|1KunstderVormenZuid-Limburg 2010

Op het oogstukken rioolbuiswezensvreemden verdwaald in de groenekamers van de tuinMaar dan ontvouwenzich schalen volklanken diezich hechttenaan de korreligestructuurOntstaan bij het gieten toende lucht kleineholtes achterlietwaarin trillingengevangen zijn.

De vloeiende concave duwthet oog de diepte inwaar het stuit op

bronzen stekelsbalancerendin gestrekte pasover de ondiepe steilte

Dan schiet de zondoor de schalen heenen strijktholle schaduwen uitin sikkelvormigelobbenmeer aanwezig dande vlekken vande tijdvan water, weer en mossen.

De zachte toon vangrijzige banentekentals glas-in-lood

een silhouet opde korreligeondergrond van de ovaaldie uitmondt inklankenwaar verwonderingaan ontsnapt.

Onstilbaar…de verbazingdat statischestollingzich geven kanin handenvolbeweging.Een jongleur dieslechts even zijnballen heeftneergelegd

Jongleur

|9

Contra symfonisch

Het hoge toerental vande motorzaagbegeleidde ’teinde van ’ttastbarebestaanvan de door stormontluisterde boomTerwijl klokgeluizijn neutraleklanken verspreiddesloeg de reusmet het geluid vanhonderdentegen elkaarritselendewrijvendeschurende bladerentegen de grond…in mineur

Dreunend viel het ideeover het kadaverzijn wijd vertakte armenuitgespreid in padenafgeknot toenbeetje bij beetjede stamontbeend werd en afgevoerdkwam de afdruk vrijeen slingerend padin holle wallen van groenals contramalomslotenop de bodemvan het park

10|

|11

14|

|15

In principio erat verbum

Hoe een fabriek oogde?Men wist het niet, hetwoord bestond, maarde typologie nogniet

Een plaats waarmensen samen zijn ensamenproducerenIs dat geen atelier?Maar atelier is eindproducten atelier is veelte klein voor zoveelstrekkendemeters machinesachter elkaar aangedrevendoorwaterkracht en laternog door stoom

Een molen dan? metgrote schoepen draaiendvallend watertandraderen, drijfstangenpoeliesenergiedoorgegeven aanhet mechaniek vande getouwenin slagorde alslegerin rotten die deene draad na deander tot weefselsaan een schuivenNee, molen dektdie langdradigeinhoud niet

Was het een onverwachteassociatie, eenhalfbegrepen opmerkingna een bezoek aanParijs, de Gobelins?Het niet te

Volmolen Frankenhof

24|

stuiten metamorfismein bouwenvormde destenen hulsvan productietot eenlandhuis metvijvers en eenoprijlaaneenvoudig maarwel geproportioneerdmet vleugels rondeen courkarigmachines zijn minderveeleisend danmensen dieer niet woonden, op eenopzichter na

Gaf zo ineen zweemvan grandeurde Frankenhofmolenbij Vaalshet woordfabriekeen gebouwde vorm

Volmolen Frankenhof

|25

30|

|31Dom Hans van der Laan (Leiden, 29 december 1904 - Mamelis, 19 au-gustus 1991) was een Nederlandse benedictijner monnik en architect. Hij was een van de leidende figuren van de Bossche School. Zijn theo-rieën over getalsmatige verhoudin-gen in de bouwkunst, onder andere over het plastisch getal, hadden een grote invloed.

Hij studeerde architectuur bij professor Grandpré-Molière in Delft. In 1927 werd hij monnik in Oosterhout. In 1968 kwam hij naar

de abdij van Vaals. Met zijn broer Nico gaf hij van 1945 tot 1973 een cursus ‘Kerkelijke architectuur’, die de herontdekking beoogde van de maatstaven en grondslagen van echte architectuur.

De abdijkerk van Vaals is de eerste rijpe vrucht van dit werk: een in-drukwekkend geheel, bestaande uit bovenkerk, crypte en atrium, dat in 1968 voltooid werd. Sindsdien heeft hij verschillende andere kloosters gebouwd, alsook een privé-huis. In 1987 kwam de bouw van de

abdij gereed. De provincie Limburg onderscheidde hem ervoor met haar architectuurprijs. In 1977 publiceerde hij zijn levens-werk ‘De architectonische ruimte’.

Van der Laan heeft gezocht naar een systeem van maten met algemene geldigheid. In oude culturen vond hij dit terug: Stonehenge in Zuid-Engeland, de Akropolis in Athene en de dodentempels bij de egyptische pyramiden.

Raar

36|

Raar

In de Middeleeuwen nam de bevol-king toe. In zuid-Limburg werden vanuit de reeds bewoonde beek-dalen de plateaus ontgonnen. De bossen werden daar gerooid. Hier ontstonden ‘rooi’-nederzettingen, zoals Rode, Rade, Raar, Bingelrade, Eckelrade en Wijnandsrade. In de wijde omgeving komen we deze namen tegen: bijvoorbeeld Venray, St.-Oedenrode, Kerkrade en ‘rath’ in plaatsnamen in de Eifel. Deze namen zijn rond het jaar 1000 ontstaan. De Raerhof heeft als oor-sprong een kloosterhoeve van het klooster uit Houthem, omdat vanuit die plaats Raar ontgonnen is.

|37

De kookploeg

44|

|45