aangedreven. De

MAG-groep toonde deze

machine centraal op haar

stand in hal 12 in Hanno-

ver en stond in schril con-

trast met de overige high-

tech CNC machines (foto:

Paul Quaedvlieg)

De Taiwanese fabrikant Microcut-Challenger, in Nederland verte-

genwoordigd door Laagland, toonde in Hannover onder andere

het vijfassige bewerkingscentrum MCG-5X630. De machine be-

schikt over een portaalconstructie op gietijzeren basis, biedt een

goede demping en is bij uitstek geschikt voor vijfassig simultaan

verspanen. De rondtafel heeft een zwenkbereik van meer dan

90°, zorgt voor een uitstekende toegankelijkheid van de gereed-

schappen tot het werkstuk.


Infonummer: 66661

Terugkoppeling

Vijfassig simultaan

Compact, vijfassig en

prijsvriendelijk verspanen met de

MCG-5X630 (foto: Microcut-

Challenger)

40-41-42-44-45_TN 03-10-11 17:32 Pagina 45

Steek uw productiekosten omlaag met winnende combinaties voor optimale productiviteit

ITA beveelt de optimale gereedschappen aan op basis van toepassing gegevens en uw machine vermogen3 gereedschap opties,25 alternatieven,verspanings gegevens,vermogen verbruik,snijtijd,verspanend volume engineering ondersteuning en meer.

www.iscar.nl

Voor meer informatie,bekijk deze interactieve advertentie op www.iscar.com

ITA beveelt de optimale gereedschappen aan op basis van toepassing gegevens en uw machine vermogen

Voor meer informatie,bekijk deze interactieve advertentie op www.iscar.comVoor meer informatie,bekijk deze interactieve advertentie op www.iscar.com

Levering

Winstgevendheid

I s c a r ga r andee r t re su l t a a t

PROFITABILITY ADS-P2-NET.indd 1 2/9/11 10:24 AM

Metaal Magazine 8 - 2011

Documents

Transcript of Metaal Magazine 8 - 2011