Jbom johan van_gaens

Belgisch / Vlaams JeugdbeleidMei 2011

Inleiding: de twee poten van het jeugdwerk• Jeugdwerk: organiseren van de jeugd (cf. Baden-Powell, Cardijn,

…), functionerend binnen Katholieke Actie en andere

ideologische kaders, ondersteund door de voorloper van de

Afdeling Jeugd (= Nationale Dienst voor de Jeugd)

- Volksontwikkeling

- Vorming van kaders (elite)

- Vaak georganiseerd op sociaal-economische grondslag

(jonge arbeiders, jonge boeren, jonge middenstanders)

• Jeugdwerk als voorziening voor de jeugd (vakantiekolonies,

openluchtleven), ondersteund door de voorloper van Kind en

Gezin en door de voorloper van het BLOSO. Johan van Gaens

Monday, April 10, 2023

• 2

Johan van Gaens Monday, April 10, 2023

• 3

1956 Nationale Dienst voor de Jeugd - taken

• Eigen kadervormingsdienst uitbouwen• Secretariaat Jeugdraad en Interdepartementale commissie• Instaan “voor de verbinding tussen de jeugdorganisaties

onderling en tussen de jeugdorganisaties en de regering“• Bijdragen tot de ontwikkeling van de opvoedende en actieve

vrijetijdsbesteding van de jeugd door de oprichting, of door

de openbare besturen en de vrijwillige organisaties te helpen

bij de oprichting van allerlei cultuurtehuizen, vormingscentra en

technische diensten


• 4

Nationale Dienst voor de Jeugd – taken (2)• “De algemene onderwijsdirecties (…) helpen bij het

organiseren van de bijschoolse activiteiten”

• Organiseren van nationale en internationale

jeugdmanifestaties, inlichtings- en documentatiediensten

en jeugdbibliotheken inrichten, bulletins en tijdschriften

uitgeven

• De vrijwillige jeugdorganisaties steun verlenen voor de

verwezenlijking van hun eigen doeleinden


• 5

Recruteren en vormen van een (nieuwe) elite• Jaren ‘50:

- De jeugdbewegingen hebben “tot taak de toekomstige, voor het land verantwoordelijke kaders in een geest van civisme op te leiden” (Collard, 1957)

- “Jeugdleider” = leider van een jeugdbeweging / -vereniging = leider van de jeugd = toekomstig leider van het land of zijn organisaties / instellingen

• 1969: 5 Nederlandstalig leden van de Nationale Jeugdraad

waren toekomstige ministers (2 eerste-ministers)• 1979: slechts 1 van de leden zou het tot minister schoppen


• 6

Jeugdbeleid in de jaren ’60 (en daarna) • NDJ: onderbemand

• Vormingscentrum (op afstand geplaatst in 1994)• Informatie voor de jeugd (b.v. “Jongelui waarheen?”) en voor

jeugdverenigingen (afgebouwd/geprivatiseerd doorheen de

jaren ’80 en ‘90)• Uitleendienst Kampeermateriaal (onder beheer van vzw

Materiaal voor de Jeugd geplaatst)• Vormingswerkers creatieve vorming (DACEB opgedoekt in

jaren 80)• Subsidiëren van jeugdverenigingen


• 7

Jeugdbeleid als een vorm van cultuurbeleid• 1970 – 1971: Bij grondwetswijziging worden de

cultuurgemeenschappen gecreëerd • Verantwoordelijk voor hun eigen cultuurbeleid: kunsten,

openbare bibliotheken, luister en bescherming van de taal,

sport… en “jeugdbeleid”• “Jeugdbeleid” = niet-formele vorming• Jeugdbeleid ≠ jeugdpolitiek


• 8

Rol van de overheid

• Welvaartstaat creëert nieuwe verwachten t.a.v. de overheid

• “Gebruikspluralisme”

• Participatie (sport, openbare bibliotheek,…): limieten van het

verenigingsleven

› Meer actieve rol van de overheid vereist (maar niet bij

“jeugd”: afbouw van de instrumenten die niet

sectorondersteunend zijn ((structurele) subsidieregelingen

zijn per definitie sectoraal)


• 9

Eigenschappen van het toenmalige jeugdbeleid

• Geen planning. Niet pro-actief• Kwantiteit in plaats van kwaliteit• Objectieve criteria, geen pedagogische, morele, culturele, …

appreciatie• De bestaansreden van de Dienst Jeugdwerk is het

“ondersteunen van jeugdorganisaties”, maar waarom doet ze

dat? (cf. jaren ‘90: NPM: subsidiëren geen doel maar een

middel)• Geen andere doelstellingen voor het beleid


• 10

1975

• Decreet erkenning en subsidiëring landelijk georganiseerd

jeugdwerk

- Geen definitie van “jeugdwerk”

- Jeugdwerk = jeugdorganisaties = organisaties voor de jeugd

(6 – 35 jaar), geleid door jonge mensen (ten minste 2/3 van

de leden van de bestuursorganen < 35 jaar)

- Objectieve criteria voor de erkenning van organisaties

- Minimale overheidssturing

- Financiële kosten, geen output, laat staan outcome


• 11

Subsidiëren van jeugdorganisaties

• Financiering niet gebaseerd op output of outcome, maar op

begroting en uitgaven

- Max. 75 % werkingskosten

- Max. 90 % van de kost van de eerste beroepskracht, max.

75% van de tweede en max. 50% van de anderen

- …

Conclusie: Om veel subsidies te krijgen, moest je in staat zijn

veel andere inkomsten te verwerven (Mattheus 13:12: “Want

wie heeft zal nog meer krijgen”)


• 12

De jaren ‘80

• 1980: Grondwetswijziging: gemeenschappen ook bevoegd

voor “bijstand aan personen” (=welzijn)

• Crisis in het jeugdwerk:

- Groeiend belang van jeugdwerk voor kansarme jeugd

- Verminderd ledenaantal jeugdbewegingen

- Jeugdbeweging of kinderbeweging

- Minder jeugdhuizen en jeugdateliers

- Identiteitscrisis in diverse jeugdwerkvormen: jeugdhuizen,

jeugdateliers, jeugdmuziekateliers, …)


• 13

De jaren ‘80

• Minister Dewael:

- “Het is niet de taak van de overheid om ideologisch of

filosofisch gekleurde instellingen, verenigingen of

organisaties te betoelagen”


• 14

De jaren ‘90

• Dewael (PVV): (Ik wil) “een Vlaanderen dat geen politieke

machtsholdings en netwerken nodig heeft, maar waarin de mondige

burger uit een pluralistisch aanbod een keuze kan maken. We

moeten onze aandacht niet op de structuur richten, maar op de

mens”

• Luc Martens (CVP): “De toenemende individualisering heeft ertoe

geleid dat wie wel deelneemt aan het culturele en maatschappelijke

leven, dikwijls te weinig geëmancipeerd is om dit op een zelfstandige

en verantwoordelijke manier te dien: uit alles wat op hem of haar

afkomt, selecteert hij of zij het meest toegankelijke en “consumeert”

het kritiekloos.” (Beleidsnota: “Werken aan netwerken”)


• 15

1993: eerste wettelijke definitie van “jeugdwerk”

• “Jeugdwerk: groepsgerichte sociaal-culturele initiatieven met

de jeugd in de vrije tijd, onder educatieve begeleiding door

hetzij particuliere jeugdverenigingen, hetzij door lokale

openbare besturen”

• Jeugd: 6 – 25 jaar


• 16

De jaren 90 – actie is reactie

• Beperken van definitie van jeugdwerk:

- groepsgerichte initiatieven

- 6 tot 25 jaar

• Poging om kleinere organisaties uit te sluiten

“Want wie heeft zal nog meer krijgen, en het zal overvloedig

zijn; maar wie niets heeft zal zelfs het laatste worden

ontnomen” (Mattheus, 13:12)

• Dewael “netwerken” versus Martens “Werken aan netwerken”


• 17

De jaren 90 – actie is reactie … is actie• “Jeugdwerk” was eerder een verzamelterm voor

“jeugdverenigingen” (organisaties van en voor de jeugd)

• Werd een verzamelterm voor een vaag omschreven pakket

aan activiteiten

• Lokale jeugdwerkbeleidsplannen: participatie leidt tot een meer

vraaggestuurd beleid. Meer initiatieven van lokale overheden


• 18

Sinds jaren ’90: invloed van neo-liberalisme• Het zgn. einde van de ideologie resulteert in de nood aan nieuwe

verhalen Beleidsplanning• New Public Management: introductie managementtechnieken

bedrijfsleven subsidiëring is een instrument, geen doel van

overheidsbeleid• Effectrapportage: wantrouwen t.a.v. het handelen van de

overheid, niet t.a.v. het stilzitten van de overheid????• Verschuiving van aandacht voor structurele maatschappelijke

problemen naar doelgroepen (maar verminderde aandacht voor

sociaal-economische dimensie?)• Einde van het conflict met de moderniteit?? Cultus van het

“plezante”

Vernieuwd decreet Vlaams jeugd- en kinderrechtenbeleid • 19

www.jeugdbeleid.be

Jbom johan van_gaens

Entertainment & Humor

Transcript of Jbom johan van_gaens