Magazine over Tilburg en HarT van brabanTJaargang 1 / nummer 2 / oktober 2012

HarT van brabanT:

logistieke hotspot

TM. Magazine over Tilburg en HarT van brabanT

oP Weg

STandPunT rePorTage inTervieW

investeren in wegen‘logistiek wordt serieus genomen’

Havens van Tilburg in beeld

Sandra Smits, Koninklijke Saan

‘ alles draait om mensen’

4—tm.—2012

Zuinige DUWBAND

Met deze innovatieve duwband versnellen voertuigen niet via tandwielen, maar langs twee conische schijven: Continu Variabele Transmissie (CVT) ofwel een volledig traploze automatische versnelling. Deze techniek borduurt voort op de Variomatic van DAF. Bosch Transmission Technology in Tilburg ontwikkelt en maakt deze duwbanden. Het bedrijf is marktleider op dit gebied. CVT maakt voertuigen zuiniger in gebruik en de CO2-uitstoot wordt verminderd. De duwband bestaat uit honderden speciaal ontworpen stalen elementen die bij elkaar worden gehouden door twee pakketten van stalen snaren van hoogwaardige legering. Bosch maakt er elk jaar enkele miljoenen van. De productie in Tilburg wordt binnenkort uitgebreid met een extra productiebaan, wat ook zorgt voor extra werkgelegenheid in de regio. Bosch investeert hier 10 miljoen euro in.�

AUTOMAAT

2012—tm.—5

UIT TILBURG

— tekst: Petra Merkx— foto: Bosch Transmission Technolgy

PRODUCT

6—tm.—2012

is een magazine over Tilburg en de regio Midden-Brabant.

Dit blad laat de stad en de regio van hun beste kant zien. In het Hart van Brabant ontstaan door de samenwerking tussen ondernemers, onderwijs en overheid allerlei innovatieve ideeën, die de economie en het vestigingsklimaat versterken. In elke uitgave wordt daar aandacht aan besteed, aan de hand van een wisselend thema. TM. wordt gestuurd naar bestuurders enbeleidsmedewerkers van bedrijven, instellingen en overheden binnen en buiten de regio. Daarnaast is het gratis verkrijgbaar bij tal van instellingen, praktijken, horeca-gelegenheden en bibliotheken. HOOFDREDACTIE Petra Merkx, redactie.tm@tilburg.nl

EINDREDACTIE

Maarten Bokslag, www.bokslag.com

AAN DIT NUMMER WERKTEN MEE

Maurice van den Bosch, Dolph Cantrijn, Merlin Dalemans, Sylvester Eijffi nger, Raquel Mourik, Frank van Pamelen, Connie Pechler, Wilfried Scholtes, Angeline Swinkels, Susan Traas, Stephan de Weert, Leon Weterings

REDACTIEADRES

Gemeente TilburgAfdeling CommunicatieRedactie TM.Postbus 901555000 LH Tilburg

ONTWERP EN LAYOUT

Suzanne Hertogs, Anne de Laatwww.ontwerphaven.nl

UITGAVE EN DRUKWERK

Drukkerij Gianotten b.v.Bredaseweg 61, Postbus 92285000 HE Tilburgtm@drukkerijgianottenAcquisitie Maja Tulfertel. (013) 543 26 28mob. (06) 53 33 64 79fax (013) 543 60 95

© Copyright Gemeente Tilburg

COLOFONJaargang 1 / nummer 2 / oktober 2012

4 / PRODUCTDuwband van Bosch Transmission Technology

9 / VOORAFShoppen in een mannenbolwerk

10 / NIEUWS! START: M4 transport & logistiek

TILBURG IN DE PERS: Japans bedrijf neemt Maître Paul over

VROEGER EN NU: station Tilburg

14 / STANDPUNT

Logistieke hotspotGEDEPUTEERDE RUUD VAN HEUGTEN: ‘Investeren in tijden van

bezuinigingen is geen sinecure’ONDERNEMER WIL VERSTEIJNEN: ‘De Logistieke Agenda

Brabant mag niet in een la verdwijnen’

21 / COLUMNHOOGLERAAR SYLVESTER EIJFFINGER:

‘Meer Brabanders naar Den Haag’

23 / GRENZELOOSMarjo Mallens (24): per truck door de Benelux

24 / GOEDERENSTROMENHoe komt een pakketje bij de klant? De

goederenstroom van havens Rotterdam en Antwerpen via de logistieke hotspot Midden-

Brabant naar het achterland in beeld.

26/ ACHTERGROND

‘De klant is koning’Bestellen via internet is de gewoonste zaak van de wereld geworden. En klanten willen steeds meer service. Volgens René Buck, consultant in de logistieke sector en Erwin Bruggink van Redcoon.nl zijn de mogelijkheden eindeloos.

31 / NIEUWIn het Huis van de Logistiek worden mensen

opgeleid, aan het werk geholpen en er wordt kennis uitgewisseld.

23

10

14

2012—tm.—7

INHOUD

33 / HET ONDERZOEK

Wiskunde tegen hongersnood

Hoogleraar Hein Fleuren zet zijn wiskundige modellen in om de voedseldistributie in

Zuid-Soedan te verbeteren. Een moderne vorm van ontwikkelingshulp.

34 / REPORTAGE

Eén schip is 160 vrachtwagens

Midden-Brabant heeft verrassend veel water dat gebruikt wordt voor recreatie, maar ook

voor de beroepsvaart. En die havens zijn volop in ontwikkeling.

40 / ALTER EGO

‘Bij ons draait alles om mensen’

Wie is die vrouw die aan het hoofd staat van Koninklijke Saan, het Tilburgse bedrijf voor onder meer industriële verhuizingen? Sandra

Smits: ‘Het is belangrijk te investeren in je medewerkers, dan investeren ze ook in jou.’

46 / KORT!VERS: Restaurant Sjieque

GOED BEZIG: Mathijs LeeuwisANDERS: B&B Gust van Dijk

49 / COLUMNFrank van Pamelen: Gedichten voor katten

en honden en voorverpakte kipfi let

50 / WASTELANDRimpelloze plassen in uitgestrekte velden. Maar niet voor lang: Vossenberg West II.

34

33

40 46

26

— illustratie: Stephan de Weert

vooraf

Shoppenin een

mannenbolwerkDe oktobereditie van TM. heeft als thema logistiek, met als gevolg een blad vol mannen. De redactie deed haar best er meer vrouwen in te krijgen. Niet alleen uit emancipatoir oogpunt, maar vooral omdat een blad met alleen mannen met stropdas-sen er niet zo leuk uitziet. Vrouwen fleuren de boel op. Sorry mannen. Gelukkig vonden we een paar vrouwen en meteen best bijzondere: een vrachtwagenchauffeuse die al op haar achttiende op een grote truck zat en de directeur van Koninklijke Saan: Sandra Smits. ‘Logistiek staat hoog op de bestuurlijke agenda. In Den Haag én in Midden-Brabant. De regio heeft als ambitie om dé logis-tieke hotspot van Nederland te worden en is al aardig op weg. Wil Versteijnen, directeur van GVT Group uit Tilburg en gede-puteerde Ruud van Heugten vertellen over hun plannen in TM. Hun verhalen worden verbeeld in een fotoreportage over indu-striehavens in deze regio; daarvan zijn er meer dan je denkt. De transportsector heeft het nu moeilijk vanwege de hoge brandstofprijzen en afnemende vracht. Maar deskundigen voorspellen dat de goederenstromen in de toekomst enorm toenemen, mede door de forse groei van e-commerce. De mogelijkheden in deze sector zijn onbeperkt, zeggen logistiek deskundige René Buck en Erwin Bruggink, managing director van een groot e-commercebedrijf. Ze schetsen in deze editie de toekomst. Bijvoorbeeld over een nieuwe manier van shoppen: je geeft je maten door aan een computer, klikt op je favoriete jurk en ziet in 3D of hij je wel of niet staat. Ook van achter! Waarom zou je nog naar een winkel gaan? Zover is het nog niet. Er wordt veel onderzoek gedaan naar nieuwe technieken en verbetering van logistieke stromen, om de pakketjes zo snel mogelijk van A naar B te krijgen. Dat is niet alleen leuk voor de verwende Westerse klant. Deze nieuwe technieken zijn ook geschikt om de voedseldistri-butie in Derde Wereldlanden te verbeteren, bewijst hoogleraar Hein Fleuren van Tilburg University. Een moderne vorm van ontwikkelingssamenwerking noemt hij het.

Petra Merkx — hoofdredacteur TM.

TM. nodigt elke keer een illustrator uit voor een beeld bij de editorial. Deze keer is het Stephan de Weert. Hij maakte boeken, exposeerde in het Van Abbemuseum en wordt gezien als één van de Tilburgse absurdisten.

2012—tm.—9

10—tm.—2012

GEWOON BEGONNEN

STARTLOGISTIEK

INNOVATIE

Bedrijf: M4 transport & logistiek / Start: 1 maart 2007, sinds 2011 in TilburgActiviteit: transport en logistiek / Ondernemers: Muhanad Alsalhi

W aarom ben je voor jezelf begonnen?Muhanad Alsalhi: ‘Ik was achttien en wilde graag zelf ondernemen en koeriersdiensten rijden. Dus ben ik gewoon begonnen, vanuit huis in

Goirle. Maar ik had destijds niet verwacht dat het zich zo goed zou ontwikkelen. Al snel was er een bedrijfspand en vorig jaar verhuisden we naar Tilburg, zodat we verder kunnen doorgroeien.’

Wat maakt je vernieuwend?‘Als kleine speler zijn wij eigenlijk een logistiek manager op afstand. In samen-werking met grote partners als Gebroeders Versteijnen, C.Huybregts en Sluyter Logistics bieden wij ook opslag- en overslag, palletdistributie, lucht- en zeevracht. We zijn daarbij het enige aanspreekpunt voor de klant en dat wordt gewaardeerd.’

Wat kom je tegen als starter?‘Er was zo ontzettend veel wat ik nog niet wist! Vaak is het ook een kwestie van de juiste vraag stellen om het juiste antwoord te krijgen. Ik wist bijvoorbeeld niets van administratie. Dat is nu wel anders. Maar nog steeds leer ik elke dag bij.’

Hoe zie je de toekomst voor je?‘Ons netwerk groeit en de klanten zijn tevreden, dus ik verwacht dat we van tien naar circa twinitig medewerkers kunnen groeien. Maar het moet ook niet té groot worden, dan verliezen we onze kracht.’

SLIMME SYSTEMEN

Tilburg is weer een logistiek bedrijf rijker: Transsmart. Dit bedrijf bedenkt slimme computersystemen die de transportproces-sen van het midden- en kleinbedrijf verbe-teren: producten komen sneller bij de klant. ‘Onze klanten zijn voornamelijk groothan-dels, webshops en fulfi llmentbedrijven’, legt Pieter Schalk uit. Hij is één van de drie directeuren/partners van het bedrijf. Transsmart begon vier jaar geleden bij Dinalog in Breda. Topinstituut Dinalog ondersteunt vernieuwende bedrijven op het gebied van logistiek. Transsmart ontwikkel-de zich tot een succesvolle onderneming en groeide uit zijn jasje. Vanwege de centrale ligging werd gekozen voor het Entrada-gebouw langs de A58 in Tilburg.

In de Top 3!De regio Tilbug-Waalwijk staat in de Top 3 van logis-tieke hotspots. Maar wat maakt een regio ‘hotspot’? Het vakblad Logistiek hanteert bij de verkiezing, die elk jaar wordt gehouden, zes criteria: beschikbaar-heid grond en panden, aanwezigheid goede infra-structuur, bereikbaarheid logistieke knooppunten, medewerking overheid en gemeenten, beschikbaar-heid personeel en opleidingen en inzetbaarheid en motivatie medewerkers. Op de nummers één en twee staan West-Brabant en Venlo-Venray.

Wilt u reageren op artikelen in deze TM. of heeft u een tip? Mail dan naar redactie.tm@tilburg.nl

TIP:altijd blijven

netwerken, ook als alles goed

loopt

foto

: Dol

ph C

antri

jn foto

: Wilf

ried

Scho

ltes

2012—tm.—11

Razendsnel glasvezelAls alles volgens de plannen verloopt is Tilburg, naast Eindhoven, straks een van de eerste Brabantse steden met een glas-vezelnetwerk. Glasvezel maakt internet razendsnel en het is mogelijk veel meer capaciteit te ontvangen én te zenden. Dat biedt mogelijkheden voor onder meer zorg en onderwijs op afstand. Mensen kunnen bijvoorbeeld thuis veel makkelijker en sneller via hun computer-scherm communiceren met zorgverle-ners. Ondernemers met een bedrijfje aan huis kunnen beter thuiswerken. De gemeente heeft een samenwerkings-overeenkomst afgesloten met een aan-bieder die on demand glasvezel in wijken aanlegt. Wijkbewoners moeten zelf het initiatief nemen om in hun wijk glasvezel te laten aanleggen. Als 30 procent van de bewoners in een wijk meedoet, gaat het bedrijf het glasvezel aanleggen.

TILBURG IN DE PERS

INTERNETSTUDENTEN

NIEUWS!

Trouw Tilburg University benoemde de eerste hoogleraar, wereldwijd, op de leerstoel internationale misdrij-ven: Alette Smeulers. ‘Bij criminele staten zijn het juist de hoogste gezagsdragers die crimineel zijn en internationale misdrijven initiëren, organiseren en goedkeuren’, aldus Smeulers in Trouw.

NOS De kermis in Tilburg trok een recordaantal bezoekers, meldt NOS.nl. Ruim 1,5 miljoen mensen kwamen eind juli naar de grootste kermis van de Benelux, die tien dagen duurde. De Tilburgse ker-mis is de grootste binnenstadskermis van Europa. De bekendste dag is roze maandag. Daar kwamen dit jaar 375 duizend bezoekers op af.

Bakkerswereld Het vakblad voor de bakkerswereld meldt op zijn website dat het Tilburgse Maître Paul is overge-nomen door het Japanse bedrijf Chateraisé. Cha-teriasé maakt desserts en taarten en heeft eigen winkels. De Tilburgse ‘bakker’ is bekend van zijn diepvriesgebak. Ondanks de stagnerende markt in Nederland had Maître Paul volgens Bakkerswereld vorig jaar een sterke omzetstijging. De productie blijft in Tilburg en het huidige management blijft in functie, meldt het vakblad.

Binnenlands Bestuur Nederlanders gebruiken de publieke ruimte steeds meer als verblijfsruimte. Na een mooie dag zien sommige parken eruit als een festivalterrein. ‘Ge-meenten moeten partijen zoeken die het collectieve belang in de gaten houden, iets tussen de politie en niets doen in’, stelt hoogleraar Hans Mommaas van Tilburg University. Volgens Mommaas moeten bezoekers zich realiseren dat het normaal is dat je je eigen troep opruimt. Zo krijgen bezoekers van het Amsterdamse Vondelpark bijvoorbeeld een vuilniszak mee als ze het park inkomen.

JAPANSE TAART

Een app voor alle feesten

Het aantal eerstejaars studenten aan de Tilburgse universiteit en hogescholen stijgt al jaren. Nu is er een app om de nieuwelingen wegwijs te maken in de stad. De Tilburg Studentenstad App is een complete agenda met activiteiten die worden georganiseerd voor studen-ten in Tilburg. Feesten, evenementen, voorstellingen en concerten worden aangekondigd. Organisaties als popcen-trum 013 en de studentenverenigingen stellen zich voor en laten zien wat er voor studenten te doen is. Met de ingebouwde kaartfunctie vinden nieuwe studenten ook meteen hun weg in Til-burg. De app is gratis beschikbaar voor iPhone, Android en iPad.

Downloaden?

foto

: Nev

en F

otog

rafi e

foto

: Shu

tters

tock

foto

: Maî

tre P

aul

12—tm.—2012

STADSENTREE SPECIALIST

UNIEK

Lijmacademie landt op Gilze-RijenLijmen is een techniek die onder meer in de luchtvaart-industrie tot volle ontwik-keling is gekomen. Maar verlijmen kent veel meer industriële toepassingen,

bijvoorbeeld bij de productie van auto’s. Moderne lijmtech-niek is een gespecialiseerd vak geworden, waar zeer hoge eisen aan worden gesteld. De kennis rond de industriële toe-passing van lijmtechnieken is echter erg versnipperd. Daarom opende in september bij vliegveld Gilze-Rijen de Lijmacade-mie zijn deuren: een opleiding tot Europees Lijmspecialist. Bij de Lijmacademie worden gecertifi ceerde opleidingen gegeven in lijmtechniek en composiet-reparatietechniek. De academie is gevestigd op de Aerospace & Maintenance campus Gate2, een nieuwe campus van Midpoint Brabant, die specifi ek is gericht op de luchtvaartindustrie. De opleiding is gecertifi ceerd door het Duitse Fraunhofer IFAM, een van de pioniers op het gebied van lijmtechniek.www.lijmacademie.nl

D e verbreding en verdieping van het Wilhelminakanaal werd 20 augustus in gang gezet door minister Melanie Schultz van Haegen. Door het liften van een container gaf zij de aftrap voor

een ingrijpend project, waarbij onder meer twee verouderde sluizen worden vervangen door één grotere. Door de opknapbeurt van het kanaal, begroot op 70 miljoen euro, worden Haven Loven en de nieuwe haven bij Vossenberg West II toegankelijk voor klasse IV-schepen, die veel meer lading kunnen vervoeren dan de huidige boten. Volgens planning kan het brede kanaal in 2016 in

gebruik worden genomen. Het geld voor de modernisering van het kanaal is bijeengebracht door een unieke samenwerking tussen gemeente, provincie en Rijk. Om de wegen te ontzien en het vervoer over water te stimuleren heeft het Rijk 52 miljoen euro gereserveerd, de gemeente Tilburg en de provincie Noord-Brabant dragen elk 9,8 miljoen euro bij. Dat de verbreding zin heeft blijkt wel uit de aankondiging van zestien Brabantse bedrijven om voortaan 600 vrachtladingen per dag via de Brabantse kanalen te vervoeren, in plaats van over de weg.

De voormalige stortlocatie aan de Kempen-baan langs de A58 wordt de komende jaren getrans-formeerd tot een echte stadsentree van

Tilburg. Er komt een Van der Valk Exclusief Hotel en een zorgresort met ongeveer driehonderd zorgappartementen. Het St. Elisabeth Ziekenhuis heeft plannen om er grond aan te kopen voor een uitbreiding van het ziekenhuis. Er blijft ook nog ruimte beschikbaar voor kleinschalige ontwikkeling van kantoren of zakelijke dienstverlening.Maar eerst moet de bodem worden gesaneerd. In het kader van het programma Schoon Brabant stelt de provincie hier-voor 2,3 miljoen euro beschikbaar. In de loop van 2013 is dit klaar en worden de wegen aangelegd, zoals extra rijstroken bij de afslag Kempenbaan.

PLAN IN WORDING

BREDER EN DIEPER

foto

: Mau

rice

van

den

Bosc

h

foto

: Wilf

ried

Scho

ltes

2012—tm.—13

Het station wordt de komende jaren grondig gerenoveerd en wordt dan voor het eerst ook aan de noordkant toegankelijk. Dit is een artist-impression van de zuidkant. Het typische kroepoekdak blijft behouden.

VROEGER EN NU

STATION TILBURG

1955

1969

Culturele Hoofdstad 2018

Hoogleraar Greg Richards van Tilburg University onderzoekt wat de impact is van de kandidatuur van Culturele Hoofdstad 2018. Tilburg heeft zich samen de andere Brabantse steden Eindho-ven, Breda, ‘s-Hertogenbosch en Helmond kandidaat gesteld voor de titel Culturele Hoofdstad van Europa. Het onderzoek is een belangrijke wens van de politieke partijen in de vijf deelne-mende steden. Richards deed al een nulmeting. Volgens hem is de economische impact bij andere culturele hoofdsteden gemid-deld twee keer zo groot als de investering die steden doen. De stad die de titel krijgt verzorgt een jaar lang een cultureel programma voor bezoekers uit heel Europa. ‘We zijn ervan overtuigd dat de kandidaatstelling de bekendheid van de stad vergroot, voor veel bezoekers zorgt en een positieve bijdrage aan het vestigingsklimaat levert’, stelt Marjo Frenk, de Tilburgse wethouder voor cultuur. ‘Het is ook een positief signaal naar de culturele en evenementensector in de stad. De kandidatuur levert natuurlijk ook een belangrijke bijdrage aan de ambities die Tilburg heeft met de Spoorzone.’

NOMINATIE

E en van de meest markante gebouwen van Tilburg is het station. Architect Koen van der Gaast ontwierp het in de jaren zestig. Kenmerkend voor het gebouw is de zwevende overkapping, door

Tilburgers ook wel het kroepoekdak genoemd. Daarnaast staat dan ook nog de wasknijper, de toren met de grote klok. Het station werd in 1965 gebouwd. Tilburg heeft nog twee stations: Universiteit en Reeshof.

Op de plek waar ‘centraal’ nu is, werd in 1863 het eerste station geopend. Toen het eindpunt van de spoorlijn tussen Breda en Tilburg (lijn E). Op de foto uit 1955 is het oude station te zien, vakkundig ingekleurd. Let vooral ook op de mooie VW bus en de oude vrachtwagens voor de deur.Op de onderste foto uit 1969 het huidige station. Een herken-baar beeld, want zoveel is er niet veranderd. Door aanleg van de Cityring zijn de wegen voor het station aangepast. Ook het verlengde terras links vooraan het station is inmiddels ter ziele. Er gaat overigens wel meer op de schop de komende jaren. Het station krijgt een nieuwe entreehal en er komt een brede pas-sage door het station. Die gaat de Spoorlaan verbinden met het toekomstige stationsplein aan de noordkant van het station.

KROEPOEK

foto

’s: R

egio

naal

Arc

hief

Tilb

urg

foto

: Yvo

nne

Sim

ons

14—tm.—201214—tm.—2012

GedeputeerdeRuud van Heugten:

We blijVeN iNVeSTereN iN

iNfrASTrUcTUUr

2012—tm.—15

— tekst: Maarten Bokslag— foto: Erik van der Burgt

STANDPUNTOndernemer Wil Versteijnen:

HoU De logiSTieke regie iN eigeN HAND

16—tm.—2012

Brabant ligt aan belangrijke doorvoerroutes vanuit de havens van Rotterdam en Antwerpen. Mede daarom is de logistieke sector zeer goed ontwikkeld en dat maakt Brabant tot een prima vestigingsplaats voor de maakindustrie, constateert gedeputeerde Ruud van Heugten. Toch kan er nog heel wat verbeterd worden, vindt ondernemer Wil Versteijnen: ‘We moeten de regie op die logistieke stromen in de hand zien te houden en zelf aan de knoppen draaien.’

B rabants gedeputeerde van Mobiliteit en Financiën Ruud van Heugten neemt graag de tijd voor het interview. Vroeger was Van Heusden logistiek manager en hij ziet

veel kansen voor de Brabantse logistieke sector, maar ook voor de maakindustrie die gebruik maakt van logis-tieke dienstverleners. En natuurlijk voor het onderwijs, dat goede medewerkers moet opleiden en het bedrijfs-leven voeden met nieuwe innovaties. Op het moment wordt gewerkt aan de Logistieke Agenda Brabant, die lijn moet brengen in de diverse initiatieven.‘Brabant ligt aan belangrijke doorvoerroutes vanuit de havens van Rotterdam en Antwerpen’, steekt Van Heugten van wal. ‘In feite bevinden we ons op het kruispunt van de noord-zuid routes en de west-oost routes. Dat biedt de mogelijkheid om iets toe te voegen aan de goederen: wij kunnen ze ompakken, testen, distribueren of assembleren, om ze vervolgens

weer verder te vervoeren. Daar hebben we een goede basis voor, omdat Brabant van oudsher al veel maak-industrie heeft: van agro tot metaal, sigaren, schoenen, chemie, elektronica en machinebouw. Al die industrie heeft grondstoffen nodig en de producten moeten ook getransporteerd worden. Een troefkaart voor Brabant is Moerdijk: onze eigen zeehaven, met volop mogelijkheden.’

VeSTigiNgSlocATieLogistiek speelt in de Brabantse economie een belang-rijke rol: er voor zorgen dat het juiste product op het juiste moment op de juiste plaats komt. Van Heugten: ‘In feite is het de bloedsomloop voor het bedrijfsle-ven. Zijn de logistieke voorzieningen goed op orde? Kan een locatie per auto, trein en schip goed worden bereikt? Die randvoorwaarden maken je als provincie tot een aantrekkelijke vestigingslocatie voor nieuwe

Meer DAN goeDe WegeN

Ruud van Heugten

‘logiSTiek iS De bloeDSoMlooP VAN HeT beDrijfSleVeN’

2012—tm.—17

bedrijven. De komende twintig jaar wordt wereldwijd een verdubbeling van de goederenstromen verwacht. Daarom moeten we blijven investeren in infrastruc-tuur, zoals de A58 en de haven van Waalwijk.’Dat is geen sinecure, in tijden waarin overal op bezui-nigd wordt. Toch worden de knelpunten in de A58 binnen afzienbare tijd verholpen, voorspelt de gede-puteerde. ‘De minister heeft aanvankelijk gesteld dat er in elk geval de komende tien jaar geen geld is om iets aan de A58 te doen. Brabant moet het nog doen met een snelwegennet van twee keer twee rijstroken, terwijl twee keer drie of twee keer vier rijstroken in deze tijd nodig is. Daarom hebben we hier in Brabant de handen ineengeslagen met het bedrijfsleven. Je ziet dat ook bij de verbreding van het Wilhelminakanaal bij Tilburg. Daar hebben zowel provincie als gemeen-te aan meebetaald en daardoor gebeurt het nu toch. Wat betreft de A58 heeft het bedrijfsleven gezegd: er zijn te veel verkeersproblemen om nog tien jaar te wachten. We zijn samen gaan kijken hoe het anders kan, bijvoorbeeld door slim aan te besteden. Dan komen er creatieve oplossingen naar voren, zoals de combinatie met windturbines en zonnepanelen of het gebruik van nieuwe soorten asfalt. Kan het bedrijfsleven zelf de weg gaan beheren en kan het dan goedkoper en vooral vlotter? Daar zijn we nu met Rijkswaterstaat en het Rijk over aan het praten. Ik hoop dat er dit najaar concrete beslissingen worden genomen en misschien kunnen we dan over twee tot drie jaar al aan die knelpunten werken.’

logiSTieke keTeNLogistiek is meer dan goede wegen. Het gaat om de hele logistieke keten. Van Heugten: ‘Dat zijn de bedrijven die de transporten uitvoeren, zoals de verladers, de bevrachtingskantoren en de transport-bedrijven, maar het gaat ook om de architecten van de transportstroom. Want hoe gaan goederen die in China gemaakt worden via Nederland – waar we ze opslaan, overslaan, sorteren of assembleren – naar Brazilië? Dat is weer een heel eigen vakgebied. Ook in dat opzicht willen wij als Brabant een graantje meepikken. Dan speelt ook mee dat we het onderwijs hier goed op orde

hebben. Logistieke bedrijven hebben medewer-kers nodig en die worden opgeleid op de mbo of op hbo-niveau bij de NHTV in Breda en de Vervoersacademie in Venlo. Daarnaast zijn er een paar wetenschappelijke instituten die zich bezig houden met innovatieve ontwikkelingen: de leer-stoel Logistiek aan de TU Eindhoven en topinsti-tuut Dinalog in Breda.’ Juichende woorden over Brabant, zoals van een gedeputeerde kan worden verwacht. Maar toch vindt ook Van Heugten dat er nog heel wat te verbeteren valt. Samenwerking staat daarbij voor-op. Tussen overheid, ondernemers en onderwijs, maar ook tussen overheden onderling. ‘Daar zetten

logiSTieke AgeNDA brAbANTFebruari dit jaar verscheen het Plan van Aanpak om te komen tot de Logistieke Agenda Brabant. Dat wordt geen totaal nieuw rapport, maar een bundeling van de lopende initiatieven om de logistieke sector te versterken. Het uitgangspunt is helder: beter coordineren maakt het rendement van investeringen hoger.Een aantal elementen van de Logistieke Agenda Brabant blijken al uit het Plan van Aanpak:- De benadering voor de as A58/A67 is te smal, bij voorkeur wordt van-

uit multimodaal perspectief gekeken naar de corridor A58/A59/A67.- De samenwerking is noodzakelijk vanwege de schaalvergroting in de

sector en het karakter van bereikbaarheidsproblemen – de verplaatsing van bottlenecks is geen oplossing.

- Er zijn vijf denkrichtingen waarop de samenwerking zich kan richten:1. opbouw/ontwikkeling synchromodale regio2. profi leren richting mainports en Europese regio’s3. aantrekken buitenlandse investeringen4. afstemming ontwikkeling logistieke bedrijventerreinen5. stimuleren innovatie voor concurrentiekracht logistieke sector.

‘De komende twintig jaar wordt wereldwijd een verdubbeling van de goederenstromen verwacht’

18—tm.—2012

wij ons als provincie voor in. Hoe houden we de steden Tilburg, Eindhoven, Den Bosch en Helmond ook in de toekomst goed bereikbaar? Daarvoor zijn nieuwe concepten voor stadsdistributie nodig. Ook de verschillende containerterminals werken nauw samen, wat dat betreft hebben ondernemers een voortrek-kersrol.’

ceNTrAle locATieSDe ontwikkeling van geschikte vestigingslocaties verdient ook nog aandacht, stelt Van Heugten. ‘We moeten het logistiek bedrijfsleven de mogelijkheid geven om zich op centrale locaties te vestigen. Vaak verloopt dat nog moeizaam. Tilburg doet het wat dat betreft wel goed: daar komt het hele logistieke gebeu-ren bij elkaar. Er zijn goede logistieke dienstverleners, de gemeente heeft een goed beleid waar het gaat om

bedrijventerreinen en Vossenberg West ligt schit-terend langs het kanaal, straks met een eigen contai-neroverslag. Tilburg ontpopt zich als zeer geschikte vestigingslocatie voor distributiecentra en maakindus-trie. Bedrijven zien dat en maken er gebruik van.’ Er gebeurt heel veel, er zijn kansen genoeg, maar de coördinatie ontbreekt. Daarom werken provincie, gemeenten en bedrijfsleven nu aan de Logistieke Agenda Brabant, waarin alle initiatieven naast elkaar worden gezet en met elkaar in verband gebracht. De kansen, de knelpunten en bedreigingen komen daar duidelijk uit naar voren. Van Heugten: ‘Het wordt ook een instrument om als Brabant met één verhaal de boer op te gaan. Straks kennen alle bestuurders in Brabant die Logistieke Agenda als hun broekzak. Nu gebeurt het nog te vaak dat iedereen een ander verhaal vertelt. Daar kom je niet ver mee in Den Haag.’

Z ijn werkkamer biedt uitzicht op een van de distributiecentra van Gebr. Versteijnen Transport & Logistics. Wil Versteijnen, directeur van GVT Group, ziet zijn eigen

vrachtwagens af en aan rijden. Naast deze vestiging op bedrijventerrein Vossenberg West beschikt zijn bedrijf over diverse Brabantse containerterminals, van vrachtauto naar trein en schip. Versteijnen zit midden in de logistieke praktijk. Niet verwonderlijk dus, dat hij namens het MKB zitting had in het top-team Logistiek. Dat gaf vorig jaar de kaders aan voor de ontwikkeling van Nederland tot Europees markt-leider in de aansturing van logistieke stromen.

eeN ziNVol ADVieSHet resultaat van het topteam ligt vastgelegd in het goed leesbare boekwerkje Partituur naar de top, dat pre-cies een jaar geleden verscheen. Het omschrijft heel duidelijk de acties die moeten plaatsvinden om Neder-land omhoog te stuwen naar de gewenste koppositie. ‘Logistiek wordt serieus genomen’, concludeert Wil Versteijnen. ‘Het is een zinvol adviesrapport, dat aan-

geeft waar de focus moet liggen. Er wordt geïnves-teerd in de Tweede Maasvlakte en dat is een goede zaak. De Rotterdamse haven zit al jaren aan de gren-zen van zijn capaciteit en nu komt er eindelijk weer ruimte. Maar er is meer dan investeren in infrastruc-tuur. Het is minstens zo belangrijk dat we de regie op het transport in handen houden. Alle goederen die in de havens aankomen moeten namelijk het achterland in. Dat gaat synchromodaal: per schip, trein en auto. Er vindt op- en overslag plaats, onder meer hier in Brabant. Er wordt iets toegevoegd aan de producten, bijvoorbeeld door selectie of assem-blage. We moeten voorkomen dat we een transitland worden, waarbij alle goederen van Rotterdam direct naar Duitsland gaan. Dan missen we de spin-off van al die logistieke activiteiten. Daarom moeten we zelf aan de knoppen draaien. Daar ligt een grote taak voor de overheid.Op zich heeft Nederland de ideale positie. Een ge-weldige haven, een fijnmazig stelsel van spoorlijnen en waterwegen, uitstekend opgeleide mensen. Dat heeft niemand in Europa. Daarom vind je hier de

Wil Versteijnen

‘We MogeN geeN TrANSiTlAND WorDeN’

2012—tm.—192012—tm.—19

grote ECD’s – de Europese Distributie Centra. Om die vast te houden moet je zorgen voor een goed vestigingsklimaat, vooral in fi scaal opzicht. Want er hoeft maar íets te veranderen en het buitenland staat klaar om die grote bedrijven van ons over te nemen. Kijk maar naar Ierland. Door Europese subsidies vestigden zich daar veel multinationals, maar die zijn inmiddels weer vertrokken. Onder meer naar Neder-land. Daarom is een van de belangrijkste conclusies uit Partituur naar de top: vereenvoudig de wet- en regelgeving en ga niet tornen aan de bestaande douanewetgeving. De Nederlandse douaneautoritei-ten hanteren een zeer fl exibele en proactieve werk-wijze. Ze hebben geavanceerde systemen om in- of exportprocedures te verkorten. Daarmee lopen we binnen Europa ver voorop. Dat zou Nederland nog veel beter kunnen uitdragen.’

beDrijVeNTerreiNeNDankzij het denken in topsectoren gaan nu ook overheden onderling steeds beter samenwerken, concludeert Versteijnen. Midden-Brabant profi teert daarvan. ‘Logistiek is hier een heel sterke sector. Er is geïnvesteerd in infrastructuur: verbeteringen aan het Wilhelminakanaal en de Zuid-Willemsvaart zijn inves-teringen waar je honderd jaar lang profi jt van hebt. De bedrijventerreinen liggen goed, ook ten opzichte van de woongebieden. Daardoor blijft het woon-werkverkeer beperkt. En: de arbeidsmentaliteit is hier heel goed. Het klinkt misschien raar als ik dat zeg, maar hier hebben we echt mensen die willen aanpak-ken en samenwerken. Dat is beslist niet vanzelfspre-kend. Onze ligging tussen de mainports Rotterdam-Antwerpen en het Ruhrgebied en Oost-Europa is dan een unique selling point, dat we moeten uitbouwen en uitdragen.’Het is duidelijk, Versteijnen heeft de voordelen van vestiging in Midden-Brabant goed op een rijtje. ‘De conclusie ligt voor de hand: bedrijven kunnen heel veel besparen door zich hier te vestigen. De overheid pro-fi teert mee. Het enige wat die hoeft te doen is dat gun-stige vestigingsklimaat te faciliteren. Dan denk ik ook aan het goederenvervoer per spoor. Dat dreigt dicht te slibben. De focus ligt helemaal op het hoogfrequent personenvervoer, maar er moet ook ruimte blijven voor het goederenvervoer. Het wordt weleens vergeten dat het spoorwegnet een zeer beperkte capaciteit heeft.’

WATergeboNDeN beDrijVeNVersteijnen constateert dat de overheid beslist op de goede weg is. ‘Hier in Tilburg zie je dat de functie van het Wilhelminakanaal wordt versterkt. Op de bedrij-venterreinen langs het kanaal zijn de laatste jaren vijf bedrijven vertrokken en de vrijgekomen kavels zijn ingevuld door watergebonden bedrijven. Daar kun je als gemeente op sturen met het bestemmingsplan. Daarnaast denk ik dat een gemeente de bestaande logistieke overslagpunten voldoende ruimte moet geven. Dat valt allemaal onder het faciliteren van het bedrijfsleven.’Versteijnen is dan ook zeer te spreken over het initiatief van de Logistieke Agenda Brabant. ‘Maar dat mag niet in een la verdwijnen. Als je alle initiatieven op elkaar afstemt, moet er ook echt iemand komen die de agenda beheert en gemeenten stimuleert om daarbij aan te haken. Dan garandeer ik je een enorme spin-off. Een goed beheerde logistieke agenda levert een heleboel geld op, al was het maar omdat je heel veel dubbel werk kunt voorkomen.’ �

VrAcHTeN bUNDeleN Niet enkel overheden werken steeds beter samen, ook het bedrijfsleven pakt de hand-schoen op. Een voorbeeld is Brabant Intermodal, een samenwerkingsverband van containertermi-nals in Tilburg, Eindhoven, Veghel, Oosterhout en Waalwijk. Door vrachten te bundelen en zich op te stellen als één gesprekspartner kan Brabant Intermodal veel betere afhandelingscondities bedingen in de Rotterdamse haven. Versteijnen: ‘Wij brengen alle lege containers binnen Brabant samen. Ze gaan rechtstreeks naar een bestemming waar ze ingezet kunnen worden voor export. Dat geeft een enorme meerwaarde voor de carriers en het verhoogt de omloopsnelheid van de containers. Voorheen gingen die altijd eerst terug naar een depot in Rotterdam. Alles samen scheelt het enorm in de kosten.’

‘De arbeidsmentaliteit is heel goed, Brabanders zijn mensen die willen aanpakken en samenwerken’

2012—tm.—21

— illustratie: Suzanne HertogsMEER BRABANDERSnaar

DEN HAAG

échte kansen voor innovatie en groei. Dan versterk je de regio’s en is de economische spin-off vele malen groter. In Brabant zie je daarvan diverse voor-beelden, zoals Brainport Eindhoven en het gammacluster rond Tilburg. En natuurlijk de logistieke sector, die veel baat zou heb-ben bij innovatiesubsidies. Zowel bedrijfs-leven als onderwijs en overheid staan klaar om dat zinvol aan te wenden voor nieuwe producten en diensten. En heel concreet schreeuwt de transportsector om het op-lossen van een aantal knelpunten, zoals die in de A58. Maar ook daar blijkt op korte termijn geen geld voor te zijn. Hoe lossen we dit op?De sleutel is een veel betere vertegenwoor-diging van Brabant in Den Haag. Hoeveel

Het zijn evenwichtige cijfers, als je bedenkt dat Brabant zowel qua grondoppervlak als populatie 15 procent van Nederland

uitmaakt. Des te vreemder dat we maar zo weinig geld krijgen van Den Haag en Brussel. Ongeveer 8 procent2 van het geld dat Den Haag in de vorm van bijdragen en subsidies aan de provincies verstrekt, gaat naar Noord-Brabant. Tegenover onze bijdrage aan het BBP steekt dat wel heel magertjes af: we laten 7 procent lopen! Om de economie te stimuleren formu-leerde het vorige kabinet een topsectoren-beleid. Negen succesvolle sectoren kregen

extra geld om zich verder te ontwikkelen. Maar wat gebeurt er als je succesvolle bedrijven subsidie geeft? Dan worden ze lui. Veel en veel beter is het om clusters te subsidiëren waar de overheid nauw samenwerkt met ondernemers, onderwijs en onderzoek. Zo’n samenwerking biedt

Brabantse Kamerleden zijn er nu? Dat is beslist geen 15 procent van de Kamer. En als we het over de echte beslissers hebben: hoeveel Brabantse ministers telt u straks?Ik pleit daarom voor een Brabantse Bilder-bergconferentie, waar Commissaris van de Koningin, burgemeesters, topondernemers en vertegenwoordigers van universiteiten en hogescholen bijeenkomen om een suc-cesvolle lobby voor te bereiden. Formuleer strategische doelen voor Brabant en werk daar samen aan. Laat iedereen zijn per-soonlijke invloed in Den Haag aanwenden. Daarvan zal niet enkel Brabant profi teren, maar de hele Nederlandse economie. �

Ik woon sinds 25 jaar in Noord-Brabant en voel mij hier thuis. Het is een heerlijke provincie, centraal gelegen in Europa. En onze provincie doet het goed. Kijk maar naar onze bijdrage aan het Bruto Binnenlands Product: 15 procent1. Of kijk naar het percentage Brabantse sporters dat goud behaalde op de Olympische Spelen: dat was meer dan 30 procent.

Hoeveel Brabantse Kamerleden en ministers telt u straks?

COLUMN

Sylvester Eijffinger Hoogleraar Financiële Economie,

Tilburg University

1. CBS: De regionale economie 20102. Septembercirculaire Provinciefonds 2011

Waarom ben je vrachtwagenchauffeur geworden?‘Mijn vader is chauffeur en ik reed als kind altijd mee op de vrachtwagen. Toen riep ik al dat ik dat ook wilde. Na de Havo had ik veel mogelijkheden, maar ik heb bewust voor dit vak gekozen. Ik heb aan

het ROC techniek in Tilburg de opleiding tot vrachtwagenchauffeuse gevolgd. Op mijn zeventiende begon ik bij Claassen als stagiaire in de loods. Toen ik achttien was heb ik in een half jaar al mijn rijbewijzen gehaald, waaronder een motorrijbewijs. Ik rij gewoon graag.’

Wat maakt dit vak zo boeiend?‘De vrijheid trok me enorm aan, al is dat wel een stuk minder geworden. Het is veel drukker op de weg. Toch vind ik het prachtig: je komt overal en je ziet veel van het landschap. Daarnaast kom je bij alle denkbare soorten bedrijven, van groot-handel tot boer, maar ook bij particulieren. Geen dag is hetzelfde, omdat we zoveel verschillende producten vervoeren. Van-daag heb ik levensmiddelen afgeleverd, maar ook schoenen, lijm en folie bij een vleesfabriek.’

Hoe is het als vrouw in een mannenwereld? ‘Mij bevalt het prima, ik ben niet anders gewend. Je wordt gewoon geaccepteerd, al moet je jezelf wel meer bewijzen. Men-sen hebben nu eenmaal vooroordelen. Niet alleen collega’s, die staan te kijken als je de eerste keer wegrijdt. Ook klanten gaan er bijvoorbeeld vanuit dat ik een busje bij me heb in plaats van een vrachtwagen.’

Is het rijden in het buitenland anders?‘Buiten de taal niet echt. Misschien moet je extra stevig in je schoenen staan. Ik ben weleens uitgescholden en zelfs een keer bedreigd. Toen was ik nog maar achttien jaar. Als zoiets in het buitenland gebeurt ben je op jezelf aangewezen. Ik zou geen lange ritten willen rijden, naar Spanje bij-voorbeeld. Nu ben ik elke avond thuis, dat heeft ook zo z’n voordelen.’ �

Marjo Mallens is 24 jaar en werkt als vrachtwagenchauffeuse bij Claassen logistic services and solutions in Tilburg. Ze rijdt regelmatig door de Benelux en Duitsland. Als vrouw in een mannenwereld moet ze zich extra bewijzen. ‘Je moet stevig in je schoenen staan.’

— tekst: Susan Traas— f otografie: privéfoto’s Marjo Mallens

per TRUCKdoor de BENELUX

‘Ik rij gewoon graag’

HET COMPLETE SPAN

ACHTER HET STUUR

ONDERWEG, IN TESSENDERLOO (B)

BENELUX

GRENZELOOS

2012—tm.—23

HOE EEN BIJ DE KLANT KOMT

Transportstromen OvEr wATEr, spOOr EN DE wEg

Voordat een nieuwe flatscreen of koelkast bij de klant wordt afgeleverd is een lange weg afgelegd. Grote containers uit bijvoorbeeld China komen vIA DE HAvENs vAN ANTwErpEN EN rOTTErDAM Europa binnen. Over de binnenwateren, het spoor en de weg gaan ze verder Europa in. Een aanzienlijk gedeelte van de vracht wordt in Midden-Brabant overgeslagen. rEgIO TILBUrg-wAALwIJK is een LOgIsTIEKE HOTspOT. Barge Terminal Tilburg verwerkt per jaar bijvoorbeeld vijftigduizend containers. De regio heeft meerdere terminals, waaronder een containerterminal in Oosterhout en binnenkort komen er een spoorterminal én barge-terminal bij in Tilburg. En er staan grote DIsTrIBUTIECENTrA. De vracht gaat in kleinere hoeveelheden per vrACHTwAgEN (voorna-melijk), spOOr of KLEINErE BOTEN naar het achterland. Soms worden spullen hier eerst ‘bewerkt’, bijvoorbeeld door op producten Nederlandstalige stickers te plakken. Door de komst van E-COM-MErCE, het bestellen via internet, gaan producten vaak van distributiecentra direct naar ‘hubs’, vanwaar ze met bestelbusjes naar de klanten gaan. sYNCHrOMODALITEIT is in deze hele vervoersketen een belangrijk begrip geworden. Vervoersmidde-len worden zo efficiënt mogelijk naast elkaar ingezet. De keuze voor weg, water of spoor hangt af van de beschikbare capaciteit en infrastructuur, de aard van de lading en actuele verkeerssituaties. Daar-door kan de transportsector steeds MEEr spULLEN vErwErKEN én wordt de sector DUUrZAMEr, onder meer door de toenemende inzet van de binnenvaart, die de druk op de wegen vermindert.

24—tm.—2012

— illustratie: Connie Pechler

sTrOOM

2012—tm.—25

En de klant is

koning

E-commerce blijft groeien

2012—tm.—27

straks hoeven we ons huis niet meer uit om te shoppen. We passen thuis virtueel kleding of zien in onze huiskamer een 3D-projectie van een stofzuiger en bestellen de spullen via internet. E-commerce groeide vorig jaar met 9 procent en dat kan alleen nog maar toenemen. De logistieke sector verandert in razend tempo mee. Want al die pakjes moeten ook bij de klant komen. En die stelt daar steeds hogere eisen aan.

D e mogelijkheden lijken eindeloos. In Zuid-Korea kwam een supermarkt met een nieuwe manier om klanten te bereiken. De supermarkt wilde groeien,

maar niet meer winkels openen. Dus bedachten ze een nieuwe manier om ‘naar de klant toe te gaan’. Korea-nen werken hard en veel en hebben weinig tijd om boodschappen te doen. Velen reizen met de metro. Het bedrijf nam foto’s van de meest verkochte producten, maakte er posters van die er uitzien als winkelschappen en hing ze op in de metrostations. Forenzen kun-nen, als ze ’s ochtends naar hun werk gaan, met hun smartphone de QR-codes bij de producten scannen. De supermarkt levert de producten ’s avonds thuis af. De supermarktketen werd daarmee een van de grootste internetwinkels in het land. Wie op Youtube zoekt op de titel ‘Tesco Homeplus Virtual Subway Store in South Korea’ krijgt er een leuk filmpje over te zien.Erwin Bruggink, managing director van Redcoon.nl, geeft het Zuid-Koreaanse voorbeeld om aan te tonen dat e-commerce alleen nog maar kan groeien. En er lijken geen grenzen te bestaan, het wordt voor de klant steeds aantrekkelijker gemaakt. ‘Je geeft bijvoor-beeld je maten door en kunt dan thuis via je beeld-scherm zien of een bepaalde jurk je mooi staat. Of je bekijkt een nieuwe tv van alle kanten.’ De prognoses lopen uiteen, maar ook René Buck is ervan overtuigd dat e-commerce toekomst heeft. Met zijn Buck Consultants International doet hij onder meer haalbaarheidsstudies voor grote bedrijven en overheden. Bijvoorbeeld voor een Amerikaans

fashionbedrijf, dat ook de Europese markt wil bedie-nen. Waar moeten ze hun distributiecentrum vestigen? De pioniersfase is allang voorbij, stelt Buck. De online retail groeit nog steeds sneller dan gewone retail. Driekwart van de Nederlanders heeft weleens gekocht via internet. 95 procent van die mensen was daar heel tevreden over. ‘Er wordt zelfs gesproken over een toename van internetverkopen in de komende jaren van 50 procent. Wat je vooral ziet is een uitbreiding van het assortiment. Van de verkoop van boeken en cd’s naar bijvoorbeeld wasmachines.’

PRiJsBEWUstVolgens Erwin Bruggink is de snelle groei van handel via internet aan drie ontwikkelingen te danken: steeds meer mensen kregen internet, internet werd door breedband heel snel en de betrouwbaarheid nam toe door de invoering van het Thuiswinkel Waarborg. Bruggink maakte die ontwikkeling vanaf het begin mee. Hij introduceerde Redcoon in Nederland. Redcoon is een van oorsprong Duitse internetwinkel voor elektrische huishoudelijke apparatuur. ‘Ik geloofde daarin omdat in Nederland, in vergelijking met andere landen, veel mensen over internet beschikten. Destijds was het 60 procent. Inmiddels is dat 98 procent. Door-dat de verbinding beter werd, gingen mensen steeds meer tijd op internet besteden. De consument is prijsbewust en wil graag goed worden geïnformeerd. Op internet vinden zij snel beoordelingen en reviews van andere klanten.’ De klant gaat telkens een stapje verder en stelt steeds

aCHtERGROnD

— tekst: Petra Merkx— f oto Erwin Bruggink:

Wilfried Scholtes

René Buck

Erwin Bruggink

28—tm.—2012

hogere eisen. ‘Eerst wilde hij weten of hij alles op internet kon kopen. Toen het assortiment steeds groter werd, werd de prijs belangrijk. Vervolgens was van belang of het product goed werd afgeleverd. Daarna werd betalen makkelijker door de invoering van bijvoorbeeld iDEAL. Nu is snelheid belangrijk. Consumenten willen hun spullen binnen een dag in huis hebben. De volgende stap is dat ze het krijgen op het moment dat het ze uitkomt. Daarvoor wordt nu volop software ontwikkeld. Maar voor die service gaan consumenten wel betalen. Ze krijgen als het ware een menukaart voorgeschoteld. Willen ze het product op een bepaald tijdstip en willen ze dat het ook ge-installeerd wordt, dan betaalt de klant meer. Mag het wat langer duren, dan wordt het goedkoper.’

FiJnmaziGNext day delivery, snelheid, is ook volgens René Buck een ‘kritische succesfactor’ bij internetverko-pen. ‘Daarnaast zie je differentiatie. De klant wil zijn pakketje ook ‘s avonds kunnen ontvangen of op een ander adres dan zijn huisadres. Er wordt ook meer gewerkt met afhaalpunten. Dat Ahold nu Bol.com heeft overgenomen is veelzeggend. Straks kun je bestelde spullen gewoon bij Albert Heijn ophalen op een tijdstip dat jou uitkomt.’Dat dit nu allemaal kan, komt volgens de consultant omdat de volumes steeds groter zijn geworden. ‘Als je grote hoeveelheden verkoopt, kun je makkelijker extra koeriers laten rijden op verschillende tijdstippen. Je kunt dan misschien wel twee keer op een dag een koerier door een bepaalde straat laten rijden. Je hebt massa nodig om fijnmazig te kunnen zijn.’

Als het gaat om e-commerce lijken er enkel winnaars te zijn. Maar hoe zit het met de gewone winkels en de winkelcentra in de binnenstad? Kunnen die de concurrentie met internetbedrijven ooit nog win-nen? Buck erkent dat winkels het nu moeilijk heb-ben. ‘Vooral de winkels in de straten naar het echte stadscentrum toe. Daar zie je veel faillissementen. Ook doordat mensen door de crisis de hand op de portemonnee houden. Het is lastig om nu een goed verdienmodel te verzinnen. Mensen vinden die kleine, speciale winkeltjes wel leuk, maar kopen toch vaak waar het goedkoper is. Maar je ziet ook nieuwe initiatieven. Er zijn banken die er nu van terugko-men dat ze alle kantoren hebben opgedoekt. Ze zien hun klanten niet meer en dat gaat ten koste van de loyaliteit van die klanten. Die zijn op internet met

Hoe zit het met DE GEWOnE WinkEls in DE BinnEnstaD?

2012—tm.—29

een paar klikken bij een goedkopere aanbieder. Er is geen binding meer. Daarnaast willen mensen som-mige producten ook gewoon zien.’ Click and bricks, de combinatie van internetwinkel en fysieke winkel, is dan soms een oplossing. Bijvoorbeeld de Apple Store. ‘Voorheen oriënteerden mensen zich op internet op een product dat ze daarna in een winkel gingen kopen. Nu gaat het andersom. In de winkel bekijken ze een tv of stofzuiger, die ze vervolgens op internet bestellen’, aldus Buck.

FUnsHOPPEnErwin Bruggink voorziet dat de consumenten vooral naar binnensteden gaan om te funshoppen. ‘Voor de beleving en om gezellig ergens wat te drinken. Het is daarbij de kunst voor ondernemers om de juiste klan-ten via internet naar de winkel te trekken. Redcoon.nl zal niet snel een fysieke winkel openen. Wij zijn een pure player en dat is onze kracht. Daar is onze service op gericht. Klanten hebben veertien dagen bedenktijd. Als de tv die ze hebben besteld niet bevalt, dan nemen we hem terug. Er is toch geen mooiere showroom dan je eigen woonkamer?’

‘ nEXt DaY DEliVERY is een kritische succesfactor bij internetverkopen’

30—tm.—2012

kOERiERs-DiEnstEn sCHiEtEn als paddenstoelen uit de grond

De toename van e-commerce veranderde de logistieke sector. Er wordt minder geleverd aan winkels. Vanuit de distributiecentra gaan vooral kleinere vrachtwagens en bestelbussen richting de klant. Koeriersdiensten schieten dan ook als paddenstoelen uit de grond. Ge-meenten willen graag de grote distributiecentra (dc’s) binnenhalen. ‘Het is goed voor de economie. Er wer-ken veel mensen. Het gaat niet alleen om het verschui-ven van grote dozen. Het is pick and pack: medewer-kers rijden met hun wagentjes langs grote stellages en stellen de pakketjes voor de klanten samen’, legt Buck uit. ‘Soms worden daar nog zaken aan toegevoegd, added value heet dat. Bijvoorbeeld veiligheidscertifi ca-ten. De nieuwe dc’s zullen ook invloed hebben op de ruimtelijke ordening. Gebouwen zijn anders, minder hoog. Dat is onder meer omdat de medewerkers bij de

producten moeten kunnen.’ Bestaande bedrijventerreinen zijn meestal niet in-gericht voor bedrijven waar zoveel personeel moet werken. Daarvoor moet de infrastructuur geschikt zijn. Goede toegangswegen en voldoende parkeer-plaatsen. Dat wordt nog pregnanter als klanten zelf hun pakketjes op een bedrijventerrein komen halen. En is er bij webshops eigenlijk sprake van detailhan-del? Bestemmingsplannen laten geen detailhandel toe op bedrijventerreinen, juist vanwege de ongeschikte infrastructuur ervan. ‘Hierover lopen nu op verschil-lende plekken in het land juridische procedures’, vertelt Buck.

allEs OP VOORRaaDRedcoon heeft zijn Nederlandse kantoor aan de Pius-haven in Tilburg. Daar werken vijftig mensen. Maar het warehouse van Redcoon (25.000 vierkante meter) zit in Duitsland, waar de moederorganisatie in 2003 begon. Inmiddels is het bedrijf volgens Bruggink een van de grootste retailers van Europa, actief in tien landen. Op de planning staat een nieuw warehouse van maar liefst 4.800 vierkante meter in Erfurt. ‘Wij hebben onze producten op voorraad. Door de grote massa producten die wij afnemen, maakt het niet zoveel uit waar we zitten. Alles is geautomatiseerd. ‘s Nachts gaan de pakketten naar Post NL. Daar wor-den ze uitgesorteerd en naar kleinere hubs (overslag-punt, red.) gebracht. Vervolgens gaan ze met bestel-busjes naar de klant.’In de logistieke sector zijn nog allerlei bewegingen gaande, weet Buck. ‘Wat je nu vooral ziet is dat partijen gaan samenwerken, bundelingsinitiatieven. Bijvoorbeeld Amazon.com, de grootste internetwinkel van Verenigde Staten, die de logistieke dienstverle-ning voor andere bedrijven gaat doen. Want snelle en betrouwbare levering op het tijdstip en de plek die de klant wenst, zijn onmisbare waarden in de e-com-merce geworden. ‘De zogenaamde supply chain is van groot belang voor een goede service aan de klant en daarin zit de crux voor bedrijven. Goederen moeten altijd in beweging blijven. Goederen die stilstaan, kosten geld’, zegt Buck. ‘Snelheid is alles.’

2012—tm.—31

De logistieke sector in Mid-den-Brabant is van oudsher groot. Er is veel behoefte om die sector verder uit te brei-

den. Met de aanleg van de Tweede Maas-vlakte bij de Rotterdamse haven neemt het vervoer naar het achterland via Midden-Brabant toe. Sowieso verwachten deskun-digen een verdubbeling van de goederen-stroom de komende jaren. Daarbij komt dat er grote behoefte is aan professionali-sering: betere logistieke systemen dragen bij aan betrouwbaarheid en snelheid van de sector én aan duurzaamheid. Vervoer kan zuiniger en milieuvriendelijker.

CHaUFFEURsRob Brekelmans is als projectcoördinator vanuit de regionale ontwikkelorganisatie Midpoint Brabant actief betrokken bij de oprichting van het Huis van de Logistiek. Grote bedrijven uit Tilburg en de regio, onderwijsinstellingen als het ROC en onder

meer de gemeente steunen het project. Hij noemt het huis ‘pragmatisch’, omdat er vooral heel doelgericht wordt gewerkt aan versterking van de sector. ‘We zijn daarom geen concurrent van Dinalog in Breda. Dat is vooral een innovator.’ Binnen een conve-nant wordt juist samengewerkt met Dinalog.In het Huis van de Logistiek gaan onder-wijsinstellingen als het ROC, maar ook

commerciële aanbieders zich vestigen. Jongeren kunnen er bijvoorbeeld een opleiding tot chauffeur volgen, met werk-garantie. Daar zijn afspraken over gemaakt met bedrijven. ‘Er wordt een arbeidspool opgericht van logistieke medewerkers die telkens bij andere bedrijven kunnen

worden ingezet’, vertelt Brekelmans. De medewerkers zijn dan in dienst van het uitzend- of detacheringsbureau.Nieuw is ook de oprichting van Boost- Logix. Dat wordt een zelfstandige BV waar vijf grote vervoersbedrijven uit Tilburg en Waalwijk zich aan hebben ge-committeerd als mede-aandeelhouder. Het moet een broedplaats worden voor mede-werkers op hbo(plus)-niveau in de branche. Ze kunnen er hun kennis verrijken en uitwisselen. Er worden bijvoorbeeld semi-nars over IT-toepassingen georganiseerd en bedrijven kunnen er aankloppen voor advies. Dat ondernemers over hun eigen grenzen heen kijken en hier samenwerken, is volgens Brekelmans uniek. ‘Iedereen ziet de behoefte aan geschoold personeel op alle niveaus en aan innovatie binnen de sector. Het is zonde als ieder voor zich het wiel aan het uitvinden is.’

OnDERnEmERsMidpoint Brabant heeft vanuit het project Logistic Cities het Huis van de Logistiek mee opgezet, maar uiteindelijk is het de be-doeling dat ondernemers het initiatief zelf voortzetten. ‘Onze ondersteuning loopt tot eind 2013’, aldus Brekelmans. Maar eerst moet de opening nog plaatsvinden; het Huis van de Logistiek gaat op 1 november van start. Als de partijen zich hebben geset-teld volgt nog een feestelijke opening.

‘Een pragmatisch huis’, zo noemt Rob Brekelmans het Huis van de logistiek dat dit najaar zijn deuren opent aan de Heraclesstraat in tilburg. in dit huis worden straks chauffeurs en logistiek medewerkers opgeleid, wisselen professionals van logistieke bedrijven kennis uit en helpen het UWV, uitzendbureaus en detacheerders mensen aan het werk in de logistieke sector. Ondernemers kunnen er terecht met vragen op logistiek gebied.

— tekst: Petra Merkx— visual: Vogels BouwmanagementHUis van de

Logistiek

lEREn, WERkEn En kEnnis DElEn

Het is zonde als ieder voor zich het wiel aan het uitvinden is

niEUW

2012—tm.—33

— tekst: Petra Merkx— f oto: Sven Torfinn, Hollandse Hoogte

H oe krijg je goederen zo snel mogelijk bij de klant, met zo weinig mogelijk gebruik van brandstof en inzet van menskracht? Dat is een vraag waar

TNT Express, net als alle andere logistieke bedrijven, zich dagelijks mee bezighoudt en waarvoor het bedrijf samen met Tilburg University een ‘global optimisation programme’ bedacht. Daarvoor ontvingen zij onlangs een ambitieuze prijs in de logistieke wereld: de Frans Edelman Award. De modellen van Fleuren, hoogleraar Operationele Research in de Praktijk, helpen het bedrijf bij het maken van keuzes. Hoeveel depots en hubs (kleinere overslagcentra) zijn er bijvoorbeeld nodig in een gebied? ‘Je kunt kiezen voor veel depots, dicht bij de klant. Of weinig depots, maar dan moet je weer meer kilometers maken. Ergens tussen deze twee uitersten ligt de beste oplossing. Er moeten slimme routes wor-den bedacht en een planning worden gemaakt voor de bemanning van de depots en hubs. Als je op een dag 40.000 pakjes verwacht, hoeveel mensen heb je dan nodig in je distributiecentra?’

Psychologie ‘Om het systeem te laten werken, hebben we vanaf het begin, zeven jaar geleden, de werkvloer erbij be-trokken’, vertelt Fleuren. Dat droeg bij aan het succes. ‘Werknemers zijn onze ogen en oren. Zij kunnen aan-geven wat het beste werkt. Aan wiskundige modellen

alleen heb je niks. Het zijn rekenmachines die een krankzinnige hoeveelheid mogelijkheden doorreke-nen. Je moet er praktijkkennis aan toevoegen’, aldus de hoogleraar. Voor TNT Express zijn dat bijvoor-beeld rijtijden die chauffeurs mogen maken en hun wens geen héél lange ritten te rijden, zodat ze ’s avonds weer thuis zijn. De medewerkers worden ook opgeleid. De GO (Global Optimisation) Academy werd opgericht, in samenwerking met business school TiasNimbas van Tilburg University. ‘De psychologische kant van het programma, verandermanagement, is eigenlijk even belangrijk’, aldus Fleuren. Op de academie leren me-dewerkers hoe ze de modellen kunnen toepassen en worden ervaringen gedeeld. Regenseizoen Het Centre of Sustainability van Tilburg University heeft zich aan het World Food Programme verbon-den. Zo kwam Fleuren in Zuid-Soedan terecht. Daar kan het ‘global optimisation idee’ helpen om voedsel-stromen te verbeteren. Het land wordt geteisterd door interne conflicten en tegenvallende oogsten. ‘Het gaat om een gigantische klus. Voor de distributie zijn 7.500 vrachtwagens nodig. Er zijn ruim honderd voorraad-punten. Bovendien moet er rekening worden gehou-den met het regenseizoen. En vluchtelingenstromen kunnen plotseling veranderen.’

De Tilburgse hoogleraar hein Fleuren werkt samen met het World Food Programme aan verbetering van de voedseldistributie in zuid-soedan. hij gebruikt daarvoor wiskundige modellen die hij samen met het soft-warebedrijf ortec bedacht. een moderne vorm van ontwikkelingshulp.

Wiskunde tegen

hongeRsnooD

iDeaalSamen met het Centre of Sustainability heeft Hein Fleuren een ideaal. Hij wil het ‘global optimisation idee’ gaan inzetten in andere Derde Wereldlanden. ‘Bij TNT heeft een investering van 20 miljoen euro een besparing van 200 miljoen euro opgeleverd. Er zit dus een factor tien tussen. Reken maar uit wat we kunnen doen met 5 miljoen euro.’ Hij zoekt – met behulp van de fondsen-wervers van het World Food Programme – bedrijven die geld willen doneren en mensen leveren.

heT onDeRzoek

34—tm.—2012

Haven Loven, TiLburg

Haven Loven, TiLburg

2012—tm.—35

Aan water geen gebrek in Midden Brabant. Het is dan ook niet verwonderlijk dat er behoorlijk wat havens zijn. Deels zijn ze bestemd voor recreatie, maar Midden-Brabant heeft ook veel industriehavens. Onder meer in Waalwijk, Dongen, Oosterhout en Tilburg. De laatste twee hebben zelfs meer dan één haven.

— tekst: Leon Weterings— fotografie: Merlin Daleman

reporTage

één scHip is 160 vrachtwagens

Industriehavens in Midden-Brabant

indusTrieHaven oosTerHouT

D at er zoveel havens liggen in Midden-Brabant is geen toeval. Ze nemen een strategische positie in tussen de belangrijke havens van Rotterdam en

Antwerpen. Daarnaast is de regio goed bevaarbaar voor kleine en middelgrote binnenvaartschepen. Op plekken waar de doorvaart beperkt is, wordt de ko-mende jaren geïnvesteerd. Het loont de moeite, want Midden-Brabant heeft voldoende ruimte beschikbaar

voor opslag, overslag en andere logistieke diensten – zeker in vergelijking met de overvolle Randstad.Dat de regio werk maakt van vervoer over water is niet zo vreemd. Vrachtvervoer over de weg heeft grote nadelen. De wegen slibben steeds vaker dicht, bij drukte is er voor vrachtverkeer geen doorkomen meer aan. Ook kunnen schepen veel meer lading vervoeren. Een groot Rijnschip staat qua lading gelijk aan 160 vrachtwagens. Daarom is het belangrijk om

waar de doorvaart beperkt is,

wordT de komende jaren geïnvesTeerd

LangsHaven goirke-kanaaLdijk, TiLburg

36—tm.—2012

2012—tm.—37

vervoer over water (en per spoor) te stimuleren. Ken-ners voorspellen dat op de lange termijn 45 procent van het containervervoer over water gaat.Waalwijk, Dongen, Oosterhout en Tilburg onder-schrijven het belang van vervoer over water en werken beleidsmatig samen. Dit resulteerde onder meer in het Masterplan Havens Midden-Brabant uit 2007. Doel van dit plan is om de regio logistiek beter te positione-ren en het vervoer over water en spoor te stimuleren.

in de ToekomsT gaaT 45 procent van het container-vervoer via het water

LangsHaven bressers meTaaL, TiLburg

tilburgTilburg telt zes havens en de langshaven Vossenberg West II is volop in ontwikkeling. Daarnaast zijn er langs-havens bij Bressers Metaal, Kraaiven, de Goirkekanaaldijk en de Lovensekanaaldijk. Industrieterrein Loven heeft een insteekhaven. De Piushaven, een recreatiehaven, is ook een insteekhaven. Bij Vossenberg West komt een containerterminal, Loven heeft er al een. Als bulk worden onder meer grind, zand en olie vervoerd. Maar Tilburg richt zich vooral op containervervoer. Meer dan vijftigduizend containers per jaar worden vervoerd via de Barge Terminal Tilburg (BTT).

38—tm.—2012

Hier komT LangsHaven vossenberg wesT ii, TiLburg

werf in waaLwijk

LangsHaven kraaiven, TiLburg

OOsterhOutDe grootste haven in deze plaats is Oosterhout Weststad, met een containertermi-nal en een insteekhaven. Industrieterrein Weststad is rond deze haven gebouwd. Daarnaast heeft Oosterhout de langshavens Statendam en Vijfeiken. In deze havens wordt onder meer beton, staal, zand en grind verscheept. Op het terrein bij langsha-ven Vijfeiken gaat Oosterhout een kade aanleggen.

2012—tm.—39

De samenwerkende gemeenten hebben verbeterplan-nen geformuleerd. Een aantal voor de korte termijn, maar ook voor de langere termijn (tot 2020).

niet stilzittenGemeenten zitten niet stil, als het gaat om het verbe-teren van de havens. Dat blijkt wel uit het aantal maat-regelen dat sinds 2008 is uitgevoerd om havens of de

aansluiting er naartoe te verbeteren. Een voorbeeld is het verhogen van de brug in de A59 bij Oosterhout. Daarnaast wordt een aantal voorgenomen plannen op dit moment concreet gemaakt. Voorbeelden zijn de verbreding van het Wilhelminakanaal, de verbreding van de A58 tussen Tilburg en Eindhoven, waarvoor het Rijk 425 miljoen beschikbaar stelt en de komst van een langshaven bij Vossenberg West II.

daT de regio werk maakT van vervoer over waTer is nieT zo vreemd; de wegen raken vol

sLuis iii, TiLburg

waalwijkWaalwijk heeft een insteekhaven langs de Maasroute, waar verschil-lende soorten goederen worden ver-scheept. Niet alleen bulkgoederen als zand en grind, want de haven is ook geschikt voor containervervoer. De toekomst van de Waalwijkse haven is wat ongewis. De gemeente is er nog niet uit. De huidige haven opknappen of uitbreiden? Een andere optie is het ontwikkelen van een nieuwe haven buiten de sluis.

Vakantieland:

Wij gaan nooit terug naar hetzelfde land. Dit jaar

maakten we een rondreis door Costa Rica. We hebben

veel gezien en veel gedaan, dus

ik was nog niet

helemaal uitgerust toen ik

terug-kwam

Telefoon: Blackberry

Favoriete app: Iens

Grote liefde: Ron, Rebecca en

Lisanne

Beste boek: Alles van Grisham. In het

Engels

Grappig: De humor van de jongens bij

Saan. Die zijn in staat om mij om zes uur

’s morgens tra-nen te laten

lachen. Dan is

mijn hele

dag goed

Wat

moet blijven: Aandacht voor

elkaar

2012—tm.—41

Sandra Smits, directeur Koninklijke Saan:

Als kind wilde ze bankdirecteur worden, al wist ze niet precies waarom. Sandra Smits (42) werd wel directeur maar dan van Koninklijke Saan, het Tilburgse bedrijf dat onder meer actief is in kraanverhuur, industriële verhuizingen en machineplaatsingen. ‘Als vrouwelijke directeur in een technisch bedrijf ben je redelijk uniek.’

— tekst: Raquel Mourik— fotografie: Maurice van

den Bosch

alter ego

Sandra Smits studeerde Bedrijfskunde in Delft. ‘Ik wilde weg uit Bergeijk, waar iedereen elkaar kende. Ik werd er onrustig van, wilde wat van de wereld zien.’ Joop Saan, directeur/eigenaar

van Koninklijke Saan, haalde haar terug naar Brabant. ‘Hij was onder de indruk van mijn commerciële kwaliteiten’, herinnert Smits zich. Inmiddels woont ze met man en kinderen in het Brabantse Waspik. We ontmoeten haar op kantoor. Een stevige hand-druk. De zachte g is verdwenen, na vijftien jaar in het westen van het land.

Hebben uw ouders u gestimuleerd om ondernemer te worden?‘Ze hebben mij vooral gestimuleerd om te doen wat ik leuk vind. Verder hebben ze mij en mijn drie zus-sen geleerd dat je niets voor niets krijgt. En: probeer alles, zeg niet bij voorbaat nee. We zijn alle vier goed terechtgekomen.Mijn vader had een productiebedrijf in machines voor de glastuinbouw. Dat was hij uit het niets begon-nen. Hij had wel ideeën over hoe hij zo’n machine moest maken, maar een businessplan was er niet. Mijn moeder, die al een kleintje had en zwanger was

‘ Bij onS draait alleS om menSen’

Wie iS Sandra SmitS?1970: geboren in Berg-

eijk. Vertrok op 19-ja-

rige leeftijd naar Delft

om daar Bedrijfskunde

te sturen. Onderbrak

haar studie voor een

jaar om vice-voorzitter

van studentenvereniging

Sanctus Virgilius te wor-

den. Studeerde in 1996

af. 1996: Projectmanager

bij Grimbergen Engi-

neering & Construction

in Alphen aan den Rijn.

2000: Projectadviseur

bij VDR Bouwgroep

in Deventer. 2004: Commercieel directeur

bij Koninklijke Saan,

vanaf 2009: Directeur.

overig: voorzitter BORT

Katsbogten, bestuurs-

lid BORT, bestuurslid

BZW, lid regionale

sociale commissie TLN,

cao commissie VVT.

42—tm.—2012

van mij, was toen heel pragmatisch. Ze vroeg hem: “Waar moeten we dan van leven?” Ze is toen een hondenpension aan huis begonnen. De eerste vijf jaar hebben we geleefd van de inkomsten van haar bedrijf. Toen het bedrijf van mijn vader steeds succesvoller werd, was er minder ruimte voor haar activiteiten. Uit-eindelijk is zij hem gaan ondersteunen. Mijn ouders vulden elkaar goed aan en hebben er gezamenlijk een succes van gemaakt. De machines werden wereldwijd verkocht.’

Wanneer begon bij u het ondernemersbloed te borrelen?‘Dat duurde wel even. In mijn jeugd heb ik het jeugdbestuur van de plaatselijke ponyclub opgericht. We organiseerden uitjes, extra wedstrijden en een ponykamp. Ik kwam met de ideeën en coördineerde de taken van de andere leden. Dat is nog steeds mijn kracht.

In Delft werd ik lid van studentenvereniging Sanctus Virgilius. Na een paar jaar werd ik gevraagd voor het bestuur. Toen wilde ik ook meteen voorzitter wor-

den, maar ik legde het af tegen een jongen omdat het bestuur geen vrouw naar voren durfde te schuiven. In het meer dan honderdjarige bestaan van de club was er namelijk nog nooit een vrouwelijke voorzitter geweest. En dat terwijl iedereen het erover eens was dat ik de meest geschikte kandidaat was. Daar was ik best teleurgesteld over, maar ik ben er niet al te lang in blijven hangen. Daar ben ik de persoon niet naar. Bo-vendien vond ik de taken die bij het vice-voorzitter-schap hoorden ook uitdagend. In zekere zin begreep ik het ook wel. Het aandeel vrouwelijke studenten in Delft was toen zo’n vijf procent.’

Bent u vaak beoordeeld op uw vrouw-zijn?‘Ik ga altijd uit van mijn eigen kracht. Als mensen me niet serieus nemen omdat ik vrouw ben, besteed ik daar verder geen aandacht aan. In mijn eerste baan maakte ik een snelle groei door. Ik werd aangenomen op een functie die je normaal pas krijgt na een paar jaar ervaring. In no-time werd ik projectmanager. Een van mijn collega’s, met wie ik een moeizame werkrela-tie had, veronderstelde dat ik daarvoor mijn vrouwe-lijke charmes had gebruikt. Hij vond me niet geschikt voor het werk en zei dat hij er wel voor zou zorgen dat ik zo snel mogelijk zou verdwijnen. Die weerstand heeft mij juist getriggerd waardoor ik nog beter ging presteren. Uiteindelijk is hij zelf vertrokken.Toen ik na 4,5 jaar solliciteerde bij een aannemers-bedrijf, reageerde de directeur afhoudend. “Je bent vrouw, je bent jong en je hebt geen bouwkundige achtergrond.” Hij gaf me toen een jaarcontract. Bin-nen zeven maanden had ik mijn eerste bouwopdracht binnen. Het was niet eens zo’n grote klus, maar daar-door kreeg ik wel een contract voor onbepaalde tijd. Bovendien verontschuldigde mijn directeur zich voor het feit dat hij mij verkeerd had ingeschat.’

U gaat graag een uitdaging aan?‘Ik ben niet bang om de kous op de kop te krijgen. Als je vanuit angst regeert, kom je nergens. Terugkij-kend had mijn vader dat ook. Of ik in het dagelijks leven ook zo heldhaftig ben? Jawel. Het is me nog niet

‘ik legde het af tegen een jongen omdat het BeStuur geen vrouW naar voren durfde te Schuiven’

Geurtje: Paloma Picasso,

al 25 jaar

Trots op:

De mensen in het bedrijf

Inspirerend:

Mijn man

Favoriete

auto: BMW

Wat moet anders

in Nederland: Mensen moeten

niet praten, maar doen

2012—tm.—43

overkomen, maar ik denk dat ik op straat zó tussen twee vechtende mensen zou springen. Mijn man vindt me soms nogal onbezonnen in die dingen.’

Over uitdagingen gesproken, hoe biedt Saan het hoofd aan de crisis?‘Omdat groei in dit soort tijden niet vanzelfsprekend is, hebben we in 2010 een strategische heroriëntatie gedaan. Die heeft geleid tot een aantal koerswijzigin-gen. Innovatie en duurzaamheid zijn belangrijke pij-lers die onze kansen in de markt vergroten. Om onze mensen daarin mee te trekken, moeten we ze verder en hoger opleiden. De helft van onze driehonderd werknemers bleek geen officieel diploma te hebben. Daarom hebben wij ze een mbo-opleidingstraject aangeboden via het NCvB van de Onderwijsgroep Tilburg. Drie maanden geleden zijn we gestart met een campagne en inmiddels hebben zich al 75 werk-nemers vrijwillig aangemeld. Het is belangrijk om in je medewerkers te investeren, dan investeren ze ook in jou. Bij ons draait alles om de mensen. Het is mooi om te constateren dat de loyaliteit naar het bedrijf hierdoor alleen maar groter wordt.’ Ik las dat u tachtig uur per week werkt.‘Ik houd het niet bij, maar ik werk wel veel. Ik ben vroeg op kantoor maar als ik ’s avonds geen vergade-ring heb ben ik meestal thuis voor het eten. Daarna werk ik nog vaak even door. Mijn man heeft jaren-lang een gelijksoortige functie gehad, waardoor hij gelukkig begrijpt waarom ik soms zo druk ben. Hij werkt nu als zelfstandig adviseur in de metaalbranche en kan zijn tijd beter plannen dan ik. Door steeds af te stemmen kan ons gezin goed doordraaien. De kinderen weten niet beter en leren daar zelf ook van. Wij blijven zorgen dat er quality time met de kinderen is en plannen dit goed in. Het komt voor dat er één plotseling hulp vraagt bij het afmaken van haar scriptie op een moment dat ik eigenlijk vergaderstukken door wilde nemen. Dan schuif ik het werk aan de kant en sta de volgende och-tend een uur eerder op.’

Lijken ze op u?‘Rebecca en Lisanne zijn mijn stiefkinderen, maar ik beschouw ze als mijn eigen kinderen. De oudste is negentien jaar en gaat nu communicatie studeren en

op kamers in Rotterdam. Ik vind dat best jong, maar ik was zelf even oud. De jongste van zestien is meer een techneut. Ze heeft het analytische van mijn man en gaat laboratoriumonderwijs volgen. Mijn man en ik vinden dat opvoeden een kunst is. Die kun je beheersen als je individueel naar kinderen kijkt en ze behandelt vanuit hun eigen perspectief. Daardoor groei je met ze mee en worden het zelfstandige indi-viduen. Ik denk dat wij er tot nu toe goed in geslaagd zijn. Het zijn twee hele leuke meiden die goed in het leven staan. Omdat ze al snel zo ‘eigen’ voelden, is de wens om zelf kinderen op de wereld te zetten achterwege gebleven. Ik heb niet bewust nagedacht over het dilemma tussen kinderen en mijn carrière.’ Vindt u dat een carrière en kinderen goed zijn te combineren? ‘Ik ben ervan overtuigd, maar je moet wel keuzes ma-ken. Kinderen, een carrière én tijd voor jezelf, dat gaat niet. Bij mij schiet de tijd voor mezelf erbij in. Ik los

Kleding:

Je kunt me uit-tekenen in een jurkje, meestal een wikkeljurk-

je. Volgens mijn dochters

is mijn zakelijke kleding niet

van deze

tijd

‘die WeerStand heeft mij juiSt getriggerd, Waar-door ik nog Beter ging preSteren’

Storend:

Wachten in een rij

Aantal

sms’jes per dag: Vijf

Avondje uit: Heerlijk uit eten met

mijn gezin of met vrienden

2012—tm.—45

dat op mijn eigen manier op. De weekenden zijn zo-veel mogelijk voor mijn gezin. De zaterdag staat gro-tendeels in het teken van het hockey van de kinderen. Ik ben coach geweest en ga altijd met de wedstrijden mee. Op die manier heb ik tegelijkertijd contact met mijn kinderen en een stukje ontspanning. Natuurlijk zou ik op zaterdag ook kunnen gaan winkelen, maar dat vind ik dan zonde van mijn tijd.’

U heeft namens Saan het charter ‘Talent naar de top’ getekend. Dat is erop gericht meer vrouwen in de top van het bedrijfsleven te krijgen. Wat zien we daarvan terug bij Saan?

‘Wij willen het aantal vrouwen dat we in de top heb-ben vasthouden. Als vrouwelijke directeur in een technisch bedrijf ben je redelijk uniek. Ik wil met het charter vooral een voorbeeld zijn voor andere bedrijven. De mannen hier zijn er inmiddels aan gewend dat hun directeur een vrouw is. Ik hoor ze weleens zeggen: “Die heeft haar op haar tanden”, en dat bedoelen ze positief. Toen ik een keer bij een klant kwam kijken, zei een van onze medewerkers op de werkvloer: “Moet je kijken, dá’s nou mijn baas. En het is een goeie!” Dat is het leukste compliment dat ik ooit heb gekregen.’

Maakt het u uit of u met mannen of vrouwen werkt? ‘Als ik heel eerlijk ben, wel. Mannen zijn vaak besluit-vaardiger en zakelijker. Vrouwen blijven soms hangen in emotie en kunnen niet goed met hun verlies omgaan. Daar staat tegenover dat ze punctueel zijn en goed kunnen anticiperen. Ik zie absoluut de kracht van vrouwen, maar ik zie ook dat ze meer aandacht nodig hebben om hun werk goed te doen.’

‘mannen zijn vaak BeSluitvaardiger en zakelijker’

Aan-tal e-mails

per dag: Gemid-deld veertig. De

helft beant-woord ik

de-zelfde dag

Film: Komt een

vrouw bij de dokter

Televisie:

DWDD, al zie ik dat niet vaak. Verder

Pauw en Witteman

Lijfspreuk:

Als je ergens in gelooft, ga

ervoor

46—tm.—2012

Kunst in de spoorzone

De historische gebouwen in de Tilburgse Spoorzone, waar vroeger de werkplaats van de NS was gevestigd, worden steeds vaker gebruikt voor culturele mani-festaties en exposities. Na twee edities in 2009 en 2011 in Vught, vindt van 9 tot en met 25 november in de Koepelhal de Biënnale Brabant 2012 plaats. Deze expositie, waarbij ook op culinair gebied van alles te beleven is, wordt georganiseerd door Gallery Van Loon & Simons.

De kunstwerken van 45 nationale en internationale kunstenaars zorgen samen met de belichting in de industriële hal voor een heel bijzondere sfeer. Het wordt een van de grootste exposities van Nederland, met werk van onder meer de Poolse glaskunstenaar Stanislaw Jan Borowski, sculpturen van Paul Ceule-mans en de realistische portretten van Severino del Bono. De diversiteit in kunststijlen is groot en varieert van absurdisme tot abstract expressionisme en surrealisme. Bijzonder is de combinatie van kunst met culinair genieten. Er wordt dagelijks een uitgebreide lunch- en dinerkaart aangeboden. Chefkok Gijs Vermeulen van Spijs culinaire catering presenteert graag zijn artistieke culinaire hoogstandjes.Op afspraak worden er rondleidingen georganiseerd, zowel door medewerkers van Gallery van Loon & Simons als door de kunstenaars zelf. Biënnale Brabant is van 9 tot en met 25 november dagelijks geopend van 11.00 tot 21.00 uur.www.biennalebrabant.nl

Het interieur is modern en stijlvol, de bediening vriendelijk en uiterst attent. Het tafeltje aan het raam geeft uitzicht op de Korte Heuvel en popcentrum 013. Buiten is het druk, binnen heerst de rust van een klassiek restaurant.

De kaart staat vol bijzondere gerechten, door chef-kok Paul Kappé omschreven als ‘een culinaire ontdekkingsreis door de Franse keuken’. Wie bij Sjieque gaat eten, zal merken dat die ontdekkingsreis veel verder gaat dan Frankrijk. Op de kaart staan gerechten als kippendij met gamba, dat wordt gecombi-neerd met Marokkaanse kruiden en snijbonen-spaghetti. De borden worden opgemaakt als een modern schilderij. Bij de twee bereidingen van eend krijgt het bord paarse, oranje en bruine accenten door drie verschillende sauzen. Paarse chips en oranje plakjes wortel maken het plaatje compleet. Eigenlijk jammer om op te eten.Ieder gerecht is weer even verrassend, qua smaak en kleur. Ooit een viooltje geproefd? Moet u de kwartel bestellen, daar ligt hij bovenop. Gelukkig vraagt de bediening heel vriendelijk of u er frietjes bij wilt, want echt groot zijn de porties niet.

een opmerKelijK gerecht:Vijf bereidingen van rode biet met geitenkaas en ganzenlever

een schilderij op het bord

Restaurant Sjieque / St. Josephstraat 138 / (013) 543 20 85 Open: ma-za, vanaf 17.30 / www.rESTauraNTSJiEquE.NL

versevenement

foto

: wilf

ried

Scho

ltes

foto

: Nev

en F

otog

rafie

foto

: Nev

en F

otog

rafie

foto

: xxx

x

2012—tm.—47

De Langstraat is een grote inspiratiebron voor singer-songwriter Mathijs Leeuwis. Zijn nieuwe album Het is al lang geleden kwam deze zomer uit. Hij was dagelijks zes keer te zien op Festival Boulevard in ‘s-Hertogenbosch en trekt nu het land door. Van de NWE Vorst in Tilburg tot het Noorderzon Festival in Groningen.De inspiratie voor zijn poëtische teksten haalt Mathijs uit zijn

directe omgeving. Dat hij in het Nederlands zingt, is een bewuste keuze. ‘Zo kan ik direct zeggen wat ik bedoel. Wil ik over een dorp als Sprang-Capelle zingen, dan kan dat. In het Engels klinkt dat minder.’ Het is al lang geleden is het derde album in drie jaar van de Waalwijkse singer-songwriter. ‘Ik kan nog wel twee van zulke platen maken, maar ik ben steeds op zoek naar nieuwe dingen. Ik ben nu elektrisch bezig, bakken herrie maken. Maar ik blijf ook akoestische dingen doen en spelen met materiaal van de nieuwe plaat.’Hij geeft zijn muziek vooral gratis weg als download via zijn website. ‘Het belangrijkste is dat mijn muziek terechtkomt bij de mensen die het mooi vinden. Als dat gratis is, vind ik het prima. Ik verdien met mijn optredens en door gitaarles te geven.’www.mathijsleeuwis.nl

Kort!mathijs leeuwis

Tilburg is een podiumstad bij uitstek. Zalen genoeg en ook aan variatie in het aanbod geen gebrek. TM. vroeg vier directeuren naar hun highlights van het komende seizoen.

theaters tilburg:Rob van Steen kijkt uit naar Amster-dam Sinfonietta & Patricia Kopat-chinskaja op 9 oktober. ‘Dit is een nieuw concept. In een intiemere concertzaal verzorg ik een inleiding op het optreden. Na het concert blijft het orkest nog jammen in de foyer.’ Ook bijzonder vindt hij Sven Ratzke, op 30 december. ‘Ratzke is een rasentertainer. Het is cabaret, hij zingt liedjes en improviseert.’

paradox: 18 november wordt een speciale avond voor Paul Guldemond. ‘Dan hebben we de originele begeleidingsband van Frank Zap-pa. Veel van hem heb ik al heel lang in de kast staan. Ze komen niet onder hun oorspronkelijke naam, maar als Grandmothers of Invention. Ze zijn allemaal ook een dagje ouder geworden natuurlijk.’

nWe vorst:René Jagers kiest voor Nicole Beutler & Ulrike Quade, op 25 oktober: ‘Dans in combinatie met poppenspel. In de voorstelling worden Japanse Bunraku poppen gebruikt. Deze voorstelling maakt deel uit van Oktober Dansmaand.’ Een andere aanrader is van 16-28 april 2013. Dan staat De Vorst in het teken van de Chinese zusterstad Changzhou, met onder meer toneel, dans en beeldende kunst.

013:Eind oktober komen in 013 diverse optredens die volgens Frens Frijns een mooi overzicht geven. ‘Steve Miller met zijn band op 24 oktober. Een echte grootheid, we zijn trots ‘m hier te hebben. De 27e het festival De Definitie van Hiphop. En dan afsluiten met twee uitverkochte optredens van Triggerfin-ger op 31 oktober en 1 november. Stoere rock van een van de beste bands van dit moment.’

podiumstad

goed bezig

highlights

foto

: anj

a Be

utle

r

foto

: Han

neke

Kui

jper

48—tm.—2012

anders in tilburg

Tilburg is een bijzonder recreatiegebied rijker. Het gebied rond de oude waterzuivering aan de oostkant van Tilburg werd de afgelopen jaren ingrijpend aangepakt. Zo ontstond Landschapspark Moerenburg, vol verrassende cultuur en na-tuur. Een kanaal werd omgevormd tot een meanderende beek en als het groen nog wat verder aangroeit ontstaat twintig hectare nieuwe natuur met paden om rond te struinen.Tijdens de graafwerkzaamheden werd een bijzondere vondst gedaan: Huize Moerenburg. Het gaat daarbij om de resten van de fundering van een van de drie eerste stenen huizen

in Tilburg, gebouwd rond 1310. Een staalconstructie laat inmiddels zien hoe Huize Moerenburg er vroeger heeft uitgezien. De boomgaard, tui-nen en grachten zijn opnieuw aangelegd.

Fietsers, wandelaars en skaters genieten al volop van het land-schap van Moerenburg, dat zich volop aan het ontwikkelen is. En wie benieuwd is naar de historie, komt aan zijn trekken met het nieuw verschenen boek Moerenburg in veelvoud, Een historische buitenplaats in Tilburg herleeft.

Het werk ‘Shooting into the Corner’ van de in india geboren kunstenaar anish Kapoor is een sensatie. Een groot kanon schiet met regelmatige tussenpozen proppen rode was af, die tegen de museummuren uiteenspatten. Daar druipt uiteindelijk een enorme berg rode was omlaag. Van 13 oktober tot 27 januari is dit spannende werk te zien in De Pont, Tilburgs museum voor hedendaagse kunst. Het maakt deel uit van een tentoonstelling van vijftien grote sculpturen en installaties van anish Kapoor, uit de periode 2006-2012. De Pont was een van de eerste musea die werk kocht van Kapoor, die in 1991 de Turner Prize won en inmiddels behoort tot een van de meest gevraagde kunstenaars ter wereld. Zijn werk is onder meer te vinden in Tate Modern in Londen en in het Museum of Modern art in New York.

cultuur & natuur op moerenburg

Anish Kapoor

Kunstenaars Jan-willem van rijnberk en riet van Gerven runnen een Bed & Breakfast aan de Tivolistraat. in hetzelfde pand, de voormalige winkel van Gust van Dijk, hebben zij ook een projectruimte voor kunstexposities. De B&B is dan ook geen gewone slaapplaats: ‘we zochten een nieuwe, kleinschalige formule om mensen te interesseren voor kunst. Dat doen we door mensen in ons huis uit te nodigen’, zegt Van rijnberk. De twee gastenkamers zijn op zijn minst bijzonder te noemen. Ze hebben een open indeling, waarin bad- en slaapkamer zijn samengevoegd. in heel het pand kom je kunst tegen, wat volgens Van Gerven vaak aanleiding is voor een gesprek. ‘De logés worden vanzelf nieuwsgierig en dan komen de vragen’, vertelt ze. Het duo laat ook graag zien waarom Tilburg zo bijzonder is. ‘De stad heeft veel te bieden op het gebied van kunst en cultuur. wij geven tips en krijgen mooie verhalen terug’, aldus Van rijnberk.www.bedandbreakfasttilburg.nl

b&b gust van dijK

historieKunst

foto

: wilf

ried

Scho

ltes

2012—tm.—49

‘En hoe is dat?’‘Gewoon. Een beetje rondbellen, mensen mobiliseren, enthousiasme overbrengen, disciplines combineren, aanhaken bij bestaande initiatieven …’‘En zo rommel je een paar uur literatuur bij elkaar?’‘Tien dagen.’‘Hè?’‘Makkelijk zat. Een avond 013, een middag bibliotheek, in boekwinkels, rond terrasjes, bij het asiel.’‘Het asiel?’‘Tuurlijk’, zeg ik. ‘Het boekenweekthema is Dieren in de Literatuur. En dus ga ik met een paar absurdisten gedichten voordragen voor katten. En honden. En parkieten. En voorverpakte kipfilet in de grote Albert Heijn.’‘Wat een onzin.’‘Klopt. Maar zo maak je literatuur wel zichtbaar. Je moet het uit de holen halen. Achter de katheders vandaar. Naar de mensen toe.’

‘bookA-wát?’‘BookAwake.’‘En dat is?’

‘Literatuur wakker schudden. In de Boe-kenweek.’‘Literatuur in Tilburg?’ Hij zegt het met een vies gezicht. Alsof het een contradictio in terminis is. Zoiets als Leefbaar Rotterdam. ‘Daar komt toch niemand op af?’We lopen over het Rokin en passeren een bouwput. De Noord/Zuidlijn. Nee, dáár zaten de mensen op te wachten. Het is maart 2009, en ik vertel hem van mijn plannen als stadsdichter. ‘Je moet het ook op z’n Tilburgs doen’, zeg ik.

‘Ja, voor één keer misschien. Omdat je nu toevallig stadsdichter bent. En daarna?’‘Nou, misschien krijgt het nog wel een vervolg’, zeg ik. ‘Als ik zie hoe graag men-sen en organisaties in Tilburg met elkaar willen samenwerken, en hoe snel je dingen van de grond krijgt …’‘O wacht’, onderbreekt hij mij. ‘Ik voel toch geen literatuurfestival aankomen, hè?’‘Wie weet’, zeg ik.‘In Tilburg?’Weer voel ik een haperende Noord/Zuid-lijn. ‘We zullen zien’, zeg ik. ‘We zullen zien …’

In de Boekenweek van 2011 organiseerde de Stichting BookAwake de eerste editie van TiLT. Een festival rond literatuur, theater, dans, film en muziek. Theater De NWE Vorst was met 500 mensen uitverkocht. Net als de tweede editie in 2012. De derde editie, in maart 2013, vindt plaats in vier zalen van Poppodium 013. TiLT is door de Stichting CPNB benoemd tot het officiële slotfeest van de landelijke Boekenweek.

gedichten voordragen voor katten en honden en voorverpakte kipfilet

column

— foto: Dolph Cantrijn

Frank van PamelenDichter, schrijver en cabaretier

uit Tilburg

iteratuuriteratuur

50—tm.—2012

Rimpelloze plassen en Rust oveRheeRsen op deze foto, maaR niet vooR lang. Begin

septemBeR weRd het staRtschot gegeven om op deze plek een containeRteRminal

met langshaven en zwaaikom aan te leggen. met de aanleg van BedRijventeRRein

vossenBeRg west ii is vossenBeRg, dat 300 hectaRe gRoot was, met 100 hectaRe

uitgeBReid. het teRRein gRenst aan het wilhelminakanaal en woRdt vooR het

wegveRkeeR ontsloten dooR de BuRgemeesteR letscheRtweg. vooRal BedRijven

uit de logistieke sectoR gaan zich huisvesten op dit nieuwe BedRijventeRRein.

duuRzaamheid speelt een BelangRijke Rol op vossenBeRg: ondeRnemeRs

weRken eR BijvooRBeeld samen op het geBied van wateRzuiveRing.

2012—tm.—51

— foto: Angeline Swinkels

wasteland