Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2...

25
HELP! IK MOET SPREKEN SPRANKELEND PRESENTEREN IN 7 STAPPEN BASISGIDS OTTO WIJNEN

Transcript of Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2...

Page 1: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

HELP!IK MOETSPREKEN

SPRANKELEND PRESENTEREN IN 7 STAPPENHELP! IK MOET SPREKEN

SPRANKELEND PRESENTEREN IN 7 STAPPEN

Presentatiecoach en spreker Otto Wijnen (1968) is gefascineerd door presenteren. Met zijn fakespeech en als dagvoorzitter komt hij jaarlijks op tientallen congressen en evenementen. Het leverde hem een schat aan sprekers-ervaringen op en een haarscherp beeld van de valkuilen en succesfactoren van een succesvol optreden. Het stappenplan in dit boek is gebaseerd op het door hem ontwikkelde MILOE©-model.

SPRAN

KELEND

PRESEN

TEREN

IN 7 STAPPEN

HELP! IK MOET SPREKEN

BASISGIDS

Heb je nog maar een paar dagen om die belangrijke presentatie voor te bereiden? Deze praktische gids zorgt ervoor dat je ook in korte tijd succesvol presenteert met emotie, echtheid en energie. In 7 praktische stappen neemt Otto je aan de hand om snel tot een effectieve, sprankelende presentatie te komen. Een must voor zowel de beginnende, aarzelende als ervaren spreker.

‘ Verfrissend boek dat nieuwe inzichten toevoegt, zelfs voor ervaren sprekers!’Jan Jacobs

Tekstschrijver en eventjournalist o.a. bij Events.nl

‘ Een gids die zich laat lezen als een verhaal, vol met frameworks, tips en voorbeelden die geen ruimte laten voor twijfel over het belang en de kunst van spreken in het openbaar.’

‘ Als internationaal spreker beschouw ik Otto’s inzichten en hand-reikingen buitengewoon praktisch en van onschatbare waarde voor iedereen, op elk niveau van spreken. Maak dus gebruik van de hulp die de schrijver je biedt in deze goeie gids!’

Itzik Amiel

Bestseller auteur van “The Attention Switch”, internatio-naal spreker, wereldwijde autoriteit op het gebied van ‘Networking & Relations Capital’, oprichter en CEO van Power Networking Academy en de EyeRon Groep.

ISBN 978-94-92182-88-3

9 789492 182883

Basisgids “Help! Ik moet spreken.”

Copyright © 2016

Auteur: Otto Wijnen

Druk: Pumbo.nl

Eindredactie: Ewout Fehres, Simpelschrijven

Vormgeving: Fabian Smit, Fabdesign

Logo-ontwerp: Sanne van den Belt, Wijsontwerp

Foto’s: Jan Beije, Walter Sietinga, Rika Looij, Kris Krüg, Stefán Pálsson, Deposit Photo

Non-Fictie

ISBN 978-94-92182-88-3

NUR 810

Ik beschouw het als een eer als je teksten uit dit boek wilt kopiëren,

maar doe dit wel in overleg met mij.

Aanvullingen? Opmerkingen? Jouw feedback is zeer welkom!

Bel 085 - 4012600 of mail naar [email protected]

WAAR LEES JIJ DIT?Pak je smartphone er eens bij en maak een selfi e als je deze presenteergids leest.Plaats ’m meteen op Twitter, Facebook, Pinterest of Instagram onder de hashtag #helpikmoetspreken. Onder alle inzenders verloot ik een handige Logitech Presenter.

DEEL KENNIS EN ERVARINGKen je iemand die graag met meer plezier en rendement wil presenteren? Doe deze gids cadeau! Bestel hem via www.helpikmoetspreken.nl en we laten deze basisgids op elk gewenst adres in Nederland bezorgen.

SMAAKT HET NAAR MEER?Je bent van harte welkom bij mijn webinars, online trainingen of op één van de presenta-tietrainingen. En wil je hulp bij het schrijven van je speech, het maken van je powerpoint of wil je persoonlijke presentatiecoaching, dan help ik je graag. Bel me op nummer 085 - 4012600.

OTTO WIJNEN

“ Er zijn altijd drie versies van elke presentatie die je geeft:de presentatie die je geoefend hebt,de presentatie die je gegeven hebten de presentatie die je had willen geven.”- Dale Carnegie -

De Amerikaan Dale Carnegie (1888-1955) was schrijver en trainer in onder meer spreken voor publiek. Iedereen die na afl oop van een presentatie wel eens tegen zichzelf zei: “Dát had ik eigenlijk moeten zeggen”, zal zich in dit citaat herkennen. Met deze basisgids wil ik je helpen om de versie die je geeft zoveel mogelijk te laten lijken op de versie die je had willen geven.

OTTO WIJNEN

Page 2: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

Help! ik moet spreken Sprankelend preSenteren in 7 Stappen

2

Page 3: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

HELP!IK MOETSPREKEN

SPRaNKELENd PRESENTEREN IN 7 STaPPEN

OTTO WIJNEN

BaSISgIdS

Page 4: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

INHOudSOPgavE

Page 5: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

5

inhoud

Voorwoord door bart Van den belt 5

echtheid, emotie en energie! 6

Stap 01: Waarom, Wat en voor Wie?! 10

1.1 basisgegeVens 13

1.2 stem en techniek 16

1.3 Presenteerwijze 18

Stap 02: zeg het met inhoud 20

2.1 kernboodschaP 23

2.2 structuur 24

2.3 schrijVen 33

Stap 03: geluid en beeld 36

3.1 geluid 39

3.2 beeld 39

3.3 Video 45

Stap 04: repeteren 46

4.1 eerste rePetitie 49

4.2 tweede rePetitie 51

4.3 derde rePetitie 54

Stap 05: uiterlijk 56

5.1 wat trek je aan? 59

5.2 laatste keer doornemen 61

5.3 aVond en nacht 61

Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62

6.1 checklist Voor Vertrek 65

6.2 energieke uitstraling 68

Stap 07: de vloer op en daarna 70

7.1 echtheid, emotie en energie 73

7.2 Feedback 74

7.3 eValuatiewiel 76

‘bloemetjeswijn’ 81

bijlage 1: Formulier basisgegeVens 84

bijlage 2: sPreekangst 88

bijlage 3: Video in de Presentatie 90

bijlage 4: bromgeluid 92

bijlage 5: checklist 93

Page 6: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

‘YES, IK Mag SPREKEN!’

Page 7: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

7

Voorwoord

vOORWOORd

otto is een presentatiecoach en spreker in hart en nieren. hij noemt zichzelf ‘de kleinste energieleverancier

van nederland’ en dat is absoluut waar… wat een energie weet hij telkens weer los te maken in de zaal.

toen otto mij vroeg om een voorwoord te schrijven voor dit boekje was ik vereerd. jaren terug, tijdens de

start van mijn sprekerscarrière, keek ik enorm op tegen otto. op het podium staan en spreken voor grote

groepen mensen. iets mooiers dan dat was er in mijn ogen niet. en otto deed dat wekelijks.

enkele jaren geleden zijn we samen naar een training geweest van brendon burchard, in amerika.

twee nuchtere hollandse jongens vier intensieve dagen tussen honderden enthousiaste amerikanen.

geïnspireerd door de training praatten we toen over onze dromen en doelen. ‘een boek schrijven.’

dat wilden we allebei. en nu mag ik het voorwoord van zijn boek schrijven. het leven kan wonderlijk lopen.

ik zou willen dat ik dit boekje jaren eerder in handen had gehad, dat had me een lange leerweg bespaard.

wanneer je voor het eerst voor de groep staat kan het zweet je uitbreken. dan is het handig om een duide-

lijk en overzichtelijk stappenplan te hebben waarmee je zeker weet dat je de spijker op zijn kop slaat.

dit boekje is precies dat. maar het is meer dan een stappenplan. ook voor iemand die beroepsmatig

spreekt geeft dit boekje nieuwe ideeën, inzichten en tools om je presentatie nog professioneler te maken.

kort en krachtig, to the point en opgefrist door allerlei leuke voorbeelden. handig om bij de hand te hebben

en geweldig om cadeau te krijgen. dankzij deze basisgids wordt de gedachte: ‘help, ik moet spreken’ lang-

zaam maar zeker omgezet in de gedachte: ‘Yes, ik mag spreken’. en dat is volgens mij exact de bedoeling.

met een glimlach,

Bart van den Belt

Auteur, Spreker & Businesscoach

Freelancer of the Year 2014

Page 8: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

EcHTHEId, EMOTIE EN ENERgIE

Page 9: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

9

inleiding

INLEIdINg

gefeliciteerd, je mag spreken! spreken is het leukste wat er is. tenminste, dat vind ik, maar ik weet dat

er mensen zijn die daar héél anders over denken...

dale carnegie schreef al in 1965 dat wij ons onderscheiden van de dieren door ons spraakvermogen.

maar zodra sommigen van ons het podium op gaan, lijken we dat vermogen opeens kwijt te zijn.

ken je dat? je bent je enorm bewust van je lijf, angst bekruipt je, je kunt niet meer helder denken en

je bent op slag je tekst vergeten. geloof me: ik ken het. en iedereen die zegt dat hij dat niet herkent,

die liegt.

dat is ook één van de redenen waarom veel mensen het voorbereiden van hun presentatie tot het laatste

moment uitstellen. hierdoor bezorgen ze zichzelf opnieuw een akelige ervaring. hun overtuiging

(“zie je wel!”) wordt bevestigd en de volgende keer stellen ze het voorbereiden nóg langer uit.

een neerwaartse spiraal, die ook om te draaien is.

het feit dat je deze gids leest, geeft al aan dat je de intentie hebt je spreekvaardigheid te verbeteren.

als je wilt, gaan we intensief met elkaar aan de slag, jij en ik. met als resultaat een presentatie waar

je tevreden over bent. zo echt mogelijk, met oprechte emotie en met zoveel mogelijk energie als bij jou

past. zodat je waardevolle reacties gaat krijgen. zodat jouw presentatie professioneel uitgevoerd wordt

en rendement heeft. zodat je na afloop denkt: “hé, dat was eigenlijk best wel kicken!” waardoor je de

volgende keer met enthousiasme aan de voorbereiding begint; een opwaartse spiraal!

deze basisgids is geschreven voor iedereen die een groep gaat toespreken. op een congres, confe-

rentie of seminar, tijdens een hei-dag, wekelijkse vergadering of bij de algemene ledenvergadering

van de voetbalvereniging. ik gebruik in deze basisgids de mannelijke aanspreektitel, maar ik doel

natuurlijk net zo goed op vrouwelijke sprekers.

op de vele congressen waar ik sinds 2005 presentaties mag geven, ben ik me gaan verbazen over het

twijfelachtige niveau van veel sprekers. hoe is het mogelijk dat het publiek het accepteert dat hun kostbare

tijd door dodelijk saaie, slecht voorbereide speeches wordt verspild? sindsdien ben ik gefascineerd door

de vraag waarom de ene spreker zoveel boeiender is dan de andere.

Page 10: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

Help! ik moet spreken Sprankelend preSenteren in 7 Stappen

10

om het antwoord op die vraag te vinden lees ik alle boeken die ik kan vinden, laat ik me coachen en volg

ik trainingen tot in californië aan toe. uit dat alles is mij duidelijk geworden dat er 3 ingrediënten zijn

waardoor elk publiek gegarandeerd geboeid zal luisteren. dit recept-voor-succes is:

1. echtheid

2. emotie

3. energie

dit recept heb ik verwerkt in het miloe-model. miloe staat voor:

• mentale voorbereiding

• inhoudelijke voorbereiding

• lichamelijke voorbereiding

• Opvoering

• evaluatie

Vanuit dit model kom ik tot de 7 stappen die de basis vormen van deze gids:

1. Basisgegevens verzamelen mentale voorbereiding

2. Inhoud opstellen

inhoudelijke voorbereiding

3. Geluid en beeld produceren

4. Repeteren

5. Kleding uitzoeken lichamelijke voorbereiding

6. Voorbereiding

7. Opvoeren, evalueren en opvolgen opvoering en evaluatie

als je de eerste 6 stappen met aandacht doorloopt, is de laatste een fluitje van een cent.

wil je snel door de stof heen, lees dan alleen de hoofdteksten. heb je behoefte aan verdieping, dan bieden

de kaders en het online materiaal extra informatie. om je goed te concentreren is het ideaal als je je

agenda leegmaakt en iedere afleiding (telefoon, social media, e-mail, etc.) beperkt. we gaan aan de slag!

Otto Wijnen

Page 11: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

11

inleiding

vraag en reageer via Twitter en Facebookzit je met een vraag? heb je een leuke ervaring die je wilt delen? of misschien juist een

heerlijke misser? aarzel niet en deel ze via social media onder de hashtag #spreken.

Via social media plaats ik regelmatig praktische tips, relevante voorbeelden en

interessante aanbiedingen. Volg me daarom op twitter via @ottowijnen en op Facebook

via https://www.facebook.com/ottowijnenspeakercoach/.

Wat heb je nodig?

• Enkele dagdelen de tijd

• Post-its

• Pen

• Computer met internettoegang

• Printer

• Videocamera met statief

• Spreekkaartjes

Page 12: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

01“ Kennis van je doelgroep is belangrijker

dan kennis van je vakgebied.” - Rob Janssen -

STaP

12

Rob Janssen (1957) is presentatietrainer, dagvoorzitter en schrijver. Bij hem volgde ik mijn eerste presentatie-training waarbij hij de nadruk legde op de behoeftes van het publiek. Zij willen weten: “What’s in it for me?” Als je kunt aansluiten bij hun behoeftes, wordt er simpelweg veel beter naar je geluisterd.

Page 13: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

13

WaaROM, WaT EN vOOR WIE?

Page 14: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

Help! ik moet spreken Sprankelend preSenteren in 7 Stappen

“EEN MENS LIJdT HET MEEST…”

als scholier van 15 jaar werd ik gevraagd om te spreken op het huwelijk

van mijn mentrix met mijn docent Engels. de directeur

van de school was mijn eerste presentatiecoach. Hij liet

me woorden overdreven uitspreken, hij leerde me stiltes

te laten vallen en hij liet me van mijn papier opkijken.

Ondanks zijn intensieve training was ik zenuwachtig en ik

kon bijna niet slapen van de spreekangst.

Op 7 december 1983 sprak ik voor een menigte van 400 mensen in de Heikese

Kerk in Tilburg. In mijn hoofd had ik honderden dingen bedacht die fout konden

gaan: stotteren, de hik krijgen, afgaan voor de hele school, klotsende oksels,

flauw vallen of in mijn broek plassen. Maar alle angst vooraf was nergens

voor nodig. Het ging namelijk prima. En het was eigenlijk wel kicken! voor mij

het bewijs dat de tegeltjeswijsheid van mijn vader klopt: “Een mens lijdt het

meest door het lijden dat hij vreest, maar dat nooit op komt dagen.”

die directeur heeft nooit geweten dat zijn begeleiding de basis heeft gelegd

voor mijn latere carrière als spreker en presentatiecoach. Met deze basis-

gids wens ik je toe dat jij straks met een gezonde kriebel in je buik aan jouw

presentatie begint.

14

7 december 1983: de eerste keer dat ik sprak voor groot publiek, tijdens de bruiloft van mijn mentrix met mijn docent Engels.

Page 15: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

15

waarom, wat en Voor wie?

1.1 BaSISgEgEvENS

Laten we beginnen met een simpele vraag: waarom geef je een presentatie? Het meest een-

voudige antwoord is: om toehoorders te overtuigen, zodat ze iets gaan kopen of instemmen met

een idee of concept. Maar dat is een te algemeen uitgangspunt. voor je begint, moet je helder

hebben waarom jij de presentatie gaat geven. En ben jij eigenlijk wel de beste persoon om dit te

doen? als er iemand is die eigenlijk meer bevlogen en beter gekwalificeerd is dan jij, dan kun je

overwegen om die persoon te vragen. daar doe je jouw publiek waarschijnlijk een plezier mee.

Maar je ontneemt jezelf dan wel de kans om spreekervaring op te doen.

Stel jezelf deze vragen:• Waarom hou ik deze presentatie?

• Wat weet ik van mijn toehoorders?

• Wat boeit mijzelf in dit onderwerp?

• Welke kernboodschap wil ik overbrengen?

Heb je dit helder voor ogen? de beste en snelste manier voor een goede presentatie is om nu alle basisgegevens van je presentatie in

kaart te brengen. om je daarbij te helpen heb ik een formulier gemaakt.

het formulier is ook als bijlage opgenomen achterin deze gids. je hebt ongeveer 20 minuten nodig om het

in te vullen. op de volgende bladzijde staat een toelichting om je daarbij te helpen. mocht je een antwoord

niet direct paraat hebben, vraag het op bij de opdrachtgever of contactpersoon en laat het toesturen.

spreek daarvoor een uiterst tijdstip af en check of je het inderdaad ontvangen hebt.

Page 16: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

16

HELP! IK MOET SPREKEN sPrankelend Presenteren in 7 staPPen

1.1.1 baSiSgegevenS: betrokkenen en finanCiënhoe word je geïntroduceerd? door wie? is er een dagvoorzitter? welke gage en welke reiskostenvergoeding

zijn overeengekomen? zijn de bedragen inclusief of exclusief btw? Vraag naar e-mailadressen en stuur

vooraf de benodigde informatie toe, zodat je correct geïntroduceerd wordt. noteer namen en contactgegevens

van alle personen die bij jouw presentatie betrokken zijn, zoals:

• de organisator van het evenement

• de event-verantwoordelijke

• de beheerder van de locatie

• de verantwoordelijke technicus van de ruimte waar je in spreekt

• de dagvoorzitter

door deze gegevens bij de hand te hebben als je op locatie bent, kun je sneller de laatste voorbereidingen treffen.

1.1.2 baSiSgegevenS: loCatieben je wel eens (bijna) te laat gekomen voor je presentatie? niets heeft meer invloed op jouw presen-

tatie dan reisstress. Plan tijd in voor zoeken, parkeren en lopen. bij sommige locaties (bijvoorbeeld

de jaarbeurs in utrecht) duurt parkeren en lopen naar de juiste zaal ruim 20 minuten! moet je jezelf

legitimeren, zoals bij een overheidsinstelling of moet je je inschrijven of inchecken? tel 15 minuten

bij je reistijd op. door vooraf na te gaan hoe je er komt en hoe laat je het beste kunt vertrekken, creëer

je rust. rust die je toehoorders terugzien in jouw presentatie.

“Zo’n formulier is niets voor mij”ik kan me voorstellen dat het invullen van zo’n formulier je tegenstaat. ik hou ook niet van

droogstoppelige, saaie formulieren. maar door nú deze gegevens boven water te krijgen, haal

je meer dan de helft van alle mogelijke sprekersfouten eruit! bovendien ben je straks een

stuk minder zenuwachtig doordat je alle info op dat papiertje hebt staan.

Want je weet wie je voor je hebt.

Want je weet wat je te wachten staat.

Want jij hebt deze presentatie voorbereid.

en die voorbereiding, dat werk, dat begint hier. ga er dus voor zitten en vul het formulier zo

volledig mogelijk in.

Page 17: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

17

waarom, wat en Voor wie?

informeer naar de setting. als je vooraf al bekend bent met de zaal, geeft je dat zelfvertrouwen op de dag

van de opvoering. je kunt foto’s en plattegronden opvragen, ze online opzoeken of zelfs vooraf op locatie-

bezoek gaan. check wie jou op de dag van het event opvangt wanneer je daar aankomt.

1.1.3 baSiSgegevenS: doelenwat is het doel van jouw opdrachtgever? waarom hou jij deze presentatie? noteer doelstellingen zo meetbaar

mogelijk. bijvoorbeeld: “na deze presentatie ontvang ik 10 uitnodigingen tot linken via linkedin.”

1.1.4 baSiSgegevenS: programmazijn er nog meer sprekers en zo ja: wie? wie spreekt er voor je en wie spreekt na je? hoe laat spreek je? zijn er

nog andere programmaonderdelen? is er een pauze voor of na jouw bijdrage?

1.1.5 baSiSgegevenS: doelgroepals je veel weet over jouw toehoorders kun je straks je verhaal afstemmen op hun situatie, angsten, ambities

en behoeftes. bijvoorbeeld: wat is hun werk- en denkniveau? wat is hun leeftijd? is jouw publiek van eenzelfde

generatie of liggen de leeftijden enorm uiteen? hoe is die verhouding dan? iedere generatie heeft zijn

eigen wensen, ambities, voorkeuren en taalgebruik. door daarop af te stemmen zal je boodschap beter

overkomen. wat weten ze al? is je onderwerp voor hen totaal nieuw of kun je aansluiten bij hun basiskennis?

dit bepaalt of je vaktaal kunt gebruiken of niet, en ook hoe snel je tot jouw einddoel kunt komen.

Page 18: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

18

HELP! IK MOET SPREKEN sPrankelend Presenteren in 7 staPPen

1.1.6 baSiSgegevenS: teChniekdoor nu al te weten hoe de zaal is ingedeeld en wat voor type microfoon je krijgt, kom je straks niet voor

verrassingen te staan. zie je de zaalindeling liever anders? wil je liever een headset in plaats van een hand-

microfoon? nu is het moment om dat aan te geven.

informeer naar de belichting: sta je in het donker of juist vol in de schijnwerpers waardoor je het publiek

nauwelijks ziet? ervaren sprekers die veel interactie met de zaal hebben, zullen om zaallicht vragen. als jij dat

ook wil, kun je dat nu nog eenvoudig regelen.

bij groepen groter dan 40 personen is stemversterking gewenst. het is daarbij wenselijk om gebruik te

kunnen maken van de diensten van een technicus. mocht je projectiebeeld willen gebruiken, vraag dan naar

de resolutie van de beamer en de gebruikte aansluiting: hdmi, Vga of dVi? stel het formaat van jouw

presentatiesoftware precies in op deze waarden om het mooiste beeld te krijgen.

1.2 STEM EN TEcHNIEKals spreker vraag je nogal wat van het publiek. je wilt hun tijd én hun aandacht om te zorgen dat ze voortaan

iets laten, iets gaan doen of iets nooit meer vergeten. daarvoor maak je gebruik van je stem. dus heb je aller-

eerst opgewarmde, vochtige stembanden nodig.

gelukkig wordt je stem meestal versterkt door een microfoon. je bent het aan jouw publiek verplicht te zorgen

dat ze je goed kunnen verstaan. zorg dus dat je weet hoe het allemaal werkt. in het basisformulier heb je geno-

teerd welk type microfoon gebruikt wordt en wie de techniek verzorgt. door vooraf bij die persoon instructie

te vragen kom je niet voor verrassingen te staan.

ga je projecteren? dan komt er een extra zorg bij. reserveer tijd om de hardware (laptop, kabels, beamer,

scherm) en de slideware (PowerPoint, keynote, Prezi of andere beeldsoftware) goed te laten functioneren.

zorg dat alles soepeltjes werkt. jouw publiek verwacht een vloeiende, goed verstaanbare presentatie; excuses

voor storingen zijn onaanvaardbaar, dan had je het maar beter moeten voorbereiden.

Wordt het chocolade of een Ferrari?ondernemer en trainer olivier oostelbos van trainingsbureau jelloo heeft veel mooie

voorbeelden over het verbeteren van klantbeleving. om aan te sluiten bij zijn doelgroep

spreekt hij bij een vooral vrouwelijk publiek over de beleving bij een chocolatier. bij publiek

dat voornamelijk uit mannen bestaat vertelt hij het verhaal over zijn rit in een Ferrari.

Page 19: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

19

waarom, wat en Voor wie?

Lekker innemendroge keel? dan heeft water drinken gek genoeg geen zin: water gaat

rechtstreeks je slokdarm in en komt nauwelijks in de buurt van je

stembanden. de enige manier om straks prettig vochtige stembanden te

hebben, is in de dagen vooraf al meer dan gewoonlijk water te drinken.

alcohol bezorgt je een droge keel. om alcohol uit je lichaam te krijgen is

namelijk vocht nodig. drink bij elk glas alcohol dus een glas water. of probeer alcohol te

beperken in de aanloop naar je presentatie.

1.2.1 poWerpoint alS Spiekbriefjeuiteraard ga je bij jouw presentatie PowerPoint gebruiken.

euh, wacht eens even! waarom eigenlijk? wat is het doel ervan? doe je dat omdat iedereen dat doet? is het

eigenlijk jouw spiekbriefje? of wil je met beelden bepaalde emotie oproepen?

wat je reden ook is; kies je hulpmiddelen bewust. ‘slideware’ zoals PowerPoint is een optie, maar visualiseren

kan ook met een voorwerp of een flip-over. je kunt ook andere zintuigen prikkelen: gehoor (muziek), tast

(voorwerp ronddelen) en geur (wierook); zelfs smaak is mogelijk, zolang het de boodschap versterkt.

omdat beelden krachtig zijn en de meeste zalen voorzien zijn van projectors of beeldschermen, ligt de keuze

voor slideware voor de hand. kies in dat geval de software waar je je vertrouwd mee voelt. ga, als je weinig

tijd hebt, niet aan de slag met iets wat je niet eerder gebruikt hebt.

ken je beperkingen. als je geen gevoel hebt voor grafische vormgeving, zou ik dat nu ook niet gaan proberen.

in het volgende hoofdstuk komen we nog terug op het maken van fraaie, effectieve slides.

vitaliteitjouw publiek kijkt het liefst naar een fitte en vitale spreker. mocht je niet dagelijks in de sportschool

aan de ijzers hangen en aan hippe groenteshakes lurken, dan kan het zomaar zijn dat je hierop wat

minder scoort. dat neemt niet weg dat je kunt zorgen voor een frisse verschijning. leg dus alvast de

juiste kleding klaar (zie stap 5), zorg voor genoeg uren slaap en voed jezelf deze dagen met de best

mogelijke voeding. en natuurlijk; als je wel al beweegt, ga dan deze dagen ook lekker sporten!

Page 20: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

20

HELP! IK MOET SPREKEN sPrankelend Presenteren in 7 staPPen

1.3 PRESENTEERWIJZEje hebt als spreker 6 mogelijkheden om de structuur vast te houden:

1. uit je hoofd leren

VOORdEEl: makkelijk oogcontact maken

NadEEl: moeilijk bij lange presentaties, kans op fouten

2. voorlezen van papier

VOORdEEl: gegarandeerd de correcte tekst

NadEEl: klinkt vaak onnatuurlijk, geen ruimte voor improvisatie, lastiger oogcontact, saai

3. improviSeren

VOORdEEl: komt natuurlijk over, publiek houdt aandacht

NadEEl: kans op fouten, niet iedereen kan het

4. lezen vanaf SCherm

VOORdEEl: gestructureerd

NadEEl: spreker staat met rug naar het publiek, saai

5. SpreekkaartjeS

VOORdEEl: makkelijk oogcontact maken, gestructureerd, staat interactie toe

NadEEl: Productietijd, kan onhandig zijn als je ook een afstandsbediening

en een handmicrofoon vast wilt houden

6. preSentatorWeergave (als je slides gebruikt)

door de laptop vooraf correct in te stellen kun je de slides op de beamer tonen, terwijl je op de

laptop de huidige slide, de volgende slide en notities kunt zien.

VOORdEEl: makkelijker oogcontact, gestructureerd, staat interactie toe, zicht op komende slide

NadEEl: soms moeilijk in te stellen, kost meer tijd dan alleen spreekkaartjes omdat je ook

slides moet maken

bij weinig voorbereidingstijd stel ik voor gebruik te maken van mogelijkheid 5 en 6: spreekkaartjes of als je

slides gebruikt, de presentatorweergave van je laptop.

Page 21: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

21

waarom, wat en Voor wie?

Spreken kost geldje staat er misschien niet bij stil, maar in de meeste gevallen is elke minuut die je staat te

praten kostbaar. je ‘krijgt’ de aandacht, maar vaak worden de uren van jouw toehoorders

uiteindelijk door een organisatie betaald.

het gemiddeld uurloon in 2014 in nederland begint bij € 12,- (sociaal dienstverlener) en

loopt op tot meer dan € 70,- (hoger kader).

een praatje van 30 minuten voor 100 sociaal werkers kost dus feitelijk € 600,-

(afgezien van alle facilitaire kosten).

Praat je een half uur voor 100 directeuren, dan staat de teller op € 3.500,-.

reden te meer om jouw verhaal goed voor te bereiden.

1.4 SaMENvaTTINg STaP 1• ZEt VOORaf allE GEGEVENS OVER dOElStEllINGEN, dOElGROEP

lOCatIE EN tEChNIEK OP EEN RIjtjE

• NOtEER dE NamEN EN ROllEN VaN IEdEREEN dIE BIj jOuW PRESENtatIE

BEtROKKEN IS

• aChtERhaal dE dOElStEllINGEN VaN jOuW OPdRaChtGEVER

VaN hEt PuBlIEK EN VaN jEZElf

• ZORG dat jE fIt EN VItaal BENt

Page 22: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

22

HELP! IK MOET SPREKEN sPrankelend Presenteren in 7 staPPen

BIJLagE 1: FORMuLIER BaSISgEgEvENSdit formulier is te downloaden op: www.helpikmoetspreken.nl/materiaal

gEgEvENS PRESENTaTIE d.d. ...................................................................................................

1. BETROKKENEN EN FINaNcIëN1.1 organisatie Welke organisatie organiseert ...................................................................................................

het evenement / de gelegenheid waar je spreekt? ...................................................................................................

1.2 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.3 jouw contactpersoon binnen de organisatie ...................................................................................................

1.4 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.5 naam locatie ...................................................................................................

1.6 aanspreekpunt locatie

Wie is event-verantwoordelijk? ...................................................................................................

1.7 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.8 naam zaal ...................................................................................................

1.9 zaal-verantwoordelijke

Wie kun je aanspreken? ...................................................................................................

1.10 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.11 technicus / conciërge

Wie weet alles van projectie en versterking? ...................................................................................................

1.12 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.13 aankondiging Wie introduceert je? ...................................................................................................

1.14 telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

1.15 Per e-mail bereikbaar via @ ...............................................................................................

1.16 gage € .................................................... inclusief / exclusief btw

1.17 reiskosten € .................................................... inclusief / exclusief btw

Page 23: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

23

bijlage 1: Formulier basisgegeVens

2. LOcaTIE2.1 locatienaam

Waar spreek je? ...................................................................................................

2.2 adres van de locatie ...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

2.3 receptie telefonisch bereikbaar via ✆ ...............................................................................................

2.4 oV-informatie ...................................................................................................

Stationsnaam, lijnnummer, bushalte ...................................................................................................

2.5 reistijd Wat is de reistijd? ...................................................................................................

2.6 overnachting Is er gelegenheid voor? ...................................................................................................

Zo ja; waar? Maak afspraken over kosten ...................................................................................................

2.7 hoeveel minuten speling?

Hou rekening met vertraging en files ...................................................................................................

2.8 Vertrektijd ...................................................................................................

2.9 Parkeerinformatie

Waar kun je parkeren? Is er een uitrijkaart nodig? ...................................................................................................

3. dOELEN3.1 welk doel streeft de organisatie na? ...................................................................................................

Hoofddoel omschrijven ...................................................................................................

3.2 welk hoofddoel heeft het event? ...................................................................................................

...................................................................................................

3.3 wat is het doel van jouw bijdrage? ...................................................................................................

...................................................................................................

3.4 wat is jouw persoonlijke doel? ...................................................................................................

...................................................................................................

3.5 evaluatie Hoe wordt er geëvalueerd? ...................................................................................................

...................................................................................................

Page 24: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

Help! ik moet spreken Sprankelend preSenteren in 7 Stappen

24

4. PROgRaMMa4.1 wie spreekt er vóór en na jou? als je de laatste Vóór ........................................................................................

spreker bent; wat gebeurt er na jouw presentatie? Na ..............................................................................................

4.2 andere relevante programma onderdelen ...................................................................................................

Spreek je na de lunch? Is er misschien een ...................................................................................................

belangrijke voetbalwedstrijd? Carnaval? ...................................................................................................

Verkiezingsuitslagen? Een gebeurtenis op ...................................................................................................

tv waar iedereen het over heeft? ...................................................................................................

...................................................................................................

5. dOELgROEP5.1 wie zitten er in de zaal? ...................................................................................................

Omschrijving van de gasten ...................................................................................................

5.2 aantal toehoorders ................................................................................. personen

5.3 zittend of staand?

Staand publiek is sneller afgeleid ........... % zittend ............ % staand

5.4 taal In welke taal spreek je? o nl o en o de o Fr o es o anders, nl. ..............

5.5 werk- en denkniveau ........... % ≤ lbo ............ % mbo

Pas taal, vorm en inhoud aan ........... % hbo ............ % ≥ universitair

5.6 geslacht .......... % Vrouw ............ % man

5.7 leeftijd Hou rekening met hun voorkeuren ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ......

10 100

5.8 Voorkennis Wat weten ze al? ...................................................................................................

...................................................................................................

...................................................................................................

5.9 Fitheid Hoe vermoeid zijn jouw toehoorders ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ...... | ......

als jij begint? Fit zeer vermoeid

5.10 dresscode ...................................................................................................

Hoe zijn jouw toehoorders gekleed? ...................................................................................................

Page 25: Jan Jacobs SPREKEN€¦ · Stap 06: CheCk, CheCk, dubbelCheCk 62 6.1 checklist Voor Vertrek 65 6.2 energieke uitstraling 68 Stap 07: de vloer op en daarna 70 7.1 echtheid, emotie

25

bijlage 1: Formulier basisgegeVens

6. FacILITEITEN6.1 Podium o nee o ja, hoogte ............. cm

6.2 Verlichting ...................................................................................................

6.3 zaalindeling o u-vorm o theateropstelling

o anders, nl. .............................................

6.4 stemversterking o nee o ja

6.5 soort microfoon o microfoon op statief o reversmicrofoon

o draadloze handheld o headset

6.6 Flipover met stiften o nee o ja

6.7 beeld (projectie of groot scherm) o nee o ja

6.8 resolutie ...................................................................................................

6.9 aansluiting beamer o Vga o anders, nl.

o hdmi .............................................

6.10 waar is de aansluiting? o spreekgestoelte o andere plek, nl.

..............................................

6.11 meekijkscherm aanwezig? o nee o ja

6.12 Presentatieweergave op podium mogelijk? o nee o ja

6.13 laptop / Pc aanwezig o nee o ja

Zo ja, wat is het wachtwoord? ww: ..........................................................................................

6.14 afstandsbediening aanwezig? o nee o ja

6.15 internet o nee o ja

login: .....................................................................................

ww: ....................................................................................