JAARVERSLAG 2019

STEUNPUNT GROENE ZORG VZW JAARVERSLAG 2019 2

Woord vooraf We kijken alweer terug op een jaar met veel activiteit en initiatieven voor Groene Zorg in

het algemeen en het Steunpunt Groene Zorg in het bijzonder. Dit jaarverslag geeft een overzicht van de belangrijkste activiteiten van Steunpunt Groene Zorg vzw tijdens het afgelopen jaar.

Het steunpunt zette in 2019 zijn basisdienstverlening aan zorgboerderijen en

welzijnsvoorzieningen verder. Die basisdienstverlening werd in de loop van de voorbije jaren stelselmatig uitgebreid met een breed scala aan informatie- en vormingsactiviteiten. Ook het voorbije jaar werd hierop verder gebouwd.

Parallel daarmee werd een interne denkoefening die in 2018 was opgestart, in het

voorjaar afgerond. De Algemene Vergadering bekrachtigde in juni 2019 de strategische denkpistes die de Raad van Bestuur had uitgetekend.

Daarbij was niet over één nacht ijs gegaan. Een externe consultant maakte in opdracht van het bestuur een doorlichting van onze kerntaken. De mogelijke opties voor een toekomstige strategie werden afgewogen in een focusgroep die was samengesteld uit deskundigen in de sector van welzijn en zorg.

Met dat materiaal gingen het bestuur en de medewerkersploeg aan de slag. De prioritaire

opties werden vertaald in strategische en operationele doelstellingen. Als centrale idee daarbij geldt dat het steunpunt, als netwerk van zorgboerderijen, fungeert als dé toegangspoort tot de informele Groene Zorg in Vlaanderen.

In het najaar werd gestart met de vertaling van deze idee in een optimalisering van onze digitale aanmeldingsprocedure. Deze moet het toelaten dat de aanmeldingen sneller kunnen afgehandeld worden. Op die manier zullen onze consulenten meer dan vandaag de handen vrij krijgen om het netwerk van zorgborgboerderijen sterker aan te trekken.

In een reeks van contactvergaderingen werd dat verhaal naar de zorgboerderijen gebracht en afgetoetst. Tijdens die contactvergaderingen onderschreven vele zorgboerderijen tevens de wens om de zichtbaarheid en herkenbaarheid van de zorgboerderij te verhogen.

Dit alles speelde zich eerder af op de achtergrond van een gevarieerd werkdomein binnen

Groene Zorg. Dit jaarverslag geeft in de eerste plaats een beeld van de dagelijkse werking die het steunpunt tijdens het afgelopen jaar ontplooide.

Ik hoop dat dit verslag verhelderend mag zijn voor al wie belangstelling toont voor de

brede dynamiek die achter de uitbouw van een steunpunt voor groene zorg schuilgaat.

Joris Van Olmen Voorzitter


Historiek Op 20 januari 2004 werd Steunpunt Groene Zorg (SGZ) officieel gelanceerd. De

initiatiefnemers waren Boerenbond, KVLV (nu Ferm) en Cera.

Zowel qua vragen vanuit de welzijnssector als qua landen tuinbouwbedrijven die bereid waren om personen op te vangen, bleek Groene Zorg van bij de start een schot in de roos.

De invoering van een Vlaamse subsidie (2005) voor landen tuinbouwbedrijven die zorgactiviteiten opnemen, betekende een belangrijke nieuwe hefboom voor Groene Zorg. Het aantal zorgboerderijen bleef toenemen en ook de vraag vanuit welzijnsvoorzieningen groeide voortdurend.

Dankzij middelen die de provinciebesturen daarvoor vrijmaakten, werd vanaf 2006 sterker ingezet op de uitbouw van een dienstverlening op provinciaal niveau. Deze dienstverlening is gericht op het samenbrengen van vraag en aanbod en was al sinds 2002 in een Oost-Vlaams PDPO-project uitgetest. Tot 2010 was er de trend van een toenemend aantal vragen. Sindsdien schommelt het aantal aanmeldingen rond 1.000 per jaar. De groei in het aanbod aan zorgboerderijen werd onverminderd doorgezet. Opmerkelijk daarbij is het groeiende aandeel van zorgboerderijen die geen aanspraak kunnen maken op de subsidie van het Departement Landbouw en Visserij.

Van bij de start werkte Steunpunt Groene Zorg aan betere randvoorwaarden voor de samenwerking tussen groen en zorg. De Kwaliteitsgids Groene Zorg (2007) bundelde de ervaringen van de eerste werkingsjaren in een handleiding voor starters.

Sinds die uitgave is de aandacht voor een kwaliteitsgerichte samenwerking op de zorgboerderij een voortdurend werkingspunt van Steunpunt Groene Zorg gebleven. Het STRO-project (2011-2014), waaraan Steunpunt Groene Zorg participeerde in het kader van Interreg IVa Vlaanderen-Nederland, gaf daartoe een extra impuls. De matchingmethodiek die het steunpunt toepast, kreeg een wetenschappelijke onderbouwing en werd met een nieuwe vragenlijst verfijnd. In 2014 werd de volledige dossierbehandeling geautomatiseerd. De oorspronkelijke Kwaliteitsgids werd intussen een Kwaliteitsbox met 5 thematische brochures.

Met de toename van het aantal zorgboerderijen groeide ook de variatie. Deze evolutie gaf aanleiding tot een herformulering van de missie en de beleidsdoelstellingen van het steunpunt. De Algemene Vergadering (2015) gaf haar goedkeuring aan een meer gedifferentieerde strategie waarin plaats is voor ondersteuning op maat van zorgboerderijen die meer willen inzetten op zorg. De vraag om een erkende plek voor de zorgboerderij in het zorglandschap werd daar een logische component van. Het steunpunt zette die vraag kracht bij met de visietekst ‘De zorgboerderij als schakel in de hulpverlening’ (2018).

Het steunpunt speelde vanaf 2017 in op de nieuwe regelgeving voor persoonsvolgende financiering van personen met een beperking. Dit opende voor groene zorginitiatieven de kans op rechtstreekse samenwerking met budgethouders. In 2018 werd, als ondersteuning daarvan, een nieuwe website gelanceerd via dewelke zorggasten rechtstreeks in contact kunnen komen met zorgboerderijen.

Tegenover de verbreding van het takenpakket voor een verruimde typologie van zorgboerderijen, stond evenwel geen uitbreiding van de financiering. Dat zette het Bestuursorgaan in 2019 aan tot een strategische denkoefening, hetgeen resulteerde in een expliciete prioritering naar de ondersteuning van het informele zorgaanbod. De dienstverlening aan ‘formele’ aanbieders in het zorgboerderijlandschap zou zich voornamelijk toeleggen op hun startfase.


1. Missie en Visie Missie Steunpunt Groene Zorg vzw Het Steunpunt Groene Zorg vzw wil Groene Zorg als zorgvorm ondersteunen en hierbij de

zorgboerderijen op de kaart zetten als een volwaardige versterking en verruiming van de zorgsector die op zoek is naar zorg op maat en dit door de cliënt te plaatsen in een natuurlijke setting midden in de samenleving.

Het Steunpunt Groene Zorg vzw wil als autonome organisatie, maar in overleg met alle betrokken stakeholders, komen tot een kwaliteitsvolle invulling van Groene Zorg in Vlaanderen. Hierbij zal het Steunpunt haar werking focussen op volgende vier pijlers:

Dienstverlening aan zorgboerderijen en zorginstellingen/begeleiders, met aandacht

voor een goede en kwaliteitsvolle koppeling tussen de zorgvraag en het aanbod van

de zorgboerderijen

Belangenbehartiging van de samenwerking landbouw- zorg en van het concept

zorgboerderij

Kennis en onderzoek

Vorming en informatie

Visie Steunpunt Groene Zorg vzw Iedereen in onze maatschappij, vooral de zwakkeren en hulpbehoevenden, heeft recht op

maximale ondersteuning en zorg. Groene Zorg is hierbij een weliswaar kleine, maar zeker niet onbelangrijke schakel in het geheel van de zorgondersteuning.

Groene Zorg zijn alle mogelijke activiteiten voor een brede waaier van kwetsbare groepen waarbij, in een vrijwillig kader en onder begeleiding, een groene werkomgeving wordt benut met het oog op beleving, dagbesteding, time-out of begeleiding tot een arbeidstraject, waarbij:

een holistische visie op hulp- en zorgverlening de zorgvorm schraagt en de praktische

uitwerking onderbouwt,

de waarden harmonie, verbondenheid en empowerment centraal staan,

de meerwaarde ligt in het vermaatschappelijken van de zorg.

Het Steunpunt Groene Zorg vzw definieert het kader van haar werking als volgt:

Zorgboerderij : dit is een bedrijf, vereniging of particulier initiatief waar activiteiten

van land- of tuinbouwproductie of andere activiteiten die betrekking hebben op de

omgang met planten of dieren, benut worden bij het aanbod van Groene Zorg.

Zorgboer(in) : dit is de bedrijfsleid(st)er, verantwoordelijke van de vereniging of

particulier initiatief die Groene Zorg op een zorgboerderij aanbiedt.

Hulpboer/zorggast/zorgvrager : dit is de persoon uit een kwetsbare groep die

deelneemt aan de Groene Zorg.

Begeleider: de persoon die, al dan niet in het georganiseerd verband van een

voorziening maar steeds binnen het kader van een hulpverleningstraject en vanuit

een handelingsplan, als professioneel instaat voor de ondersteuning van hulpboer(in)

en zorgboer(in) bij de zorgboerderijactiviteiten.


2. Organisatiestructuur Algemene Vergadering De Algemene Vergadering is samengesteld uit ten minste 9 leden die elk afgevaardigd zijn

vanuit een van de 3 stichtende organisaties: Boerenbond, Ons en Cera. Het Bestuursorgaan van 8 oktober 2019 nam Frans De Wachter aan als nieuw lid van de

Algemene Vergadering, ter vervanging van Peter Bruggen.

Leden (eind 2019): Franky Depickere, Stéphanie De Smet, Lieven Vandeputte, Matthieu Vanhove namens

Cera Joris Van Olmen, Bert Meulemans, Frans De Wachter en Christian Stivigny namens

Boerenbond Nik Van Gool, Els Van Weert, Monique Swinnen en Lieve Vanotterdijk namens Ons

De leden van de Algemene Vergadering komen minstens eenmaal per jaar samen. Op 4 juni 2019 werd de Algemene Vergadering bijeengeroepen voor de goedkeuring van

het Jaarverslag en de Rekening 2018 en de goedkeuring van de Begroting 2019.

Bestuursorgaan

De leden van het Bestuursorgaan worden benoemd door de Algemene Vergadering. De samenstelling van het Bestuursorgaan bleef in 2019 ongewijzigd.

Eind 2019 zag de samenstelling van en de functieverdeling binnen het Bestuursorgaan er als volgt uit:

Voorzitter: Joris Van Olmen Secretaris: Els Van Weert Lid: Nik Van Gool Lid: Bert Meulemans

Het Bestuursorgaan vergaderde op volgende data: 14 februari 2019 16 april 2019 4 juni 2019 8 oktober 2019 17 december 2019


Medewerkers en hun taakverdeling:

Eind 2018 liep het tijdelijke contract van Klaartje Debrael als consulent Vlaams-Brabant af. Katlijn Vander Meeren nam tijdelijk de ondersteuning van de zorgboerderijen in de provincie Vlaams-Brabant over.

Op 15 maart 2019 beëindigde Nele Nackaerts haar activiteiten als consulent voor de provincie Antwerpen.

In april 2019 kwam Sanne Van Looveren in dienst. Zij nam de werking in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant voor haar rekening.

De provinciale consulentenploeg was eind 2019 als volgt samengesteld (2,6 VTE) Sanne Van Looveren: Antwerpen Annelies Geeraerts: Limburg Mieke Braet: Oost-Vlaanderen Sanne Van Looveren: Vlaams-Brabant Els Roelof: West-Vlaanderen Deze provinciale medewerkers coördineren de koppeling van vraag en aanbod. Zij

verzorgen tevens het provinciale aanbod aan vormings- en informatieactiviteiten (0,5 – 0,6 VTE/provincie).

De consulenten voor de centrale werking (1,6 VTE) Katlijn Vander Meeren: stafmedewerker Zij neemt de uitwerking van specifieke thema’s (persoonsvolgende financiering, nieuwe

doelgroepen, DGPR) en projecten (vrijwilligerswerk op de zorgboerderij, Boerenrustpunt) voor haar rekening. Daarnaast staat ze in voor een aantal communicatie-opdrachten (e-zine, websites).

Willem Rombaut: coördinator Hij volgt de algemene dossiers op en staat in voor de communicatie, de organisatie van

activiteiten op Vlaams niveau en de begeleiding van de interne structuren. Hij initieert vernieuwing via de projectwerking.

De administratieve ondersteuning Maria Coenen. De consulenten komen maandelijks samen in een werkoverleg waarop zowel de

provinciale als de algemene werking besproken en voorbereid wordt.

Maatschappelijke zetel: Diestsevest 40 3000 Leuven tel (016)28.61.28 – fax (016)28.61.29

Werksecretariaat: Remylaan 4b 3018 Wijgmaal tel (016)24.49.22 - fax (016)24.39.72

Website: www.groenezorg.be

http://www.groenezorg.be/


3. Uitbouw Steunpunt Groene Zorg in 2019

Vlaamse Overheid In 2013 ontving Steunpunt Groene Zorg vzw voor het eerst een subsidie op naam vanuit

het Beleidsdomein Welzijn, Volksgezondheid en Gezin. In 2019 was deze subsidie op naam goed voor een bedrag van 95.000 euro.

Het steunpunt beschouwt dit als een eerste stap naar een duurzamer samenwerkingsverband met de Vlaamse overheid. Het steunpunt biedt immers kansen bij de realisatie van beleidsdoelstellingen zoals het faciliteren van inclusie, zorg op maat, empowerment van mensen uit kwetsbare groepen, continuïteit in de zorg, …

Het is echter niet eenvoudig aan een organisatie als Steunpunt Groene Zorg een juiste plaats te geven binnen de regelgeving van het verkokerde welzijnslandschap. Het vinden van een passende positionering van het steunpunt binnen het welzijnsaanbod blijft daarom een belangrijke uitdaging.

Provinciale overheden

Antwerpen In 2019 kreeg Steunpunt Groene Zorg een bedrag van 30.000 euro op naam toegewezen

vanuit de Dienst Landbouw en Platteland van het Antwerps provinciebestuur. Op 24/06/2019 was er een overleg met de gedeputeerden voor landbouw en

plattelandsontwikkeling.

Limburg Steunpunt Groene Zorg ontving een werkingssubsidie op naam (begroot vanuit landbouw)

voor een bedrag van 32.000 euro. Op 29/01/2019 kwam de provinciale stuurgroep bijeen.

Oost-Vlaanderen Voor 2019 voorzag het provinciebestuur in een toelage van 36.900 euro, toebedeeld

vanuit het budget van landbouw. Voor het penhouderschap in het project Zorg in de Groene Zorg ontving SGZ 4.000 euro.

Eind 2019 werd dit project afgesloten. Op 27/05/2019 was er een overleg met de gedeputeerde voor landbouw.

Vlaams-Brabant SGZ kon voor 2019 opnieuw rekenen op een provinciale werkingssubsidie van 33.000 euro

vanuit het budget landbouw. Op 3/09/2019 was er provinciale stuurgroep.

West-Vlaanderen Het provinciebestuur heeft zich bij overeenkomst tot en met 2019 geëngageerd tot een

jaarlijkse financiering van de werking in West-Vlaanderen. In 2019 bedroeg de subsidie 41.555 euro.

Op 3/04 en 16/10/2019 was er telkens stuurgroepvergadering. Met het oog op de nieuwe meerjarenplanning 2020 – 2025 die de provinciebesturen in

2019 moesten opmaken, had Steunpunt Groene Zorg vzw met elk bestuur afzonderlijk overleg. Drie provincies zullen vanaf 2020 hun financiering aan Steunpunt Groene Zorg vzw optrekken: West-Vlaanderen (jaarlijkse indexatie), Oost-Vlaanderen en Antwerpen.


Provinciaal beleid voor plattelandsontwikkeling In de provincie Antwerpen liep het project ‘Vrijwilligersnetwerk binnen Groene Zorg’, dat

kadert binnen het plattelandsprogramma ‘Omgevingskwaliteit door Samenwerking’, voort. Dit project loopt van 1/09/2017 tot en met 30/11/2020. Voor de werking in 2019 vroeg het steunpunt een cofinanciering van 27.864 euro aan.

In het Leadergebied Kempen Oost liep het project Boerenrustpunt onder het promotorschap van Rurant. Steunpunt Groene Zorg is co-promotor. Dit project loopt van 1/01/2019 tot en met 30/11/2020. Voor de werking in 2019 vroeg het steunpunt een cofinanciering van 5.408 euro aan.

In het Leadergebied Kempen Zuid was er het project ‘Herstelboerderijen’ van Welzijnszorg Kempen, waaraan Steunpunt Groene Zorg participeert als partner. Dit project loopt van 1/02/2019 tot en met 31/07/2020.

Vernieuwde strategische doelstellingen Het succes van zorgboerderijen bij de gebruikers en hulpverleners is dermate dat

Steunpunt Groene Zorg op de eigen grenzen botst. Terwijl het aantal zorgboerderijen een gestage groei kent, bleven de werkingsmiddelen voor het steunpunt de voorgaande jaren nagenoeg ongewijzigd.

De vraag naar de plaats en de rol van de zorgboerderij binnen de hulpverlening straalt af op Steunpunt Groene Zorg. Welke positie moet het steunpunt innemen binnen het brede netwerk van welzijn en zorg?

Het Bestuursorgaan vatte hierover in 2018 een interne denkoefening aan. Het liet zich

daarvoor bijstaan door het bureau Strategies & Leaders. Onder hun begeleiding werd een traject doorlopen waarbij de doelgroepen en stakeholders van het steunpunt in kaart werden gebracht. Er waren voorbereidende workshops op 14/01 en 5/02/2019. De mogelijke businessmodellen werden op 14/02/2019 voorgelegd aan een panel van deskundigen uit de welzijnssector.

In aansluiting op het advies dat daaruit volgde koos het Bestuursorgaan ervoor om de zorgboerderij als primaire klant voorop te stellen. In de eerste plaats moet het steunpunt zich inzetten voor de ondersteuning van het informele aanbod. Die keuze werd in het najaar 2019 vertaald in strategische doelstellingen. Een reorganisatie van de matchingopdracht tegen halfweg 2020 is daarbij het meest in het oog springende actieplan.


4. Werking 2019

4.1. Dienstverlening In elke provincie is er een deeltijdse consulent werkzaam die de dienstverlening

in Groene Zorg behartigt.

De procedure die SGZ voorziet voor aanmelding, behandeling en opvolging van een zorgboerderijaanvraag verloopt deels via een digitaal loket. Het systeem werd in 2014 opgezet. In 2018 werd het geoptimaliseerd zodanig dat hulpverleners die aanmelden een vlottere service krijgen. Ook de inhoud en vormgeving van het afsprakenplan werden geactualiseerd.

4.1.1. Begeleiding van opstartende zorgboerderijen

Wie interesse toont om te starten als zorgboerderij wordt bezocht door een consulent van Steunpunt Groene Zorg voor een screening. Tijdens dat bezoek worden de motivatie en de zorgmogelijkheden van de kandidaat-zorgboerderij onderzocht. Voor de inschatting van de competenties van de zorgboer(in) doet de consulent beroep op het competentieprofiel dat in samenwerking met de docentengroep arbeidspsychologie van de Thomas More-hogeschool werd opgemaakt.

In 2018 hebben we een nieuw rekruteringstraject, dat werd uitgetest in het PDPO-project ‘Groene Zorg in de Vlaamse Rand’ verder uitgebreid naar en toegepast in een aantal andere provincies. Daarbij brengen we nieuw geïnteresseerden vooraf samen in een infosessie. De kandidaat-zorgboerderijen krijgen er informatie over het samenwerkingskader waarin de zorgboerderij functioneert. Ze krijgen bovendien toelichting over de ondersteuningsnoden van de doelgroepen waarmee zorgboerderijen samenwerken.

Op die manier verliep het screeningsgesprek, dat nadien plaats vond, vlotter en efficiënter. Er ging minder tijd naar informatieoverdracht en dat gaf extra ruimte om de belangstelling en de mogelijkheden van de zorgboerderij tijdens het kennismakingsgesprek in kaart te brengen. Bovendien heeft de consulent met deze nieuwe werkwijze al tweemaal contact gehad met de kandidaat-zorgboerderij, alvorens deze effectief van start gaat met de begeleiding van een zorggast.

Bij het kennismakingsbezoek ontvangt de kandidaat-zorgboerderij een

Kwaliteitsbox en een map met nuttige informatie. In 2019 werden 74 kandidaten bezocht. Daarvan haakten 2 na het gesprek af. Het

aandeel van professionele landen tuinbouwbedrijven binnen deze groep van nieuwe kandidaten daalt jaar op jaar en is herleid tot 37%. Enkel in de provincie Limburg vormden de professionele landen tuinbouwbedrijven de grootste groep onder de nieuwe kandidaten. Een aantal gescreende en door de consulent geschikt bevonden zorgboerderijen, houden hun beslissing na het screeningsbezoek nog even in beraad en zijn nog niet beschikbaar.

Na het screeningsbezoek krijgen de nieuwe zorgboerderijen ondersteuning bij de opstart van hun eerste overeenkomst. Van de 72 zorgboerderijen die na de screening kandidaat bleven, waren er eind 2019 al 42 actief d.w.z. dat ze reeds één of meer zorggasten ontvangen hebben.


Tabel 1

Aantal gescreende zorgboerderijen in 2019

Antw. Limb. O.-Vl. Vl.-Br. W.-Vl. TOTAAL

gescreend landen tuinbouw 4 8 4 1 10 27

gescreend andere 5 4 15 12 11 47

afgehaakt na screening (L&TB) 1 1

afgehaakt na screening (andere) 1 1

NIEUWE ZORGBOERDERIJEN 8 12 18 13 21 72

Steunpunt Groene Zorg organiseerde in 2019 3 vormingssessies ‘Dromen van een

eigen zorgboerderij’. Mensen die interesse hebben om een zorgboerderij op te starten maar nog geen uitgeklaard plan van aanpak hebben, worden naar deze vorming toegeleid. Ze krijgen er handvatten en wegwijzers aangereikt voor de opmaak van een businessplan.

4.1.2. Inventarisering van het zorgaanbod

Eind 2019 telde Steunpunt Groene Zorg 979 actieve zorgboerderijen in Vlaanderen. Over het ganse jaar groeide het aanbod aan actieve zorgboerderijen met 14. Een meerderheid van actieve zorgboer(inn)en biedt de zorgactiviteiten aan op een professioneel land- of tuinbouwbedrijf in hoofd- of nevenberoep (64%). Enkel zij kunnen een subsidie ter compensatie van hun zorgactiviteiten ontvangen vanwege het Departement Landbouw en Visserij (DLV).

Grafiek 1

De hoofdactiviteit op de andere actieve zorgboerderijen past niet in de omschrijving van een professioneel land- of tuinbouwbedrijf. Het gaat dan om paardenmaneges, hobbyboeren, tuinaannemers, …. Het aandeel van dit type zorgboerderij in het totale aanbod gaat al sinds 2009 onophoudelijk in stijgende lijn.

0

100

200

300

400

500

600

700

800

900

1000

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Groei zorgboerderijen Vlaanderen

Prof. L&TB Andere


Sinds 2009 is hun aantal bijna verzesvoudigd, van 60 in 2009 naar 356 in 2019. In 2019 groeide deze groep aan met 23 actieve zorgboerderijen.

Bovenop het aantal van 979 actieve zorgboerderijen telde Steunpunt Groene Zorg op 31 december 2019 nog eens 64 kandidaat zorgboerderijen die wel al gescreend werden maar in 2019 nog niet actief zijn geweest. Meer dan 2/3 van deze nieuwe kandidaten zijn zorgboerderijen met een hoofdactiviteit buiten de professionele landen tuinbouw.

Grafiek 2

4.1.3. Matching van vraag en aanbod

Via bedrijfsbezoeken en tijdens opvolgingscontacten wordt het aanbod van zorgboerderijen in kaart gebracht.

Steunpunt Groene Zorg biedt welzijns- en zorgvoorzieningen de gelegenheid om hun vraag voor activering van een cliënt op de zorgboerderij aan te melden.

De provinciale consulent van het steunpunt onderzoekt deze aanmeldingen en probeert ze te matchen aan een passende zorgboerderij. Op die wijze worden de aanvragers in contact gebracht met de meest gepaste zorgboerderij.

4.1.3.1. Aanvragen voor een zorgboerderij

Sinds 2014 werkt het steunpunt hiervoor met een digitaal aanmeldingsformulier. Hulpverleners die hun cliënt willen aanmelden voor activering op een zorgboerderij kunnen daarvoor terecht op www.groenezorgaanmelding.be. Ze doorlopen een onlineformulier met 9 tabbladen. Daarin geven ze informatie over de aanmelder(s), de kandidaat hulpboer en diens wensen en voorkeuren. Ze klikken ook aan welke doelstellingen via de samenwerking met een zorgboerderij beoogd worden. Tot slot krijgen ze een vragenlijst van 25 tot 44 vragen voorgeschoteld. Die vragenlijst peilt naar de ondersteuningsnood van de kandidaat hulpboer op het gebied van aanleren en uitvoeren van taken, omgang met feedback en persoonlijke aandacht.

0 50 100 150 200 250 300

Antwerpen

Limburg

Oost-Vlaanderen

Vlaams-Brabant

West-Vlaanderen

147

86

161

68

161

75

45

128

58

50

Spreiding van 979 zorgboerderijen over de Vlaamse provincies

L&TB

Andere

http://www.groenezorgaanmelding.be/


Grafiek 3

In 2019 ontving Steunpunt Groene Zorg 866 aanvragen om een samenwerking

met een zorgboerderij op te starten (grafiek 3). Het aantal aanmeldingen schommelt sinds 2010 tussen 900 en 1.100 per jaar maar is in 2018 onder het cijfer van 900 gezakt.

Dit dalende cijfer geeft de grenzen aan van de verwerkingscapaciteit binnen het

team SGZ. Een te grote stroom van aanmeldingen verlengt de wachttijd van behandeling en dat ontmoedigt dan weer hulpverleners om op een later tijdstip nieuwe aanmeldingen door te geven. Vooralsnog ontvangt het steunpunt geen structurele financiering die mee evolueert met het aantal matchings.

Er is ook sprake van een heroriëntatie in de werking van SGZ. Stilaan groeit immers het besef dat de aandacht van de dienstverlening te exclusief gefocust ligt op de opstart van zorgboerderijovereenkomsten.

De dienstverlening gaat zich daarom meer focussen op het sterker maken van zorgboerderijen via een beter introductietraject en meer info en vorming. Zo organiseren we sinds 2018 infosessies voor startende zorgboerderijen. Pas nadat de kandidaat-zorgboerderij deze sessie heeft bijgewoond, gaat de consulent er op screeningsbezoek.

Grafiek 4 geeft een beeld van het aantal aanmeldingen per sector gedurende de

laatste 5 jaar. De grafiek toont dat het aantal aanmeldingen voor de meeste sectoren een wisselend verloop kent. Enkel bij de aanmeldingen vanuit de sector geestelijke gezondheidszorg zien we een aanhoudende, licht dalende trend.

Na een terugval in 2018 was er het voorbije jaar opnieuw een groei in het aantal aanmeldingen vanuit de sector onderwijs.

De opmerkelijke daling van het aantal aanmeldingen vanuit de sector personen

met een handicap (-30%) is gespreid over alle leeftijden. De daling bij de groep van minderjarigen uit VAPH-voorzieningen (-19) wordt slechts in beperkte mate gecompenseerd met een verhoging van het aantal aanmeldingen voor BuSO-leerlingen (+6).

970 9611041

882 866

0

200

400

600

800

1000

1200

2015 2016 2017 2018 2019

Aantal aanmeldingen


Grafiek 4

Mogelijks is dat te verklaren doordat een segment van de doelgroep van personen

met een handicap zijn weg vindt naar de geregistreerde groene zorginitiatieven. De registratie van het VAPH leert ons dat in 2019, 59 budgethouders een overeenkomst afsloten met een geregistreerd groene zorginitiatief.

Het opstartpercentage (= de verhouding van het aantal matchings ten opzichte

van het aantal aanmeldingen) lag in 2019 opnieuw hoger. In 2018 had dit percentage een tijdelijke terugval. Opnieuw was er nu, in 2019, een opstart van 66 % van de aanmeldingen.

Grafiek 5

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

PmH GGZ BJZ Ond Andere

Evolutie aantal aanvragen per sector

2015

2016

2017

2018

2019

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Aandeel sectoren in totaal aanmeldingen

PmH

GGZ

JH

Ond


Grafiek 5 geeft ons een beeld van de voornaamste sectoren van waaruit

aanmeldingen bij Steunpunt Groene Zorg vzw binnenkomen. In 2019 bereikte het aandeel van de aanmeldingen vanuit de onderwijssector een nieuw hoogtepunt (55%). Waar de onderwijssector over de voorbije 10 jaar een groeiend aandeel kende, zien we vanuit de jeugdhulp een halvering tot 2015 en vervolgens een constant verloop. Beide sectoren werken slechts in zekere mate als communicerende vaten.

Deze grafiek geeft geen informatie over de problematiek of diagnose die bij de

aangemelde zorggast is vastgesteld. Steunpunt Groene Zorg vraagt bij de aanmelding geen gegevens op over de indicatie omdat deze niet rechtstreeks relevant zijn voor de opdracht van matching. Wel weten we dat veel zorggasten die worden aangemeld vanuit een bepaalde sector, tevens begeleiding krijgen van een voorziening uit een andere sector. Dat is meer het geval voor de doelgroep van minderjarigen.

Binnen de groep van aanmeldingen voor minderjarigen merken we een groeiend

aandeel van de jongste leeftijdsgroepen. Het aantal -14-jarigen kende sinds 2014 een verdubbeling. In dezelfde periode daalde het aantal aanmeldingen voor oudere minderjarigen tussen 14 en 17 jaar.

Grafiek 6

4.1.3.2. Opstart van een zorgboerderijovereenkomst

Bijlagen 1 en 2 geven een overzicht van het aantal samenwerkingsverbanden dat tussen zorgboerderijen en voorzieningen werd opgestart. Op 856 aanmeldingen werden er 562 zorgboerderijovereenkomsten afgesloten. Dat is 66%. Voor aanmeldingen vanuit de sector jeugdhulp werd het moeilijkst een match gevonden. Voor slechts 49% van de aanmeldingen lukte dit. De grootste kans op een succesvolle match is weggelegd voor aanmeldingen vanuit thuiszorgdiensten. Voor 80% van die aanmeldingen vindt SGZ een passende zorgboerderij.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

450

500

2014 2015 2016 2017 2018 2019

Aanmeldingen minderjarigen

<14j

14j-17j


Voor 292 aanmeldingen werd geen zorgboerderijovereenkomst opgestart. Daarvoor zijn meerdere verklaringen:

a) 153 aanmeldingen (18%) werden ingetrokken nog voordat een overeenkomst kon worden opgestart. In 41 gevallen beslisten de indieners tot intrekking van hun aanvraag nadat ze eerst op kennismaking waren geweest naar de zorgboerderij.

b) In een heel beperkt aantal gevallen (20) besliste SGZ zelf om de aanmelding niet te behandelen. Dat gebeurt wanneer de consulent oordeelt, in principe in overleg met de aanmelder, dat de aanvraag niet past binnen de doelstellingen van een zorgboerderij.

c) Voor 34 aanmeldingen (4%) werd geen passende zorgboerderij gevonden. Soms gaat het om vragen met heel specifieke verwachtingen waarvoor geen gebiedsdekkend aanbod bestaat.

d) 28 aanmeldingen werden doorverwezen naar het aanbod op www.zorgboerderijenvlaanderen.be

De Dienst Ontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij registreerde

in 2018 (het departement kan nog geen definitieve cijfers voor 2019 ter beschikking stellen) 982 lopende overeenkomsten. Let wel, dit cijfer heeft uitsluitend betrekking op de overeenkomsten met gesubsidieerde landen tuinbouwbedrijven.

Van deze lopende overeenkomsten in 2018 waren er 391 nieuwe overeenkomsten, die pas in de loop van dat jaar gestart werden. 8 overeenkomsten werden al bij de start van de subsidiemaatregel, in 2005, opgestart. 149 zorgboerderijovereenkomsten (15%) liepen al 5 jaar of langer.

In grafiek 7 krijgen we een beeld van het aantal gesubsidieerde zorgboerderij-

overeenkomsten per jaar sinds 2005, het jaar waarin de subsidiemaatregel van kracht werd. De bovenste lijn geeft het aantal overeenkomsten dat lopende was tijdens het aangegeven jaar. De onderste lijn geeft weer hoeveel nieuwe overeenkomsten in het betreffende jaar werden opgestart.

Grafiek 7

Bron: Afdeling Ontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij

Het aantal nieuwe overeenkomsten dat jaarlijks wordt afgesloten toont sinds

2010 een dalende trend.

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

20

10

20

11

20

12

20

13

20

14

20

15

20

16

20

17

20

18

Evolutie aantal gesubsidieerde ZBO's

nieuweZBO's

lopendeZBO's

http://www.zorgboerderijenvlaanderen.be/


Niettegenstaande er zich jaarlijks een aantal professionele landen tuinbouwbedrijven aandient als nieuwe zorgboerderij, gaat het aantal lopende overeenkomsten met gesubsidieerde zorgboerderijen sinds 2015 naar beneden. Voor het eerst sinds 2010 waren er in 2018 minder dan 1.000 gesubsidieerde overeenkomsten lopende.

4.1.4. Begeleidingscontacten

Eens een aangemelde kandidaat-hulpboer werd gematcht met een passende zorgboerderij blijft Steunpunt Groene Zorg de opstart en samenwerking opvolgen. In het bijzonder wanneer, hetzij de zorgboerderij, hetzij de hulpverlener, voor het eerst een zorgboerderijovereenkomst afsluit, verleent het steunpunt ondersteuning bij de opstart.

Maar ook indien zowel zorgboerderij als hulpverlener ervaring heeft met Groene Zorg, blijft de consulent van het steunpunt beschikbaar voor begeleiding. Met het oog op een goede begeleiding van de zorgboerderijen gaan de medewerkers van Steunpunt Groene Zorg geregeld ter plaatse op bezoek.

De consulenten van SGZ kwamen 178 keer ter plaatse op de zorgboerderij. De plaatsbezoeken beperken zich, nu meer dan vroeger, tot het hoogst noodzakelijke. Dat heeft te maken met de toenemende werkdruk (het aantal zorgboerderijen neemt jaar over jaar toe) en de verbreding van het takenpakket in de richting van meer vorming, informatie en begeleiding van initiatieven die intensievere zorg willen aanbieden.

De verminderde aanwezigheid van de consulent Groene Zorg bij opstartgesprekken en bij probleembesprekingen is een aandachtspunt. Precies die gesprekken zijn immers belangrijk om de kwaliteit van de ondersteuning bij zorgactiviteiten op te volgen.

Tabel 2

Aantal plaatsbezoeken in 2019 (zonder kennismakingsbezoeken bij kandidaat zorgboerderijen)


opstart ZBO, nieuwe ZB én HV 1 6 4 11

opstart ZBO, nieuwe ZB 3 4 6 2 9 24

opstart ZBO, nieuwe HV 8 6 5 18 37

opstart ZBO 7 1 4 3 15

administratieve vraag 1 4 4 2 11

probleembespreking 1 3 4

Begeleiding 'meer zorg' 2 7 7 4 20

andere 26 4 7 16 3 56

TOTAAL 47 24 23 38 46 178

Grafieken 8 en 9 tonen de evolutie van het aantal plaatsbezoeken van de

consulenten SGZ bij zorgboerderijen over een periode van respectievelijk 10 en 5 jaar. Beide grafieken tonen een dalende trend voor de begeleiding van

opstartgesprekken op het moment dat de zorgboerderij een nieuwe overeenkomst met een voorziening afsluit. Deze begeleidingsformule staat onder druk van de verbreding in de groene zorgactiviteiten die op haar beurt meer differentiatie in het dienstverleningsaanbod vergt. Dat een aantal hulpverleners door de jaren heen voldoende ervaring heeft opgebouwd in de samenwerking met zorgboerderijen,


maakt die aanwezigheid bij sommige opstartgesprekken trouwens minder noodzakelijk.

Grafiek 8

Grafiek 9

Voor de plaatsbezoeken met een ander doel dan de begeleiding van een opstart,

was er na 2015 een opflakkering, die zich ook in 2019 doorzette. Die is onder andere te verklaren door het groeiend aantal zorgboerderijen dat de werking wil intensifiëren. Deze zorgboerderijen hebben vooral tijdens hun fase van opstart nood aan informatie en inzicht in de mogelijkheden die er zijn om hun activiteiten op te bouwen.

De sterke stijging in 2019 binnen de categorie ‘andere’ houdt echter grotendeels verband met de inloop van een nieuwe consulent in de provincies Antwerpen en Vlaams-Brabant. Die inloopperiode werd onder meer ingevuld met een reeks van kennismakingsbezoeken bij zorgboerderijen in de beide provincies.

0

50

100

150

200

250

300

350

400

2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Evolutie aantal bezoeken bij Zben

opstart ZBO andere

0

10

20

30

40

50

60

70

80

90

100

2015 2016 2017 2018 2019

Evolutie plaatsbezoeken ZB

ZBO, nieuwe ZB

ZBO, nieuwe HV

ZBO

Andere


4.1.5. Aanbod collectieve polis voor zorggasten

Als voorwaarde voor de opstart van een zorgboerderijovereenkomst geldt dat elke betrokken partij zich dient te verzekeren tegen burgerlijke aansprakelijkheid. In de meeste gevallen stelt zich hieromtrent geen probleem voor wat de verzekering van de begeleidende voorziening en de zorgboerderij betreft.

Op welke wijze de burgerlijke aansprakelijkheid van de zorggast kan verzekerd

worden, verschilt van de ene bij de andere situatie. In sommige omstandigheden zal de begeleidende voorziening een dergelijke verzekering hebben afgesloten. Voor schoolgaande jongeren is er doorgaans een verzekeringspolis afgesloten door de school van de jongere.

Bovendien is het aangewezen dat er voor de zorggast tevens een verzekering wordt afgesloten die het risico van lichamelijke ongevallen dekt. Ook daar stelt zich hetzelfde probleem dat elke individuele situatie afzonderlijk moet onderzocht worden.

Voor die situaties waarbij de zorggast zich niet kan dekken tegen de risico’s van

burgerlijke aansprakelijkheid of lichamelijke ongevallen, hetzij via een begeleidende voorziening, hetzij vanuit een privé-polis, beschikt SGZ zelf over een verzekeringsaanbod. Zorggasten kunnen zich via hun begeleidende voorziening aansluiten op een collectieve verzekering. Ze betalen daarvoor een forfaitaire jaarvergoeding.

In 2019 maakten 80 zorggasten gebruik van dit aanbod. 9 zorggasten kozen enkel voor een verzekering lichamelijke ongevallen, 5 voor een verzekering burgerlijke aansprakelijkheid. De overige 66 zorggasten sloten zich voor beide risico’s aan bij de polis van SGZ.

De aansluitingskosten worden in de meeste gevallen gedragen door de zorggast zelf of een familielid.

Tabel 3 Wie betaalt de aansluitingskost voor de collectieve polis?

Zorggast Familielid Zorgboerderij Bewindvoerder OCMW

34 15 17 9 5

4.1.6. Basisondersteuning aan ‘Zorg met Landbouw’

De invoering van de persoonsvolgende financiering voor meerderjarige personen met een handicap, gaf een aantal zorgboerderijen het perspectief om de zorgtak verder uit te bouwen. Ze besloten om zich toe te leggen op een collectief aanbod: meer zorggasten gelijktijdig en in kleine groep een dagbesteding aanbieden.

Hoewel de persoonsvolgende financiering een motiverende factor bleek, gingen heel wat van deze initiatieven in hun doelgroep breder dan personen met een handicap. We omschrijven dit type van zorgboerderij als ‘Zorg met Landbouw’. De zorg staat hier immers vooraan, de landbouw is een context voor het zorgaanbod. Daarin onderscheiden ze zich van het klassieke type zorgboerderij dat we omschrijven als ‘Landbouw met Zorg’. In dit klassieke type is er een bedrijvigheid buiten de zorg (bv. landbouw, dierenasiel, kinderboerderij, manege) en wordt de zorg als een informele nevenactiviteit ingebouwd.


Steunpunt Groene Zorg biedt de initiatieven ‘Zorg met Landbouw’ een basisondersteuning die hen moet helpen om zelfstandig aan de slag te gaan.

- infosessies ‘Dromen van een zorgboerderij’, - infosessies ‘Zorgboerderij en persoonsvolgende financiering’, - werkpakketten adhv brochures zoals ‘Business Model Canvas’ en ‘Kostprijs-berekening’, - modelovereenkomsten (voor individuele ondersteuning, collectieve begeleiding, gebruikersovereenkomsten, overeenkomsten voor specifieke doelgroep bv. mensen met burn-out, …), - ondersteuning bij de registratie als groene zorginitiatief bij het VAPH, - bekendmaking via de website www.zorgboerderijenvlaanderen.be - individuele begeleiding bij zorgboerderijen die heel concreet aan de slag gaan (zie tabel 2 – rubriek begeleiding ‘Meer zorg’)

4.1.7. Nieuwe website voor rechtstreeks toegankelijke zorgboerderijen

Op de website www.zorgboerderijenvlaanderen.be, ontwikkeld in najaar 2018

door Steunpunt Groene Zorg, kunnen zorgboerderijen die rechtstreeks willen samenwerken met zorggasten zich voorstellen. De site laat toe dat zorggasten, hun ouders of hulpverleners zelfstandig op zoek kunnen gaan naar een groene zorgplek voor dagbesteding op maat. Met deze dienstverlening speelt SGZ in op een bestaande nood bij hulpverleners en gebruikers.

In de loop van 2019 beslisten 5 zorgboerderijen om een pagina op de website te bestellen. Samen met de 13 zorgboerderijen die reeds in 2018 op de website stonden, komt het totaal eind 2019 op 18 zorgboerderijen die van deze dienstverlening gebruik maken.

Zorgboerderijen die zich kenbaar willen maken via deze nieuwe site werden

uitgenodigd op een infosessie. Hierop gaf SGZ toelichting bij de voorwaarden voor bekendmaking op de site. Zo moeten zorgboerderijen de visietekst van SGZ onderschrijven. Tijdens de infosessies kregen de zorgboerderijen technische toelichting over de werking van de site.

In 2019 werden 5.257 unieke gebruikers van de site

www.zorgboerderijenvlaanderen.be geregistreerd. Samen hadden zij 6.810 bezoeksessies, die gemiddeld 2min 12s duurden en waarop 2,4 pagina’s werden bekeken. 16.256 pagina’s werden weergegeven. 1.189 sessies hadden een duurtijd van 3 tot 30 minuten.





4.1.8. Zorgprestaties

4.1.8.1. Registraties DLV

Het Departement Landbouw en Visserij beschikt over informatie over het aantal gepresteerde zorgdagen. We baseren ons op de definitieve cijfers van de zorgprestaties in 2018, aangezien deze van 2019 nog niet volledig beschikbaar zijn. Voor 424 zorgboerderijen werden toen 249.591 zorguren geregistreerd. Dit komt overeen met 41.598,5 zorgdagen (1 zorgdag = 6 uur). De gesubsidieerde zorgboerderijen presteerden samen 1.309 zorgdagen minder tegenover 2017, hoewel er slechts 4 landbouwers minder actief waren in 2018. Gemiddeld presteerde een actieve zorgboerderij 98 zorgdagen in 2018. Dat gemiddelde ligt 2 zorgdagen per zorgboerderij lager tegenover in 2017.

Deze cijfers hebben enkel betrekking op de overeenkomsten met zorgboerderijen op professionele landen tuinbouwbedrijven. Om een beeld te krijgen van het totaal aantal zorgprestaties op alle zorgboerderijen, maken we een extrapolatie.

We trekken het gemiddelde van 98 zorgdagen per zorgboerderij die in 2018 actief was, door naar de groep van zorgboerderijen buiten de professionele landen tuinbouw. Volgens onze raming ontvingen 223 van die laatste groep van zorgboerderijen zorggasten in 2018. Samen waren zij goed voor 21.850 zorgdagen.

Deze extrapolatie brengt ons tot een raming van meer dan 63.000 zorgdagen die alle zorgboerderijen samen in 2018 hebben gepresteerd.

Ook in tabel 4 baseren we ons op de registratiegegevens 2018 van het

Departement Landbouw en Visserij. Ze bevat per provincie het aantal lopende overeenkomsten (op de gesubsidieerde bedrijven) en het aantal zorgdagen.

Tabel 4: verdeling van lopende overeenkomsten en geregistreerde zorgdagen per provincie in 2018

Provincie Actieve ZBO’s

2018

Geregistreerde

zorgdagen 2018

Zorgdagen/ZBO

Antwerpen 186 8944 48

Vlaams-Brabant 122 5505 45

West-Vlaanderen 233 8013 34

Oost-Vlaanderen 279 9522 34

Limburg 162 9613 59

Totaal 982 41598 41

Bron: Afdeling Ontwikkeling van het Departement Landbouw en Visserij

Uit de laatste kolom van tabel 3 blijkt dat het aantal zorgdagen dat een

overeenkomst duurt verschilt naargelang de regio. In de provincie Limburg hebben de zorgboerderijovereenkomsten de langste duurtijd of zijn ze het meest intensief (59 zorgdagen/jaar per ZBO). Dat is wellicht deels te verklaren vanuit de vaststelling dat in die provincie verhoudingsgewijs minder overeenkomsten voor minderjarigen worden afgesloten. Overeenkomsten voor minderjarigen zijn meestal van kortere duur. In de provincies met meer kortlopende overeenkomsten (Oost- en West-Vlaanderen) zijn er dan wel meer overeenkomsten geteld.


Over de jaren heen neemt de intensiteit van de zorgboerderijtrajecten toe. In

2014 lag de gemiddelde intensiteit van een zorgboerderijovereenkomst op 35 zorgdagen per jaar. In 2018 lag dit een zesde hoger nl. 41 zorgdagen per overeenkomst en per jaar.

4.1.8.2. Registraties SGZ

Net als in 2016, maakte SGZ in het voorjaar 2020 een gedetailleerde telling van het aantal zorggasten dat in de loop van 2019 ondersteund werd op een zorgboerderij.

Voor 955 zorgboerderijen konden we het aantal zorggasten in kaart brengen. 221 (23%) van die zorgboerderijen ontvingen in 2019 geen zorggasten. De overige 734 zorgboerderijen ontvingen 2026 zorggasten. De meeste zorggasten (79%) kwamen via een individuele overeenkomst naar de zorgboerderij. Een doorsnee actieve zorgboerderij ontvangt gemiddeld 2,2 zorggasten via een individuele overeenkomst.

66 zorgboerderijen ontvingen groepen met kwetsbare personen. Allen samen ontvingen zij 97 groepen, samen goed voor 426 zorggasten. Een groep bestaat aldus uit gemiddeld 4 tot 5 zorggasten.

Alles samen telde SGZ 1697 overeenkomsten in 2019, 1600 voor een individuele

zorggast en 97 voor een groep met zorggasten. Bij DLV worden jaarlijks ongeveer 1000 overeenkomsten geregistreerd (in 2018

waren het er 982). De extra overeenkomsten die SGZ daar bovenop telt, staan voornamelijk op rekening van zorgboerderijen die geen aanspraak kunnen maken op de subsidie van DLV. Zij staan in voor de activering van ongeveer 40% van alle kwetsbare personen die in 2019 op een zorgboerderij te gast waren.


4.2. Belangenbehartiging

Om de kansen van samenwerking tussen aanbieders van groene zorg en welzijns- of zorgvoorzieningen te optimaliseren moet er ook aan structuren gesleuteld worden. Het wegwerken van knelpunten voor en het toegankelijker maken van de organisatie van Groene Zorgactiviteiten is daarom een belangrijke opdracht van Steunpunt Groene Zorg. In 2019 werden daartoe diverse dossiers opgevolgd.

4.2.1. Subsidiemaatregel voor landen tuinbouwers met zorgboerderijactiviteiten

Steunpunt Groene Zorg vzw volgt de uitwerking van de subsidiemaatregel sinds de inwerkingtreding op 1 december 2005 en signaleert, indien nodig, aandachts-punten aan de bevoegde administratie van de Vlaamse overheid.

Op 11/04/2019 bracht minister Koen Van de Heuvel een bezoek aan zorgboerderij

Hof ter Motte (Poesele, Deinze). Steunpunt Groene Zorg gaf de minister een korte introductie over de rol van zorgboerderijen bij de vermaatschappelijking van de zorg. Aan de hand van enkele verhelderende grafieken kreeg hij ook toelichting bij de impact van de subsidiemaatregel op zorgboerderijen. Zo blijkt immers dat zorgboerderijen die een subsidie ontvangen sneller overgaan tot engagement en dat hun engagement ook duurzamer is in vergelijking met de groep die geen aanspraak maakt op de subsidie vanuit het Departement Landbouw en Visserij.

Op 09/05/2019 kwamen we op initiatief van het Departement Landbouw &

Visserij (DLV) samen met vertegenwoordigers van de administraties en de kabinetten Welzijn, Onderwijs en Landbouw.

De statistische gegevens 2018 van zowel DLV als SGZ werden voorgesteld en besproken. DLV bracht ook verslag uit van de inspectieresultaten bij gesubsidieerde landen tuinbouwbedrijven.

Tevens kwamen volgende punten aan bod: - Er komt een vernieuwde versie van het e-loket. Het is een streefdoel om de

gebruiksvriendelijkheid te optimaliseren. - Bespreking van de toegankelijkheid van de zorgboerderij voor de doelgroep

van asielzoekers en niet-begeleide minderjarigen. Op 29/10/2019 had SGZ een aanvullend overleg met DLV over de op til zijnde

vernieuwing van het e-loket waarop professionele landen tuinbouwbedrijven de subsidie voor zorgactiviteiten kunnen aanvragen. DLV lichtte de voorgenomen aanpassingen toe. SGZ werd uitgenodigd om zijn opmerkingen en suggesties tot verbetering over te maken.


4.2.2. Overleg Zorginspectie

Op 09/09/2019 ging SGZ, samen met DLV, in op een uitnodiging van de Zorginspectie – team VAPH om toelichting te geven bij de werking van zorgboerderijen. De aanleiding daarvoor was een aantal inspectiebezoeken bij geregistreerde groene zorginitiatieven.

We hebben van de gelegenheid gebruik gemaakt om onze bekommernis voor een kwaliteitsvolle opvolging van de zorgboerderijovereenkomsten vanuit de voorzieningen, over te maken.

4.2.3. Arbeidsmatige activiteiten op de zorgboerderij

Met de arbeidsmatige activiteiten, een maatregel waarmee de Vlaamse overheid sinds 1/07/2018 de organisatie van dagbesteding voor volwassenen extra financiert, worden veel meerderjarige zorggasten die naar de zorgboerderij gaan gevat.

Al bij de voorbereiding van deze nieuwe regelgeving heeft SGZ consequent haar bezorgdheid voor een duurzaam werkpostenbeleid uitgedrukt. Steunpunt Groene Zorg vraagt dat de overheid als eerste stap naar een onderbouwd werkpostenbeleid een profielbeschrijving opmaakt van de werkposten waarmee thans vanuit de AMA-begeleiders wordt samengewerkt. Zonder kennis van dat profiel is het volgens het steunpunt uitgesloten een adequaat werkpostenbeleid te voeren.

Met de invoering van de AMA-regelgeving is binnen het werkveld een discussie

over de noodzaak van een dimona-aangifte opgelaaid. De RSZ-inspectie heeft als standpunt ingenomen dat werkposten die een AMA-overeenkomst afsluiten verplicht zijn tot dimona-aangifte. In antwoord daarop stellen meer en meer voorzieningen een dimona-aangifte van de zorgboerderij als voorwaarde. Sommige voorzieningen gaan daar zo ver in dat ze die voorwaarde opnemen in de overeenkomst met de zorgboerderij.

SGZ blijft zich beroepen op de overeenstemming met de FOD WASO, die al vele jaren van toepassing is, dat de activering van kwetsbare personen in het kader van een zorgboerderijovereenkomst niet dimona-plichtig is. Een dergelijke verplichting zou voor heel wat zorgboerderijen een drempel betekenen. Het impliceert immers een bijkomende financiële en administratieve last. Bovendien kan dit het aanbod van de zorgboerderijactiviteiten voor -15-jarigen in het gedrang brengen.

Tijdens een overleg met de inspectiediensten van FOD WASO en RSZ op 22/03/2019 werd ons nogmaals bevestigd dat de dimona-aangifte in het kader van de zorgboerderijovereenkomst geen vereiste is. Niettemin wordt de aangifte wel aanbevolen omdat het een bijkomende waarborg is dat de samenwerking gunstig zou worden geëvalueerd.

Via ons e-zine hebben we aan zorgboerderijen geadviseerd om deze

modelovereenkomsten van voorzieningen, waarin de verbintenis tot dimona-aangifte staat opgenomen, niet te ondertekenen maar steeds gebruik te maken van de zorgboerderijovereenkomst van Steunpunt Groene Zorg, die overigens volledig aangepast is aan het BVR Arbeidsmatige Activiteiten.


4.2.4. Afstemming met sociale wetgeving

Tot nog toe stelden de federale inspectiediensten van sociale wetten zich positief op tegenover zorgboerderijovereenkomsten die worden afgesloten met een erkende welzijnsvoorziening. De invoering van de persoonsvolgende financiering (PVF) maakt echter een rechtstreekse samenwerking tussen zorgboerderij en zorggast mogelijk. Met budgethouders PVB maar ook met andere doelgroepen zoals mensen met burn-out wordt er meer en meer rechtstreeks samengewerkt. De vraag stelt zich in hoeverre de RSZ-inspectie en de FOD WASO dergelijke overeenkomsten interpreteren als zorgovereenkomsten dan wel als arbeidsovereenkomsten.

Steunpunt Groene Zorg legde een dossier aan om hierover in overleg te gaan met de Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg (FOD WASO).

Er waren in dit verband volgende overlegmomenten 25/01/2019 overleg kabinetten Peeters en Vandeurzen 22/03/2019 overleg met de inspectiedienst van sociale wetten (FOD WASO) en de

RSZ-inspectie. Aan de vertegenwoordigers van de inspectiediensten werd ons ontwerp van

overeenkomst ‘rechtstreekse samenwerking’ voorgelegd. Het gaat om een overeenkomst die de zorggast en de zorgboerderij onderling afsluiten, zonder betrokkenheid van een voorziening. Zij konden zich akkoord verklaren met de overeenkomst maar benadrukten dat de inspecteurs ter plaatse een beoordelingsbevoegdheid hebben, waarbij ze vanuit de vaststelling van de feiten kunnen bepalen of het al dan niet om illegale tewerkstelling gaat.

Naar aanleiding van een klacht bij het parket over een voorval op een

zorgboerderij, had SGZ op 10/01/2019 een gesprek met een inspecteur sociale wetgeving.

Daarbij kwam het aspect van psychosociale preventie op de zorgboerderij aan bod. De klacht handelde over ongewenste intimiteiten. In een relatie werkgever-werknemer zou de preventieadviseur gevraagd worden om een onderzoek in te stellen. De vraag stelt zich op welke manier psychosociale preventie op de zorgboerderij kan georganiseerd worden. Er is weliswaar PreventAgri die een rol van preventieadvies in de landen tuinbouw kan opnemen. Maar dat preventieadvies heeft betrekking op veiligheid, niet op psychosociale aspecten. Het advies werd gegeven aan SGZ om een weg te zoeken waarlangs preventie kan ingebouwd worden.

4.2.5. Omkadering zorgboerderij bij samenwerking met voorzieningen Jongerenwelzijn

Er is gemis aan een gemeenschappelijke visie over de rol van de zorgboerderij binnen de integrale jeugdhulp. Gevolg: er is geen (beleid in functie van) omkadering van de zorgboerderij. SGZ constateert bij zorgboerderijen een dalende interesse voor de doelgroep minderjarigen in de bijzondere jeugdzorg.

SGZ wil met het Agentschap Jongerenwelzijn en de voorzieningen BJZ tot eensgezindheid komen over de plaats van de zorgboerderij binnen hun hulpverleningsaanbod.


Vanuit het agentschap werd in december 2017 een werkgroep dagbesteding geïnstalleerd. Daarin zetelen vertegenwoordigers van de koepelorganisaties van jongerenwelzijn en CLB, evenals vertegenwoordigers van voorzieningen BJZ uit diverse provincies. In deze werkgroep zal de ruimere problematiek rond dagbesteding besproken worden. Steunpunt Groene Zorg werd uitgenodigd om zijn probleemstelling binnen die werkgroep aan te kaarten. Op 24/01/2019 schoven we als SGZ voor het eerst aan bij de werkgroep.

4.2.6. Zorgboerderijen met een collectief aanbod

Op 09/03/2019 brachten we een groep van zorgboerderijen met collectief aanbod samen. Het ging om een selecte groep die werd uitgenodigd, nl. zorgboerderijen die reeds actief zijn als collectieve aanbieder. Op het programma stonden volgende punten:

voorstelling en bespreking van de visietekst ‘De zorgboerderij als schakel in de hulpverlening’;

het zich situeren van de initiatieven op de lijn tussen informeel en formeel aanbod en

het oplijsten en bespreken van hindernissen die zorgboerderijen ondervinden bij de realisatie van hun businessplan.

Bij de bespreking van dit laatste agendapunt waren de belangrijkste thema’s: het genereren van inkomsten voor een kostendekkend zorgaanbod, het bekendmaken van het aanbod en de inzet van mensen en middelen bij de uitwerking van het aanbod.


4.3. Kennis en onderzoek

4.3.1. Zorgboerderij en persoonsvolgende financiering

De uitbreiding van het zorgboerderijaanbod kan een antwoord bieden op de vraag van de gebruikers naar een breder aanbod van dagbesteding op maat. Voor sommige zorgboerderijen geeft de persoonsvolgende financiering uitzicht op een verbreding of verdieping van hun aanbod. Deze nieuwe regelgeving geeft hen immers het perspectief om de tijdsinvestering in de begeleiding financieel vergoed te krijgen.

Vanaf 2017 ging het systeem van persoonsvolgende financiering van start voor meerderjarige personen met een handicap. Steunpunt Groene Zorg volgde deze belangrijke transitie nauwgezet op. Van juli 2017 tot december 2018 werd een van de medewerkers deeltijds ingezet om nieuwe mogelijke samenwerkingsvormen tussen budgethouders en zorgboerderijen te begeleiden. SGZ trof de voorbereidingen voor een specifiek dienstverleningsaanbod voor zorgboerderijen die zich meer willen toeleggen op zorg. (zie punt 5.1.6.)

PVB-Wijzer (verplaatsen naar andere locatie, bij belangenbehartiging?) Bij Besluit van de Vlaamse Regering werd in 2018 de vzw Persoonsvolgende

Budgetwijzer erkend. Deze organisatie heeft als opdracht om in samenwerking met het VAPH een nieuw digitaal platform te creëren. De bedoeling van het platform is om mensen met een PVB op een eenvoudige manier in contact te laten komen met de waaier aan zorgmogelijkheden.

Ook de bij het VAPH geregistreerde groene zorginitiatieven (GGZI) zouden een plaats krijgen op dit platform. SGZ werd gevraagd om deel uit te maken van de AV en RvB van deze vzw als vertegenwoordiger van het niet-vergunde aanbod. In 2019 nam SGZ maandelijks deel aan de RvB en tweemaal aan de AV. In 2019 boog de vzw PVBwijzer zich in hoofdzaak over het vergunde aanbod, het niet-vergunde aanbod zal later aanbod komen.

Outreach vormingsaanbod SGZ maakte bij de GGZI het outreach vormingsaanbod van de RTH-aanbieders

binnen de sector VAPH bekend. RTH-aanbieders kunnen aan een groep van minimum drie personen vorming rond een handicapspecifiek thema aanbieden en dit op verplaatsing. Verschillende GGZI gaven aan interesse te hebben om deze vorming op hun zorgboerderij te laten doorgaan en hierbij ook andere zorgboerderijen uit hun regio bij te betrekken.

23/09/2019 ZB Blom Vivant (GGZI) is op dit aanbod ingegaan en heeft een outreach vormingsmoment gehad van Fiola rond autisme.

Overleg met de welzijnssector Vanuit het netwerk van begeleid werkers in Limburg bereikten ons vragen naar de

houding van Steunpunt Groene Zorg tav de mogelijkheid die de VAPH-regelgeving voorziet dat zorggasten rechtstreeks met hun budget gaan aankloppen bij zorgboerderijen. Ze wilden graag weten of en hoe ze in de toekomst nog kunnen samenwerken met zorgboerderijen.

Op 12/02/2019 kwamen we hierover samen met het netwerk. Tijdens dit overleg konden we inspelen op de vragen die bij de begeleid werkers speelden en groeide bij hen ook begrip voor de positie van zorgboerderijen


Andere contacten 12/02/2019 overleg ZB Geert Verpoorten over uitbouw zorgtak op zorgboerderij 01/04/2019 overleg ZB Nelissen (idem) 13/06/2019 volgen van infosessie VAPH voor vergunde aanbieders (Hasselt) 19/06/2019 overleg met Agilitas 04/07/2019 deelname aan congres VAPH: evaluatie PVF 21/09/2019 infosessie over geregistreerde groene zorginitiatieven voor leden

van Absoluut Vlaams-Brabant 21/11/2019 voorstelling van onder meer de GGZI aan het COC van het Vlaams

Welzijnsverbond West-Vlaanderen

4.3.2. Zorgboerderij en burn-out

Omdat bij een aantal zorgboerderijen belangstelling was gegroeid om een aanbod te ontwikkelen naar mensen met een burn-out, nam SGZ in 2018 reeds diverse initiatieven om dit terrein nader te onderzoeken. Begin 2019 maakte SGZ op vraag van een Limburgse zorgboerderij een modelovereenkomst voor een rechtstreekse samenwerking tussen de zorgboerderij en een zorggast met burn-out. Dit gebeurde op voorschrift van de huisarts en met instemming van de adviserende geneesheren. Op die manier kregen 2 zorggasten met burn-out ondersteuning op de zorgboerderij.

Project ‘Boerenrustpunt’ In het najaar 2018 kreeg SGZ de gelegenheid om als copromotor mee te stappen

in een project voor plattelandsontwikkeling in het Leadergebied Kempen-Oost. Rurant was initiatiefnemer en treedt op als promotor. Het project loopt van 1/1/2019 tot en met 31/12/2020

De doelstelling is om het zorgaanbod op boerderijen te vergroten door een nieuwe doelgroep (mensen met burn-out) aan te trekken naar het platteland. Concreet willen we binnen dit project zorgboerderijen laten samenwerken met nieuwe partners (burn-outcoaches) om zo mensen met een burn-outproblematiek de mogelijkheid te bieden om in een landbouwomgeving tot rust te komen (boerenrustpunt) en er eventueel te kunnen meedoen aan activiteiten. Steunpunt Groene Zorg is copromotor van dit project, Rurant vzw is promotor. Verder wordt samengewerkt met verschillende partners: Vereniging voor Erkende Stress- en Burn-out Coaches (VESB), Universiteit Antwerpen (leerstoel Zorg en Natuurlijke Leefomgeving), Doctors4Doctors, Burn-Out Vlaanderen vzw, Open Huis Natuurcoaching vzw en Welzijnszorg Kempen.

6 zorgboerderijen en 7 burn-outcoaches toonden interesse om aan dit project deel te nemen. Na onderlinge kennismaking werden duo’s gevormd van een burn-outcoach en een bedrijf. Om de samenwerking tussen beiden in een juridisch en kwaliteitsvol kader te laten verlopen, ontwikkelde SZG een gebruikersovereenkomst die door beide partijen wordt ondertekend.

In het najaar startte de UA met de voorbereidingen voor het evaluatieve onderzoek dat ze zullen uitvoeren in 2020. De zorgboerderijen maakten werk van het inrichten van een ‘boerenrustpunt’, een plek op hun bedrijf waar de burn-outcoach en de coachee tot rust kunnen komen. Gezien de instroom van mensen met burn-out in het project zeer moeizaam verliep, werd sterk ingezet op het werven van coachees, dit via verschillende kanalen.


In het kader van dit project waren er de volgende contacten: 23/01, 28/02, 13/05, 28/08 en 20/11/2019 overleg met Rurant over

projectinhoud en plan van aanpak 13/02, 3/07 en 4/12/2019 stuurgroep 11/02/2019 interview met Aline Lenaerts, onderzoekster Universiteit Antwerpen 3/04/2019 kennismaking met twee (voor SGZ nieuwe) van de zes bedrijven die

wensen mee te doen aan het project 6/05/2019 bezoek met de burn-outcoaches aan de zes deelnemende bedrijven 1/07/2019 bijeenkomst coaches en zorgboerderijen, 16/09/2019 bijeenkomst zorgboerderijen over oa kostprijsberekening 23/09/2019 bijeenkomst burn-outcoaches

4.3.3. Vrijwilligersnetwerk in de Groene Zorg

Dit project loopt van 1/09/2017 tem 30/11/2020 in het kader van het plattelandsontwikkelingsprogramma OKW-S. Het werkingsgebied voor dit project is de provincie Antwerpen. De doelstelling is om een pool van vrijwilligers samen te stellen die kan ingezet worden voor de begeleiding van zorggasten op de zorgboerderij. Er wordt tevens een instrumentarium uitgewerkt om het vrijwilligersbeleid concrete uitwerking te geven.

Voor het ontwikkelen van een gepaste selectiemethodiek werd in 2018 een beroep gedaan op de deskundigheid van Hogeschool Thomas Moore. In 2019 liep een samenwerking met Hogeschool Artesis Plantijn voor het uitwerken van tools die kunnen worden ingezet bij het begeleiden en ondersteunen van de vrijwilligers en de zorgboerderijen.

SGZ bleef in 2019 inzetten op het werven van vrijwilligers via verschillende kanalen. Er werd een selectiegesprek gehouden met 13 kandidaten. Uiteindelijk startten vier weerhouden kandidaten effectief een traject met een zorggast op een zorgboerderij. Hierbij werd steeds de nodige zorg besteed aan het maken van een goede match tussen vrijwilliger, zorgboerderij en zorggast. Voor de vrijwilligers die opstartten werden ook de nodige documenten uitgewerkt en in orde gebracht. Aan actieve vrijwilligers biedt SGZ de nodige begeleiding en ondersteuning.

In het kader van dit project waren er de volgende contacten: 17/01/2019 planningsoverleg met Artesis Plantijn 29/01, 31/01, 13/08, 14/10, 16/10, 7/11, 16/12, 18/12/2019: selectiegesprekken

met kandidaat-vrijwilligers 20/02/2019 introductiesessie voor vrijwilligers, 5 aanwezigen 15/05/2019 overleg met Artesis Plantijn omtrent voorstellen van tools voor het

ondersteunen en begeleiden van de vrijwilligers en zorgboerderijen 24/05, 15/11 en 27/11/2019 opvolgingsbezoeken bij vrijwilligers op

zorgboerderij 24/06/2019 ervaringsuitwisseling voor vrijwilligers 1/07 en 18/07/2019 aanwezigheid bij opstartgesprek op zorgboerderij 5/09/2019 terugkoppeling van tools Artesis Plantijn naar team SGZ september 2019 vorming bij Give a Day over digitaal werven van vrijwilligers 24/10/2019 voorstelling van definitieve handleiding over begeleiden en

ondersteunen van vrijwilligers door AP aan het hele team van SGZ en vorming over gehanteerde methodieken, kaders en theorieën


4.3.4. -12-jarigen op de zorgboerderij

SGZ krijgt de laatste jaren steeds meer aanvragen van -12-jarigen waarmee het moeilijk loopt op school en waarvoor een schoolvervangend traject op de ZB wordt gevraagd. Het gaat over leerlingen die gedragsproblemen vertonen, sociaal-emotionele of psychische problemen hebben. De richtlijnen ‘CLB’s en zorgboerderijen’ (met toekenning van code O als verantwoording van afwezigheid op school) is op deze groep niet van toepassing aangezien zij geen school lopen in het secundair onderwijs.

Binnen het aanbod van zorgboerderijen zijn er enkelingen (in hoofdzaak GGZI) die open staan voor deze doelgroep. Buiten Groene Zorg zijn er zo goed als geen schoolexterne initiatieven die een aanbod hebben naar -12-jarigen.

SGZ wil onderzoeken of het mogelijk is om ifv deze doelgroep een project op te zetten. Hiervoor werd contact genomen met Oziki (opvang zieke kinderen) en Landelijke Kinderopvang (LKO). LKO heeft sinds november een project ‘Koesterburcht’ waarbij kinderen door onthaalouders worden opgevangen in de Engelenburcht, met ondersteuning van een begeleider vanuit MFC Ganspoel. Tussen deze kinderen zijn enkele kinderen met een bijzondere zorgnood. In de lijn van dit project zou iets soortgelijks kunnen worden opgezet in de context van een zorgboerderij, voor de -12-jarigen die wij krijgen aangemeld bij SGZ. De haalbaarheid van dit projectidee wordt verder onderzocht.

Er waren in dit verband volgende contacten: 17/05/2019 overleg Oziki 08/08/2019 overleg Landelijke Kinderopvang 04/12/2019 overleg inclusiecoach Landelijke Kinderopvang 19/12/2019 overleg Landelijke Kinderopvang en directie MFC Ganspoel

4.3.5. Samenwerking met voorzieningen Jongerenwelzijn

We maakten een denkoefening over mogelijke samenwerkingsprocedures met voorzieningen bijzondere jeugdzorg, erkend door het Agentschap Opgroeien. Deze procedures moeten een passend antwoord bieden op de specifieke verwachtingen vanuit deze voorzieningen.

Met de resultaten van deze denkoefening kunnen we aansluiten bij de Werkgroep Dagbesteding die in 2018 werd opgestart door het Agentschap. Daarin bespreken de voorzieningen de knelpunten waarop ze botsen bij het aanbod van dagbesteding voor hun jongeren (zie punt 5.2.5.). Het model SGZ wordt door het Agentschap naar voor geschoven als een voorbeeld van nuttig aanbod.

Voor de uitwerking van een passend samenwerkingsmodel ging SGZ in overleg met zowel zorgboerderijen die ervaring hebben met time-outs vanuit bijzondere jeugdzorg als met begeleiders van enkele voorzieningen die op doordachte wijze samenwerken met zorgboerderijen.

In de uitwerking waren er volgende stappen: 24/02/2019 Poesele, bespreking met zorgboerderijen die samenwerken met

voorzieningen Jongerenwelzijn, in aanwezigheid van 2 voorzieningenbegeleiders. 23/04/2019 interne bespreking op het werkoverleg: opstellen kader met

richtlijnen naar voorzieningen en naar zorgboerderijen. 05/06/2019 Lokeren, gesprek met Agentschap Opgroeien en andere

voorzieningen (De Waai en OLO, Cirkant heeft zich verontschuldigd). Voorstelling en bespreking van opgesteld kader met richtlijnen.


26/09/2019 voorbereidend overleg in SDW in functie van 9/10/19, overleg op agentschap Opgroeien.

09/10/2019 opvolggesprek met de vertegenwoordiger van Agentschap Opgroeien.

4.3.6. Pilootprojecten

4.3.6.1. Ondersteuning van individuele projecten

Zorgsite Oosthille In de omgeving van Brugge werden plannen gemaakt voor een

intergenerationele en inclusieve zorgsite in een groene omgeving. Op 12/02/2019 nam SGZ deel aan een overleg met diverse potentiële zorgpartners uit de regio.

4.3.6.2. Herstelboerderijen (Leader Kempen Zuid)

Dit project beoogt de organisatie van herstelboerderijen voor mensen die een fysieke revalidatie moeten doorlopen. Daarbij geniet de patiënt van het verblijf (al dan niet met overnachting) op de boerderij, het mogelijk contact met dieren en aangepaste activiteiten, al dan niet begeleid door een ergotherapeut of de boer zelf.

Het project loopt van 1/02/2019 tot 31/07/2020. Welzijnszorg Kempen, een samenwerkingsverband tussen de OCMW’s van verschillende gemeenten, is de promotor. SGZ is een van de partners, met volgende opdrachten

- inbreng expertise matching, - inbreng expertise wetgeving rond zorgboerderijen, - effectieve matching boer-patiënt, - communicatie met de partners, bekendmaking van het concept van

‘herstelboerderij’ Twee zorgboerderijen toonden zich bereid om mee te werken aan het project.

11 patiënten hebben deelgenomen aan de activiteiten op een zorgboerderij. Meestal was dat voor een halve dag per week. Aanvankelijk werden zij ter plekke begeleid door de ergotherapeut. Na verloop van tijd kwamen ze zelfstandig naar de zorgboerderij.

Samen met projectpartner Thomas More neemt SGZ deel aan een werkgroep in

de schoot van dit project. Bij de uitwerking botsten de promotoren op 4 knelpunten: - de verplaatsing naar de zorgboerderij - de verzekering van de patiënt - de kosten voor de zorgboerderij - de financiering van de post-revalidatie

De werkgroep onderzoekt hoe de kosten kunnen gefinancierd worden, zowel die van de patiënt als deze van de zorgboerderij.

Er waren voor dit project volgende contactmomenten 21/01 en 20/08/2019 planningsoverleg met de promotor 11/02/2019 Startvergadering 15/05, 25/06, 22/10 en 09/12/2019 Werkgroep financieel en wettelijk kader 25/06 en 22/10/2019 Stuurgroep 20/08/2019 Bespreking kostprijsberekening met 2 deelnemende

zorgboerderijen


4.3.6.3. Zorg in de Groene Zorg

Eind 2019 liep het project ‘Zorg in de Groene Zorg’ af. Dit project liep sinds 2013. Het was gestart vanuit de vaststelling dat een potentiële doelgroep bij gebrek aan een kwaliteitsvolle, professionele begeleiding verstoken bleef van een traject op de zorgboerderij. Het project wilde hieraan verhelpen. Met de inzet van deskundigheid inzake begeleid werken, werden zorggasten die geen toegang hadden tot de VAPH-hulpverlening, toch toegeleid naar de zorgboerderij.

Sinds de start van het traject is een en ander veranderd in het landschap van zorg en welzijn. De rechtstreeks toegankelijke hulp die voorzieningen met VAPH-vergunning kunnen aanbieden alsook de recentere regelgeving omtrent arbeidsmatige activiteiten, hebben gezorgd voor een zekere mate van ontkokering. Beide maatregelen laten toe dat diensten die gespecialiseerd zijn in de methodiek van begeleid werken, een bredere doelgroep in begeleiding kunnen nemen, ook voor een zorgboerderijtraject. Tegelijk kunnen voorzieningen uit de geestelijke gezondheidszorg zich via de AMA-regelgeving meer toeleggen op de begeleiding van dagbesteding op externe zorgplekken.

4.3.7. Wetenschappelijk onderzoek

PWO-onderzoek HoGent RUMIN AAI

De vakgroep Natuur- en Voedingswetenschappen van HoGent leidt een onderzoek naar het welzijn van kleine herkauwers die worden ingezet bij zorg en therapie. SGZ maakt deel uit van de stuurgroep.

Onderzoeksopdracht Arteveldehogeschool

Onder begeleiding van hun docent werkte een groep van studenten sociale wetenschappen een opdracht over het thema ‘Groen en Gezondheid’ uit. Ze onderzochten verschillende initiatieven in Vlaanderen die actief zijn in het aanbod van gezonde activiteiten in een groene omgeving.

Deze initiatieven werden beschreven en gebundeld in een brochure. Met SGZ hadden ze een gesprek op 5/12/2019. Zorgboerderijen kregen op die manier een plaats in de voorstelling van een brede waaier aan initiatieven.

Onderzoek Farmers of the Future

17/12/2019 deelname aan workshop Farmers of the Future ‘Green Care’, georganiseerd door het onderzoekscentrum van de EU met medewerking van de KULeuven. Het ging om een bijeenkomst van Vlaamse en Nederlandse zorgboerderijen. Samen zochten ze naar knelpunten en uitdagingen voor de toekomstige ontwikkeling van Groene Zorg.

De workshop kaderde in een breder onderzoek met als opzet om innoverende ontwikkelingen binnen de agrarische sector te stimuleren.


4.3.8. Internationale samenwerking

4.3.8.1. Ondersteuning van Waalse partners in Groene Zorg

Met een drie jaar durende financiële steun van Cera probeert Acceuil Champêtre en Wallonie (tak van plattelandstoerisme binnen Waalse landbouworganisatie) een Waals netwerk van zorgboerderijen uit te bouwen. Sinds begin 2018 heeft ACW een voltijdse medewerker aangesteld om deze opdracht te realiseren.

SGZ werd ook uitgenodigd om deel uit te maken van een commissie van experten die de opstart van het steunpunt in Wallonië zal begeleiden.

6/05/2019 overleg met de projectverantwoordelijke ACW. 14/10/2019 Bezoek van een groep geïnteresseerde zorgboerderijen en

bestuurders ACW aan zorgboerderij Vanhellemont, Meensel-Kiezegem. Getuigenissen van Elodie Versonnen (dienst Gastopvang LT), Tina Van De Loo (Begeleid Wonen – Walden vzw), zorgboer Eric Jans (Lummen) en zorgboerin Jeanine Nijs (Meensel-Kiezegem), 11 deelnemers.

2/12/2019 Comité d’Experts, overleg met vertegenwoordigers van de administraties landbouw en personen met een handicap over de toekomstige financiering van zorgboerderijen en van het Waalse steunpunt.

4.3.8.2. Ontvangsten van Zuid-Koreaanse delegaties

We ontvingen een aantal delegaties vanuit Zuid-Korea. Zij krijgen telkens een inleiding op de werking van zorgboerderijen in Vlaanderen.

28/02/2019 Lichtaart, groep landen tuinbouwers, 24 dlns. 17/06/2019 Aalst, vertegenwoordigers van provinciale administratie plattelands-

ontwikkeling, 17 dlns. 19/09/2019 Beernem, groep landen tuinbouwers, 33 dlns. 25/09/2019 Gooik, groep landen tuinbouwers, 16 dlns. 05/10/2019 Poesele, vertegenwoordigers van de stedelijke administratie van

Cheonan, 6 dlns. 28/10/2019 Lichtaart, delegatie van landbouwers, 17 dlns

4.3.8.3. Andere contacten met buitenlandse delegaties

Gesprek Deense onderzoekster 31/01/2019 Skype-overleg met Mille Larsen. Zij heeft onderzoek gedaan naar de

zorgactiviteiten binnen de biodynamische landbouw in Denemarken. Ze wenste meer achtergrond over de werking in Vlaanderen om deze te kunnen vergelijken met de situatie in Denemarken.

Conferentie van het Italiaans netwerk voor sociale landbouw 06/02/2019 Het Forum Nazionale Agricoltura Sociale nodigde SGZ uit als

gastspreker op een conferentie in Rome. De organisatoren zochten een antwoord op de vraag welk beleid vanuit de EU nodig is om sociale landbouw in Europa en in de Mediterrane landen beter tot ontwikkeling te laten komen. Naast onze eigen bijdrage waren er sprekers uit Duitsland, Nederland, Ierland en Tsjechië. Er namen ongeveer 65 personen, voornamelijk afgevaardigden vanuit de verscheidene regionale werkingen in Italië, deel aan deze conferentie.


Projectvoorstel Interreg Noord-West Europa Vanuit Noord-Ierland kwam een projectvoorstel voor een samenwerking in het

kader van Interreg Noord-West-Europa. De initiatiefnemers wilden een instrumentarium ontwikkelen dat toelaat om de resultaten en het positieve effect van de zorgboerderij te meten. Aanvankelijk wilden ze dat beperken tot een heel specifieke doelgroep van kwetsbare kinderen. Op voorstel van SGZ en andere potentiële partners werd in juni een voorstel ingediend waarin de doelgroep ruimer werd opgevat.

Er kwam evenwel een negatieve evaluatie van het projectidee. Voorstelling samenwerking met onderwijs Op vraag van het Sint-Janshof van vzw De Ranken uit Mechelen brachten we op

19/11/2019 een presentatie met bezoek aan de Tallaarthoeve (Koningshooikt). Deze vraag kaderde in een EU-uitwisselingsproject dat focust op het thema activerende werkvormen, differentiëren en omgaan met verschillen tussen leerlingen. De school wou voor haar buitenlandse gasten in het bijzonder de werking van time out op de zorgboerderij in de kijker zetten, 8 dlns.

4.3.9. Deelname aan studiedagen en vormingsactiviteiten

De medewerkers van Steunpunt Groene Zorg participeren geregeld aan overlegmomenten en studiedagen waarin zij zowel eigen kennis en inzichten uitdragen als nieuwe verwerven. (Overzicht van studiedagen en externe contacten in bijlage 3)


4.4. Vorming en informatie

4.4.1. Informatiesessies

4.4.1.1. Informatiesessies voor hulpverleners

Hulpverleners die interesse betonen voor Groene Zorg of een eerste keer een vraag richten aan Steunpunt Groene Zorg worden uitgenodigd op provinciale informatiebijeenkomsten. Daarop krijgen ze een gestructureerde voorstelling van de mogelijkheden, werkwijzen en aandachtspunten voor de samenwerking met zorgboerderijen. Er werden in 2019 11 informatiebijeenkomsten voor hulpverleners georganiseerd. (Overzicht van infosessies voor hulpverleners in bijlage 3)

Aan verschillende organisaties, verenigingen of groepen geïnteresseerden werd, op hun vraag, uitleg gegeven over Groene Zorg en de rol van het steunpunt. Er waren 15 toelichtingsmomenten op vraag van voorzieningen. (Overzicht van infosessies op vraag in bijlage 3)

Bij andere gelegenheden werd het protocol voor samenwerking met SGZ gehanteerd als gespreksmiddel bij overleg met voorzieningen over de kwaliteitsbewaking van de zorgboerderijovereenkomst. Het protocol legt vast welke verwachtingen SGZ stelt tegenover de dienstverlening van matching tussen vraag en aanbod. Er waren 5 overlegmomenten met directie en teams van diverse voorzieningen. (Overzicht van overlegmomenten i.v.m. protocol SGZ in bijlage 3)

Tabel 5

Aantal geïnformeerde voorzieningen in 2019 (totaal van infosessies overlegmomenten op eigen initiatief en op vraag)


Pers m Handicap 8 13 9 10 25 65

Geestelijke Gezondheidszorg 6 8 3 2 6 25

Bijzondere Jeugdzorg 1 5 9 6 21

Onderwijs 12 13 4 16 8 53

Thuiszorg 2 1 3

Algemeen Welzijnswerk 1 1 2

Andere 3 3 5 11

TOTAAL 29 43 28 34 46 180

In 2019 lag het aantal geïnformeerde voorzieningen op 180. De sectoren onderwijs en personen met een handicap toonden de grootste belangstelling voor de informatiesessies. Grafieken 10 en 11 tonen de evolutie van het aantal geïnformeerde voorzieningen in voorgaande jaren.


Grafiek 10

Grafiek 11

4.4.1.2. Informatiesessies voor landen tuinbouwers

Tevens organiseerde Steunpunt Groene Zorg informatiesessies voor geïnteresseerde landen tuinbouwers. Waar zich kansen aandienden gebeurde dit in samenwerking met gemeentelijke landbouwraden, eigen bewegingsstructuren en voorzieningen. Voor deze infosessies richt het steunpunt zich bijzonder op regio’s waar er een duidelijk tekort is aan zorgboerderijen. (Overzicht van infosessies voor landen tuinbouwers in bijlage 3)

0

10

20

30

40

50

60

70

80

2013 2014 2015 2016 2017 2018

Evolutie aantal geïnformeerde voorzieningen

PmH

GGZ

BJZ

Ond

0

50

100

150

200

250

300

2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018

Aantal bereikte voorzieningen op infomomenten


4.4.1.3. Informatiesessies persoonsvolgende financiering voor landen tuinbouwers

De invoering van het systeem van persoonsvolgende financiering riep bij heel wat zorgboerderijen vragen op. Velen vroegen zich af wat er voor hen nu zou veranderen.

Om een antwoord te bieden op deze vragen werd een infosessie uitgewerkt, op maat van de zorgboerderijen. De sessie bracht een toelichting over de principes van de persoonsvolgende financiering en over de mogelijke samenwerkingsvormen tussen zorgboerderijen en budgethouders.

De sessie werd in 7 regio’s aangeboden en lokte 29 zorgboer(inn)en. (Overzicht van infosessies voor landen tuinbouwers in bijlage 3)

4.4.2. Vormingsactiviteiten

4.4.2.1. Vormingsbijeenkomsten met zorgboer(inn)en

In het najaar 2018 startte een reeks van vormingsbijeenkomsten voor zorgboer(inn)en over het thema ‘Eerste Hulp Bij een Beperking’. Voor de begeleiding van deze sessies deed SGZ beroep op twee Antwerpse orthopedagogen Els Vrindts en Annemie Van Hoolst. Begin 2019 werden nog verscheidene bijeenkomsten van deze sessie georganiseerd. Alles samen (2018-2019) volgden 76 zorgboeren en –boerinnen deze vormingssessie.

(Overzicht van de bijeenkomsten 2019 in bijlage 3)

4.4.2.2. Contactvergaderingen voor zorgboerderijen

In de periode november 2019 – maart 2020 organiseerde SGZ een reeks van regionale contactvergaderingen voor zorgboerderijen met als thema ‘Nieuwe aanpak in ondersteuning zorgboerderijen’.

Doelstelling: - verantwoording en toelichting geven bij de beleidskeuzes SGZ, wijziging

strategie - verduidelijking over wat dit betekent voor de zorgboerderijen - aftoetsen hoe zorgboerderijen daar zelf naar kijken - input verzamelen voor verdere uitwerking (Overzicht van de contactvergaderingen najaar 2019 in bijlage 3)

4.4.2.3. Dagexcursie voor zorgboeren

De traditie van een jaarlijkse studiereis werd in 2019 aangehouden.

Op 10/10/2019 bezochten we drie zorgboerderijen in de regio Meetjesland en Land van Waas. De eerste is recent gestart met het uitbouwen van een kleinschalige, warme en veilige omgeving voor psychisch en maatschappelijk kwetsbare jongeren en jongvolwassenen. Een tweede stop bracht ons bij ’t Uilenbos, een bio-boerderij met hoevewinkel die al verschillende jaren actief is als zorgboerderij. Een jaar geleden ging ’t Uilenbos een bijzondere samenwerking aan met Fiola vzw, een voorziening voor mensen met een beperking die probeert om op het domein van de ZB een voedselbos vorm te geven. We eindigden de dag in de Huysmanhoeve te Sint-Laureins waar Robert Accoe ons een warm verhaal bracht over zijn geesteskind ‘de Kruiskenshoeve’. Er waren 50 deelnemers.


4.4.3. Evoluties in het vormings- en informatieaanbod

Steunpunt Groene Zorg organiseerde in 2019 82 vormings- en informatie-activiteiten. De 1.025 deelnemers waren samen goed voor 2.086,5 deelnemersuren.

Tabel 6

Vormingsactiviteiten in 2019

aantal uren dlns dlnsuren

Infosessies HV 11 27,5 156 390

Info in voorzieningen 15 22,5 162 243

Protocolbespreking 5 7,5 12 18

Infosessies Lbers 6 9 71 106,5

Startersinfo ZB 4 10 14 35

Sessie Dromen ZB 3 7,5 55 137,5

Info LB PVF 7 17,5 29 72,5

Vorming BO-coaches 2 5 17 42,5

Info Beleidsverantw 3 4,5 26 39

Ervaringsuitw Zben 9 22,5 90 225

Klankbordgroep Zben 4 10 47 117,5

Studiebezoeken 3 6 150 300

Vrijwilligersbijeenkomsten 2 5 10 25

Korte presentaties buitenland 1 0,5 65 32,5

Presentaties internationaal netwerk 7 17,5 121 302,5

TOTAAL 82 172,5 1025 2086,5

Het vormingsaanbod voor zorgboerderijen breidde de voorbije jaren stelselmatig

uit. Enkele jaren geleden startten we met de jaarlijkse dagexcursie naar zorgboerderijen. In 2016 werd het aantal bijeenkomsten voor ervaringsuitwisseling uitgebreid. In 2017 startten we met de vormingsreeksen voor collectieve aanbieders en hielden we een ‘Ronde van Vlaanderen’ met de infosessies over de persoonsvolgende financiering. Dit aanbod werd vanaf 2018 aangevuld met de infosessie ‘Dromen van een eigen zorgboerderij’. Deze sessie werd in 2019 opnieuw 3 maal georganiseerd. Ze kent een groot succes bij mensen die eraan denken om een zorgboerderij uit te bouwen. Ook de infosessie voor startende zorgboerderijen werd 4 keer georganiseerd. Deze sessie is bedoeld voor startende zorgboerderijen die gebruik willen maken van onze dienstverlening van matching. Voordat de consulent op screeningsbezoek gaat kan de zorgboerderij kennismaken met de verschillende doelgroepen en hun ondersteuningsbehoeften. Ook het werkingskader van de zorgboerderij komt uitvoerig aan bod. Een andere nieuwigheid waren de infosessies voor zorgboerderijen die hun aanbod rechtstreeks kenbaar willen maken via onze nieuwe website.

Grafiek 12 bevat een weergave van dit groeiende aanbod. De neerwaartse knik die de grafiek toont voor 2019 wijst erop dat 2018 eerder een uitzonderlijk jaar was qua vormingsaanbod. In het voorjaar van dat jaar liepen inderdaad 4 vormingsreeksen met telkens 3 sessies voor zorgboerderijen met een collectief aanbod. Dit was een eenmalig initiatief. Vandaar de terugval in 2019. Die terugval blijft echter hangen op een hoger niveau dan het peil aan vormingsactiviteiten dat we in 2018 bereikten.


Grafiek 12

Grafiek 13

Meer zorgwekkend is de dalende trend van het aantal deelnemers aan activiteiten. De gestage groei van het informatie- en vormingsaanbod vertaalt zich niet in meer deelnemers aan onze vormingsactiviteiten. Ze zorgt vooral voor meer vorming op maat. Globaal kunnen we stellen dat het aantal vormings- en informatieactiviteiten toeneemt maar dat de participatie licht afneemt. Het aanbod oriënteert zich uitgeproken op startende en actieve zorgboerderijen. Het is vooral bij die laatste groep, de actieve zorgboerderijen, dat de participatiegraad afzwakt. Dat blijkt het meest uitgesproken uit de beperkte deelname aan de ervaringsbijeenkomsten.

0

10

20

30

40

50

60

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Evolutie aantal vormingsactiviteiten

Infosessies HV

Info in voorzieningen

Infosessies Lbers

Vorming Zben

0

200

400

600

800

1000

1200

2012 2013 2014 2015 2016 2017 2018 2019

Evolutie deelnemersuren aan vormingsactiviteiten

Infosessies HV

Info in voorzieningen

Infosessies Lbers

Vorming Zben


4.4.4. Ontsluiting van kennis via www.groenezorg.be

In 2019 werden 6.793 unieke gebruikers van de site www.groenezorg.be geregistreerd. Samen hadden zij 9.845 bezoeksessies, die gemiddeld 2min 57s duurden en waarop 3,2 pagina’s werden bekeken. 32.019 pagina’s werden weergegeven.

De meest bezochte pagina’s waren,

Homepagina (21% van de paginaweergaven) ‘Medewerkers’ en ‘Contact’, samen (10%) ‘Ik zoek een zorgboerderij als hulpverlener’ (6%) ‘Kaart van zorgboerderijen’ (7%) ‘Over zorgboerderijen’ (5%) ‘Ik zoek een zorgboerderij voor mezelf’ (4%) ‘Wat moet ik weten als startende ZB?’ (3%)

4.4.5. E-zine

Van de elektronische nieuwsbrief werden vijf edities verzonden. Drie hiervan werden enkel naar de zorgboerderijen uit het netwerk verstuurd. Eén nieuwsbrief werd enkel naar de voorzieningen uit het netwerk verstuurd en een laatste werd verstuurd naar beiden

De nieuwsbrief is samengesteld uit korte nieuwsberichten met, waar mogelijk, een link naar de eigen website www.groenezorg.be. Nieuwsbrief en website worden op die manier in onderlinge afstemming opgebouwd. (Overzicht van gepubliceerde nieuwsbrieven in bijlage 3)

4.4.6. Bekendmaking

Voorstellingsfolder De consulenten van SGZ verspreiden de promotiefolder tijdens individuele

contacten, bij informatie- en vormingsactiviteiten en via de promotiestand.

Banners De drie banners, met hetzelfde beeld als op de voorzijde van de

voorstellingsfolder, werden opgezet bij beurzen en manifestaties van Steunpunt Groene Zorg.

Pers en media (Overzicht van persbijdragen over en media-aandacht voor Steunpunt Groene

Zorg in bijlage 3)

Beurzen (Overzicht van manifestaties waarop Steunpunt Groene Zorg aanwezig was met

een informatiestand in bijlage 3)




BIJLAGE 1

Overzicht aantal aanmeldingen en matchings per provincie 2019

Vlaanderen Aantal vragen

Ingetrokken Afgewezen door SGZ

Geen aanbod

ZBO afgesloten

Antwerpen 166 25 0 9 110

Limburg 172 41 1 23 97

Oost-Vlaanderen 167 24 1 16 101

Vlaams-Brabant 158 22 3 12 110

West-Vlaanderen 189 41 4 2 142

Buiten Vlaanderen

4 0 0 0 2

Totaal 856 153 9 62 562

Overzicht aantal aanmeldingen en matchings per sector 2019

Vlaanderen Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten

Jongerenwelzijn 89 24 5 7 44

Pers. m. Hand. 124 8 0 9 90

Geestel. Gezondheidszorg

97 21 0 0 67

Thuiszorg 52 6 0 2 42

Welzijn & Samenleving

15 6 1 0 8

Onderwijs 470 86 3 42 308

Andere 9 2 0 2 3

Totaal 856 153 9 62 562


BIJLAGE 2 Overzicht van aantal aanvragen en opgestarte samenwerkingsverbanden per provincie en per sector 2019

Antwerpen Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 28 1 0 0 22


12 2 0 0 7



3 2 0 0 1

Onderwijs 93 12 0 7 67

Andere 0 0 0 0 0

Totaal 166 25 0 9 110

Limburg Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 18 0 0 2 14


13 1 0 0 11



3 0 0 0 3

Onderwijs 103 34 0 15 47

Andere 3 1 0 2

Totaal 172 49 1 23 97

Oost-Vlaanderen Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 37 3 0 4 21


16 3 0 0 10

Thuiszorg 1 0 0 0 1


3 2 0 0 1

Onderwijs 89 12 1 10 56

Andere 4 0 0 0 3

Totaal 167 24 1 16 101


Vlaams-Brabant Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 16 2 0 2 11


13 3 0 0 10



4 1 1 0 2


Andere 2 1 0 0

Totaal 158 22 3 12 110

West-Vlaanderen

Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 25 2 0 1 22


41 12 0 0 29

Thuiszorg 0 0 0 0 0


2 1 0 0 1


Andere 0 0 0 0 0

Totaal 189 41 4 2 142

Buiten Vlaanderen

Aantal vragen


Geen aanbod

ZBO afgesloten


Pers m Hand. 0 0 0 0 0


2 0 0 0 0

Thuiszorg 0 0 0 0 0


0 0 0 0 0

Onderwijs 2 0 0 0 2

Andere 0 0 0 0 0

Totaal 4 0 0 0 2


BIJLAGE 3 OVERZICHT VAN CONTACTEN EN ACTIVITEITEN

Verspreiding Nieuwsbrief Groene Zorg

Er werden in 2019 vijf elektronische nieuwsbrieven verstuurd. - 28/05/2019 e-zine naar zorgboerderijen (1267 mailadressen), geopend door 41% van de

ontvangers, 19% daarvan klikte verder voor bijkomende informatie. - 28/05/2019 e-zine naar voorzieningen (3249 mailadressen), geopend door 26% van de

ontvangers, 34% daarvan klikte door voor meer info. - 4/07/2019 e-zine naar zorgboerderijen (1254 mailadressen), geopend door 45% van de

ontvangers, 4% klikte door voor meer info. - 10/09/2019 e-zine naar VZ en ZB (4669 mailadressen), geopend door 31% van de ontvangers,

31% klikte door voor meer info. - 29/11/2019 e-zine naar zorgboerderijen (997 mailadressen), geopend door 43% van de

ontvangers, 15% daarvan klikte verder voor bijkomende informatie.

Overzicht van informatiesessies voor hulpverleners die door SGZ werden georganiseerd

- 28/02/2019 Roeselare, 10 dlns - 14/05/2019 Hasselt, 12 dlns - 03/06/2019 Aalst, 16 dlns - 13/06/2019 Roeselare, 6 dlns - 24/09/2019 Malle, 20 dlns - 26/09/2019 Mechelen, 17 dlns - 01/10/2019 Roeselare, 17 dlns - 03/10/2019 Aarschot, 18 dlns - 07/11/2019 Hasselt, 20 dlns - 28/11/2019 Roeselare, 8 dlns - 03/12/2019 Poesele, 12 dlns

Overzicht van informatiesessies die werden gegeven op vraag van organisaties, verenigingen of groepen geïnteresseerden

- 11/01/2019 OBC Ter Wende en Ave Regina vzw, Leuven, 3 dlns - 21/01/2019 Nieuwe Kansen Geven - Limburg, 3 dlns - 08/02/2019 Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), 1 dln - 12/02/2019 Steunpunt Begeleid Werken – Limburg, 15 dlns - 12/02/2019 Zorgsite Oosthille (VZen regio Brugge), 10 dlns - 18/02/2019 Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), 1 dln - 09/02/2019 Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), 1 dln - 04/04/2019 Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), 1 dln - 09/05/2019 team Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), 3 dlns - 16/09/2019 welzijnspartners Mechelen – Emmaus, 6 dlns - 21/09/2019 Absoluut, met een PVF naar de ZB, 12 dlns - 04/11/2019 coördinator Het PAKT, Gent, 1 dln - 22/11/2019 COC Vlaams Welzijnsverbond, Tordale, 15 dlns - 06/12/2019 CLB-medewerkers en trajectbegeleiders regio Asse-Halle-Vilvoorde,

Strombeek-Bever, 30 dlns - 13/12/2019 CLB-medewerkers en trajectbegeleiders regio Oost-Brabant, 60 dlns


Overzicht van overlegmomenten ivm protocol SGZ

- 29/01/2019 OOOC Luein, Lochristi, 2 dlns - 29/01/2019 Gastopvang (Landelijke Thuiszorg), regio Antwerpen-Vlaams-Brabant, 1 dln - 26/02/2019 ZB Stal ter Koze – CAW de Tunnel, Kozen, 2 dlns - 05/06/2019 De Waai, Olo - richtlijnen voor time-out bijzondere jeugdzorg, Lokeren, 5 dlns - 18/09/2019 MFC Sint-Jozef, Gent, VAPH, 2 dlns

Overzicht van informatiesessies voor landbouwers

- 29/01/2019 Roeselare, opleiding NAC, 15 dlns - 04/02/2019 Gent, opleiding NAC, 15 dlns - 05/03/2019 Zemst, opleiding NAC, 10 dlns - 12/03/2019 Hasselt, opleiding Syntra zorgverlener met therapiepaard, 15 dlns - 24/06/2019 Antwerpen, opleiding Landwijzer vzw, 15 dlns - 03/07/2019 Bevel, supervisiegesprek student Landwijzer, 1 dln

Overzicht van startersmodules voor kandidaat-zorgboerderijen

- 20/02/2019 Malle, 5 dlns - 29/04/2019 Sint-Denijs-Westrem, 2 dlns - 17/06/2019 Sint-Denijs-Westrem, 2 dlns - 26/06/2019 Muizen (Mechelen), 5 dlns

Overzicht van informatiesessies ‘Persoonsvolgende financiering en zorgboerderij’ voor landen tuinbouwers

- 08/02/2019 Betekom, 2 dlns - 12/02/2019 Diepenbeek, 1 dln - 27/03/2019 Nevele, 13 dlns - 07/06/2019 Lennik, 2 dlns - 11/06/2019 Geel, 3 dlns - 13/11/2019 Leopoldsburg, 5 dlns - 10/12/2019 Gingelom, 3 dlns

Overzicht van informatiesessies ‘Dromen van een eigen zorgboerderij’

- 20/03/2019 Aarschot, 10 dlns - 12/06/2019 Sint-Denijs-Westrem, 17 dlns - 22/10/2019 Geel, 28 dlns

Overzicht van ervaringsuitwisselingsavonden

Thema “Eerste Hulp bij een Beperking” - 10/01/2019, Zingem, 10 dlns - 17/01/2019 Bree, 4 dlns - 24/1/2019 Kortessem, 7 dlns - 11/02/2019 Lokeren, 14 dlns AC


Overzicht van contactvergaderingen

Thema “Nieuwe aanpak in ondersteuning zorgboerderijen” - 26/11/2019 Hasselt, 5 dlns - 05/12/2019 Asse, 7 dlns - 12/12/2019 Beernem, 16 dlns - 18/12/2019 Malle, 14 dlns

Overzicht van bijeenkomsten in kader van de projectwerking

Project ‘Boerenrustpunt’ - 6/05/2019 bezoek met de burn-outcoaches aan de zes deelnemende bedrijven, 11

dlns - 1/07/2019 Balen, bijeenkomst Boerenrustpunt, vormen van samenwerking tussen

ZB en coaches, 12 dlns - 16/09/2019 Geel, bijeenkomst Boerenrustpunt, kostprijsberekening, 7 dlns - 23/09/2019 Geel, bijeenkomst burn-outcoaches, 6 dlns

Project ‘Vrijwilligersnetwerk in Groene Zorg’ - 20/02/2019 Geel, introductiesessie voor vrijwilligers, 5 dlns

- 24/06/2019 Herenthout, ervaringsuitwisseling voor vrijwilligers, 5 dlns Overzicht van andere vormingsactiviteiten voor zorgboerderijen

- 24/02/2019 Nevele, uitwisselingsmoment zorgboerderijen die met voorzieningen Jongerenwelzijn werken, 17 dlns

- 09/03/2019 Mechelen, bijeenkomst collectieve aanbieders, 11 dlns - 23/09/2019 Lochristi, outreachvormingsmoment over autism met Fiola, 16 dlns - 10/10/2019 dagexcursie naar 3 zorgboerderijen in Oost-Vlaanderen, 50 dlns

- 14/10/2019 Meensel-Kiezegem, bezoek van een groep geïnteresseerde zorgboerderijen en bestuurders ACW, 11 dlns

Overzicht van infosessies voor beleid en administratie

- 11/04/2019 Poesele, info aan minister Van den Heuvel en vertegenwoordigers van beleid en administratie, 12 dlns

- 09/09/2019 Brussel, toelichting aan de Zorginspectie, team personen met een handicap, over de werking van zorgboerderijen en de knelpunten mbt kwaliteitszorg, 7 dlns

- 29/10/2019 Brussel, info aan beleidsmedewerkers en ICT-team Departement Landbouw en Visserij mbt knelpunten in de toepassing e-loket, 7 dlns

Overzicht van persbijdragen en mediareportages over Steunpunt Groene Zorg

- Januari 2019 artikel Nieuwsblad (zorgboerderij Frambozenhof) - 15/03/2019 artikel De Landbode ‘Rustzoekers op den boerenbuiten’ - 09/04/2019 persbijeenkomst 15-jarig bestaan SGZ met bezoek aan zorgboerderij in Gooik

door gedeputeerde. Publicaties in B&T, Het Laatste Nieuws - Juni 2019 oproep vrijwilligers in infoblad Westerlo - Juni 2019 oproep vrijwilligers via facebook - 13/06/2019 bezoek koningin Mathilde ZB Strauven Heers - 04/07/2019 artikel Boer en Tuinder (zorgboerderij De Vierklaver te Lokeren) - 04/07/2019 persbijeenkomst met gedeputeerde 15 jaar SGZ in Nieuwkerken-Waas. Artikel

op regionale bladzijden van Het Nieuwsblad en Gazet Van Antwerpen.


- 05/07/2019 persconferentie met gedeputeerde nav 15 jaar SGZ in Veurne: regio TV, radio, alle regio kranten

- Augustus 2019 artikel Kerk en Leven over vrijwilligerswerk op de zorgboerderij - September 2019 artikel Samana ‘Trotse helpers op de boerderij. Zinvolle tijdsbesteding voor

kwetsbare mensen.’ - 03/09/2019 persbijeenkomst 15-jarig bestaan SGZ met bezoek aan zorgboerderij

Herendaalhof, Lubbeek. Huldiging door gedeputeerde. Publicaties in VILT, Landbouwleven en Het Laatste Nieuws.

- 17/09/2019 persbijeenkomst 15-jarig bestaan SGZ met bezoek aan zorgboerderij Van Gils, Vlimmeren. Huldiging door de gedeputeerden. Publicaties Het Laatste Nieuws, Vilt

- 14/10/2019 artikel in Knack ‘Zorgboerderijen in de lift. Alles groeit hier letterlijk, ook de mensen.’

- 25/10/2019 Persbijeenkomst Limburg nav 15 jaar SGZ op ZB Tuinplezier in ’ t klein Reacties van de pers: nieuwsbericht radio 2 limburg, artikel Radio 2 (Stal Ter Koze), artikel VILT, artikel veldverkenners, Belang van Limburg, vraag stad Peer nav reportage

- 07/11/2019 artikel Boer en Tuinder ’15 jaar oud maar nog altijd vernieuwend’ - December 2019: Reportage PlattelandsTV op zorgboerderij De Vliegher – Vereecke in

Lovendegem

Manifestaties waarop Steunpunt Groene Zorg aanwezig was met een informatiestand

- 10-13/01/2019 Agriflanders, geen eigen stand maar wel regelmatige aanwezigheid op stand BB-KVLV, Gent

- 05/02/2019 Infobeurs landbouwverbreding (ism LG, Agra, provincie OVL), Aalter - 17/03/2019 bemande stand op Dag van de Zorg (ZB het Groeiveld), Lommel - 12/05/2019 onbemande stand op Week van de Korte Keten en bezoek minister van

landbouw op ZB, Edegem - 15/09/2019 2 deels onbemande standjes op 2 ZB in O-VL. (Oostakker en St.-Laureins) - 24/10/2019 via PAKT (GGZ netwerk): Cluster-ring voor eerstelijnsdiensten in regio Zuid-

Oost-Vlaanderen, stand bemand door 2 ZB, Lierde - 28/10/2019 Beurs ‘van zorg naar werk’ georganiseerd door PAKT voor GGZ-voorzieningen

en eerstelijnsdiensten, bemand door consulent en ZB, Gent - 13/12/2019 voorstelling SGZ op infomoment aanbieders schoolexterne interventies VL-Br.,

Leuven

Overzicht van studiedagen waaraan Steunpunt Groene Zorg heeft deelgenomen

- 25/02/2019 infosessie van vzw Victor rond nieuwe manier van werken (Els) - 04/07/2019 Congres VAPH ‘Evaluatie van de persoonsvolgende financiering’, Gent ICC

(Willem en Katlijn) - 06/09/2019 vorming ‘digitaal werven van vrijwilligers’ bij Give a Day (Sanne) - 17/10/2019 Inspiratiedag nav viering Tordale 50 jaar met academische zitting en

workshops Els en Katlijn) - 18/10/2019 Congres Begeleid Werken (Katlijn en Sanne) - 24/10/2019 Vormingsdag voor het ganse team over begeleidingsmethodieken voor

vrijwilligers obv docenten Artesis Plantijn


Andere externe contacten

- 07/03, 28/3, 11/06/2019 Vlaamse Raad WVG: bespreking huishoudelijk reglement - 24/04/2019 kennismaking met de nieuwe directeur van Onafhankelijk Leven - 13/06/2019 provinciale landbouwkamer West-Vlaanderen - 26/04/2019 gesprek student lerarenopleiding CVO Leuven ivm betekenis van zorgboerderij

voor schoolmoeë leerlingen - 21/06/2019 Zeteling jury presentatie eindwerk Zorgboerderijen PXL Hasselt Afdeling

ergotherapie - 28/11/2019 Overleg met Team Vlaamse Rand van Agentschap voor Binnenlands Bestuur

(ABB) omtrent de waarde van zorgboerderijen in de Vlaamse Rand - 29/11/2019 Gelegenheidstoespraak nav prijsuitreiking Fonds Lode Verbeeck (Gent) - 16/12/2019 deelname aan focusgroep ‘natuur en invloed op mentale welzijn migrant’, nav

een masterproef van een huisarts in opleiding. Deze studente werd naar ons doorverwezen door Hans Keune (UA).

- 17/12/2019 deelname aan workshop Farmers of the Future ‘Green Care’, georganiseerd door het onderzoekscentrum van de EU met medewerking van de KULeuven. Het ging om een bijeenkomst van Vlaamse en Nederlandse zorgboerderijen.


BIJLAGE 4 Lijst van gebruikte afkortingen ACW Acceuil Champêtre en Wallonie AW Algemeen Welzijnswerk BJZ Bijzondere jeugdzorg Dlns Deelnemers DLV Departement Landbouw en Visserij FOD WASO Federale Overheidsdienst Werkgelegenheid, Arbeid en Sociaal Overleg GGZ Geestelijke gezondheidszorg GGZI Geregistreerde Groene Zorginitiatieven HV Hulpverlener L&T Land- en tuinbouw NIS Nationaal Instituut voor de Statistiek Nt-subs Niet-subsidiabele zorgboerderij OKW-S Omgevingskwaliteit door Samenwerking Ond Onderwijs OPZ Openbaar Psychiatrisch Ziekenhuis PAB Persoonlijk Assistentiebudget PVB Persoonsvolgend budget PVF Persoonsvolgende financiering PDPO Programmeringsdocument voor Plattelandsontwikkeling PmH Personen met een handicap PVB Persoonsvolgend Budget SGZ Steunpunt Groene Zorg vzw Subs Subsidiabele zorgboerderij VLIF Vlaams Landbouwinvesteringsfonds VLM Vlaamse Landmaatschappij VZW Vereniging zonder winstoogmerk VTE Voltijdse equivalent ZB Zorgboerderij ZBO Zorgboerderijovereenkomst

JAARVERSLAG 2019 - Groene Zorg

Documents

Transcript of JAARVERSLAG 2019 - Groene Zorg