kunstVOETen

“Leren leren” © CAV

De dagdagelijkse job van leraar

Leraar

Beheersen inhouden

Zorg-verbreding

Jaarplanrealiseren

Klas managen

Leerlingenevalueren

Voet-ennastreven

Eindtermen per vak

bereiken

Al doende leerkracht worden met

“Leren leren”

of

“krachtig” in het leren

Opfrissing algemene didactiekLeercirkel van KOLB8 didactische principesRelatie prestatie-mediagebruikTaxonomie van BloomOntwerp-theorie: proces-product model

Hoe concreet voet-en vormgeven in de praktijk voor de vakken:Projectietekenen/architectuurtekenenEsthetica/kunstbeschouwingPlastische opvoeding/waarnemingstekenen

Geen “cosmetica-operatie”!Hoe dan wel?Practische uitwerking ervan…

Enkele begrippenBeroepsprofielen: geëiste beroepskennis

Opleidingsprofielen (studieprofielen)1e gr S.O. en A.S.O

Eindtermen(bereiken) per vak (ontwikkelingsdoelen)A-stroom 1ejB en BVL=B-stroomzijn minimumdoelen (kennis en vaardigheden bereiken

attitudes nastreven)

7 vakoverschrijdende eindtermen (Voet-en) moet school nastreven: met eigen planning er aan werken

Leren lerenSociale vaardighedenOpvoeden tot burgerzinGezondheids- en milieu-educatieMuzisch-creatieve vorming (artistieke vorming)Technisch-technologische vorming (voor ASO)

Voet-en = gedurfd concept!

Leerlingen moeten almaar complexere vaardigheden, attituden, kennisinhouden en inzichten aankunnen

Voet-en vragen een creatieve reorganisatie van het schoolwerkplan: leerlijnen opbouwen over de drie graden heen

Keuze van de school: hoe de voet-en met de vakgebonden doelen verbinden en tot nieuwe gehelen schikken?

“leren leren” over de drie graden heen

1ste graad (17 ET/OD) 

2de graad (15 ET) 3de graad (20 ET)

Attitudes, leerhoudingen, opvattingen en overtuigingen (De leerlingen …)

Opvatting over leren (De leerlingen kunnen …)

Opvatting over leren (De leerlingen …)

11 zijn bereid zelf naar oplossingen te zoeken en durven leer- en studieproblemen signaleren en uitleg of hulp vragen.12 zijn bereid ordelijk, systematisch en regelmatig te werken.13 beseffen dat leren reeds in de klas begint en niet alleen thuis hoort.

01 hun leeropvattingen, leermotieven en leerstijl in vraag stellen en zonodig veranderen.

02 kennen verschillende leerstijlen en zijn bereid hun leerstijl zonodig aan te passen met het oog op het te bereiken doel. 01 kunnen communiceren over de samenhang tussen hun leeropvattingen, leermotieven en leerstijl.(Link: SV 4)

 

Uitvoering (De leerlingen kunnen …)

Informatie verwerven en verwerken (De leerlingen kunnen …)

Informatie verwerven en verwerken (De leerlingen kunnen …)

LERENIs een dynamisch proces

(actief, cumulatief en constructief)

Zich hierin bekwamen = leren leren ofzelfstandig en levenslang leren

In elk leertraject gaat om het leerprocesveronderstelt betrokkenheid en welbevinden

Van reproductie- naar procesgerichte benadering

Leren leren = niet efficiënter leren studeren!

Waarom is “leren leren” plots zo belangrijk ?

een poging tot verklaring

Achterliggende gedachteVlaams onderwijs scoort internationaal goed maar…Goed in kennis en vaardigheden bij wiskunde, wetenschappen en taalbeheersing (leesvaardigheid) reproductie

Toepassing in andere realiteitsgerichte contexten ?Kunnen omgaan met teksten, verhalen, tabellen ?Eigen mening formuleren uit teksten ? Band tussen schoolse kennis en praktijk ?

begrijpen en toepassen

Kritische geluiden

Leerlingen:

vinden school geen aangename leerplekondervinden geen leer- en leesplezier15% van hen behaalt geen diplomahebben één of meer mislukkingen achter de rugzijn leermoe en haken af

Schoolcultuur en “leefcultuur” verschilt te sterk Te veel overbodige overlappingen tussen de vakkenNiet voldoende geïntegreerde aanpak (T.O en B.S.O)

Mogelijke oplossing

Werken met VOET-en

Leren lerenSociale vaardighedenMuzisch-creatieve vorming (kunstzinnige vorming) Technologische vorming (in A.S.O)

Opfrissing algemene didactiek

Leercirkel van Kolb

8 didactische principes

Relatie prestatie-mediagebruik

Taxonomie van Bloom (= classeren van doelen)

Ontwerp-theorie : proces-product model

Leercirkel van Kolb

ervaren

reflecteren

concept

experimenteren

8 didactische principes

Aanschouwelijkheids-principeActiviteits-principeBelangstellings- of motivatie-principeHerhalings-principeIndividualisatie-principeIntegratie-principeBeperkings-principeGeleidelijkheids-principe

Relatie prestatie-mediagebruik

Oppervlakte vierkant als halve diagonaal=3 m?

prestatieAanpakstrategie

Persoon-en omgeving

Krachtigeleeromgeving

8 didactischeprincipes

media

Taxonomie van Bloom

InformatieWeten : verwerven

GAS-principe toepassen : eerst globaal, dan aspecten en vervolgens synthese

Inzicht stimulerenBegrijpen : verwerken

Onderscheiden, vergelijken, relateren, besluit trekken

Toepassen Kennis en inzicht aanwenden en toepassen in een andere dan geziene context

Ontwerp-theorie

PROCES PRODUCT

divergentie convergentie

Hoe voet-en nu concreet vormgeven voor de

vakken :

Projectie-, perspectief- en architectuurtekenen

Esthetica/kunstbeschouwing

Plastische opvoeding/waarnemingstekenen

niet geïsoleerdmaar ingebed in “inhoudsrijke” domeinen

Geen “cosmetica”- operatie 

Lesonderwerp Techniek Doel Media

Het tarot-spel met verwijzing naar de oorsprong in vreemde culturen (Egypte, Italië, Tempe-liers en zigeuneroorsprong) 

Kaartmateriaal per leerling aanmaken en in verband brengen

Zelfstandig een gerichte opdracht kunnen uitvoeren rond een beeldend probleem

Voorgesneden kaart ontwerpen naar kleur en vorm

Spiegeloefening  

Een textuur uitknippen uit tijd-schrift en spiegelen

Begrippen structuur/textuur bij-brengen en afbeelding kunnen spiegelen

TijdschriftenUitgewerkt voorbeeld

Paradijservaring oproepen via beelden uit de kunstgeschiedenis 

Waterverftechniek en schetsen

Kunnen werken met beeldmateriaal uit de kunstwereld en zelfstandig kunnen verwerken

Voorbeelden uit 2000 jaar kunstgeschiedenis : Atlantis en Santorini

 

OF bestaand jaarplan voorzien van voet-en

Hoe dan wel?

In deze sessie op zoek gaan naar: “hoe zit leren in mekaar?”

Inzichten daarrond verfijnen en bewuster maken

Daarrond voorstellen uitwisselen

Gemeenschappelijke visie doen ontstaan

Hoe in de klaspraktijk met leren leren omgaan?

Enkele thema’s

De eigen onderwijsstijl

Doelgericht werken

Zelfsturing en motivatie binnen het leren

De school als krachtige leeromgeving

Evaluatie

Aandacht voor leren leren bij de:

Motivatiefase (lesintro)

Verwervingsfasen Verwerkingsfasen (inoefenen) met feedback

Controlefase/slotfase

Gevolgen van “leren leren” voor jaarplan en evaluatie

“leren leren” in de motivatiefase

Lln laten verwoorden: hoe vorige les geleerd?

Zichelf kunnen motiveren tot het volgen van een les: bepaalt de kwaliteit van hun leren

Lln laten formuleren waarin zij goed zijn en waarin niet: verklaring zoeken daarvoor

Leren leren in de verwervingsfase

Lln laten plannen, zich oriënteren, info structureren en zichzelf leren toetsen

Bruikbare leren leren vaardigheid in PGO (= probleem gestuurd onderwijs)

Lln tijd laten om te reflecteren

Lln laten afvragen waar zij nieuwe leerinhouden reeds zijn tegengekomen

Teksten laten schematiseren Via sleutelbegrippen-relateren tot plan, structuur of tabel

Eigen mening/redenering laten opbouwen en verwoorden

Leren leren in de verwerkingsfased.i. inoefenfase

Na oefening diverse oplossingsstrategieën door lln laten verwoorden, t.o.v elkaar afwegen, lessen daaruit trekken voor toekomst

Lln leren een stapsgewijze oplossingsstrategie eigen te maken – leraar heeft hierin modelfunctie

Falen niet laten wijten aan onkunde lln maar aan gebrekkige aanpak/strategie

Leren leren in de controle-/slotfase

Lln verbeteren zelf hun toets en doen aan fouten-analyse en formuleren een alternatief om fouten te vermijden in de toekomst

Fouten niet per sé extern attribueren

Lesdoelen door lln zelf laten formuleren

Lln laten stilstaan bij belangrijke leerinzichten van deze les

Lln laten nadenken over prioriteiten in weekplanning

Schoolagenda leren gebruiken als planningsinstrument

Consequenties van “leren leren”voor jaarplan en evaluatie

Leerstof minder als doel op zich beschouwen maar als middel tot …

In vakvergadering nadenken over de implementatie

Kan pas geëvalueerd worden indien er effectief in de les aan gewerkt is

Procesmatig karakter van evaluatie meer benadrukken

Bewust zijn van grotere taakbelastingvoor leerkracht en leerlingen

=planlast!

Toepassing “leren leren” bij projectietekenen

Maak “taakbladen” met links de opgaven en rechts ruimte om oplossingen te zoeken

Aan de keerzijde (of elders) staan de resultaten gefaseerd voorgedrukt

Alzo de nodige feed back voor lln om uit te zoeken waar fout en door te zetten tot de oplossingswijze gevonden is (zelfregulering)

Zelfstandig persoonlijk werk of groepswerk is mogelijk

Lkr is beschikbaar om even bij te sturen waar nodig of om hints geven door gerichte vraagstelling

Alzo kan het denkwerk van de lln weer in gang schieten

Taak leraar niet minder maar anders

Leerlijn estheticaTe doorlopen leeractiviteiten om de inhoud te kunnen verwerken:

Informeren en demonstreren (verzamelen van beelden bij het bespreken)

Relateren-structureren-concretiseren(semantische analyse)

Relateren (aanbrengen buiten-tekstuele informatie)

Kritisch verwerken (opbouwen van een interpretatie)

Daarbij expliciteren van Cognitieve verwerkingsactiviteiten (analyseren, selecteren ..)Metacognitieve regulatieactiviteiten (planning, zelfcontrole..)

Volgende stap: begeleiden van zelfstandig werk: lln ondersteunen in zelfstandig uitvoeren van CV en MRLeren leren wordt: diepe vakoverschrijdende leerlijn

Toepassing “leren leren” voor esthetica

Opdracht:De leerlingen krijgen een pakketje info dat zodanig is opgesteld dat ze zelfstandig kunnen doorwerken

met opdracht: maak samenvattend schema volgens gegeven richtlijnen

met als bijlage: teksten met uitspraken; in elke uitspraak zit een fout; deze moet onderlijnd en verbeterd worden.

Deze stijl van evalueren kan ook bij een test of proefwerk aangewend worden.

Afspraken:strikte timing naar wat kennen, hoe presenteren, hoe verloopt quotering?

Toepassing “leren leren” en ICT in esthetica

Opdracht:“Bezoek op internet minimum een drietal sites en maak daarrond een verantwoorde synthese”

Vrij complexe opdracht met enkele vraagjes:Hoe leer je lln zoeken op het web? Moet je sites opgeven,

Hoe leer je lln kritisch omgaan met artikels en de waarde van hun bronnen inschatten?

Hoe onderscheiden zij amateuristische egotripperij of misleidende propagande van degelijk professioneel werk?

Hoe leer je hen een geïntegreerde tekst maken die steunt op informatie uit verschillende bronnen?

In welke mate aangeven dat zij citeren en hoe aan bronvermelding doen

Volgens welke criteria ga je evalueren, en waar ligt de cesuur?

Hoe ga afschrijverij vaststellen en sanctioneren?

Vakdidactische lijn voor plastische opvoeding

Bedenk een originele opdracht: moet lln uitdagen om iets boeiends en oorspronkelijks te maken

Formuleer een beeldende probleemstelling waarin lln zich kunnen inleven

Inbreng kunsthistorie: niet uitputtendKunstwerk kiezen: verwijzen naar essentie opdrachtCentrale vraag: verhaal kunstenaar, hoe vormgegeven, via bevraging

Opdracht in deelstappen uitschrijven: lln heeft een overzicht en kan plannenAlzo beeldend proces laten plaatsgrijpen dat leidt tot een product: het kunstwerk

Lesdoelen classeren en formuleren

Leerinhoud: vakspecifieke kant van de zaakBeeldaspecten: licht, kleur, ruimte en vorm/materialen en technieken

Beoordelingscriteria relateren aan gestelde doelen: proces en product

Hoe project “leren leren” laten slagen?

“leren leren” vereist een horizontale integratie en leerlijnen opbouwen over de drie graden heen

Meer dan een opknapbeurt van het jaarplan voor je vak

De gehele school moet achter het project staan

Leeractiviteiten stimuleren op de “werkvloer” in elke les met een leerinhoud of bij overbrengen van vaardigheden

Niet geïsoleerd maar geïntegreerd met een inhoud aanbieden

Denk eraan: inspanningsverplichting

Algemeen besluitLeren leren: van tips voor goed studeren naar leerstijlgebonden studiebegeleiding

D.i. een permanente bekommernis

Geïntegreerde leerlijn over de drie graden dwzingebouwd in de leerstof, in elk vak in elke graad

Leren leren: moet frequent en systematisch aangeboden worden via regelmatige training

Cognitieve verwerkingsactiviteiten inlassenAnalyseren, selecteren, memoriseren, herhalen, concretiseren, toepassen, structureren, relateren en kritisch verwerken

Metacognitieve regulatieactiviteiten voorzienOriënteren, plannen, proces bewaken, toetsen, diagnosticeren, bijsturen, evalueren, reflecteren

Veel succes

Ten voeten uit!