Macro-economische analyse van Brazilië

gedurende het presidentschap van Luiz Inácio ‘Lula’ Da Silva

Structuur: • Onderzoeksopzet

• Institutioneel perspectief

• Overzicht macro-economische parameters

• Neoklassiek perspectief: Cross-nationale boekhoudkundige analyse van de levensstandaard (BBP per capita)

• Slot

• “Give me a chance as President and I will do in 4 years what the elite didn’t do in 40” -- Lula 1994

• Onderwerp gegroeid uit een theoretische tak van de internationale relaties; nl. Internationale Politieke Economie (IPE)

• Holistisch beeld van de Braziliaanse economische ontwikkeling. Macro-economische benadering.

Onderzoeksopzet:

• Opdeling primaire (2003-2010) en secundaire onderzoeksperiode (1961-2010)

• Gebruik van comparatief kader (H2 & H3)

• Meer specifieke onderzoeksvragen en de kadrering van het verdere onderzoek gegroeid uit H1

Het Institutionele perspectief:

• Instituties?

Economische Performantie (jaar t) & Verdeling van Middelen (jaar t+1)

Economische instituties (jaar t) Politieke instituties (jaar t+1)

de jure Politieke macht (jaar t) de facto Politieke macht (jaar t)

Politieke Instituties (jaar t) Verdeling van Middelen (jaar t)

• Doorheen de Braziliaanse geschiedenis :– Slavernij (voorbeeld eeuwenlange invloed van een

instituut)– Machtsovername koffie-elites 1891– Copacabana -> inluiden Vargas tijdperk– Militaire coup in 1964 -> start Braziliaanse Mirakel– Machtsverschuiving naar links in 2003

• Causaliteit blijft hekel punt, niet vergelijkbaar met neoklassieke modellen voor economische groei.

• Hoe nieuwe Economische Instituties beoordelen?

HII. Overzicht macro-economische parameters.

• Tot welk verschil in performantie leiden de nieuwe economische instituties?

• Comparatief kader + tijdsperspectief

Regio/periode BRAZILIË

2003-2010 Primaire Onderzoeksperiode

1962-2010 Secundaire Onderzoeksperiode

1962-1980 Militaire regime

1981-1985 Latijns-Amerikaanse schuldencrisis

1986-1994 Democratie

1995-2002 Post Real Plan

Analyse parameters:

• BBP (per capita)

• Inflatie

• Werkloosheid/werkgelegenheid

• Overheidsfinanciën

• Inkomensverdeling

• Armoedegraad

BBP

• Rol van Latijns-Amerika als motor van economische groei in de wereld bevestigd.

– 1990-2002: 2,775% vs 2,774%

– 2003-2010: 4,15% vs 2,70%

• Binnen comparatief kader doet Brazilië het opmerkelijk beter in het tweede ambtstermijn 2007-2010.

• BBP per capita (levensstandaard)

• BBP per capita (levensstandaard)

Regio/periode BRAZILIË Argentinië Chi l i Colombia Mexico Venezuela Lati jns-Amerika Wereld

2003-2010 2,48% 5,73% 3,35% 3,12% 0,94% 2,01% 2,85% 1,49%

1962-2010 2,36% 1,54% 2,67% 1,91% 1,93% 0,69% 1,72% 1,86%

1962-1980 5,05% 1,78% 1,70% 2,73% 3,99% 1,95% 2,92% 2,60%

1981-1985 -2,37% -3,73% -2,68% -0,28% -1,03% -3,92% -1,35% 1,04%

1986-1994 0,49% 2,32% 6,12% 2,09% 0,71% 0,79% 0,93% 1,33%

1995-2002 0,94% -0,81% 3,76% -0,10% 1,24% -0,86% 0,57% 1,56%

• Ongelijkheid? “Belindia”

Binnen comparatief kader:

• Zeer hoge graad ongelijkheid, maar dalende trend in de primaire onderzoeksperiode

• Nog steeds hoge armoedegraad, ook hier een positieve evolutie in primaire onderzoeksperiode.

Inflatie

Inflatie

• IT-regime sinds 1999

• Reële rentevoet opvallend hoog

Opvallend positieve positionering & evolutie van de arbeidsmarkt.

• Kanttekening:

– Nog steeds grote mate discriminatie op de arbeidsmarkt

– Informele tewerkstellingsgraad in de plattelandsgebieden blijft zeer hoog

Overheidsfinanciën

• Hoog aandeel van overheid in economie (+-40%)

– Hoge belastingdruk

• Relatief hoge schuldgraad + gerelateerd begrotingsdeficit (evenwel primair begrotingssurplus sinds 1999)

Hoge overheidsconsumptie (ambtenaarslonen & pensioenstelsel, corruptie)

Growth accounting

• Convergentiedebat:

– Weinig indrukwekkende FDI’s

– Relatief gesloten karakter van de Braziliaanse economie

• Bronnen:

– Penn World Tables (output, kapitaal en arbeid)

– Barro & Lee + PISA scores (menselijk kapitaal)

• Nadrukkelijke aanwezigheid TFP als verklaring in cross-nationale verschillen in de groei van de levensstandaard

• Primaire onderzoeksperiode: voor het eerst in twee decennia draagt de TFP in Brazilië terug positief bij tot de groei (gemiddeld).

• Fysische kapitaalvorming: terugkeer naar hoge correlatie met investeringsquote in primaire onderzoeksperiode

• Link met structurele successen 1999: daling

investeringskost en stijging kapitaalproductiviteit.

• Menselijke kapitaalvorming:

– Vertraging primaire onderzoeksperiode te wijten aan terugval publieke uitgaven vanaf 1997

– Positieve evolutie in uitgaven met het oog op menselijke kapitaalvorming; optimisme voor komende decennia

– Menselijke kapitaalwaarde t.o.v. comparatief kader (en OECD lidstaten) nog steeds zeer laag.

• Tot slot:

– Lula’s belofte lijkt stand te houden

– De stabiele macro-economische context dankt hij aan de economische institutionele driepoot geplaatst door zijn voorganger

– De hoge Braziliaanse overheidsconsumptie en lage spaarquote liggen aan de basis voor de verdere groei van de levensstandaard.