Mare, jaargang 35, nr. 13

geheugen hebben voor wiskunde, en dat lukt moeilijker als je ouder wordt’, verzucht theoretisch natuur-kundige prof.dr. Jan Zaanen. ‘Bij No-belprijzen in mijn vakgebied zie je vaak een symbiose tussen een jonge wiskundige, en een oudere rot die de vergezichten in de gaten houdt.’

Als verklaring voor de stijgende leeftijd dienen zich twee verklarin-gen aan. 1. Het laaghangend fruit raakt op. 2. Wetenschappers krijgen pas later de kans krijgen om hun genialiteit te uiten. Henry van ’t Hoff, de Nederlandse chemicus die ontdekte dat er zowel linksdraai-ende als rechtsdraaiende moleculen bestaan, publiceerde zijn ontdek-king op zijn tweeëntwintigste. Ja-mes Watson was 25 toen hij samen met Francis Crick de structuur van DNA in kaart bracht. Natuurkun-dige Werner Heisenberg ontdekte zijn matrixvergelijkingen op zijn 23e, en zijn onzekerheidsprincipe twee jaar later. Zijn collega’s Pauli en Dirac waren 25 en 26 toen ze hun doorbraken deden. Einstein beleefde zijn annus mirabilis, waarin hij met vier publicaties de natuurkunde op zijn kop zette, in het jaar dat hij 26 werd.

Briljante natuurkundigen die anno 2012 de Nobelprijs willen win-nen, moeten zich eerst nog het werk van Einstein, Heisenberg, Pauli en Dirac eigenmaken voor ze zelf wat nieuws kunnen ontdekken. Weten-schappers staan op de schouders van reuzen, en moeten dus steeds langer klimmen om bovenaan de mense-lijke piramide te komen.

‘Ik durf de stelling wel aan dat het tegenwoordig moeilijker is om een Nobelprijs te winnen dan in hun tijd’, aldus Zaanen. ‘Toen de quantum-mechanica net ontdekt was, spoot alles naar voren. Of er ooit weer zo’n periode komt? Ik hoop het wel, het zou mooi zijn.’

> Verder lezen op pagina 4

Waarom zijn winnaars van de Nobelprijs veel ouder dan vroeger?

Zaterdag worden in Zweden de Nobelprijzen uitgereikt. Maar waarom worden bekroonde weten-schappers steeds ouder? ‘Een jonge Einstein wordt nu afgeremd, want met iets echt origineels haal je geen citaties binnen.’

DOOR BART BRAUN Er zijn duizenden redenen om naar de universiteit te komen, maar als je blijft, is dat om-dat je de wetenschap in wil. En dan is de Nobelprijs het hoogst haalbare. Er zijn andere prijzen, er zijn zelfs prij-zen waarmee meer geld is gemoeid, maar er kan maar één prijs de echte zijn.

Om een Nobelprijs te winnen, moet je iets bijzonders ontdek-ken. Het vooroordeel bestaat dat je daar jong voor moet zijn. Jonge honden-mentaliteit, de weten-schapper als rockster, dat idee. Albert Einstein zei dat iemand die voor zijn dertigste geen grote bijdrage aan de wetenschap heeft geleverd, dat ook nooit meer zal doen.

Goed nieuws voor de dertig-plussers: er is nogal wat veran-derd. In een recent artikel in het wetenschapsblad PNAS beschrij-ven twee Amerikaanse economen de gemiddelde leeftijd van Nobel-prijswinnaars. Die stijgt. Al jaren.

Om te beginnen stijgt de leeftijd waarop mensen de prijs krijgen. Vroeger werd de Nobelprijs uitge-reikt aan mensen die grote doorbra-ken hadden gedaan, tegenwoordig laat het comité een ontdekking even rijpen om te zien of het wel echt een doorbraak is. Dan Shechtman, die dit jaar de Nobelprijs voor de schei-kunde won, deed zijn ontdekking 29 jaar geleden. Steeds vaker staan er tachtigers op het Zweedse podium.

Er is echter nog iets anders aan de hand, wat belangrijker is: de leeftijd waarop mensen hem inkoppen stijgt

ook. Voor 1905 was een vijfde van de prijswinnaars jonger dan dertig toen hij – Marie Curie was in 1911 de eerste vrouwelijke Nobel-prijswinnaar – zijn grote ontdekking deed. Dat zou de honderd jaar erop dalen naar iets

bo-ven de nul procent.

In de schei-kunde nam in die periode het percentage af van men-sen die hun doorbraak voor hun veertigste deed van 66 pro-cent naar nul. De gemiddelde leeftijd

waarop iemand een Nobelprijswin-nende ontdekking doet, is opge-

schoven met zevenenhalf jaar (geneeskunde) tot

dertienenhalf (na-tuurkunde). De

gemiddelde recente win-

naar deed zijn

ont-

dek-king

op zijn 48e. Ein-

stein had het mis.

De wiskunde lijkt overigens een uitzonde-

ring te zijn: mathematici win-nen hun Fields Medal zelden na hun veertigste. ‘Je moet veel in je werk-

8 december 201135ste Jaargang • nr. 13

‘Op mijn achtste was ik al verkocht’

Studente schrijft een boek over verdwenen tante. ‘Je bent nergens zeker van’

Simon Schama draaft door: ‘Die Nederlandse historici zijn lafaards’

Schrijver Christiaan Weijts, onze man in ‘de laatste enclave van de vrije geest’

Pagina 3 Pagina 7 Pagina 9

Je krijgt hem steeds later

Pagina 11

Pagina 5

Bezuinigingen toch met de kaasschaafDe 15 miljoen die de universiteit wil be-zuinigen, zal in tegenstelling tot eerdere afspraken toch worden ‘gekaasschaafd. De decanen wilden niets schrappen.

Farmacologie wordt definitief opgehevenHet doek is gevallen voor medische farmacologie. Medewerkers moeten hun kantoor verlaten. Er zijn nog wel zorgen over de begeleiding van aio’s.

In totaal 11 miljoen nodig voor UsisHet administratiesysteem was aanvan-kelijk begroot op 4,6 miljoen euro. Nu blijkt er elf miljoen euro nodig te zijn. ‘Een schandalige overschrijding.’

Gezocht: studenten met de bofHet RIVM start een onderzoek. ‘Als men-sen die niet ziek zijn wel de bof kunnen verspreiden, kan dat grote gevolgen hebben.’

Pagina 3 Pagina 4 Pagina 5

geheugen hebben voor wiskunde, en dat lukt moeilijker als je ouder wordt’, verzucht theoretisch natuur-kundige prof.dr. Jan Zaanen. ‘Bij No-belprijzen in mijn vakgebied zie je vaak een symbiose tussen een jonge wiskundige, en een oudere rot die de vergezichten in de gaten houdt.’

Als verklaring voor de stijgende leeftijd dienen zich twee verklarin-gen aan. 1. Het laaghangend fruit raakt op. 2. Wetenschappers krijgen pas later de kans krijgen om hun genialiteit te uiten. Henry van ’t Hoff, de Nederlandse chemicus die ontdekte dat er zowel linksdraai-ende als rechtsdraaiende moleculen bestaan, publiceerde zijn ontdek-king op zijn tweeëntwintigste. Ja-mes Watson was 25 toen hij samen met Francis Crick de structuur van DNA in kaart bracht. Natuurkun-dige Werner Heisenberg ontdekte zijn matrixvergelijkingen op zijn 23e, en zijn onzekerheidsprincipe twee jaar later. Zijn collega’s Pauli en Dirac waren 25 en 26 toen ze hun doorbraken deden. Einstein beleefde zijn waarin hij met vier publicaties de natuurkunde op zijn kop zette, in het jaar dat hij 26 werd.

Briljante natuurkundigen die anno 2012 de Nobelprijs willen win-nen, moeten zich eerst nog het werk van Einstein, Heisenberg, Pauli en Dirac eigenmaken voor ze zelf wat nieuws kunnen ontdekken. Weten-schappers staan op de schouders van reuzen, en moeten dus steeds langer klimmen om bovenaan de mense-lijke piramide te komen.

‘Ik durf de stelling wel aan dat het tegenwoordig moeilijker is om een Nobelprijs te winnen dan in hun tijd’, aldus Zaanen. ‘Toen de quantum-mechanica net ontdekt was, spoot alles naar voren. Of er ooit weer zo’n periode komt? Ik hoop het wel, het zou mooi zijn.’

> Verder lezen op pagina 4

Zaterdag worden in Zweden de

waarom worden bekroonde weten-schappers steeds ouder? ‘Een jonge Einstein wordt nu afgeremd, want met iets echt origineels haal

Er zijn duizenden redenen om naar de universiteit te komen, maar als je blijft, is dat om-dat je de wetenschap in wil. En dan is de Nobelprijs het hoogst haalbare. Er zijn andere prijzen, er zijn zelfs prij-zen waarmee meer geld is gemoeid, maar er kan maar één prijs de echte

Om een Nobelprijs te winnen, moet je iets bijzonders ontdek-ken. Het vooroordeel bestaat dat je daar jong voor moet zijn. Jonge honden-mentaliteit, de weten-schapper als rockster, dat idee. Albert Einstein zei dat iemand die voor zijn dertigste geen grote bijdrage aan de wetenschap heeft geleverd, dat ook nooit meer zal

Goed nieuws voor de dertig-plussers: er is nogal wat veran-derd. In een recent artikel in het

beschrij-ven twee Amerikaanse economen de gemiddelde leeftijd van Nobel-prijswinnaars. Die stijgt. Al jaren.

Om te beginnen stijgt de leeftijd waarop mensen de prijs krijgen. Vroeger werd de Nobelprijs uitge-reikt aan mensen die grote doorbra-ken hadden gedaan, tegenwoordig laat het comité een ontdekking even rijpen om te zien of het wel echt een doorbraak is. Dan Shechtman, die dit jaar de Nobelprijs voor de schei-kunde won, deed zijn ontdekking 29 jaar geleden. Steeds vaker staan er tachtigers op het Zweedse podium.

Er is echter nog iets anders aan de hand, wat belangrijker is: de leeftijd waarop mensen hem inkoppen stijgt

ook. Voor 1905 was een vijfde van de prijswinnaars jonger dan dertig toen hij – Marie Curie was in 1911 de eerste vrouwelijke Nobel-prijswinnaar – zijn grote ontdekking deed. Dat zou de honderd jaar erop dalen naar iets

bo-ven de nul procent.

In de schei-kunde nam in die periode het percentage af van men-sen die hun doorbraak voor hun veertigste deed van 66 pro-cent naar nul. De gemiddelde leeftijd

waarop iemand een Nobelprijswin-nende ontdekking doet, is opge-

schoven met zevenenhalf jaar (geneeskunde) tot

dertienenhalf (na-tuurkunde). De

gemiddelde recente win-

naar deed zijn

ont-

dek-king

op zijn 48e. Ein-

stein had het mis.

De wiskunde lijkt overigens een uitzonde-

ring te zijn: mathematici win-nen hun Fields Medal zelden na hun veertigste. ‘Je moet veel in je werk-

Bandirah Pagina 12

Ik moet wat bekennen. Ik heb een rasechte, actieve VVD’er in mijn vriendenkring. We zullen hem maar Jerry noemen. Regelmatig verspreidt Jerry via WhatsApp, Facebook en zelfs via de mail mini-be-toogjes over ‘linkse hobby’s’, ‘op subsidie draai-ende windmolens’ en ‘de samenleving haar eigen verantwoordelijkheid laten nemen’. Bizarre retoriek vind ik dat, afkomstig van een partij dat schandalig slecht beleid over ons land spuwt.

Een surrealistische voorbeeld is het rechtse hob-byprojectje van VVD-minister Melanie Schultz. Zij wil dat we binnenkort op de meeste snelwegen 130 gaan rijden. Dit zou ‘beter aansluiten op de beleving van de automobilist’. Bovendien ‘zijn auto’s tegen-woordig zo veel schoner dat hier milieutechnisch ruimte voor is’.

Dat is een absurde drogredenering. Eerst doet iedereen keihard zijn best om auto’s iets milieu-vriendelijker te maken, vervolgens concludeert de VVD dat er dus ‘milieutechnische ruimte’ is om meer te vervuilen? Bovendien is het simpelweg onzin: hoe harder je rijdt, hoe meer benzine je per gereden kilometer nodig hebt. Resultaat: met een tamelijk optimistisch berekening komt mevrouw Schultz zelf op een extra uitstoot van 400.000 ton CO2.

Milieudefensie is achter de cijfers gedoken en schrijft op haar website terecht dat we het op termijn hebben over 2,5 procent bovenop de totale jaarlijkse CO2 uitstoot van Nederland. Dat is vervelend, want Nederland heeft het Kyoto-protocol ondertekend, waarin wij onszelf verplichten om in 2012 ruim vijf procent minder CO2 uit te stoten dan in 1990. Door jaren van falend beleid zitten we daar, met nog een maand te gaan, juist 15 procent boven het niveau van 1990.

De VVD maakt voor ons dus de keuze dat we liever eerder thuis willen zijn dan voldoen aan onze verantwoordelijkheid jegens het milieu. Want dat is de afweging. Toch? Maar nee! Uit interne documen-ten van het ministerie blijkt dat de tijdswinst hoog-stens een paar minuten zal bedragen. Bovendien

blijkt uit proeftrajecten dat door deze maatregel de kans op een ernstig ongeval 23 procent toeneemt. Op sommige trajecten was het risico zelfs meer dan verdubbeld.

En hoeveel kost deze publiciteitsstunt de belas-tingbetaler? 139 miljoen. Want bezuinigen, dat doet de VVD alleen op studenten en bejaarden.

Overigens vonden de spindoctors van de VVD het niet leuk dat die 139 miljoen breed werd uitgemeten in de kranten. Daarom verscheen later een tegen-bericht: de staat zou jaarlijks 50 tot 100 miljoen extra aan benzineaccijnzen verdienen. Een verkapte belastingverhoging dus. Was de VVD daar niet juist op tegen?

Ook hypocriet: enerzijds koopt Nederland CO2-emissierechten in derdewereldlanden, anderzijds verkondigt de VVD trots dat ze meer accijnzen binnenhalen doordat ze het volk zo ver hebben gekregen om met gevaar voor eigen leven tientallen miljoenen liters extra benzine er doorheen te jagen.

Helaas is het milieu-, klimaat- en energiebeleid van dit kabinet een en al wanbestuur. De gevolgen laten zich raden. Volgens Jerry zou ons ‘liberale’ be-leid er bijvoorbeeld voor moeten zorgen dat Neder-land tegen een lagere prijs schonere energie krijgt. Volgens de statistieken zit Nederland in de Europese top vijf qua energieprijzen, maar is een Nederlandse kilowattuur wel ruim twee keer zo vervuilend als in Frankrijk, Italië of Engeland. En met de rest van ons milieubeleid is het zelfs zo triest gesteld dat we hierom worden aangeklaagd door de EU.

Toch verdient mijn vriend Jerry een compliment. Met zijn verhaal over ‘eigen verantwoordelijkheid’ raakt hij wel degelijk de juiste snaar. De dag dat dit kabinet haar verantwoordelijkheid neemt en politiek harakiri pleegt kan mij niet vroeg genoeg komen.

Benjamin Sprecherpromovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen Leiden

Harakiri kan niet vroeg genoeg

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288

Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected]

Redactie

Harmke Berghuis [email protected]

Thomas Blondeau [email protected]

Vincent Bongers [email protected]

Bart Braun [email protected]

Dirk-Jan Zom [email protected]

Medewerkers

David van Bodegom • Rivke Jaffe • Petra Meijer • DM Sanders • Benjamin SprecherSecretariaat Harmke BerghuisFotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.comDrukwerk Dijkman Offset Amsterdam

Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80

Redactieraad

Prof. dr. J.P. Abrahams (voorzitter) • prof. dr. J. van den Broek • I. Bronstring • A. Brouwer • drs. J.C.M. Damen • prof. dr. A.J.W. van der Does • B. van der Donk • J. Egberts • dr. H. Heestermans • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • mr. F.E. Jensma • prof. dr. J.C. de Jong • D. van der Klugt • A. Liemburg• dr. D.J.W. Meijer • R. Nieuwenkamp • drs. R. Rijghard

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuis gestuurd krijgen door € 35,- over te maken op bankrekening 10.32.57.950 ten name van Universiteit Leiden inzake Mare. Studenten betalen € 25,-. Zij maken dit bedrag over op bovenstaand bankrekeningnummer onder vermelding van hun studentnummer.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Colofon

SenaatspikkiesDOOR DIRK-JAN ZOM Consternatie in de universi-teitsraad. Een impasse dreigt. De hulp van oud-voorzitter van de raad Arno Geleijnse is ingeroepen. Een tussenkomst van zo’n be-middelaar is een unicum. De fijne verstaan-der weet dan: stront aan de knikker.

Dus wat zou het zijn?Problemen rond Usis (weer

een miljoen duurder, zie pa-gina 5)?Onrust door bezuinigingen?

Op de bres voor wegbezui-nigde famacologen?

Of toch een nog be-langwekkender zaak?

Hou je vast. Het col-lege van bestuur vindt dat studenten die een vereniging willen leiden eerst hun propedeuse moeten halen. Geen P, is

geen bestuursbeurs. De studentenpartijen in de raad eisen dat het ook mogelijk is om te begin-nen met het bestuursjaar waarna de vergoeding

volgt na het behalen van de propedeuse. Zie-daar: een patstelling.

Maar stel je eens voor. Je bent nuldejaars

en tijdens de kennis-makingstijd bij je vereniging word

je toegesproken door een ab-actis met wel heel veel praatjes, maar geen propedeuse. Lullig, aangezien

meerdere nullen die al wel behaald heb-ben. Geloof je hem? Geldt er nog zoiets als universitaire eer? Of gaat het er echt alleen om wie de beste lullepot kan houden en het meest op de sociëteit aanwezig is?

Bestuurders van de grote verenigingen zijn de high potentials, de future leaders of tomorrow desnoods. Voor hen moet het ha-len van de propedeuse toch geen probleem zijn? Welke vereniging wil eigenlijk worden bestuurd door studenten die er in hun oplei-ding weinig van bakken? Het leiden van een vereniging is een verantwoordelijke taak. Als je echt graag wilt besturen, en de echte senaatspikkies weten dat al voordat ze lid worden, dan haal je dat papiertje gewoon.

Voor wat hoort wat. Je krijgt geld van de universiteit en daarvan mag je een jaar op je vereniging rondlopen. Waar je nuttige er-varingen opdoet. Big time aan je cv bouwt, en een mooie tijd hebt. Daar mag best iets tegenover staan. En bovendien ben je aan de universiteit om te studeren.

Mocht de maatregel minder potentiële kandidaten voor de besturen opleveren, dan is dat jammer. Maar het lijkt eerder een gezonde prikkel voor de echt gemotiveerde kandidaten. Zij zullen zorgen dat ze in het eerste jaar hun punten halen, of alsnog de benodigde vakken doen, zodat ze hun P ha-len. Een groter gevaar is de langstudeerboe-te. Een bestuursjaar leidt tot vertraging, wat behoorlijke financiële consequenties kan hebben. Maar in dat geval is deze eis alleen maar een goede stimulans om je propedeuse al te hebben. Mocht de vrijstelling van de langstudeerboete voor studentbestuurders er niet komen, dan kun je als bestuurder maar beter zo min mogelijk vertraging hebben.

Dus, je P, daar lul je niet over, die heb je.

2 Mare · 8 december 2011

Column

Geen commentaar

‘Is zo’n boek wel goed?’

Raad de dictator

Studente schrijft over vermist familielid

Door Marleen van Wesel ‘Wat is dit?’ vraagt een dronken mannetje in kaplaar-zen bij de deur van Café de Bonte Koe. SPIL, de studievereniging van politicolo-gie organiseert daar een quiz. ‘Politicolo-gen, mijn hoela!’, kraait hij. ‘SGP’ers zijn het, allemaal!’

Achterin de Bonte Koe, waar ongeveer

35 studenten politicologie knus in een hoek gepropt zitten, is de sfeer aan-zienlijk beter. Zes teams gaan vanavond de strijd met elkaar aan. Het zijn vooral eerstejaars studenten, maar er zijn ook ouderejaars en zelfs de promovendi hebben een PhDreamteam afgevaardigd. Dat schrikt de eerstejaars allerminst af. ‘Ik

hoop juist dat de vragen echt over poli-tiek gaan’, zegt Sebastiano (18). ‘Laatst deed ik mee aan een pubquiz met bijna alleen maar showbizzvragen. Ik weet nu eenmaal meer van de Belgische rege-ringsformatie dan van Lady Gaga.’ Het team van Sebastiano en zijn jaargenoten Eveline (21), Floor (19) en Julia (19) heet Sinterklaas bestaat en hij zit daar. Sebas-tiano: ‘Dat is een uitspraak die Hans Wie-gel ooit deed over Joop den Uyl.’

Jip Stam en Alinda Bos van de com-missie faciliteiten presenteren de avond. Gelukkig voor Sebastiano stellen ze in de eerste ronde, over de vaderlandse geschiedenis, geen enkele vraag over Lady Gaga, maar wel een over het kabi-net-Den Uyl. De tweede ronde gaat over staatsrecht. Reden voor een diepe zucht in team Sinterklaas bestaat en hij zit daar. ‘Dat vak hebben wij nog niet gehad.’ Toch worstelen Sebastiano, Eveline, Floor en Julia zich aardig door de vragen over de Raad van State, moties van wantrouwen en de zetelverdeling in gemeenteraden. Na de tweede ronde staan ze op de tweede plaats, nog boven het PhDream-team.

Met een brede grijns beginnen Eveline en Floor aan ronde drie, Raad de dictator. ‘Het klinkt misschien een beetje pervers, maar over slechte dictators onthoud ik veel meer dan over saaie Nederlandse politici’, bekent Floor hoopvol. Inderdaad

weet team Sinterklaas bestaat en hij zit daar dat Fidel Castro degene was die in 1971 moest dulden dat tegenstanders het varkensgriepvirus Cuba binnensmokkel-den en dat Jozef Stalin de zoon van een schoenmaker was. Na de vierde ronde, waarbij nieuwsfoto’s gekoppeld moeten worden aan historische gebeurtenissen, staat team Sinterklaas bestaat en hij zit daar nog altijd op de tweede plaats.

Er volgen nog enkele rondes met vra-gen over de Koude Oorlog en over de actualiteit en schattingsvragen als ‘Hoe-veel werkende energiecentrales met een vermogen van meer dan één megawatt heeft Nederland?’ en ‘Hoe vaak zei Oba-ma “the” in zijn inauguratiespeech?’

Dan is het tijd voor bier en borrelhap-jes, terwijl de commissie onderwijs en faciliteiten de punten optelt. Commissaris Martine de la Haye (19), die de avond ge-organiseerd heeft, is alvast tevreden. ‘Het is heel gezellig en over de kennis van de teams ben ik zeker niet teleurgesteld. Al is het soms verrassend om te zien wat ze wel of juist niet wisten.’

Het PhDreamteam eindigt op de eerste plaats. Team Sinterklaas bestaat en hij zit daar moet uiteindelijk genoegen nemen met de vierde plaats. ‘Tja, we wisten niet zoveel over de Koude Oorlog’, rea-geert Eveline. ‘Terwijl we dat allemaal als eindexamenonderwerp bij geschiedenis hebben gehad.’

071 -527 …

Drie jaar geleden verdween de tante van Marcella Veldthuis. De studente Nederlands schreef er een boek over, Boven water. ‘Het beheerst alles.’Door Dirk-Jan ZoM ‘Ik heb altijd al wil-len schrijven’, zegt Marcella Veldthuis (22). Als middelbare scholier schreef ze daarom al een column in het Dag-blad van het Noorden. Over haar eindexamens, zo was de bedoeling. Maar dan verdwijnt in de nacht van 5 januari 2008 plotseling haar tante Gretha Veldthuis, nadat ze door een taxi voor haar eigen huis in het Gro-ningse dorpje Zuidbroek is afgezet. Ze is haar sleutels vergeten, blijkt later. Met de zoektocht start ook een lange periode van grote onzekerheid voor de familie. ‘Het beheerst alles wat je doet. Je voelt een constante drang om op internet te kijken of er nog nieuws is, of er een nieuwe getuige is’, vertelt Veldthuis. Ze begint in haar columns te schrijven over de zaak. Als ze in april 2010 stopt, bundelt ze haar co-lumns en stuurt ze naar verschillende uitgevers. Uiteindelijk reageert De Arbeiderspers.

Toen ontstond pas het idee om een boek over de zaak te schrijven, ver-telt Veldthuis. ‘Het heeft ook wel een paar weken gekost om aan het idee te wennen, voor mijn familie ook.’ Vragen spelen door haar hoofd: ‘Is het wel goed als hierover een boek komt? Is het wel eerlijk ten opzichte van mijn familie, die heeft er niet om gevraagd. Is het wel eerlijk ten op-zichte van de nagedachtenis van tante Gretha? Maar mijn vader zei: “Het is heel vervelend wat er is gebeurd, maar als dit het begin kan betekenen van een literaire carrière, dan komt er tenminste nog iets goeds uit voort.”’

onderzoeksleider Marianne van der sande, wat is het idee?‘Als iemand de bof krijgt, zal de plaatse-lijke Gemeentelijke Gezondheidsdienst (GGD) nagaan of het gaat om een patiënt met veel sociale contacten. Zo ja, dan starten we een onderzoeksgroep: de patiënt wordt gevraagd tien mensen te noemen waarmee hij of zij veel contact heeft. Die worden vervolgens gevraagd ook weer tien mensen noemen. Van die honderd mensen verzamelen we gedu-rende drie weken speeksel met behulp van watjes. Bij het begin en na drie we-ken een druppeltje bloed.’

en dan kijken jullie naar?‘Wie er met wie contact had, en of er symptomen van bof waren. Aan de an-tilichaampjes in het bloed kunnen we zien of iemand besmet is geweest met de bof. En aan het speeksel kunnen we zien of diegene ook virusuitscheiding had, waarmee andere mensen besmet kunnen worden.’

Wat leren jullie daarvan?‘Sinds de jaren tachtig is iedereen ge-vaccineerd, maar nu zien we toch weer bof. We willen weten wat de gevolgen daarvan zijn voor de bevolking. Kunnen mensen die zelf niet de bof hebben, toch de ziekte verspreiden? Zo ja, dan kan dat grote gevolgen hebben. We zien nu al-leen uitbraken bij studenten en die zijn sterk en gezond, maar gaan we ook uit-braken krijgen in bejaardentehuizen, of bij kleine kinderen?’

nog meer?‘Bij tien tot vijfentwintig procent van de mannen met de bof, kan de ziekte een teelbalontsteking veroorzaken, een zo-geheten orchitis. Daar zou je onvrucht-baar van kunnen worden. We willen we-ten of dat ook geldt voor gevaccineerden; meestal hebben die een mildere vorm. Van mannen die mee willen werken, la-ten we een jaar lang het zaad onderzoe-ken bij een fertiliteitscentrum. Ook willen we een mathematisch model maken dat voorspelt hoe de ziekte zich verspreid door gevaccineerde populaties.

‘We hebben alle GGD’s in studenten-steden gevraagd om mee te doen. De Leidse GGD verwacht eigenlijk minder bof, omdat er in Leiden al een grote uit-braak is geweest (na het Sine Regno van Minerva in 2010, red.). Maar als iemand de bof krijgt, kan hij of zij zich melden, en dan regelt de GGD in overleg met ons de rest.’ BB

BofHet Rijksinstituut voor Volks-gezondheid en Milieu wil een bofonderzoek onder studenten uitvoeren. ‘Als mensen die niet ziek zijn wel de bof kunnen ver-spreiden, kan dat grote gevolgen hebben.’

Veldthuis: ‘Het is heel dubbel. Het is niet alleen een nare gebeurtenis. Het is ook een verhaal dat in het dorp leeft. En volgens mij zijn er niet veel leesbare boeken geschreven over mensen die vermist worden, vanuit het perspectief van een betrokkene.’

‘De wetenschap dat er hoe dan ook iets ergs gebeurd is, is afschuwelijk, omdat we afgezien daarvan nergens zeker van kunnen zijn’, zo beschrijft Veldthuis de voortdurende onzeker-heid in het boek. Klasgenoten en vriendinnen proberen haar op te beuren, met wisselend succes. Ze is vaak afwezig op school. Op inter-

viewverzoeken van journalisten gaat de familie niet in. Veldthuis volgt de berichtgeving wel en maakt zich soms boos op online reacties op artikelen: ‘Dan stond er: “Waar maken mensen zich druk om? Die is gewoon met een scharreltje mee gegaan.” Dat vind ik buitengewoon grof. Ik zou dat zelf nooit doen. Juist omdat je weet dat betrokkenen het kunnen lezen’, zegt ze.

Het lichaam van haar tante werd een maand na de vermissing terug-gevonden in het Winschoterdiep, het kanaal dat door Zuidbroek loopt. Veldthuis: ‘Dat was best erg: we waren

bijna opgelucht. Ook al was ze overle-den, het was fijn dat aan die onzeker-heid een einde was gekomen.’ Naar de doodsoorzaak blijft het gissen.

Uiteindelijk heeft het schrijven goed gewerkt in de verwerking, zegt ze: ‘Het is een verschrikkelijk cliché, maar het heeft geholpen. Ik heb het nu benaderd als een verhaal, in plaats van wat er precies gebeurd is. Het is overzichtelijker geworden, en ge-makkelijker om over te praten.’ Boven water, Marcella Veldthuis, De Arbeiderspers, 182 pgs ,€ 17,95

Marcella Veldthuis op de plek in Zuidbroek waar haar vermiste tante werd teruggevonden. Foto Jeroen van Kooten/HH

8 december 2011 · Mare 3

Mensen

Frutti di Mare

Foto Taco van der Eb

Fixus omhoogDe opleiding psychologie verhoogt volgend collegejaar haar fixus met vijf-tig, van 650 naar 700 eerstejaars. Het aantal plekken voor deeltijdstudenten blijft vijftig. De verhoging is onderdeel van de groeistrategie van de faculteit sociale wetenschappen en het college van bestuur. Criminologie verhoogt haar fixus met tien van 130 naar 140. Rechten heeft net als dit jaar geen fixus in 2012. De fixus voor geneeskunde en biomedische wetenschappen blijft on-veranderd en zijn respectievelijk 315 en 70. Vanaf 2013 komt er een landelijke fixus voor massastudies als rechten, psychologie en bedrijfseconomie.

InbrakenIn november is er van zeven inbraken in studentenkamers aangifte gedaan, meldt de Leidse politie. Een inwoner van een pand aan de Herengracht be-trapte een inbreker op heterdaad, maar belde niet naar 112. Uit een studenten-huis in de Breestraat verdwenen een laptop, een camera en een telefoon. Uit een ander pand in die straat verdween een fiets die in gang stond. Uit een pand aan de Wassenaarseweg nam een inbreker twee computers mee. Een 23-jarige student die woont aan De Vliet ontdekte dat een inbreker zijn ruit met een stoeptegel had vernield, en vervolgens zijn computer had meegenomen.

Terughoudend EngelsStaatssecretaris Halbe Zijlstra wil dat opleidingen ‘terughoudend’ Engels spreken in de collegezaal. Bij de be-handeling van de onderwijsbegroting stelde CDA-Kamerlid Jack Biskop hier vragen over. Volgens het CDA komt het te vaak voor dat de colleges in steen-kolenengels worden gegeven.

Goedkoop lenenDe rente op leningen bij de Dienst Uitvoering Onderwijs zakt in 2012 naar 1,39 procent. Dat is de laagste stand sinds 1992. Dit jaar was de rente nog 1, 5 procent. Deze percentages fluctue-ren flink en dat kan behoorlijk in de papieren lopen. In 2008 stond deze op 4,17 procent en in 2001 zelfs op 5,18. De rente voor afgestudeerden wordt in het kalenderjaar na afstuderen vastgesteld voor een periode van vijf jaar. Dan wordt er herijkt. Wie in 2011 afstudeer-de, betaalt vanaf 1 januari 2012 dus vijf jaar lang 1,39 procent rente over zijn schuld. In 2017 wordt dat percentage voor hen opnieuw bepaald.

Europese subsidiesDe Europese Unie gaat het budget voor onderzoek en innovatie verhogen, van 50 naar 80 miljard euro. Dit geld komt beschikbaar in de periode van 2014 tot 2020. Dat heeft de Europese Commissie vorige week bekendgemaakt. Het Hori-zon 2020-programma, zoals het pakket aan subsidies genoemd wordt moet al het geld voor onderzoek en innovatie voortaan onder één dak brengen. Hierdoor moet het eenvoudiger worden een wetenschappelijke doorbraak om te zetten in innovatieve producten, zo meldt de Europese Commissie. Het plan moet nog voor goedkeuring langs het Europese Parlement en de lidstaten.

KamerkoorHet Nederlands Studenten Kamerkoor (NSK) verkeert in financiële problemen. Door een afwijzing van een subsi-dieaanvraag werd het koor plotseling geconfronteerd met een tekort van 28.000 euro. De financier is van mening dat het koor niet onderscheidend genoeg is. Het NSK is inmiddels de actie ‘Red het NSK’ begonnen, om het benodigde geld binnen te halen. In een brief schrijft het NSK dat het de cultuur-bezuinigingen heeft zien aankomen en al voor een andere koers had gekozen, maar dat door het wegvallen van het geld er nu te snel wijzigingen doorge-voerd moeten worden.

Decanen willen toch geen afdelingen schrappen

De bezuiniging van in totaal 15 miljoen euro die de universiteit de komende jaren gaat doorvoeren bij alle faculteiten en ondersteu-nende afdelingen, zal toch volgen de kaasschaafmethode binnenge-haald gaan worden.

Door VIncEnT BonGErs En dat is te-gen de afspraken in. De faculteiten zouden gerichte keuzes gaan maken omdat een algemene korting als nog schadelijker wordt gezien.

Dit voornemen is ook vastgelegd in de kadernota en er was een task-force, bestaande uit de decanen en het college, die de gerichte bezuini-gingsplannen beoordeelde. Maar de faculteiten zijn er niet in geslaagd om hun portfolio tegen het licht te houden en afdelingen, instituten en hoogleraren te schrappen.

De faculteiten en dienstverlenen-de eenheden worden in totaal 5 pro-cent gekort. Deze bezuiniging wordt geleidelijk ingevoerd. Te beginnen met 1 procent in 2012. De daarop volgende jaren komt er tot en met 2016 telkens een procent bij.

De universiteitsraad wilde maan-dag van Albert van der Geest, de ambtenaar die medeverantwoorde-lijk is voor het opstellen van de be-groting, weten wat er is misgegaan. Inhoudelijk wilde hij niet reageren, dat was volgens hem aan het col-

Faculteiten gaan toch kaasschaven

> Vervolg van de voorpagina Chemicus prof.dr. Jan Pieter Abra-hams wijst erop dat opleidingen te-genwoordig breder zijn. ‘Er lopen op dit moment verrassend weinig Mozarts rond. Als zo geniaal zijn ge-netisch bepaald was, zouden er een hoop moeten zijn, want er zijn veel meer mensen dan in Mozarts tijd. Maar in het leerproces is veel veran-derd. Vroeger was het normaler om kinderen al jong met slechts één ding te confronteren. Mozarts vader zou nu de gevangenis ingaan voor kin-dermishandeling. Wellicht werkt het

op universiteiten ook zo: we krijgen een algemener beeld, en we moeten meer weten voor we chemicus zijn.’

Pas na je promotie mag je zelf-standig onderzoek doen, dat je zelf hebt verzonnen, aldus Abrahams. ‘Tot ongeveer je vijfendertigste doe je onderzoek dat een ander heeft bedacht. Daarbinnen heb je allerlei vrijheid, maar als in die periode je iets briljants uitvoert, gaat de Nobel-prijs naar degene die het onderzoek verzonnen heeft.’

Daarnaast is er volgens Zaanen sprake van ‘veel meer conformeren-de druk’ op jonge onderzoekers. ‘Je

leert al op jonge leeftijd dat er een citatie-index bestaat, en dat je daar-aan moet werken als je carrière wil maken. Als je iets echt nieuws doet, kan het lang duren voor die citaties binnenkomen, en komt die carrière er dus niet van. Er bestaat een druk om allemaal met het laatste modi-sche ding bezig te zijn; hele legers jong talent zijn bezig met confectie-wetenschap. Een jonge Einstein zou nu worden afgeraden zo onorthodox te zijn, want daar behaal je geen ci-taties mee.’

Betekent de stijgende leeftijd dat ook de aard van de wetenschap

verandert? Dichters pieken jong, romanschrijvers pas rond hun veer-tigste – en zij gaan vaak nog jaren mee. Gaat wetenschap meer op ro-manschrijven lijken, en minder op dichten? Zaanen kan zich in de ver-gelijking vinden: ‘Ik vind het logisch dat je voor een roman wijzer moet zijn. In de wetenschap werkt dat ook zo: je hersenen moeten rijpen, als kaas. Ze gaan coherenter werken; ik vind het dan ook prettig om oud te worden. Omgekeerd: is het niet zo dat je om goed te kunnen dichten, diep ongelukkig moet zijn? Echt on-gelukkig kan alleen goed als je jong bent, want dan zijn je hersens nog niet uitontwikkeld.’

Voor onderzoekers geldt iets soortgelijks, betoogt hij: ‘Je krijgt een onmogelijke opdracht mee van je begeleider, en daar ga je maan-denlang aan werken. Je probeert van alles, terwijl de mensen op de kamer naast je wel succes hebben. Op een gegeven moment maak je dan maar uit pure wanhoop die ene gekke zijsprong waar je mee doorbreekt. Grote wetenschap wordt uit groot ongeluk geboren. Als je verder bent in je carrière, is je aandacht meer versplintert, en komt dat niet meer voor.’

Abrahams vindt de vergelijking minder gepast: ‘Schrijven doe je al-leen, en wetenschap is tegenwoordig een teamgebeuren. Je schrijft niet meer zo makkelijk een Nobelprijs bij elkaar met alleen pen en papier; daar is een hele infrastructuur en weten-schappelijke omgeving voor nodig. Overigens zou de leeftijd wel weer wat kunnen dalen: we zitten nu in een stroomversnelling in de commu-nicatietechnologie, en daardoor hoef je niet meer bij elkaar in hetzelfde lab te zitten om van minuut tot minuut contact te hebben. Op dat punt heb-ben de jonkies nu een voordeel.’ BB

lege, volgende week. Maar hij legde wel uit dat de decanen de deadline gewoon niet gehaald hebben. ‘We moesten de begroting samenstellen en toen bleek dat de taskforce er niet

uit was. Dus heeft het college voor een generieke korting gekozen.’ Het plan is dus voorlopig geflopt.

De raad wilde weten of de task-force voor de volgende begroting

wel met voorstellen komt. Dat is heel goed mogelijk, volgens Van der Geest. De taskforce is in ieder geval niet ontbonden.

‘Jong talent doet eerst confectiewetenschap’

Nieuws


In de nieuwe Keuzegids Universi-teiten 2012 komt de Leiden naar voren als de beste brede instelling, samen met de Radboud Universi-teit Nijmegen. Beide scoren een gemiddelde be-oordeling van 6,3. De Universiteit Utrecht staat kort daarachter op de derde plaats, de UvA staat laatste. Vijf bacheloropleidingen van de Universiteit Leiden zijn het beste van het land. Het gaat om rechts-geleerdheid, criminologie, film- en literatuurwetenschap, informatica en wiskunde.

De opleiding rechtsgeleerdheid in Leiden eindigt met 6,4 op de eerste plaats, al is volgens de Keuzegids geen van de opleidingen in Neder-land een echte topper. Van de drie criminologie-opleidingen in Ne-derland is Leiden ook het beste: 6,6. Informatica in Leiden is als hoogst beoordeeld met een 7,4. Film- en

literatuurwetenschappen eindigt met een beoordeling van 7,8 boven de Universiteit Utrecht en de UvA. Wiskunde in Leiden wordt met een 8,4 als hoogste beoordeeld, net iets beter dan de opleiding in Groningen.

De opleiding wiskunde als geheel komt als beste uit de bus. De Uni-versity Colleges staan op de tweede plek. De Leidse variant scoort met een 7,6 de gedeelde derde plaats.

Wil je een grote kans maken op een baan op niveau dan kun je het beste geneeskunde, tandheelkunde of farmaceutische wetenschappen gaan studeren. Volgens De Keuze-gids wordt het diploma het meest onderbenut bij opleidingen als Ro-maanse talen, Engels of bij kunst- en cultuurstudies.

Het onderwijs aan Nederlandse universiteiten ‘bungelt er een beetje bij’, schrijft hoofdredacteur Frank Steenkamp, omdat faculteiten en docenten onderzoek vaak belangrij-

ker vinden dan onderwijs. Ook is er kritiek op de studievoorlichting, die soms een te mooi beeld schetst. De Keuzegids Hoger Onderwijs wordt jaarlijks samengesteld op basis van resultaten van de Nationale Stu-denten Enquête en beoordelingen van experts bij de accreditatie van opleidingen.

Vorige week werd ook de Leiden Ranking, de ranglijst van het Cen-trum voor Wetenschaps en Techno-logiestudies (CWTS) gepresenteerd. De Universiteit Twente komt als bes-te Nederlandse instelling uit de bus op plaats 64. Leiden is Nederlands zesde universiteit op plaats 100. Uit het overzicht blijkt dat de Neder-landse universiteiten dicht bij elkaar liggen en dat de kwaliteit goed is. Ne-derland moet als een ‘wetenschappe-lijke hoogvlakte’ gezien worden, al-dus het CWTS. De Leiden Ranking richt zich op de onderzoekspresta-ties van de universiteiten. DJZ

Leiden bovenaan in Keuzegids

Meneer de Professor

De totale kosten van Usis vallen nog duurder uit dan verwacht. Oorspronkelijk werd uitgegaan van een verdubbeling van de begrote 4,6 miljoen euro. Nu blijkt dat er een overschrijding is van zes miljoen euro. Het totale bedrag komt uit op rond de 11 miljoen euro.

DOOR VINCENT BONGERS Het college van bestuur heeft geen apart document aan de universiteitsraad gestuurd waarin de precieze kosten staan, iets waar de raad wel om had gevraagd.

Maar desondanks zijn de kosten

te reconstrueren uit de jaarrekening van de universiteit, het evaluatie-rapport van consultancybureau Cap Gemini en de notitie vervolgmaat-regelen Usis.

Een deel van de raad vindt het nu niet meer nodig dat er een apart stuk met kosten komt van het college. Tim Fleur van de studentenfractie SGL/CSL en voorzitter van de raads-commissie financiën wil een streep zetten onder deze discussie en in-houdelijk debatteren met het college over de ‘schandelijke overschrijding’ en de problemen met het systeem.

Hij werd hierin gesteund door promovendipartij Young Resear-chers. ‘De kosten zijn nu duidelijk’,

zei Maarten Jansen. ‘Dat is nu ge-woon klaar.’ De partij wil zich con-centreren op het hoe en waarom.

Hendrik Kaptein, fractievoorzit-ter van de Abvakabo/FNV, vindt dat het college niet tegemoet is gekomen aan het verzoek van de raad. ‘Het is gewoon niet voldoende. We hebben om een apart document gevraagd en dat krijgen we gewoon niet.’ De raad moet dit uit principe niet accepteren, vindt hij.

De Abvakabo/FNV leden bena-drukken overigens wel dat de pro-blemen met het systeem nog steeds groot zijn en dat studenten en me-dewerkers nog dagelijks worstelen met Usis.

Het doek is gevallen voor medi-sche farmacologie. Er bestaan zor-gen over de begeleiding van aio’s bij hun promotie.

Medewerkers hebben een brief ont-vangen waarin de opheffing per 1 december gemeld wordt, zegt Melly Oitzl, universitair hoofddocent me-dische farmacologie. Ze gaan een herplaatsingperiode in en worden geacht hun kantoor te verlaten.

Het is nog niet duidelijk of ze hun werk kunnen voortzetten in het Lei-den Universitair Medisch Centrum, dat de sectie bekostigde en waarmee de wetenschappers nauw samen-werkten. Dit wordt de komende weken nog bekeken, is Oitzl verteld.

In mei werd bekend dat de bèta-faculteit de afdeling wilde opheffen. De faculteit zou de sectie financi-eel moeten ondersteunen, omdat de bekostiging van LUMC onvol-doende was. Verder zou de sectie niet goed passen binnen het onder-zoek en onderwijs van het LACDR. Protesten van de vakgroep haalden niets uit.

Binnen zes weken kunnen de medewerkers bezwaar aantekenen tegen het besluit. Oitzl zegt dat ze nu zullen bekijken hoe dit het beste kan gebeuren. Ze is somber over de toekomst: ‘Sinds mei zijn we hier mee bezig. Omdat we hierdoor een periode inactief zijn geweest, is een doorstart heel moeilijk.’

Er bestaan zorgen over hoe het verder moet met de begeleiding van de tien aio’s. Vanuit het faculteits-bestuur is gegarandeerd dat zij hun

onderzoek kunnen afmaken. Oitzl: ‘Emeritus hoogleraar Ron de Kloet is aangesteld als dagelijkse begelei-der. Hij is al hun promotor, maar de dagelijkse begeleiding, de expertise, valt nu weg.’

Aio Annelies Polman: ‘Maar hij is er niet zozeer bij betrokken dat hij alle ins en outs weet.’ Negen aio’s zit-ten volgens haar in de afrondende fase. ‘Die gaan allemaal schrijven. Dat kan niet één iemand gaan dra-gen.’ Er zal ook een leescommissie ingesteld worden die de aio’s moet helpen te schrijven. Wie hier zitting in nemen is nog onbekend. Volgens Polman is van twee aio’s het contract inmiddels afgelopen. ‘Die commis-sie moet zich inlezen. In kort tijd-bestek is vervanging niet mogelijk. Ook de technische begeleiding valt weg. En onze begeleiders zijn speci-alist in de onderwerpen, die kunnen niet zomaar vervangen worden.’

Promotor Ron de Kloet zegt erop te vertrouwen dat de aio’s onder goede begeleiding hun promotie kunnen afmaken. ‘Ik ga er vanuit dat de universiteit doet waar ze voor staat en dat is de promovendi op de meest effectieve wijze naar het eindstation brengen. En dat is met de mensen die daarbij al die tijd betrokken zijn geweest. Medische farmacologie is opgeheven. Maar die mensen zijn er nog. Zij hebben geïnvesteerd in de begeleiding van de promoties en blijven hier tot het eind bij betrokken.’ Gert Jan van Helden, directeur bedrijfsvoering van het faculteitsbestuur was niet voor commentaar bereikbaar. DJZ

Nieuws


Usis weer een miljoen duurder‘Schandelijke overschrijding’, totale kosten 11 miljoen

Het gebeurt altijd onverwacht: je rus-tig, veilig leven, wordt iemand anders in de hand gegeven; al het oude wordt meegevoerd; en met de maan die de plaats van de zon overneemt kondigen zich nieuwe dingen aan: warmte, liefde, zoete lucht.

Te hardvochtig ben ik geweest. Jegens hen die savaient vivre. Die vrienden had-den, gezegend waren met middelmaat. Managers. Studenten. Leienaren met simpel genot. Ik kende het niet, ik zag slechts de keerzijde. Ik was jaloers. Ik was een steppewolf.

Alles wat ik altijd heb gedacht en heb gevonden werd ineens, door een glimlach, betekenisloos. De hertenogen behoorden Lori-anne toe, een student uit mijn college biologisch-dynamisch tuinieren.

Zij begon. Of ik mee-ging iets drinken in een lokale uitspanning. Ik huiver als ik terugdenk aan die eerste ogen-blikken. Wat we zou-den drinken. Hoe je dat gesprek begint. De eerste kus - als een zijderups spon Lorianne haar weefsel rond mijn hon-gerige mond.

De nacht doorgebrach t tussen kleffe lakens in haar m e i s j e s h u i s . Geknoei met ‘voor-behoedsmiddelen’ , waarmee ik vaker zelf had moeten oefenen. Haar 19-jarige blanke huid fluorescerend in het maanlicht, haar zacht gekreun terwijl ze beken-

tenissen in mijn oor fluistert over niet gemaakt huiswerk en achterste rijen van hoorcollegezalen. ‘s Ochtends ongezien langs ontbijtende dames; snel het Ra-penburg op, ook buiten mijn hoofd hin-gen nevelen.

Direct door naar de uni. In het over-hemd van gisteren, haar geur nog in mijn neusgaten en onder m’n nagels haar huid.

Kan de film daar stoppen? Kan het verhaal op dat moment eeuwig stil blij-ven staan?

Net na de lunch gebeurde het: in mijn werkkamer stond plots Lorianne.

Een natgeregende Mare verfrommeld in

haar gebalde vuist. “Wat is dit?!” snikte ze ongelovig in mijn gezicht. Die lippen, die me enkele uren eerder zo had-den geliefkoosd, afgetast, als een

blinde op zoek naar houvast.

“Had je niet kunnen vertellen dat je een ra-cist

was?” Mijn collega’s keken verstoord op. “Maar Lorre,” stamelde ik, “het zijn maar

woorden.”Zwarte Piet! Indië! “Je

bent zeker ook tegen moslims!?” Wat hier-op te antwoorden? Ik deed er het zwij-

gen toe en boog mijn hoofd, terwijl ik haar

driftig hoorde wegbenen.

D.M. SANDERS

Lorre, mail me. Ik...ben veran-derd! [email protected]

Een medewerker van Naturalis laat zien hoe hij een kerkuil prepareert. Zaterdag vond in het museum een live preparatie plaats. Dode dieren worden ontleed, zodat de huid en botten kunnen worden bewaard in de collectie van het museum. Naast vogels gebeurt dit met mollen, ratten en soms zelfs met een bruinvis. Foto Taco van der Eb

Vogelaar

Opleidingen mogen afwijken van de norm van 12 contacturen per week. Dat zei staatssecretaris Hal-be Zijlstra vorige week tijdens het debat over de onderwijsbegroting.

Hij reageerde hiermee op een mo-tie van Harm Beertema (PVV) om hogescholen en universiteiten te sti-muleren minimaal 12 uur per week les te geven aan de studenten. Omdat het soort onderwijs kan verschillen tussen de instellingen, wil Zijlstra dat er ‘vrijheidsgraden’ zijn om de contacturen te meten. Wel moet het onderwijs dan intensief genoeg zijn.

De staatssecretaris geeft aan bin-nenkort een hoofdlijnenakkoord met de VSNU en de HBO-raad naar buiten te zullen brengen. Daarin worden volgens Zijlstra ook afspra-ken gemaakt over instellingen die op een andere manier lesgeven, maar

wel kunnen aantonen dat zij ‘inder-daad intensief en deugdelijk onder-wijs aanbieden’.

Het gaat dan bijvoorbeeld over studies waarbij studenten te maken krijgen met stages. Zijlstra wil daar-om individuele prestatieafspraken maken met de instellingen. Hij zei dat ‘het werken met één specifieke norm wat mij betreft geen recht doet aan de wijze waarop het hoger on-derwijs is georganiseerd’.

Sebastiaan Hameleers, voorzitter van de ISO, kan zich wel vinden in enkele uitzonderingen van de norm. ‘Een bepaalde ondergrens van het aantal contacturen moet er wel zijn, maar het is natuurlijk wel de vraag hoe je een contactuur definieert. Er is wel een verschil tussen rechten waar aan twaalfhonderd studenten tegelijk wordt lesgegeven of kleinere studies. Als er van de norm wordt

afgeweken omdat dat het onderwijs ten goede komt, moet het wel kun-nen.’ Hameleers vindt wel dat Zijl-stra zich er te makkelijk vanaf maakt door geen ondergrens te trekken.

Ook Jelmer de Ronde van studen-tenvakbond LSVb vindt het mini-mum van twaalf uur een goed stre-ven. ‘Maar daar moet wel van kunnen worden afgeweken als daar goede redenen voor zijn. Het is natuurlijk niet de bedoeling dat door de twaalf uur verplichting de onderwijskwali-teit achteruit gaat. Bij studies waar de nadruk ligt op lezen en papers schrij-ven, zijn twaalf contacturen wellicht ook niet nodig. Het heeft ook geen zin om maar studentassistenten in te zetten om aan het minimum te ko-men. Dan krijg je ongemotiveerde studenten en docenten. Het laat zich gewoon niet goed vangen in harde regelgeving.’ HB

Alles wat ik altijd heb gedacht en heb gevonden werd ineens, door een glimlach, betekenisloos. De hertenogen behoorden Lori-anne toe, een student uit mijn college biologisch-dynamisch tuinieren.

Zij begon. Of ik mee-ging iets drinken in een lokale uitspanning. Ik huiver als ik terugdenk aan die eerste ogen-blikken. Wat we zou-den drinken. Hoe je dat gesprek begint. De eerste kus - als een zijderups spon Lorianne haar weefsel rond mijn hon-

De nacht doorgebrach t tussen kleffe lakens in haar m e i s j e s h u i s . Geknoei met ‘voor-behoedsmiddelen’ , waarmee ik vaker zelf had moeten oefenen. Haar 19-jarige blanke huid fluorescerend in het maanlicht, haar zacht gekreun terwijl ze beken-

mijn werkkamer stond plots Lorianne. Een natgeregende

verfrommeld in haar gebalde

vuist. “Wat is dit?!” snikte ze

den geliefkoosd, afgetast, als een

blinde op zoek naar houvast.

“Had je niet kunnen vertellen dat je een

was?” Mijn collega’s keken verstoord op. “Maar Lorre,” stamelde ik, “het zijn maar

woorden.”Zwarte Piet! Indië! “Je

bent zeker ook tegen moslims!?” Wat hier-op te antwoorden? Ik deed er het zwij-

gen toe en boog mijn hoofd, terwijl ik haar

driftig hoorde wegbenen.

D.M. SANDERS

Lorre, mail me. Ik...ben veran-derd! [email protected]

Farmacologen nu defi nitief opgeheven

Zijlstra wil ‘vrijheidsgraden’ voor contacturen

Wat is dit?!

M.E. van Zutphen zal op dinsdag 13 december om 10.00 uur pro-moveren tot doctor in de Gees-teswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Farãmarz, the Sistãni Hero’. Promotor is Prof.dr. J. J. Witkam. L.B.J. van Iersel zal op dinsdag 13 december om 11.15 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Pharmacologic and clinical as-pects of Isolated Hepatic Perfu-sion (IHP) of liver metastases of solid tumours’. Promotoren zijn Prof.dr. J.W.R. Nortier, Prof.dr. A.J. Gelderblom en Prof.dr. C.J.H. van de Velde.T. Moeliono zal op dinsdag 13 de-cember om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerd-heid. De titel van het proefschrift is ‘Spatial Management in Indone-sia: from planning to implementa-tion; a socio-legal study’. Promotor is Prof.dr. J.M. Otto.G.O. Reerink zal op dinsdag 13 de-cember om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Rechtsgeleerd-heid. De titel van het proefschrift ‘Tenure security for Indonesia’s urban poor’. Promotor is Prof.dr. J.M. Otto.K. Vafayi zal op dinsdag 13 de-cember om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Na-tuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Duality, Bosonic Particle Systems and Some Exactly Solvable Models of Non-equilibri-um’. Promotoren zijn Prof.dr. F.H.J. Redig (TU Delft) en Prof.dr. W.T.F. den Hollander.

V. Ljujic zal op woensdag 14 de-cember om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Sociale Weten-schappen. De titel van het proef-schrift is ‘Romaphobia among adolescents: the role of perceived threat, nationalism, and accultu-ration expectations’. Promotoren zijn Prof.dr. P.H. Vedder en Prof.dr. H. Dekker.R. Huffmeijer zal op woensdag 14 december om 11.15 uur pro-moveren tot doctor in de Sociale Wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Shaping internal working models: Parental love withdrawal, oxytocin, and asym-metric frontal brain activity affect socio-emotional information pro-cessing’. Promotoren zijn Prof.dr. M.H. van IJzendoorn en Prof.dr. M.J. Bakermans-Kranenburg.W.P. Bekkering zal op woensdag 14 december om 13.45 uur pro-moveren tot doctor in de Genees-kunde. De titel van het proefschrift is ‘Quality of life, functional abi-lity and physical activity in children and adolescents after lower extre-mity bone tumour surgery’. Promo-toren zijn Prof.dr. A.H.M. Taminiau en Prof.dr. R.G.H.H Nelissen.K. Souckova zal op woensdag 14 december om 15.00 uur promove-ren tot doctor in de Geestesweten-schappen. De titel van het proef-schrift is ‘Pluractionality in Hausa’. Promotor is Prof.dr. J.E.C.V. Rooryck.C. Constantinescu zal op woens-dag 14 december om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Gees-teswetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Gradability in the

nominal domain’. Promotor is Prof.dr. J.E.C.V. Rooryck.B.A. Duivenvoorden zal op don-derdag 15 december om 10.00 uur promoveren tot doctor in de Wis-kunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Syn-thesis & Biological Applications of Glycosylated Iminosugars’. Promo-toren zijn Prof.dr. H.S. Overkleeft en Prof.dr. J.M.F.G. Aerts (Univ. v. A’dam).M.D. Klok zal op donderdag 15 december om 11.15 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Mi-neralocorticoid receptor in human brain: a key player in resilience’. Promotor is Prof.dr. E.R. de Kloet en Prof.dr. F.G. Zitman.A.M. Slats zal op donderdag 15 de-cember om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘Towards restoring the physiological protec-tion against airway narrowing in asthma’. Promotoren zijn Prof.dr. P.J.Sterk en Prof.dr. K.F. Rabe. T.A.N. Ahmed zal op donderdag 15 december om 15.00 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is ‘In-novative therapies for optimizing outcomes of coronary artery’. Pro-motoren zijn Prof.dr. J.W. Jukema en Prof.dr. M.J. Schalij.E. Verbaan zal op donderdag 15 december om 16.15 uur promo-veren tot doctor in de Geestes-wetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘De woonplaats van de faam’. Promotor is Prof.dr. S. Groenveld.

Academische AgendaDe prijs voor een Maretje be-draagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerci-ele doeleinden worden niet geplaatst, evenmin als Mare-tjes waarin zaken worden aan-geboden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Doe iets met je kennis. Help een leerling op streek in 1 uur per week. Drie leerlingen uit groep 7 en 8 zoeken drin-gend hulp bij taal, rekenen en studievaardigheden; Marok-kaans meisje, Engels, 3VMBO TL; Egyptische jongen, Neder-lands, aardrijkskunde, brug-klas; Marokkaans meisje, Ne-derlands, brugklas; Surinaams meisje, Engels, 3VMBO TL; Marokkaanse jongen, biologie, 2VMBO; Turkse jongen, finan-cieel boekhouden, rekenen, klas 1MBO, ROC; Marokkaans meisje, wiskunde, brugklas VMBO; Marokkaanse jongen, grammatica, rekenen, kopklas, met vergoeding. Twee leerlin-gen Speciaal Onderwijs heb-

ben bijles nodig; 36 leerlingen Ba.O.groep 3 t/m 6 zoeken hulp bij taal en/of rekenen, van wie negen met vergoeding. Bijles in Onderwijswinkel, buurthuis Vogelvlucht, of bij leerling of bijlesgever thuis. Onderwijs-winkel, Driftstraat 77, ma-, wo en do. 15-17 u. Tel: 5214256, LET OP ons e-mailadres is: [email protected].

Verhuur je kamer aan een in-komende exchange student. Studenten die op exchange of stage gaan en hun kamer wil-len onderverhuren, kunnen dat doen op www.HousingA-nywhere.com. Je kunt hiermee wat extra geld verdienen om je exchange te financieren, en tevens help je de universi-teit met het vergroten van het kameraanbod voor exchange studenten. De website is gratis te gebruiken en werkt op een student-to-student basis.

Ervaren meditator laat u het pad naar verlichting zien. Ik vraag geen geld. Willem 06 - 136 56 37.

Maretjes extraMaretjes


ADVERTENTIE

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is € 23,– incl. BTW voor elke vijf-endertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

Lector Studiebegeleiding zoekt nieuwe medewerkers! Enthou-siaste studenten gezocht voor het geven van huiswerkbegeleiding op onze vestigingen in omgeving Lei-den en Den Haag. Minimaal twee middagen per week, vwo diploma vereist. Bekijk de vacature op www.lectorstudiebegeleiding.nl of bel naar 088-2211444.

Gezocht vaste oppas. Wij zoeken een lieve en gezellige oppas voor onze 2 zoontjes van 8 en 5 jaar oud. Het gaat om 2 dagen naschoolse opvang (vanaf 15:00 uur tot 18:00 uur) in Oegstgeest vanaf 12 de-cember2011. € 8,-- per uur. Reactie via 0646273374 of [email protected].

Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl. Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, Wilt u meer weten? Bel dan met Jan van Kuijk van VISADE op nummer 070 4141555, mail naar [email protected] of kijk op www.wonenophaagwijk.nl.

Op een deel van landgoed Duivenvoorde komen zeven grote kavels voor mensen die hun eigen villa willen laten ontwerpen. Naast de villa’s is er ook ruimte voor enkele appartementen.

Wat maakt Haagwijk bijzonder? U woont straks in volstrekte rust in een eeuwenoud cultuurlandschap. Wonen op Haagwijk is wonen aan de prachtige Vliet.

Wonen in weeldeDat is exclusief, kleinschalig wonen op Haagwijk bij Voorschoten!

Academisch Talencentrum

Universiteit Leiden

Taalcursussen in januari 2012

Engels 4 Frans 3 Spaans 1 Engels 5 Spaans 2

o 12 lessen o periode: de maand januari o twee of drie lessen per week o € 185,- voor studenten/medewerkers Universiteit Leiden

Zweeds 1

Zweeds 2

o 10 lessen o 1 les per week op woensdagavond o 11 januari t/m 21 maart o € 160,- voor studenten/medewerkers Universiteit Leiden

taalcoaching - maatwerk - vertalingen - acculturatie

Meer informatie op www.talencentrum.leidenuniv.nl of neem contact op met het ATC (tel. 071 527 2332).

Volg nu ook het ATC op Twitter en Facebook.

ADVERTENTIE

Portret

De diepere zin van karnemelk

Hij is een meesterverteller, maar soms draaft Simon Schama door. Volgende week geeft de Briste his-toricus de Huizinga-lezing.

Door Vincent Bongers Hij draagt een zwarte leren jas, die eigenlijk net te hip is voor zijn leeftijd. Hij spreekt met licht geaffecteerde stem. Zijn hoofd beweegt op en neer, alsof hij de woorden nog wat meer vaart wil geven. Dan volgen scènes met heftig gezwaai van zwaarden en rokende lopen van musketten. Op de achter-grond hameren de piano’s en ronken de cello’s.

De Britse historicus Simon Scha-ma (1945) schuwt het grote gebaar niet en ligt niet wakker van fouten. Maar hij is ook een meesterverteller die in een paar woorden een histo-rische gebeurtenis kan verklaren en met bijna barokke taal vorsten en kunstenaars treffend beschrijft.

Televisieseries als A History of Britain en Power of Art zorgden voor een doorbraak naar het grote publiek. Nederlandse historici lagen toen al een tijd met hem in de clinch over de Gouden Eeuw. En ook op zijn andere werk is de nodige kritiek te leveren. Op 9 december geeft hij de Huizinga-lezing in de Pieterskerk.

‘Wie dachten de Nederlanders eigenlijk dat ze waren?’(Uit: The Embarrassment of Riches, 1987)

In zijn beroemde en beruchte boek over de Gouden Eeuw, probeert Schama de identiteit en cultuur van de Nederlander te vatten. Om door te dringen tot psyche van onze voor-ouders stort hij een overvloed aan informatie over de lezer uit. Tot in details beschrijft hij de reacties van Nederlanders op het aanspoelen van een potvis op het strand bij Katwijk. Schama gaat in op de fascinatie van publiek voor de penis van de potvis. Vertelt over de economische waarde van het dier. Maar legt ook uit dat er in die tijd allerlei symboliek werd gekoppeld aan het incident. Voor de ene beschouwer is het een teken van rampspoed, anderen vinden het een hoopgevend signaal.

Het boek is doordrenkt met dit soort associaties en verbanden. Zo begint het eerste hoofdstuk met de beschrijving van een kerker in de Amsterdamse gevangenis die als ex-tra straf langzaam volliep met water. De gevangene kon zijn leven redden door een pomp te gebruiken. Letter-lijk: pompen of verzuipen. Schama erkent dat het niet zeker is of de cel wel echt heeft bestaan. Maar het is een goede metafoor.

De onlangs overleden historicus Arie van Deursen had grote pro-blemen met het boek en veegde de vloer aan met de Brit. ‘Hij vermoedt achter iedere pijp tabak en in elke be-ker karnemelk een diepere zin.’ En: ‘Hij weet ook niet genoeg van de 17e eeuw.’ Dat probleem deelt Schama volgens Van Deursen weliswaar met meer geschiedkundigen, maar de Brit wil te veel ‘met wat hij wel weet’.

Zo beweert hij dat de Nederlan-ders zich tijdens de strijd tegen de Spanjaarden zagen als een uitverko-ren volk. Het was hun calvinistische lot om deze oorlog te voeren. On-

Simon Schama schuwt grote gebaar niet


zin, vindt Van Deursen. ‘Het stemt mij wat moedeloos.’ Vooral omdat Schama frappant genoeg naar Van Deursen verwijst als bron voor deze kennis.

‘Het is een man van ideeën’, zegt de Leidse emeritus hoogleraar vader-landse geschiedenis Simon Groen-veld. ‘Maar hij werkt ze vaak niet goed uit. Het is gewoon geen goed boek. Het stikt van de fouten. Maar ook inhoudelijk kan ik het niet altijd volgen. Dat eerste hoofdstuk over water, ik weet nog steeds niet wat ik daarmee moet.’

Klopt het gerucht dat eerstejaars geschiedenis in Leiden de opdracht kregen fouten uit het boek op te spo-ren? ‘Dat lijkt me een gechargeerd verhaal’, zegt Groenveld. ‘En het was zeker geen opdracht voor eerstejaars. Veel leer je ook niet van dit soort fou-ten vlooien. Misschien dat oudejaars het boek hebben gerecenseerd.’

Als De Groene Amsterdammer die vermeende Leidse opdracht in een interview als feit presenteert, rea-geert Schama verontrust. Volgens hem zijn Nederlandse historici laf.

‘Het lijkt of ze allemaal streven naar een grafsteen met de tekst: “Hij maakte nooit een fout.” Dat daaron-der ook had moeten staan “omdat hij niks deed”, nemen ze blijkbaar op de koop toe.’

‘Hij was ooit “cock of the walk” in het glinsterende en welva-rende Amsterdam. De mensen konden geen genoeg van hem krijgen. Nu woont hij tegen-over een plek van goedkoop vertier en kotsen dronkaards voor zijn deur en zijn er elke vrijdagavond vechtpar-tijen waarbij messen worden getrokken.’(Over de teloorgang van Rembrandt in de BBC-serie Power of Art, 2006)

Schama vertelt meesterlijk hoe Rem-brandt de wensen van de rijke burgers van Amsterdam weet te vangen in portretten. Ja, er is ruimte voor luxe maar de calvinistische soberheid is altijd aanwezig in de schilderijen. De rijkdom en vroomheid zijn perfect in evenwicht. Het gaat allemaal naar wens met ‘mister cleverclogs’ en Am-sterdam, ‘de discount supermarkt van de 17e eeuw’, ligt aan zijn voeten.

Maar Rembrandt wil verder, het vuur van nieuwe ideeën brandt in hem. Hij vervreemdt van zijn publiek en raakt aan de grond. De mopperen-de notabelen geven hem nog een kans. Hij krijgt in 1661 de opdracht voor een stuk dat in het net gebouwde Paleis op de Dam moet komen te hangen. Rem-brandt schildert ‘De Samenzwering

van Claudius Civilis’. Het werk past absoluut niet in het pronkzuchtige paleis, vinden de rijke burgers. Het is wild, barbaars en Civilis, een Bataafse opstandeling tegen de Romeinen, wordt afgebeeld als een oude man die een oog mist. Het schilderij wordt afgekeurd.

Rembrandt snijdt het werk in stuk-ken om het centrale deel nog te kunnen verkopen: hij verminkt zijn schilderij om nog wat geld te vangen. Schama maakt duidelijk dat Rembrandt zijn artistieke visie niet wilde opgeven en geeft een kijkje in de gedachten van de schilder. Een gevaarlijke missie waarin hij wonderwel slaagt.

Soms gaat hij te ver. In de reeks is er ook aandacht voor Vincent van Gogh. Die was toch gek, of in ieder geval ‘a bit barmy’? Nee, zegt Schama. Hij maakt Van Gogh een profeet met een oneindige zucht naar kennis die met zijn werk ‘de hemel op aarde wilde openbaren’. Of deze lezing van de psy-che van de schilder hout snijdt , is al twijfelachtig. De aflevering brengt in ieder geval een zwak punt van Scha-ma naar voren. Hij heeft de neiging door te draven. Een acteur speelt de labiele schilder die fragmenten ver-tolkt uit brieven aan zijn broer Theo. De koortsachtige monologen geven het portret van Van Gogh de sfeer van een B-film.

Tolerantie in NederlandIn de veertigste Huizinga-lezing zal Schama ingaan op tolerantie in Neder-land door de eeuwen heen. ‘De vraag boeit me waar de grenzen liggen, en hoe groot de tolerantie voor de intole-rante moet zijn’, zei hij in een interview met NRC Handelsblad. ‘Dat beheerst het debat in Nederland sinds 2004, de moord op Theo van Gogh. Maar het speelde ook een grote rol in de Repu-bliek van de zeventiende eeuw.’

Johan Huizinga (1872-1945) was hoogleraar algemene geschiedenis aan de universiteit Leiden. Van 1932 tot 1933 was hij ook rector magnificus. Hij wordt gezien als een van de meest invloedrijke Nederlandse historici ooit. In 1919 publiceerde hij het boek Herfsttij der Middeleeuwen waarmee hij wereldberoemd werd. In zijn functie als rector maakte hij in 1933 bezwaar tegen de aanwezigheid van de Duitse wetenschapper Johann von Leers bij een internationaal studentencongres, vanwege de antisemitische teksten die Von Leers publiceerde. Ter ere van Huizinga wordt er sinds 1972 elk jaar een lezing georganiseerd. Bekende sprekers waren onder andere Noam Chomsky, Harry Mulisch en Renate Rubinstein.

simon schama, ‘What happened to the idea of toleration?’Pieterskerk, vrij 9 december, 20.00 uur (uitverkocht)

Simon Schama: ‘Nederlandse historici willen grafsteen met de tekst: “Hij maakte nooit een fout” op hun grafsteen. Dat daaronder ook had moeten staan “omdat hij niks deed”, nemen ze op de koop toe.’ Foto Joost van den Broek/HH

‘De lucht was ranzig van het zweterige ongeloof ’(Over het besef dat Barack Obama president kon worden, in The American Future, 2008)

Hoewel Schama graag en veel schrijft over Nederland, woont hij al jaren in Amerika waar hij hoogleraar is aan Columbia University. Zijn meest recente project is een boek en een documentairereeks over zijn tweede vaderland. The American Future ademt een optimistische toon. Het verscheen voor de presidentsverkie-zingen van 2008, toen het al wel dui-delijk was dat Obama echt een kans maakte.

Het verleidt Schama, uiteraard ondersteund door een barrage aan historisch feiten, om de hoop uit te spreken dat Amerika zich op-nieuw kan uitvinden. ‘Amerikanen die wakker zijn geschud, brengen het onmogelijke tot stand, leren le-venslange gewoontes af, zetten ver-ontwaardiging om in actie en voor je het weet heb je een geheel nieuwe Verenigde Staten.’

Al dat positiviteit laat nog wel ruimte voor wat stekeligheden. Al prikt Schama uiteraard het liefst met een flinke dosis understatement. Hij beschrijft een Veteranendag waar vicepresident Dick Cheney een toespraak houdt en zegt: ‘Amerika heeft nooit een militaire cultuur ge-had.’ Schama noteert droogjes: ‘Deze uitspraak was niet automatisch on-waar omdat hij afkomstig was van Cheney.’


Kies voor betaalbaar, betrouwbaar enbereikbaar, met een collectievezorgverzekering van Zorg en Zekerheid.

Op www.zorgenzekerheid.nl/universiteitleiden kunt u een offerte aanvragen of direct een zorgverzekering afsluiten. Gebruik ons collectiviteitsnummer 8662 om te kunnen profi teren van 10% korting op uw basisverzekering en tot 15% op uw aanvullende verzekering.

13.20 Het Meertensinstituut is klaar met de vissoep en stort zich op het zuurvlees. ‘Daar lopen de persona-ges uit Voskuils Het Bureau,’ zeg ik. En Erik: ‘Nu moeten wij zeker ook op onze woorden gaan passen, met jou in de buurt.’

13.45 Terug in kamer 106 kijk ik een half uur hoe de miezerregen het bos besprenkelt. Ik sleutel verder aan een scène die zich in het zwembad van een legerkazerne afspeelt.

Op een middag in oktober ver-scheen voor mijn raam in het bos ineens een team hoveniers met klimuitrusting, om dode takken af te zagen, kapmes en cirkelzaag bun-gelend aan een riem. Het spektakel tuimelde rechtstreeks mijn roman binnen.

Zo gaat dat in zo’n omgeving als deze: er is altijd wel iets wat je kunt gebruiken. Zoals ik van vrijwel elk specialisme nu iemand in huis heb die wat toelichting wil geven. Op vrijdag geeft hoogleraar Ronald Noë, primatoloog/psycholoog te Straatsburg, bijvoorbeeld college over de menselijke evolutie. Er was een seminar over de Europese schul-dencrisis. Zelf waagde ik een poging tot een workshop writing.

Nu het december is, begint bij sommigen de onrust toe te slaan. Veel fellows moeten in februari weer terug de gewone wereld in, waar hun project zal verzuipen onder onder-wijsverplichtingen, administratie, promovendibegeleiding en verga-deringen. Het vita contemplativa dat vanouds onlosmakelijk bij het uni-versitaire bestaan hoorde, is allang geweken voor de bedrijfsmatige aan-pak die universiteiten onthutsend sterk op gewone werkplekken heeft laten lijken. Deze duincampus is het laatste toevluchtsoord voor de geest.

16.48 Opnieuw steek ik het brug-getje over naar het Ooievaarsnest, nu om piano te spelen. Ik begeleid het koortje dat is geformeerd voor de kerstviering. Stuwende kracht hierachter is Jos Hooghuis, Head Research Planning and Communi-cation, luidt zijn officiële functie. Mij doet hij enigszins denken aan de hoofdbutler, zoals je die in films over Britse landadel ziet. Hij is de enige hier die werkelijk onberispelijk ge-kleed gaat. Voor het stukje tussen hoofdgebouw en Ooievaarsnest zet hij altijd een zwarte vilthoed op.

Paul is intussen een diner voor de Meertensmensen aan het voorberei-den. Die man werkt hard, misschien wel het hardste van ons allemaal. Of in elk geval is zijn werk te midden van al die denkers het meest zicht-baar. Gisteravond maakte hij erw-tensoep en glühwein, en bakte hij pannenkoeken voor de kinderen. Nu is het opnieuw een drukte van belang in de keuken, terwijl vier fellows O come all ye faithfull laten galmen in het trappenhuis met z’n fraaie ge-brandschilderde ramen.

18.15 In het donker ga ik terug naar kamer 106, herlees het zwem-badhoofdstuk, schrap vier regels die ik daarna weer herstel. Nee, vandaag zal er niets meer komen Misschien morgen.

Achtergrond

De laatste enclave voor de geest

Schrijver en voormalig Mare-redac-teur Christiaan Weijts (35) verblijft een semester in het NIAS (Nether-lands Institute for Advanced Studies), het geheimzinnige onder-zoeksinstituut verscholen bij de Wassenaarse duinen.

Donderdag 1 december 2011, 8.45 Elke ochtend ben ik weer een beetje verbluft als ik het terrein op kom: de grote villa, het landgoed eromheen met de bomen die ik dagelijks van kleur zag veranderen en die nu hun bladeren verliezen. Bij droog weer kom ik door de duinen vanuit Den Haag op een racefiets die parkeer in de nieuwgebouwde fietsenstalling. De rector, taalkundehoogleraar Aaf-ke Hulk, maakte de voltooiing ervan bekend met een gongslag tijdens de lunch (later meer over die lunches). Alles krijgt hier vanzelf iets feeste-lijks en ceremonieels.

Het NIAS is geïnspireerd op het befaamde IAS, het Institute of Ad-vances Studies bij Princeton: goed voor zevenentwintig Nobelprijswin-naars. Einstein werkte er bijvoor-beeld, en J. Robert Oppenheimer, de vader van de atoombom.

Fysicus Edward Witten (alias ‘de hogepriester van de snaartheorie’ en ‘Einsteins opvolger’) vertelde laatst in De Groene Amsterdammer hoe een dag aan het IAS eruit ziet: “Vaak kom je ‘s morgens binnen... breng je de dag door starend naar een leeg vel papier, niet goed wetend wat je aan het doen bent. Misschien, als je ge-luk hebt, krijg je iets van een inzicht, op het einde van de dag. Misschien ook niet. Een miniem sprankje van inzicht en het is een nuttige dag ge-weest. Of je krijgt geen inzicht - en dan ga je naar huis en begin je de vol-gende dag waar je geëindigd bent.”

Het Hollandse neefje beperkt zich tot de humaniora en de sociale we-tenschappen, en er werken alleen tijdelijke fellows, een stuk of veertig, die een half of heel jaar vrij zijn ge-steld om aan hun onderzoeksproject te werken, maar voor de rest zijn de gelijkenissen groot. Wittens verhaal gaat bovendien ook aardig voor de schrijverij op; misschien dat het Let-

terenfonds er daarom wel een writer-in-residence mag onderbrengen.

Ik zou me dus tot zijn dagbeschrij-ving kunnen beperken – leeg vel, miniem sprankje, anders misschien morgen – ware het niet dat de bij-komstigheden aan het NIAS zo ple-zierig zijn dat een beschrijving ervan loont, al was het maar om minder fortuinlijken de ogen uit te steken.

9.30 Bij de printer in de hal dui-ken ineens twee jonge meiden op, met een camera op een statief. Een hoop gegiechel en gedoe in de gan-gen waar gewoonlijk een geconcen-treerde stilte heerst, de soundtrack van het diepere denkwerk. Over het zachte tapijt loop ik terug naar mijn kamer aan het einde van de gang. Kamer 106 is groter dan de gemiddelde studentenkamer, zo’n 16 vierkante meter, kijkt uit op een bos, en heeft een geschiedenis. Op het krappe bankje deden zowel Kees ‘t Hart als Tommy Wieringa wel eens een dutje. Thomas Rosenboom heeft zijn huisdier, een konijn, hier eens clandestien naar binnen gesmok-keld. David van Reybrouck schreef zijn Ako-winnende Congo op dit-zelfde toetsenbord.

Omdat ik aan een hoofdstuk werk dat in de herfst van 1991 speelt, luis-ter ik Nirvana’s Nevermind op mijn koptelefoon waardoor ik bijna de oproep voor de lunch mis.

12.25 ‘Dear fellows, it’s time to go for lunch.’ Zo klinkt het hier elke dag uit de telefoonspeakertjes op alle werk-kamers waar de fellows vervolgens uit tevoorschijn komen. ‘Als min-derbroeders na de oproep voor het middaggebed,’ zoals Johan Rooryck, hoogleraar taalkunde uit Leiden, het eens uitdrukte.

12.30 De groep verlaat het hoofdge-bouw en loopt naar dat aan de over-kant, het Ooivaarsnest, via een smal bruggetje over een sloot. Bij de lunch – vissoep gevolgd door ‘Limburgs zuurvlees’, zoals Paul, onze huischef, geheimzinnig op het krijtbord heeft vermeld – hoor ik dat het camera-duo er voor mijn overbuurman op de gang was, Jan Willem Bos, die een megalomaan dik boek uit het

Roemeens aan het vertalen is. ‘Ze kwamen voor een afstudeerproject,’ zegt hij.

12.40 De tafels raken langzaam bezet. Zoals elke groep van enige omvang heeft ook deze na een aan-tal weken opgesplitst in een aantal subgroepen, die vaak aan hun vaste tafels hechten. Zo klitten de juris-ten vaak samen rond de saladebar, naast de internationale groep van linguïsten, psychologen en filosofen die veel met elkaar optrekken, film-avondjes organiseren in de common room, kinderen op dezelfde interna-tional school hebben ondergebracht.

Basso continuo in de lunchgesprek-ken is de financiële crisis. Ook uni-versitaire perikelen doen het goed. Wat er niet deugt aan het beleid. Wie wat gezegd heeft in welke com-missie. Het belabberde Engels van de Chinese studenten. Enfin… Ik was acht jaar redacteur van Mare, en ben vertrouwd met zulke litanieën.

13.00 De reden voor het Limburgs zuurvlees wordt duidelijk: er valt een delegatie van een man of twintig bin-nen, bijna allemaal met een rugzakje op, merkwaardigerwijs. Navraag leert dat het om een afvaardiging gaat van het P.J. Meertensinstituut, die in onze conference building een workshop over ‘lokale identitei-ten’ volgt, en de Limburgse in het bijzonder.

Een cultureel-antropoloog naast me aan tafel, Erik Bähre, is zelf Lim-burger van geboorte. ‘Zuurvlees wordt traditioneel van paardenvlees gemaakt,’ weet hij. Bij voorkeur van een witte schimmel, antwoord ik. Erik was gisteravond na-melijk op de rug van zo’n dier het terrein op komen rijden, met een mijter, baard en staf, geflankeerd door Jo Spaans (theologe aan de Universiteit Utrecht) als hoofdpiet. Het was voor het eerst in mijn leven dat het er allemaal exact uitzag als in de prentenboeken, compleet met sikkelmaan die door de kale boom-takken scheen.

Gistermiddag had er een lezing over Zwarte Piet op het programma gestaan, die wegens ziekte verviel. Ik vermoed dat anders de jaarlijkse dis-

cussie over het racistische karakter van het Sinterklaasfeest aan de orde was gekomen.

We hebben nogal wat fellows uit Nigeria en Kameroen, en dat mijn zoon (2) ze abusievelijk voor Zwarte Piet aanzag, is gênant maar vergoe-lijkbaar. Toen we echter collectief het ‘Daar wordt aan de deur geklopt’ in-zetten, murmelen we wat ongemak-kelijk bij de frase: Ook al ben ik zwart als roet, ‘k meen het toch goed.

Voor die Afrikaanse jongens is het hier trouwens al helemaal het para-dijs op aarde. Ayo Ojebode (van de universiteit van Ibadan, Nigeria) schrijft er een vermakelijke serie over op de site van de Wereldomroep – ‘Africans going Dutch’. Verbaasd staart hij naar onze fietspaden en trottoirs: ‘We don’t have walkways in most cities and so, animals, beggars, pedestrians, cyclists (okada), car driv-ers, bus drivers, tanker drivers strug-gle over the same piece of poor road. (…) In Holland students ask each oth-er, “How’s study?” In Nigeria, students ask “How are you surviving?” As if life is warfare or a plague.’

Een dag in het NIAS


‘Leeg vel, miniem sprankje, anders misschien morgen’

Het NIAS in WassenaarFoto’s Dindy van Maanen

Schrijver Christiaan Weijts (rechts vooraan) met zijn mede-fellows

To be a child againPlaying with Lego and twirling hula hoops: in their spare, students seem to want to relive their child-hood. “Once you leave home, you lose the urgency to grow up as fast as possible.”

By Harmke BergHuis “My house even has a cat flap,” one girl claims proud-ly. She is crouched on the ground and on the rug in front of her, there is a collection of Lego and K’NEX. “Oh no”, she suddenly cries, agitated: “I’ve forgotten the windows!” Is this a pre-school infant? No, this girl is a member of Corduroy, one of the SSR fraternity’s student clubs. And she is not the only one: she is sur-rounded by other members of the club who are all hard at work. They are building one-metre tall K’NEX windmills, and there is even a Lego football field.

Another student is remodelling his Lego student apartment into a prison. “Who wants some raisins?” A girl hands round the tiny red cartons that have never changed. Someone calls “Anyone for beer?” from the other side of the room. The Corduroy members are certain-ly not the only students reverting to their early years. The residents of the house Vliet 13 are proud of their Mario Kart talents, and they have Pokémon on the Wii too. Many stu-dent houses have subscriptions to Donald Duck. Fraternities organise Playback shows [a lip-synchroni-sation talent show of the eighties] and Disney-themed parties. And they all have cupboards brimming with toys and board games acquired during committee-installation par-ties and as a result, the stock of toys continues to grow each year as the latest Supersoakers and radio-con-trolled helicopters add to the pile. Augustinus’ committee room has two fitted cupboards: one for booze

and the other for games. The lat-ter, called Ruys de Beerenbrouck Spellenhouck in honour of the fra-ternity’s first president, contains such games as Trivial Pursuit, Par-ty & Co Girls, You’re Bluffing and Looping Louie. This last one is a game of dexterity with its own an-nual National Student Champion-ships and seventy teams, from all over the Netherlands, attended its fourth edition in Delft last March. Catena received two tricycles when the new committee was appointed, and the new committee were expected to race through building with them. But first, they had to plaster their new means of transport with stic-kers featuring cartoon hero Sponge-Bob Squarepants. Committee mem-ber and Political Science student Luuk van der Krogt (22) recalls: “It seemed like a good plan at the time.” This phenomenon, i.e. adults beha-ving like teenagers, has been named the Peter Pan syndrome by Ame-rican psychologist Dan Kiley who wrote a book with that title in 1983. Fear of commitment and the desire to be continue being mothered al-legedly explains their nostalgia for their childhood.

“It’s mindless fun”, third-year As-tronomy student Annemieke Ver-braeck (20) describes the Corduroy Lego and K’NEX evening. “And it’s much more social then watching a television series.” Pim Geurts (22), a student of World Religions, adds “Students are fascinated by all things nostalgic, like discos in the first year of secondary school. This evening is a very straightforward variation on that. Maybe it’s because we have just left home and we have lost the urgency to grow up as fast as pos-sible. Now we can be kids again.” Noora Lamers, an SSR committee member, has a much simpler expla-nation. “Students manage to pick up on opportunities for drinking games very quickly.” Her fraternity ac-

quired many of its children’s games at committee installations too. All the boxes stacked up on the table state the prescribed ages, which vary from 4+ to 7+. The favourite is Guess Who? with the original pictures re-placed by snaps of the fraternity’s members.

In common room of the block of flats on Klikspaanweg 12, Rebekka van der Kooi (23), Biopharmaceutical Sciences, shows me the games in the cupboard there. Someone has chal-ked noughts and crosses on the wall. Twister, The Game of Life, a Fishing Game, The Settlers of Catan, Laby-rinth. A green box of Glass Deco, for making your own window stickers, features a waving Bert from Sesame Street. “The old board games are not really suitable for drinking games”, she says. “For that, we usually just play Kings or Mexico. But we used to play drinking games with The Game of Life: if you got married or had a baby, you had to empty your glass.” Lamers has noticed nostalgic fee-lings for childhood in student club competitions too. “We had to try hula hoops once, and then you have to think for a moment: how did it go?” Other student clubs or-ganise real Playback shows. Arzu Sahin, a fourth-year Law student and president of the Medusa com-pany that is organising a playback show on 7 December, says: “While I was never in to it, some people are really practicing for their perfor-mance very seriously. They just love dressing up and giving it their all.” Monique Franke, the branch mana-ger of Bokstijn Feestartikelen, has students in the shop every day. “They buy stuff for their theme parties, such as elf wings and magic wands, or Mic-key Mouse ears, and then they make the rest of the outfits themselves.” Eveline Brouwers (23) is a member of the Disney guild at Prometheus, the cultural student fraternity. The guild was only founded recently

and “meets a demand”, she declares. “Quite a lot of people have missed a certain part of growing-up and still like to watch Disney movies.” So, what will they be showing? “The classics, from the end of the eighties and the beginning of the nineties. Those are the films these students watched when they were young: The Lion King, Aladdin. But we will probably watch Finding Nemo too.”

At least she won’t need to go to the video shop. “I have about forty Disney movies in my bookcase, and I know quite a few people who have far more than that.” Her own passi-on was rekindled when she went to university and met “others like me”. Brouwers continues: “I’m struck by the number of students who like them. It’s very relaxed. As well as

doing my course, I’m on the commit-tee of Prometheus and when I have a few moments to spare, it’s lovely to just watch them without having to think. When I’m really stressed out, I can’t read any new books either, so I reread Harry Potter, and so on, from when I was a kid. Then I don’t have to worry about the ending.” At Klik 12, they have started wat-ching Kindernet again on televisi-on, at lunch time. Van der Kooi ex-plains: “There’s nothing else on and we still enjoy Nils Holgersson and Alfred J. Kwak. Boes and Dommel are firm favourites, just like they always were. They’re nice because we grew up with them; their childhood me-mories, because I would get up at six o’clock to watch them.” Would you get up so early now to watch them?

Leiden students affected by the Peter Pan syndrome

The draft budget for the 2012-2015 period reveals the universi-ty’s healthy financial state for the coming year.

The university will list a surplus of nearly eighteen million Euros in 2012, although it expects an even better result for 2011: twenty mil-lion Euros.

A much smaller surplus is antici-pated in 2013: 2.2 million. But mat-ters should improve in the follow-ing year and the university should be able to list a surplus of more than fourteen million, though that amount will be halved again in 2015.

The financial statement for 2008 was well into the red, with a deficit of almost sixteen million, but the fi-nancial situation started picking up in 2009.

However, stringent cutbacks were needed to get clear of the red: whole departments were cut at Biology, the Humanities were forced to reduce spending at the language depart-ments and the university stopped funding the LAK theatre.

Since 2007, the university has cut back 35 million Euros, and the Ex-ecutive Board hoped that this would be enough, but additional cuts laid down by The Hague means another 15 million in cutbacks in the com-ing years.

The faculties and service depart-ments will be forced to cut five per cent off their budgets in the long term, though all budgets are already to be reduced by one per cent as of 2012. The Science Faculty is intend-ing to close the Department of Medi-cal Pharmacology. VB

Leiden reports positive figures for the coming years


English page

Seventy teams, from all over the Netherlands, attended the fourth edition of The annual National Student Championships Looping Louie in Delft last March. Photo by Taco van der Eb

F I L MTRIANONNova Zembla 3D Dagelijks 18.45 + 21.30 za. zo. 14.15One Life O.V. Dagelijks 19.0050/50 Dagelijks 21.30The Adventures of Tintin 3D O.V. Dagelijks 18.45HET KIJKHUISMidnight in Paris Do. t/m zo. 18.45La piel que habito Ma. di. wo. 18.45Carnage Dagelijks 21.00Hysteria Dagelijks 19.15 + 21.30LIDO STUDIONew Kids Nitro! Dagelijks 18.45 + 21.30Johnny English Reborn Dagelijks 18.45Killer Elite Do. vrij. za. 21.30Drive Zo. t/m wo. 21.30The Twilight Saga: Breaking Dawn - Part 1 Dagelijks 18.30 + 21.30All Stars 2 Old Stars Dagelijks 18.45De Heineken Ontvoering Dagelijks 21.30

M U Z I E KLVCCapital Canal CityVr 9 dec 20.00 u €16,-United Groove ft. Kink Vr 9 dec 23.30 u €10,-Glue Factory ft. Joggo + Sound Armada & Keytown SoundZa 10 dec 23.30 u €8,-QBUSNordenian NodesVr 9 dec 21.00 u €15,-Eric Vloeimans & New Rdam Jazz Orchestra + David PhilipsDi 13 dec 20.30 u €15,-STADSGEHOORZAALGhalia Benali zingt Oum KhaltoumZa 10 dec 20.15 u v.a. €21,-Morgenstern TrioZo 11 dec 11.30 €17,-

T H E AT E RLEIDSE SCHOUWBURGHelp! Ik heb m’n vrouw zwanger ge-maakt (Kluun)Za 10 dec 20.15 u, zo 8 dec 14.30 u v.a. €17,50Vincent en Theo, de veelbewogen levens van de broers van Gogh Di 13 dec 20.15 u v.a. €24,50OPENWellichtVr 9 en za 10 dec 20.00 en 21.30 u (Aalmarkt 14)LAKTHEATERNachtgasten 3Wo 14 dec 19.30 u €11,50IMPERIUMTHEATERMistero Buffo Vr 9 dec en za 10 dec (t/m 24 dec) 20.30 u €8,- (studentenprijs)

D I V E R S E NSCHELTEMA COMPLEXArtist in residence: Nicola Kirkaldy en Roosmarijn Mascinit/m 18 dec 2011RIJKSMUSEUM VAN OUDHEDENLezing ‘Mannen met macht’Di 13 dec 20.00 u €5,-Etrusken. Vrouwen van aanzient/m 18 mrt 2012Nieuws uit het Midden-Oostent/m 31 aug 2012Sites in the city t/m 19 feb 2012MUSEUM BOERHAAVEKwik nagenoeg nult/m 8 januari 2012Verborgen krachten: Nederlanders op zoek naar energiet/m mrt 2012DE LAKENHALSuske & Wiske – Het Lijdende Leident/m 4 mrt 2012NATURALISNaturalia, van circusdier tot wetenschappelijk objectt/m 19 aug 2012MUSEUM VOLKENKUNDEModern Times- Massacultuur in Korea 1910-1945t/m 8 jan 2012

Alles is sixtiesDe Rotterdamse beatgroep The Kik gaat in het Nederlands zingen. ‘Engels wordt altijd zo melig.’ DOOR VINCENT BONGERS Dave von Raven (1981, echte naam Dave Mellaart) rijdt in een auto uit de jaren zestig, steekt zich graag strak in het pak en belijdt het beatgeloof. Toen in 2010 zijn band The Madd stopte, begon hij gewoon meteen een nieuwe: The Kik. Ze treden 16 december op in het LVC.

Wat is er zo goed aan sixties pop? ‘She loves you, yeah yeah, vind ik

The Kik belijdt het beatgeloof

Klassiekers als Sammy en Pastorale overstegen het beeld van de oudere, door drankzucht aangetaste Ramses Shaffy. Een biografie en een theatershow zorgen dat de her-innering aan de flamboyante chansonnier uit Leiden niet beperkt blijft tot zijn oeuvre. DOOR THOMAS BLONDEAU Als Ramses Chaffy (1933-2009) werd hij gebo-ren in een constellatie die al meteen onalledaags was. Hij was de zoon van de Egyptische consul in Parijs en een Poolse werkloze moeder. Die laatste verliet haar man kort na haar huwe-lijk en beweerde dat zij Anastasia was, de dochter van de laatste tsaar, die door een wonder de executie door de communisten zou hebben overleefd.

Door de naderende wereldoorlog wordt de jongen die later zijn naam als Shaffy zal schrijven op een trein gezet naar een tante in Utrecht. Die plaatst hem al snel in een kinderte-huis. Daar vindt hij een speelkame-raadje in een geestelijk gehandicapt meisje. Die bleek te verwant te zijn

De Leidse jaren van Ramses Shaffy

Jodelend in de schuilkelderbezongen heeft als hij, dacht hij vaak terug aan het klapstuk en de hutspot van Leids Ontzet; aldus de biograaf. Een detail dat in ieder ander leven al-licht nietszeggend of tranentrekkerig was geweest. Maar in het leven van de adorabele aansteller Shaffy kan het alleen maar oprecht ontroerend zijn. Sylvester Hoogmoed, We zien wel! Het wonderlijke leven van Ramses Shaffy, 256 pgs., €19.95

RamsesLeidse SchouwburgWoe 14 december, 20.15u., € 29-39

met een Leids echtpaar waar hij een keertje gaat logeren. Over die er-varing schrijft zijn pleegmoeder in haar dagboek: ‘Arm, verlaten ziel-tje en waarom is hij bij ons komen aandrijven? Waarom moeten we de ouders vervangen? Niemand weet het. Maar toen hij met Pinksteren weer bij ons logeerde en de ellendige oorlogsdagen meemaakte, toen hij zich zoo moedig gedroeg en jode-lend in de schuilkelder zat, besloten we hem blijvend tot ons te nemen.’ Had de dappere zevenjarige niet zo schallend in de schuilkelder gezeten, had de wereld hem misschien nooit gekend als de vertolker van zwierige nederchansons als Zing, vecht, huil, bid, lach, werk en bewonder of We zul-len doorgaan.

De tot twee keer toe in steek gela-ten Shaffy fleurt op in het gezin van de Leidse hoogleraar cardiologie en zijn zorgzame en muziekminnende vrouw. Zijn biologische moeder was een begenadigd pianiste maar het zijn de pleegouders die Shaffy regelmaat en muzieklessen verschaffen. Een loopbaan als concertpianist is echter niet voor hem weggelegd. Daar is hij veel te ongedurig voor. Evenzo voor zijn school in Wassenaar waar hij

vaak spijbelt om in Den Haag naar de bios te gaan.

Op zijn achttiende heeft hij geen diploma, maar wel veel levensdrang en een creativiteit die zich uit in mu-ziek, toneel, fotografie en het ver-vaardigen van dameshoedjes. Als hij in Amsterdam mode gaat studeren, komt hij al snel op de toneelschool terecht. Een acteurs- en chanson-niercarriere volgen.

Over zijn roerige eerste levensja-ren zei Shaffy ooit: ‘Toen mijn ouders mij verlieten, dat was of mijn eigen leven aangevallen werd. [...] dit ont-wikkelde een kracht in mij, een af-schuwelijke kracht. Een kracht waar weinig mensen mee kunnen leven.’

Hoe succesvol hij zelf met die kracht omging, is open voor dis-cussie. Hij werd drankzuchtig, had een turbulent liefdesleven en vaak geldproblemen. Hij trad toe tot de Bhagwan-sekte maar die religieuze omwenteling verhinderde niet dat de drank hem zorgafhankelijk maakte.

Toen de schemer doorzette in zijn laatste jaren, vulde Shaffy zijn dagen in rusthuis met het ophalen van jeugdherinneringen. En hoewel niemand de jaren ’60-levenslust van ‘magies sentrum’ Amsterdam zo goed

nog steeds het beste nummer ooit geschreven. Toen ik acht was, hoor-de ik The Beatles. Ik was verkocht. Het staat voor jong. Het is energiek en ook wel naïef. Dat trekt mij. Zij gaven hun eigen draai aan Elvis en Buddy Holly, veel meer hadden ze ook niet om op terug te vallen. Veel jongeren die nu muziek maken zijn verziekt door alles wat na The Beat-les kwam.’

Nog meer helden? ‘Het gaat mij niet alleen om de grote namen: The Kinks, The Who en de Stones. Er is zoveel obscure muziek gemaakt. Honderdduizenden jongeren over

de hele wereld pakten in navolging van de Britse bands een gitaar op en begonnen een groep. Een deel van hen van heeft een singletje gemaakt met een origineel en een cover van een hit. Van veel van de singles zijn er maar honderd uitgebracht en die liggen dan te verstoffen op een zol-der. In de loop der jaren duiken die dan weer op en vinden hun plek op compilaties als Nuggets en Pebbles. Daar zit veel moois tussen.’

Het gaat je niet alleen om de mu-ziek? ‘Nee. Ik sta nu ook in mijn clownspak met een biertje in mijn hand in het café. Ik rij in een rode

Volvo Amazon uit 1964. Veel komt toch wel uit die tijd. Bijna alles is sixties.’

Dave von Raven, dat klinkt meer gothic dan sixties. ‘Nee, man! Dat is juist echt een sixties-scene-ding. Veel gasten noemden zich toen ba-ron von weetikveel of jonkheer van Transylvanie.’

Jullie hebben ook in de legenda-rische Cavern Club in Liverpool gespeeld, de plek waar The Quar-rymen (de pre-Beatles band van John, Paul en George), hun eerste optreden deden. ‘Dat was echt te gek. Al is het niet de originele Ca-vern, die is in 1973 gesloten. Dat wist ik wel, maar ik heb het de rest van de band niet verteld. Was er na-tuurlijk weer een bijdehandje die dat toch moest zeggen, beetje jammer.’

Komt er een LP aan? ‘Dat gaat nog even duren. We zijn met Neder-landstalige nummers bezig. Eigen-lijk is het maar gek om niet in je moerstaal te zingen. In het Engels kom je al snel weer uit bij liedjes over meisjes, daar word je ook een beetje melig van. In het Nederlands zing ik ook over Rotterdam en over de mensen die daar iets in de melk te brokkelen hebben.’

Maar eerst een Engelstalige kerst-single. ‘Het nummer heet A Chris-tmas song for you. Hij wordt in Duitsland gebruikt voor de kerst-campagne van Media Markt: zes spotjes met onze muziek eronder. Echt steengoed, dan komt-ie op een avond op al die Duitse zenders een paar honderd keer langs.’

The Kik LVC, Triplexfestivalvr. 16 dec, Vvk: €7,50- deur € 10,-

Cultuur


Agenda

‘We krijgen altijd een gele kaart’ Foto Taco van der Eb

Nikoli Kavadias (21), derdejaars psychologieHuis: La dolce villaBewoners: 19Grootte: ongeveer 13 m2

Huur: € 270, inclusief

Hoe ben je aan je kamer gekomen? ‘Ik was al een jaar op zoek, toen een werk-groepgenoot zei dat er die avond hospite-ren was bij hem thuis. Ik had eigenlijk een afspraak staan met vrienden, maar ben toch maar gegaan. Er werd tegen me ge-zegd dat het om 16 vierkante meter ging, maar uiteindelijk kreeg ik een kleinere kamer, hier beneden. Echt een sjaarzen-kamer. Later kon ik doorverhuizen.’

En bevalt het hier? ‘Het is een aan-eenschakeling van mooie avonden. Op dinsdag houden we vaak themaborrels.

Vorige week hadden we nog een James Bond-borrel. De mannen in tuxedo en de vrouwen in jurkjes. In de fusie han-gen foto’s op anciënniteit. Om daar tus-sen te hangen, moet je zo’n borrel geor-ganiseerd hebben.

‘De huisgenoten zijn van Quintus en Augustinus, en er wonen zowel jongens als meisjes. Als je hier komt wonen, leer je in één keer achttien nieuwe mensen kennen. Daar zitten dan wel mensen tussen waar je vaker dingen mee gaat doen. Boodschappen doen in de Hoog-vliet is al een uitstapje. Dan heb je veel gedaan op een dag.

‘We houden ieder jaar een huisfeest. Overal leggen we tapijt en iedereen is in thema gekleed. Dat gaat door tot tien uur ’s ochtends. We krijgen altijd een

gele kaart van de politie. Daarom kan het feest ook maar één keer per jaar plaatsvinden.

‘De buurman heeft bij het vorige feest geprobeerd het huis binnen te dringen. Hij vond de muziek te hard staan. Hij heeft eerder ook een keer iemand naar de keel gegrepen en ook wel eens een shirtje kapot gescheurd.’

Is zijn geklaag terecht? ‘Het is een beetje zijn eigen schuld. Als je hier aan de Hogewoerd midden tussen de stu-dentenhuizen gaat wonen, dan weet je dat je ook buiten het weekend wel ka-baal kan verwachten.’

Gaat het feesten niet ten koste van je cijfers? ‘Vorig jaar heb ik wel heel

hard gefaald in de studie. Nu heb ik een nieuw studieritme gevonden. Anderhal-ve week voor de tentamens sluit ik me op bij mijn ouders. De rest van het jaar volg ik de verplichte colleges, maar doe ik verder niks.

‘Ik ben wel bezig een inhaalslagje te maken. Bij mijn ouders is het is schoon, netjes en gestructureerd, en ik mis mijn broertje en zusje ook wel.

‘Ik ben er vaak, maar niet ieder week-end. Laatst had ik na een vechtpartijtje in de kroeg bijvoorbeeld een blauw oog. Het zag er erger uit dan het was, maar toen heb ik mijn bezoek maar een weekje uitgesteld.’

Door HarmkE BErGHuIs

Geachte stagemeneer,Ik ben op zoek naar een stage, en om-dat u mij niet kent zal ik mezelf hier-onder even de hemel in prijzen. Voor-stellen, bedoel ik. mijn naam is Petra. Ik ben gek op kwispelende schapen en logge zeekoeien. Zo gek zelfs, dat ik mij dikwijls afvraag hoe lang het zou duren voordat de medewerkers van Burgers’ Zoo een meisje met knal-blauwe flippers tussen de zeekoeien op zouden merken. Hoe lang zou je tussen de andijvie moeten blijven drij-ven voordat het een rendabele onder-neming wordt? u ziet het, aan fantasie geen gebrek.

Ik ben ook ontzettend creatief, daar-om is het jammer dat ik niets kan. Ik kan niet zingen, niet schilderen, niet dansen, tekenen of boetseren. maar laten we het vooral hebben over wat ik wel kan. om mijn creatieve aanval-len toch het hoofd te kunnen bieden, loop ik soms sneaky door de Praxis, waar ik samples behang jat om kleur-rijke collages van te maken. Ik kan zelfs knippen met een schaar voor rechtshandigen in mijn linkerhand. Een uitzonderlijke vaardigheid. als linkshandige kan ik me steeds beter aanpassen aan de rechtshandige sa-menleving. momenteel oefen ik op het kruidenbotermesje in restaurants. u ziet het, ik leer snel en beschik over een flexibele instelling.

Natuurlijk ben ik de domste niet. Daarom ga ik niet iedere week naar de Praxis voor behang. soms ga ik ook naar de Gamma, of naar de karwei. Ik wil niet dat ze me een wispelturig tutje vinden, voor wie zelfs de keuze van een behangetje te moeilijk is. Laat u niets wijsmaken, mijn muren zijn al jaren prachtig rood. Twee kleuren rood, moet ik zeggen. Wie had gedacht dat rollen behang uit hetzelfde schap in verschillende verfbaden hebben gelegen? mocht ik ooit de machtigste vrouw van Nederland worden, en la-ten we eerlijk zijn, lang kan dat niet duren, dan is dit het eerste waar ik me hoogst persoonlijk mee ga bemoeien. Zet u ‘ambitieus’ dus gerust in het rij-tje.

Het is misschien ook leuk u te ver-tellen dat ik een jaar in China heb ge-woond. Ik heb veel aan deze ervaring overgehouden. Niet alleen spannende anekdotes over het per ongeluk veror-beren van een vettig stukje hond, ik bezit inmiddels ook dertig paar onge-bruikte eetstokjes en zet woorden als ‘rijstpan’ en ‘kroepoek’ moeiteloos in tijdens een lekker potje Nederlandse scrabble. u weet wel, de nieuwste ver-sie van WordFeud. Ik houd trouwens van ijskoude chocolademelk, maar niet van pindakaas met bananen.

op mijn Facebookprofiel vindt u geen dronken foto’s of korte rokjes. Laat ik het meteen maar melden, dat bespaart u een queeste naar mijn virtuele vuile was. Ik ben uiterst re-presentatief. mocht u mijn Facebook-pagina toch bezoeken, laat u zich dan niet afschrikken door het oncharmante duikpak waarin ik eruit zie als een michelinmannetje. Het gaat om de inhoud, en bovendien ben ik wel erg aardig.

Ik kan me bijna niet anders voor-stellen dan dat u na het lezen van deze brief ontzettend enthousiast gewor-den bent. Ik verklap u vast: u bent niet de enige, dus aarzel niet te lang. Een beller is sneller!

PETra mEIjEr


Bandirah

00:13 PMKamervragen

Mare, jaargang 35, nr. 13

Documents

Transcript of Mare, jaargang 35, nr. 13