Protocol Stabilizer Lumbale Instabiliteit: onderzoek + behandelenOnderzoek1. actieve flexie test o mobiliteit vingertop grond afstand (als evaluatie) o hoe komt de patint omhoog? discontinu? 2. posterior anterior springing test (P.A. test) = federung o is provocatietest o optreden van pijn o hypomobiliteit 3. prone instability test o buiklig op de bank met benen afhangend o ft geeft pa druk dan benen op laten tillen (extensie) dan hertest pa druk o effectmaat is pijnafname (evt. scoren met VAS) o bij vermindering van de pijn is dit een voorspellende waarde voor instabiliteit en een voorspellende waarde voor goede reactie op stabiliteitstraining 4. test van Larson o zelfde uitgangshouding, maat pt steunt op ellebogen. Mt geeft p/a druk. Nu met aanspannen transversus abdominis. Als de pijn afneemt is de test positief o effectmaat is pijn (evt. scoren met VAS) 5. testen voor hypermobiliteit o hyperextensie ellebogen o duim-pols afstand o overstrekking knien > 10 graden o 5e straal overstrekken > 90 graden o SLR > 90 graden

Stabilizer in onderzoek1. Transversus abdominis o Patient ligt in buiklig. o Centrum van de stabilizer onder de navel. o Onderste deel stabilizer thv de SIAS. o Stabiliser oppompen tot 70 mm/hg dan patient de navel in laten trekken en geen bekkenkanteling maken, de stabilizer mag tussen de 7 en de 10 mm/hg teruglopen. o Minimaal 4 criteria aanhouden: blijven wk en bekken neutraal, rustige en gecontroleerde buikademhaling, taille en buik ingetrokken? o Norm: 10x10 sec. volhouden. 2. mm Multifidus o Ruglig, benen gebogen, heup 45 gr. en knieen 90 gr. o Stabilizer holle rug tot 40 mm/hg. o Patient vragen m. transversus abdominis aan te spannen. o Criteria zelfde als bij 1. o Stabilizer op 40 mm/hg houden. o Instructie aan patint: Navel naar onderen trekken Flank aantrekken Riem aantrekken en op 5 e gaatje vastzetten (annelies pool)

1

Indien de druk op 40 mm/hg dan: a. 1 been optrekken b. knieen naar buiten laten vallen c. been over de bank laten glijden d. 2 benen wegstrekken.

2

Behandeling/trainingGlobale Opbouw stabiliteitstraining tot functionele oefeningen in oefenzaal: Stabilizer: in ruglig neutrale positie (beste activiteit transversus abdominis) ruglig, buiklig en zijlig (multifidi) Functionele training mbv RRS: 1. local segmental control o zo snel mogelijk naar ADL vorm o zwaartepunt binnen steunvlak 2. gesloten keten training o global stabilizers (anti-zwaartekrachtspieren) 3. open keten o functionele vormen/training o pulleywerk, halters RRS a. b. c. d. in neutrale positie zwaartepunt binnen steunvlak rechte rug met gewichten, zwaartepunt buiten steunvlak (squat, good morning) stand van rug veranderen (bv in flexie), zwaartepunt binnen steunvlak in flexie buiten steunvlak

3

Stabilizer in behandeling:Transversus abdominis in ruglig Als mensen het moeilijk vinden kun je eerst beginnen met hol-bol 1.Ruglig: o ft/pt palpeert aan binnenzijde SIAS pt laten voelden dat hij aanspant o buikwand intrekken: buik onder navel intrekken (te strakke broek) bij vrouwen bekkenbodem intrekken bij mannen de anus optrekken en plas ophouden o in neutrale positie dus met lichte lordose o stabilizer op 40mm kwik (mag niet veranderen) o letten op compensatie: adem vasthouden (diafragma) bekken kantelen (rectus abdominis=global mobilizer) opblazen van de buik borstkas heffen (lange erector trunci=global mobilizer) billen optillen o norm 10x10 sec vast kunnen houden o beginnen met gebogen benen o opbouwen in moeilijkheidsgraad: been n voor n 50 graden abduceren benen n voor n heffen (net los van de grond) heelglide (been uitstrekken met voet op bank) benen tegelijk optillen (komen global mobilizers erbij) Zonder stabilizer naar belaste vormen 2. Kruiphouding (lichte lordose LWK) o buik los laten navel intrekken o li. arm re. been uitstrekken en andersom 3. Zit o Op bank met voeten op de grond, o In neutrale positie (uit t lood ontstaan shearing forces), o Met de armen gekruist voorover buigen (holling erin houden) 4. Volledig belast o Squat oef.: 2 benen naast elkaar of in schredestand (evt met gewichtjes) o voorover rechte buiging met voeten naast elkaar o goodmorning Belangrijk: Feed forward mechanisme !!! eerst aanspannen, dan pas bewegen Bij alle oefeningen eerst aan laten spannen voordat de pt gaat bewegen

4

Multifidi (local stabilizing systeem) nadruk op excentrisch bewegen de spier bestaat uit 5 lagen de laterale delen zorgen voor de meeste extensie 1. buiklig: o eerst gesoleerd leren aanspannen (dus zonder andere bewegingen) o mediaal liggen de lamina direct naast de processus spinosus o palperen op hypertonie/ontspannen o aanspannen enkel of dubbelzijdig zonder extensie vingers worden eruit gedrukt het aanspannen is moeilijk uit te leggen tips: tegendruk geven met de vingers of eerst met lichte extensie o let op compensatie (oa ademhaling) Zonder stabilizer: 2. zijlig: o knien opgetrokken ongeveer 70 graden kleine lordose nog, impuls naar flexie (via de knien) met vingers op multifidi o klein beetje mee laten bewegen (binnen NZ) geef iets toe aan beweging o ft laten winnen pt geeft mee 3. zijlig: (unilaterale aanspanning) o vanuit neutrale positie tegendruk langer laten worden, druk via bekken (SIAS), naar dorsaal en schouder naar ventraal (wringen als een wokkel) 3D van mediaal naar lateraal o mee laten geven eerst aanspannen binnen NZ (anders doet hij niet meer mee) o ft laten winnen (excentrisch) 4. zit in neutrale positie lwk o hol laten maken druk op sacrum geven (manuele prikkel). Van onderuit komen reageren op prikkel sacrum. Armen ft om pt heen prikkel op schouderblad ene kant, andere op sacrum. o klein beetje mee laten bewegen binnen NZ o ft laten winnen 5. zit (unilaterale aanspanning) o zie 4, 1 hand op 1 kant sacrum en andere via schouderblad o de 3D beweging excentrisch niet eindstandig Belangrijk: Delen van de mm multifidi werken excentrisch en concentrisch en delen werken stabilserend. Belangrijk om bij training van de multifidi rotatie isometrisch, geleid actief en met co contractie te trainen, dit doe je onbelast(2t/m5). Voor de excentrische/ concentrische werking van de multifidi ook flexie extensie maken om angulatie te voelen. Het excentrisch aanspannen van de multifidi is erg belangrijk voor de functie.

5