Macro met Nikonlaatste aanpassing: donderdag 14 november 2019

INHOUDSOPGAVE

1 inleiding. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

2 welk brandpunt heb je nodig. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3

3 hoe krijg je een grotere vergroting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

4 hoe bereik je een bepaald bereik. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

5 scherpstellen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

6 optische kenmerken.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7

7 macro NIKKOR en andere objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 81 macro-objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

7.1.1 AF-S DX 40mm f2,8 G. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97.1.2 AF-S f2,8 60 millimeter G ED. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107.1.3 AF-S DX 85mm f/3.5 G ED VR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117.1.4 AF-S f2,8 105 millimeter G IF ED VR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 117.1.5 AF-D f4,0 200 millimeter IF-ED. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127.1.6 PC E f3,5 24 D ED.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127.1.7 PC E f2,8 45 D ED.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 127.1.8 PC E f2,8 85 D.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13

2 oudere Nikon macro objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147.2.1 AF f2,8 55 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147.2.2 AIS f2,8 55 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 147.2.3 AI f3,5 55 millimeter.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157.2.4 AF (D) f/2,8 60 millimeter.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157.2.5 AF f/2,8 105 (D) millimeter.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 157.2.6 AIS f2,8 105 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167.2.7 AI(S) f4,0 105 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167.2.8 AIS Micro Nikkor f4,0 200 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 167.2.9 AF f4,5-5,6 70-180 millimeter ED. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 177.2.10 PC f2,8 85 millimeter. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

3 instelafstand - werkafstand. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 184 een tele-converter op een macro objectief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 205 macro met een omgekeerd objectief. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 216 macro met een oud kit zoom objectief.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21

8 macro objectieven van andere merken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 221 Bresser.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 222 Canon. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 223 Coastal Optics. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 224 Cosina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 225 Irix. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 236 Kiron.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 237 Samyang. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 238 Sigma.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 239 Tamron. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2310 Tokina. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2511 Venus Optics. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2612 Vivitar. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2613 Voigtländer.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2614 Yongnuo.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2715 Zeiss. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2716 ZY Optics. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 2717 Samenvatting. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

9 werken met andere objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 281 microscoop objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 282 EL NIKKOR vergrotingsobjectieven.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 283 gestapelde objectieven. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 29

Hans Braakhuis pagina 1

4 macro-converter.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 305 macro met AI of AIS objectieven op een G camera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 306 macro met AF en AF-D objectieven op een D50, of hogere camera.. . . . . . . . . . . . . . . . 30

10 Macro accessoires. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 311 (close-up) voorzet lenzen.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31

10.1.1 N1-CL1 voor Nikon One. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 322 tussenringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 333 BR-(omkeer)ringen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

10.3.1 BR-2 A.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3310.3.2 BR-5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3310.3.3 BR-6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3310.3.4 BR-15. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3310.3.5 BR-16. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34

10.4 ouder materiaal. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3410.4.1 E-2.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3410.4.2 K set. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3510.4.3 M-2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3510.4.4 PN-1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3610.4.5 PK-set. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3610.4.6 BR-tussen en omkeersets.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3710.4.7 BR-1. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3710.4.8 BR-2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 379 BR-3.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3710.4.10 BR-4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38

5 balg. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3910.5.1 PB-4. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4010.5.2 PB-5. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4110.5.3 PB-6. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4110.5.4 links. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 42

6 macro met de compact camera. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 427 macro met een microscoop. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43

11 handig bij macro.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 441 gebruik de monitor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 442 grotere zoeker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 443 matglazen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 444 afstandsbediening. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 455 spiegel omhoog. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 456 hoekzoeker. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 467 zoekerloep DG-2. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 468 motor. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 469 plamp. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 47

12 tips voor de praktijk. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 481 flitsen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50

12.1.1 SB-29 S. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5112.1.2 SL-1.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5212.1.3 SB-R200. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5212.1.4 SU-800. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5212.1.5 D.I.Y.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5312.1.6 andere merken. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 53

2 led licht.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 543 meer scherpte diepte, image of focus stacking. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 554 macro rail, instelslede. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55

13 overige aanbevelingen. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

14 basiskennis micro, macro, close-up.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 601 Reproductie Maatstaf (RM). . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 612 meer scherptediepte. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62

15 Nikon macro, micro geschiedenis. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 63

16 literatuur en links. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

17 verantwoording.. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 65

Hans Braakhuis pagina 2

Met een 200 mm op de waterlijn tussen strand en zee.

1 inleiding

Meestal heb je het over macro fotografie als jedichtbij opnamen wil maken. En op vrijwel demeeste zoom objectieven is er een zogenaamdemacro-stand aanwezig. Je kunt dan in die standdichter bij het onderwerp komen. Veelal is dat nietecht macro. Wat is nu micro, macro, dichtbij,close-up of dichtbij fotografie? Hier een actueeloverzicht van wat er bij Nikon mogelijk is, met afen toe een blik op wat nu niet meer leverbaar is.

Even voor de duidelijkheid: Nikon noemt de macroobjectieven voor de fotografie: Micro-NIKKOR.Dat komt omdat Nikon ook Macro-NIKKOR’s heeftgemaakt. En daarnaast zijn er nog deUltra-Micro-NIKKOR’s. Deze Macro- en UltraMicro-objectieven worden gebruikt doorwetenschap en industrie. Nikon gebruikt dus"micro" op een objectief als het om een echt 1:1macro-objectief gaat. En Nikon zet er soms"macro" op (zoals bij de AF-D 28-105 f/3,5-4.5) alshet om een semi-macro zoom objectief gaat. En daar haal je hooguit 1:2 mee. Met de manuele Nikkormacro objectieven haal je 1:1 alleen met gebruik van een PN-1 (niet Ai) of PN-11. En het leuke vanNikon is weer dat hier weer een uitzondering op bestaat: met de allereerste 5,5 cm f/3.5 Micro, haal jewel 1:1.

Andere merken gebruiken ook weer andere termen zoals close-up e.d. Aan het eind van dezepublicatie wat meer theorie en waar we het over hebben.

Samengevat: Met een macro objectief haal je 1:1. Of te wel, het onderwerp is in het echt even grootals de afbeelding op de film of sensor.

Het uitgebreide Nikon macro systeem is grotendeels niet meer te koop en komt bijna uit het “stenentijdperk”. Nikon heeft wel een leuke en actuele set macro objectieven van 40 (DX), 60, 85 (DX), 105 en200 millimeter.

---------------

Twee onderdelen van deze macro publicatie worden nu in een eigen document besproken:

http://www.hansbraakhuis.nl/Nikon/tussenringen.pdf

http://www.hansbraakhuis.nl/Nikon/werken-met-een-omgekeerd-objectief.pdf

2 welk brandpunt heb je nodig

Om dichtbij te komen is een groterof kleiner brandpunt niet vanbelang. Alle macro objectievenhalen 1:1. Anders mag je jeeigenlijk geen macro-objectiefnoemen. Het brandpunt van een objectiefbepaald de werkafstand of te welde instelafstand zoals de fabriekhet veelal noemt.

De aanschafprijs wordt voor eengedeelte bepaald door hetbrandpunt: hoe langer hetbrandpunt, hoe duurder hetobjectief. Dat komt mede doordatlangere brandpunten een lagereomzet hebben.

Het meest wordt een brandpunt

gemaakt met een 105mm macro en invulflits.

Hans Braakhuis pagina 3

Uit: http://digitalphotographylive.com/high-magnification-in-macro-photography/

gebruikt rond de 100 millimeter. Zo’n brandpunt kun je ook gebruiken voor portret fotografie. Met een100 mm heb je een werkafstand van zo’n 14 cm (lees de betreffende paragraaf). Met een langerobjectief, zeg rond de 150 millimeter wordt de werkafstand zo rond de 20 centimeter. Neem je eenkortere brandpunt, zeg een 40 millimeter, dan heb je een werkafstand van rond de 3 centimeter. Datwerkt niet prettig, geen zonnekap en waar haal je het licht vandaan. Doordat je erg dicht op hetonderwerp zit je, ga je het omgevingslicht missen.

Velen vinden een 100 mm macro te kort voor insecten. En gaan dan voor een 150 of 200 millimeter.Voor een insect maakt het niet uit of dat je op 20 cm of 30 cm afstand doet, zelfs niet voor vlindersmaar je moet wel hun gedrag kennen. Voordeel van een korte macro tot maximaal 105 millimeter, isdat deze zonder statief hanteerbaarder zijn dan een langer en dus ook zwaarder objectief. Ook hetplaatje wordt minder in elkaar gedrukt bij een kort objectief. Wil je met een langer objectief (langer dan105) werken, dan hoor je eigenlijk al veel ervaring te hebben. Maar het hangt ook af van welk soortfotografie je beoefend. Zo ken ik een dame die graag op het stand zandstructuren fotografeert. En danhet liefst zonder te bukken. Want bukken doet haar zeer. Met een 200 mm uit de hand, of op eenéénbeen statief kun je heel mooie foto’s van structuren maken.

3 hoe krijg je een grotere vergroting

Met een macro objectief haal je 1:1. Of te wel, het onderwerp is in het echt even groot als deafbeelding op de film of sensor. Maar ja, je wilt wel eens wat meer, of te wel 3:1, 20:1 enzovoort.

Met een normaal macro objectief haal je alleen 1:1 en dan is de vergrotingsfactor dus te klein. Tips entrucs om tot een grotere vergroting te komen.

Met een macro objectief kun je:

1 Je kunt ook een of meerdere tussenringen gebruiken. Je kunt dan dichterbij je onderwerpkomen en daardoor krijg je een sterkere vergroting. De Nikon variaties heten PK-11A, PK-12 en13 en je hebt dan geen AF. Andere merken geven afhankelijk van de uitvoering wel AF. Hetgrootste probleem van deze oplossing is de werkafstand en de scherptediepte. Mettussenringen (en een balg) kom je eigenlijk bovenop het onderwerp te zitten. Waar moet hetlicht dan vandaan komen? En hoe dichter je op het onderwerp zit, des te minder descherptediepte. Als je je beperkt met deze oplossing tot hooguit 2:1 of 3:1, is het nog te doen.

2 Je kunt ook een converter tussen je camera en objectief plaatsen. De Nikon variaties heten TC-14, TC-17 en TC-20. Met een 2 keer converter op een 60mm macro-objectief krijg je een 2 keersterkere vergroting, of te wel 2:1. De werkafstand blijft hetzelfde en het diafragma wordt tweekeer kleiner. Ga er vanuit dat je geen Nikon converter op een DX objectief kunt gebruiken.

3 Een combinatie van tussenring enconverter. Kijk eens naar ditplaatje:Met een D7000, een NikonTC=14E II, 4 tussen ringen en een60 mm Nikkor macro, kun eenbereik halen tot 6 keer. Het kostwat moeite en sloopwerk, hetresultaat is er wel naar. De linknaar een uitgebreid artikel vanJunaed (januari 2015) staat onderde foto.

Andere mogelijkheden om een sterkere vergroting te krijgen:

1 Je kunt tot 11:1 komen met een omkeerring. Zet een f/2,8 of f/3,5 20 millimeter met eventueeleen BR-6 op een BR-2a en dan de BR-2a weer op een Nikon PB-6 balg of een andere balg. Zie http://www.nikonsupport.eu/europe/Manuals/d9NJGfHxnr/PB-6repro_scales.pdf en deparagraaf: hoe bereik je een bepaald bereik. En hier nog meer info.

2 Je kunt een voorzetlens (filter) (close-up lens) gebruiken. Nikon heeft ze niet meer nieuwleverbaar en dus zijn die van Canon nu de beste. Ze zijn er in 250 en 500 D. Koop je zetweedehands, dan zijn ze er in 240mm, 250mm, 450mm en 500mm. De D in de naam staat

Hans Braakhuis pagina 4

voor Double Element, snap je ook waarom deze achromaten wat duurder en beter zijn dan eenenkelvoudig dioptri glaasje.

3 Je kunt objectieven stapelen. Met bv een 135mm en een omgekeerde 28 mm op een BR-2akrijg je bijna 5:1, zie verderop.

4. Je kunt een omgekeerd vergroter objectief op tussenringen gebruiken.

Over de alternatieven en het hoe en wat, zie de betreffende paragraaf.

En lees dit eens: http://www.wildwater.tv/Macroscope.html

4 hoe bereik je een bepaald bereik

FX camera, met een DX camera haalje hetzelfde bereik.

en je gebruikt: (de normale objectieven zijnmanueel op oneindig gezet, de Micro’sstaan op maximaal dichtbij)

dan haal jeongeveer

20 mm omgekeerd de PB-6, BR-2a (eventueel BR-5) 11x

AF NIKKOR 20mm ff2.8 D omgekeerd op de BR-2a 3,4x

AF NIKKOR 24mm f/2.8 D omgekeerd op de BR2a 2,5x

AF NIKKOR 28mm f/2.8 D omgekeerd op de BR-2a 2x

AF NIKKOR35mmf/2.0 D omgekeerd op de BR-2a 1,4x

50 mm objectief omgekeerd op de BR-2A 1x

50 mm objectief 2x PK-13 en 1x PK-12= 69 mmtussenringen

1,4x

50 mm objectief de PB-6 4x

50 mm objectief omgekeerd de PB-6 en de BR-2a 3,8x

AF Micro-NIKKOR 60mm f/2.8 D omgekeerd op de BR-2a 1,2x

60 mm macro objectief 2x PK-13 en 1x PK-12= 69 mmtussenringen

2,4x

60 mm AF macro objectief de PB-6 3,6x

60 mm AF macro objectief de PN-11 2x

60 mm AF macro objectief de PK-11a + PK-12 + PK-13 2x

70-180 macro objectief de PB-6 8,3x

85 mm PC NIKKOR de PN-11 1,1x

105 mm macro objectief 2x PK-13 en 1x PK-12= 69 mmtussenringen

4,4x

105 mm macro objectief een 2 x converter 2x

200 mm macro objectief 2x PK-13 en 1x PK-12= 69 mmtussenringen

2,7x

200 mm macro en 50 mm omgekeerd 2x PK-13 en 1x PK-12= 69 mmtussenringen

7,7x

gestapelde objectieven afhankelijk van de objectieven 1:2 tot 6:1

microscoop objectieven middels RMS naar F bajonet 1:1 tot 10:1

Hans Braakhuis pagina 5

Met een teleobjectief is het moeilijk om 1:1 te bereiken. Je moet veel tussenringen gebruiken, ofmeerdere voorzet lenzen. En beide mogelijkheden geven aberratie en andere optische problemen.Een groothoek objectief en een BR-2A geeft meer mogelijkheden.

5 scherpstellen

Je leest het overal, als je macro opnamen maakt, ga je manueel scherpstellen. Zelf moet ik de AFgebruiken. Als je de AF gebruikt, dan is het van belang dat je er ook op kunt vertrouwen. In de macro fotografie zijn er veel hulpmiddelen om scherpere foto’s te kunnen maken. Zoals een statief, een macro rail of instelslede, een flitser om de sluitertijd omhoog te kunnen brengen,enz. Veel lezen, veel doen, er zijn meer hulpmiddelen.

Van belang is dat de AF snelheid goed is. Ik ben heel gelukkig met een AF objectief uit 1990. Steltdirect op het goede scherpstelpunt scherp. De waarheid gebied me wel om hier te vermelden dat eenopvolger van dit objectief uit 2010 een zeer snelle AF heeft met een AF-S motor. Als ik daar eenpoosje mee gewerkt heb, dan valt de trage AF van m’n eigen exemplaar wel op. De AF hoeft het scherpstelpunt niet te zoeken. Het ligt er wel een beetje aan welke scherpstelpunten jeingesteld hebt op de camera. Gezichtherkenning heeft bij macro niet zoveel zin. Een zoek het zelfmaar uit instelling, zit er ook vaak naast. Wat altijd goed gaat is de AF op slechts één scherpstelpunt,en dan geniet ik van de Live View mogelijkheid om dat ene punt overal op het beeld te kunnen neerleggen. Heel soms heb ik er last van dat het AF punt op m’n matglas, net niet hetzelfde is dan het AFpunt dat de camera gebruikt. Dit wordt wel steeds beter, men komt steeds meer in de buurt. De locatieop het matglas is slechts een analoge vertaling van waar je wilt scherpstellen. De camera kan dooreen mechanische afwijking, hoe minimaal ook, er net naast zitten. Normaal zal je dit niet opvallen,maar met macro werk, net wel. Probeer de grenzen maar eens uit. Stel scherp op één punt en gebruikvoor dat ene punt het middelste scherpstelpunt in je zoeker. Neem een onderwerp zoals bv eenbloemstengel en kijk maar eens of je camera daar precies scherp stelt. Met statief en instelslede komje daar wel achter. Middels Nikon View NX2 (deze software schijnt achterhaalt te zijn) kun je goed zienwaar het scherpstelpunt op de foto is.

Waar ik een hekel aan heb is dat de AF gaat “hunten”. Een Engels woord waar de googlevertaalmachine geen alternatief voor heeft. In het Nederlands wordt dit wel eens pendelen genoemd.Je ziet op de monitor of in de zoeker dat de camera op zoek gaat naar het scherpstelpunt. Als je eenobjectief hebt met een “focus limiter” dan kun je gebied waar tussen scherpgesteld mag wordenbegrenzen. En dan gaat de camera niet meer helemaal van 1:1 tot oneindig zoeken. Je werkt dan ietssneller.

Uit de BR-2A folder.

Hans Braakhuis pagina 6

Het zijn met name de niet Nikkor objectieven die last van hebben van hunten of pendelen. En dan hebik de indruk dat heet ook nog wel uit maakt op welke camera je dit objectief gebruikt. Sommige Sigmaobjectieven doen het goed op één camera, komt er een andere camera dan zul je gebruik moetenmaken van het Sigma Service Center om de AF werking bij te stellen. Ook over Tamron lees je veeldat de autofocus traag en onzeker is.

6 optische kenmerken

IF IF staat voor Internal Focussing. Of te wel de scherpstelling wordt in het objectief geregeld door eenlens, lensgroep te verschuiven. Dit geeft meerdere voordelen:

Het grootste voordeel is dat het objectief niet van lengte veranderd. Als de scherpstelling veranderd,veranderd het objectief niet. Zonder IF zal een objectief langer worden als je dichterbij scherp stelt, enkorter worden als je wat verder af scherp stelt. Insecten bijvoorbeeld worden niet afgeschrikt doordatde voorkant van het objectief heel dicht bij komt. Met IF in het 1:1 gebied moet je steeds jestatief en camera verplaatsen, met IF hoeft dat niet. Omdat de scherpstelling inwendig plaats vindt,. IF maakt het kadreren en scherpstellen makkelijker. Met IF heb je ook minder snel een instelsledenodig.

Met IF blijft het objectief dezelfde lengte behouden. Er wordt geen lucht van buiten (stof) aangezogen.

Draaiende frontlens - polarisatie. Bij vele IF ontwerpen zal de frontlens niet meer draaien als je descherpstelling veranderd. Heb je een polarisatiefilter op het objectief zitten, dan is een niet draaiendefrontlens bijna een must.

IF heeft ook nadelen. De beeldhoek van een macro-objectief veranderd tijdens de scherpstelling. Omhet scherpstellen te vereenvoudigen van oneindig naar dichtbij, wordt het brandpunt van het objectiefveranderd. Op oneindig heb je bv een 105 mm, maar in het 1:1 gebied werk je met een 90mm.Jammer is dat dit niet op het objectief staat.

Een IF objectief is qwa bouw veelal langer dan een niet IF objectief. Het weegt meer. Een niet IFobjectief wordt alleen maar langer als je dichterbij scherpstelt, anders vrijwel niet.

Een IF objectief is duurder.

Hans Braakhuis pagina 7

7 macro NIKKOR en andere objectieven

Nikon gebruikt geen aparte naam voor FX formaat objectieven, en Nikon gebruikt "DX" voor DXformaat objectieven. Een DX objectief zal op een FX camera automatisch een DX beeld geven, tenzijje toch op FX wilt blijven werken. Je zult dan wel een behoorlijke vignettering gaan zien.

1 macro-objectieven

uit naam van hetobjectief

VR AF-S focuslimiter

IF EDglas

overig

2011 AF-S DX Micro 40f/2,8 IF G

nee ja nee nee nee M / AF schakelaar

2009 AF-S DX Micro 85f/3,5G ED VR

ja ja nee ja ja M / AF schakelaar

2008 AF-S Micro 60f/2,8 G IF-ED

ja ja ja ja ja 2 Asferische lenzen, Nanocoating, M / AF schakelaar

2006 AF-S Micro 105f/2,8 G ED VR

ja ja ja ja ja Nano coating, M / AFschakelaar

1993 AF Micro 200f/4,0 D ED

nee nee ja ja ja 2x Close Range Correction, M / AF schakelaar

De actuele serie macro objectieven van Nikon is geheel up to date. Ze hebben allemaal IF, op deeenvoudige 40 millimeter na. Verder op wordt uitgelegd wat daar het voordeel van is. Ze hebben op de200mm na allemaal een SWM AF motor aan boord. Voor 1:1 macro hoeft dat niet echt, maar velengebruiken het objectief ook voor portretten, landschappen, e.d.

Voor welke brandpunt te kiezen. Als je een postzegel in het 1:1 gebied wilt fotograferen dan maakt heteigenlijk niet uit met welke brandpunt je dat doet. Van 40 tot 200 millimeter blijft het dezelfde postzegel.Er is geen scherptediepte verschil bij welk objectief dan ook. Het belangrijkste verschil tussen allebrandpunten is de werkafstand. Dat begrip komt verderop uitgebreid in beeld met de gemetenafstanden. Voor een postzegel maakt de werkafstand niet echt uit. En als je nu alleen postzegels op deplaat zet, kies dan voor de goedkoopste optie: op dit moment de 40 of 85mm. Een postzegel blijftkeurig zitten, vliegt niet weg, je hebt alle tijd om de belichting goed te regelen, een korte werkafstandvan 7 centimeter voor het 1:1 bereik is geen probleem. Wil je nu een vlieg fotograferen dan is eenwerkafstand van 7 centimeter wel een probleem. Meestal ziet de vlieg je dan wel aankomen en gaat ervandoor. Met een 200mm heb je een werkafstand van 46 centimeter, en dan zou het misschien netkunnen lukken. Het voorbeeld van een vlieg heeft nog een ander probleem. Je ziet prachtige vlieg-foto’s met facet ogen. Heb echter horen vertellen dat de meeste vliegen helaas dood zijn.

Een langer brandpunt betekent een grotere werkafstand, een groter, zwaarder, minder lichtsterker envooral duurder objectief. Met een langer objectief zit je ook vast aan snellere sluitertijden, als jetenminste uit de hand werkt. Het is wel een tele-objectief. Daar waar je met een 60mm met eensluitertijd van (FX camera) 1/60 seconde uit de hand zou kunnen werken, heb je met een 200 mmobjectief echt 1/200 seconde nodig. Toch ongeveer 2 stops verschil.

Als je serieus met macro wilt beginnen kun je kiezen tussen een balg en een macro-objectief. Met eenbalg heb je veel meer mogelijkheden, maar een balg is niet handig als je snel en eenvoudig foto's wilmaken. Werken met een balg moet je leren.

Hans Braakhuis pagina 8

Soms kun je met de "full / limit" schakelaar op het objectief kiezen voor een volledig scherpstel trajecttussen oneindig en 1:1, en een beperkt scherpstel traject tussen 1 meter en 1:1. Ren je dus achter eenvlinder aan met een 200 millimeter, gebruik dan “limit”. De meeste vlinders zitten echter nooit goed stil(haarlak, vrieskist, beide hebben nietm'n voorkeur) en je wilt die vlinder ertoch op hebben.

Bij alle AF Micro-NIKKORobjectieven is het kleinste diafragmaf/32 en de PC Micro-NIKKOR 85millimeter, gaat zelfs tot f/45. Deeenvoudige 40 millimeter gaat totf22. Vanaf f/11 of f/16 merk je dediffractie problemen.

In het 1:1 gebied haalt een macroobjectief niet de opgegevendiafragma waarde. Een f/2,8objectief zal dan rond de f/3 tot f3,5uitkomen, afhankelijk van de lengtevan het objectief. Als de lenzengroepwaarmee scherp gesteld wordtverder van de beeldsensor af gaatom meer dichterbij te kunnen, danwordt de afstand tussen de lenzenen de sensor groter. Gevolg minderlicht.

Vanwege diffractie krijg je minder scherpte bij gebruik van kleine diafragma’s. Probeer je te beperkentot de diafragma’s f/11 hooguit f/16. Het lijkt dat digitale camera’s meer last van diffractie hebben dangewone film camera’s. De kwaliteit ban de huidige camera’s is aanmerkelijk beter dan van decamera’s voor kleinbeeldfilm. Je gaat dus beter diffractie, aberratie en vignettering zien. Diffractie ishet afbuigen van de lichtgolven door een hindernis. Het diafragma is zo’n hindernis. En vandaar dat bijde kleinere diafragma’s er minder scherpere beelden ontstaan.

De macro-objectieven zijn optimaal gecorrigeerd in het 1:1 vlak. Dat wil zeggen ze zijn vertekening-vrijin het 1:1. Dan presteren ze optimaal. Alle andere objectieven zijn optimaal gecorrigeerd in hetoneindige vlak. Je kunt een 105 macro ook gebruiken als een portretlens, maar een echte 105 doethet wel beter. En met een gewone 105 op een balg, kun je wel 1:1 halen, maar niet vertekening-vrij inhet 1:1. Vanwege de lagere omzet zijn macro objectieven duurder dan de normale objectieven.

Macro objectieven zijn ook gewoon te gebruiken voor de andere vormen van fotografie. Een 40 of60mm wordt op een DX camera nog wel eens gebruikt voor portretten. Een ieder zegt dan dat een60mm vanwege de hoge scherpte niet vrouw-vriendelijk is. Maar eigenlijk is een 60mm net zo scherpals een goed 50 of een 85mm objectief. Je kunt een 105 ook gewoon als matige tele-objectiefgebruiken. Het verschil in kwaliteit tussen een macro 105 en een andere vaste 105 is misschien meteen kwaliteitsvergroting van 50x70 cm te zien. In het gewone gebruik merk je er dus niks van.

7.1.1 AF-S DX 40mm f2,8 G

Dit 40mm DX-formaat objectief is de nieuwste toevoeging uit2011 aan Nikon's assortiment Micro NIKKOR-objectieven enbiedt een beeldhoek die equivalent is aan 60 mm op eenFX-formaat digitale spiegelreflexcamera. Het objectief isgoedkoop te noemen, zeker in vergelijking met de andereNIKKOR’s. De kwaliteit is minstens in overeenstemming metde prijs. In meerdere testen wordt genoemd dat de AF snelheidvan dit AF-S objectief niet hoog is. De scherpte is erg goed,ook op f/2.8, tot f/5.6 wordt het alleen maar beter.

Er mag dan wel AF-S op het objectief staan, echt snelautofocussen is wat anders. De autofocus doet wel stil zijnwerk. Om de prijs laag te houden heb je slechts 7 diafragmabladen. De betere NIKKOR’s hebben er altijd 9. Meer bladen geeft veelal een betere bokeh, als is hetaantal diafragmabladen niet de enige indicatie daarvoor. Het kleinste diafragma in f/22 en geen f/32zoals bij alle andere macro NIKKOR’s.De kortste scherpstelafstand is 16,3 centimeter vanaf de sensor. Dat is kort en maakt dat dewerkruimte tussen onderwerp en de voorkant van het objectief beperkt is als je in het 1:1 bereik werkt.

105 AFS VR

AF-S DX 40mm f2,8 G uit 2011

Hans Braakhuis pagina 9

Het hangt dus van je onderwerp af of dat nu handig is. Je hebt wel een objectief met een 52 millimeter voorkant. Sinds 1949 de Nikon standaard. Je mist VR,ED en asferische lenzen. Een focus limiter is gelukkig wel aanwezig. Hierdoor is de prijs van eenobjectief laag te houden.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/auto-focus-lenses/dx/single-focal-length/af-s-dx-micro-nikkor-40mm-f-2-8g

7.1.2 AF-S f2,8 60 millimeter G ED

Het objectief is gemaakt van kunststof, dat maakthet goedkoper. De oudere 60 millimeter heeft nogveel metaal. Omdat het om een IF ontwerp gaat,beweegt de frontlens niet van zijn plaats tijdens hetscherpstellen. Met de AF-S scherpstelmotor gaat hetscherpstellen vrijwel geruisloos en snel. In deautofocusstand kun je ook de handmatigescherpstelring bedienen, om een kleine aanpassingte maken. Als je het objectief gebruikt met eenzonnekap zoals de HB-42, dan loop je de kans dat inhet 1:1 bereik, de zonnekap het onderwerp raakt.Kijk even naar het overzicht van de werkafstandeniets verderop in deze publicatie, dan zie je dat deoudere D versie van dit objectief 2,3 centimeter meerwerkafstand heeft. Dat komt door de IF mogelijkheid.IF maakt het kadreren en scherpstellen echter welheel gemakkelijk. Met IF heb je ook minder snel eeninstelslede nodig.De 60 mm is redelijk goedkoop. Als je voor jeonderwerpen geen last hebt van de korte werkafstand, ga er voor. De60 mm is geen DX objectief, je kunt er dus mee werken op een DXen een FX 24x36mm camera. Als je alleen werkt met een DXcamera, kijk dan ook eens naar de 85mm DX. De 60mm tekent scherp, is goed gebouwd, heeft een mooiekleurweergave en is goed in te stellen als je veel scherpte en of eenzachte bokeh nodig hebt.

Combinaties met bv een 60 mm macro-objectief (AF-D).Met een 2x teleconverter tussen de camera en je 60 millimeterverleng je het brandpunt, dat wordt dus een 120 mm en houdt je dezelfde onderwerpsafstand. Het macro bereik wordt 2:1. De optischekwaliteit zal minder zijn. Dit is afhankelijk van de kwaliteit van deconverter. Lees bij de gebruiksaanwijzing van je camera welkeconverter je kunt gebruiken. De lichtsterkte van het geheel wordt 2stops minder.

Met tussen ringen tussen de camera en het 60 mm macro-objectief is slecht te werken. Je bentoneindig kwijt en je moet dichter op het onderwerp kruipen. En de werkafstand met een 60mm is alheel beperkt. Een tweede nadeel is dat de toch al beperkte scherptediepte nog verder afneemt.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/auto-focus-lenses/fx/fixed-focus/60mm-f-2-8g-ed-af-s-micro-nikkor

AF-S Micro NIKKOR 60mm f2.8G ED uit2008

Nieuwe (links) en oude60mm, zie je gelijk wat IFdoet.

Hans Braakhuis pagina 10

7.1.3 AF-S DX 85mm f/3.5 G ED VR

De AF-S DX Micro 85mm f/3,5G is een macro objectief dat eenbereik van 1:1 haalt en het is tevens Nikon’s eerste macroobjectief, speciaal gemaakt voor DX camera’s. En om het verschil met de hierboven vermelde 60mm evenduidelijk te maken, de 85mm DX heeft een werkafstand vanbijna 14 centimeter. Helaas geen IF. In prijs en kwaliteit zit erniet zoveel verschil tussen een 60 of een 85mm objectief.

Lees m’n verslag over dit objectief: http://www.hansbraakhuis.nl/test%20Nikon%2085mm%20f3,5%20%20AF-S%20DX%20Micro.pdf

In dit verslag ook een vergelijking met enkele andere macro’s.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/auto-focus-lenses/dx/fixed-focus/af-s-dx-micro-nikkor-85mm-f-3-5g-ed-vr

7.1.4 AF-S f2,8 105 millimeter G IF ED VR

De AF-S VR 105mm f/2.8 G IF ED verving in 2006 de AF-D versie.

De AF-S VR 105mm f/2.8 G IF ED is het eerstemacro-objectief van Nikon of elke ander merk, dat is uitgerustmet een Vibratiereductiesysteem (VR) en een Silent WaveMotor (SWM). Net als bij de 85 en de 60 mm ED glas en eenNano coating als toefje. Ook is de 105 IF en dat heeft dehierboven al genoemde voordelen. Met een werkafstand vanruim 14 centimeter kun je goed uit de voeten, niet te weinigniet te veel. Dit maakt de 105 tot een allround werkpaard.Helaas is er veel kunststof gebruikt, zelf geeft ik de voorkeuraan magnesium. Maar als je het Nikon kunststof vergelijkt metandere merken, die nog veel meer kunsstof gebruiken, danblijft er wel het idee hangen dat deze Nikkor 105mm AF-S “isbuild like a tank”.

Je kunt de 105 gebruiken op zowel een FX Full Framecamera, als een DX camera. Altijd gebruiken met een HB-38 zonnekap. Toen de 105 net op de marktwas, heb ik de 105 mogen testen. De zonnekap verbetert bij tegenlicht en van licht van opzij. Ook bijmacro heb je genoeg speelruimte om de zonnekap te laten zitten.

De teleconverters TC-14E II / 17E II / 20E III passen wel maar geven geen autofocus. VR- enAE-functies werken wel. Lees over het gebruik van converters voor dit objectief ook de “converters”publicatie op m’n website. Nikon laat weten dat als je in de buurt van de 1:1 komt het effect van VR ophet beeld minder zal zijn.

Naast de pluspunten: scherpte, snelle en nauwkeurige AF, VR, IF, weinig vertekening, heeft hetobjectief slechts één nadeel: gevoelig voor overstraling door invallend zonlicht. De zonnekap zit er nietvoor niks bij.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/auto-focus-lenses/fx/fixed-focus/105mm-f-2-8g-af-s-vr-micro-nikkor

Zet je dit objectief nu naast vele andere vergelijkbare objectieven, dan weet je, het kost wat, maar danheb je ook wat.

Micro NIKKOR 85 mm AF-S DXuit 2009

Micro Nikkor 105 AF-S uit 2006

Hans Braakhuis pagina 11

7.1.5 AF-D f4,0 200 millimeter IF-ED

Het ideale objectief om er mee over het strand te struinen enstructuurtjes in het zand te gaan fotograferen zonder tehoeven bukken. Als het licht, kadrering en compositie ook noggoed zijn, ben je er. Bij dit objectief heb je dus twee voordelen. ED glas voor eenbeter contrast en IF tegen bv stof in het objectief.

Vanwege de lengte en het gewicht kan het moeilijk zijn om uitde hand te fotograferen. Je hebt zo sluitertijden nodig hogerdan 1/200ste of 1/300ste seconde (FX of DX). De 200mm isgeen alledaags macro objectief dat je in de fototas mee neemtvoor het geval dat. Het is een objectief dat in speciale gevallengebruikt wordt.

De huidige versie is al op de markt sinds 1993. Eenvervanging met AF-S lijkt logisch, maar de verkoop aantallenzijn kennelijk te laag. Bijzonder is dat dit objectief 2dehands vrijwel niet te koop is. De huidige eigenaren gebruiken de200mm misschien sporadisch, maar niemand wil er van af.

De enorme werkafstand maakt dat een vlieg, libellen, of bijen niet meer weg vliegen. Tenminste als jeweet hoe je die beesten moet benaderen.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/auto-focus-lenses/fx/single-focal-length/af-micro-nikkor-200mm-f-4d-if-ed

7.1.6 PC E f3,5 24 D ED

In de folder: http://imaging.nikon.com/lineup/lens/pdf/nikkor_lenses.pdf staan de PC-e objectievenonder de macro objectieven. Zie geen reden om hiervan af te wijken.

De PC-E 24mm f3.5 D ED kwam op de markt in 2008.

Een manueel objectief met perspectiefcorrectie (PC-E) voorarchitectuur- en landschapsfotografie middels de tilt en shiftmogelijkheid. Natuurlijk met Nano Crystal Coat enlenselementen van ED-glas (Extra-low Dispersion) vooruitstekende prestaties. Met een professionele digitalereflexcamera heb je een elektronische diafragmaregeling.

Met een bereik van 1:2,7 praat je niet over een echt macro-objectief.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/manual-focus-lenses/single-focal-length/pc-e-nikkor-24mm-f-3-5d-ed

http://www.luminous-landscape.com/reviews/lenses/nikon_24_pc.shtml

7.1.7 PC E f2,8 45 D ED

De PC-E Micro 45mm f2.8D ED kwam op de markt in 2008.

Een manueel objectief met perspectiefcorrectie (PC-E) voor architectuur-en landschapsfotografie middels de tilt en shift mogelijkheid. Natuurlijk metNano Crystal Coat en lenselementen van ED-glas (Extra-low Dispersion)voor uitstekende prestaties. Met een professionele digitale reflexcameraheb je een elektronische diafragmaregeling.

Met een bereik van 1:2 praat je niet over een echt macro-objectief.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/manual-focus-lenses/single-focal-length/pc-e-micro-nikkor-45mm-f-2-8d-ed

Micro-NIKKOR 200 mm AFD

45mm f/2.8D ED PC-E

Hans Braakhuis pagina 12

De Nikon PC-E NIKKOR 24mm f/2,8 D ED is een groothoek PC objectief. Reeds in 1962 was er eenPC NIKKOR f3.5 35mm. En in 1975 kwam er nog een f4,0 28mm naast. Met name de 28mm was altijdveel gezocht en ik verbaas me dan ook dat Nikon in 1983 de productie ervan beëindigde. The PC-E NIKKOR 24mm is behoorlijk scherp van f/3,5 tot f/16, daarna wordt het resultaat minderdoor de diffractie. Voor alle PC-E’s geldt dat je een prachtige mechanisch objectief in je handen hebt.Heerlijk klikkende diafragma’s, uitstekende manuele scherpstelling. ED glas en Nano-coating.

7.1.8 PC E f2,8 85 D

In de USA hebben ze het over een PC-E Micro NIKKOR 85mm f/2.8D objectief. En dat woordje Microwordt in Japan ook gebruikt en dat is dus de reden dat de hele serie PC-E objectieven hier staat. http://www.nikon-image.com/products/lens/nikkor/pc-e_micro_nikkor_85mm_f28d/index.html

De PC-E Micro 85mm f2.8 D kwam op de markt in 2008.Deze objectieven hebben allen een perspectiefcorrectie(PC-E) en zijn ontworpen om een natuurgetrouw perspectiefte handhaven bij gespecialiseerde fotografie zoals studio-reclame- en architectuurfotografie. Een elektromagnetischdiafragma zorgt voor een voor automatischediafragmaregeling mits je camera hier mee om kan gaan. Jehebt met deze objectieven geen autofocus. Kijk degebruiksaanwijzing van je camera hier op na. Echt macro heb je met deze 85 mm niet. Je bereikt 1:2.

Link:http://www.nikon.nl/nl_NL/product/nikkor-lenses/manual-focus-lenses/single-focal-length/pc-e-micro-nikkor-85mm-f-2-8d

Hans Braakhuis pagina 13

2 oudere Nikon macro objectieven

Nikon heeft in het verleden heel veel (manuele) macro objectieven gehad. Je kunt ze soms kopen vooréén euro per millimeter. Op een actuele digitale camera die kan werken met AI objectieven zijn ze heelgoed te gebruiken. In het 1:1 gebied is het uitzetten van de AF meestal noodzakelijk. Met deze ouderemanuele objectieven hoeft dat niet. Ze hebben geen AF, met een geschikte camera (D7000, D100 enhoger) werkt de licht meting op de A stand.

Wat al deze Nikkor objectieven gemeen hebben is de geweldige kwaliteit. Alle actuele objectievenhebben ook allemaal 9 diafragmalamellen. Kost wat, heb je wat. Gaat het om een AI of AIS objectief,deze zijn vrijwel onverslijtbaar. Gaat het om een AF of AFD objectief, ook deze gaan zelden stuk. Deactuele AF-S objectieven zijn nog maar kort leverbaar. De eersten kwamen dan wel in 1996 op demarkt, een lichtsterke 300 en 600 millimeter. Dat is eigenlijk te kort om in Nikon termen iets over degebruiksduur te zeggen. Een ding valt bij AF-S wel op. Aanvankelijk was de AF snelheid met een AF-Sobjectief sneller dan bij de oudere AF-D voorganger. Intussen is de AF snelheid omlaag gebracht enzijn de actuele AF-S objectieven langzamer met AF dan de oudere AF-D objectieven op een duurderecamera.

7.2.1 AF f2,8 55 millimeter

Op de markt geweest vanaf 1986 tot 1989. Nikon’s eersteMicro AF objectief. De scherpstelafstand was dermatekort, dat de 55mm later is vervangen voor een 60 mm.Optisch was de 55 mm wel uitstekend.

7.2.2 AIS f2,8 55 millimeter

Op de 55mm passen 52mm filters. Je krijgt zonder gebruik van een PN-11slechts een bereik tot 2:1. Het diafragma heeft 7 lamellen en de maximalestand is f/32. Niet echt nodig is een zonnekap, maar wil je er toch een hebben,ga voor de HN-3. Gewicht 290 gram. 63.5mm breed en 70mm lang. Vroegerwas de 55mm het uitgangspunt om alle andere macro objectieven mee tevergelijken. En die waren dus allemaal slechter. De 55mm f/2.8 ais heeft geenzichtbare vervorming. En het maakt dan niet uit op welke afstand isscherpgesteld. Mechanisch onverslijtbaar. Werkt in de A stand op de D7000, D100-200-300-700 en de D1-2-3 series. Meteen PN-11 kun je wel 1:1 realiseren.

Op de markt geweest van 1979 tot 2005 en een tweede versie is leverbaarvanaf 2005. Het serienummer is dan hoger dan 800001. De coating zal in iedergeval iets verbeterd zijn, ten opzichte van de oudere 1979 versie.

Bij Nikon nog gewoon in de prijslijst. Robuust, zware en degelijkescherpstelling. Kun je er een op de kop tikken doen. Zeer goed en onverslijtbaar.

Micro-NIKKOR AISf/2,8 55mm

Hans Braakhuis pagina 14

Links de AF-S 105 uit 2006, rechts de AF105 uit 1990, zonder IF dus.

7.2.3 AI f3,5 55 millimeter

Op de markt geweest van 1977 tot 1979. GeenAF-S en geen AF, daardoor vrijwel onverslijtbaar.Redelijk goedkoop te vinden. Samen met dePN-11 haal je 1:1. Zonder de PN-11 kom je nietverder dan 2:1.

7.2.4 AF (D) f/2,8 60 millimeter

Een AF Micro 60 f/2,8 werd verkocht tussen 1989 en1993. Toen kwam de AF Micro 60 f/2,8 D die in 2008werd vervangen door de actuele AF-S variatie. Kun jeer tweedehands een vinden, doen. Er is geen verschiltussen de 1989 en 1993 versie, anders dat de Dversie de D chip aan boord heeft.

De AF (D) 60 millimeter Micro heeft eenmechanische diafragmaring, die je kunt verdraaienom de diafragmawaarde te veranderen. Op demeeste AF camera's moet je de diafragmaringvergrendelen op het hoogste diafragmagetal. Hetvergrendelen zelf gaat met een klein draai- ofschuifknopje. In gebruik bedien je dan het diafragammet het instelwiel (duimwiel) op je camera. Als dediafragmaring niet op 32 is vergrendeld, krijg je de melding FEE te zien op je display.

7.2.5 AF f/2,8 105 (D) millimeter

De 105 verscheen in een autofocus variatie in juni1990. Dit objectief had direct goede recensies. Inoktober 1993 werd de AF versie vervangen door eenAF-D versie. Daardoor heeft de camera meerinformatie over het gebruikte objectief en deverschillende instellingen. In 2005 kwam er eennieuwe serie AF-D, herkenbaar aan serienummer datbegint met een 4. Het enige verschil tussen de oudeen de nieuwe AF-D is dat de 2005 serie een ietsandere coating heeft. In 2006 kwam Nikon met deAF-S serie 105 millimeter.

Hans Braakhuis pagina 15

7.2.6 AIS f2,8 105 millimeter

Op de markt geweest van 1983 tot 2005. Samen metde PN-11 haal je 1:1. Zonder de PN-11 kom je nietverder dan 2:1.

Bij Nikon USA nog gewoon in de prijslijst. Kun je ereen op de kop tikken doen. Zeer goed enonverslijtbaar.

7.2.7 AI(S) f4,0 105 millimeter

Het voordeel van de 105 f/4,0 is de geweldige kwaliteit, die inde jaren 1975-77 nog voor onmogelijk werd gehouden. Dekleine frontlens maakt dat er vrijwel geen overstraling bijtegenlicht plaats heeft, en geen vignettering.Gewicht 500 gram en een bouwlengte van bijna 105 millimeter.De filtermaat is 52 millimeter. Maximaal bereik 2:1 en met detussenring PN-11 realiseer je 1:1.

De AIS uitvoering van dit objectief, heeft vanaf serienummer232064 (Vink) een schroefknopje waarmee je het uitzakken vanhet objectief tijdens opnamen kunt voorkomen. Een kwestie vaneven aandraaien. Volgens Braczko heeft de laatste AIuitvoering ook al het schroefje.

Micro NIKKOR 105mm/4.0 AIS, een juweeltje en beter dan def/2.8 versie. Kijk hier eens en let op het verschil tussen defoto’s:http://taishimizu.com/101/Micro-Nikkor-105mm-f-4-AIS-Review

7.2.8 AIS Micro Nikkor f4,0 200 millimeter

Soms heb je geluk en kun je een AIS 200millimeter op de kop tikken. Let op: bereik tot 2:1. Om 1:1 te halen gebruikje dit objectief met een PN-11.

http://www.kenrockwell.com/nikon/200mm-f4-micro-ais.htm

http://www.mir.com.my/rb/photography/companies/nikon/nikkoresources/micronikkor/200mmicrof4.htm

Zelf mocht ik ervaren dat de actuele AF + EDversie scherper is dan de AIS. Een AISuitvoering is tweedehands nog wel te vinden.Een AF uitvoering nooit of zeer zelden.

Micro NIKKOR 105 f/4,0 AI

200 mm macro AIS gemaakt tussen feb 1982 en2005.

Hans Braakhuis pagina 16

7.2.9 AF f4,5-5,6 70-180 millimeter ED

De AF NIKKOR 70-180 mm zoom f/4.5-5.6 D EDwas de enige Nikon zoom voor de close-upfotografie. (Niet meer nieuw leverbaar) Met ditobjectief heb je het voordeel van ED glas. Het dichtbij bereik gaat van 1:3.2 in de 70mm stand tot 1:1.3in de 180mm stand. Het 1:1 bereik is mogelijk metde voorzetlens No. 6T. In meerdere testen (metvergelijkbare macro-zoom-objectieven) is ditobjectief als beste uit de bus gekomen. Kortstescherpstel afstand: 1,124 meter, gemeten vanaf hetfilmvlak. Ideaal voor bloemen. De zoommogelijkheid heeft zin om te bepalen in welke mateje achtergrond laat meespelen. Het kaderen van hetonderwerp doe je door een stapje voor-of achteruitte zetten. Het objectief is niet meer leverbaar.

Het Nikkor AF zoomobjectief 70-180 heeft eigenlijkgeen concurrenten. Canon heeft wel een zoom-macro, maar die haalt geen oneindig. En de Nikon 70-180 wint het op scheidend vermogen en rand onscherpte. Minolta had ook een lichtsterke manuelemacro zoom. Er was een Vivitar Series 1 90-180mm f/4.5 Flat Field Zoom en die ging op 180mm netals de Nikkor tot 1:2. Let wel de Nikkor zoom is en blijft een zoom. Hij haalt het niet bij de vastebrandpunten.

7.2.10 PC f2,8 85 millimeter

De PC Micro-NIKKOR 85mm f/2.8 D is uitgerust met een tilt enshift functie. Daardoor heb je de perspectief controle die met dePB-4 balg ook mogelijk is. Het dichtbij bereik gaat zondertussenringen tot 1:2. Kortste scherpstel afstand: 0,39 meter,gemeten vanaf het filmvlak.

Hans Braakhuis pagina 17

3 instelafstand - werkafstand

In alle Nikon publicaties wordt de instelafstand genoemd. Soms zie je de naam: kortstescherpstelafstand. De instelafstand is het aantal centimeters van waaraf je kunt scherpstellen gemetenvanaf de sensor van de camera. Met de 60 mm macro is dat 22 centimeter. Dat kun je ook zien in hetscherpstelvenster van het objectief, mits je objectief nog een scherpstelvenster heeft. Dat vensterwordt wel eens wegbezuinigt. De instelafstand van 22 centimeter geeft aan dat er minimaal 22centimeter tussen de beeldsensor in de camera en het onderwerp zit. Dat is natuurlijk voor eengebruiker niet echt handig. Want die moet dan steeds rekenen, hoe lang is m’n camera en hoe lang ism’n objectief. Handig is een opgaven van de instelafstand of kortste scherpstelafstand dan ook niet,want je bent er niet, er moet nog gerekend worden.

Daarom hanteer ik een ander begrip: De Werkafstand.De werkafstand is de afstand in centimeters tussen de frontring van je objectief en je onderwerp. Metde oude 55 mm AF macro zou de werkafstand met een zonnekap zo klein zijn dat de zonnekap allelicht in de weg zit om je onderwerp te belichten. Nu hebben de (oudere) korte macro objectieven(Nikkor’s) nooit een zonnekap en dat hoeft ook niet want de frontlens zit al diep in het objectief.

Met behulp van enkele Nikon Club Nederland leden eens een overzichtje gemaakt met dewerkafstand. De werkafstand is de vrijeruimte ruimte tussen de voorkant van het objectief en hetonderwerp. Zonder filter, zonder zonnekap.

op demarktsinds

naam AF objectief instelafstand werkafstand

2011 AF-S DX Micro 40mm f/2,8 G 16,3 cm 3 cm

1986 AF 55 Micro f/2,8 22,3 cm ruim 5 cm

1993 AF Micro 60 f/2,8 idem de AF D versie uit 1993 21,9 cm metAF, 18,5 cmManueel

4,7 cm manueel,7 cm met AF

2008 AF-S Micro 60 f/2,8 G IF-ED (met AF)zonder AF

21,9 cm18,5 cm

ruim 7 cm4,7 cm

2008 PC-E 85mm f/2,8 D gaat slechts tot 1:2 39 cm 21,5 cm

2008 PC-E 85mm f/2,8 D rond 1:1 met een tussenring. 12,6 cm metSoligortussenring

2009 AF-S DX Micro NIKKOR 85mm f/3,5G ED VR 28,6 cm bijna 14 cm

1990 AF Micro 105 f/2,8 idem de AF D versie uit 1993 31,5 cm ruim 14 cm

1990 AF Micro 105 f/2,8 idem de AF D versie uit 1993samen met een 2x converter

31,5 cm bijna 12 cm

2006 AF-S Micro 105 f/2,8 G ED VR 31,4 cm ruim 14 cm

1993 AF Micro 200 f/4,0 D ED 50 cm 26 cm

1997 AF Zoom-Micro 70-180 f/4,5-5,6D ED gaat tot 1:2 37 cm

op demarktsinds

naam Manueel objectief instelafstand werkafstand

24 Micro PC - E f/3,5 tot 1:2,7 21 cm

45 Micro f/2,8 PC - E Tilt/Shift tot 1:2 25 cm

1979 55 2,8 Micro Ais gaat tot 1:2 25 cm zonderPN

Hans Braakhuis pagina 18

2005 55 2,8 Micro Ais gaat tot 1:2 25 cm zonderPN

1975 105 4,0 Micro Ai gaat tot 1:2, idem de Ais versieuit 1981

47 cm zonderPN

1975 105 4,0 Micro Ai gaat tot 1:1 met PN-11tussenring idem de Ais versie uit 1981

42 cm met PN

1983 105 2,8 Micro Ais gaat tot 1:2 41 cm zonderPN-11

24,5 cm

1983 105 2,8 Micro Ais gaat tot 1:1 met PN-11tussenring

37 cm metPN-11

met PN-11 ruim15 cm

1978 200 4 Micro Ai, idem de Ais versie uit 1982 gaattot 1:2

71 cm zonderTC

1978 200 4 Micro Ai, idem de Ais versie uit 1982 gaattot 1:1 middels de TC-300 of TC-301

71 cm met TC

1978 200 4 Micro Ais. Braczko 3, pagina 5-85 kent eenED versie met 1:1 serienr. hoger dan 200001

Enkele andere merken:

op demarktsinds

naam objectief (AF en Manueel) instelafstand werkafstand

1975 Asahi SMC Macro Takumar 4,0 100 mm 45 cm 17,5 cm

Canon MP-E 65mm f/2,8 24 cm (1:1) 10 cm tot 4 cm,vergrotings-maatstaf van 1 tot5 keer.

2018 Irix 150 mm f/2,8 34,5 cm

2019 Laowa 100 mm 2,8 2x ultra-macro APO, dus2:1

24,7 cm

1985 Olympus OM Zuiko Auto Macro 2,0 50 mm 24 cm 4,7 cm

2015 Samyang 100 mm T3.1 VDSLR ED UMC 30,7 cm

2004 Sigma 2,8 50 mm EX DG Macro 18,8 cm 4,1 cm

2006 Sigma 2,8 70 mm EX DG Macro 25,7 cm 6,7 cm

2004 Sigma 105 mm 2,8 EX DG Macro 31 cm 12 cm

Sigma 105 mm 2,8 EX DG OS HSM IF Macro 31,2 cm

2004 Sigma 150 mm 2,8 EX DG APO HSM IF 38 cm 20 cm

Sigma 180 mm 3,5 EX DG macro 46 cm

2005 Sigma APO Macro 180 2.8 EX DG OS HSM IF 47 cm

Sigma 70-300mm F4-5.6 APO DG Macro(dit is een semi-macro-objectief) 1:2

150 (95) cm

2009 Tamron 60 mm 2,0 Di SP II LD (IF) 23 cm

Hans Braakhuis pagina 19

2009 Tamron SP AF macro 90 mm f:2,8 (oude model72E): Opmerking: frontlens ligt erg diep: plm 43mm. Geen zonnekapje nodig, gaat ten kostevan vrije ruimte bij 1:1.

29 cm 9,5 cm

Tamron 90 mm 2,8 Di SP (model 172 EN) 29 cm

2012 Tamron SP 90mm f/2.8 Di Macro VC USD (model F004)

30 cm

2016 Tamron SP 90mm f/2.8 Di Macro VC USD,(F017), zonder de gouden ring van de 2012versie

30 cm

Tamron 180 mm 3,5 Di LD IF SP 47 cm

Tokina 35 mm 2,8 AT-X M35 PRO DX, zonderfilter, zonnekap

14 cm 1,6 cm

Tokina 100 mm 2,8 AT-X 100 PRO D 30 cm

2015 Venus V-DX 60mm f/2,8 Ultra-Macro 1:2 18,5 cm wat denk je:minder dan 1 cmin de 2:1 stand!

2018 Venus Laowa 25mm f/2.8 2.5-5X Ultra macro 17,3 cm

2018 Yongnuo YN 60mm f/2 MF 23,4 cm

Carl Zeiss ZE 50 mm 2,0 Makro-Planar T* 24 cm

Carl Zeiss ZF 100 mm 2,0 Makro-Planar T* 44 cm 14,4 cm

2016 ZY Optics; Zhongyi Mitakon 20 mm f/2.0 4,5X 20 cm

Een grote werkafstand is veelal handig. Of je nu een 100 mm gebruikt met een grote werkafstand ofeen 50 mm met een kleinere werkafstand maakt voor de vergrotingsmaatstaf en de scherptediepte(DOF) in het 1:1 gebied, niks uit. Die blijft gelijk. Alleen het perspectief veranderd met een anderefocale lengte.

Meer info hier over in: http://www.nikon-club-nederland.nl/forum/viewtopic.php?f=29&t=24006waar ook de hulp van de NCN te zien is.

"Tony Jeffree heeft ook een groot aantal macrolenzen bij de meetlat gehouden, zie kolom WD at "R""http://www.jeffree.co.uk/pages/macro-lens-calcs.html. Er zitten wat kleine verschillen tussen de tabelvan Tony Jeffree en de resultaten hier.

4 een tele-converter op een macro objectief

Het is er niet voor bedoeld, maar het kan wel. Je houdt dezelfde werkafstand, je krijgt een sterkerevergroting. Je verliest licht.

Een tele-converter verhoogt het brandpunt. Een 100mm met een TC-200 wordt dan een 200mm. Deinstel afstand blijft hetzelfde. En de vergrotingsfactor wordt 2 keer vergroot.

Nikon tele-converters hebben beperkingen. Want de TC-14E II / 17E II en 20E III laten AF gebruikalleen toe bij sommige AF-S of I objectieven.Je kunt de oudere Ai en Ais converters soms ook gebruiken en dan werk je volledig manueel.

Zelfs met een TC-17 converter op een AF-S VR 105mm f/2.8 G IF ED, staat er in degebruiksaanwijzing dat het niet mag. Je zou denken 2,8 x 1,7 geeft een grootste diafragma van 4,76.Dat is ver onder /f5,6, dus het zou moeten werken. Maar je vergeet dan dat een 105 in het 1:1 gebiedwerkt met f/4. En 4 x 1,7 is f/6,8. Boven de f/5,6. En Nikon is strikt en geeft dus aan dat het niet mag.Ze staan niet in voor de nauwkeurigheid van de AF. In de praktijk en met ruim voldoende licht, werkthet wel.

Met een converter verlies je altijd aan optische kwaliteit. En een macro objectief werkt optimaal in het1:1 gebied, maar of het met 2:1 ook nog net zo goed werkt, geen idee, heb er geen test van gezien.

Hans Braakhuis pagina 20

bereik diafragma oponeindig

diafragma in 1:1 werkafstand

AF-S VR 105mmf/2.8G IF-ED

0,0423611111 f/2,8 f/4,0 ruim 14 cm

AF-S VR 105mmf/2.8G IF-ED met2x converter

0,0840277778 f/5,6 f/8,0 bijna 12 cm (deconverter neemtruimte in)

Meer info over converters: http://www.hansbraakhuis.nl/Nikon/converters.pdfEn daar staat ook waarom de AF traag wordt.

5 macro met een omgekeerd objectief

Lees hiervoor op m’n website:http://www.hansbraakhuis.nl/Nikon/werken-met-een-omgekeerd-objectief.pdf

6 macro met een oud kit zoom objectief

Schaf op een rommelmarkt of fotograficabeurs voor 5 euro een ouder kit objectief aan. Neembijvoorbeeld een 35-80 mm. Verwijder de frontlens en je kit objectief wordt een macro zoomlens. Devergrotingsfactor wordt wat hoger, net als bij een omgekeerd objectief. Hulp nodig: google: “remove the front element of zoom lens”.

Lees: http://www.hansbraakhuis.nl/Nikon/Macro,%20goedkoop%201.pdf

Hans Braakhuis pagina 21

Variatie op de Nikon bajonet,past wel, maar of het werkt?

Ook Bresser !

8 macro objectieven van andere merken

Wil je nu weten wat al die letters op de verschillende objectieven betekenen:http://fotovisie.net/forum/index.php?showtopic=11066

1 Bresser

Let op, Bresser is geen fabrikant, maar een distributeur van met nameverrekijkers, waar ze hun naam op zetten en andere fotografischeproducten. Bresser heeft ook een Bresser Macro lens voor Nikoncamera’s met een brandpunt van 60 mm en een afbeeldingsmaatstafvan 2:1. Heerlijk goedkoop, nog geen 300 euro. En dan gaat het dusmis. Want voor zo’n bedrag zit er geen AF op het objectief. Ach, voormacro werken velen toch alleen manueel, dus zal niet zo’n probleemzijn, maar een leuke 60 millimeter alleen manueel is niet zo handig.Kijk je dan eens naar de afbeelding, dan zie je ook totaal geenelektronische aansluitingen. Dat is dus totaal niet handig. Want dankun je er met een camera die alleen met AF-S, AF-P, E, en Gobjectieven kan werken, er niets mee. En nog een keer let op: 2:1 isgeen macro. Lees verder in dit document.

Ga je dan op het www op zoek naar een betere afbeelding van de Fbajonet, dan kom je dit tegen. Zie de foto hiernaast. Dit is volgens mijeen voorbeeld van de kwaliteit als het goedkoop is. Het kan het enigeexemplaar zijn waar dit mee gebeurd.

Een andere distributeur zet er zo weer een andere naam op: Laowa.

2 Canon

Canon MP-E 65 mm 1x-5x Macro objectief, f/2,8. Vergroot van 1 tot 5 keer. Geen scherpstelring.Geen instelling op oneindig. Prima optische kwaliteit. Geen AF, alleen handmatig scherp te stellen. Jekunt het scherpstelvlak vinden door naar voren en achteren te bewegen. Nadat je dat hebt gedaan meteen vastgestelde vergrotingsmaatstaf, kun je de vergrotingsmaatstaf zelf nog variëren. Je kunt dit zienals een fijnregeling. Het beeld wordt daarmee wel iets groter of kleiner weergegeven, afhankelijk naarwelke kant je de instelring draait.Voor flitsopnames kunnen de Macro Ring Lite MR–14EX, Macro Ring Lite ML-3, MT-24EX of MacroTwin Lite MT–24EX op het objectief worden aangesloten. Scherpstellen vanaf 24 centimeter, gemetenvanaf het filmvlak bij 1:1. Doch slechts 41mm werkruimte tussen de voorkant van het objectief bij een5x vergrotingsmaatstaf. De werkafstanden variëren van circa 101mm tot 41mm bij eenvergrotingsmaatstaf van 1 tot 5 keer.

Hier een test van oa de MP-65 door John Halmen, getest op een Canon 7D. Een vergelijking tussende Canon MP-E 65mm f/2.8 1-5x, SumRay 50/1.9, Leitz Focotar-2 50/4.5, EL-nikkor 50/2.8 (Old version), EL-nikkor 50/2.8N, EL-nikkor50/2.8N en de Leitz Milar 40/4.5:http://macrosmuymacros.com/index.php/en/contents/tests/5x-aps-c-test

3 Coastal Optics

CoastalOpt UV-VIS-IR 60mm Apo Macro; speciaal voor camera’s met UV of IR gevoeligheid. Focusinstelmogelijkheid van UV naar IR (310 nm - 1100 nm). http://jenoptik-inc.com/uv-vis-60-image-links.html

4 Cosina

Cosina AF 100mm f/3.5 macro (2:1) wordt geleverd met voorzetlens voor 1:1. Plastic behuizing en

Hans Braakhuis pagina 22

instelvatting, wel een metalen bajonet. Test Photozone. De vraag blijft staan: wat is beter, de Cosinaplastic fantastic of een goede Apo voorzetlens. Als alles nog goed werkt en er zit geen speling in hetobjectief, ben je goedkoop uit. Geen AF met camera’s zoals D40, D3x00, D5x00, ect.

5 Irix

De Irix 150 mm f/2,8 Macro uit 2018. Lekker lang, dichtbij instelling op 34,5 cm, of te wel echt macromet 1:1. Een bijna Nikon standaard 77 mm filterdraad en een gewicht van 840 gram. Manueel in testellen met een 270 graden slag. Geschikt voor 24-36 mm opname formaat.

De Irix 150 mm f/2,8 Macro 1:1 Dragonfly full-frame reflex objectief. Opnieuw alleen manueel en geenVR.

6 Kiron

Kiron 105mm f/2.8 Macro (ook verkocht als Vivitar Series 1 en Lester Dine)

7 Samyang

Samyang 100mm F2.8 ED UMC MACRO

Samyang Optics 100mm T3.1 VDSLR ED UMC MACRO

8 Sigma

Sigma gebruikt "DG" voor FX, en "DC" voor DX formaat.

Sigma HSM objectieven hebben een AF motor en kunnen daardoor met AF gebruikt worden op alleNikon camera’s.

De Sigma 24mm f/1,8 EX DG Aspherical Macro heeft een schitterende naam, en eigenlijk hoor je teweten dat een Macro objectief met een grote lichtsterkte van f/1,8 niet kan. Op zoek naar despecificaties lees je: magnification ratio 1:2.7.

Sigma 50mm f/2,8 EX DG Macro uit 1998. Geen IF. Geen VR. Werkt niet op alle Nikon camera’s.

Sigma 70mm f/2,8 EX DG Macro uit 2006. Leverbaar met Nikon vatting. Geen IF. Geen VR. Werktniet op alle Nikon camera’s. Goede optische kwaliteit gezien de prijs. Matige manueleinstelmogelijkheden. De AF is accuraat, maar enigszins luidruchtig (wisselende ervaringen) en nietsnel. De bouw is netjes.

Sigma 105mm F/2,8 EX DG Macro; Leverbaar met Nikon vatting. Geen IF, geen VR. Geen AF/MFkoppelingsmechanisme. Werkt niet op alle Nikon camera’s. Redelijke optische kwaliteit gezien deprijs. Trage en iets lawaaiige AF. Niet gebruiken met volle opening.

Sigma 105mm F/2,8 EX Macro; Werkt niet op alle Nikon camera’s.

Sigma Macro 105mm F2.8 EX DG OS HSM (2011) Wel met IF en trillingsonderdrukking. Redelijksnelle AF. Lawaaierig. Geen accurate AF. Redelijke optische kwaliteit gezien de prijs.

Sigma 150mm f/2,8 EX IF HSM Macro: Leverbaar met Nikon vatting. Wel IF en AF-S. Geen VR.Werkt op FX en DX camera's. Goede optische kwaliteit gezien de prijs. Overstraling bij tegenlicht.Trage AF, zwaar (bijna 900 gram).

Sigma APO Macro 150mm f/2,8 EX DG OS HSM objectief (2010) met optisch stabilisatie systeem(VR). De bouw is met veel plastic en metalen vatting. Het objectief heeft venster waar de afstand vanhet onderwerp te vinden is. Constructie uit 16 lenselementen, waaronder twee SLD (Special LowDispersion) elementen. Er is IF en ondanks de HSM motor is de autofocus snelheid traag te noemen.

Sigma 180mm f/3,5 APO MACRO EX DG HSM: Leverbaar met Nikon vatting. Geen VR, wel IF.Zachte hoeken bij volle opening. Verder prima objectief.

Sigma APO Macro 180mm F2.8 EX DG OS HSM. Uit 2012. Met IF en met VR. Redelijk snelle AF enmaakt geen lawaai. Enkele klachten over “hunten” waarbij de scherpte steeds verschuift. Heb zelfgeen last van “hunten” gehad in een korte test.

9 Tamron

Hans Braakhuis pagina 23

Tamron gebruikt "Di" voor FX, en "Di II" voor DX formaat.

Tamron DI: Digitally Integrated, coating aangepast aan digitale fotografie: let op dit is een marketingtruc.

Tamron DI II: Objectief alleen te gebruiken met APS-C formaat sensor camera’s zoals de Nikon DXcamera’s.

Tamron 60 mm 2,0 AF Di II SP II LD (IF) Werkt alleen op DX camera’s. Geen VR, geen AF-S motor. http://www.nikon-club-nederland.nl/forum/viewtopic.php?p=400794#p400794De prestaties zijn goed ook de bokeh is netjest. Het objectief is duur.(of: Usually, the review would end here. In case of the Tamron SP AF 60 though we feel the need to add that our review unit showed significant

underexposure. Consequently, it was sent in to Tamron Europe, and that is where the sad part of the story began.)

Tamron 90mm f/2.5 Macro, bereik 1:2 uit de Adapt All II serie. In 2006 van de markt genomen.

Tamron AF SP 90mm f/2.8 Macro. De AF is langzaam en lawaaierig. Scherpte is goed. De focusringkan speling hebben. Geen IF.

Tamron SP AF 90mm f/2.8 Macro 1:1 Di. Model 172 EN. De AF is langzaam en lawaaierig. Scherpteis goed. Veel plastic. Geen IF. Met ingebouwde AF motor.

Tamron SP 90mm f/2.8 Di Macro 1:1 VC USD (model F004) uit 2012. Bruikbaar op FX en DX(145mm) camera’s. Veel plastic. Met een focus-limiter, zodat je niet steeds met je AF van voor naarachteren hoeft te pendelen. VC staat voor de ingebouwde Vibratie (Compensatie) Reductie. Met USD(Ultrasonic Silent Drive) of te wel een ingebouwde AF motor. Werkt goed vanaf f/5,6. Met IF.

Tamron SP 90mm f/2.8 Di VC USD 1:1 Macro (F017), uit 2016. Dit lijkt qua naamgeving hetzelfdeobjectief als de 2012 versie, doch de markante “gouden” ring uit 2012 ontbreekt nu. Wat is er allemaalnieuw: (volgens het persbericht) snellere AF, fluorcoating om condens op het voorste element tegen tegaan, regen bescherming, verbeterde VC (Vibration Control).

Tamron SP AF 180mm f/3.5 Di LD (IF) Macro; Leverbaar met Nikon vatting. IF en AF-S. Geen VR.Trage AF. Geen focuslimiter. Werkt op FX en DX camera's. Goede optische kwaliteit gezien de prijs.Niet gebruiken met volle opening.

Zie van Tamron: http://tamron-usa.com/lenses/prod/assets/pdfs/slr_compatability_chart.pdfEen schitterende lijst met welk objectief waar op past. Maar of de AF van je camera het ook doet wordtniet vermeldt.

Op Tamron objectieven krijg je 5 jaar garantie (!), kom daar maar eens om bij Nikon.

De informatie over compatibiliteit op de tamron.eu site, is wat soepel.

Hans Braakhuis pagina 24

Tokina AT-X M100 AF PRO D 100mm f/2,8

10 Tokina

Tokina gebruikt "FX" voor FX formaat, en "DX" voor DX formaat.

Tokina AT-X 90mm f/2,5 Macro, bereik 1:2.

Tokina AT-X Pro D 90mm f/2,5 Macro, Een goedkoop objectief. Helaas wel wat ChromatischeAbberatie. De kwaliteit van de bouw is als vanouds bij Tokina in orde. De snelheid van de AF isvergelijkbaar met de oude Sigma 105mm F/2,8 EX Macro, traag.

Tokina AT-X M100 AF PRO D 100mm f/2,8(FX) Geen VR, geen IF, geen AF-S

Opgevolgd in 2019 door de Tokina ATX-i100mm f/2,8 FF Macro

Hans Braakhuis pagina 25

Laowa 15mm f/4 1:1 Macro

Venus Optics Laowa 25mm f/2.8 2.5-5X Ultra Macro

11 Venus Optics

Venus Optics, Venus V-DX 60 mm f/2,8 Ultra-Macro objectief met een bereik tot 2:1 en oneindig (uit2015). http://www.venuslens.net/. Waarschijnlijk een enkelvoudige blauwe coating en een scherpstelafstand van 18,5 centimeter.

Venus Optics, Laowa 15mm f/4 1:1 Macro, uit2015, met een shift mogelijkheid van +- 6mm.Kortste werkafstand: 4,7 mm.

In 2018 kondigt Venus Optics een Laowa 25mmf/2.8 2.5-5X Ultra macro objectief aan dat ook meteen Nikon F bajonetgeleverd zal worden.Werkt op een 24-36mmcamera. Scherpstelafstand vanaf 173 mm.

12 Vivitar

Vivitar 55mm f/2.8 Macro

Vivitar 90mm Macro f/2.5 en f/2.8 uitvoering.

13 Voigtländer

De Voigtländer 65mm f/2,0 Macro APO-Lanthar wordt gemaakt door Cosina sinds 2017. Mooi mat-zwart metaal en een lange schroefdraad om precies scherp te kunnen stellen. Helaas, ondanks de“macro” in de naam, kom je er mee tot 1:2. En een minimale scherpstelafstand van 310 cm. Gemaaktvoor de Sony 35 mm full frame E vatting camera’s.

Hans Braakhuis pagina 26

14 Yongnuo

In 2018 komt men met een Yongnuo YN 60mm f/2 MF macro lens, geen AF dus. Firmware update viade USB poort van de camera, mits deze er voor geschikt is!!

15 Zeiss

Zeiss ZF 100mm f/2,0 Macro Planar; De ZF 2 objectieven hebben een CPU (elektronische interface)ervoor dat alle instellingen op het gebied van sluitertijd, diafragma en P automatisch worden geregeld.Dit objectief heeft geen autofocus. Door het CPU is de camera in staat om alle EXIF data op te slaanover datum, meetsysteem en belichting.http://www.fotoapparatuur.nl/Artikelen/carl-zeiss-introduceert-zf-2-serie-voor-nikon-f-mount/5677/

16 ZY Optics

In 2016 kondigt ZY Optics een bijzonder macroobjectief aan, de Zhongyi Mitakon 20 mm f/2.04,5X. Je kunt er enigszins mee zoomen zodat hetmacro bereik van 4:1 naar 4,5:1 gaat. Op oneindig werken, helaas dat gaat echt niet. Nog iets watjammer is: slechts drie lamellen voor hetdiafragma. Het diafragma werkt wel van f/2 totf/16. De werkafstand is 20 centimeter. Trek daareens 6 cm af voor de lengte van het objectief , ennog eens rond de drie cm, dan hou jewaarschijnlijk een aardige instel afstand over.Weet je zo niet meer wat 4:1, 1:1 of 1:4 betekend.Lees het hoofdstuk: basiskennis micro, macro,close-up. Weet je zo niet meer wat werkafstandis, lees het hoofdstuk: instelafstand -werkafstand. Link.Zet de camera op Manual als je er mee werkt, vooreen prijs van rond de 200 euro kun je geen AFverwachten. ZY Optics.

17 Samenvatting

Over het algemeen zijn andere merken macro-objectieven (behalve Zeiss) goedkoper vanwege:

- een grotere kwaliteits-spreiding;- kortere levensduur;- lawaaiige AF;- geen IF of VR;- langzamere en weinig accurate AF;- minder diafragma lamellen;- lager gewicht, kwaliteit heeft gewicht nodig.

De Nikkors zijn vrijwel altijd duurder: kost wat, maar dan heb je ook wat. Als het goedkoop moet zijn,ga voor een tweedehands Nikkor. Gewoon uitproberen en op de monitor van de camera goedinzoomen om het resultaat te beoordelen. Neem desnoods je laptop mee. Op een tweedehandsNikkor hoef je eigenlijk niet meer af te schrijven.

Hans Braakhuis pagina 27

9 werken met andere objectieven

1 microscoop objectieven

Microscoop objectieven hebbenveel een RMS draad. RMS = dedoor de Royal MicroscopicalSociety aangehouden norm.

Je plaatst een microscoopobjectief in een F adapter enzet je dan op de camera of opeen balg voor sterkerevergrotingen. Goedkoper kan het met eenRMS - T adapter en dan een T-adapter naar Nikon F.

Je hebt slechts eenscherpstelvlak. Je kunt descherpstelafstand nietverstellen.

Kijk eens naar een voorbeeldmet een Zeiss Luminar 63mm f/4,5: http://coinimaging.com/lum65.html

Met Zeiss Luminar objectieven op een Nikon camera werk je in het bereik tussen 1:1 en 10:1.

En WOOW, een filmpje te bekijken op deze site: http://microsculpture.net/gemaakt met een microscoop objectief op een Nikkor, per foto zijn 8 tot 10000 opnamen gemaakt.

Met een microscoop objectief heb je een zeer geringe scherptediepte. Leer dus eerst “stacking”. Enals dat bevalt kun je naar de heftige vergrotingen.

2 EL NIKKOR vergrotingsobjectieven

De niet meer leverbare EL-NIKKORvergrotingsobjectieven zijn op een balg zetten. Allevergrotingsobjectieven zijn gemaakt om op kortewerkafstanden te gebruiken. Een EL-NIKKOR kun jeook in een retro-focus (omgekeerde) standgebruiken. Nikon heeft hiervoor twee verschillendeadapters (BR-15 en BR-17, beiden niet meerleverbaar) voor de 4,0 50mm, 4,0 75mm en de 2,850mm en 2,8 63mm en de 5,6 80mm en 5,6 105 en150 millimeter EL objectieven. De oudereberg-en-dal 150 mm heeft geen 39 mm aansluitingalle andere EL-NIKKORs wel. Ga op zoek naar eenverloop ring van Nikon F naar 39 (Leica draad).Google even, op het www zijn meerdere oplossingente koop. Voor de EL-NIKKOR objectieven waren erook verleng tubes en een omkeerring leverbaar. Jekunt natuurlijk ook een 39mm gaatje boren in eenBF-1 camera-dop. Ook middels een M39-T2/T3 adapter kun je naar de Nikon F vatting.In de BR-15 schroef je het EL objectief en beiden plaats je dan voor op een balg. Dat mag elke Nikonbalg zijn. En gebruik tussen elke Nikon balg en de camera een PK-11A adapter, dan kun jegemakkelijk bij en zullen de oudere Nikon balgen (t/m PB-5) niet de camera beschadigen.Met de BR-16 kun je de EL-NIKKOR omgekeerd gebruiken. Kun je geen BR-16 vinden dan is er nogeen alternatief: koop een "step-up filter ring" van 40,5mm naar 52mm. Die ring draai je in een BR-2A .En dan past het weer op een Nikon balg.

De BR-15 en BR-16 zijn niet door Nikon gemaakt, maar door de US Nikon importeur. Ze zijn maarenkele jaren leverbaar geweest in de USA. Vergeet het maar dat je er een via het internet kunt vinden.

Tot 2006 waren de volgende EL-NIKKOR objectieven leverbaar:

EL-NIKKOR 4.0/40 millimeter, 24 X 36 millimeter;EL NIKKOR 2.8/50 millimeter, 24 X 36 millimeter;

RMS adapter naar Nikon F bajonet.

EL-NIKKOR 150 f5,6 tot f45 met 39mmLeica schroef aansluiting

Hans Braakhuis pagina 28

EL-NIKKOR 2.8/63 millimeter, 24 X 36 millimeter;EL-NIKKOR 4.0/75 millimeter, 56 X 56 millimeter;EL-NIKKOR 5.6/80 millimeter, 60 X 70 millimeter;EL-NIKKOR 5.6/105 millimeter, 65 X 90millimeter;EL-NIKKOR 5.6/135 millimeter, 90 X 120millimeter;EL-NIKKOR 5.6/150 millimeter, 100 X 300millimeter;EL-NIKKOR 5.6/180 millimeter, 130 X 180millimeter;EL-NIKKOR 5.6/210 millimeter, 50 X 200millimeter;EL-NIKKOR 5.6/240 millimeter,180 X 240millimeter;EL-NIKKOR 5.6/300millimeter, 270 X 330millimeter.

Ook met andere merkenvergrotingsobjectieven is te werken. Soms kun je het verlichte diafragma i.v.m. lichtverstrooing zwartmaken c.q. afplakken. Zelfs met een tussenring kun je behoorlijk dichtbij komen.

Schaf je nu zo’n vergrotingsobjectief aan, neem dan de balg en camera mee. Dan weet je zeker dateen en ander ook past. De verschillende vergrotingsobjectieven hebben op het 35 mm formaat alleneen andere beeldcirkel.

Heb je nu een 50mm vergrotingsobjectief, met een Leicadraad verloopring kun je het direct op jeNikon camera plaatsen en kun je scherpstellen rond de 25 centimeter. Kijk hier eens: http://www.pentaxian.nl/index.php?topic=145.0

3 gestapelde objectieven

Een leuke mogelijkheid is om alle objectieven die je in jebezit hebt eens te stapelen. Met stapelen bedoel ik dat jeze op elkaar monteert. Opnieuw: gebruik geenzoomobjectieven. De scherpstelling van het op de cameragemonteerde objectief op oneindig. We stellen scherpvolgens de macromethode: beweeg de hele camera voor-en achteruit. Wat gaat goed: zet een 200 millimeterobjectief op je camera en zet daar omgekeerd een 50millimeter objectief op. Het koppelen van de lenzen kanmet speciale ringen, die aan 2 kanten een uitspringendeschroefdraad hebben, of je plakt met secondenlijm 2ringen op elkaar met de gewenste draad. Hama noemtzo’n ring een koppelring. Hebben beide objectievendezelfde frontdiameter dan plak je ze aan elkaar metplakband. Zet er tegen een eventuele beschadiging een zelfgemaakt kartonnen ringetje tussen. Jekunt twee passende filters met secondenlijm op elkaar lijmen, elk luchtvlak en elk glasvlak geeft echteraberratie. Je kunt twee Cokin adapterringen op elkaar lijmen. Of ga in een winkel op zoek naar deringen van bijvoorbeeld de Caruba Reverse Adapter Ring xx-xx mm (macro coupler). Leverbaar invele maten. Zo is het mogelijk om een 50mm objectief met een filterdraad van 52 millimeteromgekeerd op een matig tele objectief met een filterdraad van 62 millimeter te zetten. Let op, als jevan een grote doorsnede (op de camera) naar een omgekeerd objectief met een kleinere doorsnedegaat, geen probleem. Omgekeerd krijg je vignettering. Een voorbeeld:objectief met filtermaat 77 mm op de camera en een objectief met filtermaat 58 mm omgekeerd is eengoed recept voor vignettering.Het objectief dat omgekeerd gebruikt wordt moet dezelfde diameter hebben of groter zijn als hetobjectief dat op de camera zit.Afhankelijk van de gebruikte objectieven kom je tot een bereik van 1:2 tot 6:1. Je kunt zelf uitrekenenwat het bereik zal worden. In het voorbeeld van een 200 en een 50 objectief is de functie 200/50= een4x macro-objectief. Zoek op het internet eens naar 'stacked lenses' en dan kom je daar welvoorbeelden tegen. Sommige combinaties geven vignettering en de scherpte aan randen en hoekenlaat te wensen over. Wil je nog dichterbij, zet een tussenring tussen camera en eerste objectief. Diafragma: je hoeft alleen het objectief op de camera te diafragmeren.

Als je een AF objectief op de camera gebruikt, zet dan de AF uit. Omdat er een ander objectief aan defrontlens hangt, wordt de AF motor te zwaar belast.

Hans Braakhuis pagina 29

Enkele foto’s: http://www.flickr.com/photos/langejaap/Meer tips: https://birdsnbugs.wordpress.com/2010/11/23/shooting-closeups-reversing-rings/

4 macro-converter

Nikon heeft zelf geen macro-converter. Bij andere merken vindt je ze wel. Veelal kun je de uitsnedemiddels een zoom-functie bepalen. De kwaliteit is beroerd. Maar het is wel handig. Ook heb je temaken met het weerstand-nadeel voor het geval dat ze auto-focus zijn. Niet kopen dus.

5 macro met AI of AIS objectieven op een G camera

Naast de G objectieven heb je ook G camera’s. De G van Gecastreerd. Het nokje voor demechanische diafragma overbrenging zit er niet meer op. De D40, 50, 60, 70, 80, 90, 3000, 3100,3200, 5000, 5100, 5200, 5300, D5500 hebben het diafragma nokje niet meer en zijn daarom ookgoedkoper.Als je op zo’n camera een AI of AIS objectief gebruikt dan moet je manueel scherpstellen. Je stelteerst scherp met open diafragma en daarna zet je het diafragma op bv f5,6. Daarna de cameramanueel bedienen voor de sluitertijd. In het histogram van het camera display kun je dan zien hoeveelje moet corrigeren qua belichting.

De accessoires die hierboven genoemd zijn: BR-6, AR-10, MC-26 werken ook.

6 macro met AF en AF-D objectieven op een D50, of hogere camera

Actueel verkoopt Nikon nu alleen maar AF-S macro objectieven en die doen het op alle actuelecamera’s. Maar wat let je om een ouder AF objectief aan te schaffen zonder AF-S en al helemaalzonder VR. Juist bij macro heb je VR in het geheel niet nodig en velen gebruiken niet eens de AF. De AF objectieven komen op de markt in 1986, ze worden rond 1994-95 vervangen door AF-Dobjectieven. De AF-S objectieven zijn er al vanaf 1994. Ze heten dan AF-I en zijn alleen bedoeld voorprofessionals. De grote doorbraak voor AF-S begint rond 2001. AF-S wordt betaalbaar rond 2005 alsook de DX objectieven er op grote schaal mee worden uitgerust.

De oude (tweedehandse) AF of AF-D objectieven werken uitstekend op een D50, D70, D70s, D80,D90, D7000, D7100, D100, D200, D300, D300s, D600, D610, D700, D800, D800E, Df, D1, D1H, D1X,D2h, D2hs, D2x, D2xs, D3, D3x, D3s, D4, D4s en de F6.

Als de AF-snelheid van belang is: de oude AF 105 micro haalt het niet met de zeer snelle AF-S 105micro. Als de AF snelheid van belang is: de AF-S 40 micro DX is traag, de AF-S 105 micro is snel. De AF snelheid van AF en AF-D objectieven hangt af van de camera. Op een amateur camera is dattraag. Op een semi-professionele camera D100, D200 is dat traag. Het wordt aanmerkelijk sneller meteen D300 en hoger en de D3s en de D4 zijn snel.

Hans Braakhuis pagina 30

10 Macro accessoires

1 (close-up) voorzet lenzen

Met de close-up- oftewel de voorzetlenzen bent je goedkoop uit. Deze lenzen zien er gewoon uit alsfilters en heten voorzetlenzen. In het Engels heb je het over close-up lenses. Je verliest wel contrast enje hebt last van enige vertekening. Ook de scherptediepte geeft beperkingen. De niet meer leverbareNikon close-up lenzen waren er in 7 modellen.

De nummers 0, 1 en 2 worden aanbevolen voor gebruik van objectieven tot 55 mm. De nummers 3Ten 4T worden aanbevolen voor gebruik van 85 millimeter tot 200 mm. De nummers 5T en 6T wordenaanbevolen voor lenzen van 70 tot 210 mm. Alle T lenzen bestaan uit 2 achromatische lensdelen. De5T en 6T hebben een doorsnee van 62 mm, de anderen een doorsnee van 52 mm. Hoe hoger hetgetal van de lens, des te hoger de vergroting. Je mag meerdere lenzen achter elkaar gebruiken. Netals bij andere filters, stapelen geeft aberratie.

Nummer 0 kent een vergroting van 0,7 dioptrie, nummer 1 kent een vergroting van 1,5 dioptrie ennummer 2 kent een vergroting van 3 dioptrie.De 3T en de 5T hebben dioptrie 1,5. De 4T en de 6T hebben dioptrie: 2,9.

Meer info: http://www.mir.com.my/rb/photography/hardwares/classics/nikonf2/macro/index3a.htm

Een nadeel van close-up lenzen is dat ze een onscherpte geven in de hoeken van het beeld.

Nikon heeft meerdere variaties in deze lenzen. Met de komst van de F camera werden ze uitgebrachtin een keurig leren etui en op de zwarte ring staat de gravure Close-up No 1-2-3 F Nikkor Japan.

Een voorzetlens is een bol geslepen lens. De dioptri-waarde bepaald hoe dicht je bij het onderwerpkunt komen. De dioptri-waarde is gelijk aan de brekingsindex van uw objectief. Deze waarde deel jedoor 100 en zo vindt je de afstand in centimeters van het objectief tot het motief. Als voorbeeld de 4Tclose-up lens: 100:4=25 centimeter. Het objectief staat dan op oneindig ingesteld. Deze afstand geldvoor elk objectief. Want op oneindig zijn ze allemaal gelijk.

In de praktijk.Een voorzetlens werkt het beste op een goed vastbrandpunt objectief, wel minstens diafragma f8gebruiken. Gebruik een voorzetlens niet op een macro objectief. Je wilt misschien wel meer vergroting met eenmacro door middel van een voorzet lens, maar de werkafstand wordt dermate klein, dat descherptediepte ook veel te klein wordt. Alleen met een optische bank is dan nog te werken.

De voorzetlens plaats je als een filter voor het objectief en daarmee wordt zowel de brandpuntsafstanden het scherpstelbereik aangepast. Je kunt dichter bij je onderwerp komen. Je zet als het ware eenleesbril voor je camera.

Zelf gebruik ik wel eens een +2 close-up lens op een groothoek objectief. Dat betekend dat ik in plaatsvanaf 30 centimeter, al vanaf 15 centimeter kan scherpstellen. Nu maakt dat niet zo heel veel uit, maarhet voordeel is wel dat ik vrijwel alle scherpte in de achtergrond kwijt ben.

Nadelen:- Voorzetlenzen beïnvloeden het optische systeem van het objectief.- De werking van voorzetlenzen is afhankelijk van het gebruikte objectief.

Niet meer nieuw leverbaar, de 3T, 4T, 5T en 6T zijn achromaten

Hans Braakhuis pagina 31

De Raynox DCR-250 Super Macrolens metbijbehorende houder

Op Ebay alle 4 voor €10,00

- Voorzetlenzen hebben veelal chromatische aberratie.- Je mag close-up lenzen stapelen, waardoor je een sterkere vergroting krijgt. Het mag, maar mijnadvies is, nooit doen. In m’n filter publicatie leg ik uit wat er gebeurd met één of meerdere extra glas enlucht contacten.

Voordelen:- Eenvoudig om mee te werken en goedkoop verkrijgbaar, maar of je dan ook kwaliteit hebt?

Aanschaf.Er zijn meerdere merken dieclose-up lenzen leveren. Neemmaar van me aan dat de prijseen indicatie geeft van dekwaliteit. Wil je kwaliteit, ga vooreen achromaat.

Nikon heeft goede close-upfilters gehad. Nikon laat hetproduceren van bijzondereachromaat lenzen nu aan Canonover. Kun je tweedehands deNikon 5T en 6T vinden: doen.

De enige goede achromaten dienieuw in de winkel liggen zijn deCanon 250 (4 dioptri) of 500D (2dioptri). Ze bestaan uit 2(achromaat) samengesteldelenzen, waardoor je minderlensfouten hebt. Leverbaar in 52, 58, 72 en 77 millimeter.

Wat ouder: Leitz Elpro 3 of 4 met 55 mm of deElpro 1 en 2 met 44 of 55 mm.

Enkele andere merken:B+W in +2, +3 en +4 dioptriCokin P-systeem EmoluxHamaHoya +4 en +2 dioptri.KaiserMarumi DHG Macro Achromat 200 + 5 of de Marumi DHG Macro Achromat 330 + 3. Raynox: bv een DCR-250 Super Macrolens voor op een 85 mm.Soligor Achromatic Close-up-Lens 5 Dptr. DHG, Soligor Close-UpLens Kit 1/2/4 Dptr.Travor.

Koop je filter in een grote maat en schaf er set up (adapter) ringenbij voor je objectieven. Dan heb je ringen die jaren passen op jeobjectieven. Ander objectief, andere setup ring. Hama, Lee zijn demerken die ze leveren. Zie m’n filter publicatie.

Testen:Hoya:http://photography.timtrott.co.uk/closeup-filter-vs-macro-lens/

Onbekend: http://www.flickr.com/photos/ekarjala/224468259/

Een overzicht van alleen achromaten:http://fuzzcraft.com/achromats.html

10.1.1 N1-CL1 voor Nikon One

In 2013 komt Nikon met een N1-CL1 close-up lens die te gebruiken is op elk 1 Nikkor objectief met een40,5 mm filterdraad. Zoals de One VR 10-30mm f/3.5-5.6, de One VR 30-110mm f/3.8-5.6, of de OneVR 10-30mm f/3.5-5.6.Met de One VR 30-110mm f/3.8-5.6 heb je normaal een minimale scherpstelafstand van 1 meter. Met

Hans Braakhuis pagina 32

de N1-CL1 wordt dat 24 centimeter en krijg je een vergrotingsfactor van 1:3,8.

2 tussenringen

Alle tussenringen worden elders besproken. Ga naar: tussenringen.pdf

3 BR-(omkeer)ringen

10.3.1 BR-2 A

De BR-2A is een macro adapterring, omobjectieven met een filterschroefmaat van 52 mmomgekeerd op een Nikon camera body te kunnengebruiken.

Met een BR-5 kun je objectieven met een 62mmfiltermaat op een BR-2A zetten.

De BR-2A is een ring welke tussen camera en hetomgekeerde objectief geplaatst wordt. Met aan eenzijde de bajonet die op de camera gaat, en aan deandere kant schroefdraad met filtermaat 52mmwaar je het objectief in draait.De meeste mensen gebruiken een f/1,8 50millimeter om mee te beginnen. Met de 50mm bereik je een vergroting van 1:1,4 (net geen 1:1).

Het wordt leuker als je meer naar groothoek gaat. Meer groothoek = meer macro.

Alles mag, maar voor optimale kwaliteit, gebruik geen lichtsterke primes met f1,2 of 1,4 en gebruikgeen zoom-objectieven.

Hier staan enkele opnamen die met een omkeerring zijn gemaakt:poor mans macro: http://www.nikon-club-nederland.nl/forum/viewtopic.php?p=394946#p394946

Meer lezen over het gebruik van een BR-2A:werken-met-een-omgekeerd-objectief.pdf

Nu kost een BR-2A op het www slechts rond de 25 euro. De Nikon ring is mooi stevig en zwaaruitgevoerd. Er zijn ook goedkopere variaties leverbaar. Aanmerkelijk lichter en dunner:http://www.enjoyyourcamera.com/Lens-Mount-Adapter/Nikon-F-Adapters:::197_204.htmlEen voordeel is dat je wel objectieven met een 55, 67, en 72mm schroefdraad kunt omdraaien.

10.3.2 BR-5

Met de BR-5 ring kun je objectieven met een 62 millimeter schroefdraad opde BR-2 of BR-2A ring gebruiken. Je hebt dus voor gebruik ook een BR-2ring nodig. Met een 2,8 20 millimeter objectief kun je dan heerlijk dichtbijopnamen maken.

10.3.3 BR-6

De BR-6 ring gebruik je op een balgapparaat, zoals de PB-4, de PB-5 of dePB-6. Met een Nikkor objectief en een draadontspanner zoals de AR-4, AR-7 en AR-10 kun je met volle opening scherpstellen, en sluit het diafragmazich ten tijde van de opname. Is ook te gebruiken voor AF objectieven.Nikon heeft ook een oudere BR-4 met dezelfde mogelijkheid. Die mag jeechter niet gebruiken op AF objectieven.

10.3.4 BR-15

Met de BR-15 adapterring kun je een EL vergrotingsobjectief op eenbalgapparaat schroeven. Deze gebruik je dan als objectiefkop. In de USA leverbaar als "F-mount - EL-Nikkor adapter" of EL-F ring met product nummer 2628. De vergrotings objectiefen tekenen prachtigscherp in het dichtbij gebied. Deze ring is in de jaren 1980 door de Amerikaanse importeur gemaakt.De productie ervan is gestopt.

Er zijn momenteel voldoende alternatieven hiervoor te koop op het www. Zoek naar een verloopringringvan 39mm Leica naar de Nikon bajonet.

Nikon BR-2A omkeerring

BR-5

BR-6

Hans Braakhuis pagina 33

10.3.5 BR-16

De BR-16 is een ring, analoog aan deBR-15, waarmee men een EL-Nikkorobjectief in "reverse mode" omgekeerdop een balg kan plaatsen. DeAmerikaanse naam is: "Reverseadapter for EL-Nikkor lenses". Er staateen foto van deze beide ringen oppagina 10-6 (I-3) hoofdstuk 10 van deNikon Handbook serie van Cooper.Deze ring is in de jaren 1980 door deAmerikaanse importeur gemaakt. Deproductie ervan is gestopt.

Let op, de BR-15 en BR-16 ringen zijnzeer zeldzaam. Eventueel alleentweedehands te koop. En dan komt ernog bij dat ze niet origineel Nikon zijn. Ze zijn gemaakt door Nikon Instruments USA en werdenverkocht aan de gebruikers van een Multiphot camera. Eigenlijk is het heel raar dat deze verloopringen nooit door Nikon zelf gemaakt zijn. De 39millimeterdraad is de professionele draad, die Nikon zelf ook gebruikt op de professionele industrieleobjectieven.

10.4 ouder materiaal

Nikon heeft vroeger veel macro materiaal geleverd. Het was een systeem, het paste overal op en jekon dingen combineren. Met name in macro was Nikon groot. Dat is niet meer zo, omdat de meesteconsumenten voor goedkoop gaan en dan is een macro systeem onbetaalbaar. Er waren meerderetussenringen, veelal passend bij de verschillende objectief soorten. Voor tussenringen geldt dat men bijgebruik van tussenringen, ook nog voorzetlenzen of andere ringen mag gebruiken. Een tussen ringplaatst men tussen de camera en het objectief. De scherpstelafstand tussen het objectief en hetonderwerp wordt vergroot. Daardoor is het onderwerp groter af te beelden. Men kan de tussenringenook gebruiken om met een tele-objectief dichterbij te kunnen werken. Met een 300 mm f4.0 AFobjectief en een PN-11 kan men scherpstellen van 1,4 tot 2,7 meter. Pas op met deze oudere spullen,veelal zullen ze je camera of je objectieven beschadigen.

10.4.1 E-2

De E-2 ring is er in twee uitvoeringen: automatisch en niet-automatisch. De versie met het Nikon vorkje is deautomatische. De eerste versie heeft geen vorkje. DeAmerikaanse naam hiervoor is de Non-Coupled AutoExtension Tube. De eerste versie is er ook weer in tweeuitvoeringen: met F en met F-2 gravures. Op de eersteversie staat de gravure "F NIKKOR JAPAN". Ik ken echterook een ring met de gravure "F NIKKOR JAPAN" waarvande F versaal is uitgevoerd (een zogenaamde opengesnedenF, alleen de contour is zichtbaar), aan te nemen is dat dezeaanpassing uit de F-2 periode past. De E-2 ring heeft eenlengte van 14 millimeter. De ring wordt wel automatischgenoemd door Nikon maar als je voor de opname eendrukknop op de ring moet indrukken om het diafragma teopenen, dan noem ik dat liever "handbediening". Je kunt deze E-2 ring ook gebruiken om hetdiafragma te bedienen van een objectief dat je omgekeerdop de camera gebruikt. De ring monteer je op degebruikelijke manier op de camera, op de ring monteer jedan weer het objectief. Om het objectief te verwijderen dienje echter de daarvoor bedoelde knop niet in te drukken,doch in de richting van de camera te duwen. Devergrendelpal gaat dan naar binnen waardoor het objectiefte verdraaien is. Deze knop is er weer in twee uitvoeringen:een zeldzame ronde chroomkleurige knop en de veel meergeziene grijze driehoekige kunststof schuifknop.

De tweede versie van de E-2 ring heeft een echte

BR-15 (boven) (rechts = AIS) en BR-16 (onder).

Hans Braakhuis pagina 34

Nikon K ringen set 1 tm 5

Nikon K ring nr 2

automatische koppeling van het diafragma, indien met A, C, of K objectieven gebruikt. Deze E-2 ringheeft een lengte van 14 millimeter zodat men met een 50 millimeter objectief een opnamemaatstafbereikt van 1:27 tot 1:3.7. De E-2 heeft aan voor- en achterzijde de Nikon bajonet met het vorkje.

De E-2 ring werkt het prettigst met een 20 tot 55 millimeter objectief. Met langere objectieven neemt descherptediepte teveel af. Men kan de E-2 ring gebruiken op een balg. Met de diafragmabedieningsknopkan men dan iets gemakkelijker werken. Ook is de E-2 ring te gebruiken als zonnekap op een objectiefdat men in retro-focus stand met een BR-2 of BR-2A ring gebruikt.

E-2 ringen hebben allemaal wel afgeschuinde bajonetranden, zodat ze wel op AF camera's gebruiktmogen worden. Men mag niet meer dan drie E ringen met elkaar koppelen, anders wordt demechanische weerstand van de diafragma koppeling te groot.

10.4.2 K set

De K-set heeft geen diafragmakoppeling enbestaat uit 5 ringen. K-1 heeft een lengte van 5,8mm. Elders lees ik een lengte van 5,65 mm. DeK-1 is in zijn eentje als eenvoudige tussenring tegebruiken. K-2 heeft een lengte van 5 mm en isalleen als beginstuk van de ring op de camera temonteren. De K-2 heeft een 52 millimeterverloopring naar de K-3, K-4 of K-5. De K-3 heefteen lengte van 5,8 mm en past middels de 52millimeter schroefdraad weer op de K-2. K-4heeft een lengte van 10 mm en aan beide kantende 52 millimeter schroefdraad. De K-5 heeft een lengte van20 mm en ook aan beide kanten de 52 millimeterschroefdraad. Bij gebruik van de K-set dient men de voorste(K-1 of K-2) en achterste ring (K-3) steeds op camera enobjectief te laten zitten. De andere ringen (K-4 + K-5) kanmen naar behoefte er tussen schroeven.

Met de K ringen set kan men negen verschillende afstandentussen objectief en camera realiseren van 5,8 tot 46,6millimeter. Met de K-set kan men dan een reproductiemaatstaf (RM) van 1:8,9 tot 1:1 realiseren, indien men eenuit die tijd gebruikelijke Nikkor 50 mm f2,0 objectiefgebruikt.

De K-set, niet meer gebruiken op AF camera’s. Met name de K1 ring kan de camera beschadigen.Bijzonder is dat de tubussen een schroefdraad hebben van 52mm. In combinatie met een BR-2 Aomkeerring zijn er dan vele mogelijkheden.

10.4.3 M-2

De tussenring M-2 wordt speciaal aanbevolen voor het PAuto f3.5 55 millimeter macro-objectief. Men kan dan tot 1:1komen. De tussenring is niet automatisch. Dediafragmakoppeling ontbreekt.

Hans Braakhuis pagina 35

Nikon PN-1 non AI

Nikon PK-1, PK-2 en PK-3 non AI

10.4.4 PN-1

De PN-1 ring is 52.5 millimeter lang en is bedoeld om met een105mm f2,8 micro objectief tot 1:1 te kunnen werken. Werd bijde ombouw naar het AI systeem vervangen door de PN-11.

10.4.5 PK-set

De set bestaat uit de PK-1, dePK-2 en de PK-3. Zij zijn bedoeldvoor alle manuele A, C, en Kobjectieven (niet AI dus). De PK1-2-3 ringen heb ik alleen in zwartgezien. De productie van de PK-3eindigde in augustus 1994.

Met de PK set kan men 7verschillende afstanden tussende camera en objectiefrealiseren. Alle objectieven meteen vorkje van 20 tot 300millimeter kunnen gebruiktworden.

De productie van de PK-3 eindigde in augustus 1994.

Hans Braakhuis pagina 36

Nikon BR-1 is er metverschillende gravures

(zie de Stoutz)

Nikon BR-2 (niet meergebruiken)

10.4.6 BR-tussen en omkeersets

Nikon kent met de BR-code zowel tussenringen alsmede omkeerringen. Bij het gebruik vantussenringen kan men de afstand tussen objectief en onderwerp korter maken waardoor en eengrotere RM te behalen is. Het gebruik van een omkeerring is zeer aan te bevelen voor de micro-fotografie. Men behoudt het hoge scheidende vermogen van de betere objectieven en men hoeftslechts een redelijk goedkope omkeerring aan te schaffen. De vertekening van het objectief blijft eennadeel. Dat is alleen op te lossen met de speciale micro-objectieven. Men kan vrijwel alle 52 millimeterschroefdraad objectieven eenvoudig omdraaien. De lengte van het objectief bepaalt weer debeeldhoek. Begin eens met het standaard 50 millimeter objectief (niet de 1.2 of de 1.4 uitvoering), maarkijk ook eens door een groothoekobjectief. Vanwege de mindere optische kwaliteit en anderebeeldfouten zijn zoomobjectieven hiervoor minder geschikt.

10.4.7 BR-1

Met de BR-1 adapter kunt u de 55 en 105 mm macro objectieven (geen AI)gebruiken zonder balg en toch een 1:1 opname maken. Bij andereobjectieven kunt hem als tussenring gebruiken. De adapter aansluitingbeschadigd de camera. Er is ook een een BR-1A ring, die drie millimeterkorter is. Daardoor wordt de drie millimeter die balg model 2, tweede versie,langer is, weer opgeheven.

10.4.8 BR-2

Met de BR-2 verkrijgt men op een goedkope manier een opnamemogelijkheid van 1:1 en groter. De ring gaat op de camera en daarkan ieder objectief met 52 millimeter filtermaat achterstevorenopgezet worden. Met extra gebruik van de BR-5 ring kan dit ook vooralle 62 millimeter filtermaat objectieven. De kwaliteit van de dezecombinatie hangt alleen af van het gebruikte objectief. De kwaliteit isdus veel beter dan bij gebruik van voorzetlenzen. De maximalekwaliteit haalt men als men het objectief op oneindig stelt. De BR-2ring bestaat in twee variëteiten: met gravure "Nikon Japan", met deBR-2 gravure op de geribbelde buitenring en met de gravure "BR-2Nikon F Japan". Voor AF camera's met elektronische contacten magu de BR-2 niet gebruiken, u moet de BR-2 A gebruiken.

9 BR-3

Middels de BR-3 ring kunt u filters of een zonnekapgebruiken met 52 mm doorsnede op een inretrofocus gebruikt objectief. De BR-3 ring past opde bajonetaansluiting van het objectief. En daarkunt u dan weer het filter of zonnekap in draaien.

Hans Braakhuis pagina 37

10.4.10 BR-4

Middels de BR-4 ring kunt u het objectief op de balg automatisch latenwerken. U plaatst de ring tussen objectief en balg. Een veer in detussenring zorgt ervoor dat het diafragma open gaat. Met een dubbeledraadontspanner zoals de AR-4 sluit u het diafragma en ontspant desluiter in de camera. De BR-4 heeft ook een zwart schuifje voorhandbediening van het diafragma. Dit kunt u ook gebruiken voor hetzichtbaar maken van de scherptediepte. Niet gebruiken voor AFobjectieven.

Hans Braakhuis pagina 38

5 balg

Met de Nikon balgen kun je het macro- en micro gebied betreden. Nikon zelf geeft een leuke folder uitover het macro- en micro gebied. De Duitse auteur Michael Huber geeft in zijn boek "Das NikonSystem" een kleine beschrijving van het werken met de recente Nikon materialen. In het Nederlandszijn er natuurlijk de boeken van dhr. Spruyt. Ofschoon deze auteur zelf wel Nikon kent en gebruikt, zijnz'n boeken niet voor alleen Nikon materiaal geschreven.

Met het gebruik van balgen (behalve bij de PB-6)vervalt voor elk objectief de mogelijkheid van deautomatische diafragmabediening door decamera. En heb je een G-camera, dan werkt zelfseen mechanische PB-6 niet meer. Alleen met eenE2 tussenring tussen balg en objectief, heb je hetgemak van een (dan semi-automatische)diafragmabediening. De scherpte en uitsnede isgemakkelijk te regelen met een instelslede. Dezeis aanwezig op de PB-2, PB-4 en bij de PB-6 waser een instelslede leverbaar. Daarnaast kentNikon de PG-1 en PG-2.

Wanneer men makkelijk wil scherpstellen en eengoed beheersbare vergrotingsmaatstaf wilhebben, kan men gebruik maken van de balgen.Bij een balg kan men de normale of demicro-objectieven gebruiken. Het is af te radenom de extreem lichtsterke objectieven tegebruiken. Bij een 1.4/50 millimeter heb je aan deranden van het beeld vrijwel altijd eenonscherpte. Ook mag men objectieven middelsde BR-2 of de BR-2 A ringen achterstevoren(retrostand) gebruiken. Bij gebruik van normaleobjectieven is dat zelfs aan te raden. Het grotevoordeel van een balgapparaat ten opzichte vantussenringen is dat men traploos dichter bij hetonderwerp kan komen. Bij de balgen horen dediakopieersledes, zodat men zelf hoogwaardigekopieën kan maken.

Meestal gebruikt u een wat langer objectief daneen 50 millimeter op een balg. Nikon balgenkunnen echter gebruikt worden met deobjectieven van 50 tot 200 mm. Maar met de 50mm heb je dan wel een zeer korte werkruimte tussen de voorkant van je objectief en het onderwerp.Nikon heeft 2 speciale objectieven gemaakt voor op de balg. De f/4,0 135 millimeter Q (1958) en def/4,0 105 millimeter in de korte (bellows) uitvoering zijn speciaal voor gebruik met een balg gemaakt.Met deze objectieven kunt je ook op oneindig scherpstellen. De f/4,0 105 millimeter bellows is gemaakt in 1969 met de destijds standaard filterdraad van 52millimeter. Opvolger van de 135 mm bellows. Omdat dit objectief alleen een “kop” is, kun je het nietdirect op een camera gebruiken. Op een balg heb je een bereik van oneindig tot ongeveer 1:1,1.Met de BR-1 adapter kun je deze objectieven ook gebruiken zonder balg. http://www.mir.com.my/rb/photography/companies/nikon/nikkoresources/micronikkor/Bellow-Nikkor/index.htmBellows Nikkor 135mm f/4 and 105mm f/4 Lenses.

De 1,2 en de 1,4 50 millimeter objectieven (ook andere lichtsterke objectieven) zijn voor het gebruikmet een balg niet zo geschikt, omdat bij het ontwerp bepaalde lensfouten zijn vermeden. Voor echtmicro en macro werk zijn ze daardoor niet echt geschikt. De speciale macro-objectieven zoals de 55,60 of de 105 millimeter geven wel goede resultaten. Bij een vergrotingsmaatstaf van meer dan 1:1 kunje het beste het objectief in de retrofocusstand met een BR-2(A) gebruiken. Contrast en met namescherpte nemen bij gebruik van een balg af. Welk objectief je gebruikt, maak gebruik van hetdiafragma waarbij je de grootste kwaliteit behaalt. Meestal is dat diafragma 8 of 11. Ook kun je deEL-Nikkor vergrotingsobjectieven op uw balg zetten. Ook een EL-Nikkor kan men in een retro-focusstand gebruiken. Nikon heeft twee verschillende adapters (BR-15 en BR-16); voor de 4,0 50mm, 4,075mm en de 2,8 50mm en 2,8 63mm en de 5,6 80mm en 5,6 105 millimeter EL objectieven.

Op het matglas van de camera kunt u, bij sommige matglazen, last hebben van vignettering. Dit ligt

Met de PB-6 kun je het diafragma bedienen.Zoek even op welke kabel(s) je nodig hebt.

Hans Braakhuis pagina 39

echter aan het matglas. De vignettering komt niet op het fotomateriaal.

Voor alle balgen geldt: Gebruik een PK-11A ring tussen de balg en het camerahuis. Dat maakt hetplaatsen van de camera een stuk gemakkelijker. Bij de D reflex camera staat soms de zoeker, of hetbatterijvak / handgreep, wat verder naar voren. Een andere reden is dat op de PB-6 na alle anderebalgen Niet-AI zijn en daardoor de camera kan beschadigen. Soms is het handig om de camera erverticaal op te zetten, en vanuit die verticale positie de balg weer horizontaal draaien. Meer info over het werken met een balg:http://www.nikon-club-nederland.nl/forum/viewtopic.php?f=34&t=30435Vanaf pagina 2 wordt een balg aangehaald, vanaf ongeveer blz. 4 (7, 8, 10, 11) kom je aan praktischevoorbeelden.

10.5.1 PB-4

De PB-4 is de meestgeavanceerde balg die Nikonooit gemaakt heeft. Jammer dathij niet meer leverbaar is.

Gebruik je een PB-4 op eenactuele camera, plaats dan eenPK-11A ring tussen balg encamera. Je hebt meer ruimteom de balg te kunnen plaatsenen je maakt de AF contactenniet kapot.

De geleidingsrail van de balg isdubbel uitgevoerd waardoor jeniet het statief hoeft teverplaatsen om een andereuitsnede te maken. Fr ondersterail is feitelijk een macro-rail.Met de PB-4 heb je een balguittrek van 43 tot 185 millimeteren een vergrotingsfactor van1:1,2 tot 3,6 maal, wanneer hetgebruikt wordt met een 50millimeter objectief. Je komt tot4,4 maal als je dit objectief in deretro focus stand gebruikt metde BR-2(A) adapterring. Deobjectiefhouder en decamerahouder zijn onafhankelijkte bewegen en de dubbelegeleidingsrail laat toe het geheelook nog eens te verstellen. Ook kunt u het objectiefzijdelings verstellen en kantelen om zaken teonthoeken. Op de PB-4 en de PB-5 balg passen dediahouders PS-4 en PS-5. De PS-4 is uitgevoerd mettwee filmhouders. Ook is de houder van de PS-4horizontaal en verticaal verstelbaar voor een mooieuitsnede. De PS-5 is niet verstelbaar en veel lichter vanuitvoering. De voet van de PB-4 heeft acht gaten diequa afstand overeenkomen met de twee pennen vanhet Nikon PF, PF-2 of PF-3 reproductie-apparaat.Doordat er meerdere gaten aanwezig zijn, kunt je dePB-4 verplaatsen. In het midden van deze acht gaten ziteen gewone statiefaansluiting.

Op de balg zit aan de camerazijde een rodereferentiepunt, die aangeeft hoe de balg op de camerabevestigd moet worden. De camera kan zowelhorizontaal als verticaal gebruikt worden. Hiertoe dientmen de klemveer op de balg in te drukken. Eenverticaal geplaatste camera is altijd van de PB-4 teverwijderen, zonder dat daarvoor de instellingen op de

De PB-6 van Hans Dennis uit Brussel met een RodenstockRodagon 50mm f2,8

Hans Braakhuis pagina 40

Nikon PB-5 met PS-5 diahouder

balg veranderd moeten worden. Je kunt scherpstellen door de objectiefhouder naar voren te bewegen,je kunt de camerahouder naar achteren bewegen en je kunt het geheel met de onderste geleiderailnaar voren of naar achteren bewegen.

Je mag elk objectief van 24 tot 300 millimeter gebruiken. Het 50 en het 105 objectief worden het meestgebruikt. Voor echt kritische dichtbij opnamen gebruik je een 55, 60 of 105 macro objectief. Als je dePB-4 gebruikt op een F-2 met Photomic zoeker, dan kunt je de koppelpal met een muntstuk naarboven duwen. Bij een Nikkormat draai je de koppelpin met de klok mee, zover mogelijk naar rechts.

De beide hendels waarmee het tilt en shift mechanisme vastgezet zijn, kunnen los gemaakt wordendoor ze naar rechts te duwen, gezien vanaf de camera.

10.5.2 PB-5

De PB-5 is eenvereenvoudigde uitvoeringvan de PB-4.De instelsledeonder de balgis nu enkeluitgevoerdwaardoor je decamera moetverplaatsen alsje een andereuitsnede wilt.Ook kun je hetobjectief nietmeer zijdelingsverstellen nochkantelen ombeelden teontheven. Opde PB-4 enPB-5 balgpassen de diahouders PS-4 en PS-5. Alle voorgaande balgen zijn niet op AF camera's te gebruiken, zebeschadigen de camera. Tenzij je een PK-11 A of andere actuele tussenring gebruikt.

10.5.3 PB-6

De PB-6 is uitgebracht in 1979 en is een AIuitvoering met ongeveer de mogelijkheden vande PB-4. Alleen mis je het zijdelings verstellenen kantelen van het objectief. De dubbele sledeis nu vervangen door een enkele slede. Daar zijnechter 2 schuifrails op aangebracht, zodat jezowel de balg kunt bedienen, alsmede de geheleopstelling ten opzichte van het motief kuntverschuiven. Nieuw bij de PB-6 is de PB-6 E.Hiermee kun je, mocht de vergrotingsfactor nietgenoeg zijn, de gehele balg verlengen. Je plakter als het ware een stuk bij aan.

De PB-6 is een semi-automatisch + handmatigverstelbaar balgapparaat voor vergrotingen van1:1 tot en met 12:1. Met de PB-6D heb je eenverhogingsapparaat voor de balg, indien je eencamera met MD motordrive op de PB-6 wiltplaatsen. Je hebt er 2 nodig. Als je ook dePB-6E of PB-6M gebruikt, heb je in totaal driePB-6D's nodig. Een PB-6D installeer je door destopschroeven er eerst af te halen en deze na plaatsing er weer op te zetten. Met de PB-6 E heb je eenverlengbalg voor de PB-6. Je kunt dan verhoudingen aan tot 23:1. De PB-6M is een macrostandaardvoor fotografie van kleine voorwerpen. Met een dubbele draadontspanner kunt je met de PB-6 gebruikmaken van de volle opening van het diafragma van het objectief. Dit werkt natuurlijk veelgemakkelijker. En vandaar dat Nikon deze balg "automatisch" noemt. Voor de controle van de

Hans Braakhuis pagina 41

scherptediepte kan men nu een daarvoor bedoelde knop indrukken.

Bij de PB-6 heb je geen BR-4 ring meer nodig. Je kunt de dubbele draadontspanner voor dediafragma-bediening rechtstreeksaansluiten. Bij de PB-6 heb je geenBR-2(A) meer nodig. Je kunt debajonethouder van de balg zelfomdraaien als je een objectiefretrofocus wilt gebruiken. Als je weleen BR-2 ring gebruikt heb je meervariatie in de RM.

De PB-4 en de PB-5 onderdelen zijnop de PB-6 niet bruikbaar.

De PB-6 is de enige balg die op AFcamera's gebruikt mag worden, dochomdat de zoekers of batterijhoudersvan de huidige camera's groter zijngeworden, kun je de balg niet zondermeer op de camera plaatsen. Veelalheb je een PK-11 A, een PK-12 ofandere tussenring nodig.

Over het gebruik van de de PB-6:https://nikoneurope-nl.custhelp.com/app/answers/detail/a_id/18998/kw/pb-6

Een tabel met de vergrotingsmogelijkheden (reproductie ratio’s) van de PB-6 (gelijk voor PB-5, PB-3):http://www.nikonsupport.eu/europe/Manuals/d9NJGfHxnr/PB-6repro_scales.pdf

En een Engelse handleiding: http://www.zilver.demon.nl/55mm/manuals/PB-6E.pdf#page=8

10.5.4 links

http://www.mir.com.my/rb/photography/hardwares/classics/nikonf2/macro/index2.htm

6 macro met de compact camera

Macro’s met balgen en omgekeerde objectieven, daar wordt je toch niet echt vrolijk van. Zo deden wedat 20 jaar geleden. Balgen en omkeerringen is nu uit de tijd en alleen geschikt voor stilstaandeobjecten. Een andere optie kan een digitale compactcamera zijn. Alle topmerken hebben goedemodellen. Voor de prijs hoef je het niet te laten. Alleen al voor de kosten van een 200mm macro-objectief kun al 3 uitstekende compactcamera's kopen. Met de meeste compact camera’s kun jescherpstellen vanaf 1 centimeter. Kijk hier eens naar enkele macro opnamen gemaakt met eencompact: http://www.ahw.me/honingbij.htmlEen nadeel van de compact: je krijgt eerder dan bij het FX formaat last van diffractie,

Met een compact krijg je weliswaar alles scherp en beeldvullend. Of het mooie foto's worden is eenandere zaak. Het blijft een compromis. Kijk nog eens naar de foto’s in de hierboven staande link: Demeeste zijn wel scherp, maar veelal ook erg druk omdat de hele omgeving ook erg scherp is. En deachtergrond soms ook te nadrukkelijk aanwezig. Een informerende foto stelt andere eisen dan eenmooi plaatje. Met een reflex camera heb je al die scherptediepte niet, en kun je het onderwerp isoleren.Een goede vriend maakt ook veel (semi)macro’s met zijn compact. Zijn oplossing was een stukhardboard van zeg 2 vierkante meter. Dat plaatste hij achter het onderwerp.

Eens lekker knutselen met compact en objectief uit de rommelbak:http://www.photomacrography.net/photomacrography/Articles/Combined_Lens/combined_lens.htm

Hans Braakhuis pagina 42

7 macro met een microscoop

De Fieldmicrope Mini WR is een zeer compactemicroscoop, gemaakt van kunststof, maar welredelijk regenwaterdicht en handig om mee tenemen het veld in. Je hebt een vergrotingsfactorvan 20 keer. Voldoende voor het veldwerk. Je kuntzelfs de bovenkant van een paddenstoel zien enop de foto zetten, waarbij je de paddenstoelgewoon op zijn plaats laat staan. Door hetkunststof, ziet het er goedkoop uit, maar de

optische kwaliteit is gewoon Nikon.

Nikon heeft nog twee andere compacte veld microscopen leverbaar.

Hans Braakhuis pagina 43

11 handig bij macro

1 gebruik de monitor

Als je camera de mogelijkheid van Livebeeld(Lv) heeft, dan kun je deze mogelijkheid gebruiken ombeter scherp te stellen bij macro.

De D3 en de D300 waren de eerste camera’s met een Livebeeld mogelijkheid. Als je deze camera’s opLivebeeld zet, dan kun je het beeld op de monitor tot 3 keer vergroten, door op de knop met hetvergrootglas te drukken. In beeld verschijnt een venster waar het gedeelte waar je naar kijkt van hetgehele beeld wordt gearceerd. Heb je nu een D800(E) dan kun je het beeld op de monitor tot ongeveer23 keer vergroten. Ga dan met de hand scherpstellen.

Autofocus met Fasedetectie of Contrastdetectie?Normaal gebruikt een AF camera autofocus met fasedetectie. De scherpstelling wordt dan gestuurddoor de AF sensor in de camera. Bij de D3 en de D300 kun je het meetgebied van de AF sensor noginstellen op 6, 8, 10, 13 of gemiddeld (menu b5). Daarmee kun je precies sturen welk meet gebied jewilt gebruiken. Zet de camera dan op spotmeting en je stuurt de AF exact waar je het wilt hebben. Zelf ervaar ik wel enkele bijwerkingen. Als je scherpstelt op één AF punt dan kun je wel eens net naastzitten. Dat komt omdat de locatie van dat ene AF punt in de zoeker (herkenbaar door het rode randje)waarschijnlijk net niet overeenkomt met de locatie van dat vlakje op de AF sensor. Maak het jezelf dusniet te moeilijk. Wat je in de zoeker ziet is slechts een vertaling van wat er op de sensor gebeurt. Endaarmee kan er dus enige onnauwkeurigheid ontstaan.Bij Contrastdetectie zal de camera de gegevens van de beeldsensor aanpassen totdat er een optimaalcontrast gemeten wordt. Dit vraagt meer tijd dan autofocus met fasedetectie. Maar bij macro werk kostalles meer tijd. AF met contrastdetectie is nauwkeuriger dan AF met fasedetectie. Wel dien je in het camera menu destand voor Livebeeld van Uit de hand naar Statief te zetten. Op de Statiefstand gebruik jecontrastdetectie en bij de stand Uit de hand gebruik je de normale fasedetectie.

De winst van Livebeeld zit in de AF contrastdetectie, en die is op ongeveer 1/9 van het gehele beeld testuren door met de multi-selector het AF veld daar te zetten waar je het hebben wilt. Bij de D3 en deD300 is er nog een beperking, het AF veld kan wel geheel links of rechts geplaatst worden, doch nietop de onder- en of bovenrand. Meer info pagina 79 van de D300 handleiding en pagina 90 bij de D3. Bij de D800(E) is de rand beperking er niet.

Nog een handigheid van de D800(E) en D4, de spiegel blijft omhoog staan als je een opname maakt.Bij oudere camera’s gebruik je met Livebeeld de spiegel wel en dan kun je onscherpte verwachtendoor de klap van de spiegel.

2 grotere zoeker

Er zijn voor de F1 -2 -3 -4 -5 camera’s zoekers waarmee het macro werk wordt vergemakkelijkt:lichtkapzoekers met vergrootglas voor het beeldcentrum, de 6x vergrotende zoekers (helaas allemaalspiegel verkeerd) en met de sportzoekers heb je een heerlijk beeld om goed in te stellen. Zelf sluit ikwel eens een TV aan op een Coolpix.

3 matglazen

Voor het macro-werk worden egaal gematteerde matglazen zonder enig scherpstel hulpmiddelaanbevolen. Voor de Nikon F camera's zijn er matglazen die het macro werk vergemakkelijken: C, Den M worden veel gebruikt. De verwisselbare matglazen voor andere camera's zoals de F-801, F-90, F-100, D1, D2, D3 e.d. zijn niet speciaal voor macro werk gemaakt.

Hans Braakhuis pagina 44

4 afstandsbediening

Met een afstandsbediening op de camera voorkom jetrillingsonscherpte omdat je anders met je handen jecamera moet bedienen. Heb je geen afstandsbediening,dan is er een alternatief. Gebruik dan de tijdopnamemogelijkheid van je camera. Als het mogelijk is, klap danvan tevoren de spiegel omhoog.

Op dit moment heeft Nikon de volgendeafstandsbedieningen:

AR-3 draadontspanner voor bijvoorbeeld de F4, F80, FM2,FM3A, D100, Df.

AR-7 voor gelijktijdige bediening van balg en een cameramet een draadonspanner aansluiting.

ML-L3 IR, voor bijvoorbeeld 8400, 8800, D80, D90, D3000,Coolpix 8800, 8400, Lifetouch 150ED, 140ED, 130ED,110S, 110W, Nuvis S, Pronea S, Coolpix A, P7800, D610,D90, D80, D3000, D40X, D60, P6000, Nikon 1 V3, D50,D70, D70s, F55, F55D, F65, F75, P7000, D7000, D7100, D7200, D3200, P7100, D5300, D750. Kijk inde gebruiksaanwijzing.

ML-3; Infrarood zender en ontvanger voor camera’s met een 10 pins aansluiting;

MC-30; voor alle camera’s met de 10 pins aansluiting;

MC-36; voor alle camera’s met de 10 pins aansluiting;

MC-DC1 alleen voor de D70s en D80;

MC-DC2 (Afstandsbedieningskabel. Kan worden aangesloten op de accessoire-aansluiting vanbepaalde Nikon-spiegelreflexcamera's, waarna de sluiter kan worden ontspannen zonder direct contactmet de camerabody. Deze kabel kan cameratrilling helpen voorkomen wanneer je fotografeert met eenstatief en kan worden gebruikt bij lange sluitertijden (bulb)) voor de D90 en de D3100, D3200, D3300,D5000, D5100, D5200, D3200, D7100, A camera's, D7000, D7100, D7200, D5300, D5500, D5600, Df,D600, D610, D750, Coolpix 7700 - 7800,

Waarvoor zou de handleiding toch in de doos zitten?

5 spiegel omhoog

Normaal gesproken wordt de spiegel voor de beeldsensor in de camera opgeklapt vlak voordat desluiter wordt ontspannen om een opname te maken. Om cameratrilling te voorkomen in gevallenwaarbij zelfs een geringe camerabeweging er toe zou leiden dat de foto onscherp zou worden, kandoor de camera eerst de spiegel opgeklapt worden voordat de opname gemaakt wordt.

Bij sommige camera’s is er middels de zogenaamde fluisterstand van het filmtransport eenzogenaamde spiegel-omhoog functie. In de fluisterstand wordt de klap van de spiegel en de klap vande sluiter met wat meer tussenruimte uitgevoerd. Daardoor lijkt het stiller en als belangrijk resultaat, deresonantie van de spiegel is misschien al uitgewerkt op het moment dat de sluiter open gaat. Op eenD100 is er middels het menu een "anti-mirror-shock" mode in te stellen. Bij een opname wordt daneerst de spiegel opgeklapt en daarna wordt dan de opname gemaakt. Het geluid van de camera wat jehoort doet je denken aan het werken met belichtingstijden van 1 seconde. Dat is ongeveer de totaleverwerkingstijd.

Veel camera’s hebben een MUP stand waarbij de spiegel van te voren al omhoog geklapt wordt. DeD810 is de eerste Nikon spiegelreflex camera waarbij je dit ook elektronisch kunt regelen. Zie regel 38en 39 van Nikon-D-cameras.xls om te weten welke camera’s de MUP of MLU mogelijkheid hebben.

Nikon ML-3

Hans Braakhuis pagina 45

Als je veel Mirror up gebruikt, er zijn camera’s met eendirecte keuze knop-schijf.

Heb je geen MUP mogelijkheid, kijkdan in het menu van je camera of jeeen ontspan vertragingsmogelijkheidhebt.

6 hoekzoeker

De DR-5 is een hoekzoeker (1x + 2x)voor FM-3A, F-100, F-5, F6, D700,D8x0, D1, D2, D3(serie), D4, D5 serieen andere camera’s met een rond F-801 High Eyepoint type oculair.

De DR-6 is een hoekzoeker (1x + 2x)voor D40, D50, D60, D3x00 serie,D5x00 serie, D7x00 serie, D70, D80,D90, D100, D200, D300(s), D6x0serie, Df, F55, F-60, F-65, F-70, F-75,F-80, Pronea S, 600i en alle anderecamera’s met een rechthoekig EMtype oculair.

Tip: zoek een DR-3 of DR-4 tweedehands, die heeft een rondeaansluiting en is met een adapter aan te passen naar eenrechthoekig oculair. Hoef je nooit meer bij een andere camera eenandere hoekzoeker aan te schaffen.

In de gebruiksaanwijzing van de camera staat vermeldt welkehoekzoeker Nikon adviseert.

De Zigview is een digitale opzet hoekzoeker die laag bij degrond of fotograferen onder een hoek mogelijk maakt. Er zijndrie Nikon adapters (FM, F-801 en EM-maat) om de Zigviewop je Nikon camera te zetten. Gezien het kleine 1,9 Inchbeeld, heb de Zigview in een winkel eens getest, het beeld isgewoonweg slecht en traag, je kan beter een hoekzoekernemen. Er is nu ook een Zigview 2, met een 2,5 Inch scherm.Daarna kwamen de Zigview R en de S. Zigview wordtgeleverd door Kaiser.

De hoekzoeker is een accessoire waarop wel eens wordtbespaard. Een hoekzoeker gebruik je doorgaans als je ondereen lastige hoek aan het fotograferen bent, bijvoorbeeld bijmacrofotografie of op lage standpunten. Wil je handmatigscherpstellen, ben je geheel afhankelijk van de passing vande hoekzoeker op de camera (geen speling) en uiteraard vanhet gebruikte glaswerk: immers geen scherp beeld, danwaarschijnlijk ook geen scherpe foto! De meeste kunststof versies zijn wel goedkoper, maar laten hetafweten op mechanische en optische kwaliteit.

Lees oculair accessoires.pdf om te weten hoe welke hoekzoeker op welke camera kan passen. Eenopgave van de oudere hoekzoekers en de verschillende adapters om ze op je camera te zetten.

7 zoekerloep DG-2

Met de zoekerloep (instelloep) DG-2 heb je een 2x vergroting van de centrale instelcirkel. Scherpstellenis vaak lastig wanneer je dicht op een onderwerp zit. AF werkt dan onvoldoende zodat je met de handmoet scherp stellen. De DG-2 is makkelijk weg te klappen wanneer je hem even niet nodig hebt. DeDG-2 past direct op alle camera’s met een gewone ronde FM oculair opening. Voor de high-eyepointcamera’s heb je een DK-7 adapter nodig om hem er op te zetten. Voor de camera’s met een vierkanteEM oculairopening heb je het oculairadapter DK-22 nodig.

8 motor

Bij de meeste camera’s is de filmtransport motor ingebouwd. Daardoor kun je je meer concentreren ophet onderwerp en beweegt de camera niet van haar plek omdat je de film met de filmhendel moettransporteren.

DR-5 hoekzoeker

DR-6 hoekzoeker

Hans Braakhuis pagina 46

9 plamp

Met een plamp zet je een bloem of takje met insect vast aan je statief. Het is daarna nog wel te bewegen. Hiermeevoorkom je dat een zuchtje wind je compositie ofscherpstelling verstoord.

Een Nederlands woord voor plamp zou “derde handje” zijn.In elektronica winkels worden ze ook verkocht, veelalkleiner.

Met meerdere plamps kun je de voorkant van je objectiefafschermen tegen invallend (flits) licht. Een reflectieschermvast zetten.

Als je buiten aan het werk bent, wil de zon wel eensschijnen, of heb je last van de wind, waardoor een bloemniet stil staat. De oplossing hiervoor is bedacht door defirma Wimberley, middels de “plamp”. Dat is eenbeweegbare beugel klem die je klemt op je statief en aande steel van de bloem. De meeste beweging door de windzal dan weg zijn. Je kunt een plamp ook gebruiken om ereen reflector op te plaatsen. Of een “neger” waardoor ergeen of veel minder direct zonlicht op je onderwerp valt.

Als je met de camera bezig bent zie je hoeveel trillingen van de camera doorgegeven worden aan hetstatief en dus ook aan de plamp. Gebruik dus minstens een afstandsbediening en als het kan de“spiegel-omhoog” stand van je camera.

Met een plamp kun je maar beperkt de beweging door de wind voorkomen. En zonder statief heeft eenplamp totaal geen zin.

Link: http://www.tripodhead.com/products/plamp-main.cfm

Plamp:http://orionmystery.blogspot.com/2011/

03/plamp.html

Wimberley plamp

Hans Braakhuis pagina 47

12 tips voor de praktijk

Enkele tips voor in de praktijk. Ik ga in dit voorbeeld uit van het fotograferen van een bloem. Dat wordtveel gedaan. Je mag zelf er ook een ander onderwerp voor in de plaats nemen. Met een munt of eenpostzegel maak je het jezelf redelijk gemakkelijk. Ze liggen stil en scherptediepte is veelal geenprobleem. Bloemen vormen door hun vormen en kleuren een oneindige bron voor fotografisch plezier.Zelfs in koude en natte perioden is het mogelijk om prachtige foto's te schieten van bloemen die op eenvaas staan.

Gebruik een statief. Bij macro is het van belang dat je met het statief ook laag bij de grond kuntkomen. Zelf gebruik ik hier wel eens een tafelstatiefje voor. Veel gebruiktwordt een zogenaamde rijst zak. Of maak zelf een zakje, formaat watgroter dan een washand en vul die met rijst, droge erwten of bonen. Datleg je op de grond en zet daar je camera op. Je kunt de camera welbewegen voor je compositie, en daarna staat hij wel stil. Gebruik dan ookeen hoekzoeker, en neem een lege vuilniszak mee om zelf op de grond tekunnen liggen. Trek buiten in de natuur een regenpak aan, dat is makkelijkschoon te maken. Bij veel statieven kun je de middenzuil ook omgekeerdgebruiken. Dan kun je zo laag als je wilt. Op je statief gebruik je eenmacrorail voor de mm-aanpassingen.

Gebruik de oculair afsluit dop als je een opname maakt met een lange tijd.De reprozuil van je vergroter kan ook gebruikt worden om zeer nauwkeurigeen uitsnede te kunnen maken. Gebruik de zuil eens op zijn rug, waarbijhet vergrotingsbord als achtergrond gaat fungeren. Gewone opnamen zijn al snel onvoldoende. Jemoet wat extra’s doen aan lichtinval, schaduw, voldoende (on)scherptediepte, voldoende scherpte,belichting, compositie, een opmerkelijk detail. En zeker geen storende achtergrond!

Is er een beperkte scherptediepte, zorg dan dat minstens de stamper of meeldraden scherp zijn.

Kijk kritisch naar de achtergrond, vaak zitten daar veel storende elementen in. In dat geval een grootdiafragma. Soms is het heel makkelijk om je camera iets naar links, rechts, boven en onder tebewegen. Stoort de achtergrond dan nog? Met name met een redelijk teleobjectief kun je soms leukeachtergrondskleuren op je opname krijgen. Kijk rond naar iets met een leuke kleur en maak dan deopname met die kleur als achtergrond. Soms is er een leuk contrast met de kleur van je bloem ofander onderwerp. Je kunt ook een handdoek o.i.d. mee van huis nemen en die gebruiken voor eenegale achtergrond. Combineer in de tijd. Laat zien dat een bloem beweegt op de wind, geef er anderseen ruk aan. En doormiddel van een flits op het tweede sluiter gordijn zet je het onderwerp door middelvan de flitsbelichting ook weer stil. Of anders zet je de bloem met wat verborgen stokjes of pincet-houders stil en laat je de omgeving bewegen. Zoek dus de extremen op. Een zo lang mogelijke tijdopname doet het in macro beter dan een korte tijd opname.

Veel opnamen worden gedaan met een zo grootmogelijke scherptediepte. En dat is bij macro opnamenvaak al een probleem. Werk eens met volle opening.Nikon heeft meerdere objectieven die gemaakt zijn ommet volle opening te kunnen werken. Het kan echter metelk objectief. Het is handig om in dit geval gebruik temaken van een objectief dat ook een grote opening heeft.Met een AFS DX VR 24-120 f/3,5-5,6G, zal dat niet goedlukken. Neem bijvoorbeeld een 50 mm f1,8 of liever nogde 1,4 of de 1,2 versie er van. Bij volle opening stoort deachtergrond ook minder.

Kijk goed naar de belichting. Vertrouw op de belichtingvan de automaat, en weet dat de automaat de belichtingcorrigeert naar gemiddeld grijs. Heb je dus een lichtebloem en staat er zonlicht op. Zet dan debelichtingscorrectie op de camera. Zet de correctie opminstens +1½ LW (licht waarde). En probeer ook +1 en+2. De sluitersnelheid gaat omlaag, de belichting van dedonkere delen wordt te donker, je krijgt een goed doortekening in de hoge lichten. Omgekeerd, bij eendonkere bloem, de correctie naar -1½ LW. Een ezelsbruggetje wat ik zelf gebruik is: Als er veel licht is,kun je met een of twee stops minder werken. Je sluitersnelheid is dan bijvoorbeeld 1/500ste. Zet desluitersnelheid dan op 1/250 of op 1/125. En bij donkere opnamen heb je vaak het probleem van telange sluitersnelheden. Corrigeer dan rustig 1 of 2 sluitersnelheden sneller. Dus van 1/30 naar 1/60 of1/125. Als je met diafragma’s werkt klinkt het eenvoudiger. Meer licht, meer diafragma, minder licht,

Er gaat niet veel licht door zo’nkartonnen party-bordje.

Flächenblitz e-Flash

Hans Braakhuis pagina 48

minder diafragma.Veel hoog licht is dus + LW correctie, minder licht is dus - LW correctie.

Ook kun je met spotmeting of met meting met nadruk op het midden, eerst de lichtmeting doen van hethoofdonderwerp. De dan gemeten waarden zet je in het geheugen van de camera, middels “AE-lock”.Bij veel macro fotografie is dat echter niet handig, omdat je dan dat “AE-lock” knopje niet los mag laten.Je moet het ingedrukt houden. Je kunt ook de gemeten waarden in de M stand van je camera zetten.Daarna bepaal je de juiste uitsneden en maak je de opname. Ga er van uit dat de lichtmeet automatiekvan een Nikon camera zeer goede waarden meet. Maar het blijft een automaat, en die moet je duscorrigeren. Het zou handig zijn als een camera een belichtingscorrectie knop had die even gemakkelijkte bedienen zou zijn als de afdrukknop. En dus ook even groot zou zijn.

Speel met licht. Laat zien dat je een foto maakt. Dus niet de flitser of lamp van achter de camera, maarjuist van opzij of als tegenlicht. En gebruik bij licht altijd een reflectie scherm. Zelf neem ik hier wel eenseen gewoon wit A4 papier voor.

Speel met de compositie. De hoofd regel is dat een bloem op 1/3 van de rechter kantlijn staat en op 1/3van boven kantlijn. Met een invoerende lijn van links onder. Als je er goed tegen zondigt dan kan hetverschrikkelijk leuk worden.

Macro fotografie kan ook heel goed met een compacte digitale camera. Je kunt soms lekker dichtbijkomen, bij Nikon afhankelijk van de camera tussen 1 en 4 centimeter. Je hebt soms een kantelbaarLCD scherm, waardoor je gemakkelijk bij de grond kunt werken. Bij de meeste camera’s kun je geendiafragma en tijd instellen. Dat beperkt de mogelijkheden. Meestal is er een enorme scherptediepte.Dat is soms handig, soms niet. Vanwege de scherptediepte is er vaak een storende achtergrond.Neem dus je achtergrond van thuis mee.

Alleen een mooie bloem maakt de foto mooi. Als er dus iets mis is met de bloem, neem een ander.

Geen statief, gebruik de flits.Als je een normale flits gebruikt heb je twee problemen. Veel te veel licht en puntlicht. De lichtopbrengst van een flitser wordt uitgedrukt in richtgetal. Het richtgetal van een flitser is de maatvoor de lichtopbrengst en is gelijk aan het diafragma bij een filmgevoeligheid van 100 ISO/ASA en hetonderwerp op een afstand van 1 meter. Ga je nu dichterbij fotograferen, dan wordt de lichtopbrengstdermate groot, dat de camera automatiek dat niet meer aan kan. De oplossing is om de flitser middelseen beugel verder naar achteren te zetten. Ook kun je de flitslicht opbrengst verminderen. Zie dehandleiding van je flitser.Het nadeel van een flitser is dat het een puntlicht is. Daardoor zie je in de opname van die uitgevretenglim vlekken. Tenminste als je onderwerp licht reflecteert. Als je nu op je flitser een flitsparaplugebruikt, wordt het licht veel breder en heb je minder last van glimlichten.

Vlinders.Met een Nikon 300mm f/4 kun je scherpstellen vanaf 1,5 meter. Op een DX camera werkt het als een450mm objectief. Dan kom je nog niet in de buurt van macro, maar voor grotere libellen en vlinders isde 300mm f/4 goed in te zetten zonder hulpstukken. Met AF tussenringen van Soligor of Kenko op een300mm kom je al behoorlijk dichterbij. Vlinders fotograferen is een groot probleem. Soms 's ochtends voordat ze opgewarmd zijn door de zonkun je er wel dichter bij komen. In een vlindertuin lukt het ook goed. Bestudeer waar en op welkmoment een vlinder goed te bekijken is. Eigenlijk heb je een AF 300 mm nodig die door middel van eentussenring scherp stelt tussen 5 en 1,5 meter. Of neem een 200 millimeter en zet daar de PK-11A, de12 en de 13 samen op. Je werkafstand komt dan tussen 70 en 100 centimeter te liggen. Het opnamevlak is dan tussen de 8 en 10 centimeter groot. Bij gebruik van Nikon tussenringen ben je de AF kwijt. Met AF tussenringen van andere merken verslijtje de AF motor van de camera. En de vlinders die ik op wandelingen tegenkom vliegen weg op eenafstand van ongeveer 3 meter.

Vlinders hebben veelal prachtige kleuren en dat maakt het fotograferen ervan aantrekkelijk. Door defacetogen van vlinders zien ze een beweging goed, en dat maakt dat ze weg vliegen als ik dichterbijkom. Een truc is om zo langzaam mogelijk te bewegen. Doe daar rustig een kwartier over.

Grotere libellen vertonen een territoriumgedrag. Ze zitten veelal op een vaste plek, vliegen een rondjeen komen weer terug op dezelfde plek. Gebruik de tijd van het vliegrondje om je te installeren in debuurt van hun zitplaats.Meer over het fotograferen van libellen:http://photonaturalist.net/downloads/dragonfly_photography.pdf

In de beperking toont zich de meester. Hou de opname eenvoudig. Leren gaat gemakkelijker als je je

Hans Braakhuis pagina 49

beperkt. Gebruik slechts één objectief op één afstand. Maak elke keer twee opnamen, één met eengroot en één met een klein diafragma.

Hoe meer beperkingen, des te beter.

1 flitsen

Bij macro-fotografie is het een voordeel om een objectief te hebben met een beetje grotebrandpuntsafstand (85 mm of meer), want dan is de afstand tot het onderwerp groot en dat maakt dathet gebruik van bijvoorbeeld een flitser gemakkelijker is.

Je kunt ook het voorzetschermpje dat door Nikon bij de SU-4 geleverd wordt, gebruiken bij camera’swaarvan de flitser opklapt vanuit de zoeker. Het flitslicht wordt dan verzacht.

Een probleem bij DDL-flitsen in het dichtbij gebied is dat een flitser tè sterk kan zijn. DDL flitsen werktdoordat de flits afgekapt wordt, zodra volgens een sensor in de camera er genoeg licht op de film isgevallen. Bij macro wordt de flitser zo dicht bij het onderwerp gehouden dat er al overbelicht is voordatde elektronica de flits kan afkappen. Ook kan de lichtopbrengst dichtbij zo groot zijn dat zelfs hetkleinste diafragma, niet klein genoeg is. Een oplossing is om stukjes papier, in meerdere lagen, losjesvoor de flits kop te plakken. Met twee of drie lagen gewoon wit papier is het overbelichten opgelost.Een bijkomend voordeel is dat door het papier het flitslicht een stuk zachter wordt. Je kunt de flits doormiddel van een SC-17 (afhankelijk van je camera), SC-28 of SC-29 of de (Remote) Commander stand(als je camera een Commander stand heeft) wat van je onderwerp verwijderen.

Overigens, heb ik ooit een soortgelijke oplossing gezien, waarbij een stuk karton met in het midden eenrond gat ter grootte van het objectief, onder een hoek van 45 graden over het objectief werd gezet. Deflitser zodanig op dat karton gericht, dat er geen direct flitslicht op de frontlens komt.Wit karton reflecteert flits naar onderwerp. Onderwerp reflecteert licht naar objectief. De flitser zit danminder in de weg bij dichtbij werk. Zoek op het internet naar afbeeldingen van diy ring flash en laat jeinspireren om er zelf een te maken.

Dichtbij opnamen maken van een aquarium is niet gemakkelijk. Een probleem is de kleur van hetaanwezige licht. Veelal is dat een TLverlichting en daardoor krijg je niet denatuurlijke kleuren op de opname. Dit isop te lossen door van bovenaf in hetaquarium te flitsen. Nadeel hiervan is datschuwe vissen direct van streek raken enzich de komende uren niet meer latenzien. Je hebt slechts één kans. Gebruikeen diafragma waarmee je een grotescherptediepte krijgt. Met een compactedigitale camera heb je meerscherptediepte. Met een digitale camerais er ook een correctie van de witbalansvan het TL-licht in het aquarium. Ook kunje onder een schuine hoek door de ruitvan het aquarium heen flitsen. Hierdoorheb je geen last van reflectie door deaquariumruit. Houdt er in dit geval welrekening mee dat de ruit aan beide zijdenschoon moet zijn. Vuil of algenaanslagwat je zonder flits niet of nauwelijks zietworden met flits genadeloos vastgelegd.

D200 met SU-800 en 2 SB-R200's

Hans Braakhuis pagina 50

Er bestaan meerdere andere macroflitsers die voor-op een objectief geschroefd worden. Bij de flitserworden een aantal ringen geleverd met meerdere diameters. De koppeling van de flits met het toestelgebeurt via schoentje op het flitscontact van de camera en een kabeltje. Sommige kan je via hetflitscontact van de camera aansluiten. Nadeel is dat er niet altijd DDL mogelijk is. Nikon raadt aan omalleen Nikon flitsers te gebruiken. Bij spanningen groter dan 250 Volt kunnen desynchronisatieschakelingen van camera en flitser beschadigd raken. Met een Sigma EM-140 DG hebje wel DDL en iDDL.

Een ringflitser wordt veelalgemonteerd in defilterschroefdraad op jeobjectief. Wat denk jehoeveel massa eenobjectief zonder IF kanfocussen.Er zal vast ook wel eenmassa-reden zijn waaromNikon veel zonnekappenop het uitwendige van hetobjectief monteert en nietin de schroefdraad.

Ringflitsers geven eenbeperkte lichtopbrengst,nodig om zeer dichtbij tekunnen werken.Onbruikbaar voor anderedoeleinden. Goedkopereringflitsers zijn veelal nietDDL, CLS en i-DDL.Zelf vindt ik het licht vanringflitsers niet mooi, doemij maar wat schaduw.

http://img216.imageshack.us/img216/8663/softboxqs8.jpg

Met een ring-flitser heb je schaduwloos licht. Soms is dat noodzakelijk. Zelf vind ik het leuk om tespelen met licht en schaduw. Ook met een enkele flitser kun je voorkomen dat je een slagschaduwkrijgt van het onderwerp. Neem de flitser los van de camera (draadloos als je camera dat kanaansturen) middels een SC-17 of SC-18, SC-19, SC-24, SC-28 of SC-29, afhankelijk van flitser(s) encamera. Flits schuin en reflecteer het flitslicht met een wit stuk karton of papier, desnoods een willaken. Plak eens een wit stuk papier voor de flitser, hoe groter het formaat, hoe groter de verzachtendewerking. Pas op dat je papier niet zichtbaar is voor de lichtmeter van de flitser als je die gebruikt inplaats van de DDL meting.

Bij macro-fotografie is het een voordeel om een objectief te hebben met een beetje grotebrandpuntsafstand (85 mm of meer), want dan is de afstand tot het onderwerp groot en dat maakt dathet gebruik van bijvoorbeeld een flitser gemakkelijker is.

Als je met een statief werkt, kun je bij voldoende daglicht vaak zonder flitser werken. Tenzij het een bijof ander insect is dat nogal beweeglijk is. Een flitser geeft soms meer licht en daardoor ook meerscherptediepte.

Flits met DDL meting en een langzame sluitertijd. De camera heeft meestal wel een instelling voor“flitsen op het 2de sluitergordijn” of een “slow sync”.

12.1.1 SB-29 S

De SB-29 S (uit het assortiment) is een ringflitser. Met deze flitser kun je automatisch en DDL flitsen,schaduwloos en dichtbij. Er zijn twee flitslampen aanwezig waardoor je een rondom verlichting heeft enje zonder schaduw vele details kunt vastleggen. Met alleen gebruik van de rechter-, of de linkerflitslamp, kun je toch nog schaduw en diepte aan het onderwerp geven. Je kunt de balans van delichtopbrengst (links/rechts, rechts/links) zelfs op 1:4 zetten. Bovendien kun je al voor de opnamegemaakt wordt, met de hulpverlichting in de zoeker zien welk effect de flits op het onderwerp zalhebben. De hulpverlichting zorgt ook voor een gemakkelijke scherpstelling. Je kunt de flitser gebruikenvanaf 4 centimeter. De flitser heeft richtgetal 11 voor beide flitsers en richtgetal 12 als je slechts een

Zie http://img216.imageshack.us/img216/8663/softboxqs8.jpg

Hans Braakhuis pagina 51

flitsbuis gebruikt. De flitshoek is 20 millimeter bij gebruik in de horizontale stand en 24 millimeter bijgebruik in de verticale stand. De filmgevoeligheid van de flitser gaat van 25 tot 1000 ISO. Je kuntmiddels een SC-18 of SC-19 andere DDL flitsers ook gebruiken. De flitser wordt standaard geleverdmet 3 adapterringen voor 52 millimeter, 62 millimeter, en 72 millimeter objectieven. De flitser isspeciaal gemaakt om met de micro NIKKOR objectieven te werken. Je kunt met deze objectieven ooklekker dichtbij komen. Als je andere AF objectieven gebruikt, dien je veelal de AF functie uit te zetten,omdat de kans bestaat dat de verloopring de AF functie blokkeert. Bij groothoek objectieven kun je erbijna zeker van zijn dat de flitser in hoeken en randen van de opname zichtbaar zal zijn. Let op: de SB-29 (S) heeft geen i-DDL mogelijkheid zoals de SB-600, SB-R200, SB-700, SB-800 enSB-900 die wel hebben. Heb je een recente digitale spiegelreflexcamera, waar de SB-600, SB-R200,SB-700, SB-800 of SB-900 voor aangeraden wordt, dan beperkt dit dus de mogelijkheden. Je kunt erdan alleen manueel mee werken.

12.1.2 SL-1

De SL-1 (niet meer leverbaar) is een kleine compacte ringlamp voormacro gebruik op sommige oudere Coolpix camera’s, Soms heb je eenadapter nodig om de flitser er op te kunnen zetten. Dit staat in degebruiksaanwijzing van de camera. De verlichting gaat middelsmeerdere witte led-lampjes. Je kunt de flitser ook als zaklampgebruiken. Met twee CR2-type 3V lithium batterijen heb je dan voor zesuur licht.Het is jammer dat er nog geen Nikon SL-1 is voor de reflex camera's.

12.1.3 SB-R200

De SB-R200 flitser kan niet zelfstandig op deaccessoireschoen van de camera worden geplaatst. En zalzonder een aanstuur unit niet werken. Middels een i-DDLcamera (F6, D2H, D2Hs, D2X, D70(s), D40, D80, D50, D90,D200, D300, D3, Coolpix 8400 en 8800) de SU-800 of deSB-800 kan de flitser geheel draadloos worden ingesteld enaangestuurd. Of je zet de flitser op de Speedlight standaardAS-20 en gebruikt hem als een draadloze flitser op afstand.Voor dichtbij fotografie kun je met de mee geleverde ringSX-1 één of meerdere SB-R200 flitsers op een objectiefbevestigen. De SB-R200 is alleen geschikt voor gebruik 'opafstand'. De flitskop is instelbaar onder diverse hoeken en jekunt met een reflectieschermpje SW-12 ook “zachte”opnamen maken. Je mag meerdere SB-R200 tegelijkgebruiken, er passen er maximaal 6 op een SX-1 ring.Richtgetal 10. Te gebruiken accessoires: SW-11, SJ-R200,SW-12, SW-C1, SX-1.

12.1.4 SU-800

De SU-800 kan ook gebruikt worden om ander flitsers aan testuren. Normaal deed je dat al middels een ingebouwde flits, ofmiddels een kleine flitser op de camera en de oude SU-4 ondereen andere flitser.

De SB-R200 en de SU-800 zijn ook leverbaar als set voorclose-up-verlichting. De set R1C1 bestaat uit de SU-800, tweeSB-R200 flitsers en een bevestigingsring SX-1. Daarnaast nogeen close-up positioneringshulpstuk SW-11, de kleurenfiltersetSJ-R200, de diffusor SW-12 en de flexibele arm SW-C1. Voordiegenen die een SB-800 of de ingebouwde flitser van eenD200/D70s/D70 (elke camera met pop-up flitser + commandermogelijkheid) voor de aansturing willen gebruiken is er ook deNikon Close-up Speedlight Remote-set R1 die geen SU-800bevat.

In België heeft men een andere benaming bedacht:De R1 heet er SB-R200 close-up speedlight remote kit.De R1C1 heet er SB-R200 close-up speedlight commander kit.

De R1 of R1C1 set lijkt me niet handig voor een tandarts, in het

SB-R200

SU-800 aanstuur unit

Hans Braakhuis pagina 52

ziekenhuis, in het bos of op het veld. Eigenlijk heb je zo drie SB-R200s nodig en die maken je cameraen objectief enigszins onhandelbaar. Ook de balans van de camera in je hand is weg. Werk je nu ineen studio en kun je de SB-R200s apart opstellen, iets makkelijkers is er dan niet.

Een R1C1 set is eigenlijk geen echte ringflitser. Het is een duur setje, maar is dan ook multifunctioneelinzetbaar.http://www.nikondigitutor.com/eng/r1c1/index.shtml

12.1.5 D.I.Y.

D.I.Y = Do It Yourself

Zoek op het www eens met flash en diy. Je komt de leukste flitsoplossingen tegen, waarvan velen heelgoed voor macro geschikt zijn.

12.1.6 andere merken

Als voorbeeld voor heel veel andere macro flitsmogelijkheden, hier een foto van de Flexible Macro TwinFlash KX-800 van Venus Optics uit 2015.

http://www.dphotojournal.com/images/tips/diy-softbox.jpg

http://digital-photography-school.com/wp-content/uploads/2008/03/bagsoloweb.jpg

Hans Braakhuis pagina 53

Leuk voor tabletop.

2 led licht

Er zijn de laatste jaren vele led-lampen op de markt gekomen. Zelf gebruik ik er een om bij macrooverdag, het licht van onderen of een zijkant te laten komen. Hoe klein de lamp ook is, bij macro geeftde led-lamp veelal een breed en schaduwloos licht, vandaar dat ik het led-licht als ondersteuning meelaat lopen en niet als hoofdlicht gebruik. Van belang is dat je voldoende licht hebt. Een led lampje voorop de fiets geeft te weinig licht voor echt macro, maar als ondersteunend licht is het soms meegenomen. Er zijn tegenwoordig ook led-lampen voor gebruik in de studio. Werken alleen op stroom engeven voldoende licht om met een lage ISO instelling portretten te maken. Niet echt handig voor macroomdat ze te groot en te zwaar zijn. Led’s zijn energiezuinig. En met een paar batterijen of accu’s heb jeeen leuke verlichting voor op locatie! De lampen worden niet warm. En hebben geen actieve koeling inde vorm van een ventilator.

Handig: Batterij en stroom, met name als je veel binnen werkt. Alhoewel m’n eigen led-lamp werkt met 8 AA accu’s de hele nacht (7 uur op half vermogen) doortijdens de Tilburgse Mei Markt.

Dimbaar: Je kunt instellen hoeveel licht je wilt gebruiken. Handig als je ook met de flits(op rear) overdag werkt.

Kleur: Al of niet met enkele kleurfilters blauw en omber, juist om met twee kleurenlicht te gebruiken.

Lichthoeveelheid: naar keuze en hoeveelheid geld. Op een werkplek heb je zo 500 Lux/m nodig.Hoeveel Lux heb je nodig. Bij macro kun je de lichtbron dicht bij het onderwerpplaatsen. Als de afstand van de lichtbron tot het te verlichten voorwerp groterwordt, neemt de verlichtingssterkte in het kwadraat af. Veel fabrikanten gevengeen waarde in lux aan. Soms wel in Watt. 30 is dan al lekker veel. Ook eenrichtlijn is de hoeveelheid pixels, meer pixels = meer licht.

Voeding: Keuze uit netstroom, specifieke accu’s met eigen lader, of de standaard AAbatterij - accu’s.

Statief aansluiting: Eigenlijk noodzakelijk.Producent: Een wirwar aan prijs en kwaliteit. Doe zelf de rammeltest en voel of de

behuizing voldoende stevig is. Manfrotto gebruikt wel eens een aluminiumbehuizing. Doe het klepje van het batterij compartiment eens meerdere kerenopen en dicht. Draai aan de dimmer en kijk dan eens of het naar behorenwerkt en of de dimmer herhaalbaar is. Of te wel soms krijg je bij een lagereinstelling meer licht. De Chinese kwaliteit is zeer wisselend.

Vorm: Het meest bekend is het ringflitser model, waarbij de flitslamp is vervangendoor enkele of meerdere led-lampen. Daardoor krijg je een schaduwlozeopname. Soms kun je de linker- of rechter-helft aan-uit zetten. Dan krijg jeheel iets schaduw. Want de grootte van de lampen ten opzichte van het macroonderwerp is groot, en dan heb je dus weinig schaduw. Je hebt ook ledlampenelk op een plamp. Met name handig bij table-top fotografie. Dan heb je nog hetmodel doos, zo zeg maar in de maat vanaf een pakje sigaretten tot een A4model. Groter is onhandig voor macro in het veld. Groter is wel handig in eenstudio.

Alfabetisch enkele mogelijkheden:

Aputure LED AL-528S, haalt de 5000 Lux/m af. Met 2 accu’s 2 uur licht. Prijs rond de 170 euro.

Falcon Eyes LED Lamp SLP-120LTV. Is dimbaar en heefteen Flex Arm op 230V en of batterij. €85.

Godox Led Video Light 126, AA bat. en netvoeding. Tweekleur filters, instelbaar. Rond de €50.

Konig KN-LED35 camera video lamp met 35 leds, minimaleuitvoering. Rond de €25.

Manfrotto Lumie Art Led Light. Compact, stevig met 6 ledsen accu, rond de €85.

Nikon Led Licht LD-1000, €100. Niet doen.

Links:

http://www.camerastuffreview.com/nl/accessoires/test-led-licht-macrofotografie-ledgo-lg-r332

Hans Braakhuis pagina 54

3 meer scherpte diepte, image of focus stacking

Scherpte diepte is bij macro fotografie een probleem, want veelal is het beperkt. Gelukkig ben ik zelfeen voorstander van macro's met bijna volle opening. Als je echter meer scherptediepte wilt hebben iser een oplossing: kleiner sensor formaat. Als je nu een digitale Hasselblad hebt, ga naar kleinbeeld.En als je kleinbeeld hebt ga naar compact. Dit voordeel van meer scherptediepte heeft natuurlijk ookeen nadeel. Kleinere sensor = meer ruis en minder detail.

Het voordeel van minder scherptediepte is dat duidelijker wordt wat het onderwerp van de foto is.

Een andere truc is het stapelen van meerdere opnamen waarbij je steeds een ander scherpstelvlakkiest. Deze verschillende opnamen kun je met specifieke software stapelen maar het kan ook gewoonmet Photoshop e.d. Bij het gestapelde resultaat zie je dan je onderwerp scherp van voor naar achteren.Als je met je objectief focust, zal ook het beeld iets veranderen. Dat wil je niet. Gebruik dus eenscherpstelrail waarbij je zowel camera als objectief iets verplaatst.

Image Stacking: Met deze Engelse term wordt hetzelfde bedoeld. Soms lees je wel eens: focusstacking.

Er is digitaal en software matig een oplossing: stapel meerdere foto’s met de scherpte steeds op eeniets andere plek, waardoor het geheel scherp wordt. Een letterlijke vertaling: "Brandpunt stapelen". Afhankelijk van je onderwerp neem je een paar tot tientallen opnamen en maak digitaal daar één fotovan. Het programma Zerene Stacker wordt hiervoor het meest gebruikt. http://zerenesystems.com/cms/stacker

Andere software: http://www.heliconsoft.com/heliconsoft-products/helicon-focus/

Lees: http://www.photomacrography.net/photomacrography/Articles/Increase_DOF/increase_dof.htm

Hier ervaringen:http://www.photomacrography.net/forum/viewtopic.php?t=13302

4 macro rail, instelslede

Voor een macro instelslede worden ook andere namen gebruikt: macro rail, focusing rail, micro-positioneringsplaat, instel slede.Deze rail heb je in ieder geval nodig bij focus stacking. Maar om precies scherp te kunnen stellen opeen onderwerp is een instelslede noodzakelijk.

Je kunt heel precies scherpstellen als je met een macro scherpstel rail gaat werken. Je zet je camera op statief, daar de scherpstel-rail op en daar weer de camera met objectief op. Omexact scherp te stellen kun je een instelknopje van de rail draaien waarbij je camera een fractie vaneen millimeter naar voren of naar achteren gaat. Als je het statief één millimeter wilt verplaatsen, zul jemerken dat zoiets niet echt handig is.

Van groot belang is dat je een zeer goed balhoofd of statiefkop gebruikt. Door het gewicht van cameraen een goede macro instelslede, heb je bij de mindere goden last van creeping, je kunt het geheel nietgoed en in een keer vast zetten. Het geheel zakt naar beneden.

De Nikon variaties zijn onverslijtbaar en dus duur. En werken alleen in een richting. Nieuw niet meerleverbaar.Je hebt twee macrorails nodig als je naast scherpstelling ook wilt kadreren. Zoiets wordt ook wel eens“kruis-tafel” (fish-tale plate) genoemd. Begin gewoon met één rail. Dat kleine beetje naar voren ofachteren krijg je met statief toch echt niet goed voor elkaar. Naar links, rechts, onder en boven ismeestal niet zo'n probleem.Als je echt goed uitgelijnde reproductie opnamen wilt maken (bv. postzegel) dan heb je 2 rails nodig.

Andere merken macro-rails:

Cognisys StackShot Macro Rail.

Kirk Focusing Rail FR-1

Manfrotto 454 macro rail.

Photomate

Manfrotto 454

Hans Braakhuis pagina 55

RRS Really Right Stuff B150-B Macro focusing rail

Soligor Macro Adjusting Device MA-90, waarbij een instelbereik hebtvan 9 centimeter.

Velbon Super Mag Slider. instelbereik 6 en 3 centimeter

Er zijn goedkopere variaties, veelal beschadigen de vastzetschroeven de rail, zodat je elke afstandslechts één keer kunt gebruiken.

Soligor MA-90

Hans Braakhuis pagina 56

“Had een goedkope 4-weg rail van rond de 70 euro, is een keer gevallen en in duizend stukken. Heb ernu eentje volledig in metaal.”

“Ebay, Chinees, ruim € 30 incl. verzenden .Heb er zelf veel aangedaan om het optimaal bruikbaar tekrijgen. Bruikbaar maar mechanisch geen smooth precisiewonder.”

Nadelen van een goedkope aanschaf. Bij enig gebruik treed er sterke slijtage en heftige speling op.

Hans Braakhuis pagina 57

13 overige aanbevelingen

Een laag standpunt bij het fotograferen van een kikvors of paddestoel is mooi. Een zakje metrijstkorrels geeft de camera goed steun (dus stabiliteit).Gebruik vanaf 3:1 en meer dichterbij altijd een statief. Ook gebruik ik wel eens de TV als monitor. Erzijn voor de F camera's (F, F-2, F-3, F-4 en F-5) zoekers waarmee het macro werk wordtvergemakkelijkt: lichtkapzoekers met vergrootglas voor het beeldcentrum, de 6x vergrotende zoekers(helaas allemaal spiegel verkeerd) en met de sportzoekers heb je een heerlijk beeld om goed in testellen. Bij alle andere camera's kan er in ieder geval een DG-2 gebruikt worden om beter te kunnenscherpstellen. Vaak heb je een adapter (DK-22 van rechthoekig naar rond) nodig om deze loep op decamera te zetten.Een andere manier om trilling onscherpte te voorkomen is het gebruik maken van een camera met eenspiegel omhoog vergrendeling. De F, F-2, F-3, F-4 & F-5 camera's hebben van huis uit dezemogelijkheid. Andere manieren om trilling te beperken: gebruik een afstandsbediening bij de camera ofgebruik de zelfontspanner. Als de camera het kan: klap de spiegel van te voren op.

Er zijn vele accessoires die het macro werk vergemakkelijken: AR-1, AR-4, AR-7, AR-8, AR-9, AR-10,BR-4, BR-6, BR-2A, DG-2, DR-5 of DR-6 (afhankelijk van de camera), de oudere hoekzoekers type I,DR-2, DR-3, DR-4, de vele MD motoren op oudere camera's, MC-12A, MC-20, MC-30, MR-1, MR-2,MR-3, SC-17 enzovoort.

Het Schwarzschild-effect, treedt op bij langer dan 1 seconde belichten van film en dia. Het lijkt dat degevoeligheid van een film afneemt bij lange belichtingstijden. Je opname wordt onderbelicht, daar komthet effect op neer. Bij een lange belichtingstijd moet je dus langer belichten dan gepland. Bij gevoeligerfilms heb je minder last van het Schwarzschild-effect dan bij laaggevoelige films. Gebruik je in plaatsvan film een CCD / CMOS sensor dan heb je geen last van Schwarzschild!

Hans Braakhuis pagina 58

Dezelfde vlinder, nu met groter diafragma

Opname met de 105 AF macro, maar te klein diafragma, daardoor onrustige achtergrond

Hans Braakhuis pagina 59

14 basiskennis micro, macro, close-up

Helaas is de terminologie niet echt duidelijk. Waar heb je het over bij de termen micro, macro, dicht-bij?

In een zeer lezenswaardig boekje over dichtbijfotografie maakt Otto Croy (zie de literatuurlijst) devolgende indeling:* Normale opnamen met een verkleinde weergave van ongeveer 1 : 10;* Dichtbij opnamen met verkleinde weergave tussen 1 : 10 en 1 : 2;* Opnamen in natuurlijke grootte met een afbeeldingsmaatstaf 1 : 1;* Makro-opnamen met een vergrote weergave tussen 2 : 1 en 25 : 1 en tenslotte* Mikro-opnamen met een vergrote weergave van 25 : 1 en groter.Iedere indeling heeft zo z'n bezwaren. Ook hier zou je kunnen opmerken dat de afbeeldingsmaatstafgeen juist criterium is, omdat die op een kleinbeeld negatief anders gewaardeerd moet worden danvroeger toen men nog 13 x 18 en 9 x 12 centimeter platen gebruikte. De uiteindelijk vergroting kantenslotte bij een macro foto wel eens vele malen groter zijn dan van vele mikro-opnamen.

In Nikon News, nummer 3 uit 1991 wordt echter dit rijtje aangehouden:“1 - oneindig 1:10 Fernaufnahme1:10 - 10:1 Nahaufnahme / Makroaufnahme10:1 - 1000:1 Mikroskopaufnhame.”

En dan hebben we nog de Duitse DIN 19040; “Umgangssprachlich ist für Nahfotografie, Nahaufnahme, Makrofotografie und Makroaufnahme diegleiche Art Fotografie gemeint. In der DIN 19040 (Begriffe der Fotografie) werden alle Fotoaufnahmenin Abbildungsmaßstäbe unterteilt. Ein Abbildungsmaßstab von 1:10 bis 10:1 wird als Nahfotografiebezeichnet, eine Makrofotografie gibt es nicht.” Volgens Michael Muehlstein.

Volgens DIN 19040 geldt dus alles met een maatstaf tussen 1:10 en 10:1 als een macro-opname.Dezelfde omschrijving dus als in de Nikon News. En beide definities zijn heerlijk ruim.

John Pootjes heeft het in zijn boek (zie de literatuur lijst) Macro fotografie over: “Macrofotografie startwaar het instelbereik van de gewone standaard- of zoomlens eindigt, dat wil zeggen: meestal binnen de45 tot 50 centimeter van het onderwerp”.

Zelf heb ik in de Nikon Catalogus 2003 geprobeerd een en ander te verder uit te werken:"Micro, macro, wat is nu wat? Nikon is zelfniet consequent in de benamingen, wantmen noemt de macro objectieven "micro".Voor de duidelijkheid: de volgende definitiesworden aangehouden:Close-up: je bereikt maximaal eenverhouding van 1:3. Één onderwerp pastdus drie keer op je negatief. Denkbijvoorbeeld aan drie postzegels van 24x36millimeter. Bij sommige objectieven noemtmen dit al macro.Macro: bij een afbeeldingsverhouding van1:2 tot 1:1. Bij 1:1 past er dus maar eenpostzegel op je negatief.Micro: bij een grotereafbeeldingsverhouding. Bijvoorbeeld 2:1".(tekst uit de Nikon Catalogus 2003, pagina154)

Micro fotografie eindigt bij eenvergrotingsmaatstaf van 20:1. Bij groterevergrotingen spreek je van microscoop-fotografie. Met andere middelen is datbereik bijna niet te halen. Met een microscoop heeft men meestal een bereik tussen 10:1 en 10.000:1.

De volgende opmerking lijkt me een handig ezelsbruggetje. Bij 1:1 zal het voorwerp dat je fotografeerteven groot wordt afgebeeld op film of een digitale drager. Een onderwerp van 1 centimeter is op jenegatief ook 1 centimeter groot. Bij 1:2 de is het de helft, dus een halve centimeter groot. Bij 3:1 pasthet net op je negatief, want het is dan 3 centimeter groot.

PF-2 + PA-1 uit het meetzoeker tijdperk

Hans Braakhuis pagina 60

Bij de digitale fotografie moet je om te controleren of je 1:1 werkt eigenlijk een los diaraampje meenemen. Want je zit met de crop factor van het objectief bij digitale (Nikon) reflexcamera’s (een 60 mmmicro objectief wordt een 90 mm) en het opname formaat van de beeldchip is niet 24x36 maar ruim15x23 millimeter.

De micro fotografie door middel van een Nikon AFM / PFM of een microscoop laat ik in het verdereartikel buiten beschouwing. Nikon heeft met het AFM / PFM een zeer uitgebreid Microflex systeem. Inhet boek van Peter Braczko: Das Nikon Handbuch, uit 2004 staan eindelijk meerdere plaatjes. Ook dereproductie hulpstukken voor meetzoekers en spiegelreflexcamera’s staan er in.

Veel standaard mee geleverde zoom-objectieven zijn voorzien vaneen "macro"-instelling, terwijl daar niets meer achter steekt dan datde minimum instelafstand, relatief, dichtbij is. Ook Nikon zelf doetdaar soms aan mee. Ik ken een NIKKOR AF 28-200 f/3.5-5.6G meteen rode streep met de letter M. Alsof je dan in het macro gebeidopnamen kunt halen. Je komt niet dichterbij dan 43 centimeter. Endan haal je de 1:3 van close-up echt niet.

Je kunt met een zoom dichter bij je onderwerp komen maar 1:1 haalje nooit. Hooguit 1:2, zoals bijvoorbeeld met het 28-105 f 3,5-4,5 AFobjectief. Verder geldt: meer zoom, meer vertekening, meeraberratie, enz.! Een gewone zoom heeft al last van vertekening en een zoom met zo’n semi-macro-instelling zal dus meer vertekening tonen. En toch staat het internet vol met deze vraag: is dit Sigkinamacro zoom objectief van 300 Euro net zo goed als die vaste brandpunt Nikon van 900 Euro?

Macro fotografie kan het gemakkelijkst met een spiegelreflex camera gedaan worden. Je kunt ereenvoudig een macro-objectief op zetten of je kunt gebruik maken van al die andere hulp middelen dieer zijn. En je kunt precies in de zoeker zien wat je doet. Als je gebruik maakt van een digitale reflexcamera van Nikon, dan heb je meer scherptediepte vanwege het kleinere opname formaat. Je kunt ook close-up en macrofotografie bedrijven met een digitale compact camera. Vanwege het nogkleinere beeldformaat heb je nog meer scherptediepte. En met de meeste Nikon compact digitalecamera’s kunt je al scherpstellen tussen 1 en 4 centimeter.

1 Reproductie Maatstaf (RM)

Basiskennis.Middels de dichtbij fotografie kunt je een onderwerp zo groot mogelijk te fotograferen. Graag wil je eenen ander vertekeningsvrij doen, met oog voor details, met een goede verlichting zonder storendeschaduwen. In de dichtbij fotografie werkt men met het begrip Reproductie Maatstaf (RM) ook welafbeeldingsmaatstaf genoemd.

Aangezien we bij digitale camera’s de lengte van de objectieven nog altijd uitdrukken in de lengte zoalswe die bij de kleinbeeld fotografie gewend zijn, moet je oppassen of de afbeeldingsmaatstaf wel klopt.Hier kom ik iets verder nog op terug. Ook in de macro fotografie wordt de afbeeldingsmaatstaf gebruiktals of het om kleinbeeld fotografie zou gaan. Werk je digitaal dan moet je alles omrekenen.

Allereerst het begrip RM.

De RM geeft de relatie aan tussen de maat van het onderwerp en maat van dit onderwerp op hetfilmbeeld. De maat van het onderwerp is het eerste gegeven. De maat van het onderwerp op hetfilmbeeld is het tweede gegeven. Dit tweede gegeven kun je variëren door verder van het onderwerp afte fotograferen, dichterbij, balgen, ringen, voorzetlenzen en een ander objectief. Men spreekt van eenRM van 1:1 als de maat van het onderwerp gelijk is aan de maat van hetzelfde onderwerp op hetfilmbeeld. Is de maat van het onderwerp twee keer groter dan die op het filmvlak dan spreek je van 1:2.In de normale fotografie verklein je het onderwerp om het binnen het kleinbeeld formaat te passen.

Zodra een objectief op dichterbij wordt ingesteld, gaat er licht verloren. Hoe groter de RM, des te meerlicht men nodig heeft. Dit is een optische wet. Bij algemene fotografie valt dit verlies vrijwel niet op,doch als echt veel dichterbij komt is er veelal een compensatie nodig om dit lichtverlies op te vangen.Met het DDL lichtmeet systeem van alle nieuwe Nikon camera's vindt de compensatie echterautomatisch plaats. De lichtmeter in de camera meet minder licht en zal dus een langere tijd of groterdiafragma aangeven.

De scherptediepte zal steeds kleiner worden naarmate je een grotere RM probeert te bereiken. Metscherptediepteknop op enkele Nikon camera's kun je de maximaal mogelijke scherptedieptebeoordelen. De scherptediepte bij gewone fotografie is achter het scherpstelvlak dubbel zo groot als ervoor. Dit gaat bij macro niet meer op. Hoe meer de scherptediepte de RM 1:1 haalt, des te meer zal de

Hans Braakhuis pagina 61

scherptediepte symmetrisch ten opzichte van het instelvlak worden. Dus evenveel er voor als er achter.

Je kunt de werkafstand tussen onderwerp en objectief vergroten als je objectieven met een groterefocale afstand gebruikt. Dus geen 50 maar een 200 millimeter. Met name bij het fotograferen vankleine dieren zal dit een zeer groot voordeel zijn. De RM verhoudingen blijven hetzelfde. Hoe groter deRM hoe meer gevoeligheid er bestaat voor trillingsonscherpte. Gebruik altijd een zwaar statief.

2 meer scherptediepte

Het maakt niet uit met welk macro objectief je 1:1 werkt. Met een 50 mm zit je boven op je onderwerpen met een 200mm is er een behoorlijke werkafstand. De scherptediepte is voor beide objectievengelijk. De scherptediepte op 1:1 is beperkt. Het maakt niet uit welk objectief je gebruikt.

Met een kleiner diafragma zou je meer scherpte kunnen realiseren, maar boven f/8 tot f/16 krijg jemeer diffractie. Dat wil je ook niet.

Andere oplossing: stacking.

Hans Braakhuis pagina 62

15 Nikon macro, micro geschiedenis

Nikon noemt de macro objectieven voor de fotografie: Micro-Nikkor. Dat komt omdat Nikon ookMacro-Nikkor’s heeft gemaakt. En daarnaast zijn er nog de Ultra-Micro-Nikkor’s. Deze Macro- enMicro-objectieven worden gebruikt door wetenschap en industrie.

Even wat geschiedenis:

Het eerste Micro-Nikkor objectief was de f/3,5 vijf centimeter uit 1956, passend op de meetzoekerscamera’s. In 1961 kwam er een f/3,5 55 mm passend op de camera’s met de F bajonet. Lateraangepast naar een f/2,8 versie, en in 1986 aangepast naar een AF versie. In 1993 werd de 55vervangen door een 60 mm versie, die nu nog steeds leverbaar is.

In het midden van de jaren 1960's had Nippon Kogaku vier verschillende “micro” objectieven:

Micro-NIKKOR 5cm f / 3.5 met de rangefinder vattingMicro-NIKKOR 50mm f / 3.5 met de Nikon F bajonet (met de M-tubes kreeg je 1:1))Micro-NIKKOR 7cm f / 5Micro-NIKKOR 150mm f / 5.6

Omdat de kwaliteit van de eerste Nikon macro objectieven in 1956 uitstekend was, kwamen er vanuitde industrie vragen om enkele aanpassingen. Het eerste Nikon antwoord was een Ultra-Micro-Nikkor105mm f/2,8 uit 1962. Deze Ultra Micro-Nikkor 105mm f/2.8 werd uiteindelijk het sjabloon voor deprojectieobjectieven, in de actuele Nikon IC steppers en scanners. In deze markt van machines ommicrochips te maken, is Nikon de enige continue producent. Canon en het Nederlandse ASML uitVeldhoven, zijn er pas later ingestapt.

Een andere referentie: In 1971 was het modale Japanse maand inkomen 41.000 Yen. Een Nikon FPhotomic FTn & een manuele 50mm f/1.4 kocht je voor 80.500 Japanse Yen. Twee maand inkomens

The Micro-NIKKOR familyPhoto: Copyright (c) 2004, Uli Koch, Germany, All Rights Reserved.

Hans Braakhuis pagina 63

dus. (Hier betaalde je destijds 1.450 gulden.) Een Ultra Micro Nikkor 28mm f/1,8e kostte 270.000 Yen,nog een koopje. En het meest was je kwijt voor een Ultra Micro Nikkor 300mm f/1,4g, een 2.600.00Yen. Of te wel een kleine 100.000 gulden.

Enkele actuele Nikon variaties van dit soort objectieven zijn niet meer apart te koop, je krijgt demachine om chips te maken er gratis bij zoals bijvoorbeeld een NSR-SF155. Reken wel op een prijsjevan 50 à 60 miljoen euro, voor de machine met het objectief.

16 literatuur en links

- Alan L. Detrick: Macro Photography for Gardeners and Nature Lovers: The Essential Guide toDigital Techniques uit 2008.

- Bryan Peterson: Understanding Close-Up Photography: Creative Close Encounters with OrWithout a Macro Lens uit 2009.

- D. van Duijn jr., Het Mikro-boek, 1970, Focus Elsevier Amsterdam. ISBN 9010001474.- Dr. W. Kruyt, Macro-fotografie, Dichtbijfoto`s zonder problemen, 75p, Focus Elsevier, 1971- Dr. W. Kruyt, Praktische macro-fotografie, Amsterdam, Elsevier, 1976. 272p. ISBN

9010015696.- Dr. W. Kruyt, Macro-fotografie, Focus, Haarlem, 1965. 4 ed. 175 p.- Harold Davis: Photographing Flowers: Exploring Macro Worlds uit 2012.- Harold Davis: Photographing Waterdrops: Exploring Macro Worlds uit 2012.- Heather Angel: Macro Through a Nikon Lens: Revealing the Secrets of Professional Macro

Photography uit 2008.- John Pootjes, Handboek Macrofotografie, Uitgeverij Foto, Leusden 1992, ISBN 9072214145- Joseph David Cooper & Joseph C. Abbot, Close-up Photography and Copying, 1979, 128p.- Otto Croy, Nahaufnahmen ohne Geheimnis. Heering-Verlag, Seebruck am Chiemsee, 1955.- Paul Harcourt Davies, Close-up en macrofotografie. 1999. ISBN 9021328933.Vertaald in het

Nederlands.- Stan Sholik: Shoot Macro: Professional Macrophotography Techniques for Exceptional Studio

Images uit 2014.- Thom Hogan, Nikon Field Guide, 2000, (Engels) ISBN 1883403448.- Jaap Schelvis, Paul van Hoof & Arjen Drost : Praktijkboek macrofotografie uit 2014.- Rob Doolaard: Macrofotografie fototips uit 2014.- Bart Siebelink & Edo van Uchelen: Handboek natuurfotografie uit 2013.- Pieter Dhaeze: Macro- en natuurfotografie uit 2014, er is ook een 2011 versie.- John Shaw: Closeups in Nature uit 1987.

http://www.nikonians.org/html/resources/nikon_articles/other/close-up_macro/macro_1.html

http://www.macrolenses.de

http://www.pbase.com/fotoopa

http://www.naturephotographers.net/rp0600-1.html

http://www.photo.net/learn/macro/

http://www.mplonsky.com/photo/article.htm#cam

http://users.telenet.be/beertjesfotosite/Beertjessite/macro-50mmlens.html

Hans Braakhuis pagina 64

http://www.schoffie.eu/download/schoffie_macro_technieken.pdf

http://photo.tutsplus.com/articles/inspiration/130-stunning-examples-of-macro-photography/

http://www.wilmakarels.nl/cursus-digitale-fotografie/macrofotografie.php

Welke Macro moet ik nemen:http://forum.belgiumdigital.com/f35/welke-macrolens-moet-ik-nemen-69933.html

http://spiritgrooves.net/pdf/e-books/Lenses%20for%20Close-up%20and%20Macro%20Photography%20V1.1.pdf

Opstelling en verschillende objectieven getest om een 2,5:1 bereik te halen:http://www.flickr.com/photos/johnhallmen/4273955428/

Lars Polder, Digitale fotografie / Macro, 128 pagina's, september 2009, ISBN-13: 9789043018333Macrofotografie is het fotograferen van heel dichtbij. De vleugel van een vlieg, de structuur van textielof dauwdruppels op een blad: van dichtbij leveren deze onderwerpen indrukwekkende beelden op.Macrofotografie is ook een uitdagende topsport: een goede voorbereiding is belangrijk, het juistemateriaal en een uitstekende technische beheersing van je digitale camera zijn noodzakelijk.

Met dit boek leer je professionele close-upfoto's te maken aan de hand van praktische tips eninspirerende voorbeeldfoto's. Naast uitleg over camerasystemen, de juiste flitsapparatuur en statieven,wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan fotografeertechnieken. Uiteraard worden ook populairemacro-onderwerpen als bloemen, insecten en paddestoelen uitgelicht: macrofotografie is eenwereldreis die in je achtertuin of huiskamer kan beginnen!

In dit boek:- Heldere uitleg van basisbegrippen en fotografeertechnieken- Geschikte apparatuur: macro-objectieven, statieven en flitsapparatuur- De belichting regelen: speciale eisen voor macrofoto's- Praktische tips voor scherpere foto's- Populaire macro-onderwerpen uitgelicht: bloemen, insecten en paddestoelen

Lars Polder is freelance schrijver met fotografie en fototechniek als specialisatie. Hij ontwikkeltcursusmateriaal en is actief voor vak- en amateurtijdschriften, dagbladen en publieksmedia, waaronderZoom en fotografie.nl. (uit een recensie)

Nikon folder 2009: http://imaging.nikon.com/products/imaging/lineup/lens/pdf/nikkor_lenses.pdf

17 verantwoording

Veel materiaal is overgenomen uit de Nikon Catalogus: “de accessoires” (1997) en de Nikon Catalogus2003. Ook de Nikon brochure over close-up fotografie is geraadpleegd. Veel van de hierbovengenoemde boeken en internet pagina’s zijn ook gebruikt. Dit is bij de gebruikte tekst terug te vinden.

Met dank aan Harry Dekkers voor zijn geduldige leeswerk, opmerkingen en aanbevelingen.

Braczko 3 = Das Nikon Handbuch. 3. Auflage; Peter Braczko. Wittig Fachbuch; 3-88984-112-0.Vink = Roland Vink: http://www.photosynthesis.co.nz/nikon/specs.html

Hans Braakhuis pagina 65