Mare 14

17 januari 2013

Het wonder van de schepping

Rechtszaak tweede studie duurt voortDe rechtbank heeft vorige week de klacht afgewezen van de stichting die strijdt voor een lager instellingscollege-geld voor de tweede studie.

Sportkaart gaat meer kostenHet Universitair Sportcentrum Leiden heeft de tarieven voor de sportkaart weer verhoogd. Vanaf 28 januari betalen studenten 150 euro.

Bultrug Johannarot verder in LeidenHet lijk van Johanna, de bultrug die eind vorig jaar aanspoelde op Texel, rot momenteel weg in een bak met water van 40 graden Celsius.

Pagina 4 Pagina 5

Pagina 3

Pagina 5

Mare zoekt freelancers Student, wil jij wat bijverdienen door te schrijven? Stuur dan een mail met wat persoonlijke info en een journalistiek artikel naar [email protected].

36ste Jaargang • nr. 14

‘Meeuwis is stukoos’ Studenten lanceren nieuw radioprogramma

Is de straling van gsm-masten gevaarlijk voor plant en dier?

Rockband DeWolff is rockoperageneuzel zaten wordt weer vies

Pagina 3 Pagina 7 Pagina 11

Met de komst van Facebook-groep Gespot: UB UL blijken de studie-zalen een prima plaats om te flirten. Met een smartphone in de hand postte Mare vier dagen in de UB.

DOOR PETRA MEIJER ‘Dag limbomeisje dat elke dag in haar vrolijke felle kleding in de UB zit, achter de com-puters Chinees te studeren! Vandaag heb je een groene broek aan en die staat je echt wauw, heel veel succes morgen en ik wil graag een keer kof-fie met jou drinken...’

Wie anoniem wilde flirten in uni-versiteitsgebouwen kon dat al doen via de web-site biddys.nl. Maar na oprichting van de Face-book-groep Gespot: UB UL in december werd het spotten net als in andere steden pas echt een grote hit. Op dit moment heb-ben al ruim vierduizend studenten de groep geliked, en dat aantal neemt elk kwartier toe. Spotten is een ode aan de anonieme liefde. ‘Het zorgt ervoor dat je even kan weg zwijmelen tijdens het zwoegen op je hertentamens.’

Gespot worden is vleiend, daar zijn de studenten in de UB het over eens. ‘Mijn naam kwam langs bij een

berichtje over mannen met mooie baarden,’ zegt Bas Clercx (Grieks en Latijnse Taal en Cultuur). ‘Dat is toch wel leuk. Waarom de groep zo popu-lair is? Extra sog-activiteiten zijn al-tijd welkom.’ Hij vindt de anonieme berichtjes geen laffe actie. ‘Je kunt wel twee uur naar iemand staren en niets doen, maar dan kan je beter een be-richtje sturen.’

‘Samen een beschuitje eten?’wel als zodanig herkenbaar zijn. ‘Hey blond meisje, die net door de deur kwam’ bleek niet specifiek genoeg. ‘Jongen bij de computers’ leverde ook weinig reacties op. Andere be-richten zijn weer zo weinig subtiel dat niemand zich erin wil herken-

nen. ‘Hee geil klein schattig meisje ik zag je net staan in de ub met je blonde haren met een slag erin! Wil je met mij een beschuitje eten of desnoods een bak-kie koffie?’. De reacties wa-ren onverbiddelijk: ‘Ik zou het meisje willen adviseren om geen bakkie koffie met deze persoon te eten’ en

‘Tip, als je een meisje wilt versieren, misschien niet meteen beginnen met zeggen dat ze geil is.’

Romantische berichten zijn er wel, maar een hoop van de berichtjes be-treft gewoon geklaag. ‘De servers lig-gen eruit’, ‘kan je stoppen met op je marker zuigen’, ‘kap eens met hoes-ten, hebben jullie SARS?’ en ‘Kunnen kleffie en beffie in de plex elkaar ajb iets minder publiekelijk aflebberen?’ – het zijn geen berichten om bij weg te dromen. ‘Tegenwoordig spotten ook veel dispuuts- of clubgenootjes elkaar voor de grap,’ zegt van Raay. ‘Dat is wel jammer, want dat is niet hoe het begonnen is.’ Zelf vindt ze de berichtjes met goede beschrijvingen

Ook Julie van der Wilde (19, rech-ten) kreeg van een clubgenootje te horen dat ze gespot was. Een ‘verle-gen sjaars’ werd afgeleid door haar verschijning. ‘Hij had het over blond haar en zwart kant, dus het moest wel om mij gaan. Ik vond het wel een compliment. Het maakt studeren toch wat leuker.’

Maar gespot worden is zo makke-lijk nog niet. Elke dag weer bezoeken honderden studenten de UB. Om daartussen op te vallen moet je wel een uitzonderlijk knappe verschij-ning zijn. Grote groepen meisjes hebben het al begrepen en paraderen rond in korte rokjes en op hoge hak-

ken, ook als er bui-ten een pak sneeuw ligt. ‘Naar de ma-nicure geweest, wenkbrauwen ge-epileerd, haartjes in de krul, nieuwe lipstick en killer

heels aangeschaft. Kan niet wachten om morgen door de UB te flaneren’, laat een anonieme berichtjesschrij-ver dan ook weten. ‘Er waren altijd al veel korte rokjes in de UB’, zegt Claire van Raay (21, psychologie), maar nu is het wel echt opvallend. Gespot: UB UL markeert het einde van de slobbertrui.’

Als je al gespot wordt, dan moet dat

wel romantisch. ‘Voor hetzelfde geld kom je de liefde van je leven tegen, dat kan toch? Sommige mensen ont-moeten elkaar op een zebrapad.’

Relatief nieuw zijn de foto’s van slapende mensen. Anonimiteit is voor de zenders van berichtjes ge-garandeerd. Voor wie in een onbe-waakt moment een dutje doet in de luie stoelen (‘Wist je dat die oranje tulpstoelen beneden bijna 5000 euro kosten?!’) is Facebook minder ver-geeflijk. En hoewel de meeste stu-denten de foto’s eigenlijk niet vinden kunnen, wordt er gewoon getagged. Een enkeling zoekt zijn heil ergens anders. ‘Heeeerlijk rustig in de open-bare bieb bij de burcht! Niemand die je bespiedt en geen gossip. Ben ik nu een knor?’, vraagt iemand op de groep.

De populariteit van de Gespot-groep staat niet op zichzelf. Aan de universiteiten van Amsterdam en Utrecht bleek het spotten ontzettend populair. Je kunt elkaar spotten in de trein, in de Albert Heijn, op het KOG en zelfs in het bejaardentehuis. Wie met de trein naar college gaat, een paar uurtjes studeert in de universi-teitsbibliotheek, gaat lunchen op het KOG en ’s avonds boodschappen

doet in de Albert Heijn zou al vijf websites moeten checken. Gelukkig is daar het netwerk: een grote kring aan vrienden, soort-van-vrienden

en quasi-beken-den. Zij taggen er naar hartenlust op los. In reactie op bijna elk be-richtje worden mogelijke slacht-offers die ook maar een beetje in de buurt van de beschrijving

komen getagged. Sommige berichtjes lijken wel op ze-ven meisjes tegelijk van toe-passing te zijn.

En als de juiste persoon eindelijk gevonden is? Dan verschuilt de zender zich nog steeds achter een muur van anonimiteit. Verder komt het vaak niet. In twee maanden tijd zijn er mis-schien twee echte koffieaf-spraakjes gemaakt. Een en-keling voorspelt over negen

maanden ‘een reusachtige UBaby-boom’. Een significante afname van de gehaalde tentamens ligt meer voor de hand. ‘Het leidt wel af,’ geeft van der Wilde toe. Wie zijn tentamen wil halen, doet er goed aan de be-richtjes te negeren. Misschien loop je de liefde van je leven mis, maar je haalt wel een voldoende.

Wie er achter de Facebook-groep zit, is voor veel studenten een nog groter mysterie dan wie er achter de berichtjes zit. In de kantine gaan wilde theorieën rond. Een groepje pedagogiekstudentes is ervan over-tuigd dat het om organisatie gaat. ‘Als je dit in je eentje bij moet houden heb je waarschijnlijk geen leven meer. Waarschijnlijk opereren ze in shifts’. Op een berichtje van Mare reageren de makers met de wens anoniem te willen blijven. Ze geven aan dat ze de Facebook-groep gestart zijn naar aanleiding van het grote succes van Gespot in Utrecht en de serie Gos-sip Girl. Het bijhouden van de groep kost wel wat tijd, maar ze vinden het goed te doen.

Facebook-fl irten in de bibliotheek

Bandirah Pagina 16

nen. ‘Hee geil klein schattig meisje ik zag je net staan in de ub met je blonde haren met een slag erin! Wil je met mij een beschuitje eten of desnoods een bak-kie koffie?’. De reacties wa-ren onverbiddelijk: ‘Ik zou het meisje willen adviseren om geen bakkie koffie met deze persoon te eten’ en

‘Tip, als je een meisje wilt versieren, ken, ook als er bui-

rond in korte rokjes en op hoge hak-

nen. ‘Hee geil klein schattig meisje ik zag je net staan in Relatief nieuw zijn de foto’s van

komen getagged. Sommige berichtjes lijken wel op ze-ven meisjes tegelijk van toe-passing te zijn.

eindelijk gevonden is? Dan verschuilt de zender zich nog steeds achter een muur van anonimiteit. Verder komt het vaak niet. In twee maanden tijd zijn er mis-schien twee echte koffieaf-spraakjes gemaakt. Een en-keling voorspelt over negen

maanden ‘een reusachtige UBaby-

ken, ook als er bui-ten een pak sneeuw ligt. ‘Naar de ma-nicure geweest, wenkbrauwen ge-epileerd, haartjes in de krul, nieuwe lipstick en killer

ken, ook als er bui-

en quasi-beken-den. Zij taggen er naar hartenlust op los. In reactie op bijna elk be-richtje worden mogelijke slacht-offers die ook maar een beetje in de buurt van de beschrijving

Ik begon net aan het hersenloze ritme te wennen waarmee ik de berg afklom, toen er plotseling twee politieagenten op zwarte ezeltjes met suïcidale snel-heid langs mij naar beneden galoppeerden, richting mijn bedoeïen-gids Mohammed-met-de-gouden-tand, die onder aan de berg op een houtvuurtje aan het koken was. Onwillekeurig moest ik terugdenken aan de eigenaar van de Jordaanse hamman, waar we de dag daarvoor onder handen werden geno-men. Hij was ervan overtuigd dat ons plannetje so-wieso onmogelijk was en hoogstwaarschijnlijk ook nog eens illegaal. Te zien aan het tempo waarmee de politie haar ezels de berg afjaagden ging dit ons op zijn minst honderd euro smeergeld kosten.

Vijftien jaar eerder stonden mijn broertje en ik aan de andere kant van de grens, midden in de Israëlische Negev woestijn. We waren op bezoek bij vrienden van mijn ouders, die daar een enorme bio-logische paprikaplantage hebben. Dezelfde plantage waar Albert Heijn haar paprika’s vandaan haalt.

Paprika’s zijn overigens zeldzaam moeilijk biologisch te groeien omdat insecten ze fantastisch vinden. De enige oplossing is om paprika’s midden in de woestijn te groeien. Daar heb je sowieso geen bestrijdingsmiddelen nodig. Qua energie- en water-verbruik zou ik biologische woestijnpaprika’s van de Albert Heijn dus niet bepaald milieuvriendelijk durven bestempelen, maar wel lekker.

Met een vers geplukte paprika in handen staar-den mijn broertje en ik naar een witte glinstering, ver weg op het topje van de hoogste berg aan de Jordaanse kant van de woestijn. Onze vader had ons verteld dat daar Aaron, broer van Mozes, begraven lag.

Wat een geniaal uitzicht moest het lijk van deze Bijbelse figuur hebben! We konden de hele dag onze ogen er niet van af houden. Ooit zouden we het met eigen ogen zien.

Nu, vijftien jaar later, waren we in Jordanië. Een paar dagen eerder hadden mijn broertje en ik een

bedoeïen gevonden die prachtige verhalen kon vertellen (‘In Jordanië is het oké om met meerdere vrouwen te trouwen want er worden hier toch te veel meisjes geboren’). Hij wilde ons wel per pick-up truck naar de tombe van Aaron rijden. Pas lang nadat de deal gesloten was, vertelde hij tussen neus en lippen door dat onze hele expeditie eigen-lijk verboden was. Maar omdat hij tegenwoordig nauwelijks meer iets aan toerisme verdient - vorig jaar moest hij zelfs zijn geliefde kamelen verkopen - wilde hij het er wel op wagen. De gemiddelde toerist heeft grote moeite Syrië, Jordanië en Irak uit elkaar te houden en mijdt dus maar de hele regio.

Hij had zijn pick-up de nacht van tevoren al in de woestijn verstopt. Vervolgens hadden we met muildieren een omtrekkende beweging gemaakt om een aantal politieposten te ontwijken. Met de truck reden we tot aan het laatste stukje berg. Mijn broertje en ik klommen richting moskee terwijl Mohammed op zoek ging naar brandhout.

De moskee was fantastisch. Op de weg terug klommen er twee mannen slaperig en in pyjama uit een lemen politiehutje vlakbij de moskee. Toen we een halfuur later beneden kwamen zaten Moham-med en de politieagenten al thee te drinken. De po-litieagenten waren inderdaad hoogst ontstemd over onze actie. Maar politieagent Ali kende Mohammed al jaren en kregen altijd kameelmelk van hem, dus ze zouden ons door de vingers zien. Als ik een foto van hen nam. Voor op Facebook.

Eerlijkheid gebiedt mij overigens om te zeggen dat het illegale gedeelte van onze tocht vooral in het gebruik van een pick-up truck zat. In hoogsei-zoen kan het weggetje dat niet aan. Te voet de berg beklimmen was geen probleem geweest, maar dat duurt zes uur, en zo fit ben ik - helaas - ook weer niet!

Benjamin Sprecher, Promovendus bij het Centrum voor Milieuwetenschappen

Het lijk van Aaron

Redactie-adres Pieterskerkhof 6 2311 SR LeidenTelefoon 071–527 7272 Fax 071–527 7288

Website mareonline.nl E-mail [email protected] De redactie is op vrijdag gesloten. Oplage circa 15.000

Hoofdredactie

Frank Provoost [email protected]

Redactie

Thomas Blondeau [email protected]

Vincent Bongers [email protected]

Bart Braun [email protected]

Marleen van Wesel [email protected]

Sebastiaan van Loosbroek (stagiaire) Vanloosbroek1992@

gmail.com

Medewerkers

Maaike Lommerse • Petra Meijer • Benjamin Sprecher • Key Tengeler • Geerten Waling • Anne van de Wijdeven Fotografie Taco van der Eb • Marc de Haan

Illustraties Bas van der Schot • Bandirah • Silas.nlBasisontwerp Roeland Segaar, Zabriski CommunicatieArt direction en vormgeving Marijke Hoogendoorn • richgirl-design.comDrukwerk Dijkman Offset Amsterdam

Advertenties Bureau van Vliet B.V. Postbus 20 2040 AA Zandvoort Telefoon 023 - 571 47 45 Fax 023 - 571 76 80

Redactieraad

Prof. dr. J.C. de Jong (voorzitter) • prof. dr. A.J.W. van der Does • drs. B. Funnekotter • dr. H. Heestermans • L. ten Hove • D. Jacobs • prof. dr. J.J.M. van Holsteyn • Prof. dr. F. Israel • mr. F.E. Jensma • E. Kastelein • S. Kerkhof • E. Merkx • C. Regoor • prof. dr. N.J. Schrijver • R.van Wijk • C. van der Woude

Jaarabonnementen

Een jaarabonnement op Mare loopt van september t/m juni. Belangstellenden kunnen Mare thuisgestuurd krijgen door €35 over te maken op bankrekening 1032.57.950 ten name van Universiteit Leiden (o.v.v. Mare en SAP-nummer 6200900100) en vervolgens een bevestigingsmail met daarin hun adres te sturen naar [email protected]. Studenten betalen €25. Ter controle graag in de bevestigingsmail ook het studentnummer vermelden.

Adreswijzigingen

Alleen schriftelijk met postwikkel. Klachten en opmerkingen over de toezending van Mare 071-5277272. Mededelingen voor het op donderdag verschijnende nummer moeten uiterlijk de voorafgaande donderdag 16.00 uur in het bezit van de redactie zijn.

ISSN 0166-3690

Colofon

Specialist is geen graaier

DOOR BART BRAUN ‘De wereld graait door’, twitterde Geert Wilders vorige week, toen de lijst met grootverdieners in de publieke sector bekend

werd. DWDD-presentator Matthijs van Nieuwkerk ver-

dient aanzienlijk meer dan de balkenendenorm. Evenals

drie werknemers van de Uni-versiteit Leiden en 79 LUMC’ers.

Dat zijn vrijwel allemaal medisch specialisten.Als het aan lijstopsteller Ronald

Plasterk ligt, gaat die balkenendenorm niet alleen gelden voor bestuurders,

maar voor iedereen die direct of indirect betaald wordt van be-

lastinggeld. Dat lijkt redelijk: het zijn krappe tijden en ie-

dereen moet op de centjes letten.

Er is echter één maar. Als De Wereld Draait Door gepresenteerd

werd door Jan Peter Bal-kenende, keek er geen hond.

Dat programma levert de STER nu miljoenen op aan reclame-

inkomsten, en dat bedrag is deels de verdienste van Van Nieuwkerk.

Stel dat je de VARA-salarissen desondanks te scheutig vindt? Dan

is het nog steeds onzinnig om het salaris van een hoogleraar-specialist te vergelijken met dat van de minister-president. Een kleine greep uit de verschillen:

de opleiding tot specialist duurt algauw dertien jaar, plus het afscheiden van een proefschrift. De MP beslist soms wel over leven en dood, maar dat is niet hetzelfde als ’s nachts uren bezig zijn bo-ven het lichaam van een kind dat langzaam steeds kouder wordt in je handen. En na het karig ver-goede premierschap wacht er meestal een prima betaalde topfunctie in het bedrijfsleven.

Voor medisch specialisten bestaat er ook een soort van bedrijfsleven. Het heet ‘privé-kliniek’. Het zou onhandig zijn voor heel Nederland als de beste artsen, de beste onderzoekers en de beste opleiders van andere artsen opstappen naar pri-véklinieken omdat Ronald Plasterk ineens hun sa-laris wil halveren. Zeker omdat dezelfde overheid de specialisten ook al flink wil laten betalen voor hun opleiding als specialist – met als argument dat specialisten zo goed verdienen.

Zo’n specialist is iemand die pas na zijn of haar dertigste klaar is met de opleiding, krankzinnige werkdagen maakt, op de tweede en derde geld-stroom jaarlijks vele tonnen bij elkaar harkt om een onderzoeksgroep van te betalen, nooit eens dronken kan worden, de mensen opleidt die u moeten opereren, levens redt en ook nog af en toe een mooie publicatie schrijft. Een falende be-stuurder die een royale vertrekpremie meeneemt is een graaier; een goed functionerende specialist levert de samenleving een godsvermogen op. Zo iemand scheld je niet uit. Die krijgt volkomen te-recht een hoger salaris dan de minister-president. De mantra blijft waar: if you pay peanuts, you get monkeys. Nog angstaanjagender dan een televi-sieprogramma gepresenteerd door Balkenende is, pak ‘em beet, pancreaskanker – en dat er dan al-leen PvdA’ers met nivelleerdwang klaarstaan om je te opereren.

2 Mare · 17 januari 2013

Column

Geen commentaar

Specialist is geen graaier

DOOR BART BRAUNgraait door’, twitterde Geert Wilders vorige week, toen de lijst met grootverdieners in de publieke sector bekend

werd. Matthijs van Nieuwkerk ver-

dient aanzienlijk meer dan de balkenendenorm. Evenals

drie werknemers van de Uni-versiteit Leiden en 79 LUMC’ers.

Dat zijn vrijwel allemaal medisch specialisten.Als het aan lijstopsteller Ronald

Plasterk ligt, gaat die balkenendenorm niet alleen gelden voor bestuurders,

maar voor iedereen die direct of indirect betaald wordt van be-

lastinggeld. Dat lijkt redelijk: het zijn krappe tijden en ie-

dereen moet op de centjes letten.

Er is echter één maar. Als Door

werd door Jan Peter Bal-kenende, keek er geen hond.

Dat programma levert de STER nu miljoenen op aan reclame-

inkomsten, en dat bedrag is deels de verdienste van Van Nieuwkerk.

Stel dat je de VARA-salarissen desondanks te scheutig vindt? Dan

is het nog steeds onzinnig om het salaris van een hoogleraar-specialist te vergelijken met dat van de minister-president. Een kleine greep uit de verschillen:

Pieterskerkhof 6 2311 SR Leiden071–527 7288

‘Liefst een vies suikernummer’

Maar gebeurde het ook in zes dagen?

Studentenradio op zoek naar programmering

Door SebaStiaan van LooSbroek ‘God zei: laat er licht zijn. En er was licht. En God zag dat het licht goed was.’ Dat zijn de eerste woorden die afgelopen zondag de Stadsgehoorzaal vullen. Na vertoning van een scheppingsfilm in onder andere Groningen, Meppel en Dordrecht, is het nu de beurt aan Leiden.

Het publiek dat de Stadsgehoorzaal binnenloopt is gemengd: een man met een oorringetje, zijn geblondeerde vrien-din, een paar studenten kijken ietwat onwennig om zich heen. Surinamers, ou-deren, zelfs een enkele dorpsgek. Geen zwarte kousen of lange rokken.

Voordat de film begint vraagt filmma-ker Henry Stober hoeveel mensen in de zaal - voor tweederde gevuld - denken dat de aarde gecreëerd is. Minder dan de helft steekt de hand op. Vervolgens wordt de kijker meegenomen naar de eerste scheppingsdag tot en met de laat-ste. De film trakteert de kijker op prach-tige beelden van de natuur en het heelal, een programma van National Geographic eigenlijk. De film lijkt de indruk te willen wekken dat al deze mooie dieren en planten niet anders dan geschapen kun-nen zijn. Hoe God dat deed, blijft ondui-delijk.

‘De voorstelling van vanmiddag trok zo’n 550 bezoekers’, zegt Aty Dommisse van de organisatie vlak voor het begin

zijn schooljaren, maar dacht tegelijker-tijd dat de mens geen toevalsproduct is. Heeft zijn opvoeding dan niets te maken met zijn visie? ‘Ik ben opgegroeid in een christelijk gezin. Maar als dat niet zo was geweest, had ik er waarschijnlijk hetzelf-de over gedacht.’

Na afloop is Treurniet teleurgesteld: ‘Ik vond het een belabberde film. Hij was

071 -527 …

van de avondvoorstelling. ‘We zijn heel blij dat we zoveel mensen kunnen berei-ken.’ De vertoning is bekostigd met giften van de geloofsgemeenschap van de kerk der Zevende-dags Adventisten.

Hans Breij (21, bestuurskunde) kreeg de week voor de voorstelling een flyer in de bus. ‘De film lijkt me wel interessant. En de toegang is toch gratis, dus waarom niet?’ Hij geeft aan open te staan voor andere denkbeelden dan de evolutiethe-orie. ‘Ik ben niet gelovig, maar wie weet geeft de film me nieuwe inzichten.’

Voor Marije Treurniet (20, studente bio-logie en lid van christelijke studentenver-eniging Gomarus) staat al wel vast dat de aarde door een hogere intelligentie geschapen is. ‘Ik vind het waarschijnlij-ker om in de schepping te geloven dan in de evolutietheorie. Of ik in de zesdaagse schepping geloof weet ik alleen niet.’ Haar studie doet vermoeden dat ze vaak geconfronteerd wordt met de evolutie-theorie. ‘Dat klopt, maar het blijft een theorie. Dat zeggen onze docenten ook.’

‘Ik heb deze film gemaakt omdat ik een andere impuls wil geven aan het denken over het ontstaan van de we-reld’, vertelt de Engelstalige Stober. ‘Het onderwijs geeft geen andere opties dan de evolutietheorie als verklaring voor het ontstaan van de aarde.’ Stober was gefascineerd door de evolutietheorie in

traag en niet overtuigend.’ Pieter van der Woerd (22, master staats- en bestuurs-recht en lid van Gomarus) sluit zich daar-bij aan. ‘Ik vond hem ook niet overtui-gend. Sterker nog, als niet-gelovige zul je na het zien van deze film alleen maar gesterkt worden in je standpunt.’

Leiden is een nieuw radiopro-gramma voor studenten rijker. ‘Snel een leuk introotje!’ Door MarLeen van WeSeL ‘We moeten nog een grap bij dat nieuws over studentenwoningen, weten jullie iets?’ wil Willem de Gelder (22, stu-dent journalistiek) met enige haast weten van medepresentator Jos Moesman (27, afgestudeerd in com-municatie aan de Haagse Hogeschool) en technicus Marc

Wonnink (19, communicatie aan de Hogeschool Leiden). Sinds vorige week komt het drietal elke maan-dagavond naar de studio van Sleutelstad FM voor het nieuwe wekelijkse studentenradiopro-gramma Stud071. Het is vijf voor zeven en Moesman en Wonnink zijn vooral hard op zoek naar muziek om dadelijk te draaien. ‘Ik weet nog steeds geen grap. Laten we anders gewoon een lekker nummer-tje draaien’, probeert De Gelder. ‘Our house?’ ‘Nee, dat is te ouwe lullen. Doe iets van Guus Meeuwis.’

‘Ja, dat is wel ontzettend stukoos.’ ‘Nog tien seconden jongens!’

‘Wij zijn de niet-gesubsidieerde radiozender van Leiden,’ vertelt de Gelder even later wanneer de mi-crofoons weer uitstaan. De luiste-raars horen intussen Britney Spears en Will.i.am (‘ook heel stukoos’). De andere lokale omroep, Unity FM, ontvangt wel subsidie. ‘Sleutelstad FM bestaat al sinds 2005, maar pas vanaf mei 2012 hebben we deze stu-dio, waarin dagelijks programma’s gemaakt worden,’ legt Wonnink uit.

‘er is altijd corruptie’

Bestuurskundige Toon Kerkhoff stelt in zijn proefschrift dat ideeën over wat goed bestuur is, constant ver-anderen en contextueel bepaald zijn. Dat heeft ook gevolgen voor het heden.

Uw onderzoek richt zich op denken over goed en slecht bestuur in neder-land tussen 1748 en 1813. Wat veran-derde er in die periode? ‘Veel. Publiek gedrag wat omstreeks 1750 geaccepteerd werd, was dat rond 1813 vaak zelden meer. Bijvoorbeeld: rond 1750 was het nog volstrekt normaal dat bestuurders de private met de publieke sfeer vermeng-den. Een regent schoof baantjes toe naar vrienden en kennissen. Nepotisme was de norm en werd niet als corruptie ge-zien. Later veranderde dat.’

Hoe komt dat? ‘De samenleving politi-seerde steeds meer. Er verschenen bij-voorbeeld talloze tijdschriften en pam-fletten waarin misstanden aan de kaak werden gesteld. Er ontstond ook een gro-tere publieke sfeer. Het bestuur centrali-seerde, werd meer landelijk. Er kwamen ook meer regels en procedures. Je ziet bureaucratisering ontstaan. Bestuurders kregen bijvoorbeeld een salaris en vaste werktijden en moesten vaker verant-woording afleggen.’

is er nu nog sprake van corruptie in nederland? ‘Ja. Je hoort wel eens be-weringen dat we al een ultieme situatie hebben bereikt, maar die gedachten wa-ren er in 1750 en 1800 waarschijnlijk ook. Het is in Nederland niet zo dat als een senator vertrekt uit de Eerste Kamer dat er een briefje op de stoel komt te hangen met de tekst: “Wie biedt?” In de hoog-ste echelons is het bestuur dus redelijk transparant geworden. Maar ik ben er van overtuigd dat er in allerlei bestuur-slagen en commissies toch nog aller-hande zaken onderling worden geregeld. ‘Ook de crisis heeft er voor gezorgd dat gedrag waar vijf jaar geleden nooit over gesproken werd, nu massaal als immo-reel wordt beschouwd. Er was in 2009 ophef over Wouter Bos die 113 euro de-clareerde nadat op een dienstreis zijn zonnebril was gestolen. Tot voor kort kraaide geen haan naar dit soort dingen. Nu was het een voorbeeld van de graai-cultuur onder bestuurders. Er is corruptie in alle tijden, maar wat men hieronder verstaat, verandert wel.

Wat vindt u van de mondiale corrup-tielijsten die jaarlijks verschijnen? ‘Die zeggen vrij weinig. Neem de corruption perceptions index van de ngo Transpa-rancy International. Dat is een feelgood lijstje die een oppervlakkig beeld beves-tigt dat veel mensen van corruptie heb-ben. ‘De Nederlandse lezer kijkt vaak met vol-doening naar de plaats van zijn eigen land in de top tien. En onderaan de lijst komt hij dan vanzelf de bekende ver-dachte landen tegen. ‘Er wordt door de opstellers gevraagd naar de perceptie van corruptie. Er is geen objectieve maatstaf en dat kan ook niet. Somalië is, bijvoorbeeld, gewoon heel anders georganiseerd en kent een andere en eigen bestuurscultuur. Dus ligt het voor de hand dat daar ook andere vormen van corruptie zijn. Er zijn landen waar ambtenaren geen of weinig salaris krijgen. Is zo’n ambtenaar dan corrupt als hij geld vraagt voor pu-blieke dienstverlening? Ondanks de na-delen baseren instanties als de EU, het IMF en de Wereldbank toch beleid op zo’n lijst. Je moet oppassen met het wil-len opleggen van veelal westerse ideeën over wat goed of slecht bestuur is aan landen als Nigeria of Afghanistan.’ vb

De Gelder: ‘Er zitten nog wel be-hoorlijk wat gaten in de program-mering hoor, dus wie een leuk idee heeft, is welkom.’

‘Nog tien seconden!’ waarschuwt Wonnink weer. ‘Ik maak zo een grap over de kabelbaan die GroenLinks in Leiden wil aanleggen, oké?’ zegt De Gelder nog snel. De on air-lamp springt aan, Moesman kondigt de muziek af en De Gelder leest het re-gionieuws voor. ‘En straks kunnen we misschien wel met de kabelbaan van de universiteit naar huis,’ besluit hij voor Moesman er weer een plaat in knalt.

‘Oké, nu moeten we snel een leuk introotje voor bij die decaangozer,’ zegt De Gelder. Op Teletekst checkt hij snel de Top-40, terwijl Moesman door de studio vliegt op zoek naar zijn usb-stick. Wanneer de rode on air-lamp brandt, daalt er voor even weer een schijnbare rust in de ruimte neer. ‘Ik heb Wim van den Doel, de decaan van Geesteswetenschappen, afgelopen week geïnterviewd over de plannen rondom Hebreeuws,’ vertelt Moesman de luisteraars. ‘En daar gaan we nu naar luisteren.’ De microfoonknoppen worden omlaag geschoven en de lamp dooft weer. ‘De decaan krijgt zes minuten air-play,’ vertelt Moesman tijdens het interview. ‘Eigenlijk heb ik hem 27 minuten gesproken, maar ik heb flink geknipt.’

Intussen zoekt hij weer door de muziekdatabase. ‘Ik wil het liefst zo’n vies suikernummer. Straks gaat Willem namelijk op Candlelight-toon de mooiste gedichten van de Facebook-pagina Gespot: UB UL voorlezen. Verder hebben we nog niet echt rubrieken. En of we al luis-teraars hebben, weet ik eigenlijk ook niet.’

Met zwoele stem en nu en dan een onderdrukte lach brengt De Gelder even later namens verlegen studen-ten odes aan hun onbereikbare lief-des die deze week twee computers verderop in de UB zaten. Na drie ge-dichten wordt hij, vlak voor acht uur, onderbroken door het niet bepaald suikerzoete Kamelenteen van Barry Badpak. ‘Zo, die knalt meteen alle romantiek eruit’, merkt De Gelder nuchter op. ‘Ik had eigenlijk nog wel even door kunnen gaan. Na Stud071 staat momenteel toch nog niemand geprogrammeerd.’

17 januari 2013 · Mare 3

Mensen

Frutti di Mare

‘Our house? Nee, dat is te ouwe lullen.’ Foto Taco van der Eb

Filmbeeld uit de creationistische film De Schepping.

Door Vincent Bongers De Koninklijke Nederlandse Akademie van Weten-schappen (KNAW) – waaronder het KITLV valt – is van plan al haar geesteswetenschappeninstituten naar Amsterdam halen. De decanen van Rechten, Geestes-, Sociale wetenschappen en Archeologie stuurden onlangs een brief naar het college van bestuur waarin ze de verhuizing ‘een dramatisch verlies’ voor de Leidse academische gemeenschap noemen.

Het college stelt dat er geen ruim-te is voor onderhandelingen met de Akademie over het instituut. Vol-gens de personeelspartij Abvakabo kan het college wel degelijk invloed

uitoefenen op de gang van zaken. Er lijken ook nog wel mogelijkhe-

den te liggen. De KNAW is een apart onderzoek gestart naar de voor- en nadelen van de verhuizing van het instituut naar Amsterdam, dat dan mogelijk onder gebracht wordt in het Instituut voor Sociale Geschie-denis in Amsterdam.

Tijdens de laatste universiteits-raadvergadering van 2012 legde rector magnificus Paul van der He-ijden uit dat in november het besluit van de KNAW om het instituut naar Amsterdam te halen per brief is be-vestigd. ‘Helaas, helaas, maar het is niet anders.’Volgens de rector is er alleen nog maar twijfel over waar in Amsterdam de collectie van het in-stituut wordt ondergebracht.

‘De KNAW heeft alleen gezegd dat ze voorlopig blijft bij het besluit om het instituut te verhuizen’, zei Joost Augusteijn van de Abvakabo-fractie in de raad. ‘Er is bereidheid om dat besluit te heroverwegen. Het college kan een extra financiële inspanning

doen om het instituut te behouden.’Van der Heijden was het daar niet

mee eens: ‘U bent verkeerd geïnfor-meerd. Het gaat niet om geld. Het besluit staat. We hebben op geen enkele manier een uitnodiging ge-kregen van het KNAW om een fi-nanciële bijdrage te leveren.’ Augus-teijn vindt dat het college ‘de feiten ontkent.’

Volgens KNAW-woordvoerder Hugo van Bergen wacht het bestuur met een besluit over het instituut totdat ‘de werkgroep die zich over de clustering buigt zijn advies heeft uitgebracht en het bestuur zijn standpunt daarover heeft bepaald. Dan hebben we het op zijn vroegst over april.’

KITLV-directeur Gert Oostindie is van mening dat het college het instituut kan houden. Hij stelt dat het instituut in Leiden kan blijven als de universiteit een flink deel van de huisvestingskosten betaalt. Het gaat volgens Oostindie om minder dan twee ton.


Nieuws

ranglijst zonder LeidenLeiden doet niet mee aan de nieuwe door de Europese Unie gefinancierde universiteitenranglijst U-Multirank. Volgens een persbericht van de EU onderscheidt de U-Multirank zich van de grote verzameling al bestaande lijsten, waaronder de Leiden Ranking, door nog meer indicatoren mee te nemen in de analyse. De lijst bestaande uit vijfhonderd universiteiten wordt dan ‘realistischer’ dan de concurrentie. Ook kunnen gebruikers zelf kiezen welke indicatoren zij belangrijk vinden. De eerste resultaten worden begin 2014 verwacht. Er is echter een kink in de kabel gekomen. De mede door Leiden opgerichte League of European Research Universities (LERU), een samenwerkingsverband van 21 universiteiten, ziet niets in weer een nieuwe lijst. Dat betekent dat LERU-leden de Universiteit van Utrecht, de Universiteit van Amsterdam en de Universiteit van Leiden niet meewerken. Frappant detail is dat een van de opstellers van de nieuwe ranking het aan Leiden verbonden Centrum voor Wetenschap en Technologische Studies is.

storingenDiverse gebouwen van de Universiteit werden maandag ontruimd na een stroomstoring. Het ging om meerdere gebouwen van de bètafaculteit. Omdat de afzuigkappen van zuurkasten niet werken zonder stroom, stuurde de universiteit haar medewerkers en studenten naar huis. De stroomstoring zorgde ook voor computerproblemen aan de rest van de universiteit. Ook het LUMC had te kampen met de stroomstoring, maar ziekenhuizen beschikken over noodstroominstallaties. De operatiekamers en intensive care konden gewoon doordraaien. Vorige week had het Van Steenisgebouw waterproblemen: bij graafwerkzaamheden van de gemeente was de hoofdwaterleiding geraakt; daardoor stond een deel van de Einsteinweg blank, en ook de parkeerplaatsen bij het Van Steenis.

studentenorkest verliest sponsorHet Nederlands Studenten Orkest (NSO) is een grote sponsor kwijtgeraakt. ‘Het bedrijf Océ verzorgde tot voor kort al ons drukwerk’, zegt de Utrechtse geneeskundestudent Marianne van Haeften van het NSO bestuur. ‘Océ is overgenomen door een buitenlands bedrijf dat zich wat betreft sponsoring minder op de Nederlandse markt richt. Dat betekent dat we flyers, posters en programmaboekjes nu zelf moeten betalen.’ Om aan extra geld te komen, geeft het orkest onder andere kamerconcerten. Voor 500 euro komen er leden van het concert bij bedrijven of bij mensen thuis spelen. Maar er zijn nog meer mogelijkheden. Donateurs die 50 euro bijdragen, krijgen bijvoorbeeld een cd. Van 10 tot 19 februari gaat het orkest op tournee. Op 13 februari spelen ze in de Stadsgehoorzaal in Leiden. ‘Als alle concerten uitverkocht zijn, redden we het financieel wel maar daar kunnen we niet van uitgaan’, aldus Van Haeften. Meer informatie over de actie is te vinden op voordekunst.nl, zoekwoord nso. Bij het ter perse gaan van deze Mare had het orkest reeds 2325, - euro binnengehaald. Het doel is 10.000,- euro.

swaabProf. Dr. Hanna Swaab is sinds 1 januari de nieuwe decaan van de Faculteit Sociale Wetenschappen. Zij volgt daarmee Philip Spinhoven op, die weer ‘gewoon’ hoogleraar wordt. Swaab is hoogleraar neuropedagogiek en ontwikkelingsstoornissen, haar onderzoek richt zich onder meer op ADHD en autisme bij kinderen en jongeren.

College en vakbond ruziën over instituutToekomst KITLV blijft onzeker

De universiteitsraad wil dat op-leidingen duidelijker aangeven in welke taal een vak wordt ge-geven. Dat bleek tijdens een be-spreking met het college van be-stuur van het Model Onderwijs en Examenregelingen.

Dit zogeheten model-OER wordt grotendeels opgelegd aan de facul-teiten, die delen zelf kunnen invul-len. In het model-OER staat een artikel dat de student wordt geacht de voertaal van de opleiding te be-heersen. Maar de taal die in de rege-ling staat, wordt niet altijd gebezigd. ‘Uit rendementsoverwegingen of gemakzucht worden bijvoorbeeld ook vakken geheel in het Engels ge-geven bij bachelors die als voertaal het Nederlands hebben’, zei Anne

Marie Leichsenring van studenten-partij SGL tijdens een universiteits-raadsvergadering afgelopen maand. ‘Er is veel onduidelijkheid hierover. Colleges zijn soms in het Engels dan weer in het Nederlands. In de OER-en zijn geen waarborgen op-genomen dat de vakken daadwerke-lijk alleen in de taal worden gegeven die in de regeling staat.

Vicerectormagnificus Simone Buitendijk erkende dat de voertaal van de opleiding helder moet zijn. ‘Die is op een aantal uitzonderin-gen na Nederlands. Het kan zijn dat bepaalde vakken in het Engels zijn, maar dat alleen bij duidelijke vermelding in de studiegids. Het is niet de bedoeling dat er ergens hal-verwege jaar verandering in komt. Het is ongewenst dat vakken uit

gemaksoverwegingen in het Engels worden gegeven. Als er opdrachten of vakken in het Engels zijn, dan moet er duidelijk omschreven zijn waarom dat zo is. Studenten dienen ook te wennen aan werken in die taal. Maar het is niet de bedoeling dat een docent een verhaal in het Engels geeft omdat dat vertaalwerk scheelt.’

Cynthia Pullen van studenten-partij BeP: ‘Sommige bachelorvak-ken hebben ook de status van een mastervak. Die worden dan ook ge-volgd door buitenlandse studenten die het Nederlands niet beheersen. Ik heb meegemaakt dat op de eerste dag van een vak om die reden werd besloten dan maar de voertaal En-gels te maken. Dat is in strijd met het OER.’ VB

Leidse sporter relatief duur uitHet Universitair Sportcentrum Leiden heeft de tarieven voor de sportkaart weer verhoogd. Wie stu-deert aan de universiteit en gebruik wil maken van de sportfaciliteiten op het USC betaalt vanaf 28 janu-ari 150 euro. Als je voor die tijd een sportkaart aanschaft, betaal je nog het oude bedrag van 130 euro.

Het tarief neemt hiermee met ruim 15 procent toe. Volgens het USC zit de stijging volledig in de uitgebreide renovatie die ze het afgelopen jaar heeft gerealiseerd. ‘We hebben enorm geïnvesteerd in de renovatie. De fit-nessruimte is verdubbeld, de kleed-kamers zijn een lockerruimte gewor-den en de bar bevindt zich nu bij de entree’, aldus USC-directeur Anton Jongeneelen.

Naar aanleiding van de gewijzigde tarieven heeft Mare een rondgang langs alle universitaire sportcentra in Nederland gedaan. Uit de cijfers blijkt dat studenten in Leiden verge-leken met die in andere steden vrij duur uit zijn.

De Leidse student die alleen wil fitnessen betaalt 150 euro voor een sportkaart en 10 euro eenmalig in-schrijfgeld. Indien je alleen lid wil worden van bijvoorbeeld de studen-tentennisvereniging, betaal je niet al-leen de jaarlijkse contributie van 35 euro maar ben je ook verplicht in het bezit te zijn van een sportkaart. Dit geldt voor alle studentensportver-enigingen die gebruik maken van de faciliteiten van het sportcentrum. De student die alleen wil tennissen be-taalt dan maar liefst 195 euro, veruit het hoogste bedrag in heel Nederland.

Hoewel je als student die alleen wil tennissen heel duur uit bent, is het wel zo dat de sportkaart de mogelijkheid biedt onbeperkt gebruik te maken van de faciliteiten op het USC. Vol-gens een bestuurslid van studenten-tennisvereniging Qravel wordt van die optie alleen niet door iedereen gebruik gemaakt: ‘Sommige leden volleyballen er nog naast, anderen nemen groepslessen. Maar een groot deel tennist alleen en betaalt dus een hoop.’

Toch denkt hij niet dat de tarief-stijging van de sportkaart zal zorgen voor een ledenafname. ‘Voor de wij-ziging was het ook al prijzig.’

Beide sporten uitoefenen is voor studenten in Leiden voordeliger: fit-ness plus tennis kost geen cent meer dan alleen tennissen bij de studen-tentennisvereniging. De sportkaart betaal je namelijk maar eenmalig.

Wat erg opvalt is het enorme ver-schil tussen de goedkoopste univer-siteit en de duurste. Een student van de VU die wil fitnessen en tennissen bij een tennisvereniging betaalt 374 euro, terwijl een student van de TU Eindhoven met dezelfde sportinte-resse 107,50 euro betaalt. Dat is een verschil van 266,50 euro. Daarbij moet de kanttekening geplaatst wor-den dat de universitaire sportcentra niet allemaal even goede faciliteiten bieden. sVLVerwarring over voertaalOnderwijsprijsDe genomineerden voor de LSr-on-derwijsprijs zijn bekend. De Leidse Studentenraad reikt jaarlijks op de verjaardag van de universiteit een prijs uit aan de beste docent.

De winnaar krijgt vijfduizend euro, maar moet die wel aan onderwijs uit-geven. De voordrachten zijn afkom-stig van de Leidse studieverenigin-gen. Dit jaar maken Martin Baasten van Hebreeuws, Tony Foster (En-gelse taal & cultuur), informaticus Hendrik Jan Hoogeboom, Maarten Kunst van criminologie en weten-schapsfilosoof Victor Gijsbers kans op de prijs. BB

Personeelspartij Abvakabo en het college van bestuur hebben een verschil van inzicht over de moge-lijkheden om het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) voor Leiden te behouden.

Nieuws

Bultrug rot verder in vredeHet lijk van Johanna, de bultrug die eind vorig jaar aanspoelde op Texel, bevindt zich momenteel in de zogeheten maceratieruimte van Naturalis, waar het in een bak met water van 40 graden Celsius ligt. Bacteriën breken de vleesresten dan af. Daarna worden de botten gespoeld en gebleekt. Op de foto is het achterste deel van de schedel te zien. Foto Naturalis

Studenten Hebreeuwse en Joodse Studies kwamen de afgelopen we-ken in verweer tegen het besluit van het faculteitsbestuur van Gees-teswetenschappen om hun studie in 2014 te laten opgaan in andere opleidingen. Een online petitie kon in enkele weken tijd al op ruim 3000 ondertekenaars rekenen.

‘En die komen niet alleen uit Ne-derland,’ vertelt derdejaarsstudente Angelique Hofman (20). ‘Reacties van hoogleraren en andere betrok-kenen uit Singapore, Japan, Italië, Spanje, de Verenigde Staten en ui-teraard Israël laten zien dat we een groot draagvlak hebben.’

Volgens Hofman staat deze kwes-tie niet op zich. ‘Het is helaas een typisch voorbeeld van wat er overal aan de hand is. Er verdwijnt mo-menteel academische kennis uit het hele land. Groningen stopt met het aanbieden van Fins en Hongaars, waardoor deze talen in Neder-land niet meer te bestuderen zijn. Hebreeuws kun je weliswaar ook nog studeren in Amsterdam, maar in Leiden is de studie heel anders vormgegeven.’

Naast Mare besteedden onder meer de Telegraaf, het Reformato-risch Dagblad en het Leidsch Dag-blad aandacht aan de kwestie. Hof-man: ‘Binnenkort komen we ook op Radio 1. Uiteindelijk hopen we hiermee de politiek te bereiken. We proberen momenteel Kamerleden

die affiniteit hebben met onderwijs aan te schrijven.’

Geesteswetenschappendecaan Wim van den Doel benadrukt dat het juist níet de bedoeling is dat de bestaande expertise zal verd-wijnen. ‘We volgen het beleid, dat overigens wordt gesteund door de universiteitsraad en de minister van Onderwijs, om kleine, kwetsbare opleidingen in te bedden in bredere opleidingen. Zo blijft de kennis juist behouden, in een robuuste omgev-ing.’ Deze maatregel is de afgelopen jaren al bij meer studies op ver-schillende universiteiten genomen. Van den Doel: ‘Er zijn al eerder Kamervragen over gesteld, waarbij de minister antwoordde dat het een zaak is van de universiteiten zelf.’

Ook de vergelijking met Fins en Hongaars in Groningen klopt vol-gens hem niet. ‘Dat écht opdoeken van opleidingen is juist nodig om-dat men daar doorgegaan is met kleine zelfstandige opleidingen. Wanneer we dat hier ook zouden doen, en de universiteit over een paar jaar in zwaar weer komt, durf ik mijn hand niet meer in het vuur te steken voor het behoud van de expertise in Hebreeuws.’

Het faculteitsbestuur heeft al of-ficieel besloten de registratie van de opleiding bij het Centraal Register Opleidingen Hoger Onderwijs op te heffen. Het college van bestuur moet nu nog een definitief besluit nemen. MvW

Getouwtrek over hoge kosten tweede studieRechtbank verwijst door naar college van beroepDe Amsterdamse rechtbank heeft vorige week de klacht afgewezen van de Stichting Collectieve Actie Universiteiten (SCAU), die strijdt voor een lager instellingscollege-geld voor de tweede studie.

Door SeBaStiaan van LooSBroek De klacht is afgewezen omdat de recht-bank de SCAU niet ontvankelijk verklaarde. De stichting heeft in ok-tober acht universiteiten, waaron-der die van Leiden, voor de rechter gedaagd omdat die van mening is dat de universiteiten te hoge colle-gegelden vragen van studenten die een tweede studie willen doen. ‘Wij vinden dat het collegegeld maximaal kostendekkend mag zijn. Dat ge-beurt echter niet’, aldus de advocaat van SCAU, Maarten Kalkwiek. Bo-vendien zeggen de instellingen niet

waaruit de tarieven zijn opgebouwd. Afgelopen week verklaarde de

rechtbank echter dat SCAU de zaak niet via de civiele weg moet aanhan-gig maken, maar via de bestuurs-rechterlijke. De rechtbank heeft de stichting hiervoor verwezen naar het College van Beroep voor het Hoger Onderwijs (CBHO).

‘Wij zeggen dat deze zaak wel gewoon via de civiele rechter kan verlopen’, vertelt Kalkwiek. ‘Mede daarom gaan we in hoger beroep. Het gerechtshof in Amsterdam zal beslissen of de zaak inderdaad niet door de civiele rechter kan worden behandeld.’ Een andere reden dat ze in hoger beroep gaan, is omdat ze niet willen dat de zaak behan-deld wordt door het CBHO. ‘Bij het CBHO krijg je geen eerlijk proces, want dat toetst niet de argumenten tegen het instellingscollegegeld.’

Als het gerechtshof beslist dat de

SCAU wel ontvankelijk is en toch de civiele route kan nemen, kan de zaak opnieuw naar de rechtbank in Am-sterdam.De procedure richtte zich in eerste instantie alleen op een tweede master in de rechtsgeleerdheid, maar tijdens het proces besloot de SCAU de eisen te vermeerderen voor alle masters en bachelors. Studenten die een tweede studie willen doen, beta-len niet overal hetzelfde bedrag. Aan de UvA betaal je voor een master in de Geesteswetenschappen bijvoor-beeld 10.500 euro, terwijl een stu-dent daar in Leiden ruim 3000 euro meer voor kwijt is.

SCAU moet uiterlijk drie maan-den na het gewezen vonnis van ver-lenden week in hoger beroep, maar Kalkwiek verwacht dat ze het eerder gaan instellen. Of het instellingscol-legegeld daadwerkelijk lager zal wor-den, blijft dus nog een kwestie voor de langere termijn.

Luguber mysterie nog niet opgelostStudentenhuizen in heel Neder-land kregen afgelopen week valse rouwkaarten, cd’s en dvd’s met mysterieuze voicemailberichten, haren en nagels en volgens de wild-ste geruchten zelfs afgesneden vin-gers in de brievenbus.

De rouwkaart kondigde het over-lijden aan van ene Roos-Anne Bol, op 12 januari 2013. Op het mo-ment van ontvangst lag deze datum nog in de toekomst. Op de website www.helproos-annevinden.nl en www.timeislimited.nl, waarnaar de rouwkaart verwijst, staat inmiddels dat het om een ‘cool spel’ ging voor een studieonderzoek, wat inmiddels voortijdig is afgebroken. Dezelfde tekst is te vinden op de Facebookpa-gina van Debby Zuiddam, studente SPH aan de Hogeschool van Arn-hem en Nijmegen (HAN).

Ook in Leiden zijn kaarten en cd’s bezorgd, in ieder geval in een aantal Minervahuizen en op de sociëteit van Minerva. ‘Over enveloppen met

plukken haar en nagels heb ik alleen geruchten gehoord,’ laat Mette Vis-ser, ab-actis van Minerva, weten. Bij de Politie Hollands Midden zijn in elk geval geen meldingen binnen-gekomen, laat staan van afgesneden vingers. Geschrokken zijn de Leidse studenten niet echt. Visser: ‘Ik geloof dat de meesten wel doorhadden dat het om een of andere rare grap ging.’

Helemaal duidelijk is het echter nog niet, aangezien de Facebook-pagina van Debby Zuiddam nep lijkt. Bovendien is het volgens Chris Veenemans, communicatieadviseur van de HAN, uitgesloten dat de op-leiding SPH er iets mee te maken heeft.

Op het internet werd ook snel gewezen naar Hexos, een organi-sator van kinderfeestjes rondom misdaadmysteries. De website over Roos-Anne zou op hun server staan. ‘Wij hebben er niks mee te maken en verder willen we er niks meer over zeggen,’ liet een medewerkster we-ten. MvW

Docententekort geen prioriteit De studentenpartij LVS in de uni-versiteitsraad wil dat het college van bestuur druk uitoefent op de facul-teit Sociale Wetenschappen (FSW) om sneller docenten aan te nemen. Maar het college weigert dit.

FSW heeft minder personeel aange-trokken dan begroot en houdt zo geld over.

Dat blijkt uit een tussentijdse financiële rapportage van de uni-versiteit. Uit de cijfers blijkt dat de faculteit in 2012 uitkomt op een gemiddelde personeelsbezetting van

406 voltijdbanen en dat is maar liefst 37 voltijdbanen minder dan begroot. Het aantal volledige betrekkingen gefinancierd uit overheidsgeld, de zogeheten eerste geldstroom, komt 20 lager uit dan begroot.

‘Het geld wordt opgepot’, aldus Marc Hogenhuis van de LVS tijdens de laatste universiteitsraadverga-dering van 2012. ‘Dat is een slechte ontwikkeling. Geld dat bestemd is voor onderwijs, wordt nu niet gebruikt.’

Vicecollegevoorzitter Willem te Beest vond dat overdreven: ‘U trekt

wel erg verstrekkende conclusies. Het lijkt net of het onderwijs tekort wordt gedaan. Die indruk hebben wij niet. Er zijn meer middelen bes-chikbaar voor de faculteit en er wordt personeel aangenomen.’

Volgens Hogenhuis hebben niet het faculteitsbestuur maar afdelingen en instituten bij sociale wetenschappen de neiging om de hand op de knip te houden en loopt zo het aannemen van nieuw personeel vertraging op.

Het college vindt dat de vraag over de begroting in de faculteitsraad van FSW moet worden gesteld. vB

LUF wil geen fusieDe universiteit begint een bureau dat het alumnibeleid verder vorm gaat geven. Het college van bestuur wilde de nieuwe organisatie samen met het Leids Universiteits Fonds (LUF) opzetten. Maar het fonds is niet akkoord gegaan met het plan dat was opgesteld.

Het LUF is een onafhankelijke stich-ting die in 1890 is opgericht en wordt gefinancierd door donaties van alumni. Het fonds beheert onder an-dere een database waar tienduizen-den alumni in staan en organiseert activiteiten voor afgestudeerden.

Rector magnificus Paul van der Heijden ‘betreurt’ het dat het LUF niet samen met de universiteit het nieuwe bureau gaat opstarten. ‘We hebben een hele tijd overleg gehad met het LUF vanuit de gedachte dat wij een gezamenlijk een nieuw alumnibureau gingen bemensen’, zei de rector onlangs tijdens een univer-siteitsvergadering. ‘Dat overleg is op niets uitgelopen. Het LUF wilde niet en dan houdt het op.’

Op facultair niveau wordt er ook veel en op zeer uiteenlopende wijze aan alumnibeleid gedaan, aldus de rector. ‘De nieuwe centrale afdeling gaat samen met de faculteiten dit beleid coördineren.’

Annah Neve, de directeur van het LUF, bevestigt dat het fonds niet sa-men met de universiteit in het bureau stapt. ‘Er is een plan opgesteld en dat hebben we voorgelegd aan een groep alumni die ons belangeloos adviseren (De Raad van het Fonds, red.).

‘Het gaat om een groep van 600 adviserende leden. Van deze groep waren er 150 aanwezig bij deze ver-gadering. Dus het voorstel is door veel deskundige ogen bekeken. Uit de vergadering volgde dat een aantal punten in het plan nog verder uit-gekristalliseerd moeten worden. Er

Studenten Hebreeuws starten online petitie

diende een nieuw voorstel te komen. Dit speelde overigens al in januari 2012.’

Neve wil niet ingaan waar volgens de alumni de pijnpunten lagen. De universiteit besloot vervolgens geen nieuw plan te maken en gaat nu op eigen houtje het alumnibeleid verder uitbreiden. Zowel de universiteit en het LUF benadrukken dat beide par-tijen blijven samenwerken en dat er geen dubbel werk wordt gedaan. vB

Nieuws


Met de reeds aanwezige kennis stampte Geesteswetenschappen een nieuwe studie uit de grond, die ruim 350 studenten van over de hele wereld trok. Naar de Campus Den Haag om precies te zijn. ‘Tij-dens de ELCID leek Leiden me in elk geval een leuke stad, maar zo is het er vast niet elke week. Toch?’

DOOR MARLEEN VAN WESEL ‘Eind 2009, toen de Universiteit Leiden het fi-nancieel lastig had, kwam er onder leiding van vicevoorzitter van het college van bestuur Willem te Beest een clubje van Leidse decanen sa-men,’ vertelt Wim van den Doel, zelf decaan bij Geesteswetenschappen. ‘We wilden onder meer het aantal studenten, of althans: het markt-aandeel van de Universiteit Leiden in Nederland, vergroten. Want dat liep al een aantal jaar terug. En nieuwe studenten, bedachten we, trek je met nieuw onderwijsaanbod.’ Vanuit Geesteswetenschappen werd het idee van International Studies aangedragen, een opleiding die in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten al vaker voorkwam. Van den Doel: ‘De Universiteit Leiden had al veel expertise in huis op het ge-bied van “de wereld”. We

decaan bij Geesteswetenschappen. ‘We wilden onder meer het aantal studenten, of althans: het markt-aandeel van de Universiteit Leiden in Nederland, vergroten. Want dat liep al een aantal jaar terug. En nieuwe studenten, bedachten we, trek je met nieuw onderwijsaanbod.’ Vanuit Geesteswetenschappen werd het idee van International Studies aangedragen, een opleiding die in Groot-Brittannië en de Verenigde Staten al vaker voorkwam. Van den Doel: ‘De Universiteit Leiden had al veel expertise in huis op het ge-bied van “de wereld”. We

hoefden die alleen nog maar te bundelen.’

Al meteen in het eerste jaar meld-den 377 studenten zich aan. ‘Dat succes was natuurlijk de bedoeling, maar of het echt zou lukken, wisten we vooraf niet. We streefden naar ruim 200 studenten. We hadden wel het idee dat brede opleidingen steeds aantrekkelijker worden’, vertelt Van den Doel, die inmiddels ook voor-zitter van de opleidingscommissie is. Als programmacoördinator werd Johannes Magliano-Tromp aange-trokken, voorheen werkzaam bij godsdienstwetenschappen. ‘Ook uit die opleiding zijn elementen ver-werkt in het studieprogramma. Alle instituten van Geesteswetenschap-pen participeren namelijk,’ vertelt Magliano-Tromp. De meest recente tentamens zijn door 355 en 340 stu-denten gemaakt. Geen cijfers die hem zorgen baren. ‘Bovendien lag het percentage onvoldoendes rond de tien, vijftien procent.’

Behalve de breedheid is de Engels-taligheid een succesfactor, denkt hij.

‘Ook de wervings-methode was

bijzonder. We hebben een internati-onale Google-campagne opgezet en al in een heel vroeg stadium kwam er een actieve Facebook-groep voor geïnteresseerden. Daardoor was er voor aanvang al sprake van groeps-vorming en dat is een belangrijke voorwaarde voor studiesucces.’

Richard Griffiths, geestelijk va-der van International Studies en nu studentencoördinator en do-cent, dacht er ook zo over. Met een groepje studenten dat zich vroeg had aangemeld smeedde hij daarom vo-rig collegejaar al plannen voor een studievereniging. Het uiteindelijke bestuur werd in september 2012 ge-kozen op een verkiezingsfeest. Greg Mason (19) uit Engeland sprong na een paar biertjes het podium op met een speech waarin hij zijn studiege-noten feestjes, kortingen en banen beloofde. Inmiddels is hij voorzit-ter van studievereniging B.A.S.I.S. ‘En nu moet ik die beloftes dus waar maken . En meer dan dat: we organiseren sportevenementen, een wintersportreis en stedentrips. Ook de extra lezingen, die nu nog geor-ganiseerd worden door de op-leiding, nemen wij binnenkort over.’

Zijn bestuursgenoot Brice Jacquemin (18), secretaris, is in zijn element in het internati-onale gezelschap dat Geesteswe-tenschappen naar Den Haag wist te halen. Hij is geboren in België en

woonde daarna in China, Tanzania, Engeland en Rusland. ‘Onder mijn studiegenoten zijn de meeste Euro-pese landen wel vertegenwoordigd. En nu nemen we met z’n allen Den Haag over. IS-studenten bevolken hele studiocomplexen in de bin-

nenstad. Hierna hoop ik in West-Amerika of Zuid-Oost-Azië terecht te komen. Dat is voor mij nog een onontdekt deel van de wereld.’ De studenten komen dus overal. ‘Be-halve in Leiden. Tijdens de El Cid leek het me in ieder geval een leuke

stad, maar zo is het er vast niet elke week. Toch?’

vraagt Mason vertwijfeld. Sindsdien is hij er alleen

voor een tentamen en voor het congres

met Kofi Annan geweest. Jacque-min, die lid is van het Leidsch Studenten Rugby Gezel-

schap (LSRG), komt wat vaker in Leiden. ‘Het bier is er goed-koper, maar dat gaan we met B.A.S.I.S. bin-nenkort ook in Den Haag regelen.’

Den Haag vormt een logisch decor voor deze op-leiding, vindt Magliano-Tromp. Vanuit zijn kantoor op de twaalfde verdieping van locatie Sticht-hage, op het Centraal Stati-on, kijkt hij uit over de stad. ‘Wie hiervan-daan naar lo-catie Schouw-

burgstraat loopt, struikelt haast over de ambassades en de kantoren van ngo’s. Dat is zowel handig voor de con-

tacten van de opleiding als die van de studenten zelf. Een student uit Bulgarije was op de eerste dag van de studie zijn portemonnee en pas-poort verloren. Diezelfde dag heeft hij, bij het regelwerk op de ambassa-de, meteen een stage geregeld.’ In het derde jaar zullen de studenten overi-gens wel keuzevakken in Leiden vol-gen en nu zijn er soms al tentamens. ‘Maar eerst willen we nog even dat de groep hier bij elkaar blijft. We willen het esprit de corps, waar we vanaf het begin zo op hebben ingezet, levend houden.’

De hechte band tussen de studen-ten leidt soms ook tot verwarring, constateert Mason. ‘In onze Face-book-groep helpen we elkaar met onduidelijkheden. Maar sommige studieopdrachten worden per tu-torgroep net wat anders opgegeven, waardoor we de onduidelijkheden alleen maar vergroten.’

‘Dat hebben wij ook ontdekt’, zegt Magliano-Tromp. ‘We hadden ver-wacht dat ze met vragen naar hun tutor zouden komen, niet dat ze elkaar in verwarring zouden bren-gen. Dergelijke kinderziektes horen erbij. Bovendien zijn ze leerzaam. Er is blijkbaar niets waarvan je bij zo’n groot, nieuw en internationaal gezelschap kunt veronderstellen dat het vanzelfsprekend is. Bij stu-denten uit sommige culturen moet je er bovendien alert op blijven dat ze zelfkritisch moeten nadenken en geen autoriteitsargumenten gebrui-ken. En het kan ook geen kwaad om Britse studenten te waarschuwen dat het verkeer rechts rijdt bij het oversteken.’

Komend jaar zou de opleiding weer ongeveer vierhonderd studen-ten moeten trekken. Wanneer het er veel meer worden, komt er geen numerus fixus. Magliano-Tromp: ‘Dat kan – geloof ik – niet eens, zo

een paar maanden van te voren. En bovendien was een grote oplei-

ding juist wat we voor ogen hadden.’

Die opzet is geslaagd. ‘Het is namelijk niet zo dat deze opleiding als een kannibaal mo-

gelijke studenten voor andere geesteswetenschap-

penstudies wegkaapt. Daar is het aantal inschrijvingen stabiel,’

vertelt Van den Doel. Magliano-Tromp vindt dat mooi: ‘Met deze international classroom hebben we een doelgroep aangeboord die we met het aanbod tot nu toe nog niet wisten te bereiken.’


Achtergrond

Vakkenpakket: de wereldHet groepsgevoel van 350 Leidse studenten in Den Haag

‘Het kan geen kwaad om Britse studenten te waarschuwen dat het verkeer rechts rijdt bij het oversteken’

377 studenten schreven zich in voor de start van International Studies in septem-ber 2012. 144 Van hen zijn internationale studenten en zo’n 250 IS-studenten zijn lid van studievereniging B.A.S.I.S. (Bach-elor Students of International Studies).

Na een gemeenschappelijk half jaar met colleges die de geschiedenis, cultuur, politiek en economie van de hele wereld behandelen heeft de eerste lichting recent een wereldregio moeten kiezen als specialisatie.

De expertise is afkomstig uit allerlei instituten van Geesteswetenschap-

pen, maar vooral van geschiedenis, het Leiden University Centre for Linguistics (LUCL), het Leiden University Institute for Area Studies (LIAS) en het Leiden University Centre for the Arts in Society (LUCAS).

Feiten & cijfers

Het gevaar van de straalHebben planten en dieren last van onze radio-uitzendingen, wifi en gsm-masten? Het onderzoek daar-over is ongestructureerd en de conclusies spreken elkaar tegen. Leidse milieuwetenschappers pro-beren orde te scheppen: ‘De spreiding in de resultaten is nog het opvallendste resultaat van allemaal.’

Door Bart Braun Straling is al gauw een beetje eng. Je kunt het niet vast-pakken, je kunt het niet ruiken, niet horen, en verreweg de meeste stra-ling kun je niet eens zien: het kleine beetje zichtbare straling noemen we ‘licht’. Natuurkundigen delen straling op in twee categorieën: io-niserend en niet-ioniserend. Die eerste heet in de volksmond ook wel radio-activiteit; dat is niet helemaal correct maar daar laten we het van-daag bij omdat het in dit stuk alleen over de tweede soort gaat. Dat de ioniserende straling die bijvoorbeeld vrijkomt bij het ontploffen van een kerncentrale slecht voor je is, weten de meeste mensen wel.

Die niet-ioniserende straling is lastiger. Bij de vraag of dat kwaad kan, doen twee eigenschappen ertoe: de frequentie en de dosis. Bepaalde frequenties zijn schadelijker dan andere: ultraviolet licht is kanker-verwekkender dan zichtbaar licht. De dosis hangt af van de bron – de zon produceert meer ultraviolet licht dan een blacklight in de disco – en de afstand tot die bron: over het al-gemeen hoe dichterbij, hoe meer blootstelling.

Straling met frequenties van tus-sen de grofweg 300 kilohertz tot 3 gigahertz heet radiostraling. De uitzendingen van de radio worden uitgezonden in dat spectrum, maar ook televisie, gsm, wifi, bluetooth en vele andere draadloze toepassingen. Radiostraling ontstaat van nature bij bijvoorbeeld bliksem, maar de afgelopen honderd jaar komen daar menselijke bronnen bij. Steeds meer, en op steeds meer frequenties.

Dat roept de vraag op of dat kwaad kan, al die straling. Het onderzoek daarnaar richt zich vooral op de ge-zondheidseffecten bij mensen. De voorzichtige conclusie van de we-reldgezondheidsorganisatie WHO is dat als er al een effect is, dat dat dan erg klein moet zijn. Wel adviseert de organisatie mensen om op een afstand van twee meter van zend-masten te blijven, voor de zekerheid.

Maar mensen zijn niet alleen op de wereld. Het zou zomaar kunnen dat andere wezens veel meer last hebben van onze radiogolven dan wijzelf. ‘Bijna niemand focust zich op de ecologie’, constateert Martina Vijver van het Centrum voor Milieu-wetenschappen Leiden (UL-CML). ‘Als onderzoekers al eens naar dieren kijken, dan is dat vooral als model voor de mens. Er is echt sprake van een kennisleemte.’

Vandaar dat het CML samen met het RijksInstituut voor Volksge-zondheid en Milieu (RIVM) onder-zoek doet naar de milieu-effecten van zendmasten. De eerste stap was

het in kaart brengen van het weten-schappelijk onderzoek dat al wél is gedaan. Het literatuuroverzicht ver-scheen deze maand in Environment International.

Verreweg het meeste onderzoek naar de gevolgen van radiogolven op planten en dieren is uitgevoerd on-der laboratoriumomstandigheden. Bij ongeveer tweederde van die stu-dies vonden de onderzoekers daad-werkelijk een effect, en bij een derde

dus niet. Dat is al verwarrend, maar het wordt nog erger: zelfs in die stu-dies met een effect, was er maar zel-den een duidelijk verband tussen de dosis en dat effect. Zoiets verwacht je wel te zien; in de wetenschap van vergiftigingen (toxicologie) is zo’n relatie standaard. Van een druppel water merk je niks, van een liter wa-ter moet je plassen en van tien liter water ga je dood. Op dezelfde ma-nier verwacht je dat een krachtige

‘Veel semi-wetenschap in het stralingsonderzoek’

‘Het is ook voor het eerst dat ik bange mensen aan de telefoon kreeg’

Verse visBiologen van Naturalis en de Universiteit Leiden hebben een nieuwe vissoort beschreven. Het betreft een cichlide, een baarsachtig visje, in dit geval van het geslacht Haplochromis. Evolutiebiologen doen al decennialang onderzoek naar cichliden in grote Afrikaanse meren, omdat daar veel en snelle soortvorming plaats lijkt te vinden. De soort in kwestie was al tijden bekend onder vissenmensen; er zijn al een stuk of vijftig publicaties over geschreven, en hij wordt opgekweekt in aquaria. In de jaren tachtig leek het er even op dat hij in het wild uitgestorven zou zijn: de introductie van de nijlbaars in het Vic-toriameer bracht de cichlidenstand daar een enorme klap toe, een ecologisch drama dat bioloog Tijs Goldschmidt in kaart bracht in zijn boek ‘Darwins hofvijver’. Sinds 2002 worden er toch weer exemplaren van het visje gevan-gen, dus het werd zo langzamerhand tijd dat er een formele soortbeschrijving van kwam. Die is er nu, in het vakblad Zookeys. Haplochromis argens is nu officieel. Een variant van het diertje met iets andere vinnen en bek bleek een andere soort te zijn, en is in hetzelfde artikel vernoemd naar Goldtschmidt: Haplochromis goldschmidti.

SlaapziekteNarcolepsie-patiënten kunnen overdag plotseling in slaap vallen, terwijl ze ’s nachts juist niet kunnen inslapen. Voor buitenstaanders lijkt het misschien hila-risch als iemand tijdens een sollicitatie-gesprek begint te snurken, maar voor de patiënten is het een ernstige aandoe-ning die hun leven behoorlijk verpest. Hoe het normaal gesproken ontstaat is onduidelijk, maar in de afgelopen jaren kwamen Chinese, Zweedse en Finse wetenschappers met een verhaal over hoe het abnormaal kon ontstaan.Weet u nog, die Mexicaanse griep van 2009? Daar bestonden vaccins tegen, en gevaccineerde mensen uit die drie landen, leken later vaker narcolepsie te krijgen. Oeps. En dubbel oeps voor Fin-land en Zweden, die preventief de hele bevolking hadden laten vaccineren. Tijd voor artsen uit heel Europa om eens de koppen bij elkaar te steken voor het grootste onderzoek naar de epidemio-logie van narcolepsie ooit . Hij staat in Vaccine, en LUMC’er Gert Jan Lammers schreef mee.

Het is geen klip-en-klaar verhaal. Er lijkt meer narcolepsie voor te komen in Finland en Zweden, maar vooral onder kinderen, terwijl die relatief weinig gevaccineerd waren. Een vergelijkbare stijging was er ook in Denemarken, dat niet aan een landelijke vaccinatiecam-pagne deed. De onderzoekers vermoe-den dat er iets anders aan de hand is dan nare bijwerkingen van de griepprik, maar laten zich niet uit over wat dat andere dan zou kunnen zijn.

opgefokte piepersHet eerste wat je wilt weten over ge-netisch gemodificeerd voedsel is of het veilig is voor de mensen die het opeten. Maar dat is niet het enige: je wilt eigen-lijk alle effecten in kaart hebben. In Soil Biology & Biochemistry beschrijft de Leidse hoogleraar Hans van Veen een onderzoek naar de bodemsamenstelling van aardappelakkers. Alle delen van de aardappelplant die niet de aardappel zijn blijven achter op ’t land, en worden langzaam afgebroken door schimmels en bacteriën. Maakt het daarvoor uit als die aardappels genetisch aangepast zijn zodat ze een andere zetmeelsamenstel-ling hebben?

De conventioneel doorgefokte aard-appels breken in het begin ietsje sneller af, maar na een paar maanden zie je geen verschil meer. De aangepaste aardappelvariant lijkt niet schadelijk voor de schimmels, concluderen Van Veen en zijn co-auteurs.

stralingsbron meer schade aanricht dan een zwakke.

Vijver: ‘We snappen het toxico-logisch profiel niet. We weten niet goed naar welke eigenschap van de straling we moeten kijken, om een goede beschrijving van de dosis te geven, en we weten niet naar welke processen we moeten kijken om de gevolgen in kaart te brengen. De dosis, is dat de veldsterkte? Of het aantal modulaties? En zoeken we de gevolgen bij het navigatievermogen, of bij het voortplantingssucces van de dieren? Dit is echt nog een onont-gonnen gebied, een ideegang achter de processen en mechanismen is nog niet geformuleerd in de wetenschap-pelijke gemeenschap.’

Desalniettemin zijn er studies verschenen die effecten vinden op planten en dieren, ook bij de bloot-stellingen die je normaliter dagelijks in het veld tegen kan komen. Een Spaanse onderzoeker beschreef dat kikkervisjes zich niet goed konden ontwikkelen door de nabijheid van een zendmast, en sommige ratten-onderzoekers zagen gedragsveran-deringen bij hun proefdieren. Dat zegt allemaal niet zo veel over de ge-volgen in de vrije natuur. Iedereen kan in het lab aantonen dat landmij-nen gevaarlijk zijn voor grote dieren, maar in het van landmijnen vergeven gebied tussen Noord- en Zuid-Korea zitten allerlei bijzondere beesten: lekker rustig zo, zonder mensen. En als vogels op een of andere nog onbe-kende wijze last zouden hebben van gsm-masten en daarom vijftig meter verderop broeden, is dat dan erg?

Het mag, kortom, geen verbazing wekken dat ook de schaarse veldstu-dies naar radiogolven tegenstrijdige conclusies hebben. ‘Ik ben vooral heel voorzichtig geworden’, zegt Vij-ver. ‘De grote spreiding in de resulta-ten is eigenlijk nog het opvallendste resultaat van allemaal. Het lijkt wel alsof sommige groepen per definitie iets gaan vinden.’

Mede daarom doen de Leidenaars en de RIVM’ers ook zelf een onder-zoek. Een eerste onderzoek, naar verschillende insectensoorten, ver-schijnt binnenkort. En? ‘Geen sig-nificante effecten, wat de stralings-sterkte ook is.’ Een onderzoek naar bijen loopt nog.

‘Je gaat toch aan jezelf twijfelen’, aldus Vijver: ‘Andere onderzoekers vonden wel wat. Doe ik dan iets ver-keerd qua proefopzet, qua metingen of parameterkeuze? Of is er echt niets aan de hand? Het verklaren van niet-effecten is moeilijker dan het verklaren van wel-effecten.’

‘Onze review laat hooguit zien dat het denkbaar is dat er effecten zijn’, benadrukt Vijver. En stel dat er toch echt iets aan de hand blijkt te zijn? ‘Dan zou je sommige masten ’s nachts op lager vermogen kunnen laten draaien, bijvoorbeeld. Of als blijkt dat alleen bepaalde frequen-ties schadelijk zijn, die niet meer gebruiken.’

‘Het is allemaal nog niet duidelijk’, verzucht ze, ‘standaardisatie van on-derzoeken naar elektromagnetische velden zou op de eerste plek moeten komen nu. ‘Meestal doe ik onder-zoek naar landbouwgiffen of meta-len, daar gaat het er echt anders aan toe; wetenschappers controleren ook elkaars monsters bijvoorbeeld. In het onderzoek naar straling zit veel semi-wetenschap. Het is ook voor het eerst dat ik bange mensen aan de telefoon kreeg: die hadden gelezen dat ik hieraan werkte, en belden mij op om te vragen hoe het zit. “Daar kan ik toch niet kort een antwoord op geven!”, denk ik dan.’


Wetenschap

Gsm-mast als boom vermomd. Foto Michel Royon / Wikimedia Commons

De prijs voor een Maretje be-draagt €8,– per 30 woorden, opgegeven via [email protected] uiterlijk t/m maandag 16.00 uur. Maretjes aangeboden voor commerci-ele doeleinden worden niet ge-plaatst, evenmin als Maretjes waarin zaken worden aange-boden die de waarde van 4.500 euro te boven gaan.

Gediplomeerd docent met veel podiumervaring geeft Dwarsfluitles & Saxofoon-les. Meer info: Pieter de Mast (0715128229 of 0644154802)

Op zoek naar een bijbaan die makkelijk te combineren

is met je studie? Dit is iets voor jou! Wij zoeken een part-time juridische medewerk(st)er die onze juristen adminis-tratief ondersteunt en zorg draagt voor behandeling van onze incassodossiers. Ervaring is een pré, maar niet vereist. Interesse? [email protected]

Ga deze zomer mee naar Oost-Afrika! Heb jij zin om vrijwilligerswerk te doen met straatkinderen in Kenia en Tan-zania? Ben je tussen de 18 en 25 jaar oud? Bezoek dan www.samen.org en meld je aan voor onze groepsreis.

MaretjesAdvertenties


Maretje extra

Maretjes-extra zijn bedoeld voor semi-commerciële instanties. De prijs voor een Maretje-extra is €23,– incl. BTW voor elke vijf-endertig woorden. U kunt deze advertenties uiterlijk op de vrijdag vóór het verschijnen van Mare opgeven bij Bureau van Vliet B.V., postbus 20, 2040 AA Zandvoort, telefoon 023-571 47 45. E-mail: [email protected]

VACATURES Leiden (+ regio en Bollenstreek) Thuiszorg, hulp bij het huishouden. Studenten (v/m) gezocht. Ook vakantiewerk! Jij bepaalt waar en wanneer (6–24 uur p.w) Solliciteren? Brief met CV www.thuiszorginholland.nl

ADVERTENTIE

WWW.SER.NL

Studeer je aan de universiteit,

of aan het hbo ?

Gaat je scriptie over een

sociaal-economisch

onderwerp ?

Kijk dan voor handige

literatuurlijsten en

schrijftips op de SER-site.

SCRIPTIESERV ICE

DE SER SCRIPTIE-

SERVICE HELPT

JE OP WEG !

Formaat 130 x 96 mm UK Groningen

Prof.dr.ir. J.A.P. Willems van Dijk zal op vrijdag 18 januari een oratie houden bij de be-noeming tot hoogleraar bij de faculteit der Geneeskunde met als leeropdracht Genetica en Systeembiologie van het Meta-bool Syndroom.J.J. Maas zal op donderdag 17 januari om 11.15 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskun-de. De titel van het proefschrift is ‘Mean systemic filling pressu-re’. Promotoren zijn Prof.dr. E. de Jonge en Prof.dr. L.P.H.J. Aarts.H.M.J. van der Zwaag zal op donderdag 17 januari om 13.45 uur promoveren tot doctor in de Geneeskunde. De titel van het proefschrift is: ‘CAOS & TKA. A critical appraisal on computer navigation in total knee arthro-plasty’. Promotor is Prof.dr. R.G.H.H. Nelissen.E.H. Niks zal op donderdag 17 januari om 15.00 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskun-de. De titel van het proefschrift is ‘Myasthenia gravis with anti-

bodies to Muscle Specific Kina-se’. Promotor is Prof.dr. J.J.G.M. Verschuuren.J.W. Wang zal op donderdag 17 januari om 16.15 uur promove-ren tot doctor in de Geneeskun-de. De titel van het proefschrift is ‘Weibel-Palade body forma-tion and exocytosis in von Wil-lebrand disease’. Promotoren zijn Prof.dr. P.H. Reitsma en Prof.dr. H.C.J. Eikenboom.I. Çaglar zal op dinsdag 22 ja-nuari om 15.00 uur promoveren tot doctor in de Geesteswe-tenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Good and bad muslims, real and fake secu-lars’. De promotor is Prof.dr. E.J. Zürcher.R. Buij zal op donderdag 24 ja-nuari om 16.15 uur promoveren tot doctor in de Wiskunde en Natuurwetenschappen. De titel van het proefschrift is ‘Raptors in changing West African sa-vannas’. Promotoren zijn Prof.dr. G. de Snoo en Prof.dr. J. Kom-deur (RU Groningen).

Academische Agenda

ADVERTENTIE

90012009_Kattekop ad Mare outlines.indd 1 5/21/12 3:31 PM

KOM OOK IN ACTIECHECK FIGHTCANCER.NL

LOVE IT...MET AL JE VRIENDEN IN ACTIE KOMEN

ADVERTENTIES

Biologische kip930 gram

Plofkip2.350 gram

95% van alle kip in de supermarkt is plofkip.Zo’n dier kan soms

nauwelijks meer lopen. wakkerdier.nl

Tekstschrijvers/Webredacteurs - Qompas, gevestigd in Leiden nabij station Lammenschans, is een jong dynamisch bedrijf dat zich bezighoudt met de ontwikkeling van studiekeuze- en carrièreweb-sites voor scholieren, studenten en young professionals. Binnen de afdeling Content & Redactie zijn we op zoek naar studenten met een goede pen, die een aantal dagdelen per week beschikbaar zijn voor het schrijven van teksten en het meewerken aan content-projecten op het gebied van stu-die en beroep. Salaris tussen de € 9,- en € 12,- bruto per uur. Werken vanuit huis is mogelijk. Voor meer informatie: A.Eustatia (071-581 55 81 / [email protected]). Sol-licitaties incl. CV naar [email protected]

DOOR MAARTJE VAN DEN HEUVEL Deze foto uit de Leidse universi-taire fotocollectie is momenteel te zien in de tentoon-stelling Portret in portret in de Ne-derlandse kunst in het Dordrechts Museum. Het is een da-guerreotypie: de oudste techniek waarmee foto’s werden geproduceerd. Deze is genoemd naar Louis Jacques Mandé Daguerre, de Fransman die in 1839 claimde er de uitvinder van te zijn. De daguerreotypie was tot ongeveer 1860 in zwang, voornamelijk voor het maken van fotografische portretten. Daguerreo-typieën zijn relatief zeld-zaam: in de hele museale fotocollectie Nederland zijn er zo’n duizend be-kend. De grootste groep daarbinnen, een dikke vier-honderd, bevindt zich in de Bijzondere Collecties van de Universiteit Leiden.

Het is altijd een bijzon-dere ontmoeting, die met een geportretteerde op een daguerreotypie. Het beeld zit op een hoogglans ver-zilverd koperplaatje. Door het spiegelende oppervlak is het moeilijk de afbeelding te zien en moet je enige tijd zoeken naar de juiste invals-hoek. Als je het beeld een-maal ‘te pakken’ hebt, sta je versteld van de scherpte van de afbeelding en de helder-heid waarmee de geportret-teerde vanuit ruim honderd vijftig jaar geleden ons aan-kijkt. Het beeld is in de ca-mera rechtstreeks, zonder tussenkomst van een nega-tief, tot stand gekomen. Ie-mand vroeg me eens naar de resolutie, de dpi-waar-de van een daguerreoty-pie. Van pixels of korrels is echter geen sprake. Dit beeld is opgebouwd uit ononderbroken lijnen en vlakken.

In veel opzichten is een daguerreotypie alles wat een hedendaagse foto niet is. Door het ont-breken van een nega-tief ontstaat maar één unieke foto, die bo-vendien altijd spiegel-verkeerd is. ‘Daguer-reotyperen’ was voorbehouden aan een elitaire groep; aan hen die er voldoende tijd, geld en ken-nis van optica en chemie voor had-den. De hoge prijs werd gevraagd voor het dure zilver dat werd gebruikt en omdat het maken van een der-gelijke foto arbeidsintensief en ook nog ongezond was voor de fotograaf. De voorstelling werd namelijk ontwikkeld door de be-lichte plaat bloot te stellen aan gif-tige kwikdamp. In de loop van de jaren veertig van de negentiende eeuw ontstonden er in de grote steden portretstudio’s. Fotogra-fen van deze studio’s hanteerden vaak een Franse naam - zo ook deze Edouard François, die eigen-lijk Eduard de Prouw heette. Het klonk chique en deed lijken alsof

de maker dichter bij de Franse oorsprong van

het fotografische procedé stond.Aan Louise op deze foto is te zien

dat je voor deze vorm van slow pho-tography goed ging zitten. Figuur-lijk, je ging op je paasbest, en letter-lijk: door de lage lichtgevoeligheid moest de geportretteerde lang stil blijven zitten. In de begindagen van de daguerreotypie was dat zelfs mi-nutenlang; voor deze foto zal Louise nog seconden lang stil hebben moe-ten zitten. In de fotocollectie van de Universiteit Leiden bevinden zich negentiende-eeuwse poseerstoelen met allerhande ondersteuningen en heuse nekklemmen die model-

len in die tijd met stilzitten hebben geholpen.

Dit portret van Louise is onder-deel van Portret in portret omdat Louise zich heeft laten fotograferen met een andere daguerreotypie van een vrouw naast zich, misschien een zus of vriendin. Het demonstreert een aspect van fotografie dat van alle tijden is, of die nou slow is in een lijst of fast in een iPhone: met een foto houd je de herinnering na-bij aan iemand die je lief is.

De tentoonstelling Portret in portret in de Nederlandse schilderkunst is tot en met 8 april 2013 te zien in het Dord-rechts Museum.

DOOR MAARTJE VAN DEN Deze foto uit

taire fotocollectie is momenteel te

derlandse kunst in het Dordrechts

Het is een da-guerreotypie: de oudste techniek waarmee foto’s werden geproduceerd. Deze is genoemd naar Louis Jacques Mandé Daguerre, de Fransman die in 1839 claimde er de uitvinder van te zijn. De daguerreotypie was tot ongeveer 1860 in zwang, voornamelijk voor het maken van fotografische portretten. Daguerreo-typieën zijn relatief zeld-zaam: in de hele museale fotocollectie Nederland zijn er zo’n duizend be-kend. De grootste groep daarbinnen, een dikke vier-honderd, bevindt zich in de Bijzondere Collecties van de Universiteit Leiden.

Het is altijd een bijzon-dere ontmoeting, die met een geportretteerde op een daguerreotypie. Het beeld zit op een hoogglans ver-zilverd koperplaatje. Door het spiegelende oppervlak is het moeilijk de afbeelding te zien en moet je enige tijd zoeken naar de juiste invals-hoek. Als je het beeld een-maal ‘te pakken’ hebt, sta je versteld van de scherpte van de afbeelding en de helder-heid waarmee de geportret-teerde vanuit ruim honderd vijftig jaar geleden ons aan-kijkt. Het beeld is in de ca-mera rechtstreeks, zonder tussenkomst van een nega-tief, tot stand gekomen. Ie-mand vroeg me eens naar de resolutie, de dpi-waar-de van een daguerreoty-pie. Van pixels of korrels is echter geen sprake. Dit beeld is opgebouwd uit ononderbroken lijnen en

In veel opzichten is een daguerreotypie alles wat een hedendaagse foto niet is. Door het ont-breken van een nega-tief ontstaat maar één unieke foto, die bo-vendien altijd spiegel-verkeerd is. ‘Daguer-reotyperen’ was

aan een elitaire groep; aan hen die er voldoende tijd, geld en ken-nis van optica en chemie voor had-den. De hoge prijs werd gevraagd voor

de maker dichter bij de Franse oorsprong van

len in die tijd met stilzitten hebben geholpen.

Dit portret van Louise is onder-


KIEK

Edouard François, Portret van Louise de Beaufort, 1851, daguerreotypie, 108 x 80 mm (plaat), PK-F-71.620

Maartje van den Heuvel is conservator fotografie bij de Bijzondere Collecties van de Univer-sitaire Bibliotheken Leiden. In september 2012 ontving zij de Mr. K.J. Cathprijs vanwege de positieve zichtbaarheid van de Universiteit Leiden waaraan zij bijdraagt met haar werk met de fotocollectie. Iedere drie weken schrijft zij nu over één van de objecten uit de fotocollectie van Universiteit Leiden een column. Deze teksten verschijnen ook als ‘snapshot’, een e-mailservice om iedereen kennis te laten maken met opmerkelijke stukken uit de bijzondere collecties - zie http://disc.leidenuniv.nl.

Traag, elitair en uniek

What is Gangnam Style’s secret? History student William Tuk wrote a thesis on “K-pop”: “Last year, they’ve launched 76 boy bands and girl bands.”By Vincent Bongers Heeeeeeeeey Sexy Lady! It appeared out of nowehere: the summer hit surprise from South Korea, Gangnam Style by rapper and singer PSY. He’s already regarded as king of YouTube – his song has been viewed nearly a billion times. But is PSY is the forerunner of a Korean invasion? Only time will tell – but almost the whole of Asia fell for “K-pop” some time ago. Oppa! Gang-nam Style! Op! Op! Op! Op! Op!

Historian William Tuk was awar-ded his degree for his work on the rise and production of South Ko-rean popular music after becoming adicted to K-pop in Australia. “I had some Korean flat mates and they played that music all day long and watched the video clips continually”, the Leiden student explains during a call from New Zealand. “I loved it immediately – it’s actually much bet-ter than Justin Bieber, for starters. And quality-wise, it’s better than the Chinese version, J(apanese)-pop and music from Mongolia too.”

Tuk timed his thesis well, it would seem. “But it’s merely coincidence, of course, that Gangnam Style was a global hit just as I was doing my research.”

According to Tuk, in the world of K-pop, the visual aspect is essen-

tial and the influence of television is everywhere. “Bands are often stars before they have even brought out a CD, and concerts are sold out before there is a single. People can watch them on television before they’re on the radio.”

It is an actual industry: “Young children do auditions and if they make it through the selection proce-dure, they’re offered a contract. They are usually about thirteen then. The auditions don’t necessarily have to be in Korea - there are agencies in other Asian countries and there are even recruiters in Los Angeles.” There are large numbers involved: “Last year, they’ve launched 76 boy bands and girl bands. As far as that goes, PSY is not really typical of K-pop. He isn’t a product of this industry. He’s been a rapper for a long time and had to work his way to the top. But then, his performances really stand out. If you hear one of his numbers, you immediately know it’s him, which is frequently not the case with all the-se other acts. In fact, often, all the singing has been modified so much with an autotune music program you can’t hear any difference any more.”

Personally, Tuk likes Big Bang. “Five boys who all have good voices, and they’re a bit less polished and have more personality than their American counterparts like Back-street Boys and N’Sync.”

The children have to follow a tough professional course of dancing and singing. “And then, when they’re about 17, they are actually introdu-

ced as a band. But by that time, they are already famous because of their appearances in reality soaps and do-cumentaries about their lessons on television. When the members of a band have to plough through snow to improve their physical condition, the viewers suffer with them, as it were.”

Is that child labour? “The South Koreans certainly don’t see it that way: it’s a huge honour to be given the chance to be a star, and they know what they’re signing up for. Korean society focuses very much on achie-vement and hard work is part of that mentality.” However, Tuk admits that in the end, it’s all about appea-rances. “Most groups only have one member who can really sing, the rest are just fillers.”

“My girlfriend is Korean and she loves SS501. A lot of girls are in love with these boys. Why? Wait a min, I’ll just ask her.”(There is a short con-versation in the background) “OK, these boys could be the the boys next door, and they can sing. You could follow them in a documentary about

the time when their debute album was released in 2005 too, which has created a bond with them.”

In Tuk’s view, PSY’s success in the West is relatively coincidental: “Record companies in Korea centre primarily on other Asian countries, and the country itself is ideally situ-ated between Japan and China. They don’t necessarily need to achieve anything in the West. In Asia, they can make much more money with less investment. It’s more lucrative to book a tour that sells out in Japan than to go to Europe or America for a few shows. The language is often a barrier too and some acts are just a little too inaccessible for the West.”

Nevertheless, a few have tried. “Girls Generation was on David Let-terman’s Late Show and the girl hip-hop band 2NE1 is recording an En-glish album with producer Will.i.am. But there are also record companies who withdraw their acts from Eu-rope and America and concentrate their activies more intensively on Asia.”

The overkill of K-pop in South Ko-rea is not actually that bad, says Tuk. “In Korea, you are so overwhelmed with advertising that the bands are hardly noticeable. I once saw a buil-ding covered with neon and bill-boards which I assumed was a shop-ping centre until a friend told me it was a hospital. I have also travelled around Thailand and Cambodia and the music is far more noticeable there: it’s aboslutely all over the place there.”

He’s not the only oneK-pop conquers the world

‘In Korea, you are so overwhelmed with advertising that the bands are hardly noticeable’


English page

Lions in cameroonAll is not well with the lion population in Cameroon’s Waza National Park – in fact, the situation is so bad that researcher Pricelia Tumenta reckons that there will not be any lions left in ten years time. She has followed the lions in this park in her native country for years, and has kept a record of what the animals eat, etc. They mostly eat kobs, but roughly one-fifth of their diet is beef. And there is the problem: the cows are owned by cattle farmers who live within or just outside the borders of the park. They are not particularly pleased when their source of income becomes a lion’s lunch. Annually, around six lions are killed by poachers or angry farmers and, as there are only around fifty lions left in the whole park, they are rapidly disappearing. You might soften the pain by allowing the farmers a share of the proceeds of tourism, as Cameroon law prescribes but Tumenta’s study reveals that that isn’t happening. Of course, cattle sheds and dogs could reduce the numbers of devoured cattle, the lions are attacking cows because the numbers of their other prey have dropped drastically in recent years. If nothing is done about that, better protection for the cattle will mean that the lions will continue to die, but of hunger.

From cameroon tooThere is more news from Cameroon: the plant Vernonia guineensis grows there. The local people use it for their traditional medicine for all sorts of things, including getting rid of infections of worms or bacteria. This is interesting because these pathogens are becoming resistant to more and more of the Western drugs that are used to control them. If this little plant is effective - and not too toxic -, we might be able to do something with it. An international team of researchers, including Leiden pharmacologist Rob Verpoorte, set to work on V. guineensis. They made various preparations from the plant and applied it to different moulds, bacteria and worms. To estimate its toxi-city, they injected some rats with different concentrations of the rhizome extract and presented their results in the Journal of Ethnopharmacology, of which Verpoorte is the editor-in-chief. The rats were not very greatly affected by the plant’s toxicity, but unfortunately the same applies to bacteria: the plant’s ef-fectiveness against microbes is only mild. However, it is very effective against the roundworm Trichuris muris, which good news for mice because they are suscep-tible to the worm. Whether it also works if the worms are actually in mouse is not yet clear, just as it is not known whether it is effective against a related species, Trichuris trichuria, which infects humans.

coeliac diseasePeople who suffer from hypersensitivty to gluten are more likely to suffer from depression than other people who do not have this disorder. The reason for this is not yet known: perhaps some gluten slips into their diet - accidentally or not - and the depression is caused by the response to the inflammation. But it is also possible that they adhere stringently to their diet and consequently lack certain nutrients which causes depression. This can be studied by comparing coeliac patients who stick their diets to fellow-patients who are little more easy going about their diets. Three Leiden resear-chers, with psychologist Nathalie van Hees as the first author, did just that. As you can read in the Journal of Psycho-somatic Research, they examined 2,265 coeliac patients, forty per cent of whom had suffered from depression at least once while around an eighth of the total group suffered from a depression during the study. No difference was discovered between the easy-going and careful gluten-avoiders, but those who had stuck their diets for longer than five years suffered less from depression. This suggests that the issue of inflammation has something to do with it, but in this type of research, the case is very rarely straightforward: depressed people might be less likely to stick to their diet.

F I L MTRIANONDjango Unchaineddagelijks 20.30, za, zo 16.00Anna Kareninadagelijks 18.30Gangster Squaddagelijks 21.30Life of Pi 3Ddagelijks 18.30 + 21.30, za, zo 15.30, wo 14.00KIJKHUISAmourdagelijks 18.30 (ma niet), zo 14.00Cloud Atlasdo, vr, za 21.00De Marathonzo, di, wo 21.00Jagtendagelijks 21.30, zo 14.30LIDO The Hobbit: An Unexpected Journey 3Dza, zo 14.30 + wo 14.00, dagelijks 20.30Les Misérablesdagelijks 20.30Het Bombardementdagelijks 18.45Jack Reacherdagelijks 21.30Alles is Familiedagelijks 18.30Skyfalldagelijks 21.30The Impossibledagelijks 18.45 + 21.30

M U Z I E KLVCDe Wolff Donderdag 17 januari 20.00 €15,-Rave van FortuinVrijdag 18 januari 23.00 €7,50,-Champion SoundZaterdag 18 januari 23.00 €15,-QBUSSugar Boy & The Sinners & Friends - The Up for Memphis Gig!Vrijdag 18 januari 21.00 €10,-Birdt + RolineZaterdag 19 januari 21.00 €10,-De Leidse Jazzweek (opening) Sarah Slean + The Cairn String QuartetDinsdag 22 januari 21.00 €10,-SCHELTEMALicks & BrainsDinsdag 22 januari 20.30 gratis entree

T H E AT E RLEIDSE SCHOUWBURGToneel: Oude MeestersDo 17, vr 18, za 19 januari 20.15 vanaf €22,70,-Theaterconcert: WaylonVrijdag 18 januari 20.15 vanaf €20,90,-Klassieke muziek: Naum Grubert (piano)Zaterdag 19 januari 20.15 vanaf €9,50,-Cabaret: SchuddenDinsdag 22 januari 20.15 vanaf €16,80,-Cabaret: Daniël ArendsWoensdag 23 januari 20.15 vanaf €14,70INS BLAUHotel Modern speelt Baard van GodDonderdag 17 januari 20.30 €17,-Theater: Small WorldVrijdag 18 januari 20.30 €17,-IMPERIUM THEATERMuziek: Peel Slowly and SeeDonderdag 17 januari 20.30 €10,-

D I V E R S E NSCHELTEMALeids Cabaret Festival auditiesZondag 20 januari 13.30 gratis entreeJan van Duikerengroep + JetsetWoensdag 23 januari 20.30 €10,-MUSEUM VOLKENKUNDEHet verhaal van de totempaalt/m 1 april 2013Terracotta strijders uit Chinat/m 10 maart 2013MUSEUM BOERHAVEGeletterd en Geleerd: Brill: 330 jaar typografie voor de wetenschapt/m 19 mei 2013-01-15Leydse Weelde: groene ontdekkingen in de Gouden Eeuwt/m 5 mei 2013, 20:30

In één veeg naar de maanSpelend de kosmos verkennen op de iPad

Cultuur


AgendaDe heren van rockband DeWolff

Voortaan weer vieze rock-‘n-rollDeWolff is het ‘rockoperageneuzel zat’Leuk hoor, een conceptplaat over vier dimensies en buitenaards leven. Maar vanaf nu haalt DeWolff weer inspiratie uit vieze afwas. ‘We moesten er even doorheen.’ DOOR FRANK PROVOOST ‘Ik heb geen bereik!’ Eén uur en zeventien minuten na het afgesproken tijdstip laat Pablo van der Poel (21) via WhatsApp weten waarom hij zijn mobiel niet opneemt. ‘Supervreemd! Wel wifi maar geen telefoon!’Dat is minder vreemd dan het lijkt. Van der Poel is namelijk aan het re-peteren in het oefenhok in Geleen, door vader Patrick ooit jaren geleden uitgegraven in de eigen achtertuin. Onder het grasveld en het betegelde terras ligt een verscholen container propvol instrumenten. Daar onder de grond heersen de jaren zeventig als nooit tevoren. Geheel geluids-dicht, tot grote opluchting van de buren, maar dus ook zonder mobiel bereik.

Vier platen vol psychedelische orgelrock bedachten de gebroeders Van der Poel (Pablo: zang/gitaar, Luka: drums) hier, samen met soul-broeder Robin Piso (ronkend Ham-mond-orgel). Hun band DeWolff be-leefde de grote doorbraak toen Luka nog minderjarig was, en de leerplicht het dagelijks optreden in de weg zat. Wacht maar, verzuchten ze zo’n drie jaar geleden, toen ze Pinkpop, Low-lands en Sziget aan gort speelden. Straks, als Luka zijn vwo heeft ge-haald, dan gaat het pas echt los met de band. ‘Maar precies toen hij was geslaagd’, zegt Pablo, ‘ging een aantal

shows in Spanje en Italië niet door. Toen werd het best wel even rustig.’ En dus bleven de andere wolven ook nog maar even studeren: Robin doet biomedische wetenschappen, Pablo zit op het conservatorium.

Kun je daar eigenlijk nog iets leren?‘Ik snap dat sommige mensen mis-schien denken van niet, maar het heeft zeker toegevoegde waarde. Toen we met DeWolff begonnen, dacht ik dat ik redelijk kon spelen. Maar als ik dat nu terughoor, denk ik: ach jongen. 70 Procent van wat ik nu speel is totaal anders. Het is wel grap-pig, want Luka wil volgend jaar mis-schien ook naar het conservatorium.

‘Ik heb nog maar twee dagen per week school. Bij één vak leer ik tek-sten schrijven, bij het andere soleren in schema’s, buiten de geijkte toon-soort. Over een paar maanden is mijn examen. Dan moet ik met twee andere muzikanten laten zien wat ik kan.’

Rara, wie zullen dat zijn?‘Dat wordt inderdaad DeWolff. Maar ik heb ook nog een andere band: Ca-tawba River Fox, waarmee ik nu aan het opnemen ben. Het is superklein-schalig, maar past goed bij mijn nieu-we passie, namelijk southern rock en country. Robin heeft zijn orgeldin-gen, Luka luistert veel naar afrobeat en maffe funk uit de jaren zestig en zeventig. En ik ben helemaal wild van Allman Brothers, Lex Russell, Neil Young.’

Wat is het plan voor DeWolff?‘Uiteindelijk willen we naar En-geland en natuurlijk Het Beloofde

Land: de Verenigde Staten. Maar om te voorkomen dat daar alleen in bar-retjes gaan spelen - hoe leuk dat mis-schien ook is - gaan we nu eerst naar Australië, dan heb je straks gewoon een beter verhaal.’

En op muzikaal vlak? Ging jullie laatste plaat niet over een telefoon met alleen het nummer -3?‘Ik las destijds heel veel over vierdi-mensionale werelden, kwantumfy-sica en buitenaards leven. Ik geloof er nog wel in, maar doe er niet meer zoveel aan. Het was een bevlieging, maar ik heb er veel inspiratie uitge-put. Nu krijg ik dat juist weer van dagelijkse dingen: de afwas of andere beslommeringen.

‘Ik heb het gehad met het rockope-rageneuzel. Het is goed om te expe-rimenteren en je dingen af te vragen als: hoe klinkt dit als er zes strijkers meespelen? Ik ben er supertrots dat we niet vier keer dezelfde plaat heb-ben gemaakt. Maar het was ook ge-woon een gek dingetje waar we even doorheen moesten. Live merkten we ook dat de oude nummers veel beter overkwamen.’

En dus?‘We gaan nu weer vieze rock-‘n-roll maken.’ DeWolffLVCDo 17 jan, 20u, € 15

De Leidse hoogleraar astronomie Marijn Franx stak wat geld van zijn Spinozapremie in de ontwikkeling van een iPad-spel om kinderen spelenderwijs kennis te laten maken met ons planetenstelsel. Een aanrader.

DOOR THOMAS BLONDEAU Stel dat je een geniale pianist in de knop bent. De kans dat je die artistieke kant kunt ontwikkelen, is behoorlijk afhankelijk van de nabijheid van piano’s. Vandaar het cliché van het achterbankkindje dat van vioolles naar voetbaltraining wordt gesleurd. Misschien soms wat moeilijk agendatechnisch maar een beetje ouder biedt zijn kind graag een proefpalet van kennis en vaardigheden aan. Vandaar die leuke feitjesboeken voor lagereschoolkinderen. Wie weet, misschien zit er wel een historicus of wiskundige in?

De dikke bladerboeken hebben sinds een paar jaar versterking ge-kregen van de iPad-spelletjes met didactische spelletjes. Een kind van anderhalf kan er al mee aan de slag. Toen Marijn Franx, hoogleraar extra-

galactische sterrenkunde, de Spinoza-premie won (zowat het equivalent van de Nederlandse Nobelprijs), dacht hij niet alleen aan zijn eigen onderzoek maar ook aan de kennisverspreiding. Een deel van het prijzengeld ging naar de ontwikkeling van iPad-game Planetenreis.

Dat leverde een interplanetaire reis op naar het klassieke point-and-click-stramien, vormgegeven in een alleraardigste kosmos van plasticine, bedoeld voor zes – tot tienjarigen. In een knalgeel raketje zoef je door het heelal van planeet naar planeet. Daar aangekomen staat telkens een wegwij-

zertje waarop een paar alinea’s infor-matie te lezen staat over de planeet in kwestie. Aanvankelijk dreigt daarvoor hetzelfde lot als het lange tekstvak in een stripverhaal: gewoon overslaan.

Maar omdat je voor het spel af en toe terug moet naar al eerder bezochte planeten om daar hulpstukken of on-derdelen te gaan zoeken, ga je op den duur wel doorklikken naar het meer educatieve deel. Waarom moet ik extra verwarmingselementen zoeken voor mijn bezoek aan Pluto? Waarom is het daar nu zo koud? Of waarom moet ik een anker zoeken om te landen?

Mocht u eraan twijfelen, uw recen-sent is de doelgroep van dit spel al eni-ge tijd ontgroeid. Maar het planeten-stelsel staat weer helder voor de geest, evenals de reden waarom Pluto eerst een planeet was en nu weer niet. En dat Venus de verkeerde kant opdraait, was er ook even tussendoor geglipt. Het spel is gebaseerd op de boeken van wetenschapsjournalist Govert Schil-ling en lesmateriaal van NOVA, de Nederlandse onderzoekschool voor Astronomie.

Dus als zoontje- of nichtjelief gegre-pen wordt door dit educatief smaak-makertje van 89 cent, kan deze naar hartenlust zijn of haar vers aangebo-ren interesse verder uitdiepen. Wie weet, misschien komt er over een jaar of dertig een nieuwe Spinozapremie van.

De planetenreisiPad-spel, Game Oven, € 0,89

Op reis door het heelal met een raket van

plasticine

‘Het begon als een grapje’Milou Verkerke (23), master klinische psychologieHuis: Vrijheidslaan 512Kamer: 15 m2

Betaalt: €280,- incl.Bewoners: 10

Waarom heb je een paal in je kamer? ‘Ik heb altijd intensief geturnd, en toen ik op kamers ging wilde ik graag in Leiden sporten. Bij het Universitair Sportcentrum volgde ik een cursus pole fitness. Ik pikte het vrij gemakkelijk op, want pole fitness draait net als turnen om kracht en lenig-heid. Voor de grote verbouwing waren de palen in het sportcentrum helaas niet in al te beste staat. De verf bladderde er helemaal af. Dan heb je geen grip en is de kans groter dat je er gewoon af valt. Een meisje uit onze groep had een eigen pole fitness paal en ik ben toen gaan kij-ken op het internet. Het begon eigenlijk

als een grapje. Mijn moeder vroeg wat ik voor mijn verjaardag wilde hebben. Toen ik voor de grap antwoordde dat ik een pole fitness paal wilde, zei ze dat ik hem maar moest bestellen.’

Waar koop je zo’n ding? En hoe maak je hem vast? ‘Je bestelt hem via internet, voor iets meer dan honderd euro. Om hem te bevestigen heb je geen boor-machine of schroeven nodig. Je draait hem gewoon klem tussen de grond en het plafond. Als ik verhuis kan ik de paal dus gewoon meenemen, als het plafond ongeveer even hoog is ten minste.’

Hoe reageren andere mensen als ze je kamer binnen komen? ‘Ze zien hem meestal wel meteen staan, maar dan moet het nog even tot ze door dringen.

Daarna vinden ze het meestal wel cool. Tijdens huisfeestjes vragen mensen altijd of ik een ‘kunstje’ wil doen. De paal is niet van chroom maar mat wit van kleur, dus hij gaat redelijk op in het interieur. Maar hij moest natuurlijk wel midden in de kamer, anders heb je geen ruimte om te draaien.’

En je huisgenoten? ‘Die vinden het ook allemaal leuk. We zijn best wel sportfa-naten. De jongen tegenover mij heeft een rekstok boven zijn deur hangen, daar trekken we ons wel eens aan op. We hangen ook regelmatig met zijn allen op de gang. Dan maken we rad-slagen, handstanden of we spelen een potje voetbal. Het afgelopen jaar is er veel verloop geweest qua huisgenoten. Er is nu een goede mix tussen jonge en

iets oudere mensen. We doen best veel samen: eten, sporten en tv kijken.’

Wat zijn de voor- en nadelen van je kamer? ‘Ik ben blij met mijn enorme kledingkast, en met de paal natuurlijk. Minder fijn is de locatie. Ik kijk uit op het industrieterrein en daar zit ook de brandweer. Als ze ’s nachts uitrukken word ik wakker van de sirenes. De glas-bak onder mijn raam is ook niet ideaal.’Dit jaar ben ik klaar met mijn studie. Vanwege het campuscontract moet je na het afstuderen binnen een half jaar iets anders vinden. Ik zoek nu al met mijn nicht naar een appartementje. Maar voorlopig heb ik het hier prima naar mijn zin.’

DOOR PETRA MEIJER

InstantfaalHet nieuwe jaar is alweer twee we-ken onderweg. Dat is vaak het punt waarop goede voornemens massaal door de plee worden gespoeld. De sportscholen stromen leeg, de ge-zonde hapjes laten we weer links liggen en het geld is nu alweer op aan drank, peuken en aangenaam gezelschap. Prachtig recept voor een instantfaal van goedbedoelde veran-dering.

Mijn goede voornemen om min-der alcohol te drinken ging er na 10 seconden in 2013 al aan. Onkarak-teristiek had ik me tijdens de feest-dagen onthouden van bier, wijn en alles daartussenin. Zelfs in een pub in Londen hield ik me sterk, opmer-kingen van mijn vader in de trend van ‘mietje’ en ‘je bent uit het tes-tament geschrapt’ liet ik van me af-glijden. Maar Oud en Nieuw zonder champagne is geen Oud en Nieuw en voordat ik het wist, was ik weer in het oud-Leidse adagium ‘nog ééntje dan’ getrapt. Eenmaal terug in Leiden duurde het niet lang voordat ik weer sterke verhalen uitwisselde aan de toog op mijn vereniging. Gaat dit jaar ook niet meer goed komen.

Afvallen is niet direct een goed voornemen van mij, in ieder geval niet een dat ik ooit hardop zal uit-spreken. Ik vind dat iets voor vrou-wen. Mannen die serieus verkon-digen dat hun grote doel voor het nieuwe jaar ‘die laatste 5 kilo kwijt-raken’ is, wil ik niet in mijn buurt hebben. Sterker nog, ik mijd hun gezelschap met plezier ten faveure van vleesetende, bierdrinkende bar-baren, die het woord dieet niet eens kunnen spellen. Zelf scoor ik op die specifieke mannenbingokaart 3 van de 4, want je kunt veel van me zeg-gen, maar ik ben geen barbaar.

Beter omgaan met deadlines moest dan maar het magere suc-cesje worden, maar dat voornemen was eigenlijk al gebroken voordat het nieuwe jaar er überhaupt was. Onhandig, als je net aan een serie columns voor Mare begint. Om deze toppositie in het Leidse medialand-schap te verwerven, moest ik enkele proefcolumns schrijven en opsturen voor Oud en Nieuw. Aangezien mijn deadlinevoornemen pas in 2013 in-ging, kreeg de redactie op 1 januari, half 2 ’s nachts, keurig twee proef-stukjes van mij binnen. Geval op het randje. Gelukkig komen er dit jaar nog genoeg mogelijkheden om te fa-len dit voornemen door te zetten.

Een nieuw jaar, nieuwe ronde, nieuwe kansen. Nieuwe zondes, nieuwe dansen. Alleen waren de goede voornemens Muhammad Ali en ik Sonny Liston, voor wie zijn sportklassiekers kent. Eerste ronde, eerste minuut, technische knock-out. Ik lig op de brancard als u me nodig heeft en kom er pas over twee weken weer vanaf.

ROBBERT VAN DER LINDE

Bolwerkers


Bandirah

Kamervragen

Foto Taco van der Eb

Mare 14

Documents

Transcript of Mare 14