10e jaargang

nummer 10

oktober 2012

Special: Verwarming > Beton Oppervlakte

Activering > Stoken op pellets > Drukregelende

verdelers > Modern regelen, ouderwets comfortCOMPLEETSYSTEEM

COMPLEETSYSTEEM

GARANTIE

JAAR TECHNISCHEBIJSTAND

10

Zen en zorgeloos verwarmenKwaliteit en ondersteuning!

www.comap.nlComap n.v. Spaceshuttle 5 - NL-3824 ML Amersfoort - biofl oor@comap.nl

IZ1012_omslag_buiten.indd 3 21-9-2012 13:57:17

IZ1012_03_intergas.indd 3 20-9-2012 18:53:23

De totaaloplossing voor een gezonden comfortabel binnenklimaat

info@duco.eu - Handelsstraat 19 - 8630 Veurne - Belgium - tel +32 58 33 00 33 - fax +32 58 33 00 44

Eenvoudig te installeren Vraaggestuurd

Natuurlijk Ventilatiesysteem ‘VNV’. Ideaal voor

renovatieprojecten. Ventileert op basis van

CO2 en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma ZR roosters.

Duco Comfort System‘Plug & Play’ met Vraaggestuurde Ventilatie

ewinst

0,24C

De DucoBox wordt gestuurd op basis van

CO2 metingen in de leefruimte. Dit maakt het

eenvoudig, efficiënt en budgetvriendelijk.

Voor de toevoer is een uitgebreid gamma

zelfregelende roosters beschikbaar.

Duco CO2 SystemEenvoudige ‘natuurlijke’ventilatie

ewinst

0,24C

ewinst

0,07C

ComfortsystemCsystem

ewinst

0,06

80glasaftrek

is prachtig

Tronicsystem

C

ewinst

0,28C

Classicsystem

FIXBrandwerend

79min.

Vraaggestuurd Natuurlijk Ventilatiesysteem

‘VNV’. Stuurt de luchttoevoer en -afvoer

volledig automatisch op basis van °C, CO2

en RH (vochtmeting). Meting aan de bron.

Communiceert draadloos via Z-wave protocol.

Keuze uit compleet gamma elektronische

toevoerroosters.

DucoTronic SystemDe ultieme vorm van ‘Natuurlijke’ Ventilatie

HO

ME

OF

OXY

GEN

DUCO at HOME

www.duco-installateur.nl

BEZOEK ONS OP ENERGIE 2012STAND 05 A072

20111220_Installateurszaken.indd 20 12/09/12 16:44IZ1012_04.indd 4 20-9-2012 10:02:56

“Ook de particulier heeft de pelletketel ontdekt”Biomassaketel als energiecentrale

Zonneboiler niet afhankelijk van mooi weer of subsidieLoont investeren?

Verwarmen en koelen met capillaire klimaatmattenBeton oppervlakte activering

Drukregelende verdelersDrie nieuwe typen

Verfijnd monitoring- en regelsysteemEnergiezuinige vloerverwarming

En verderVan de redactieIn de pijplijn, incl. AGENDA en IZAPColumn PubliventCampus krijgt weer frisse lucht‘Smart’ binnenklimaatoplossingAf fabriek

Met logica legionella te lijfCollectieve leidingwaterinstallaties

Nieuw Bouwbesluit schept meer duidelijkheidRiolering van bouwwerken

Revolutie in ontwerp leidingwaterinstallatiesCompacter, hygiënischer, zuiniger

En verderColumn Joost van HoofColumn Kiwa

IZ ZAKELIJKIn China wacht een uitdagingProject management game

Onderschat maar broodnodig45-plus

En verderColumn OTIB Column Uw Duurzame WoningColumn Frank ThoonenStekelige vragen

14

16

18

21

22

71013424447

IZ SANITAIR

IZ TECHNIEK

24

26

30

3233

34

36

39415148

10e jaargang

nummer 10

oktober 2012

Special: Verwarming > Beton Oppervlakte

Activering > Stoken op pellets > Drukregelende

verdelers > Modern regelen, ouderwets comfort

Intergas Verwarming behoort tot de pioniers op het

gebied van hoog rendement cv-techniek. Al meer

dan 20 jaar richt Intergas zich op het perfectioneren

van HR cv-ketels. De Kombi Kompakt HR is al jaren

één van de best verkochte HR-ketels in Nederland.

De unieke dubbel HR-technologie was een regel-

rechte doorbraak en vormt de basis voor de nieuw-

ste generatie HR-ketels, de Kombi Kompakt HReco.

De HReco van Intergas heeft één van de hoogste

jaartaprendementen van Nederland en is hierdoor

één van de meest efficiënte HR-ketels op het gebied

van tapwater.

oktober 2012 5

COLOFONInstallateursZaken (ISSN:1872_6607)Maandelijks verschijnend praktijkblad voor de W-installateur met oog voor techniek én (commerciële) bedrijfsvoeringOplage: 8.000 exemplarenAandachtsgebieden: gas, water, verwarming, luchtbehan-deling, koeling, sanitair, dakbedekking, energie en milieuEen uitgave van: Merlijn Plus BV, Postbus 275, 2740 AG Waddinxveen T: (0182) 63 17 17, F: (0182) 61 78 15 E: info@merlijnplus.nl I: www.merlijnplus.nlRedactie: Frank Stouthart (hoofdredacteur), Ruthger te Marvelde, Wietse Buma E: redactie@merlijnplus.nlVaste medewerking: Ton Meijer (cartoon), Publivent, Elly Verburg (OTIB), Uneto-VNI, Kiwa, Joost van Hoof (HU), ISSO, Frank Thoonen en Uw Duurzame WoningAdvertentie-exploitatie: Ruud Struijk T: 0182 63 17 17 E: r.struijk@merlijnplus.nlUitgever: Frank StouthartSecretariaat: info@merlijnplus.nlAbonnementen: Benelux € 19,50. Buitenland € 58,50. Losse nummers € 5,-. Prijzen per jaar en incl. BTW. Abonnementen lopen automatisch door tenzij 2 maanden voor het einde van de abonnementsperiode schriftelijk bij de uitgever wordt opgezegdE: abonnementen@merlijnplus.nlVormgeving: Yolanda van der NeutBasis vormgeving: DUO-ontwerp, UtrechtDruk: Ten Brink, Meppel

© Merlijn Plus BV, 2012 Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder schrifte-lijke toestemming van de uitgever. Publicaties geschieden uitsluitend onder verantwoording van de auteurs. Alle daarin vervatte informatie is zorgvuldig gecontroleerd. De auteurs en uitgever aanvaarden echter geen verantwoordelijkheid voor de gevolgen van eventuele onjuistheden.

IZ1012_inhoud.indd 5 21-9-2012 14:18:10

De renovatie oplossing van 2012eenvoudig • snel • veilig

NIEUW

Emmastraat 92 • 6245 HZ Eijsden • 043-40 99 500 • info@coxgeelen.com • www.coxgeelen.com

Ga naar onze geheel vernieuwde website www.coxgeelen.com voor meer informatie.

12.026_cox_ad_venray_beurskrant_DOW.indd 1 14-03-12 11:29IZ1012_06.indd 6 20-9-2012 10:06:26

oktober 2012 7

van de redactie

Als u vandaag voor 16.00 uur belt, hebt u hem morgen in huis: onze uitgebreide cata logus. Een over zichtelijk boekwerk van 36 pagina's waarin u een compleet leverings programma van koperen en bronzen pro duk ten en half-fabrikaten aantreft. Vooral ook in grote maten! Wij kunnen meestal uit voorraad leveren.

www.gizom.nl

U I T O N Z EK O P E R / B R O N S

C A T A L O G U SAan de leiding in aluminium, koper en brons.Tel. (0598) 61 57 38. Fax (0598) 61 23 52.

Zonder aansprekende te-genstander is het niet lekker vechten. Leveranciers van vloerverwarming weten dat en richten hun pijlen en mas-se op de vertrouwde radiator. Deze ‘ontsierende toestellen’ en ‘storende elementen’ zijn niet langer nodig om in de woning of het bedrijfspand een behaaglijke sfeer te scheppen. In het midden latend of de doorsnee eind-gebruiker of opdrachtgever daar ook zo over denkt: er is een ontwikkeling gaande die de populariteit van vloerver-warming weleens een flinke boost zou kunnen geven: snelheid! Jawel, de schildpad begint trekjes van een haas te krijgen. Dat gebeurt op twee manieren. Enerzijds door een nieuw ontwerp van het afgiftesysteem, ander-zijds door het toepassen van steeds geavanceerdere regeltechnieken, waardoor volumestromen zich veel efficiënter door het systeem verplaatsen. In deze uitgave vindt u daar voorbeelden van.Dan is er de opkomst van

houtstook. Op het plat-teland wisten ze het al, maar ook in stedelijke gebieden wordt de hout-gestookte cv-ketel op waarde geschat. Toege-geven, een wandhangend gasketeltje neemt min-der ruimte in, maar in woningen of utili-teitspanden met een hoger gasverbruik zou een pelletgestookte ketel een interessante optie kunnen zijn. Im-mers, bij houtstook ben je niet afhankelijk van almaar stijgende gas- en aardolieprijzen. Daarnaast is hout een hernieuwbare brandstof. Je kunt bomen vervan-gen. Ook is houtstook CO2-neutraal. Bij het verbranden van hout komt weliswaar CO2 vrij, maar dat wordt weer ge-bruikt door jonge aanplant om uit groeien tot volwassen bomen. En als de klant een houtgestookte sfeerhaard aanschaft – niet te verwar-ren met de houtgestookte cv-ketel – haalt hij ook nog

eens een hoop gezelligheid in huis. In het dagelijks ge-bruik lijkt de houtgestookte cv-ketel op zijn gasgestookte evenknie. En in combinatie met zonnecollectoren wordt hij een energiecentrale, die

een extra aantrekkelijk ren-dement oplevert. Met een leverancier van biomassaver-warming keken we naar de marktsituatie, de techniek en de mogelijkheden van een houtgestookte cv-ketel •

Boost

IZ1012_vanderedactie.indd 7 20-9-2012 10:33:40

Groot assortiment: verwarming, sanitair, dakbedekking en alle installatiematerialen

Altijd in de buurt: 52 vestigingen in Nederland

Professioneel advies: 225 deskundige medewerkers staan dagelijks voor u klaar

Scherpe prijzen: Alle A-merken tegen VASTE LAGE prijzen

Ruime openingstijden: Dagelijks van 07.00 - 18.00 uur en ook zaterdags geopend

Telefonisch bestellen: Via 0900 - 23 56 897 (e0,01 p.m.) op werkdagen tot 22.00 uur

Snelle levering: Meestal uit voorraad, anders de volgende werkdag leverbaar

Online bestellen: 150.000 artikelen op warmteservice.nl

‘s avonds op werkdagen tot 22.00 uur telefonisch uw materialen bestellen via 0900 – 23 56 897 (€0,01 p.m.)

Omdat u het overdag al druk genoeg heeft

Meer informatie: ✆0900-23 56 897 of kom langs in een van onze vestigingen.

Daarom kiest u voor Warmteservice

Airview Luchtbehandeling is uw totaalleverancier in klimaatoplossingen. Door middel van het brede leveringsprogramma kunnen wij u de oplossing bieden voor vrijwel ieder klimaatprobleem.

Hierboven illustreren wij graag de diverse producten uit de productcategorie Warmte-pompen & Koudwatersystemen. Meer informatie over deze apparatuur kunt u eenvoudig opvragen door een bezoek aan onze website www.airview.nl.

Bij ons kunt u terecht voor méér dan alleen de levering van uw apparatuur.

Ook advisering en ondersteuning in alle fases van uw project vormen voor ons een belangrijk onderdeel van de totaaloplossing.

Wij laten u graag zelf de toegevoegde waarde van dit concept ervaren en nodigen u uit om contact met ons op te nemen voor het bespreken van de mogelijkheden.

Anders denken in klimaatoplossingen

CondensingunitsKoudwatermachines

ADVISERING I ONDERSTEUNING I TOTAALOPLOSSING Airview Luchtbehandeling BV I 078 - 652 18 00 I www.airview.nl

Warmtepompen en koudwatersystemen

FancoilsSplitopstellingWarmtepompen

Bezoek ons op stand 06.C077 van de Vakbeurs Energie 2012

IZ1012_08.indd 8 20-9-2012 12:08:52

oktober 2012 9

Eerst even IZappen...

DRINKWATER

INNOVATIE

AGENDA9 oktoberBerekenen en ontwerpen van Luchtbehandelingsin-stallatiesKOVO Cursusruimte, Stap-horstwww.kovo-groep.nl

10 oktoberStart Cursus ‘Luchtbehan-deling Speciale Ruimten’Amershof, Amersfoortwww.tvvl.nl

23 oktoberStart Cursus ‘Projectmatig ontwerpen van Klimaatin-stallaties’Bureau TVVL, Leusdenwww.tvvl.nl

1 novemberEnergy 4 Next Generations II. Duurzame keuzes en technologie.NEMO, Amsterdamwww.ilinqs.nl

6 novemberHandelsreis Duurzaam-BouwenWales, UKwww.pspsconsultants.nl

BINNENMILIEU

INTERVIEW

“Ook de particulier heeft de pelletketel ontdekt “Waaraan zou de pelletke-tel OctoPlus van Solarfo-cus zijn naam te danken hebben? Misschien heeft het te maken met die inktvis. Een octopus heeft acht armen, op de Octo-Plus kunnen maximaal acht verwarmingsgroepen wor-den aangesloten. De ‘Plus’ onderstreept de veelzij-digheid van het toestel, dat als groen alternatief bezig is zich te settelen in de verwarmingsmarkt. P 14

Verwarmen en koelen met capillaire klimaat-mattenDrie jaar geleden won Na-vos Klimaattechniek B.V. de innovatieprijs ‘Energie 2009’ met haar BioClina klimaatmatten. Met de capillaire matten gaat Navos-directeur Ronald de Vos de strijd aan met traditionele vloerverwar-mingssystemen. Ook radi-atoren en convectoren is de wacht aangezegd. Zijn allround systeem zou niet alleen sneller en comforta-beler, maar vooral ook effi-ciënter en energiezuiniger zijn. P 18

‘Smart’ binnenklimaat-oplossingDikke lagen isolatiemateriaal, grote overstekken, de positie van transparante geveldelen afstemmen op de zon… Enig idee waar we het over heb-ben? Juist ja, passief bou-wen, een bouwmethode die op dit moment veel opgang maakt. Slimbouwen bewijst dat het ook anders kan. In de vorige editie van IZ heb-ben we uitgebreid aandacht besteed aan deze bouwvisie. Nu een uitgewerkt praktijk-voorbeeld: de SmartSkin. P 44

oktober 2012 9

Flits ! iN DE pijplijN www.installatienet.nllees meer op

Revolutie in ontwerp lei-dingwaterinstallatiesMenig ontwerper van col-lectieve leidingwaterinstal-laties zal zich achter de oren krabben bij het vergelijken van de nieuwe rekenregels met de uitkomsten van de huidige ontwerpmethoden. De nieuwe rekenregels, die zijn gebaseerd op het simula-tiemodel SIMDEUM®, liggen veel dichter bij de gemeten waterverbruiken dan de uitkomsten van bestaande richtlijnen. En voor het eerst is het is nu ook mogelijk een goede inschatting te maken van het warmwaterverbruik. P 30

Uitbreiding dienstverle-ning Warmteservice heeft een aantal verbeteringen in haar dienstverlening doorge-voerd. Zo kunt u nu op werk-dagen bestellen tot 22.00 uur via tel. 0900-2356897. U kunt telefonisch uw vragen over het assortiment stellen of uw bestelling klaar laten zetten in de vestiging van uw keuze. Voorraden van het as-sortiment kunnen worden be-keken op warmteservice.nl. Op de productdetailpagina,

onder het tabblad ‘voorraad’ vindt u op ieder product een voorraadindicatie per vesti-ging. Via mijnwarmteservice.nl kunt u onder andere zelf uw NAW-gegevens wijzigen. U kunt online uw facturen inzien van zowel online als in de vestigingen gedane aan-kopen. Ook is het mogelijk om uw voorkeur voor nieuws-brieven met uw interesses aan te geven •

Handboek zonne-ener-gietoepassingenAlle beschikbare kennis en officiële richtlijnen over zonne-energietoepassingen zijn door kennisinstituut ISSO en kennisplatform SBR verzameld in een handboek. Het boek is praktijkgericht. Gebruikers krijgen relevante informatie over alle fases van het voortbrengings-proces. Het Handboek Zonne-energie behandelt de diverse (installatietechnische, constructieve en bouw-kundige) aspecten van het aanbrengen van zonne-ener-giesystemen. Het boek bevat actuele referentiedetails voor integratie van zonne-energie-systemen in daken en gevels. Aan de hand van de uitgave kunnen de meest gebruikte zonne-energiesystemen op de juiste manier worden toegepast. Daarbij worden alle handelingen en vaardig-heden beschreven die voor het monteren nodig zijn •

IZ1012_IZAP_agenda_idp.indd 9 20-9-2012 10:38:23

Flits ! in de pijplijn www.installatienet.nllees meer op

PRIJSBEWUST IN LUCHTGORDIJNEN

www. t h e rm o s c r e e n s . n l

Hout stoken Is geld verdienen !!! Besparing tot 75 % geen uitzondering Houtgestookte Cv ketels voor stamhout, pellets, snippers en afvalhout. • Zeer weinig onderhoud • Hand gestookt en automatisch • Hoog rendement (90 %) • CO2-neutraal • Vermogens van 15 tot 1000 kw

Meer weten? www.bioenergiened.nl of bel 046 - 7111213 Bio Energie Nederland bv Julianaweg 4 6265 AJ Sint Geertruid

Installatienet.nl is vernieuwd. De websiteportal die door de redactie van Installateurs-Zaken wordt samengesteld, heeft 1 september jl. een vol-ledig gewijzigde opzet ge-kregen. Niet alleen de vorm-geving is veranderd maar ook de wijze van bericht-geving. In één oogopslag is het belangrijkste, actuele nieuws uit de branche snel te scannen; of het nu gaat om algemeen branchenieuws over nieuwe wetgeving over politieke ontwikkelingen die van invloed kunnen zijn op uw bedrijfsvoering, of om de laatste productinformatie van uw leveranciers. Nieuw zijn ook de steeds wisselende opiniestukken van verschil-lende columnisten Installa-teursZaken.

Dagelijks ververstInstallatieNet.nl wordt dage-lijks ververst, dus door iedere werkdag te beginnen met een snelle blik op onze site houdt u zichzelf eenvoudig op de hoogte van actuele ontwikkelingen in het vakge-bied. Wekelijks sturen we bo-vendien een nieuwsbrief uit met daarin het meest recente en belangrijkste nieuws. Via InstallatieNet.nl kunt u zich daarvoor vrijblijvend aanmel-den. Of volg ons nieuws via Twitter en u bent iedere dag automatisch op de hoogte van de ontwikkelingen in uw vakgebied. Kortom, bezoek vandaag nog onze website en meldt u aan. Zo’n 1.900 nieuwsbrief-abonnees en bijna 1.000 Twitter-volgers gingen u voor!

InteractieInternet vraagt natuurlijk om interactiviteit. Wij brengen u graag het laatste nieuws. Maar u kunt uiteraard ook zelf een bijdrage leveren. Zelf een opvallende me-ning, nieuws over een nieuw interessant project waaraan u werkt, bijzonder product-nieuws etc.? Mail ons. U mag

natuurlijk ook uw mening geven over de nieuwe opzet: redactie@merlijnplus.nl •

RectificatieIn de septemberuitgave (pag. 54) is per abuis ver-meld dat Willem Broekkamp werkzaam is bij installatiebu-reau Klijn Techniek. Dit moet zijn Bonarius Bedrijven.

Installatienet.nl vernieuwd!

IZ1012_idp_10.indd 10 21-9-2012 14:06:13

Het Geberit PushFit insteeksysteem voor drinkwater en verwarming stelt hoge eisen aan sterkte, veiligheid en flexibiliteit. Twee afdichtringen, rvs fixatieklauwen, een robuuste fitting en een duidelijk zichtbare insteekindicator zorgen voor een veilige verbinding. Met daarnaast een lichtgewicht meerlagenbuis in de diameters 16, 20 en 25 mm voor de snelle en eenvoudige verbinding met de hoofdleiding op elke verdieping. Snelle insteek. Betrouwbare installatie. Professioneel vakmanschap. Dat is wat wij bedoelen met “Know-How Installed”. → www.geberit.nl

De toekomst begint nu.

Geberit PushFit

GEBE0631-PushFit_Man_Ad_A4_NL.indd 1 08-06-11 12:25IZ1012_11.indd 11 20-9-2012 10:08:10

HENRAD SoftliNE M Eco4 Europa’s mEEst EfficiëntE radiator

EPC rEduCtiE

+ 20 % BESPAriNG

niEuW

ZUINIGER DAN STANDAARD RADIATOREN EN VLOERVERWARMING, ZONDER COMFORTVERLIES3. OPTIMALE TECHNOLOGIE IN ELk vErwArMINGssysTEEM

SOFTLINE M ECO4 RADIATOR IN COMbINATIE MET EEN MODERN LAGE-TEMpERATUUR VERWARMINGSSySTEEM SOFTLINE M ECO4 RADIATOR

+ 20 %besparing

+ 10 %meer verbruik

+ 10,5 %besparing

DE ULTIEME EpC-VERLAGENDE RADIATOR … ER KAN ER MAAR ÉÉN DE EERSTE ZIJN2. MEETBAAr BETEr wArMTEAfGIfTE-rENdEMENT

EEN KIWA ENERGIEbESpARINGS - EN ISSO GECONTROLEERDE KWALITEITSVERKLARING1. BEsPArING EN kwALITEIT GECONTrOLEErd EN GEGArANdEErd

De Softline M ECO4 is het slimme antwoord van Henrad op diverse vragen waarmee we vandaag op energiegebied geconfronteerd worden. Het is de enige radiator met IssO gecontroleerde kwaliteitsverklaring en een kIwA verklaring met betrekking tot energiesparing.

de enige radiator die vandaag een perfect afgifte rendement kan voorleggen, gestaafd door de NEN 7120 norm, is de Henrad softline M ECO4. Onafhankelijk onderzoek heeft immers aangetoond dat de Softline M Eco4 EPC- verlagend is. Of eenvoudiger gezegd: de Softline M Eco4 is dé radiator die meer warmte biedt voor minder geld.

STANDAARDRADIATOR

IZ1012_12.indd 12 20-9-2012 10:41:23

COLUMN

oktober 2012 13

Actieplan…Hebt u het boek van Matthieu Weggeman ‘Leiding geven aan professionals? Niet doen!’ wel eens gelezen? Echt een aanrader als u wat meer wilt weten en begrijpen over de verhouding tussen de professional en zijn manager. Ik moest denken aan een anekdote uit dit boek die beschrijft hoe een goedbedoelende manager probeert een bood-schap over te brengen aan een professional, maar inhou-delijk de essentie net even mist. De professional heeft haarfijn in de gaten dat wat er gezegd wordt niet klopt. Het resultaat is dat de professional in kwestie de luiken sluit en overgaat tot de orde van de dag. Dit gevoel bekroop mij bij het persbericht naar aanleiding van het ‘Actieplan voor betere woningventilatie’ dat Staats-secretaris Atsma mede namens minister Spies kort voor het zomerreces heeft gelanceerd. ‘Het besparen van energie en het verbeteren van het binnenmilieu in woningen moet in samenhang worden aangepakt, anders tref je maatrege-len die het ene doel dienen maar ten koste van het andere gaan’, aldus Atsma. Tot zo ver heeft Atsma het begrepen. Maar wat verder lezend in het persbericht wordt duidelijk dat men op het ministerie wel de klok heeft horen luiden, maar niet weet waar de klepel hangt: ‘goed geïsoleerde vloeren en wanden bijvoorbeeld voorkomen koude en vochtige oppervlakten waarop schimmels welig tieren. Maar het afdichten van alle kieren kan ook de toevoer van verse lucht blokkeren en zo de noodzakelijke ventilatie belemmeren. De benodigde ventilatie wordt nu voorname-lijk gerealiseerd door de inbouw van mechanische venti-latiesystemen in nieuwbouwhuizen, maar de praktijk wijst uit dat veel van deze systemen niet aan de door partijen overeengekomen kwaliteit voldoen’. Ik ga verder niet in detail uitleggen wat voor onzin hier al-lemaal geschreven wordt. Ik hoop echter wel dat u zich als lezer als een echte professional zult gedragen en in staat bent de essentie van de boodschap op te pikken en waar te maken: het realiseren van goede ventilatiesystemen in woningen.

Ad van der Aa

Cauberg-Huygen

Raadgevende Ingenieurs

WAND-/PLAFONDMODULE

K L I M A A T S Y S T E E M

www.uniwarm.nl

Nijverheidsweg 3 | 7251 JV VORDENTel: +31 (0) 575-555777 | Fax: +31 (0) 575-551128

E-mail: info@uniwarm.nl

Gemak en behaaglijkheid met de

NIEUWE Uniwarm Wand- en PlafondModule

Voordelen:• Tijdwinst bij montage: module is al voorzien van de leidingen• Verwarmingslichaam, koelsysteem en afbouwplaat in één• Behaaglijkheid door 100% stralingswarmte• Luxe uitstraling, duurzaam in gebruik• Gezond binnenklimaat door minimale luchtverplaatsing• 100% diffusiedichte leidingen• Vele afwerkingen mogelijk: onder andere betegelen, behangen, schilderen• Aan te sluiten op bestaande cv• Maatwerk mogelijk

Voordelen:• Tijdwinst bij montage: module is al voorzien van de leidingen• Verwarmingslichaam, koelsysteem en

23022011_Advertenties Vloer_Toilet_Wand Plafond Uniwarm.indd 3 18-05-11 12:23

IZ1012_column_publivent.indd 13 20-9-2012 10:45:57

Interview BIOMASSAKETEL ALS ENERGIECENTRALE

“Ook de particulier heeft de pelletketel ontdekt“Waaraan zou de pelletketel OctoPlus van Solarfocus zijn naam te

danken hebben? Misschien heeft het te maken met die inktvis. Een

octopus heeft acht armen, op de OctoPlus kunnen maximaal acht

verwarmingsgroepen worden aangesloten. De ‘Plus’ onderstreept de

veelzijdigheid van het toestel, dat als groen alternatief bezig is zich te

settelen in de verwarmingsmarkt.

Je kunt de vergelijking tussen intkvis en ketel zelfs nog ietsje doortrekken. Intvissen uit het geslacht Otopoden staan bekend om hun intelligentie en uitstekende geheugen. De pelletketel OctoPlus beschikt over een geavanceer-de regeling en verschillende (aansluit)mogelijkheden, die het toestel flexibel inzetbaar maken. Biomassatechniek Van Munster uit Heerde is importeur van plug and play biomassaverwarming. Met directeur GerJohn van Munster kijken we naar de marktsituatie, de techniek en de mogelijkheden van de houtgestookte cv-ketel.

Zit er beweging in de markt voor houtstook?“Laatst schreven jullie over een wijk die helemaal op warmtepompen draait. Je hebt ook al stadsverwarming op houtstook. Het gaat dan om één cen-traal toestel in een aparte stookruimte, een hele grote ketel die houtsnippers verbrandt. Wij kunnen tot 470 kW gaan, in cascade, op houtsnippers of pellets. Je zou kunnen zeggen dat er in de vraag een zekere verstedelijking optreedt.”

Hoe ontwikkelt zich de vraag naar individuele ketels?“Wat wij heel veel doen zijn zwemba-den en utiliteitsbouw, bedrijven die veel gas verbruiken. Hoe groter de vraag naar gas hoe aantrekkelijker houtstook wordt. Stoken op pellets is ongeveer half zo duur als stoken op aardgas. Daarnaast zien we dat de particulier met een grotere woning de houtge-stookte cv-ketel, zoals de OctoPlus, heeft ontdekt. Voor een pelletketel is dit toestel vrij compact. Toch neemt hij de nodige plaats in. Eigenlijk moet je er een aparte technische ruimte voor hebben. Daar staat tegenover dat je de pellets in grondtanks kunt opslaan, waardoor het ruimtebeslag van de brandstofvoorraad nihil is.”

Wat is het rendement van de OctoPlus?“Bij de OctoPlus wordt gebruik ge-maakt van een vergassingstechniek. Daarbij vindt de verbranding niet van beneden naar boven, maar naar bene-den toe plaats. De vlam wordt door de wisselaar gezogen, waarbij een ren-dement gehaald wordt van ongeveer 95 procent. Dat is puur en alleen op pellets. Je kunt het toestel ook combi-neren met zonnecollectoren, daar is het al op voorbereid. De ketel gaat dan pas branden als de zonkracht tekortschiet. Misschien aardig om te vermelden: de CPC-panelen van Solarfocus genereren een grotere opbrengst dan traditionele panelen voor warmte. Er zit namelijk

een extra schaal onder de collectoren, die reflecteert. Zo kun je bij verschil-lende zonnestanden telkens toch meer warmte opwekken.”

Een gasgestookte cv-ketel modu-leert sneller.“Dat klopt. Alleen, je merkt niet dat een houtgestookte cv-ketel als de OctoPlus meer tijd nodig heeft, daar het geïntegreerde buffervat continu op 80 graden wordt gehouden. De ketel slaat de energie op, dus als je warmte nodig hebt, dan is dat gelijk beschik-baar. De OctoPlus kan, afhankelijk van de uitvoering, terugmoduleren van 10 of 15 kW naar 3 kW. In een gasketel zal minder gas worden toegevoerd, in de houtgestookte cv-ketel gaat de vijzel langzamer draaien. Eigenlijk is het pro-cédé hetzelfde.”

Hoe werkt de doorstroommodule voor warm tapwater?“De doorstroommodule is een pomp met een tapspiraal en een platenwis-selaar die is aangesloten op het toestel. Ketel en module communiceren met el-kaar. Zodra er warm tapwater gevraagd wordt, schakelt de pomp in. Die haalt warm water uit het boilervat en dat stroomt dan om de platenwisselaar. Het is veilig en hygiënisch, daar er binnen de module maar een kleine hoeveel-heid water permanent op temperatuur wordt gehouden. Het systeem kan nog worden uitgebreid met een pomp voor een circulatieleiding. Alle processen worden aangestuurd vanuit de brander-automaat.”

Wat is de meest uitgebreide con-figuratie?“De meest uitgebreide configuratie bestaat uit een ketel met zonnecollecto-ren, een doorstroommodule en een ex-tra buffervat. Je kunt maximaal acht cv-groepen aansluiten op de OctoPlus en die weersafhankelijk en apart van elkaar aansturen. Warmte die je niet gebruikt

Schema OctoPlus met

zonnecollectoren en

doorstroommodule

IZ1012_TA_ookdeparticulier.indd 14 20-9-2012 10:50:16

oktober 2012 15

“Ook de particulier heeft de pelletketel ontdekt“

wordt teruggeleid naar het buffervat. Het systeem ontzorgt. Je zet het neer, sluit het aan en regelt het in. Verder heb je er geen omkijken naar. Net als met gas. Er zit zelfs een meldsysteem op dat aangeeft wanneer de voorraad pellets bijgevuld moet worden.”

Is een bepaalde samenstelling favoriet bij de klant?“Uitgangspunt is dat je zo duurzaam mogelijk stookt. We hebben de OcotoPlus in de markt gezet als een complete energiecentrale, waarbij zonne-energie de feitelijke motor is. Is een woonhuis of gebouw gunstig gelegen, dan zijn de zonnecollectoren een zinvolle toepassing. We bieden die ook samen met de ketel als pakket aan. Maar we willen graag waarmaken wat

we beloven. We gaan eerst kijken bij de klant en maken vervolgens een plan. Ligt een woning niet gunstig op de zon, is de te verwachten meeropbrengst gering, dan raden we een uitbreiding met collectoren gewoon af.”

Kan iedere installateur de Octo-Plus aansluiten? “In beginsel wel. Want het principe komt overeen met de vertrouwde gasketel. Toch nodigen we installa-teurs graag uit bij ons in Heerde, om ze de techniek bij te brengen. Dat is niet alleen belangrijk voor de klant, de installateur en voor ons, maar ook voor het product. Want wat je vaak ziet is dat er al snel gewezen wordt naar het product als de prestaties wat achter-blijven. Terwijl het in feite gaat om een

gebrek aan kennis. Daarom hechten we eraan die kennis over te brengen op de installateur.”

Helpt u de installateur ook verder op pad?“Vooral bij grotere installaties kan de installateur soms wel wat hulp gebrui-ken. We denken graag met hem mee, kunnen op basis van door hem aange-leverde gegevens een plan opstellen, schema’s en tekeningen maken en ook offertes verzorgen voor wat hij nodig heeft. Wat we niet doen is op zijn stoel gaan zitten. We zijn importeur en geen installatiebedrijf. Het klantencontact is dan ook voorbehouden aan de instal-lateur.”

Hoe kun je de voordelen van houtstook samenvatten?“Bij houtstook ben je niet afhankelijk van almaar stijgende gas- en aardolie-prijzen. Daarnaast is hout een hernieuw-bare brandstof. Je kunt bomen vervan-gen. Ook is houtstook CO2-neutraal. Bij het verbranden van hout komt weliswaar CO2 vrij, maar die CO2 wordt weer gebruikt door jonge aanplant om uit groeien tot volwassen bomen. En als de klant een houtgestookte sfeerhaard aanschaft – niet te verwarren met de houtgestookte cv-ketel – haalt hij ook nog eens een hoop gezelligheid in huis.” •

Doorstroommodule voor warm tapwater

IZ1012_TA_ookdeparticulier.indd 15 20-9-2012 10:50:21

oktober 201216

Duurzaam LOONT INVESTEREN?

Zonneboiler niet afhan kelijk van mooi weer of subsidieOp 14 april jl. vond in het DUBO-belevingscentrum in Zaltbommel het

seminar ‘bespaar optimaal met een zonnestraal’ plaats. John van Dam,

oprichter en directeur van ZEN Renewables , verzorgde een pre-

sentatie over zonnecollectoren en zonneboilers. Mits aan een aantal

elementaire voorwaarden wordt voldaan, is het investeren in zonther-

mische energie lonend, aldus Van Dam.

32 jaar geleden zette John van Dam zijn eerste stappen in de toen nog nau-welijks ontwikkelde markt voor zonne-energie. “Ik begon met zowat niets”, vertelt hij. “In de beginjaren verkocht ik zonneboilers, maar ik zag al snel dat je voor de Europese markt een ander product nodig had dan wat er toen al te

krijgen was in landen als bijvoorbeeld Israël of Griekenland. En zonnestroom, de andere tak, was geen reële optie in die dagen. De terugverdientijd, geme-ten in energie, was ongeveer 50 jaar! Dat is water naar de zee dragen.”De tijden zijn veranderd, er zit brood in duurzame energie. ZEN Renewables

is tegenwoordig een toonaangevend merk van zonneboilers, PV-installaties en warmtepompen. Het bedrijf heeft meer dan 60.000 installaties geplaatst in Nederland. In België, de UK, Ierland, Frankrijk en Canada zijn nog eens tien-duizenden zonneboilers geplaatst.

Oriëntatie en hellingshoekNet als bij warmtepompen is ook bij zonne-energiesystemen een goede bron van groot belang. Bij pv-panelen en zonnecollectoren is de kwaliteit van het systeem maatgevend. De plaatsing, dat wil zeggen oriëntatie en hellings-hoek, heeft betrekkelijk weinig invloed op het rendement. Van Dam: “Een hellingshoek van 30 tot 60 graden en oriëntatie op het zuiden is optimaal. Bij een afwijking van de hellingshoek en een oriëntatie tussen zuid en oost lever je slechts weinig in op de opbrengst. Meestal zeggen wij: op een plat dak kun je het beste kiezen voor een hel-lingshoek van ongeveer 30 graden. Ten opzichte van een steilere opstelling neemt de vervuiling van het paneelop-pervlak dan weliswaar toe, maar de mate waarin is na één tot anderhalf jaar stabiel en dan heb je een verlies van 3 procent op je opbrengst. Dat blijft zo en wordt dus niet erger.”

Ook bij druilerig weerVolgens Van Dam bestaan er nog wel wat misverstanden rond de toepasbaar-heid van zonne-energie in Nederland. “Veel mensen denken dat de panelen en collectoren alleen nut hebben als de zon schijnt en dat ze werken op warmte-straling. Allebei onjuist. PV-panelen en zonnecellen maken uitsluitend gebruik van het licht van de zon. Dus ook als het druilerig weer is, werkt het systeem. Uiteraard is de opbrengst dan wel lager. Het klinkt misschien wat vreemd, maar als je je hand in de zon houdt en je voelt warmte, dan komt dat niet door de infrarood straling, maar puur

IZ1012_TA_zonneboilernietafhankelijk.indd 16 20-9-2012 10:54:38

oktober 2012 17

Zonneboiler niet afhan kelijk van mooi weer of subsidie

door het zichtbare licht van de zon. Dit betekent dat we tijdens een koude maar heldere dag in februari misschien wel een hogere opbrengst hebben dan gedurende een warme maar bewolkte zomerdag. De oriëntatie van de pane-len is bij dat weer minder belangrijk. Bij diffuus licht kun je immers niet goed zien waar het zonlicht vandaan komt.”

Warm tapwater“Gemiddeld kunnen we met een zonne-collector jaarlijks ongeveer 50 procent van de energie die van de zon afkomt, omzetten in warm water”, vervolgt Van Dam.“ Van april tot en met augustus, september wordt de zonneboiler zo’n 60 tot 70 graden. Dat is meer dan vol-doende om gedurende die periode je warmwatergebruik te dekken. Of het nu in een sporthal is of een woning, je kunt prima douchen. Als de opbrengst daalt in de winter, moet er natuurlijk naver-warmd worden.”Van Dam krijgt vaak de vraag of een zonneboiler ook geschikt is voor ruim-teverwarming. “In principe kan het wel, maar of het optimaal is? De vraag naar warm tapwater is het hele jaar door min of meer constant. Voor een optimale werking wordt een zonneboilersysteem zo berekend dat het water in de zomer niet te warm wordt. In de winter moe-ten we het tapwater bijverwarmen, want dan komen we tekort. Het heeft dus weinig zin om een pompje en leidingen te gaan installeren voor ruimteverwar-ming als je daardoor nog meer moet bijverwarmen voor tapwater. In principe zou ruimteverwarming met de zonne-boiler enig rendement kunnen hebben in het voor- en najaar, maar daar moet je je niet teveel van voorstellen. Het zit in de orde van grootte van 5 tot 10 procent. Daarmee wil ik niet zeggen dat het onzin is, maar verwarmen met zonne-energie is minder economisch dan het bereiden van warm water met zonne-energie.”

Return on InvestmentHoe rendabel is een zonneboilersys-teem? Om dat te becijferen heeft ZEN een rekenmodel ontwikkeld waarin alle vaste en variabele kosten en de op-brengsten van een zonneboilerproject worden ingevoerd. In het model wordt een vergelijking gemaakt tussen ver-warmen met een gangbaar cv-systeem en het ZEN zonneboiler-alternatief. “Belangrijk is dat je zaken niet mooier voorstelt dan ze zijn”, zegt Van Dam. “Dus ik houd geen rekening met even-tuele subsidies, hanteer een wat kortere afschrijvingstijd en overdrijf niet met te verwachten opbrengsten.” Een ZEN-zonneboilersysteem in een

sporthal in Utrecht, waar 200 sporters zeven dagen per week aan de slag kun-nen en dat een verbruik heeft van circa 6.000 liter water van 65 oC per dag, blijkt volgens de rekentool een return on investment op te leveren van bijna 16%. Zonder subsidie. “Dat red je niet met een spaarrekening bij de bank”, lacht Van Dam, om eraan toe te voe-gen: “Rendement alléén zegt niet alles. Een systeem moet betrouwbaar zijn. Het moet een hoge opbrengst hebben en een lange levensduur. En er mogen niet teveel onderhoudskosten bij komen kijken. And last but not least: referenties zijn belangrijk. Ik vind dat je bewezen kwaliteit moet kunnen leveren.” •

Een probleem bij het toepassen van zonnecollectoren is oververhitting van het opslagvat en het bevriezen van de collector. Door overmatige zonneschijn wor-den de collectoren bijzonder heet, waardoor de temperatuur in het opslagvat sterk kan oplopen. De zonneboilers van ZEN zijn voorzien van een gesloten terugloopsysteem. Wanneer de temperatuur in het opslagvat hoger wordt dan 85 oC, slaat de circulatiepomp automatisch af en lopen de collectoren leeg. Daalt de temperatuur in de collectoren tot onder de temperatuur van het opslagvat, dan zullen de collectoren eveneens leeglopen. Op deze wijze voor-komt het systeem warmteverlies of bevriezing van de collectoren. Ook in geval van een elektriciteitsstoring lopen de collectoren leeg en blijft het systeem in een veilige toestand totdat de stroom weer wordt ingeschakeld.

IZ1012_TA_zonneboilernietafhankelijk.indd 17 20-9-2012 10:54:42

oktober 201218

Binnenmilieu BETON OPPERVLAKTE ACTIVERING

Verwarmen en koelen met capillaire klimaatmattenDrie jaar geleden won Navos Klimaattechniek B.V. de innovatieprijs

‘Energie 2009’ met haar BioClina klimaatmatten. Met de capillaire

matten gaat Navos-directeur Ronald de Vos de strijd aan met traditi-

onele vloerverwarmingssystemen. Ook radiatoren en convectoren is

de wacht aangezegd. Zijn allround systeem zou niet alleen sneller en

comfortabeler, maar vooral ook efficiënter en energiezuiniger zijn.

Zelfs voor een leek is het duidelijk: BioClina ziet er heel anders uit dan ‘gewone’ vloerverwarming en -koeling. In plaats van de bekende slang met een buitendiameter van circa 20 mm, die in de vloer gelegd wordt, gaat het hier om een grid, een raster van fijne buisjes met een buitendiameter van 4,3 mm. Via verbindingsleidingen met een diameter van 20 mm worden de matten aangesloten op een warmtepomp of cv-ketel. Vaak zal hiervoor een hydraulisch scheidingssysteem nodig zijn, maar er zijn nu al HR-ketels en warmtepompen waarop dit diffusieopen systeem direct kan worden aangesloten met volle ga-

rantie van de fabrikanten én van Navos.

Beton Oppervlakte ActiveringDoor het geringe gewicht en de bijna verwaarloosbare inbouwhoogte zijn de capillaire matten van BioClina praktisch overal toe te passen. En ogenschijnlijk met gemak. Op YouTube en de eigen site van BioClina zijn filmpjes te zien waarop vaklieden matmodules gerouti-neerd tegen het plafond stucen. Maar wat De Vos betreft is deze wijze van ver-werken alweer achterhaald. Althans, als het om nieuwbouw gaat. “BOA, Beton Oppervlakte Activering, is onze nieuw-ste innovatie”, vertelt hij trots. “Het zijn

dezelfde matten, maar nu fabrieksmatig in breedplaatvloeren gestort. De matjes liggen 2 millimeter uit de onderkant van de vloer. De onderkant van de vloer is de plafondzijde van de ruimte eronder. Dus je hebt de activering in de eerste paar millimeter zitten. Dat reageert razendsnel. Ik heb er warmtebeeldfoto’s van, met tijden erbij. Daar kun je dat al-lemaal goed op zien. De ruimte is eerst volledig verwarmd. Dan schakelen we de klep om naar koelen, met een aan-voertemperatuur van 16 graden en 18 graden retour. Binnen 12 minuten is het plafond volledig koel. Dus van volledig rood op de foto naar volledig blauw.”

NachtverlagingBioClina claimt een energiebesparing tot 35% ten opzichte van reguliere vloerverwarming. De Vos: “Dat getal is een optelsom van verschillende facto-ren. Door de samenstelling van de mat-ten - veel lengte en kleine diameters - ontstaat een verwarmd oppervlak dat twee keer zo groot is als normaal. Dit betekent dat we met lagere temperatu-ren toekunnen. In de winter, als we ver-warmen, is een aanvoertemperatuur van 30 graden voldoende om het behaaglijk te krijgen. En doordat het systeem zo snel reageert kun je nachtverlaging toepassen. Dat is met traditionele syste-men die een traagheid hebben van vier tot zes uur gewoon niet te realiseren.” Aanbevelingen van leveranciers om vloerverwarming ’s nachts op tempera-tuur te houden om zodoende energie te besparen, noemt hij ‘je reinste flau-wekul’. “ ’s Nachts verlagen bespaart energie, punt uit. Alleen, de mensen doen het normaliter niet omdat ze geen zin hebben om ‘s ochtends te wachten tot het systeem eindelijk weer op tem-peratuur is. Daar heb je met BioClina geen last van. Bovendien is BioClina voor 90 procent stralingswarmte. Dat voelt comfortabel aan en geeft een wat hogere gevoelstemperatuur, waardoor je sowieso al lager kunt stoken.”

IZ1012_TA_verwarmenenkoelen.indd 18 20-9-2012 10:56:39

oktober 2012 19

Verwarmen en koelen met capillaire klimaatmattenCorrosieveiligDoor allerlei omstandigheden kunnen leidingen van traditionele vloerverwar-ming inwendig vervuilen en zelfs dicht-slibben. De kunststof buisjes waaruit de matten van BioClina zijn opgebouwd hebben een inwendige diameter van slechts enkele millimeters. Dit houdt in dat eventuele vervuiling per definitie een grotere impact heeft op het sys-teem. Bovendien is het leidingmateriaal niet diffusiedicht. Betekent dit dat de klant zich zorgen moet gaan maken? “Nee, absoluut niet”, zo verzekert ons De Vos. “Men vergeet gemakshalve dat een systeem, iéder systeem, makkelijk vervuilt als het wordt aangesloten op een bestaande warmteopwekker en bestaande leidingen en radiatoren. Corrosie en slib vormen een serieus risico. Juist omdat wij een diffusieopen systeem hebben, zijn wij van begin af aan gewend het te scheiden. Dat gebeurt via een scheidingssysteem. Onze matten bestaan voor 100 procent uit polipropyleen, dat is corrosieveilig en bestand tegen allerlei nare stoffen. Overgangsstukken zijn van roestvrij staal naar kunststof. Of van messing of koper. En als er een pomp in het systeem zit, dan heeft die pomp een bronzen huis. En juist doordat de buisjes diffusieopen zijn, gaat het water niet dood maar blijft het leven. Zou je het systeem na langere tijd aftappen, dan zul je zien dat het water volkomen helder is.”

Voldoende vermogenDe klimaatmatten van BioClina worden aangesloten volgens het Tichelmann-systeem. Daarbij is de weerstand over het totale afgiftevlak gelijk en verdeelt het water zich gelijkelijk over het gehele traject. De Vos: “Dat is belangrijk, want met een aanvoertemperatuur van 30 graden en een retour van 27 graden luistert het erg nauw. Aan de andere kant heb je een overcapaciteit. Je kunt een beetje met de aanvoertemperatuur spelen. Als je huis redelijk geïsoleerd is

– het hoeft niet eens super te zijn – heb je al voldoende vermogen.” Het steekt De Vos dat adviseurs nog te vaak teruggrijpen op traditionele klimaatoplossingen wanneer klanten bij hen aankloppen. “Als je nu voor veel geld een ontwerp mag maken voor een hotel, nieuwbouw of renovatie, en je zet daar fancoil-units in, ben je dan duurzaam bezig? Ik dacht het niet. Het kan een stuk goedkoper, onderhouds-vriendelijker, hygiënischer en efficiënter. En zou deze adviseur zijn opdrachtge-ver ook vertellen dat hij iedere 15 tot 20 jaar nieuwe fancoil-units moet aanschaf-fen? Zeker niet. Maar ja, dat maakt ze niet uit, want zo zijn ze het gewend”, aldus een teleurgestelde De Vos, die zich merkbaar stoort aan het vermeen-de gebrek aan kennis, inlevingsvermo-gen en doortastendheid van sommige adviseurs.

ProjectenIntussen lijkt Beton Oppervlakte Active-ring van BioClina toch gewoon zijn weg te vinden. In het Van der Valk Hotel ‘De Witte Bergen’, in Hilversum, worden 52 hotelkamers verwarmd en gekoeld met behulp van BOA. De breedplaatvloe-ren zijn gefabriceerd door Dycore te Hasselt. De geactiveerde oppervlakte bedraagt 700 m2. Recentelijk heeft Navos opdracht

gekregen voor de levering van BOA, bestemd voor het nieuw te bouwen training- en nazorgcentrum ‘De Nieuwe Basis’ te Doorn. Hier gaat het om 1.100 m2 geactiveerd oppervlak. Orion Beton maakt de vloeren. Ook elders heerst verhoogde activiteit. De Vos: “Prefab Beton Veghel, Geelen Beton en Multi Beton met Bubble Deck hebben naar tevredenheid testen ge-daan. Ze zijn er allemaal klaar voor om een project te maken. Diverse hotels en zorgcentra met BOA zijn al in besteksta-dium.” •

De capillaire klimaatmatten van BioClina zijn meer dan een vernuftig afgiftesys-teem alléén. Navos-directeur De Vos: “Een jaar geleden introduceerde dakbe-dekkingsspecialist DNN de ‘Solvena’, een innovatief bouwelement voor platte daken met EPDM. Direct onder de toplaag zitten onze klimaatmatten. Ze zijn gelijmd op de isolatie op de ondergrond. In een dun laagje egaline, voor een goede verspreiding en geleiding. We werken daarnaast samen met Stichting Warm Bouwen. We willen woningen aan de buitenkant activeren met capillaire matten waar grondwater doorheen stroomt. Zo zou je ervoor kunnen zorgen dat je niet langer een isolatiepakket van 30 centimeter nodig hebt, maar dat je het al met 30 millimeter afkan. En al vriest het buiten 10 graden, dan wordt de gevel niet kouder dan ongeveer 12 graden. Dus binnen hoef je dan maar te verwarmen van plus 12 naar plus 20 graden. Tel uit je winst.”

IZ1012_TA_verwarmenenkoelen.indd 19 20-9-2012 10:56:44

Meer informatie over Brink Climate Systems vindt u op www.brinkclimatesystems.nl. Brink Climate Systems is gecertificeerd volgens ISO 9001 en ISO 14001. Climate OK is een initiatief van Brink Climate Systems om samen met partners te zorgen voor een gezond, energiezuinig en comfortabel binnenklimaat. Producten en diensten van Brink Climate Systems voldoen aan hoge eisen op het gebied van productkwaliteit, duurzaamheid, toepassings advies, instal-latie en service. Kijk voor meer informatie op www.ClimateOK.nl.

M i f

De voordelen:

- Alles in één toestel

- Duurzaam verwarmen,

ventileren en warm tapwater

- Plug & play

- Compact

Passiefhuistoestel.Enig in zijn soort enongekend efficiënt.

Voor Passiefhuizen en goed geïsoleerde woningen is het Passiefhuistoestel van Brink

Climate Systems een unieke, geïntegreerde oplossing voor duurzaam ventileren,

verwarmen en warmwaterbereiding. Het toestel is compact en zorgt voor een

comfortabel en gezond binnenklimaat in combinatie met een forse energiebesparing

en CO2-reductie. Het Passiefhuistoestel is ook met succes toegepast bij renovatie

van bestaande woningen naar passiefhuisniveau. Kijk voor meer informatie op

www.brinkclimatesystems.nl/passiefhuistoestel of bel (0522) 46 99 44.

IZ1012_20.indd 20 20-9-2012 17:23:52