COS jaargang 28 nummer 6 – 2011 27

www.cos-online.nl www.cos-online.nl

eeuwenlang hebben mensen nieuwsgierig omhoog gekeken en

zich afgevraagd of het mogelijk zou zijn naar de maan te reizen

of nog verder. Op de site http://tinyurl.com/cos-literatuurmaan

zie je een overzicht van maanreizen in de literatuur. Opmerkelijk

zijn de verhalen van de Franse schrijver jules Verne (1828

– 1905). er staan veel details in die overeenkomen met het

ruimtevaartprogramma uit de jaren 60 en 70 van de vorige eeuw.

Spoetnik ShockHoewel de Amerikanen als eerste op de maan landden, waren

ook de Russen al lange tijd bezig. De lancering van de spoetnik

(http://tinyurl.com/cos-spoetnik) bracht een grote schok teweeg.

President Kennedy reageerde met grootse plannen in een toe-

spraak in september 1962. Bekijk deze toespraak (http://tinyurl.

com/cos-kennedy) en leg uit waarom Kennedy zo’n haast wilde

maken van het maanreisprogramma van Amerika. De letterlijke

tekst van de toespraak vind je op http://tinyurl.com/cos-speech

ApolloIn 1969 landde er voor het eerst een mens op de maan en

keerde heelhuids terug op aarde. Deze reportage doet daar

verslag van: http://tinyurl.com/cos-apollo11. Tijdens de Apollo

13 missie ging het ook bijna helemaal mis zoals uit deze

vijfdelige documentaire blijkt. http://tinyurl.com/cos-apollo13-1;

http://tinyurl.com/cos-apollo13-2; http://tinyurl.com/cos-

apollo13-3; http://tinyurl.com/cos-apollo13-4; http://tinyurl.

com/cos-apollo13-5

Maak tijdens het kijken een lijst van alle problemen en geef

daarbij aan hoe deze problemen zijn opgelost.

Op deze site staat een instructie hoe je een meertraps water-

raket kunt bouwen: http://tinyurl.com/cos-waterraket. Hier staat

een filmpje van een lancering: http://tinyurl.com/cos-waterraketvid

SpAceShuttleIn maart 1981 lanceerde NASA voor de eerste keer een ruimte-

voertuig dat opnieuw gebruikt kon worden: de Spaceshuttle.

Deze maand maakt ze haar laatste vlucht. Het ruim van de

Spaceshuttle is zo groot dat er een heel laboratorium in kan

worden meegenomen. Ervaar hoe het is om een Spaceshuttle

te besturen met de gratis simulator orbiter: http://tinyurl.com/

cos-simulator

DutchieS in SpAceTwee Nederlandse astronau-

ten, Wubbo Ockels en André

Kuipers, deden allerlei experi-

menten in de ruimte, waar gewichtsloosheid heerst. Iedereen

mocht ideeën daarvoor aandragen en een aantal experimenten

is ook daadwerkelijk uitgevoerd. Welke? Welk nieuw experiment

zou jij graag uitgevoerd zien tijdens een volgende ruimtereis?

Motiveer waarom je voor dit experiment kiest. Wat wil je precies

onderzoeken? Waarom moet dit experiment juist in de ruimte

worden uitgevoerd? Wat is je hypothese over de uitkomst?

eSAOok in Europa houden we ons bezig met ruimtevoertuigen. Bij

ons is de ESA hiervoor verantwoordelijk. De lanceringen vinden

plaats in Kourou in Frans Guyana. Bekijk de volgende film

http://tinyurl.com/cos-esafilm en leg met afbeeldingen en

berekeningen uit waarom het lanceren op de evenaar het beste

is. Bereken hoe snel een satelliet op een hoogte van 200 km

rond de aarde moet draaien.

lesmateriaal van de ESA: http://tinyurl.com/cos-esales en

http://tinyurl.com/eduesa

commerciële ruimtevluchtenRichard Branson is eigenaar van Virgin Galactic (http://www.

virgingalactic.com) die toeristen mee wil nemen naar de ruimte.

Maak een verkoopbrochure of poster voor je eigen ruimtereis-

bureau.

X-priceVirgin Galactic won met het halen van de ruimte door een

privéorganisatie de X-price. Bekijk de website en bedenk in

teams een ontwerp dat aan een van de prijzen zou kunnen

meedoen. Misschien durf je uitdaging aan: www.xprice.org

C O S l e S i d e e V OActuele, digitale lesideeën voor het voortgezet onderwijs

Van sciencefiction naar sciencefactDeze maand neemt de NASA afscheid van de Spaceshuttle. Dit ruimtevoertuig heeft 26 jaar dienst gedaan als vrachtvervoerder, onderzoeker, moederschip en vlaggenschip.Henk de Vries

• Helioviewer. Gratis software om de zon te onderzoeken:

http://jhelioviewer.org/

• Excursietips: http://tinyurl.com/bremen-ruimtevaart |

www.spaceexpo.nl/ | http://tinyurl.com/sterrewachten