Meervoudige Negatie en Iconiciteit

Meervoudige Negatie en Iconiciteit

Ludovic De Cuypere, Johan van der Auwera en Klaas Willems

BKL/CLB - Taaldag 2005

Meervoudige Negatie

1. Je ne chante pas

Meervoudige Negatie

1. Je ne chante pas

NEG1 NEG2

Meervoudige Negatie

1. Je ne chante pas

NEG1 NEG2

2. I don’t see nothing

Meervoudige Negatie

1. Je ne chante pas

NEG1 NEG2

2. I don’t see nothing

NEG1 NEG2

Formele Strategieën

Araona (Tacanan; Bolivia)(Pitman 1980:60)

Dizi pi-ba-maroad NEG-see-NEG‘(S)he didn’t see the road’

French Je ne chante pas‘I don’t sing’

Huallaga Quechua (Quechuan; Peru)(Weber 1989:335)

Mana rura-shka-:-chunot do-PERF-1-NEG‘I did not do it’

VRIJ



Dizi pi-ba-maroad NEG-see-NEG‘(S)he didn’t see the road




VRIJ

GEBONDEN



Dizi pi-ba-maroad NEG-see-NEG‘(S)he didn’t see the road’




VRIJ

GEBONDEN

COMBINATIE

Dahl (1979)

Honda (1996)

Miestamo (2003)

(De Cuypere, van der Auwera en Willems)

150+ talen

Centraal Africa

Papua New Guinea - Vanuatu

Meervoudige Negatie (ne...pas)

1. wereldwijd fenomeen

2. komt voor in verschillende taalfamilies

3. frequent verschijnsel (?)

4. niet zeldzaam

Typologisch

Meervoudige Negatie (ne...pas)

1. wereldwijd fenomeen

2. komt voor in verschillende taalfamilies

3. frequent verschijnsel (?)

4. niet zeldzaam

Typologisch

Iconiciteit betrokken?

Jespersen’s Cycle

1. jeo ne di (Oud Frans)

2. je ne dis pas (Modern Standaard Frans)

3. je dis pas (Modern Gesproken Frans)

‘Ik zeg niet’

Jespersen’s Cycle

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

‘ik zeg niet’

1. negator wordt versterkt

2. de versterker verbleekt en wordt deel van de MN

3. de originele negator verliest terrein

Jespersen’s Cycle

1. ne dico

2. ne oenum dico

3. non dico

Jespersen’s Cycle

1. ne dico

2. ne oenum dico

3. non dico

zelfde proces (versterking)

ander resultaat (NEG absorptie)

geen meervoudige negatie

Jespersen’s Cycle

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

Jespersen’s Cycle

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

je ne marche un pas

‘ik ga niet een stap verder’

ne + V Beweging + (un) pas

ne + V +(pas)

ne + V Beweging + (un) pas

ne + V +(pas)

Object/NEG2

NEG2

NEG1 < NEG1 + NEG2

versterking qua vorm

=

versterking qua inhoud

NEG1 < NEG1 + NEG2

Diagrammatische iconiciteit

versterking qua vorm

=

versterking qua inhoud

NEG1 < NEG1 + NEG2

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

Diagrammatische Iconiciteit

1 > 2: versterking = iconisch

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

Diagrammatische Iconiciteit


2 > 3: reanalyse = symbolisch

Versterking van Negatie

1. Waarom moet een negator worden versterkt?

2. Zijn er andere bronnen voor NEG2?

1.Waarom moet een NEG versterkt worden?

1.1 Vormelijk: NEG1 wordt zwak

1.2 [T]he addition serves to make the negative more impressive as being more vivid or picturesque. (Jespersen 1917:15)

1.3 ne...pas als “Discordantiel ... Forclusif”


een ander element in de zin wordt benadrukt (Jespersen 1917:4)

contrast

Hij is niet GROOT (hij is klein)


danger of becoming unrecognizable (Bernini & Ramat 1996:30)

OE menn ne cunnon [mεn:ə kun:õ] men NEG know

‘the men didn’t know’


danger of becoming unrecognizable (Bernini & Ramat 1996:30)

OE menn ne cunnon [mεn:ə kun:õ] men NEG know

‘the men didn’t know’

onwaarschijnlijk voor andere talen

1.2 Om de negatie imposanter te maken

the chief use of a negative sentence being to contradict and to point a contrast (Jespersen 1917:5)

Givón (2001:370)

(1) A: What’s new?

B: My wife is pregnant.

A: Congratulations!


B: My wife isn’t pregnant.

A: Gee, was she supposed to be?

1.2 Om de negatie imposanter te maken

the chief use of a negative sentence being to contradict and to point a contrast (Jespersen 1917:5)

Givón (2001:370)


B: My wife is pregnant.

A: Congratulations!


B: My wife isn’t pregnant.

A: Gee, was she supposed to be?

negatie corrigeert een affirmatieve (presuppositie)

1.3 Discordantiel ... Forclusif

Alfred ne chante pas

Damourette & Pichon (1930)



D

• bereidt NEG voor

• breekt de affirmatief

• ~ non-factual marker




D





~ Je crains qu’il ne vienne



D F




• realiseert NEG

• volgt altijd D



Jespersen’s cycle

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

1. ne is NEG

2. ne = D/ te zwak v. NEG

3. NEG = D + F

4. F gezien als drager NEG

5. pas is NEG


Jespersen’s cycle

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

1. ne is NEG

2. ne = D/ te zwak v. NEG

3. NEG = D + F

4. F gezien als drager NEG

5. pas is NEG

nooit NEG1 + NEG2!


Kahrel (1996:78)

Quechua

Maŋarayi

Babungo NEG + NON-FACTUAL

Navaho

Arabisch


Kahrel (1996:78)

Quechua

Maŋarayi

Babungo NEG + NON-FACTUAL

Navaho

Arabisch = D + F

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas

2. Andere bronnen NEG2?


2 > 3: reanalyse = symbolisch

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas


‘minimale eenheid’

OF. pas, mie, point, goutte, mot, chose, rien. (Mörhen 1980)

1. jeo ne di

2. je ne dis (pas)

3. je ne dis pas

4. je (ne) dis pas

5. je dis pas


‘minimale eenheid’

OF. pas, mie, point, goutte, mot, chose, rien. (Mörhen 1980)

Andere mogelijkheden?


2.1 Taalcontact

2.2 Sentence Final Negation

2.3 Reanalyse

2.1 Taalcontact

Aikhenvald (2002:134)

Tariana (Arawakan; Brazil)

ne ma-na-kade-mha.NEG NEG-want-NEG-PRES.NONVIS

Tucano (Tucanoan; Brazil)

neê ia-tí-saNEG want-NEG-PRES.NONVIS.nonthird.p

‘(I) do not want anything at all’

2.1 Taalcontact

Aikhenvald (2002:134)

Tariana (Arawakan; Brazil)

ne ma-na-kade-mha.NEG NEG-want-NEG-PRES.NONVIS

Tucano (Tucanoan; Brazil)

neê ia-tí-saNEG want-NEG-PRES.NONVIS.nonthird.p

‘(I) do not want anything at all’

zeldzaam


Braziliaans Portugees (Indo-European; Brazil)(Bernini & Ramat 1996:74)

Ele não sabe que o pai chegou. Não!he NEG knows that the father arrived. No!

Ele não sabe que o pai chegou, nao!he NEG knows that the father arrived, no!

Ele não sabe que o pai chegou não!he NEG knows that the father arrived NEG!

‘He doesn’t know that his father arrived’


1. s[...NEG V ...] s[NO]

2. s[...NEG V ...(][)NO]

3. s[...NEG V ...NEG]



1. s[...NEG V ...] s[NO] emfase!

2. s[...NEG V ...(][)NO]

3. s[...NEG V ...NEG]



1. s[...NEG V ...] s[NO] emfase!

2. s[...NEG V ...(][)NO] reanalyse

3. s[...NEG V ...NEG]


Jespersen’s cycle

2.3 Reanalyse

1. NEG V

2. NEG1 V (NEG2)

3. NEG1 V NEG2

• ‘Minimale Eenheid’

• Taalcontact

• NEG1

• Andere?

Jespersen’s Cycle

2.3 Reanalyse

Paamese (Austronesian; Vanuatu)(Crowley 1982, in: Miestamo 2003:331-332)

ro-longe-tei.NEG-3SG.R.hear-PART/NEG

‘He did not hear him.’

2.3 Reanalyse

Paamese (Austronesian; Vanuatu)(Crowley 1982, in: Miestamo 2003:331-332)



NEG2 < partitief

2.3 Reanalyse

Awa Pit (Barbacoan; Colombia)(Curnow 1997:332)

Santos-na shi i-ma-y.Santos-Top NEG go-NEG-Nonlocut

‘Santos didn’t go.’

2.3 Reanalyse

Awa Pit (Barbacoan; Colombia)(Curnow 1997:332)

Santos-na shi i-ma-y.Santos-Top NEG go-NEG-Nonlocut

‘Santos didn’t go.’

NEG2 < aspect marker (voltooiing)

2.3 Reanalyse

2. NEG1 V X

3. NEG1 V NEG2

• Partitief

• Aspect

• Andere?

Symmetrisch Asymmetrisch

NEGATION

Constructioneel Paradigmatisch

Miestamo (2003)

Symmetrisch Asymmetrisch

NEGATION

Constructioneel ParadigmatischNederlands

a. Hij komt

b. Hij komt niet

Miestamo (2003)

Constructioneel

Jaqaru (Aymaran; Peru)(Hardman 2000:102, 106)

a. ill-w-ima-wasee-PST-1.2-PK

‘I saw you.’

b. ill-w-ima-txisee-PST-1.2-NEG/Q

‘Did I see you?’

c. isha-w ill-w-ima-txiNEG-PK see-PST-1.2-NEG/Q

‘I didn’t see you.’

Constructioneel

Jaqaru (Aymaran; Peru)(Hardman 2000:102, 106)

a. ill-w-ima-wasee-PST-1.2-PK

‘I saw you.’

b. ill-w-ima-txisee-PST-1.2-NEG/Q

‘Did I see you?’

c. isha-w ill-w-ima-txiNEG-PK see-PST-1.2-NEG/Q


NEG structuur

=

AFF structuur + NEG + X

Paradigmatisch

Maung (Australian; Australia)(Capell & Hinch 1970:67)

a. ŋi-wan-udba1SG.3-FUT-put

‘I shall put.’

b. ni-ubda-ji1SG.3-put-IRR.NONPST

‘I can put.’

c. marig ni-ubda-jiNEG 1SG.3-put-IRR.NONPST

‘I do/shall not put.’

Paradigmatisch

Maung (Australian; Australia)(Capell & Hinch 1970:67)

a. ŋi-wan-udba1SG.3-FUT-put

‘I shall put.’

b. ni-ubda-ji1SG.3-put-IRR.NONPST

‘I can put.’

c. marig ni-ubda-jiNEG 1SG.3-put-IRR.NONPST

‘I do/shall not put.’

Affirmatief Negatief

X XY

4 soorten asymmetrie

1. Finiete Element

Engels

a. John sees Mary

b. John does not see Mary

FE


2. Markeren “reality status”

Maung (Australian; Australia)(Capell & Hinch 1970:67, in: Miestamo 2003:314)

a. ŋi-wan-udba1SG.3-FUT-put‘I shall put.’

b. marig ni-ubda-jiNEG 1SG.3-put-IRR.NONPST‘I do/shall not put.’


3. Markeren van Emfase

Abipon (Mataco-Guaicuru; Argentina)(Najlis 1966:38,124, in: Miestamo 2003:95)

a. cig-at i-aRai-k-amNEG-EMPH 3-know-OBJ-FUT‘(S)he will not know [it]’


4. Andere Gramm. Categorieën

Kiowa (Kiowa Tanoan; USA)(Watkins 1984:214, in: Miestamo 2003:293)

a. hón máthòn Ø-cą́D ’n-ô’ khi’dêl-gò’NEG girl 3SG-arrive.PFV-NEG yesterday‘The girl hasn’t come since yesterday.’

2.3 Reanalyse

1. NEG V X Finiet el., emf., TAM, interr., irrealis.

2.3 Reanalyse

1. NEG V X

2. NEG V NEG/X

Finiet el., emf., TAM, interr., irrealis.

TAM, interr., irr., emf., part. Imonda, Jaqaru, Quechua

2.3 Reanalyse

1. NEG V X

2. NEG V NEG/X

3. NEG1 V NEG2

Finiet el., emf., TAM, interr., irrealis.

TAM, interr., irr., emf., part. Imonda, Jaqaru, Quechua

TAM, interr., irr., emf., part. Awa Pit, Aymara, Lewo

2.3 Reanalyse

1. NEG V X

2. NEG V NEG/X

3. NEG1 V NEG2

Versterking?

Versterking?

Miestamo (2003:169)

Asymmetrie > Analogie tussen Vorm en Functie

• A/Fin: “negatives code stative situations”

• A/NonReal: “negation belongs to the realm of the non-realized”

• A/Emph: “the need for reinforcement in negation”

• A/Cat: “many aspects of the negated content are known to the speakers” (temporal aspects, participants)

Versterking?


(Jaqaru)

isha-w ill-w-ima-txiNEG-PK see-PST-1.2-NEG/Q


Versterking?


(Jaqaru)

isha-w ill-w-ima-txiNEG-PK see-PST-1.2-NEG/Q


Combinatie van interrogatief en indefinitief komt vaker voor:

Wat zeg je?Hij zegt maar wat.

NEG/Q mogelijk versterkend

Versterking?


(Paamese)



Versterking?


(Paamese)



Partitief heeft de betekenis ‘kleine hoeveelheid’ gemeen met bv. pas, point, iets.

NEG/Part. mogelijk versterkend

2.3 Reanalyse

1. NEG V X

2. NEG V NEG/X

3. NEG1 V NEG2

Versterking?

In veel gevallen, in alle?

Conclusie

Niet zeldzaam

Iconiciteit kan een motiverende factor zijn

JC - Versterking van vorm en inhoud

Andere bronnen NEG2:

- Taalcontact

- Sentence Final Negation

- Extra ‘markers’ in Asymm. Neg.

Altijd versterking (?)

http://allserv.ugent.be/~lfdcuype

Meervoudige Negatie en Iconiciteit

Documents

Transcript of Meervoudige Negatie en Iconiciteit